przewodnik po przedmiocie - Wydział Inżynierii Środowiska
Transkrypt
przewodnik po przedmiocie - Wydział Inżynierii Środowiska
Wydział Inżynierii Środowiska Faculty of Environmental Engineering Karty Przedmiotów Subject Cards Kategoria / Category Wartość / Value Kierunek studiów Ochrona Środowiska Stopień studiów i forma I, stacjonarna Spis Treści znajduje się na ostatniej stronie Table of Contents there is on the last page 2015-11-07 System zarządzania kartami przedmiotów Wydziału Inżynierii Środowiska WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Adsorpcja w ochronie atmosfery The adsorption of the atmosphere protection Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 30 15 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie matematyki, chemii, mechaniki płynów oraz inżynierii procesowej CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie równowagi adsorpcyjnej, teorii i izoterm adsorpcyjnych, adsorbentów przemysłowych oraz efektów cieplnych (K1OS_W02) C2. Poznanie podstaw kinetyki i dynamiki adsorpcji okresowej i ciągłej oraz regeneracji adsorbentów (K1OS_W09) C3. Nabycie umiejętności obliczania i projektowania adsorberów stosowanych w technice ochrony atmosfery. (K1OS_U04) C4. Nabycie umiejętności posługiwania się informacjami z literatury i baz danych do przygotowania opracowań z adsorpcji (K1OS_U10, K1OS_U14) 2 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat równowagi adsorpcyjnej, teorii i izoterm adsorpcyjnych, adsorbentów przemysłowych oraz efektów cieplnych PEK_W02 Zna podstawy kinetyki i dynamiki adsorpcji okresowej i ciągłej oraz regeneracji adsorbentów. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przeprowadzić obliczenia i zaprojektować adsorbery stosowane w technice ochrony atmosfery. PEK_U02 Potrafi pozyskiwać informacje niezbędne do obliczeń z literatury i baz danych oraz innych źródeł. PEK_U03 Potrafi wykorzystać techniki informacyjno-komunikacyjne do obliczeń. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi określić priorytety służące realizacji określonych obliczeń i projektów. PEK_K02 Ma świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Forma zajęć - wykład Omówienie wykładu, wstęp do procesów adsorpcyjnych. Adsorbenty przemysłowe (otrzymywanie). Adsorbenty przemysłowe (rodzaje i własności). Równowaga adsorpcyjna, teoria i równanie izotermy adsorpcji Langmuira. Teoria i równanie izotermy adsorpcji BET. Teoria adsorpcji potencjalnej. Teoria objętościowego zapełniania mikroporów.Kondensacja kapilarna, histereza adsorpcji i efekt cieplny adsorpcji. Kinetyka i dynamika adsorpcji. Adsorpcja okresowa i ciągła. Regeneracja adsorbentów. Kolokwium zaliczeniowe. Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Przykłady i zadania obliczeniowe z hydrodynamiki przepływu gazciało stałe w adsorberach. Przykłady i zadania obliczeniowe z procesów adsorpcyjnych, umożliwiające wykreślenie izoterm adsorpcji różnych związków chemicznych. Przykłady i zadania obliczeniowe z procesów adsorpcyjnych, umożliwiające określenie czasu trwania procesu adsorpcji. Przykłady i zadania obliczeniowe z procesów adsorpcyjnych umożliwiające w końcowym efekcie zaprojektowanie adsorbera. Suma godzin 3 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 4 4 4 3 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjno-problemowy. N2. Wykład multimedialny. N3. Ćwiczenia rachunkowe. N4. Ćwiczenia problemowe. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 P Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01, PEK_K02 PEK_W01, PEK_W02 Kolokwium zaliczeniowe Kolokwium zaliczeniowe LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [1] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Procesy podstawowe. Wyd. PWroc., Wrocław 1988. [2] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Obliczenia, tabele, materiały pomocnicze. Wyd. PWroc., Wrocław 1996. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [1] Kielcew N.: Podstawy techniki adsorpcyjnej. WNT, Warszawa 1980. [2] Paderewski M.L.: Procesy adsorpcyjne w inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 1999. [3] Sarbak Z.: Adsorpcja i adsorbery. Teoria i zastosowanie. Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2000. [4] Pawłow K.: Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 1991. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Józef Kuropka, [email protected] 4 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Adsorpcja w ochronie atmosfery Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W02,K1OS_W08, K1OS_W09 K1OS_W02,K1OS_W08, K1OS_W09 K1OS_U10, K1OS_U11,K1OS_U14 K1OS_U10, K1OS_U14 K1OS_U014 K1OS_U03, K1OS_U05 K1OS_U06 K1OS_U10, K1OS_U11, K1OS_U12 C1 Wy1; Wy4 N1, N2 C2 Wy5; Wy7 N1, N2 C3 Ćw1-Ćw4 N3, N4 C4 C3,C4 C3,C4 Ćw1-Ćw4 Ćw1-Ćw4 Ćw1-Ćw4 N3, N4 N3, N4 N3, N4 C3,C4 Ćw1-Ćw4 N3, N4 PEK_W02 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 PEK_K02 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 5 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 ALGEBRA Z GEOMETRIĄ ANALITYCZNĄ A Algebra and Analytic Geometry Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy MAP001029 NIE Wykład 30 Ćwiczenia 15 60 60 Egzamin na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 2 2 1 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Zalecana jest znajomość matematyki odpowiadająca maturze na poziomie podstawowym CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie podstawowych pojęć rachunku macierzowego z zastosowaniem do rozwiązywania układów równań liniowych. C2. Opanowanie podstawowej wiedzy z geometrii analitycznej w przestrzeni. C3. Opanowanie pojęć algebry liniowej oraz podstawowej wiedzy w zakresie liczb zespolonych, wielomianów i funkcji wymiernych. C4. Stosowanie nabytej wiedzy do tworzenia i analizy modeli matematycznych w celu rozwiązywania zagadnień teoretycznych i praktycznych w różnych dziedzinach nauki i techniki. 6 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 ma podstawową wiedzę z algebry liniowej, zna metody macierzowe rozwiązywania układów równań liniowych PEK_W02 ma podstawową wiedzę z geometrii analitycznej na płaszczyźnie i w przestrzeni, zna równania płaszczyzny i prostej oraz krzywych stożkowych. PEK_W03 zna własności liczb zespolonych, wielomianów i funkcji wymiernych, zna podstawowe twierdzenie algebry. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 potrafi stosować rachunek macierzowy, obliczać wyznaczniki i rozwiązywać układy równań liniowych metodami algebry liniowej, PEK_U02 potrafi wyznaczać równania płaszczyzn i prostych w przestrzeni i stosować rachunek wektorowy w konstrukcjach geometrycznych, PEK_U03 potrafi wykonywać obliczenia z wykorzystaniem różnych postaci liczb zespolonych, potrafi rozkładać wielomian na czynniki a funkcję wymierną na ułamki proste. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 potrafi wyszukiwać i korzystać z literatury zalecanej do kursu oraz samodzielnie zdobywać wiedzę PEK_K02 rozumie konieczność systematycznej i samodzielnej pracy nad opanowaniem materiału kursu TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Forma zajęć - wykład WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE. Wzory skróconego mnożenia. Przekształcanie wyrażeń algebraicznych. INDUKCJA MATEMATYCZNA. Wzór dwumianowy Newtona. Uzasadnianie tożsamości, nierówności itp. za pomocą indukcji matematycznej. GEOMETRIA ANALITYCZNA NA PŁASZCZYŹNIE. Wektory na płaszczyźnie. Działania na wektorach. Iloczyn skalarny. Warunek prostopadłości wektorów. Równania prostej na płaszczyźnie (w postaci normalnej, kierunkowej, parametrycznej). Warunki równoległości i prostopadłości prostych. Odległość punktu od prostej. Parabola, elipsa, hiperbola MACIERZE. Określenie macierzy. Mnożenie macierzy przez liczbę. Dodawanie i mnożenie macierzy. Własności działań na macierzach. Transponowanie macierzy. Rodzaje macierzy (jednostkowa, diagonalna, symetryczna itp.). WYZNACZNIKI. Definicja wyznacznika; rozwinięcie Laplace`a. Dopełnienie algebraiczne elementu macierzy. Wyznacznik macierzy transponowanej. Elementarne przekształcenia wyznacznika. Twierdzenie Cauchy`ego. Macierz nieosobliwa. Macierz odwrotna. Wzór na macierz odwrotną. UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH. Układ równań liniowych. Wzory Cramera. Układy jednorodne i niejednorodne. Rozwiązywanie dowolnych układów równań liniowych. Eliminacja Gaussa; przekształcenie do układu z macierzą górną trójkątną. 7 Liczba godzin 4 4 2 2 2 2 2 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Rozwiązywanie układu z macierzą trójkątną nieosobliwą. GEOMETRIA ANALITYCZNA W PRZESTRZENI. Kartezjański układ współrzędnych. Dodawanie wektorów i mnożenie wektora przez liczbę. Długość wektora. Iloczyn skalarny. Kąt między wektorami. Orientacja trójki wektorów w przestrzeni. Iloczyn wektorowy. Iloczyn mieszany. Zastosowanie do obliczania pól i objętości. Płaszczyzna. Równanie ogólne i parametryczne. Wektor normalny płaszczyzny. Kąt między płaszczyznami. Wzajemne położenia płaszczyzn. Prosta w przestrzeni. Prosta, jako przecięcie dwóch płaszczyzn. Równanie parametryczne prostej. Wektor kierunkowy. Punkt przecięcia płaszczyzny i prostej. Proste skośne. Odległość punktu od płaszczyzny i prostej. LICZBY ZESPOLONE. Postać algebraiczna. Dodawanie i mnożenie liczb zespolonych w postaci algebraicznej. Liczba sprzężona. Moduł liczby zespolonej. Argument główny. Postać trygonometryczna liczby zespolonej. Wzór de Moivre`a. Pierwiastek n-tego stopnia liczby zespolonej. WIELOMIANY. Działania na wielomianach. Pierwiastek wielomianu. Twierdzenie Bezouta. Zasadnicze twierdzenie algebry. Rozkład wielomianu na czynniki liniowe i kwadratowe. Funkcja wymierna. Rzeczywisty ułamek prosty. Rozkład funkcji wymiernej na rzeczywiste ułamki proste. Przestrzeń liniowa R^n. Liniowa kombinacja wektorów. Podprzestrzeń liniowa. Liniowa niezależność układu wektorów. Rząd macierzy, Twierdzenie Kroneckera-Capellego. Baza i wymiar podprzestrzeni liniowej przestrzeni R^n.(dla W2, W4 i W7) Przekształcenia liniowe w przestrzeni R^n. Obraz i jądro przekształcenia liniowego. Rząd przekształcenia liniowego. Wartości własne i wektory własne macierzy. Wielomian charakterystyczny. (dla W2, W4 i W7) Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Obliczenia geometryczne na płaszczyźnie z wykorzystaniem rachunku wektorowego. Wyznaczanie prostych, okręgów, elips, parabol i hiperbol o zadanych własnościach. Obliczenia macierzowe z wykorzystaniem własności wyznaczników. Wyznaczanie macierzy odwrotnej. Rozwiązywanie układów równań liniowych metodami macierzowymi. Obliczenia geometryczne z wykorzystaniem iloczynu skalarnego i iloczynu wektorowego. Wyznaczanie równań płaszczyzn i prostych w przestrzeni. Obliczenia i konstrukcje geometrii analitycznej. Obliczenia z wykorzystaniem różnych postaci liczb zespolonych z interpretacją na płaszczyźnie zespolonej Rozkładanie wielomianu na czynniki. Wyznaczanie rozkładu funkcji wymiernej na ułamki proste 8 2 3 2 2 3 4 4 38 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 Ćw7 Ćw8 Na W2, W4 i W7: wyznaczanie rzędu macierzy, bazy przestrzeni liniowej, obrazu i jądra przekształcenia liniowego, wartości i wektorów własnych macierzy Kolokwium Suma godzin 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład; metoda tradycyjna N2. Ćwiczenia problemowe i rachunkowe; metoda tradycyjna N3. Konsultacje N4. Praca własna studenta; przygotowanie do ćwiczeń. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F - Ćw F; Wy Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_U01-PEK_U03 PEK_K01-PEK_K02 PEK_W01-PEK_W3 PEK_K02 Odpowiedzi ustne, kartkówki, kolokwia i/lub esprawdziany Egzamin lub e-egzamin F=2/3* LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [3] [1] T. Huskowski, H. Korczowski, H. Matuszczyk, Algebra liniowa, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1980. [4] [2] T. Jurlewicz, Z. Skoczylas, Algebra i geometria analityczna. Przykłady i zadania, Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 2011. [5] [3] T. Jurlewicz, Z. Skoczylas, Algebra liniowa. Przykłady i zadania, Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 2005. [6] [4] J. Klukowski, I. Nabiałek, Algebra dla studentów, WNT, Warszawa 2005. [7] [5] W. Stankiewicz, Zadania z matematyki dla wyższych uczelni technicznych, Cz. A, PWN, Warszawa 2003. [8] [6] T. Trajdos, Matematyka, Cz. III, WNT, Warszawa 2005. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [5] [1] G. Banaszak, W. Gajda, Elementy algebry liniowej, część I, WNT, Warszawa 2002 [6] [2] B. Gleichgewicht, Algebra, Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 2004. [7] [3] T. Jurlewicz, Z. Skoczylas, Algebra i geometria analityczna.. Definicje, twierdzenia i wzory. Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 2011. 9 [8] [4] T. Jurlewicz, Z. Skoczylas, Algebra liniowa. Definicje, twierdzenia i wzory. Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 2005. [9] [5] E. Kącki, D.Sadowska, L. Siewierski, Geometria analityczna w zadaniach, PWN, Warszawa 1993. [10] [6] F. Leja, Geometria analityczna, PWN, Warszawa 1972. [11] [7] A. Mostowski, M. Stark, Elementy algebry wyższej, PWN, Warszawa 1963. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Doc. dr inż. Zbigniew Skoczylas , [email protected] 10 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU ALGEBRA Z GEOMETRIĄ ANALITYCZNĄ A Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 (wiedza) PEK_W02 K1OS_W01 C1, C4 1,3,4 K1OS_W01 C2, C4 PEK_W03 PEK_U01 (umiejętnoś ci) PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01PEK_K02 (kompetenc je) K1OS_W01 K1OS_U01 K1OS_U10 C3, C4 C1, C4 Wy1, Wy3Wy7 Wy2, Wy8Wy9 Wy10-Wy14 Ćw2, Ćw3 K1OS_U01 K1OS_U10 K1OS_U01 K1OS_U10 K1OS_K01 C2, C4 C3, C4 C1-C4 Ćw1,Ćw4 Ćw5-Ćw7 Wy1_Wy14 Ćw1-Ćw8 2,3,4 2,3,4 1-4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 11 1,3,4 1,3,4 2,3,4 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Analiza danych i obserwacji meteorologicznych Understanding meteorological data and observations Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 60 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie meteorologii 2. Zna podstawowe pojęcia statystyki matematycznej CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobywa wiedzę w zakresie metod pomiarowych podstawowych parametrów meteorologicznych oraz metod graficznych opracowań wyników pomiarów C2. Nabywa umiejętności obserwowania otaczającej atmosfery i wyjaśniania zjawisk w niej przebiegających C3. Nabywa umiejętności posługiwania się wynikami pomiarów meteorologicznych przy interpretacji innych danych z zakresu ochrony atmosfery 12 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Zna w podstawowym zakresie techniki pomiarowe w meteorologii PEK_W02 Jest w stanie objaśnić ważniejsze wskaźniki statystyczne stosowane w opracowaniu danych środowiskowych PEK_W03 Ma wiedzę w zakresie analizy map synoptycznych, diagramów termodynamicznych i aerologicznych Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi opracować wyniki pomiarów meteorologicznych PEK_U02 Umie interpretować mapy synoptyczne i diagramy aerologiczne Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie przejmując w niej różne role (lidera, wykonawcy, sprawozdawcy) TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Forma zajęć - wykład Zbieranie informacji o pogodzie i klimacie Statystyczne metody opracowań klimatologicznych Przegląd metod pomiarowych stosowanych w meteorologii Diagramy termodynamiczne i aerologiczne Diagramy termodynamiczne i aerologiczne Obserwacje pogody, analiza map synoptycznych Meteorologia radarowa i satelitarna Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Kreślenie izoplet i ich znaczenie w meteorologii Relacje Ziemia-Słońce, kąt wysokości Słońca Szeregi obserwacyjne; wyliczanie wskaźników statystycznych Metody graficzne opracowań klimatologicznych Pomiary marszrutowe Interpretacja wyników z pionowych sondaży aerologicznych Kolokwium Suma godzin STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Prezentacja multimedialna N2. Wykład informacyjny N3. Ćwiczenia problemowe; interpretacja (dyskusja) wyników N4. Ćwiczenia rachunkowe; obliczenia i sprawozdania pisemne N5. Pomiary terenowe 13 Liczba godzin 2 2 4 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 2 2 2 2 4 1 15 N6. Praca grupowa - opracowanie raportu N7. Konsultacje OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 F3 P2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01-W03 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U01, PEK_U02 P2= 0,1F1+0,3F2+ 0,6F3 kolokwium Raport z obliczeń Raport z analizy kolokwium LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [9] Kossowska-Cezak U., Martyn D., Olszewski K., Kopacz-Lembowicz M., Meteorologia i klimatologia, Pomiary, Obserwacje, Opracowania; PWN, Warszawa-Łódź 2000 [10] Madany A., Fizyka atmosfery, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1996 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [12] Roth G., Pogoda i klimat, Świat Książki, Warszawa 2000 [13] Kożuchowski K., Atmosfera, klimat, ekoklimat, PWN, Warszawa 1998 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Anna Zwoździak, [email protected] 14 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Analiza danych i obserwacji meteorologicznych Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_U01 PEK_U02 PEK_K01 K1OS_W06, K1OS_W08 K1OS_W08, K1OS_W02, K1OS_U01, K1OS_U011 K1OS_U011, K1OS_U014 K1OS_K03 C1 C1 C1 C2,C3 C3 C2 Treści programowe*** Wy1,Wy3,W6 N1, N2 W1,W2 N1 W4,W5 N1,N2 Ćw1-5 N4, N5, N6, N7 Ćw4, Ćw6 N3, N6, N7 Ćw1, Ćw4-6 N3-N7 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 15 Numer narzędzia dydaktycznego*** WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Analiza instrumentalna Instrumental analysis Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 30 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 1 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej 2. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie rodzajów analitycznych metod instrumentalnych stosowanych w analizie wód, ścieków, gleb, powietrza. C2. Poznanie zasad doboru metody oznaczania wybranych parametrów chemicznych próbek środowiskowych C3. Nabycie umiejętności poprawnego rozpoznawania poznanych metod instrumentalnych i dobierania ich do analizy jakościowej i ilościowej. C4. Nabycie umiejętności opracowania metody analizy dla wybranych analitów w próbkach środowiskowych i dokonywania obliczeń. 16 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzaju metod instrumentalnych, zjawisk fizycznych i chemicznych przebiegających z udziałem oznaczanej substancji. PEK_W02 Zna etapy procesu analitycznego i kryteria wyboru metody analitycznej. PEK_W03 Jest w stanie omówić podstawowe elementy aparatury analitycznej i wymienić wady i zalety oraz możliwości zastosowania danej metody instrumentalnej. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi dobrać metodę analityczną do analizy próbki środowiskowej. PEK_U02 Potrafi poprawnie zastosować poznane zasady i prawa fizyki i chemii do jakościowej i ilościowej analizy próbek środowiskowych PEK_U03 Potrafi dokonać obliczeń i zinterpretować ich wyniki. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Forma zajęć - wykład Podstawowe pojęcia stosowane w analizie instrumentalnej, etapy procesu analitycznego, możliwe źródła błędów. Podział metod instrumentalnych. Potencjometria: zasada metody, rodzaje, budowa elektrod odniesienia i elektrod pomiarowych. Potencjometria bezpośrednia i miareczkowanie potencjometryczne. Zastosowanie metody, jej wady i zalety. Konduktometria: zasada metody, podstawowe pojęcia, aparatura, miareczkowanie alkacymetryczne i strąceniowe, zakres stosowalności metody, wady i zalety. Polarografia i woltamperometria: budowa układu pomiarowego, rodzaje prądów płynących przez układ pomiarowy, analiza jakościowa i ilościowa, zastosowanie, zalety i ograniczenia. Metody spektroskopowe: podział metod. Spektroskopia cząsteczkowa: UV-Vis, IR, aparatura, techniki pomiarowe, analiza jakościowa i ilościowa na podstawie widma absorpcyjnego. Spektroskopia atomowa absorpcyjna i emisyjna; aparatura (źródła promieniowania, atomizery, monochromatory, detektory), źródła błędów ( interferencje spektralne i wpływ matrycy na efekt analityczny). Porównanie ASA i ICP. Metody chromatograficzne: klasyfikacja, podstawowe pojęcia, chromatograf, analiza jakościowa i ilościowa, aparatura chromatograficzna: kolumny, wybrane detektory. Zastosowanie chromatografii gazowej i cieczowej. Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Sposoby wyrażania zawartości składników w roztworach, podstawowe obliczenia do sporządzania roztworów o określonym 17 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 stężeniu i wzorców: naważki i rozcieńczanie roztworów. Metoda krzywej wzorcowej i dodatku wzorca. Obliczenia stężeń analitu na podstawie krzywej miareczkowania potencjometrycznego i miareczkowania konduktometrycznego. Analiza ilościowa na podstawie widma spektroskopii UV-Vis (obliczenia molowego współczynnika absorpcji) i w spektroskopii IR ( metoda linii podstawowej) Obliczenia w analizie ilościowej metodą ASA i w chromatografii na bazie chromatogramów. Statystyczna ocena wyników, rodzaje błędów pomiaru, podstawy walidacji: obliczanie granicy wykrywalności, oznaczalności, czułości metody. Zapoznanie się z aparaturą pomiarową w Laboratorium Toksykologii i Badań Środowiskowych I-15 Politechniki Wrocławskiej. Kolokwium Suma godzin 2 2 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Ćwiczenia rachunkowe-dyskusja rozwiązań zadań N3. Praca własna-przygotowanie do ćwiczeń N4. Konsultacje N5. Kolokwium tradycyjne OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 P2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01 PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01 kolokwium raport, kolokwium 18 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [11] W. Szczepaniak, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN Warszawa, 2002 [12] I. Trzepierczyńska, Fizykochemiczna analiza zanieczyszczeń powietrza, Oficyna wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1997 [13] J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna tom 3 analiza instrumentalna, PWN Warszawa, 2005 [14] A. Hulanicki, Współczesna chemia analityczna, PWN Warszawa, 2001 [15] D.A. Skoog, D.M. West, F.J. Holler, S.R. Crouch, Podstawy chemii analitycznej. Przekład z ang. Wyd. PWN, Warszawa 2006 (t.1) i 2007 (t.2). [16] T. Lipiec, Z.S. Szmal, Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, Wyd. PZWL, Warszawa 1996 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [14] Z. Galus, Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej, PWN Warszawa, 2005 [15] A. Cyganski i inni, Obliczenia w chemii analitycznej, WNT Warszawa, 2000 [16] M. Wesołowski, K. Szefer, D. Zimna, Zbiór zadań z analizy chemicznej, WNT Warszawa 1997 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Dorota Zamorska-Wojdyła, [email protected] 19 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Analiza instrumentalna Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** PEK_W01 PEK_W02 K1OS_W02, K1OS_W03 K1OS_W03, K1OS_W04 C1 C2 PEK_W03 K1OS_W02, K1OS_W03, K1OS_W04 K1OS_U02, K1OS_U10 K1OS_U02 K1OS_U02,K1OS_U05 K1OS_U06 K1OS_K01 C1,C2 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 Treści programowe*** Wy1-Wy7 Wy1-Wy7 N1 N1 Wy1-Wy7 N1 C3 C3,C4 C4 Wy1-Wy7 Cw1-Cw7 Cw1-Cw6 N1,N3, N4 N1,N3, N4 N2,N3,N4,N5 C1,C2,C4 Wy1-Wy7, Cw1-Cw7 N1,N3, N4,N5 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 20 Numer narzędzia dydaktycznego*** WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 ANALIZA MATEMATYCZNA 1.1 A Mathematical Analysis 1A Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy MAP1142 NIE Wykład 30 Ćwiczenia 30 150 90 Egzamin na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 5 0 3 3 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. 1. Zalecana jest znajomość matematyki odpowiadająca maturze na poziomie rozszerzonym CELE PRZEDMIOTU C1. Opanowanie podstawowej wiedzy dotyczącej ogólnych własności funkcji, w szczególności funkcji elementarnych oraz rozwiązywania równań i nierówności z tymi funkcjami. C2. Poznanie podstawowych pojęć z rachunku różniczkowego funkcji jednej zmiennych z wykorzystaniem do badania funkcji i rozwiązywania zadań optymalizacyjnych. C3. Opanowanie podstawowej wiedzy dotyczącej całki nieoznaczonej. C4. Stosowanie nabytej wiedzy do tworzenia i analizy modeli matematycznych w celu rozwiązywania zagadnień teoretycznych i praktycznych w różnych dziedzinach nauki i techniki. 21 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 ma podstawową wiedze z logiki i teorii mnogości, zna własności funkcji potęgowych, wykładniczych, trygonometrycznych i odwrotnych do nich. PEK_W02 zna podstawy rachunku różniczkowego funkcji jednej zmiennej z zastosowaniem do rozwiązywania zagadnień optymalizacyjnych PEK_W03 ma podstawową wiedzę z zakresu całki nieoznaczonej Z zakresu umiejętności: PEK_U01 potrafi rozwiązywać równania i nierówności potęgowe, wielomianowe, wykładnicze, logarytmiczne i trygonometryczne PEK_U02 potrafi obliczać granice ciągów i funkcji, wyznaczać asymptoty funkcji, stosować twierdzenie de L’Hospitala do symboli nieoznaczonych PEK_U03 potrafi obliczać pochodne funkcji i interpretować otrzymane wielkości, potrafi wykorzystać różniczkę do oszacowań, potrafi rozwiązywać zadania optymalizacyjne dla funkcji jednej zmiennej, potrafi zbadać własności i przebieg funkcji jednej zmiennej PEK_U04 potrafi wyznaczyć całkę nieoznaczoną funkcji elementarnych i funkcji wymiernych stosując własności i metody całkowania poznane na wykładzie Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 potrafi wyszukiwać i korzystać z literatury zalecanej do kursu oraz samodzielnie zdobywać wiedzę PEK_K02 rozumie konieczność systematycznej i samodzielnej pracy nad opanowaniem materiału kursu TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Forma zajęć - wykład Elementy logiki matematycznej i teorii zbiorów. Kwantyfikatory. Zbiory na prostej. Składanie funkcji. Funkcja różnowartościowa. Funkcja odwrotna i jej wykres. Funkcje potęgowe i wykładnicze oraz odwrotne do nich. Funkcje trygonometryczne. Wzory redukcyjne i tożsamości trygonometryczne. Funkcje cyklometryczne i ich wykresy. Granica właściwa ciągu. Twierdzenia o ciągach z granicami właściwymi. Liczba e. Granica niewłaściwa ciągu. Wyznaczanie granic niewłaściwych. Wyrażenia nieoznaczone. Granica funkcji w punkcie (właściwa i niewłaściwa). Granice jednostronne funkcji. Technika obliczania granic. Granice podstawowych wyrażeń nieoznaczonych. Asymptoty funkcji. Ciągłość funkcji w punkcie i na przedziale. Ciągłość jednostronna funkcji. Punkty nieciągłości i ich rodzaje. Twierdzenia o funkcjach ciągłych na przedziale domkniętym i ich zastosowania. Przybliżone rozwiązywanie równań. Pochodna funkcji w punkcie. Pochodne jednostronne i niewłaściwe. Pochodne podstawowych funkcji elementarnych. Reguły różniczkowania. Pochodne wyższych rzędów. Interpretacja geometryczna i fizyczna pochodnej. Styczna. Różniczka funkcji i jej zastosowania do obliczeń przybliżonych. Wartość 22 Liczba godzin 2 2 2 3 4 3 2 3 najmniejsza i największa funkcji w przedziale domkniętym. Zadania z geometrii, fizyki i techniki prowadzące do wyznaczania ekstremów globalnych. Twierdzenia o wartości średniej (Rolle`a, Lagrange`a). Przykłady Wy9 zastosowania twierdzenia Lagrange`a. Wzory Taylora i Maclaurina i ich zastosowania. Reguła de L`Hospitala. Przedziały monotoniczności funkcji. Ekstrema lokalne funkcji. Warunki konieczne i wystarczające istnienia ekstremów lokalnych. Wy10 Funkcje wypukłe oraz punkty przegięcia wykresu funkcji. Badanie przebiegu zmienności funkcji. Całki nieoznaczone i ich ważniejsze własności. Całkowanie przez Wy11 części. Całkowanie przez podstawienie. Całkowanie funkcji wymiernych. Całkowanie funkcji trygonometrycznych. Suma godzin Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Ćw9 Forma zajęć - ćwiczenia Stosowanie praw logiki i teorii mnogości. Badanie ogólnych własności funkcji (monotoniczność, różnowartościowość, dziedzina, składanie funkcji, funkcja odwrotna). Badanie funkcji i rysownie wykresów funkcji potęgowej, wykładniczej, trygonometrycznych i odwrotnych do nich oraz ich złożeń. Rozwiązywanie równań i nierówności z tymi funkcjami. Obliczanie granic właściwych i niewłaściwych ciągów liczbowych i funkcji (w punkcie) oraz wyrażeń nieoznaczonych. Wyznaczanie asymptot funkcji. Badanie ciągłości funkcji w punkcie i na przedziale. Stosowanie twierdzeń o funkcji ciągłej na przedziale domkniętym do zagadnień ekstremalnych i przybliżonego rozwiązywania równań. Obliczanie pochodnych funkcji z wykorzystaniem reguł różniczkowania z interpretacją pochodnej. Wyznaczanie stycznych do wykresu funkcji. Stosowanie różniczki do obliczeń przybliżonych (szacowania błędu). Wyznaczanie wzorów Taylora/Maclaurina z oszacowaniem dokładności. Stosowanie reguły de L’Hospitala do obliczeń granic. Badanie przebiegu funkcji; przedziały monotoniczności, wypukłość, ekstrema lokalne. Wyznaczanie ekstremów globalnych. Obliczanie całek nieoznaczonych; całkowanie przez części i przez podstawienie. Całkowanie funkcji wymiernych. Całkowanie funkcji trygonometrycznych. Kolokwium Suma godzin 23 2 3 4 30 Liczba godzin 2 4 5 2 4 3 4 4 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład; metoda tradycyjna N2. Ćwiczenia problemowe i rachunkowe; metoda tradycyjna N3. Konsultacje N4. Praca własna studenta; przygotowanie do ćwiczeń. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P - Ćw P - Wy Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_U01-PEK_U04 PEK_K01-PEK_K02 PEK_W01-PEK_W3 PEK_K02 Odpowiedzi ustne, kartkówki, kolokwia Egzamin LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [17] [1] G. Decewicz, W. Żakowski, Matematyka, Cz. 1, WNT, Warszawa 2007. [18] [2] M. Gewert, Z. Skoczylas, Analiza matematyczna 1. Przykłady i zadania, Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 2011. [19] [3] W. Krysicki, L. Włodarski, Analiza matematyczna w zadaniach, Cz. I, PWN, Warszawa 2006. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [17] [1] G. M. Fichtenholz, Rachunek różniczkowy i całkowy, T. I-II, PWN, Warszawa 2007. [18] [2] M. Gewert, Z. Skoczylas, Analiza matematyczna 1. Definicje, twierdzenia, wzory, Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 2011. [19] R. Leitner, Zarys matematyki wyższej dla studiów technicznych, Cz. 1-2 WNT, Warszawa 2006. [20] F. Leja, Rachunek różniczkowy i całkowy ze wstępem do równań różniczkowych, PWN, Warszawa 2008. [21] [5] H. i J. Musielakowie, Analiza matematyczna, T. I, cz. 1 i 2, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1993. [22] [6] W. Stankiewicz, Zadania z matematyki dla wyższych uczelni technicznych, Cz. B, PWN, Warszawa 2003. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Dr inż. Jolanta Sulkowska , [email protected] 24 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU ANALIZA MATEMATYCZNA 1.1 A Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 (wiedza) PEK_W02 PEK_W03 PEK_U01 (umiejętnoś ci) PEK_U02 PEK_U03 PEK_U04 PEK_K01PEK_K02 (kompetenc je) K1OS_W01 C1-C4 Wy1-Wy3 1,3,4 K1OS_W01 K1OS_W01 K1OS_U01 K1OS_U10 C2, C4 C3, C4 C1-C4 Wy4-Wy10 Wy11 Ćw1, Ćw2 1,3,4 1,3,4 2,3,4 K1OS_U01 K1OS_U10 K1OS_U01 K1OS_U10 K1OS_U01 K1OS_U10 K1OS_K01 C2, C4 C2, C4 C3, C4 C1-C4 Ćw3, Ćw4 Ćw5-Ćw7 Ćw8 Wy1-Wy14 Ćw1-Ćw9 2,3,4 2,3,4 2,3,4 1-4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 25 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Aparatura w ochronie środowiska Apparatus in environment protection Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101022 NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 30 15 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie inżynierii procesowej i grafiki inżynierskiej CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie podstawowej wiedzy w zakresie aparatury i urządzeń stosowanych w technologiach oczyszczania gazów odlotowych z zanieczyszczeń pyłowych i gazowych oraz w ochronie środowiska C2. Poznanie zasad sporządzania i czytania schematów technologicznych, dokonywania wyboru tworzyw konstrukcyjnych stosowanych w budowie urządzeń technologicznych występujących w instalacjach ochrony powietrza C3. Poznanie zasad budowy i eksploatacji urządzeń instalacji ochrony środowiska C4. Przygotowanie do merytorycznej współpracy w zakresie projektowania, rozruchu, eksploatacji i remontów instalacji technologicznych 26 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat urządzeń i aparatów stosowanych w instalacjach oczyszczania gazów odlotowych oraz powstających w tych instalacjach ścieków (zbiorniki, przenośniki, dozowniki, mieszalniki i mieszadła, osadniki, hydrocyklony, filtry, wirówki). PEK_W02 Zna podstawy dokonywania wyboru rodzaju urządzeń - aparatów, maszyn, zbiorników magazynowych i przyrządów- stosowanych w instalacjach technologicznych. PEK_W03 Zna podstawy określania pojemności zbiorników cieczy, gazów i materiałów stałych, wydajności urządzeń transportowych surowców i produktów stałych sproszkowanych oraz cieczy i gazów oraz zapotrzebowania mocy urządzeń technologicznych (pomp, wentylatorów, przenośników). Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi obliczeniowo określić pojemność zbiorników magazynowych, wydajność przenosników cięgnowych i bezcięgnowych, wymiary osadników poziomych i radialnych, zapotrzebowanie mocy do napędu przenosników oraz na wale pomp, wentylatorów, mieszadeł mechanicznych i wirówek. PEK_U02 Świadomy jest wad i zalet urządzeń stosowanych w technologiach ochrony środowiska. PEK_U03 Jest przygotowany do pracy w środowisku przemysłowym oraz do współpracy w zakresie eksploatacji i remontów urządzeń ochrony środowiska. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki w środowisku zawodowym PEK_K02 Ma swiadomość ważności i zrozumienia pozatechnicznych aspektów i skutków działalności, w tym jej wpływu na środowisko i zwiazanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Forma zajęć - wykład Cele, zakres i program wykładów. Podstawowe pojęcia używane w inżynierii procesowej. Bilanse technologiczne Rodzaje i zasady sporządzania schematów technologicznych. Stadia projektowania instalacji technologicznych Magazynowanie cieczy, gazów i ciał stałych sypkich. Elementy konstrukcyjne zbiornikowów magazynowych Transport wewnętrzny cieczy, gazów i ciał stałych sypkich. Urządzenia transportowe Mieszanie i napowietrzanie cieczy. Urządzenia do napowietrzania i mieszania cieczy Rozdzielanie zawiesin (sedymentacja, filtracja, odwirowywanie). Urządzenia do rozdzielania zawiesin. Dystrybucja i rozpylanie cieczy w aparatach procesowych. Rodzaje tworzyw konstrukcyjnych w budowie aparatów procesowych Kolokwium Suma godzin 27 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Forma zajęć - ćwiczenia Obliczanie grubości powłoki pionowego cylindrycznego zbiornika ciśnieniowego przeznaczoego do magazynowania cieczy Obliczanie wydajności i zapotrzebowania mocy przenosników materiałów stałych-taśmowych, kubełkowych, śrubowychObliczanie wydajności i zapotrzebowania mocy przenosników materiałów stałych-taśmowych, kubełkowych, śrubowych Obliczanie wymiarów geometrycznych mieszadła mechanicznego i średnicy wału mieszadła oraz zapotrzebowania mocy na wale mieszadła Sedymentacja zawiesin w odstojniku Separacja zawiesin z cieczy metodą filtracji Rozpylanie cieczy rozpylaczem wirowym w aparacie natryskowym Odkraplanie gazów wyprowadzanych z absorbera natryskwego w odkraplaczu inercyjnym Kolokwium Suma godzin Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny-multimedialny N2. Wykład problemowy N3. Praca własna-przygotowanie do ćwiczeń rachunkowych N4. Ćwiczenia rachunkowe. N5. Konsultacje OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 P1 P2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_U01 PEK_U01 Oceny za rozwiązania zadań na zajęciach rachunkowych Ocena końcowa (średnia) z ćwiczeń rachunkowych Kolokwium z zajęć wykładowych PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_U01, PEK_U02 28 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [20] Pikoń J.: Aparatura chemiczna. PWN, Warszawa 1983 [21] Pikoń J.: Podstawy konstrukcji aparatury chemicznej. Cz. I i II. WNT, Warszawa 1976 [22] Koch R., Noworyta A.: Procesy mechaniczne w inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 1992 [23] Warych J.: Aparatura chemiczna i procesowa. Oficyna Wydawnicza Pol. Warszawskiej, Warszawa 2004 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [23] Pawłow K. F. i in..: Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 1969 [24] Obertyński A.: Przenośniki. PWT, Warszawa 1961 [25] Orzechowski Z., Prywer J.: Rozpylanie cieczy. WNT, Warszawa 1991 [26] Cywiński B., Gdula S., Kempa E., Kurbiel J., Płoszański H.: Oczyszczania ścieków. Arkady, Warszawa 1983 [27] Horwatt W.: Budowa aparatury przemysłowej. PWN, Łódź 1967 [28] Praca zbiorowa: Mały poradnik mechanika, t. II. WNT, Warszawa 1988 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Michał Głomba, [email protected] 29 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Aparatura w ochronie środowiska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** PEK_W01 K2OS_W07,S2SOA_W02,S2SOA _W04, S2SOA_W08 K2OS_U07,S2SOA_U04, PEK_U01 S2SO2_U05 S2SOA_W08, S2SOA_W04, PEK_W03 S2SOA_W02 S2SOA_U01, S2SOA_U04, PEK_U01 S2SOA_U07 S2SOA_U01, S2SOA_U04, PEK_U02 S2SOA_U07 S2SOA_U01, S2SOA_U04, PEK_U03 S2SOA_U07 Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** C1-C4 Wy1-Wv7, C1-C7 Wy1-Wv7, C1-C7 Wy1-Wy8, C1-C7 Wy1-Wy8, C1-C7 Wy1-Wy8, C1-C7 Wy1-Wy8, C1-C7 N1-N5 C1-C4 C1-C4 C1-C4 C1-C4 C1-C4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 30 N1-N5 N2-N5 N2-N5 N2-N5 N2-N5 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Biochemia Biochemistry Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101055 NIE Wykład 30 Ćwiczenia 15 Laboratorium 15 90 60 60 Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 3 2 2 2 2 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii, chemii nieorganicznej i organicznej. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie budowy, funkcji i biosyntezy substancji organicznych o znaczeniu biologicznym oraz o ich przemianach w organizmach żywych. C2. Nabycie umiejętności posługiwania się wiedzą z zakresu przemian biochemicznych zachodzących w żywym organizmie. C3. Nabycie umiejętności posługiwania się technikami laboratoryjnymi umożliwiającymi przeprowadzenie prostych reakcji biochemicznych w celu analizy składu materiału biologicznego. C4. Nabycie kompetencji społecznych obejmujących umiejętność współpracy w grupie mającą na celu efektywne rozwiązywanie problemów. 31 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat substancji organicznych o znaczeniu biologicznym, takich jak: aminokwasy, białka, węglowodany, lipidy, nukleotydy, kwasy nukleinowe oraz o zależnościach między budową a funkcją biologiczną tych związków. PEK_W02 Zna mechanizmy działania enzymów i koenzymów oraz strategie katalityczne i regulacyjne. PEK_W03 Ma podstawową wiedzę na temat przemian biochemicznych zachodzących w organizmie żywym. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi posługiwać się wiedzą z zakresu znajomości struktury i funkcji podstawowych związków organicznych (cukry, białka, lipidy, kwasy nukleinowe) oraz procesów metabolicznych. PEK_U02 Umie pozyskiwać, analizować i zaprezentować informacje na temat przebiegu podstawowych przemian metabolicznych oraz mechanizmów regulacji i kontroli. PEK_U03 Potrafi posługiwać się technikami laboratoryjnymi umożliwiającymi przeprowadzenie prostych reakcji biochemicznych. PEK_U04 Potrafi zinterpretować uzyskane wyniki badań i sporządzić z nich raport pisemny. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy. PEK_K02 Jest świadomy znaczenia biochemii w ochronie środowiska. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Forma zajęć - wykład Wprowadzenie do wykładu. Skład pierwiastkowy organizmów żywych. Rodzaje oddziaływań molekularnych stanowiących o istocie funkcjonowania życia. Budowa i rola wody w organizmie żywym. Zależność między budową związków organicznych a ich funkcją biologiczną. Podstawowe zadania i cechy przemiany materii i energii zachodzącej w organizmach żywych. Sposoby zdobywania energii przez organizmy żywe. Aminokwasy: budowa, podział, właściwości chemiczne i fizyczne. Aminokwasy egzo- i endogenne. Wiązanie peptydowe- powstawanie, cechy i znaczenie. Białka- rola, poziomy organizacji i wiązania stabilizujące. Proces denaturacji i renaturacji białek. W jaki sposób i w jakim celu oznacza się sekwencję aminokwasową białek. Enzymy: podstawowe pojęcia i kinetyka. Czynniki wpływające na aktywność enzymów. Kontrola aktywności enzymatycznej. Węglowodany: budowa, podział, właściwości chemiczne i fizyczne. Wiązanie glikozydowe- powstawanie, cechy i znaczenie. Metabolizm węglowodanów. Szlaki degradacji glukozy. Uzyskiwanie i gromadzenie energii w tlenowych procesach metabolicznych. Metabolizm węglowodanów. Uzyskiwanie i gromadzenie energii w beztlenowych procesach metabolicznych. Metabolizm węglowodanów. Glukoneogeneza. Rozkład i synteza 32 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 La1 La2 La3 La4 glikogenu. Kontrola metabolizmu węglowodanów. Fotosynteza jako proces energiotwórczy. Budowa i działanie fotosystemu. Fosforylacja fotosyntetyczna cykliczna i niecykliczna, cykl Calvina. Fotooddychanie i szlak C4. Bakterie fototroficzne i chemolitotroficzne. Struktura i funkcje kwasów tłuszczowych. Rozpad i synteza kwasów tłuszczowych i glicerolu. Metabolizm triacylogliceroli. Biosynteza fosfolipidów i glikolipidów. Metabolizm białek i aminokwasów. Rozkład białek. Rozkład aminokwasów. Transaminacja. Oksydacyjna deaminacja. Losy węglowych szkieletów aminokwasów i cykl mocznikowy. Biosynteza aminokwasów i metabolizm hemu. Biosynteza i rozpad nukleotydów. Biosynteza kwasów nukleinowych. Pierwotna funkcja genu- biosynteza białka (przepływ informacji genetycznej). Budowa, dynamika i funkcje błon biologicznych. Transport cząsteczek przez błony. Sygnalizacja komórkowa. Suma godzin 2 2 2 2 2 2 30 Forma zajęć - ćwiczenia Wprowadzenie do zajęć. Białka- cząsteczki życia. Enzymy- podstawowe pojęcia i kinetyka. Budowa i właściwości węglowodanów. Metabolizm węglowodanów cz.1- uzyskiwanie i magazynowanie energii w komórce w tlenowych i beztlenowych procesach metabolicznych (oddychanie cytoplazmatyczne i wewnątrzmitochondrialne). Metabolizm węglowodanów cz.2. Szlak pentozofosforanowy i glukoneogeneza. Metabolizm glikogenu. Synteza glukozy z CO2 i H2O (fotosynteza, chemosynteza). Metabolizm lipidów. Klasyfikacja lipidów. Nazewnictwo kwasów tłuszczowych. Utlenianie kwasów tłuszczowych. Synteza kwasów tłuszczowych i triacylogliceroli. Metabolizm aminokwasów. Rozkład aminokwasów i cykl mocznikowy.Wiązanie i asymilacja azotu. Synteza aminokwasów endo- i egzogennych. Zaliczenie. Suma godzin Liczba godzin Forma zajęć - laboratorium Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium biochemicznym. Skład pierwiastkowy komórki. Otrzymywanie wybranych preparatów biochemicznych. Właściwości białek i kwasów nukleinowych reakcje charakterystyczne. Właściwości cukrów i tłuszczów. Reakcje charakterystyczne. Liczba godzin 33 2 2 2 2 2 2 2 1 15 2 2 2 2 La5 La6 La7 La8 Wpływ inhibitorów i czynników fizycznych na przebieg reakcji enzymatycznych. Podatność różnych substancji na biodegradację. Metabolizm drobnoustrojów. Zaliczenie. Suma godzin 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej. N2. Ćwiczenia- krótka prezentacja, rozwiązywanie krzyżówek i quizów biochemicznych, dyskusja problemów biochemicznych. N3. Laboratorium- praktyczna nauka posługiwania się technikami laboratoryjnymi w pracowni biochemicznej. N4. Laboratorium- dyskusja wyników badań. N5. Laboratorium- opracowanie wyników badań. N6. 10-15 min. sprawdziany pisemne. N7. Praca własna- przygotowanie do ćwiczeń, laboratoriów i egzaminu. N8. Konsultacje. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Numer efektu kształcenia PEK_W01÷PEK_W03 Egzamin PEK_U01÷ Sprawdziany pisemne, prezentacja, aktywność PEK_U02, PEK_K01, PEK_K02 PEK_U03÷ Sprawdziany pisemne, sprawozdane z badań PEK_U04, PEK_K01, PEK_K02 P2 (ćwiczenia) = F1, P3 (laboratorium) = F2 34 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [24] Alberts B. i inni: Podstawy biologii komórki. PWN, Warszawa 1999. [25] Hames B.D., Hooper N.M., Houghton J.D.: Biochemia. Z serii krótkie wykłady, PWN, Warszawa 2000. [26] Solomon E. P., Berg L. R., Martin D. W., Ville C.A.: Biologia. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa, 1996. [27] Schlegel H.: Mikrobiologia ogólna. PWN 1996. [28] Karpińska-Smulikowska J., Lejczak B., Pawlaczyk-Szpilowa M.: Ćwiczenia laboratoryjne z Biochemii. Skrypt PWr, Wrocław 1979. [29] Stryer L.: Biochemia. PWN, Warszawa 1997. [30] Mastalerz P.: Elementarna biochemia. Wydawnictwo Chemiczne, Wrocław 2009. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [29] Berg J.M., Tymoczko J.L., Stryer L.: Biochemia, PWN, Warszawa, 2005. [30] Lewiński W.: Molekularne podłoże biologii . Operon 1999. [31] Kączkowski J. : Podstawy biochemii. WTN Warszawa. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) KATARZYNA PIEKARSKA, [email protected] 35 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Biochemia Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_U01 PEK_U02 C1 C1 C1 C2 C2 Wy1÷Wy15 Wy1÷Wy15 Wy1÷Wy15 Ćw1÷Ćw8 Ćw1÷Ćw8 N1,N7,N8 N1,N7,N8 N1,N7,N8 N2,N6,N7,N8 N2,N6,N7,N8 PEK_U03 PEK_U04 PEK_K01 K1OS_W03, K1OS_W05 K1OS_W05 K1OS_W05 K1OS_U10, K1OS_U13 K1OS_U10, K1OS_U12, K1OS_U13 K1OS_U15 K1OS_U15 K1OS_K03 C3 C3 C4 N3,N6,N7 N4,N5,N6,N7 N2,N3,N4 PEK_K02 K1OS_K02 C4 La1÷La8 La1÷La8 Ćw1÷Ćw8, La1÷La8 Wy1÷Wy15, Ćw1÷Ćw8 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 36 N1,N2 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Biogaz; źródło odnawialnej energii Biogas; renevable energy source Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę 3 0 1,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii organicznej, biologii i fizyki CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie procesu powstawania biogazu, jego źródeł, właściwości i składu oraz miejsca biogazu wśród innych OZE C2. Poznanie metod pozyskiwania, uzdatniania i utylizacji biogazu C3. Nabycie umiejętności oceny skutków środowiskowych gospodarki biogazowej C4. Zdobycie wiedzy z zakresu projektowania i eksploatacji nieuciążliwych środowiskowo instalacji biogazowych 37 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma podstawową wiedzę na temat OZE, w tym nt. sposobów i parametrów procesu powstawania biogazu PEK_W02 Zna skład biogazu i jego potencjał energetyczny, surowce służące do jego produkcji oraz zagrożenia dla środowiska i klimatu związane z jego składem i energetycznym wykorzystaniem PEK_W03 Zna sposoby oczyszczania i wykorzystywania biogazu Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi obliczyć potencjał metanowy i energetyczny biogazu PEK_U02 Potrafi ocenić wpływ biogazowni na środowisko PEK_U03 Potrafi opracować koncepcję instalacji biogazowni, dobrać jej elementy Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Rozumie uwarunkowania społeczne związane z budową i eksploatacją biogazowni TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Forma zajęć - wykład Pojęcia podstawowe, rys historyczny Biogaz na tle innych OZE Udział biogazu w OZE - dane statystyczne dla Polski i świata Naturalne źródła biogazu Antropogeniczne źródła biogazu Teoretyczne podstawy procesu tworzenia się biogazu Surowce do produkci biogazu Skład biogazu w aspekcie zagrożeń dla środowiska i klimatu Skład biogazu w aspekcie potencjału energetycznego Sposoby pozyskiwania i utylizacji biogazu Technologie produkcji biogazu Sposoby oczyszczania i kondycjonowania biogazu Spalanie biogazu w aspekcie technologicznym i środowiskowym Elementy oceny oddziaływania instalacji biogazowych na środowisko Kolokwium zaliczeniowe Suma godzin STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej N2. Praca własna; przygotowanie do kolokwium N3. Konsultacje N4. Dyskusja problemowa 38 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 3 1 2 2 3 2 2 1 30 OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F P Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01 PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01 Ocena udziału w dyskusji Kolokwium LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [31] Buraczewski G., Fermentacja metanowa, PWN, W-wa, 1989 [32] Deublein D., Steinhausem A. (red.), Biogas from waste and renewable resources, WILEY-VCH, Weinheim, 2010 [33] Bilitewski B., Hardtle G., Marek K., Podręcznik gospodarki odpadami; teoria i praktyka, Wyd. Seidel-Przywecki Sp. z o.o., Warszawa, 2006 [34] Igliński B., Buczkowski R., Cichosz M., Technologie bioenergetyczne, W. N. Uniw. M. Kopernika, Toruń 2009 [35] Podkówka W., Biogaz rolniczy odnawialne źródło energii. Teoria i praktyczne zastosowanie. Powsz. Wyd. Rol. i Leśne, Warszawa, 2012 [36] Soliński I.: Biomasa, energia odnawialna. BSEP, Kraków, 2001. [37] Jędrczak A., Biologiczne przetwarzanie odpadów, W.N.PWN, Warszawa 2007 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [32] Lens P., Westermann P., Haberbauer M., Moreno A. (eds.), Biofuels for fuel cells, Renewable energy from biomass fermentation, IWA Publishing, London, 2007 [33] Appels L., Baeyens J., Degre`ve J., Dewil R., Principles and potential of the anaerobic digestion of waste-activated sludge, Progress in Energy and Combustion Science, 34(6), 2008, 755–781 [34] Abbas T.S.M. Abbasi T.S.A, Biogas Energy, Springer Briefs, Environmental Science, vol. 2. 2012 [35] Gaj K. i in., Składowiska odpadów komunalnych jako źródła emisji zanieczyszczeń powietrza. Chemia i Inżynieria Ekologiczna, 1999, 6(4) [36] Gaj K. i in., Badania sezonowej zmienności składu biogazu powstającego w procesie fermentacji osadów ściekowych, Oczyszczanie ścieków i przeróbka osadów ściekowych (red. Sadecka Z.), Uniw. Zielonogórski, Zielona Góra, 2010 [37] Gaj K., Cybulska H., Modelowanie emisji biogazu ze składowisk odpadów komunalnych. Chemia i Inżynieria Ekologiczna, nr 1, 2-3, 7, 2002 [38] Gaj K. i in.: Examination of biogas hydrogen sulphide sorption on a layer of activated 39 bog ore, Environ. Prot. Eng., 34, 2008 [39] Gaj K. i in.: Technological and environmental issues of biogas combustion at municipal sewage treatment plant, Environ. Prot. Eng., 35, 2009 [40] Gaj K., Cybulska-Szulc H., Time changeability model of the bog ore sorption ability, Ecol Chem Eng S, 21(1), 2014 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Kazimierz Gaj, [email protected] 40 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Biogaz; źródło odnawialnej energii Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 K1OS_W11 K1OS_W11, K1OS_W05, K1OSW08, K1OSW09, K1OSW10 K1OS_W10, K1OS_W09, K1OS_W08 K1OS_W08, K1OS_U03 C1 C1, C2 Wy1; Wy5 Wy5; Wy11 N1; N4 N1; N4 C2 Wy10; W13 N1; N4 C1, C2, C4 N1; N4 C3 Wy8; Wy10, Wy14 Wy14; Wy15 C2, C4 Wy10; Wy13 N1; N4 C3 Wy14; Wy15 N1; N4 PEK_W03 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 K1OS_U06, K1OS_U05, K1OS_U03, K1OS_W04 K1OS_W08, K1OS_W09, K1OS_W10, K1OS_U04 K1OS_K06, K1OS_W12 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 41 N1; N4 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Biologia Biology Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS 101009 NIE Wykład 30 Ćwiczenia 15 Laboratorium 15 60 30 30 Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 3 1 1 2 2 1,5 0,5 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii ze szkoły średniej CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat budowy, funkcjonowania i klasyfikacji organizmów żywych C2. Poznanie budowy organizmów, struktury i funkcji poszczególnych organelli komórkowych, tkanek i narządów C3. Zdobycie wiedzy biologicznej umożliwiającej zrozumienie funkcjonowania środowiska przyrodniczego i zjawisk przyrodniczych C4. Nabycie praktycznych umiejętności rozpoznawania taksonów o szczególnym znaczeniu w ochronie środowiska C5. Poznanie metod obserwacji biologicznej 42 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat morfologii i budowy komórki (Procaryota, Eucaryota, Protista itd.) PEK_W02 Ma wiedzę na temat podstawowych procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie żywym oraz zna podstawy dziedziczenia PEK_W03 Jest w stanie scharakteryzować podstawowe jednostki systematyczne ważne dla ochrony środowiska Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zidentyfikować, z podaniem cech charakterystycznych, poszczególne typy komórek PEK_U02 Potrafi zidentyfikować, z podaniem cech charakterystycznych, poszczególne taksony ważne dla ochrony środowiska PEK_U03 Potrafi wykonać prosty preparat biologiczny, zaobserwować oraz narysować istotne szczegóły budowy PEK_U04 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki swoich obserwacji Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy) PEK_K02 Jest świadomy występowania podstawowych zagrożeń dla środowiska przyrodniczego TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Forma zajęć - wykład Charakterystyka domeny Procaryota (budowa komórki Procaryota na przykładzie bakterii) i Eucaryota (budowa komórki roślinnej i zwierzęcej) charakterystyka wszystkich organelli komórkowych i Tkanki zwierzęce (tkanka nabłonkowa, łączna (wraz z krwią), mięśniowa i nerwowa Tkanki roślinne (pierwotne i wtórne; tkanka okrywająca, miękiszowa, przewodząca, wzmacniająca, tkanki twórcze) Budowa organizmu na podstawie człowieka i podstawy fizjologii (układ pokarmowy, oddechowy, nerwowy, wydalniczy, krwionośny, odporność, powłoki ciała, szkielet funkcje i budowa podstawowych narządów) Pojęcie gatunku i specjacji; ewolucyjne procesy wymierania i powstawania gatunków (definicja gatunku, mechanizmy biologicznej izolacji post- i prezygotycznej (rodzaje), na czym polega specjacja allopatryczna i sympatryczna, przykłady, tempo ewolucji, pojęcie makroewolucji, specjacji i mikroewolucji, radiacji adaptatywnej. Wymieranie gatunków). Nazewnictwo (zasady tworzenia) i klasyfikacja organizmów żywych: pojęcie taksonu, gatunku, najwyższa jednostka taksonomiczna, system klasyfikacji naturalny i sztuczny Najważniejsze jednostki w procesie kształtowania i oczyszczania środowiska: charakterystyka Protista (Glony i Pierwotniaki)i Grzybów 43 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 La1 La2 La3 (z uwzględnieniem Porostów) Zwierzęta bezkręgowe: ogólna charakterystyka i budowa oraz znaczenie następujących typów: Nicienie, Pierścienice (gromady: wieloszczety, skąposzczety, pijawki), Niesporczaki, Brzuchorzęski, Wrotki, Mięczaki (gromady: ślimaki i małże), Stawonogi (podtypy: skorupiaki, owady: typy aparatów gębowych, stadiów larwalnych, morfologia, charakterystyka poszczególnych rzędów owadów ważnych z punktu widzenia ochrony środowiska) Kręgowce (ryby, płazy i gady, ptaki i ssaki) o znaczeniu bioindykacyjnym Rośliny; budowa, podział systematyczny, charakterystyka Mszaków i Paprotników, cykl rozwojowy. Wyjaśnienie pojęć sporofit, gametofit, przemiana pokoleń. Omówienie przedstawicieli, znaczenia grupy w ochronie środowiska i w przyrodzie. Rośliny nago- i okrytozalążkowe, cykl rozwojowy. Budowa sporofitu i gametofitu. Przedstawiciele, znaczenie w ochronie środowiska i w przyrodzie. Podstawy fizjologii roślin: fostosynteza i oddychanie Podstawy genetyczne organizmów żywych. DNA i RNA. Geny. Kod genetyczny. Genom Procaryota i Eucaryota. Cykl komórkowy. Replikacja DNA. Transkrypcja. Translacja. Podział komórek. Mitoza i mejoza. Suma godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 30 Forma zajęć - ćwiczenia Identyfikacja i klasyfikacja chronionych i ważnych (grup) organizmów w terenie z wykorzystaniem odpowiednich kluczy do oznaczania: Zwierzęta bezkręgowe. Poznanie podstawowych technik poboru prób środowiskowych oraz ich późniejszej konserwacji. Identyfikacja i klasyfikacja chronionych i ważnych (grup) organizmów w terenie z wykorzystaniem odpowiednich kluczy do oznaczania: Rośliny niższe i wyższe. Identyfikacja i klasyfikacja chronionych i ważnych (grup) organizmów w terenie z wykorzystaniem odpowiednich kluczy do oznaczania: Kręgowce. Test praktyczny. Rozpoznawanie wybranych taksonów. Suma godzin Liczba godzin Forma zajęć - laboratorium Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium biologicznym. Budowa i obsługa mikroskopu. Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmów. Przegląd wybranych jednostek systematycznych, poznanie przedstawicieli: Glony i Pierwotniaki. Grzyby. Liczba godzin 44 4 5 5 1 15 2 2 2 La4 La5 La6 La7 La8 Mszaki i Paprotniki. Rośliny nago- i okrytozalążkowe. Tkanki zwierzęce. Tkanki roślinne. Wybrane zagadnienia z fizjologii roślin. Lokalizacja materiału genetycznego w komórce. Mitoza i mejoza Ocena sprawozdań, zaliczenie końcowe Suma godzin 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Wskazanie istotnych cech taksonomicznych ułatwiających identyfikację wybranych taksonów N4. Prezentacja podstawowych technik laboratoryjnych (wykonywanie preparatów przyżyciowych, obserwacja, miareczkowanie itd.) N5. Prezentacja wykonywania rysunków z obserwacji biologicznych N6. Opracowanie raportu z badań OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 F3 F4 F5 F6 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_K02 Wy115 PEK_U01, PEK_U03, PEK_K01 La1, La2, La3 PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01 La4 PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01 La5 PEK_U03, PEK_K01 La 6 PEK_U03, PEK_K01 La7 PEK_U01, PEK_U03, Egzamin Wejściówka Wejściówka Wejściówka Wejściówka Wejściówka Ocena końcowa 45 PEK_K01 La8 PEK_U02, Praktyczny test PEK_K01 Ććw1, Ćw2, Ćw 3, Ćw 4 P 2 = 0,3F1+ 0,1F2 + 0,1F3 + 0,1F4 + 0,1F5 + 0,1F6 + 0,2F7 F7 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [38] Claude A. Villee, Linda R. Berg, Eldra Pearl Solomon, Diana W. Martin. Biologia, MULICO, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2011. [39] Czubaj A. Biologia. Podręcznik zakres rozszerzony Wydawnictwo WSiP, 2002, 2003. [40] Solomon Eldra Pearl, Berg Linda R., Martin W. Biologia MULTICO 2012 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [41] Czesław Jura : Bezkręgowce. Warszawa 2002 PWN [42] Richard Jurd: Biologia zwierząt. Warszawa 2003 PWN OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Justyna Rybak , [email protected] 46 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Biologia Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 K1OS_W05 K1OS_W05 C1, C2 C1,C2, C3 N1 N1, N2 PEK_W03 K1OS_W05, K1OS_U07 C3, C4 PEK_U01 K1OS_U07 C3, C5 PEK_U02 PEK_U03 K1OS_U07 K1OS_U07 C3, C4 C4, C5 PEK_U04 PEK_K01 PEK_K02 K1OS_U07 K1OS_K03 K1OS_K02 C4, C5 C3,C4,C5 C1,C2,C3 Wy1 Wy2, Wy3,Wy4, Wy13, Wy14, Wy15 Wy5,Wy6, Wy7, Wy8, Wy9, Wy10, Wy 11, Wy 12 La1, La2, La3 La4, La4, La5 La1, La2, La3 La4, La6 La7,8 La1 - La8 Wy1-Wy15, La8 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 47 N1, N2, N3 N3, N4, N5 N4, N5 N4, N5 N4, N5, N6 N4, N5, N6 N1,N2, N6 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Biologia molekularna w ochronie środowiska Molecular Biology in Environmental Protection Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 60 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii i mikrobiologii. CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie studentów z możliwościami praktycznego zastosowania osiągnięć i technik biologii molekularnej w biotechnologii środowiska. C2. Nabycie umiejętności posługiwania się wiedzą z zakresu zastosowania biologii molekularnej w badaniach bioróżnorodności zespołów mikroorganizmów C3. Nabycie kompetencji społecznych obejmujących umiejętność współpracy w grupie mającą na celu efektywne rozwiązywanie problemów. 48 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat podstawowych procesów związanych z przepływem informacji genetycznej w komórkach prokariotycznych i eukariotycznych. PEK_W02 Zna podstawowe techniki inżynierii genetycznej. PEK_W03 Ma podstawową wiedzę na temat zastosowania biologii molekularnej w badaniach bioróżnorodności zespołów mikroorganizmów występujących w środowisku naturalnym oraz uczestniczących w procesach biologicznego oczyszczania wody, ścieków i gleby. PEK_W04 Ma wiedzę na temat organizmów stosowanych w badaniach ekotoksykologicznych. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi posługiwać się wiedzą z zakresu praktycznego zastosowania osiągnięć i technik biologii molekularnej w biotechnologii środowiska. PEK_U02 Umie pozyskiwać, analizować i zaprezentować informacje na temat badania bioróżnorodności zespołów mikroorganizmów. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Forma zajęć - wykład Budowa i właściwości kwasów nukleinowych, replikacja materiału genetycznego, kod genetyczny, ekspresja genów. Rekombinacja genetyczna. Mutacje, czynniki mutagenne, mutageneza, procesy naprawy DNA w komórkach. Molekularne aspekty chorób nowotworowych. Metody poznawania genów. Zarządzanie genomem i jego analiza. Molekularna miara stopnia pokrewieństwa. Trzy domeny organizmów. Narzędzia diagnostyki molekularnej w różnicowaniu mikroorganizmów. Epidemiologia molekularna. Badanie bioróżnorodności środowisk naturalnych. Różnorodność cech fenotypowych bakterii kodowanych przez plazmidy. Ekologiczne aspekty horyzontalnego transferu genów. Zastosowanie metod biologii molekularnej w badaniach bioróżnorodności mikroorganizmów uczestniczących w biologicznym oczyszczaniu wody i ścieków. Główne osiągnięcia biotechnologii molekularnej. Zastosowanie genetycznie zmienionych organizmów w badaniach ekotoksykologicznych. Konstrukcja biosensorów. Testy genotoksyczności/ mutagenności. Zaliczenie. Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Budowa i funkcjonowanie genomów pro- i eukaryota. 49 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Molekularne aspekty chorób nowotworowych. Metody badawcze stosowane w biologii molekularnej. Badanie bioróżnorodności zespołów mikroorganizmów występujących w środowisku naturalnym. Detekcja organizmów chorobotwórczych w wodzie powierzchniowej za pomocą izolacji DNA. Bioróżnorodność mikrobiologiczna w oczyszczalniach ścieków. Bioróżnorodności mikrobiologiczna w biofilmach systemów rozprowadzających wodę do picia. Lekooporność szczepów mikroorganizmów izolowanych z wód powierzchniowych i z systemów dystrybucji wody będąca efektem horyzontalnego przenoszenia genów oporności. Zastosowanie organizmów genetycznie zmodyfikowanych w badaniach ekotoksykologicznych i w monitoringu środowiska. Zaliczenie. Suma godzin 2 2 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej. N2. Ćwiczenia- krótka prezentacja, dyskusja zagadnień. N3. Praca własna- przygotowanie do ćwiczeń i zaliczenia. N4. Konsultacje. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 P2 (ćwiczenia) = F1 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Numer efektu kształcenia PEK_W01÷PEK_W04 Zaliczenie PEK_U01÷ Prezentacja, aktywność na zajęciach PEK_U02, PEK_K01 50 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [41] Błaszczyk M.K.: Mikroorganizmy w ochronie środowiska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. [42] Buchowicz J.: Biotechnologia molekularna. Modyfikacje genetyczne, postępy, problemy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009. [43] Krawczyk B., Kur J.: Diagnostyka molekularna w mikrobiologii. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2008. [44] Błaszczyk M.K.: Mikrobiologia środowisk. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010. [45] Ratledge C., Kristiansen B. Podstawy biotechnologii. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011. [46] Salyers A.A., Witt D.D. Mikrobiologia. Różnorodność, chorobotwórczość i środowisko. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [43] Brown T.A. Genomy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009. [44] Berg J.M., Tymoczko J.L., Stryer L. Biochemia, PWN, Warszawa, 2005. [45] Traczewska T.M., Biologiczne metody oceny skażenia środowiska. Oficyna Wydaw. PWroc., 2011. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Katarzyna Piekarska, [email protected] 51 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Biologia molekularna w ochronie środowiska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_W04 PEK_U01 PEK_U02 PEK_K01 K1OS_W05 K1OS_W05 K1OS_W05, K1OS_W07 K1OS_W05, K1OS_W07 K1OS_U7, K1OS_U13 K1OS_U10 K1OS_K03 C1 C1 C1 C1 C2 C2 C3 Wy1÷Wy8 Wy1÷Wy8 Wy1÷Wy8 Wy1÷Wy8 Ćw1÷Ćw8 Ćw1÷Ćw8 Ćw1÷Ćw8 N1,N3,N4 N1,N3,N4 N1,N3,N4 N1,N3,N4 N2÷N4 N2÷N4 N2÷N4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 52 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Biologiczne techniki odnowy środowiska Biological environmental recovery technics Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101067 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium 30 30 Projekt Seminarium 30 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 3 1 2 1 3 2 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii, biochemii,chemii CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy dotyczącej występowania zagrożenia, degradacja i przekształcenia gleb, gruntów, wód podziemnych, zbiorników i cieków wodnych oraz krajobrazu C2. Zdobycie wiedzy dotyczącej technologii remediacji i rekultywacji terenów zdegradowanych C3. Zdobycie wiedzy na temat metod rekultywacji zbiorników i cieków wodnych C4. Zdobycie wiedzy na temat roślin w odnowie środowiska i renaturyzacji wód C5. Poznanie podstawowych procesów i technik stosowanych w odnowie środowiska (biodegradacja, biosorpcja, bioługowanie, immobilizacja biomasy) 53 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat zagrożeń środowiska i zjawisk zachodzących w przekształcanym i zdegradowanym środowisku PEK_W02 Ma wiedzę dotyczącą podstaw procesów biochemicznych wykorzystywanych w ochronie środowiska PEK_W03 Ma wiedzę na temat biologicznych metod, technologii i narzędzi wykorzystywanych w odnowie środowiska Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wymienić podstawowe technologie oparte o metody biologiczne PEK_U02 Potrafi dobrać technologie oparte o metody biologiczne i przewidywać skutki jej wdrażania Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy) PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego wynikających z działalności człowieka TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 La1 La2 La3 Forma zajęć - wykład Zagrożenia, degradacja i przekształcenia gleb, gruntów, wód podziemnych, zbiorników i cieków wodnych oraz krajobrazu Rekultywacja terenów zdegradowanych Technologie remediacji i rekultywacji gleb i gruntów Biologiczne metody usuwania zanieczyszczeń Bioremediacja Fitoremediacja Rewitalizacja terenów poprzemysłowych Zanieczyszczenia chemiczne środowiska, metody poprawy jakości wód powierzchniowych i podziemnych Techniczne i ekologiczne działania umożliwiające renaturyzację wód, wymagania przyrodnicze, ograniczenia i skutki renaturyzacji wód Metody rekultywacji zbiorników i cieków wodnych Rośliny w odnowie środowiska i renaturyzacji wód Ekologiczne podstawy kształtowania i ochrony krajobrazu. Rewaloryzacja. Zastosowanie metod biologicznych do oceny jakości środowiska Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - laboratorium Podatność związków organicznych na biodegradację Immobilizacja biomasy Zastosowanie immobilizowanej biomasy do oczyszczania ścieków 54 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 Liczba godzin 3 3 3 La4 La5 La6 La7 La8 La9 La10 przemysłowych z fenolu Biosorpcja Bioługowanie miedzi z osadów flotacyjnych Biodegradacja Właściwości sorpycjne gleb i gruntów; oznaczanie kwasowości hydrolitycznej, sumy zasad, całkowitej pojemności wymiennej Chemiczne skażenia gleb Ćwiczenia terenowe Zajęcia zaliczeniowe Suma godzin 3 3 3 3 3 3 3 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Praca własna;samodzielne studia i przygotowanie do zaliczenia kursu N4. Praca własna;samodzielne studia i przygotowanie do zajęć laboratoryjnych N5. Sprawdzian wiadomości/wejściówka N6. Opracowanie raportu z badań OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 F3 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K02 Wy1Wy15, PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03 PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K01, PEK_K02 La1 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03 PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K01, PEK_K02 La2 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03 PEK_ U01, PEK_ U02, Kolokwium Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna 55 PEK_ K01, PEK_K02 La3 PEK_W01 , Wejściówka/odpowiedź ustna F4 PEK_W02, PEK_W03 PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K01, PEK_K02 La4 PEK_W01 , Wejściówka/odpowiedź ustna F5 PEK_W02, PEK_W03 PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K01, PEK_K02 La5 PEK_W01 , Wejściówka/odpowiedź ustna F6 PEK_W02, PEK_W03 PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K01, PEK_K02 La6 PEK_W01 , Dyskusja F7 PEK_W02, PEK_W03 PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K01, PEK_K02 La7 PEK_W01 , Raport/Sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych F8 PEK_W02, PEK_W03, PEK_U01; PEK_U02; PEK_K01; PEK_K02 La 1-7 PEK_ U01, PEK_ Raport P2 U02 PEK_ K01, PEK_ K02 P2= 0,1F1+ 0,1F2 + 0,1F3 + 0,1F4 + 0,1F5 + 0,1F6 + 0,1F7 + 0,3F6 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [47] Kołwzan B., Bioremediacja gleb skażonych produktami naftowymi wraz z oceną ekotoksykologiczną, Ofic. Wyd. PWr Wrocław 2005 [48] Malina G., Likwidacja zagrożenia środowiska gruntowo-wodnego na terenach zanieczyszczonych, Wyd. Pol. Częstochowskiej, Częstochowa 2007 [49] Buczkowski R., Kondzielski I., Szymański T., Metody remediacji gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi, Wyd. UMK Toruń 2002 [50] Karczewska A., Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych, Wyd. U. Przyrod. Wrocław 2008 [51] Allan D.J., Ekologia wód płynących, PWN Warszawa 1998 [52] Lampert W., Sommer U., Ekologia wód śródlądowych, PWN Warszawa 2001 56 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [46] Zieliński S., Skażenia chemiczne w środowisku, Wyd. Ofic. Wyd. PWr Wrocław 2000 [47] Gołda T. Rekultywacja, Wyd AGH Kraków 2005 [48] Bojakiewicz-Grabowska E., Mikulski Z., Hydrologia ogólna PWN Warszawa 1996 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Kazimierz Grabas, [email protected] 57 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Biologiczne techniki odnowy środowiska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W05 PEK_W02 K1OS_W05 K1OS_K02 PEK_W03 K1OS_W05; K1OS_W04, K1OS_U02, K1OS_U3; K1OS_U15; K1OS_K02 K1OS_W05 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 Wy1-Wy15 La1-La9 Wy1-Wy15 La1-La9 Wy1-Wy15 La1-La9 N1, N2 N3, N4 N5, N6 N1, N2 N3, N4 N5, N6 N1, N2 N3, N4 N5, N6 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 Wy1-Wy15 La1-La9 Wy1-Wy15 La1-La9 N1, N2 N3, N4 N5, N6 N1, N2 N3 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 La1-La9 N1, N2, N4, N6 Wy1-Wy15 La1-La9 N1, N2 N3, N4 N5, N6 PEK_U01 PEK_U02 PEK_K01 PEK_K02 K1OS_W05; K1OS_W07; K1OS_W09; K1OS_U2; K1OS_U3; K1OS_U15; K1OS_K02 K1OS_W05; K1OS_U3; K1OS_U15 K1OS_W04; K1OS_W05; K1OS_W07; K1OS_U3; K1OS_K02 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 58 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Chemia nieorganiczna Inorganic Chemistry Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101049 NIE Wykład 30 Ćwiczenia 30 60 60 Egzamin na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 4 2 2 2 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma wiedzę i umiejętności wymagane od kandydata na studia w wymienionym wyżej kierunku CELE PRZEDMIOTU C1. Uzyskanie wiedzy w zakresie chemii nieorganicznej i ogólnej, niezbędnej do zrozumienia zjawisk właściwych dla ochrony środowiska. C2. Uzyskanie wiedzy z zakresu opisu chemicznych i fizykochemicznych zjawisk oraz procesów właściwych dla ochrony środowiska. C3. Nabycie umiejętności poprawnego stosowania poznanych zasad i praw chemii do interpretacji zjawisk właściwych dla ochrony środowiska. C4. Nabycie umiejętności płynnego wykonania typowych obliczeń chemicznych, niezbędnych dla rozumienia i prawidłowej interpretacji zjawisk właściwych dla ochrony środowiska. 59 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat właściwości chemicznych i fizykochemicznych materii. PEK_W02 Zna podstawowe zasady biegu reakcji i procesów o charakterze chemicznym PEK_W03 Zna zasady obliczeń chemicznych dla roztworów wodnych i gazowych Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wyszukiwać i analizować informację chemiczną niezbędną dla podstawowego opisu zjawisk. PEK_U02 Potrafi przewidywać kierunki oraz charakter przemian chemicznych i fizykochemicznych. PEK_U03 Potrafi wyróżnić cechy chemiczne procesów technicznych i naturalnych w ochronie środowiska i opisać je. PEK_U04 Potrafi obliczyć zapotrzebowanie na reagenty oraz równowagowe stężenia indywiduów chemicznych w roztworach. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi powiązać oraz przedstawić zagrożenia dla środowiska naturalnego i środowiska człowieka wynikające z chemizmu materiałów i substancji. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Forma zajęć - wykład Podstawowe pojęcia i jednostki, liczność, roztwory wodne, stężenie a aktywność składnika, pH, słabe i mocne elektrolity, roztwory gazowe, stała równowagi reakcji dla roztworów gazowych i wodnych. Roztwory buforowe, hydroliza, rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności. Budowa atomu, jądro atomowe, szeregi promieniotwórcze, struktura elektronowa atomu, rozbudowa powłok elektronowych, pierwiastki, układ okresowy pierwiastków, energia jonizacji, elektroujemność, polaryzowalność, promień atomowy, rozbudowa struktury elektronowej a położenie w układzie okresowym. Cząsteczki, orbitale molekularne, hybrydyzacja orbitali, znaczenie hybrydyzacji sp3 (CH4, NH3, H2O), wolne pary elektronowe i ich znaczenie, dipole, spektroskopia. Gazy, ciecze, ciała stałe, rodzaje wiązań, wiązania kowalencyjne i jonowe, metaliczne, oddziaływania słabe (międzycząsteczkowe), wiązanie wodorowe, woda, ciało stałe i jego struktura, krystalografia, defekty w kryształach, promienie jonowe, przewodnictwo elektryczne kryształów jonowych, stałe elektrolity. Efekt energetyczny reakcji, równowaga chemiczna, kompleks aktywny i rola katalizatora, kinetyka reakcji, rząd reakcji, szybkość złożonego procesu chemicznego. Elementy termodynamiki chemicznej, entalpia swobodna, stała równowagi chemicznej a zmiana entalpii swobodnej, ciepło właściwe, przemiany fazowe. Obliczenia termodynamiczne z wykorzystaniem dedykowanego oprogramowania. Równowagi fazowe, wykresy równowag fazowych, układy 60 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Ćw9 Ćw10 Ćw11 Ćw12 Ćw13 Ćw14 Ćw15 eutektyczne, związki topiące się kongruentnie i niekonguentnie, azeotrop, destylacja (rektyfikacja), krystalizacja. Roztwory, układy koloidalne, zawiesiny, budowa i właściwości cząstek koloidalnych, zjawiska elektrokinetyczne, zjawiska powierzchniowe. Związki koordynacyjne (kompleksowe), wiązanie donorowoakceptorowe, jon centralny, ligandy i ich typy, równowagi w roztworach związków kompleksowych, znaczenie kompleksów w rozpuszczalności osadów. Elektrochemia, utlenianie i redukcja w ogniwach, półogniwo a reakcja utleniająco-redukcyjna, potencjał półogniwa, szeregi elektrochemiczne, ogniwa, zależność potencjału półogniwa od stężeń reagentów, elektroliza, typy ogniw, akumulator, ogniwa paliwowe, korozja elektrochemiczna, ochrona elektrochemiczna. Pierwiastki s- i p-elektronowe i ich związki chemiczne, charakterystyka i przegląd właściwości związków. Pierwiastki d- i f-elektronowe i ich związki chemiczne, charakterystyka i przegląd właściwości związków. Przegląd metod analizy chemicznej, opracowanie i przedstawianie wyników analiz. Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Jednostki. Dokładność obliczeń. Obliczanie stężeń w roztworach. Przeliczanie stężeń wyrażonych w różnych jednostkach. Rozcieńczanie i mieszanie roztworów. Stechiometria; obliczenie zmian liczności i stężeń reagentów w wyniku reakcji. Reakcje utleniania-redukcji, dobór współczynników stechiometrycznych w zależności od środowiska. Elektrolity słabe, iloczyn jonowy wody, pH, dysocjacja elektrolitów, stała równowagi dysocjacji, stopień dysocjacji. Kolokwium 1. Faza gazowa, roztwory gazowe, gęstość, stężenie, zależność pV = nRT. Reakcje w roztworach gazowych, bilanse liczności, stała równowagi. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów w obecności mocnych kwasów i zasad. Roztwory buforowe. Pojemność roztworów buforowych. Hydroliza. Iloczyn rozpuszczalności. Rozpuszczalność soli. Iloczyn rozpuszczalności. Rozpuszczalność wodorotlenków. Kolokwium 2. Suma godzin 61 2 2 2 2 2 2 30 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny z prezentacjami multimedialnymi. Zbiory pytań testowych. Egzamin testowy. N2. Ćwiczenia rachunkowe z wykorzystaniem przykładów własnych i ogólnodostępnych zbiorów zadań, zadania sprawdzające i kontrolne, kolokwia pisemne. N3. Konsultacje. N4. Praca własna; przygotowanie do ćwiczeń, rozwiązywanie zadań. N5. Praca własna; samodzielne studia i przygotowanie do egzaminu (testu). OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 P2 F1-F2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03; dla wykładu PEK_W03, PEK_U04 PEK_W03, PEK_U04; dla ćwiczeń PEK_W03, PEK_U04 PEK_W03, PEK_U04; dla ćwiczeń test pisemny P2 uwarunkowane F1-F2 2 kolokwia pisemne 62 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [53] Loretta Jones, Peter Atkins, Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006 [54] Irena Barycka, Krzysztof Skudlarski, Podstawy chemii, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, np. 2001 [55] Andrzej Jabłoński i inni, Obliczenia w chemii nieorganicznej, praca zbiorowa; Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, wydań było wiele (wybór do uzgodnienia z prowadzącym zajęcia) LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [49] zalecane na wykładzie źródła internetowe [50] ogólnodostępne podręczniki z chemii ogólnej [51] podręczniki dla szkół średnich z chemii w zakresie rozszerzonym OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Włodzimierz Szczepaniak, [email protected] 63 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Chemia nieorganiczna Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 C1, C2 C1, C2 C1-C4 N1, N3, N5 N1, N3, N5 N1-N5 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_U04 PEK_K01 C1, C2, C3 C1, C2, C3 C1, C2, C3 C4 C1-C4 Wy1-Wy15 Wy1-Wy15 Wy1-Wy15, Ćw1-Ćw15 Wy1-Wy15 Wy1-Wy15 Wy1-Wy15 Ćw1-Ćw15 Wy1-Wy15, Ćw1-Ćw15 N1, N3, N5 N1, N3, N5 N1, N3, N5 N2, N3, N4 N1-N5 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 64 Numer narzędzia dydaktycznego*** WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Chemia organiczna Organic chemistry Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101050 NIE Wykład 30 Ćwiczenia 15 30 15 Egzamin na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 3 1 1 0,5 3 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej oraz fizyki CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy z dotyczącej podstawowych grup związków organicznych: alkanów, alkenów, alkinów, związków aromatycznych, związków karobnylowych, kwasów karboksylowych, estrów, amin, aminokwasów, białek, tłuszczy, węglowodanów i polimerów C2. Poznanie właściwości fizyczno-chemicznych oraz nazewnictwa grup związków organicznych: alkanów, alkenów, alkinów, związków aromatycznych, związków karobnylowych, kwasów karboksylowych, estrów, amin, aminokwasów, białek, tłuszczy, węglowodanów i polimerów C3. Poznanie podstawowych reakcji chemicznych charakterystycznych dla poszczególnych grup związków organicznych: alkanów, alkenów, alkinów, związków aromatycznych, związków karobnylowych, amin, aminokwasów, kwasów karboksylowych, estrów, amin, aminokwasów, białek, tłuszczy, węglowodanów i polimerów C4. Poznanie metod otrzymywania poszczególnych grup związków organicznych: alkanów, alkenów, alkinów, związków aromatycznych, związków karobnylowych, kwasów karboksylowych, estrów, amin, aminokwasów, białek, tłuszczy, węglowodanów i polimerów 65 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat podstawowych grup związków organicznych PEK_W02 Zna sposoby otrzymywania poszczególnych grup związków organicznych PEK_W03 Jest w stanie wymienić podstawowe reakcje jakim ulegają poszczególne grupy związków organicznych PEK_W04 Potrafi wymienić podstawowe metody identyfikacji związków organicznych Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zaproponować metody otrzymywania określonych grup związków organicznych na podstawie informacji o dostępnym prekursorze (związku organicznym) PEK_U02 Potrafi określić właściwości fizykochemiczne związku organicznego na podstawie jego struktury chemicznej PEK_U03 Potrafi określić przydatność określonej grupy związków organicznych jako prekursorów w syntezie organicznej Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy) PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego wynikających z oddziaływania poszczególnych grup związków organicznych TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Forma zajęć - wykład Budowa związków organicznych. Alkany budowa. Nazewnictwo alkanów. Izomeria w alkanach. Rzędowość atomów węgla. Reakcje substytucji. Reakcje rodnikowe. Budowa i nazewnictwo cykloalkanów. Właściwości fizyczne alkanów i cykloalkanów. Otrzymywanie i charakterystyczne reakcje alkanów i cykloalkanów Alkeny - budowa cząsteczek alkenów. Elektronowa struktura alkenów. Nazewnictwo. Izomeria. Metody otrzymywania. Właściwości fizyczne i chemiczne alkenów. Reakcje podstawiania elektrofilowego. Alkadieny. Reakcje polimeryzacji. Alkiny - budowa cząsteczek alkinów. Elektronowa struktura alkinów. Nazewnictwo. Metody otrzymywania. Właściwości fizyczne i chemiczne alkinów. Zastosowania alkinów. Węglowodory aromatyczne; areny. Budowa cząsteczki benzenu. Nazewnictwo związków aromatycznych. Metody otrzymywania. Właściwości fizyczne i chemiczne arenów. Właściwości homologów benzenu i wielopierścieniowych pochodnych benzenu. Ropa naftowa i gaz ziemny - występowanie, skład i przeróbka. Chlorowcopochodne węglowodorów (freony, halony). Charakterystyczne reakcje. Reakcje eliminacji E1 i E2. Alkohole jednowodorotlenowe; budowa cząsteczek i ich właściwości. Nazewnictwo. Wiązania wodorowe. Izomeria. Otrzymywanie. Alkohole wielowodorotlenowe. Fenole; otrzymywanie, nazewnictwo. 66 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Porównanie właściwości alkoholi i fenoli Aldehydy i ketony. Budowa i nazewnictwo. Otrzymywanie i właściwości. Charakterystyczne reakcje. Reakcja Friedla-Kraftsa Kwasy karboksylowe. Otrzymywanie i nazewnictwo. Właściwości fizyczne i chemiczne. Ważniejsze kwasy monokarboksylowe. Nienasycone kwasy karboksylowe Etery. Nazewnictwo. Własności i charakterystyczne reakcje. Estry kwasów karboksylowych. Otrzymywanie. Nazewnictwo. Właściwości. Hydroliza estrów. Reakcja Claisena. Aminy. Budowa i nazewnictwo. Właściwości kwasowe i zasadowe oraz nukleofilowe amin. Otrzymywanie amin. Barwniki azowe. Amidy; otrzymywanie, charakterystyczne reakcje. Mocznik; otrzymywanie, właściwości, charakterystyczne reakcje. Cukry. Struktura cukrów prostych. Najważniejsze cukry proste i właściwości. Dwucukry; wiązanie glikozydowe. Polisacharydy. Aminokwasy. Budowa i właściwości aminokwasów. Wiązanie peptydowe. Struktura i punkt izoelektryczny. Charakterystyczne reakcje. Białka. Białka proste i złożone. Budowa i właściwości białek. Sekwencje aminokwasów. Struktura przestrzenna (I, II, III rzędowa). Związki heterocykliczne. Tłuszcze. Kwasy tłuszczowe. Mydła i detergenty. Zmydlanie tłuszczu Woski. Polimery naturalne i sztuczne, żywice fenylowo-formaldehydowe. Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Budowa związków organicznych. Alkany budowa. Nazewnictwo alkanów. Izomeria w alkanach. Rzędowość atomów węgla. Reakcje substytucji. Reakcje rodnikowe. Budowa i nazewnictwo cykloalkanów. Właściwości fizyczne alkanów i cykloalkanów. Otrzymywanie i charakterystyczne reakcje alkanów i cykloalkanów, Alkeny - budowa cząsteczek alkenów. Elektronowa struktura alkenów. Nazewnictwo. Izomeria. Metody otrzymywania. Właściwości fizyczne i chemiczne alkenów. Reakcje podstawiania elektrofilowego. Alkadieny. Reakcje polimeryzacji. Alkiny - budowa cząsteczek alkinów. Elektronowa struktura alkinów. Nazewnictwo. Metody otrzymywania. Właściwości fizyczne i chemiczne alkinów. Zastosowania alkinów. Węglowodory aromatyczne; areny. Budowa cząsteczki benzenu. Nazewnictwo związków aromatycznych. Metody otrzymywania. Właściwości fizyczne i chemiczne arenów. Właściwości homologów benzenu i wielopierścieniowych pochodnych benzenu. Ropa naftowa i gaz ziemny - występowanie, skład i przeróbka. Chlorowcopochodne węglowodorów (freony, halony). Charakterystyczne reakcje. Reakcje eliminacji E1 i E2. 67 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 Liczba godzin 1 1 1 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Ćw9 Ćw10 Ćw11 Ćw12 Ćw13 Ćw14 Ćw15 Alkohole jednowodorotlenowe; budowa cząsteczek i ich właściwości. Nazewnictwo. Wiązania wodorowe. Izomeria. Otrzymywanie. Alkohole wielowodorotlenowe. Fenole; otrzymywanie, nazewnictwo. Porównanie właściwości alkoholi i fenoli Aldehydy i ketony. Budowa i nazewnictwo. Otrzymywanie i właściwości. Charakterystyczne reakcje. Reakcja Friedla-Kraftsa Kwasy karboksylowe. Otrzymywanie i nazewnictwo. Właściwości fizyczne i chemiczne. Ważniejsze kwasy monokarboksylowe. Nienasycone kwasy karboksylowe Etery. Nazewnictwo. Własności i charakterystyczne reakcje. Estry kwasów karboksylowych. Otrzymywanie. Nazewnictwo. Właściwości. Hydroliza estrów. Reakcja Claisena. Aminy. Budowa i nazewnictwo. Właściwości kwasowe i zasadowe oraz nukleofilowe amin. Otrzymywanie amin. Barwniki azowe. Amidy; otrzymywanie, charakterystyczne reakcje. Mocznik; otrzymywanie, właściwości, charakterystyczne reakcje. Cukry. Struktura cukrów prostych. Najważniejsze cukry proste i właściwości. Dwucukry; wiązanie glikozydowe. Polisacharydy. Aminokwasy. Budowa i właściwości aminokwasów. Wiązanie peptydowe. Struktura i punkt izoelektryczny. Charakterystyczne reakcje. Białka. Białka proste i złożone. Budowa i właściwości białek. Sekwencje aminokwasów. Struktura przestrzenna (I, II, III rzędowa). Związki heterocykliczne, Tłuszcze. Kwasy tłuszczowe. Mydła i detergenty. Zmydlanie tłuszczu Woski. Polimery naturalne i sztuczne, żywice fenylowo-formaldehydowe. Zajęcia zaliczeniowe Suma godzin 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Zadania problemowe N4. Sprawdzian wiadomości/wejściówka OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , Kolokwium 68 F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03 Wy 115, Cw 1-7 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw1 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw2 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw3 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw4 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw5 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw6 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna 69 F8 F9 F10 F1102, F12 F13 F14 P2 PEK_K01 Cw7 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw8 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw9 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw10 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw11 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw12 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw13 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ U03, PEK_K01 Cw14 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Kartkówka zaliczeniowa 70 U01, PEK_ U02, PEK_ U03 P 3 = 0,1F1+ 0,1F2 + 0,1F3 + 0,1F4 + 0,1F5 + 0,1F6 + 0,1F7 +0,1F8+ 0,1F9+0,1F10+0,1F11+0,1F12+0,1F13+0,1F14+0,3P2 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [56] John McMurry, Chemia Organiczna t. 1-5, Wyd. PWN Warszawa 2007 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [52] Robert T. Morrison, Robert N. Boyd, Chemia Organiczna. t.1-2 PWN Warszawa 2009 [53] Graham Patric Chemia Organiczna. Krótkie wykłady. PWN Warszawa 2005 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Kazimierz Grabas, [email protected] 71 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Chemia organiczna Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W03, K1OS_U02, K1OS_U13 K1OS_W03, K1OS_U02, K1OS_U13 K1OS_W03, K1OS_U02, K1OS_U13 K1OS_W03, K1OS_U02, K1OS_U13 K1OS_W03, K1OS_U02, K1OS_U13 K1OS_W03, K1OS_U02, K1OS_U13 K1OS_W03, K1OS_U02, K1OS_U13 K1OS_W03, K1OS_U02, K1OS_U13 K1OS_W03, K1OS_U02, K1OS_U13 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 Wy1-Wy15 Cw1-Cw15 Wy1-Wy15 Cw1-Cw15 Wy1-Wy15 Cw1-Cw15 Wy1-Wy15 Cw1-Cw15 Wy1-Wy15 Cw1-Cw15 Wy1-Wy15 Cw1-Cw15 Wy1-Wy15 Cw1-Cw15 Wy1-Wy15 Cw1-Cw15 Wy1-Wy15 Cw1-Cw15 N1, N2 N3, N4 PEK_W02 PEK_W03 PEK_W04 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 PEK_K02 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 72 N1, N2 N3, N4 N1, N2 N3, N4 N1, N2 N3, N4 N1, N2 N3, N4 N1, N2 N3, N4 N1, N2 N3, N4 N1, N2 N3, N4 N1, N2 N3, N4 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Chemia wody i powietrza Water and air chemistry Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101043 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium 45 60 Projekt Seminarium 60 Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 2 2 1 1,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie studentów z właściwościami fizycznymi i chemicznymi wód oraz powietrza C2. Zapoznanie studentów z poziomem zanieczyszczenia wód oraz powietrza, możliwością oceny ich jakości, przemian chemicznych C3. Nabycie umiejętności analizy poziomu zanieczyszczenia powietrza i analizy składu fizyczno-chemicznego wody C4. Nabycie umiejętności obliczeń chemicznych w zakresie chemii wody i powietrza C5. Umiejętność pracy w grupie 73 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie: badań fizycznych i chemicznych wynikających z wymagań stawianych wodzie przeznaczonej do spożycia, mechanizmów przemian chemicznych związków w powietrzu atmosferycznym oraz skutków wywołanych zanieczyszczeniem atmosfery PEK_W02 Zna przydatność analizy fizyczno-chemicznej do oceny jakości wody, zna metody poboru próbek oraz podstawowe metody analizy jakościowej oraz ilościowej zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wykonać analizę fizyczno-chemiczną wody, pobór próbek i analizę zanieczyszczeń gazowych PEK_U02 Ma umiejętność oceny jakości wody i jej przydatności do spożycia, oceny składu prób powietrza PEK_U03 Posiada umiejętność zaplanowania eksperymentu, jego wykonania i poprawnej interpretacji uzyskanych wyników Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról, w tym lidera, wykonawcy i sprawozdawcy TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Forma zajęć - wykład Klasyfikacja wód naturalnych. Czynniki kształtujące skład wód powierzchniowych i podziemnych Zanieczyszczenia wód naturalnych. Wymagania stawiane wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi Wskaźniki fizyczne jakości wody Wskaźniki chemiczne jakości wody Wskaźniki zanieczyszczenia wód związkami organicznymi. Związki organiczne w wodach naturalnych Budowa atmosfery Skład powietrza atmosferycznego. Pojęcie zanieczyszczeń powietrza i ich źródła Przemiany chemiczne w stratosferze Charakterystyka i przykłady przemian chemicznych w troposferze. Cykl fotolityczny. Mechanizmy reakcji chemicznych z udziałem tlenków azotu i dwutlenku węgla Mechanizmy przemian wybranych grup związków organicznych w troposferze Charakterystyka aerozolu atmosferycznego. Procesy usuwania zanieczyszczeń Procesy fizyko-chemiczne w atmosferze o skutkach globalnych Suma godzin 74 Liczba godzin 2 2 2 6 3 1 2 3 3 2 2 2 30 La1 La2 La3 La4 La5 La6 La7 La8 La9 La10 La11 La12 La13 La14 La15 Forma zajęć - laboratorium Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium chemicznym. Wykonanie oznaczeń: pH, przewodności, barwy i mętności Wykonanie oznaczeń: zasadowości ogólnej, twardości ogólnej, wapnia i magnezu Wykonanie oznaczeń: zasadowości F i M, chlorków i siarczanów Wykonanie oznaczeń: siarczanów. Ćwiczenia rachunkowe Wykonanie oznaczeń: azotu amonowego, azotu azotynowego i azotu azotanowego, siarczanów Wykonanie oznaczeń: dwutlenku węgla wolnego i agresywnego, ciał rozpuszczonych Wykonanie oznaczeń: ciał rozpuszczonych. Ćwiczenia rachunkowe Wykonanie oznaczeń: utlenialności, tlenu rozpuszczonego, BZT5, ciał rozpuszczonych Wykonanie oznaczeń: BZT5, żelaza ogólnego, manganu. Ćwiczenia rachunkowe Wykonanie bilansu elektrolitów i orzeczenia o jakości wody Omówienie metodyki przeliczania oraz sposobów wyrażania stężeń zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym (emisja, imisja) Pobór próbek zanieczyszczeń powietrza metodą aspiracyjną. Wykonanie oznaczenia SO2 w przemysłowych gazach odlotowych metodą jodometryczną Wykonanie oznaczenia NO2 metodą kolorymetryczną Analiza jakościowa próbek powietrza przy zastosowaniu chromatografii gazowej Analiza ilościowa próbek powietrza przy zastosowaniu chromatografii gazowej. Zaliczenie Suma godzin Liczba godzin 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 45 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Obliczenia wyników pomiarów N4. Opracowanie raportu z badań OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 (w) Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, egzamin 75 PEK_U01, kartkówka PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01 PEK_U01, raport F9 PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01 P2 (laboratorium) = 0,1F1 + 0,1F2 + 0,1F3 + 0,1F4 + 0,1F5 + 0,1F6 + 0,1F7 + 0,1F8 + 0,2F9 F1- F8 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [57] [1] E. Gomółka, A. Szaynok, Chemia wody i powietrza, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1997 [58] [2] J. Dojlido, Chemia wód powierzchniowych, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, 1995 [59] [3] B. i E. Gomółkowie, Ćwiczenia laboratoryjne z chemii wody, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1998 [60] [4] Fizykochemiczna analiza zanieczyszczeń powietrza, red. by A. Szaynok, Wrocław 1998 [61] [5] Seinfeld J., Pandis S., Atmospheric Chemistry and Physics, John Wiley & Sons, Inc., New York 1998. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [54] [1] A. Śliwa, Obliczenia chemiczne - zbiór zadań z chemii ogólnej i analitycznej, PWN, 1973 [55] [2] G.W. Vanloon, S.J. Duffy, Chemia środowiska, PWN, 2008 [56] [3] J. Rutkowski, K. Syczewska, I. Trzepierczyńska, Podstawy Inżynierii Ochrony Atmosfery, Wrocław 1993. [57] [4] P.O’Neill, Chemia Środowiska, PWN Warszawa-Wrocław 1998. [58] [5] Atkins P.W., Chemia fizyczna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2001 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Izabela Kowalska, Izabela Sówka, [email protected] [email protected] 76 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Chemia wody i powietrza Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 K1OS_W03, K1OS_W04 K1OS_W03, K1OS_W04 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_U03 K1OS_K01 C1, C2 C1, C2 C3 C3 C4 C5 Wy1;Wy12 Wy1;Wy12 La1- La15 La1- La15 La1- La15 La1- La15 N1, N2 N1, N2 N3, N4 N3, N4 N3, N4 N4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 77 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Chemia wody i powietrza Water and air chemistry Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny ISS500003 NIE Wykład Ćwiczenia 30 Laboratorium Projekt Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę 2 2 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie studentów z zagadnieniami związanymi z określeniem zakresu badań fizycznych i chemicznych, wynikającego z wymagań stawianych wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi C2. Zapoznanie studentów z zagadnieniami związanymi z zanieczyszczeniem atmosfery C3. Nabycie umiejętności obliczeń chemicznych w zakresie chemii wody i powietrza C4. Nabycie umiejętności analizy wskaźników składu fizyczno-chemicznego wód naturalnych oraz zagadnień związanych z obliczeniem podstawowych wskaźników jakości wody C5. Nabycie umiejętności analizy zawartości substancji w atmosferze w różnych jednostkach i warunkach C6. Nabycie umiejętności określania składu oraz parametrów spalin w różnych warunkach C7. Nabycie umiejętności uproszczonych obliczeń przemian chemicznych podstawowych zanieczyszczeń atmosfery 78 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie: badań fizycznych i chemicznych wynikających z wymagań stawianych wodzie przeznaczonej do spożycia, mechanizmów przemian chemicznych związków w powietrzu atmosferycznym oraz skutki wywołane zanieczyszczeniem atmosfery PEK_W02 Zna przydatność analizy fizyczno-chemicznej do oceny jakości wody, zna metody poboru próbek oraz podstawowe metody analizy jakościowej oraz ilościowej zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Ma umiejętność oceny jakości wody i jej przydatności do spożycia PEK_U02 Potrafi ocenić jakość powietrza PEK_U03 Potrafi obliczać stężenia zanieczyszczeń w środowisku w różnych jednostkach PEK_U04 Potrafi określać skład oraz parametry spalin w różnych warunkach PEK_U05 Potrafi wykonywać uproszczone obliczenia przemian chemicznych podstawowych zanieczyszczeń atmosfery Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy zagrożeń dla środowiska naturalnego związanych zanieczyszczaniem wód oraz z emisją zanieczyszczeń do atmosfery TREŚCI PROGRAMOWE Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Ćw9 Ćw10 Ćw11 Forma zajęć - ćwiczenia Określenie zakresu badań fizycznych i chemicznych, wynikającego z wymagań stawianych wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi Ocena jakości wody i określenie jej stopnia czystości Obliczenia wskaźników jakości wody, w tym: pH, zasadowości, kwasowości Obliczenia wskaźników jakości wody, w tym: dwutlenku węgla wolnego, agresywnego i przynależnego. Wyznaczanie wskaźnika agresywności wody Obliczenia wskaźników jakości wody, w tym: twardości ogólnej, węglanowej i niewęglanowej, twardości wapniowej i magnezowej Obliczenia wskaźników jakości wody, w tym: twardości ogólnej, węglanowej i niewęglanowej, twardości wapniowej i magnezowej (c.d.) Obliczenia indeksu utlenialności oraz biochemicznego zapotrzebowania tlenu w wodach zanieczyszczonych Analiza składu powietrza i określenie parametrów wpływających na jakość powietrza, metody oceny jakości powietrza Obliczenia ilości gazów w określonych warunkach temperatury i ciśnienia Wyrażanie zawartości substancji w atmosferze w różnych jednostkach oraz przeliczanie stężeń zanieczyszczeń w gazach odlotowych Obliczenia właściwości gazów (gęstość, lepkość, współczynnik 79 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Ćw12 Ćw13 Ćw14 Ćw15 dyfuzji, wilgotność) Obliczenia stechiometryczne w analizach stężeń zanieczyszczeń powietrza Określanie składu oraz parametrów spalin w różnych warunkach Obliczanie unosu i emisji zanieczyszczeń gazowych do atmosfery Kolokwium Suma godzin 2 2 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Ćwiczenia obliczeniowe N3. Kolokwium OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04, PEK_U05, PEK_K01 Kolokwium LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [62] Szklarczyk M.: Wprowadzenie do obliczeń w ochronie atmosfery, Wyd. Uczelni PWSZ w Kaliszu, Kalisz 2008 [63] Galus Z.: Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1996 [64] LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [59] Atkins P.W.: Chemia fizyczna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2001 [60] Seinfeld J., Pandis S.: Atmospheric Chemistry and Physics, John Wiley & Sons, Inc., New York 1998 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) 80 Izabela Sówka, [email protected] 81 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Chemia wody i powietrza Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_U04 PEK_U05 PEK_K01 K1OS_W03, K1OS_W04 K1OS_W03, K1OS_W04 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_K01 C1, C2 C1, C2 C4 C5 C3 C6 C7 C1, C2 Cw1, Cw8 Cw1, Cw8 Cw1-Cw15 Cw1-Cw15 Cw1-Cw15 Cw1-Cw15 Cw1-Cw15 Cw1, Cw8 N1 N1 N2 N2 N2 N2 N2 N1 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 82 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Chemia wody i powietrza Water and air chemistry Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny ISS500003 NIE Wykład Ćwiczenia 30 Laboratorium Projekt Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę 2 2 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie studentów z zagadnieniami związanymi z określeniem zakresu badań fizycznych i chemicznych, wynikającego z wymagań stawianych wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi C2. Zapoznanie studentów z zagadnieniami związanymi z zanieczyszczeniem atmosfery C3. Nabycie umiejętności obliczeń chemicznych w zakresie chemii wody i powietrza C4. Nabycie umiejętności analizy wskaźników składu fizyczno-chemicznego wód naturalnych oraz zagadnień związanych z obliczeniem podstawowych wskaźników jakości wody C5. Nabycie umiejętności analizy zawartości substancji w atmosferze w różnych jednostkach i warunkach C6. Nabycie umiejętności określania składu oraz parametrów spalin w różnych warunkach C7. Nabycie umiejętności uproszczonych obliczanie przemian chemicznych podstawowych zanieczyszczeń atmosfery 83 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie: badań fizycznych i chemicznych wynikających z wymagań stawianych wodzie przeznaczonej do spożycia, mechanizmów przemian chemicznych związków w powietrzu atmosferycznym oraz skutki wywołane zanieczyszczeniem atmosfery PEK_W02 Zna przydatność analizy fizyczno-chemicznej do oceny jakości wody, zna metody poboru próbek oraz podstawowe metody analizy jakościowej oraz ilościowej zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Ma umiejętność oceny jakości wody i jej przydatności do spożycia PEK_U02 Potrafi ocenić jakość powietrza PEK_U03 Potrafi obliczać stężenia zanieczyszczeń w środowisku w różnych jednostkach PEK_U04 Potrafi określać skład oraz parametry spalin w różnych warunkach PEK_U05 Potrafi wykonywać uproszczone obliczenia przemian chemicznych podstawowych zanieczyszczeń atmosfery Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy zagrożeń dla środowiska naturalnego związanych zanieczyszczaniem wód oraz z emisją zanieczyszczeń do atmosfery TREŚCI PROGRAMOWE Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Ćw9 Ćw10 Ćw11 Forma zajęć - ćwiczenia Określenie zakresu badań fizycznych i chemicznych wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Podstawy obliczeń chemicznych: stężenia procentowe, molowe i normalne Obliczenia wskaźników jakości wody: pH, zasadowości i kwasowości Obliczenia wskaźników jakości wody: twardości ogólnej, węglanowej i niewęglanowej, twardości wapniowej i magnezowej Obliczenia wskaźników jakości wody: dwutlenku węgla wolnego, agresywnego i przynależnego. Wyznaczanie wskaźnika agresywności wody Obliczenia wskaźników jakości wody: utlenialności, biochemicznego zapotrzebowania tlenu, chlorków i siarczanów Analiza składu powietrza i określenie parametrów wpływających na jakość powietrza, metody oceny jakości powietrza Obliczenia ilości gazów w określonych warunkach temperatury i ciśnienia Wyrażanie zawartości substancji w atmosferze w różnych jednostkach oraz przeliczanie stężeń zanieczyszczeń w gazach odlotowych Obliczenia właściwości gazów (gęstość, lepkość, współczynnik dyfuzji, wilgotność) Obliczenia stechiometryczne w analizach stężeń zanieczyszczeń powietrza 84 Liczba godzin 2 4 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Ćw12 Ćw13 Ćw14 Określanie składu oraz parametrów spalin w różnych warunkach Obliczanie unosu i emisji zanieczyszczeń gazowych do atmosfery Kolokwium Suma godzin 2 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Ćwiczenia obliczeniowe OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, kolokwium PEK_W02, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04, PEK_U05, PEK_K01 PEK_U01, kartkówka F1-F6 PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04, PEK_U05, PEK_K01 P2 (ćwiczenia) = 0,1F1+ 0,1F2 + 0,1F3 + 0,1F4 + 0,1F5 + 0,1F6 + 0,4P1 P1 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [65] Gomółka B., Gomółka E.: Ćwiczenia laboratoryjne z chemii wody, Wrocław, 1996 [66] Śliwa A.: Obliczenia chemiczne. Zbiór zadań z chemii ogólnej i analitycznej nieorganicznej, PWN, Warszawa 1987 [67] Szklarczyk M.: Wprowadzenie do obliczeń w ochronie atmosfery, Wyd. Uczelni PWSZ w Kaliszu, Kalisz 2008 [68] Galus Z.: Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1996 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [61] Atkins P.W.: Chemia fizyczna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2001 [62] Seinfeld J., Pandis S.: Atmospheric Chemistry and Physics, John Wiley & Sons, Inc., 85 New York 1998 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Izabela Sówka, Izabela Kowalska, [email protected], [email protected] 86 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Chemia wody i powietrza Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_U04 PEK_U05 PEK_K01 K1OS_W03, K1OS_W04 K1OS_W03, K1OS_W04 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_K01 C1, C2 C1, C2 C4 C3, C5 C3 C6 C7 C1, C2 Cw1, Cw7 Cw1, Cw7 Cw1-Cw14 Cw1-Cw14 Cw1-Cw14 Cw1-Cw14 Cw1-Cw14 Cw1, Cw7 N1 N1 N2 N2 N2 N2 N2 N1 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 87 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 ekologia i ochrona przyrody 1 ecology and nature protection 1 Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę 2 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. ma podstawową wiedzę w zakresie biologii CELE PRZEDMIOTU C1. C1. Zdobycie wiedzy na temat populacji, ich zespołów, ich relacji wzajemnych i ze srodowiskiem abiotycznym, antropogenicznych zagrożeń dla przyrody i metod przeciwdziałania tym zagrożeniom C2. C2. Poznanie metod badania i ochrony ppopulacji i ich zespołów C3. C3. Nabycie umiejetności określania podstawowych cech populacji i ich zespołów, wyznaczania podstawowych wskaźników ekologicznych, wskazania podstawowych zagrożeń populacji i ekosystemu oraz metod ich ochrony C4. C4. Zrozumienie pojęcia bioróżnorodności i potrzeby jej ochrony jako jednego z aspektów profesjonalnego i estetycznego postępowania w działalności zawodowej oraz społecznej roli inżyniera 88 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 ma elementarną wiedzę na temat czynników determinujących występowanie i liczebnośc organizmów PEK_W02 rozumie pojęcie bioróżnorodności i potrzebe jej ochrony PEK_W03 zna przyczyny i sposoby powodowania przez człowieka wymierania gatunków PEK_W04 potrafi wybrać właściwe metody ochrony populacji i ekosystemu Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 rozumie potrzebę dokształcania się w zakresie inżynierksich zastosowań ekologii in ochrony przyrody PEK_K02 ma świadomość ważności i zrozumienie wpływu na środowisko swojej działalności zawodowej i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje PEK_K03 ma świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki PEK_K04 ma świadomość roli społecznej absolwenta uczelni technicznej w zakresie upowszechniania wiedzy o potrzebie ochrony przyrody i metodach jej ochrony PEK_K05 potrafi określić zadania priorytetowe w ochronie przyrody TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Forma zajęć - wykład Zakres i podstawowe zasady ekologii. MEtodologia badań ekologicznych. Osobnik. Populacja i jej cechy chararkterystyczne. Genetyka populacji. Populacje duże i małe. Wpływ czynników abiotycznych na liczebność populacji. Wpłayw czynników biotycznych na liczebność populacji. Zasady racjonalnej eksploatacji populacji. Ograniczanie liczebności populacji (zintegrowane metody zwalczanie szkodników). Struktura i funkcjonowanie ekosystemu (biocenoza i biotop). Produktywnośc ekosystemu. Obieg materii i przepływ energii (cykle biogeochemiczne). Zależności troficzne. Dynamika ekosystemów. Krainy fito- i zoogeograficzne. Główne biomy świata. Różnorodnośc biotyczna jako przedmiot ochrony przyrody. Ekonomiczna, poznawcza, edukacyjna i estetyczna wartość ochrony przyrody Zagrożenia różnorodności biotycznej powodowane przez czlowieka: bezpośrednia eksterminacja, przekszatlcanie siedlisk, wprowadzanie do środowiska obcych gatunków, zanieczyszczanie środowiska. Ochrona zagrożonych populacji i gatunków. Ochrona obszarów cennych przyrodniczo. Metody oceny warto,ści przyrodniczej obszarów i kryteria wyzanczonych obszarów chronionych. Ochrona przyrody w Polsce i Unii Europejskiej. Konwencje 89 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 międzynarodowe i deklaracje w sprawie ochrony bioróżnorodności. Wy15 Zaliczenie Suma godzin 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. N1. Wykład informacyjny N2. N2. Wykład problemowy N3. N3. Praca własna - samodzielne studia i przygotowanie do kolokwium OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_K01, PEK_K02, PEK_K03, PEK_04, PEK_K05 kolokwium LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [69] Krebs Ch. J. 1997. Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [70] MAckenzie A., Ball A. S., Virdee S. R. 2000. Krótkie wykłady. Ekologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa [71] Pullin A. S. 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [72] Wisniewski J., Gniazdowicz D. 2004. Ochrona przyrody. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań. [73] Symonides E. 2007. Ochrona Przyrody. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [63] Olaczek R. 1998. Przyroda Polski pod ochroną. LOP. Warszawa. [64] Leackey R., Lewin R. 1999. Szósta katastrofa. Historia życia a przyszłość ludzkości. Prószyński i S-ka, Warszawa. [65] Kalinowska A. 2002. Ekologia - wybór na Nowe Stulecie. Agencja Reklamowo- 90 Wydawnicza. A. Grzegorczyk, Warszawa. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Piotr Jadczyk, [email protected] 91 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU ekologia i ochrona przyrody 1 Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W07 C1, C3 N1, N2, N3 PEK_W02 K1OS_W07 C1, C2, C4 PEK_W03 PEK_W04 K1OS_W07 K1OS_W07 C1 C1, C2, C3, C4 PEK_K01 K1OS_K01 C4 PEK_K02 K1OS_K02 C4 PEK_K03 K1OS_K04 C4 PEK_K04 K1OS_K06 C4 PEK_K05 K1OS_K03 C4 Wy1, Wy2, Wy 4, Wy5, Wy7, Wy8, Wy9 Wy3, Wy6, Wy9, Wy10, Wy11, Wy12, Wy13, Wy14 Wy11 Wy3, Wy11, Wy12, Wy13, Wy14 WY1, WY2, Wy3, Wy4, Wy5, Wy6, Wy7, Wy8, Wy9, Wy10, Wy11, Wy12, Wy13, Wy14 Wy6, Wy11, Wy12, Wy13, Wy 14 Wy6, Wy11, Wy12, Wy13, Wy 14 Wy6, Wy11, Wy12, Wy13, Wy 14 Wy12, Wy13 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 92 N1, N2, N3 N1, N2, N3 N1, N2, N3 N1, N2 N1, N2 N1, N2 N1, N2 N1, N2 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 ekologia i ochrona przyrody 2 ecology and nature protection 2 Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy NIE Wykład Ćwiczenia Laboratorium 30 Projekt Seminarium 60 Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) 2 2 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. C1. Nabycie umiejętnosci okreslania podstawowych cech populacji i ich zespołów, wyznaczania podstawowych wskaźników ekologicznych, wskazania podstawowych zagrożeń populacji i ekosystemu oraz metod ich ochrony 2. C2. Zrozumienie pojęcia bioróżnorodności i potrzeby jej ochrony CELE PRZEDMIOTU 93 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu umiejętności: PEK_U01 potrafi określi podstawowe cechy populacji i ich zespołu PEK_U02 potrafi interpretować podstawowe wskaźniki ekologiczne PEK_U03 potrafi dokonać oceny stopnia zagrożenia populacji i ekosystemu oraz wskazać metody ich ochrony TREŚCI PROGRAMOWE La1 La2 La3 La4 La5 La6 La7 Forma zajęć - laboratorium Metody badania zespołów populacji na przykładzie fitocenozy Terenowe metody badania poplacji Laboratoryjne metody badania populacji Zależności między organizmami tworzącymi biocenozę. Produktywność ekosystemów. Zastosowanie wskaźników biocenotycznych do porównywania zespołów populacji Ochrona zagrożonych populacji i obszarów cennych przyrodniczo Prezentacja multimedialna samodzielnie przeprowadzonego eksperymentu Suma godzin Liczba godzin 6 4 4 4 4 4 4 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. N1. Praca własna - przygotowanie do zajęć w terenie i w laboratorium N2. N2. Praca własna - samodzielne przeprowadzenie eksperymentu, opracowanie jego wyników i przygotowanie prezentacji w formie multimedialnej N3. N3. Przeprowadzenie eksperymentów w terenie i w laboratorium N4. N4. Opracowanie wyników eksperymentów w postaci sprawozdania N5. N5. Prezentacja multimedialna wyników samodzielnie przeprowadzonego eksperymentu OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_U01, kolokwium 94 PEK_U03 PEK_U01, PEK_U02, PEK_03 PEK_U01, F3 PEK_U02, PEK_03 PEK_U01, F4 PEK_U02, PEK_03 P=0,25F1+0,25F2+0,25F3+0,25F4 F2 kolokwium średnia ocen za sprawozdania i pracę podczas zajęć prrezentacja multimedialna wyników samodzielnie przeprowadzonego eksperymentu LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [74] Krebs Ch. J. 1997. Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa [75] Mackenzie A., Ball A. S., Virdee S. R. 2000. Krótkie wykłady. Ekologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [76] Pullin A. S. 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [77] Wiśniewski J., Gniazdowicz D. 2004. Ochrona przyrody. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań [78] Symonides E. 2007. Ochrona przyrody. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [66] Olaczek R. 1998. Przyroda Polski pod ochroną. LOP Warszawa. [67] Leakey R., Lewin R. 1999. Szósta katastrofa. Historia życia a przyszłość ludzkości. Prószyński i S-ka, Warszawa. [68] Kalinowska A. 2002. Ekologia - wybór na Nowe Stulecie. Agencja ReklamowoWydawnicza A. Grzegorczyk, Warszawa. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Piotr Jadczyk, [email protected] 95 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU ekologia i ochrona przyrody 2 Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_U01 K1OS_U07 C1, C2 N1, N3, N4 PEK_U02 PEK_U03 K1OS_U07 K1OS_U07 C1, C2 C1, C2 Lab1, Lab2, Lab3, Lab4, Lab7 Lab5, Lab7 Lab6, Lab7 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 96 N1, N3, N4 N2, N5 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 ekologia i ochrona przyrody 3 ecology and nature protection Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny NIE Wykład 15 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 15 30 30 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 0,0 0,0 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. ma podstawową wiedzę z zakresu biologii oraz ekologii i ochrony przyrody CELE PRZEDMIOTU C1. C1 zrozumienie, że przystosowania organizmów do środowiska są następstwem ich ewolucji a antropogeniczne zachwiania równowagi w przyrodzie mają złożone przyczyny i skutki C2. C2 poszerzenie wiedzy o prawnych formach ochrony roslin, grzybów i zwierząt C3. C3 nabycie elementarnej wiedzy na temat polskich parków narodowych C4. C4 nabycie umiejetności przygotowania i przedstawienia prezentacji multimedialnej wyjaśniającej wybrane zagadnienia z zakresu ekologii i ochrony przyrody C5. C5 zrozumienie potrzeby ochrony przyrody zgodnie z zaleceniami biologii konserwatorskiej jako jednego z aspektów profesjnalnego i etycznego postepowania w działalności zawodowej oraz społecznej roli inżyniera 97 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 rozumie, że przystosowania organizmów do środowiska powstały w następstwie ewolucji, a antropogeniczne zachwiania równowagi w przyrodzie mają złożone przyczyny i skutki PEK_W02 odróznia formy ochrony rośllin, grzybów i zwierząt PEK_W03 ma elementarna wiedzę na temat walorów przyrodniczych polskich parków narodowych i problemach ochrony rpzyrody w tych parkach Z zakresu umiejętności: PEK_U01 potrafi zaproponować działania ochronne dla zagrożonej populacji, gatunku, ekosystemu PEK_U02 potrafi wyjaśnić wybrane zagadnienia z zakresu ekologii i ochrony przyrody w formie prezentacji multimedialnej przygotowanej na podstawie samidzielnie zebranej literatury Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 rozumie potrzebę dokształcania się w zakresie inżynierskich zastosowań ekologii i ochrony przyrody PEK_K02 ma świadomość ważności i zrozumienie wpływu na środowisko swojej działalnosci zawodowej i związnej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje PEK_K03 ma świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki PEK_K04 ma świadomość wazności zachowania w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki PEK_K05 ma świadomość roli społecznej absolwenta uczelni technicznej w zakresie upowszechnienia wiedzy o potrzebie ochrony przyrody i metodach jej ochrony PEK_K06 potrafi określić zadania priorytetowe w ochronie przyrody TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Forma zajęć - wykład Ewolucja bioróznorodności Parki narodowe Polski (niż) Parki narodowe Polski (góry) Ochrona zwierząt Ochrona roślin i grzybów Prawne zasady usuwania drzew i krzewów Wielkoobszarowe zamieranie lasu Zaliczenie Suma godzin Se1 Forma zajęć - seminarium Wybrane zagadnienia z ekologii ewolucyjnej: selekcja r i K, sposoby rozmnażania, systemy kojarzenia się osobników, dobór płciowy 98 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 Se2 Se3 Se4 Se5 Se6 Se7 Se8 Wybrane zagadnienia z ekologii ewolucyjnej: korzyści i straty spowodowane życiem w grupie,altruizm w przyrodzie, teoria bigeografii wysp Wybrane programy ochrony zagrożonych gatunków: aktywna ochrona roślin naczyniowych, aktywna ochrona ryb, metody ochrony płazów i gadów, wybrane programy ochrony ptaków Wybrane programy ochrony zagrożonych gatunków (ssaki) Ochrona obszrów cennych przyrodniczo: ochrona obszarowa ścisła i częściowa, bierna i aktywna, aktywan ochrona terenów podmokłych, łąk, ekosystemów leśnych, metody regenaturyzacji terenow podmokłych i rzek Wybrane zagrożenia antropogeniczne dla przyrody: przyrodnicze następstwa fragmentacji siedlisk. Przyrodnicze skutki budowy autostrad. Przyrdonicze skutki regulacji rzek. Przyrodnicz eskutki melioracji. Wybrane zagrożenia antropogenizczne dla przyrody. Przyrodnicze skutki lokalizacji wyciągów narciarskich na obszarach cennych przyrodniczo. Wpływ turystyki na przyrodę. Zaliczenie Suma godzin 2 2 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. N1. Wykład informacyjny N2. N2. Wykład problemowy N3. N3. Samodzielne przygotowanie się do kolokwium N4. N4. Samodzielne przygotowanie prezentacji multimedialnej N5. N5. Prezentacja multimedialna N6. N6. Dyskusja problemowa OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 P2=0,5F1+05F2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03 PEK_U01, PEK_U02 PEK_U01 kolokwium prezentacja multimedialna aktywność podczas zajęć 99 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [79] Krebs Ch. J. 1997. Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [80] Mackenzie A., Ball A. S., Virdee S. R. 2000. Krótkie wykłady. Ekologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [81] Pullin A. S. 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [82] Wiśniewski J., Gniazdowicz D. 2004. Ochrona przyrody. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu. Poznań. [83] Symonides E. 2007. Ochrona przyrody. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [69] Olaczek R. 1998. Przyroda Polski pod ochroną. LOP Warszawa. [70] Leakey R Lewin R. 1999. Szósta katastrofa. Historia życia a przyszłość ludzkości. Prószyński i S-ka, Warszawa. [71] Kalinowska A. 2002. Ekologia - wybór na Nowe Stulecie. Agencja ReklamowoWydawnicza A. Grzegorczyk, Warszawa. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Piotr Jadczyk, [email protected] 100 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU ekologia i ochrona przyrody 3 Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** PEK_W01 PEK_W02 K1OS_W07 K1OS_W07 C1 C2 PEK_W03 PEK_U01 K1OS_W07 K1OS_U07 C3 C4 PEK_U02 K1OS_U07 C4 PEK_K01 K1OS_K01 C5 PEK_K02 K1OS_K02 C5 PEK_K03 K1OS_K04 C5 PEK_K04 K1OS_K06 C5 Wy1, Wy2 Wy4, Wy5, Wy6 Wy2, Wy3 Sem1, Sem2, Sem3, Sem4, Sem5, Sem6, Sem7 Sem1, Sem2, Sem3, Sem4, Sem5, Sem6, Sem7 Wy1, Wy2, Wy3, Wy4, Wy5, Wy6, Wy7, Sem1, Sem2, Sem3, Sem4, Sem5, Sem6, Sem7 Wy1, Wy2, Wy3, Wy4, Wy5, Wy6, Wy7, Sem1, Sem2, Sem3, Sem4, Sem5, Sem6, Sem7 Wy1, Wy2, Wy3, Wy4, Wy5, Wy6, Wy7, Sem1, Sem2, Sem3, Sem4, Sem5, Sem6, Sem7 Wy1, Wy2, Wy3, Wy4, Wy5, Wy6, Wy7, Sem1, Sem2, Sem3, Sem4, Sem5, Sem6, Sem7 101 Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_K05 K1OS_K03 C5 Wy1, Wy2, Wy3, Wy4, Wy5, Wy6, Wy7, Sem1, Sem2, Sem3, Sem4, Sem5, Sem6, Sem7 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 102 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Ekologia miasta Urban ecology Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny NIE Wykład 15 Ćwiczenia Laboratorium Projekt 30 Seminarium 15 30 Zaliczenie na ocenę 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Podstawowe wiadomości z zakresu biologii, ekologii i ochrony przyrody CELE PRZEDMIOTU C1. C1 Poznanie specyfiki miasta jako środowiska życia człowiek i innych gatunków C2. C2 Rozumienie przyrodniczych konsekwencji rozwoju miast oraz potrzeby ochrony przyrody w miastach 103 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 zna specyfikę środowiska miejskiego oraz specyfikę flory i fauny miasta PEK_W02 rozumie związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy antropogenicznymi przeksztalceniami środowiska a specyfiką flory i fauny miast PEK_W03 ma świadomość przyrodniczej wartosci flory i fauny miast, ich znaczenia dla populacji ludzkiej miasta i potrzeby ochrony przyrody w miastach PEK_W04 ma świadomość negatywnych skutków przyrodniczych ekspansji miast i mozliwości ich ograniczenia poprzez rozwój miast zgodny z zasadami ekorozwoju Z zakresu umiejętności: PEK_U01 potrafi przeanalizować specyficzne warunki środowiska wybranego miasta oraz zcharakteryzować jego florę i faunę w oparciu o samodzielnie zebraną literaturę PEK_U02 potrafi wyjaśnić przyrodnicze konsekwencje rozwoju miast PEK_U03 potrafi zaproponować działania z zakresu ochrony przyrody i środowiska odpoaiwadające potrzebom środowiska wybranego miasta PEK_U04 potrafi przygotować i przedstawić prezentyację multimedialną wyjaśniającą wybrane zagadnienia z zakresu ekologii Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 rozumie potrzebę doksztalcania w zakresie inżynierskich zastosowań ekologii PEK_K02 ma świadomość ważności i zrozumienie wpływu na środowisko swojej działalności zawodowej i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje PEK_K03 ma świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki PEK_K04 ma świadomość roli społecznej absolwenta uczelni technicznej w zakresie upowszechniania wiedzy o potrzebie ochrony przyrody i metodach jej ochrony TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Forma zajęć - wykład Miasto jako srodowisko życia organizmów. Klimat, gleby i zasoby wodne miasta oraz ich specyfika, rozwój miast i spowodowane nimi zmiany środowiska miejskiego Flora miast - jej wartośc przyrodnicz, specyfika, zagrożenia i ochrona. Synantropizacja flory. Fauna miast - jej wartośc przyrodnicza, specyfika, zagrożenia i ochrona. Synantropizacja i synurbizacja zwierząt jako jeden ze sposobów na przetrwanie w środowisku zmienionym przez czlowieka. Zieleń miejska, jej bioróżnorodność, wartośc przyrodnicz i znaczenie dla zdrowia człowieka. Miasto jako ekosystem - jego struktura i funkcjonowanie. Populacja człowieka w ekosystemie miejskim. Wpływ miasta na tereny podmiejskie. Ekspansja miast i ich skutki przyrodnicze Ekorozwój miast. Doskonalenie funkcjonowania ekosytstemu miasta. zaliczenie Suma godzin 104 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Se1 Se2 Se3 Se4 Se5 Se6 Se7 Se8 Forma zajęć - seminarium Zróżnicowanie miast jako środowiska flory i fauny na przykładzie wybranych miast Polski Wyspy środowiskowe i korytarze ekologiczne w mieście Synantropizacja flory i fauny miast Zróżnicowanie środowisk w miastach: abszary silnie zurbanizowane, parki miejskie, agrocenozy i środowiska wodne w miastach Obszary cenne przyrodniczo w miastach i ich ochrona Aktywna ochrona gatunkowa w środowiskach miejskich Przyrodnicze skutki ekspansji miast. Miasto przyjazne ludziom i przyrodzie. Zaliczenie Suma godzin Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. N1. Wykład informacyjny N2. N2. Wykład problemowy N3. N3. Samodzielne przygotowanie do kolokwium N4. N4. Samodzielne przygotowanie prezentacji multimedialnej N5. N5. Prezentacja multimedialna N6. N6. Dyskusja problemowa OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 P2=0,5F1+0,5F2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia N1, N2, N3 N4, N5, N6 N6 kolokwium prezentacja aktywność podczas zajęć 105 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [84] Zimny H. 2005. Ekologia miasta. Agencja Reklamowo-Wydawnicza. A. Grzegorczyk, Warszawa LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [72] Krebs Ch. J. !997. Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. [73] Mackenzie A., Ball A. S., Virdee S. R. 2000. Krótkie wykłady. Ekologia. Wydawnictwo NAukowe PWN, Warszawa. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Piotr Jadczyk, [email protected] 106 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Ekologia miasta Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_W04 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_U04 PEK_K01 PEK_K02 PEK_K03 PEK_K04 K1OS_W07 K1OS_W07 K1OS_W07 K1OS_W07 K1OS_U07 K1OS_U07 K1OS_U07 K1OS_U07 K1OS_K01 K1OS_K02 K1OS_K04 K1OS_K06 C1 C1, C2 C1, C2 C2 C1 C1, C2 C2 C1, C2 C1, C2 C1, C2 C1, C2 C1, C2 Treści programowe*** ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 107 Numer narzędzia dydaktycznego*** WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Entomologia stosowana Applied entomology Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS 108395 NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 30 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 1 0,5 1 0,5 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii, ekologii i ochrony przyrody. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat pozytywnego i negatywnego znaczenia owadów i innych bezkręgowców C2. Zdobycie wiedzy na temat możliwości wykorzystania w działaniach związanych z ochroną środowiska przyrodniczego C3. Nabycie umiejętności oceny bioróżnorodności wybranych obszarów C4. Nabycie umiejętności wykorzystania entomologii stosowanej w ochronie środowiska przyrodniczego 108 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat ważniejszych zagadnień z dziedziny entomologii leśnej. PEK_W02 Ma wiedzę na temat pozytywnego i negatywnego znaczenia owadów oraz możliwości ich wykorzystania w ocenie jakości środowiska oraz w innych dziedzinach. PEK_W03 Ma wiedzę na temat działań jakie należy podjąć w celu oceny bioróżnorodności danego obszaru Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi samodzielnie rozpoznać ważniejsze chronione i objęte siecią NATURA 2000 owady i inne bezkręgowce PEK_U02 Potrafi zastosować odpowiednie narzędzia (miary bioróżnorodności) służące do oceny bioróżnorodności wybranego obszaru. PEK_U03 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki swoich analiz. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy) PEK_K02 Jest świadomy zagrożeń, które wpływają na obniżenie bioróżnorodności oraz na spadek produktywności lasu TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Forma zajęć - wykład Wprowadzenie. Entomologia leśna. Mechanizm i przyczyny masowych gradacji owadów leśnych. Ich wpływ na zachowanie równowagi w biocenozie lasu. Monitoring uszkodzeń lasów w PL. Wykrywanie szkodników i ich identyfikacja. Metody oceny liczebności szkodliwych owadów leśnych. Wykorzystanie patogenów i entomofagów do zwalczania owadów. Owady synantropijne i ich znaczenie pozytywne i negatywne. Biomonitoring z wykorzystaniem owadów. Przykłady biomonitoringu z wykorzystaniem owadów prowadzonego w Pl. Pestycydy, wpływ na owady, skuteczność, skutki dla roślin, zwierząt i zdrowia ludzkiego. Jad owadzi, typy, jego znaczenie oraz praktyczne wykorzystanie. Owady zapylające i ich rola w biocenozie. Problem wymierania. Owady w nauce. Ich rola, znaczenie i wykorzystanie w badaniach naukowych. Owady jako pożywienie dla zwierząt i ludzi. Entomologia w kryminalistyce. Przykłady zagadek kryminalnych rozwiązanych z pomocą owadów. Entomologia i arachnologia w technikach wojskowych. Bionika. Entomologia w medycyniewektory chorób, owady chorobotwórcze, pozytywne wykorzystanie owadów i innych bezkręgowców. Entomologia w weterynarii; wektory chorób, owady chorobotwórcze, pozytywne wykorzystanie owadów i innych bezkręgowców. Entomologia w magazynach z żywnością i w przedsiębiorstwach produkujących żywność (szkodniki magazynowe). Szkodniki drewna ( mebli), książek itp. Entomologia w rolnictwie. Naturalna kontrola upraw, biologiczna kontrola, rośliny transgeniczne. 109 Liczba godzin 2 2 2 2 2 Jedwab owadzi i pajęczy- właściwości, budowa, produkcja, zastosowanie i znaczenie Preparaty medyczne i paramedyczne na bazie Wy6 owadów i ich wydzielin oraz wydalin. Tworzywa wykorzystujące materiały pochodzenia owadziego Entomologia w kulturze. Europa i Świat. Entomologia dawniej i Wy7 dziś. Techniki stosowane współcześnie i dawniej, historia rozwoju tej dziedziny. Wy8 Kolokwium zaliczeniowe Suma godzin Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Forma zajęć - ćwiczenia Identyfikacja owadów chronionych oraz objętych siecią NATURA 2000 w terenie z wykorzystaniem odpowiednich kluczy do oznaczania. Poznanie podstawowych metod ochrony i stosowanych technik Ocena bioróżnorodności (wykorzystanie wskaźników bioróżnorodności) wybranego obszaru na podstawie wybranej grupy owadów (rząd, rodzina) wraz ze wskazaniem zagrożeń Opracowanie raportu z badań Ocena raportu, zaliczenie końcowe Suma godzin 2 2 1 15 Liczba godzin 4 6 3 2 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Wskazanie istotnych cech taksonomicznych ułatwiających identyfikację wybranych taksonów N4. Prezentacja podstawowych metod stosowanych ocenie bioróżnorodności N5. Wykonanie oceny bioróżnorodności wybranego obszaru N6. Opracowanie raportu z badań OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K02 Wy1-8 PEK_U01, PEK_K01 Ćw1 PEK_U02, Kolokwium Raport Raport, Ocena końcowa 110 PEK_U03 PEK_K01 Ćw3,Ćw4 Ćw 2, P 2 = 0,4F1+ 0,6F2 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [85] Pullin A.S. 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo PWN Warszawa. [86] Trojan P. 1981. Ekologia ogólna. PWN Warszawa [87] Szujecki, A.: Entomologia leśna SGGW 1998 Tom I i II [88] Wilkaniec B. : Entomologia stosowana. Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu 2002. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [74] Czesław Jura : Bezkręgowce. Warszawa 2002 PWN [75] Richard Jurd: Biologia zwierząt. Warszawa 2003 PWN [76] Starzyk Jerzy Ćwiczenia z entomologii leśnej 2007 PWRiL OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Justyna Rybak, [email protected] 111 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Entomologia stosowana Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** PEK_W01 PEK_W02 SBS_W15 SBS_W15 C1, C2 C1,C2 PEK_W03 PEK_U01 PEK_U02 SBS_W15 S2BS_U11 S2BS_U11 PEK_U03 S2BS_U11 PEK_K01 PEK_K02 S2BS_U01 S2BS_U11 Treści programowe*** Wy1 Wy2, Wy3,Wy4, Wy5, Wy6, Wy7,Wy8 C3, C4 Wy1, Wy2 C4 Ćw1 C3, C4 Ćw2, Ćw3, Ćw4 C3, C4 Wy 1-8, Ćw2, Ćw3, C3, C4 Ćw1 - Ćw4 C1,C2,C3, C4 Wy1-Wy8, Ćw1-4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 112 Numer narzędzia dydaktycznego*** N1, N4 N1, N2 N1, N2, N4 N3 N4, N5 N6 N5, N6 N4, N5, N6 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Fitosocjologia Phytosociology Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS 108395 NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 30 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 1 0,5 1 0,5 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii, ekologii i ochrony przyrody CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat ważniejszych zbiorowisk roślinnych Polski i świata C2. Zdobycie wiedzy na temat ważniejszych zbiorowisk Dolnego Śląska C3. Nabycie umiejętności oceny wartości środowiska przyrodniczego C4. Nabycie praktycznej umiejętności wykorzystania fitosocjologii w ochronie środowiska i waloryzacji przyrodniczej 113 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat ważniejszych pojęć z dziedziny fitosocjologii. PEK_W02 Ma wiedzę na temat ważniejszych zbiorowisk roślinnych Polski i świata i metod ich wyróżniania. PEK_W03 Ma wiedzę na temat działań jakie należy podjąć w celu przeprowadzenia waloryzacji przyrodniczej Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi samodzielnie wykonać zdjęcie fitosocjologiczne i klasyfikację syntaksonomiczną PEK_U02 Potrafi określić naturalność danego zbiorowiska roślinnego, wskazać stopień jego synatropizacji oraz potencjalne zagrożenia PEK_U03 Potrafi zastosować odpowiednie narzędzia służące przeprowadzeniu waloryzacji przyrodniczej. PEK_U04 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki swoich analiz. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy) PEK_K02 Jest świadomy występowania specyficznych typów zagrożeń zbiorowisk roślinnych TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Ćw2 Forma zajęć - wykład Podstawowe pojęcia z dziedziny fitosocjologii. Stosunki ilościowe gatunków w zbiorowisku. Podstawy systematyki zbiorowisk roślinnych. Metody wyróżniania jednostek taksonomicznych w fitosocjologii. Dynamika zbiorowisk roślinnych Charakterystyka wybranych zbiorowisk roślinnych. Zbiorowiska leśnie i zaroślowe: Lasy liściaste. Bory szpilkowe i mieszane Zbiorowiska trawiaste i ziołoroślowe: Łąki i pastwiska Zbiorowiska wodne i przywodne: Torfowiska Szata roślinna Dolnego Śląska. Szata roślinna świata: wybrane zbiorowiska tropików. Zasady kartowania zbiorowisk roślinnych . Wykorzystanie fitosocjologii w ochronie środowiska. Waloryzacja przyrodnicza. Kolokwium zaliczeniowe Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Wykonanie zdjęć fitosocjologicznych wybranych zbiorowisk roślinnych oraz wykonanie na ich podstawie klasyfikacji syntaksonomicznej Sporządzenie oceny naturalności badanego płatu roślinności oraz oceny stopnia antropogenicznych przemian roślinności badanego terenu, wskazanie zagrożeń, wykonanie waloryzacji przyrodniczej 114 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 7 6 Ćw3 Ocena raportu, zaliczenie końcowe Suma godzin 2 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Wskazanie istotnych konsekwencji dla zbiorowisk roślinnych wynikających z degradacji lub antropizacji terenu. N4. Prezentacja podstawowych narzędzi stosowanych w badaniach fitosocjologicznych N5. Wykonanie waloryzacji przyrodniczej N6. Opracowanie raportu z badań OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K02 Wy1-8 PEK_U01, PEK_K01 Ćw1 PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04 PEK_K01 Ćw 2, Ćw3 Kolokwium Raport Raport, Ocena końcowa P 2 = 0,4F1+ 0,6F2 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [89] Falińska K. Ekologia roślin, PWN Warszawa 1997 [90] Matuszkiewicz W.. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN Warszawa 2000. [91] Pawłowski B. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania w Szata roślinna Polski, pod red. W. Szafera i K. Zarzyckiego. PWN Warszawa 1972. [92] Wysocki C., Sikorski P. Fitosocjologia. Wydawnictwo SGGW 2001. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [77] Fukarek Z. Fitosocjologia. PWRiL Warszawa 1967. [78] Grzegorczyk S., Benedycki S. Łąkoznawstwo. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn 2001. 115 [79] [80] [81] [82] [83] [84] Krebs C., J. Ekologia. PWN Warszawa 1996 Matuszkiewicz J. Zespoły leśne Polski. PWN Warszawa 2002. Scamoni A. Wstęp do fitosocjologii praktycznej. PWRiL Warszawa 1967. Szafer W. Szata roślinna Polski. PWN Warszawa 1972. Tomanek J. Botanika leśna. PWRiL Warszawa 1994 Zaręba R. Fitosocjologia i typologia leśna. Skrypt SGGW, Warszawa 1988. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Justyna Rybak, [email protected] 116 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Fitosocjologia Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 SBS_W15 SBS_W15 C1 C1,C2 N1, N4 N1, N2 PEK_W03 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_U04 PEK_K01 PEK_K02 SBS_W15 S2BS_U11 S2BS_U11 S2BS_U11 S2BS_U11 S2BS_U01 S2BS_U11 C3, C4 C4 C3, C4 C3, C4 C3, C4 C3, C4 C1,C2,C3, C4 Wy1 Wy2, Wy3,Wy4, Wy5, Wy6 Wy7, Wy8 Ćw1 Ćw2, Ćw3 Wy 1-8 Ćw3 Ćw1 - Ćw3 Wy1-Wy8, Ćw8 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 117 N1, N2, N3 N5 N3, N5 N5 N6 N3, N4,N5, N6 N3,N6 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Fizyka Physics Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy FZP003023 NIE Wykład 30 Ćwiczenia 30 120 60 Egzamin na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 4 0 2 2 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Kompetencje w zakresie podstaw analizy matematycznej, algebry i przedmiotu Fizyka z astronomią dla szkoły ponadgimnazjalnej CELE PRZEDMIOTU C1. Nabycie podstawowej wiedzy z wybranych działów fizyki klasycznej i fizyki współczesnej. C2. Zdobycie umiejętności jakościowego rozumienia wybranych zasad i praw fizyki klasycznej i fizyki współczesnej oraz ilościowej analizy wybranych zjawisk z tego zakresu wiedzy. C3. Rozwijanie kompetencji społecznych obejmujących inteligencję emocjonalną polegającą na umiejętności współpracy w grupie studenckiej i mającej na celu efektywne rozwiązywanie problemów i realizację zadań. Utrwalanie poczucia odpowiedzialności, uczciwości i rzetelności w postępowaniu w środowisku akademickim i społeczeństwie. 118 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 zna: a) podstawy rachunku wektorowego w prostokątnym układzie współrzędnych, b) podstawy analizy wymiarowej, pojęcie wielkości fizycznej i zasady szybkiego szacowania wartości wielkości fizycznych; zna i rozumie znaczenie wybranych odkryć i osiągnięć fizyki klasycznej oraz fizyki współczesnej dla nauk technicznych i postępu cywilizacyjnego. PEK_W02 posiada wiedzę z zakresu podstaw dynamiki ruchu; ma szczegółową wiedzę dotyczącą: a) znaczenia masy i siły, b) warunków stosowalności zasad dynamiki Newtona i poprawnego zapisu równania ruchu, c) sformułowania drugiej zasady dynamiki z wykorzystaniem pojęcia pędu, d) zasady zachowania pędu. PEK_W03 ma wiedzę o polach sił zachowawczych (w tym grawitacyjnego); potrafi określić następujące wielkości fizyczne: praca i moc siły mechanicznej, energia kinetyczna i potencjalna (w tym dla pola grawitacyjnego); zna: a) prawo Gaussa dla słabych pól grawitacyjnych, b) twierdzenie o pracy i energii kinetycznej, c) związek siły zachowawczej z energią potencjalną, d) potrafi sformułować zasadę zachowania energii mechanicznej dla siły zachowawczej. PEK_W04 potrafi poprawnie zdefiniować: moment siły, moment pędu: cząstki, układu punktów materialnych i bryły sztywnej, moment bezwładności: układu punktów materialnych i bryły sztywnej; zna postacie drugiej zasady dynamiki dla ruchu obrotowego bryły sztywnej wokół ustalonej osi obrotu z wykorzystaniem pojęć momentu bezwładności i momentu pędu; potrafi sformułować i wyprowadzić zasadę zachowania momentu pędu: cząstki, układu punktów materialnych, bryły sztywnej względem ustalonej osi obrotu. PEK_W05 posiada wiedzę dotyczącą podstaw dynamiki ruchu drgającego; ma szczegółową wiedzę dotyczącą: a) ruchu harmonicznego wahadeł: matematycznego, fizycznego, torsyjnego, cząstki poddanej działaniu siły zachowawczej i wykonującej małe drgania wokół punktu położenia równowagi, b) ruchu drgającego tłumionego, c) drgań wymuszonych i zjawiska rezonansu mechanicznego. PEK_W06 posiada wiedzę o ruchu falowym; ma szczegółową wiedzę dotyczącą: a) generowania i podstawowych właściwości fal mechanicznych (w tym akustycznych) oraz ich źródeł, b) równania płaskiej fali monochromatycznej i podstawowych wielkości fizycznych ruchu falowego, c) prędkości związanych z ruchem falowym, d) zależności prędkości fal (w tym akustycznych) od właściwości sprężystych ośrodka, e) transportu energii mechanicznej przez fale, f) zależności natężenia fali od odległości od źródła, g) efektu Dopplera, h) interferencji fal akustycznych i dudnień. PEK_W07 zna podstawowe narzędzia matematyczne stosowane do analizy pól wektorowych; w szczególności pojęcia gradientu, dywergencji i rotacji; rozumie treść twierdzeń: Ostrogradskiego-Gaussa i Stokesa. PEK_W08 posiada wiedzę z zakresu podstaw elektrostatyki i jej wybranych zastosowań; zna podstawowe właściwości i wielkości fizyczne wektorowe i skalarne związane z polem elektrostatycznym ładunku punktowego i dyskretnego ich układu (w tym natężenie, energia potencjalna i potencjał pola, zasada superpozycji, zachowawczość pola, kwantowanie ładunku, zasada zachowania ładunku elektrycznego); zna i rozumie znaczenie prawa Gaussa do wyznaczanie natężenia pola wybranych symetrycznych rozkładów ciągłych ładunków; potrafi ilościowo scharakteryzować energię potencjalną dipola i momentu siły działającej na dipol umieszczony w zewnętrznym polu, zna i rozumie zjawiska ekranowania pola przez 119 przewodnik i polaryzacji dielektryków; ma wiedzę o energii, gęstości energii pola elektrostatycznego oraz fizycznych zasad działania kserokopiarek i filtrów elektrostatycznych. PEK_W09 posiada wiedzę z zakresu magnetostatyki oraz jej wybranych zastosowań; ma szczegółową wiedzę dotyczącą: a) prawo Gaussa i źródeł pola magnetycznego, b) działania pola na ładunki elektrycznych i przewodniki z prądem (siła Lorentza), c) prawa Biota-Savarta i Ampere’a oraz ich zastosowań do wyznaczania natężenia i indukcji pól magnetycznych wybranych źródeł (prostoliniowy i kołowy przewodnik, cewka), d) definicji jednostki natężenia prądu elektrycznego; zna i rozumie klasyczny efekt Halla oraz zasady fizyczne działania: cyklotronu, selektora prędkości cząsteczek, spektrometru mas. Ma wiedzę nt. a) momentu magnetycznego obwodu z prądem, b) energii potencjalnej i momentu siły działającej na moment magnetyczny umieszczony w zewnętrznym polu magnetycznym. PEK_W10 posiada wiedzę nt. zjawiska indukcji elektromagnetycznej oraz jej zastosowań; zna i rozumie: a) prawo Faradaya i regułę Lenza, b) pojęcia energii i gęstości energii pola magnetycznego; zna przykłady występowania i zastosowań prądów wirowych. Zna i rozumie pojęcie prądu przesunięcia oraz sens fizyczny układu równań Maxwella (w postaci całkowej) i równań materiałowych. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 potrafi: a) efektywnie posługiwać się rachunkiem wektorowym stosowanym w fizyce, b) wskazać oraz wymienić odkrycia i osiągnięcia fizyki, które przyczyniły się do postępu cywilizacyjnego, c) stosować podstawowe zasady analizy wymiarowej oraz szybkiego szacowania wartości wielkości fizycznych. PEK_U02 potrafi: a) wyprowadzić zasadę zachowania pędu, b) poprawnie zapisywać; z uwzględnieniem diagramu przyłożonych sił; wektorową i skalarną postać równania ruchu w inercjalnym, prostokątnym układzie współrzędnych, c) rozwiązywać skalarne równanie ruchu ciała z uwzględnieniem warunków początkowych, d) wyznaczać zależności od czasu podstawowych wielkości kinematycznych, e) rozwiązywać zadania dotyczące dynamiki zderzeń z wykorzystaniem zasady zachowania pędu. PEK_U03 potrafi: a) weryfikować zachowawczy charakter danej siły, b) wyprowadzić zasadę zachowania energii mechanicznej, c) stosować zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań dotyczących ruchu ciał w polu siły zachowawczej, d) wyznaczać wartości: pracy mechanicznej, mocy stałej i zmiennej siły, energii kinetycznej i potencjalnej, zmiany energii kinetycznej ciała z wykorzystaniem twierdzenia o pracy i energii kinetycznej, e) wyznaczać; z wykorzystaniem prawa Gaussa; wektor natężenia pola grawitacyjnego dla rozkładów masy w przestrzeni o symetrii sferycznej, cylindrycznej, f) wyznaczać wektor siły, gdy znana jest postać analityczna energii potencjalnej. PEK_U04 potrafi wyprowadzić zasadę zachowania momentu pędu bryły sztywnej oraz poprawnie zapisać i rozwiązać równanie ruchu obrotowego wokół ustalonej osi obrotu oraz postępowo-obrotowego bryły sztywnej. Potrafi wyznaczać wartości: a) momentu siły, b) momentu pędu cząstki i bryły sztywnej, c) energii kinetycznej ruchu obrotowego, pracy i mocy w ruchu obrotowym, e) zmiany energii kinetycznej ruchu obrotowego ciała z wykorzystaniem twierdzenia o pracy i energii kinetycznej; ponadto potrafi stosować zasadę zachowania momentu pędu do opisu i rozwiązywania wybranych zadań dotyczących dynamiki bryły sztywnej. PEK_U05 potrafi poprawnie zapisywać i analizować równania ruchu drgającego: a) wahadeł: matematycznego, fizycznego, torsyjnego oraz cząstki poddanej działaniu siły 120 potencjalnej i wykonującej małe drgania wokół punktu równowagi, b) tłumionego, c) wymuszonego zewnętrzną siłą sinusoidalną. Potrafi wyznaczać: okresy drgań, zależności od czas wielkości kinematycznych i dynamicznych ruchu drgającego, charakteryzować ilościowo zjawisko rezonansu mechanicznego. PEK_U06 potrafi: a) zapisać równanie płaskiej fali monochromatycznej, gdy znane są jej podstawowe parametry, b) wyznaczać wartości podstawowych wielkości fizycznych ruchu falowego (długość i częstotliwość, wektor falowy, częstość kołowa, prędkości: fazowa, cząsteczek ośrodka, grupowa), c) scharakteryzować ilościowo: transport energii przez fale mechaniczne, zjawiska: Dopplera, interferencji i dudnień. PEK_U07 potrafi poprawnie i efektywnie posługiwać się narzędziami matematycznymi analizy pól wektorowych do rozwiązywania prostych zagadnień z zakresu elektromagnetyzmu. PEK_U08 potrafi: a) wyprowadzić prawo Coulomba z prawa Gaussa, b) zastosować wiedzę z zakresu elektrostatyki do jakościowej i ilościowej charakterystyki pól elektrostatycznych, których źródłem są ładunki i układy ładunków punktowych, w szczególności ma umiejętności pozwalające na wyznaczanie, w oparciu o prawo Gaussa, natężeń pól elektrostatycznych wybranych rozkładów ładunków, c) wyznaczać w szczególności: elektrostatyczną energię potencjalną ładunku i układu ładunków, wartość energii potencjalnej dipola i momentu siły działającej na dipol umieszczony w zewnętrznym polu, wartość gęstości energii pola. PEK_U09 potrafi wskazać źródła pola magnetycznego oraz zastosować wiedzę z zakresu magnetostatyki do: a) jakościowej i ilościowej charakterystyki pola magnetycznego (wyznaczanie wektorów indukcji magnetycznej i natężenia) pochodzącego od różnych źródeł (prostoliniowy i kołowy przewodnik z prądem, cewka), b) ruchu ładunków elektrycznych w polu magnetycznym i wyznaczania wartości siły działającej na przewodnik z prądem umieszczony w polu magnetycznym, c) wyznaczania wartości energii potencjalnej i momentu siły działającej na moment magnetyczny umieszczony w zewnętrznym polu magnetycznym, d) zdefiniowania jednostki natężenia prądu elektrycznego. Ponadto potrafi wyjaśnić: a) zasadę fizyczną działania: cyklotronu, selektora prędkości cząsteczek, spektrometru mas, b) znaczenie pola magnetycznego Ziemi dla środowiska naturalnego i form życia na tej planecie. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 wyszukiwania oraz obiektywnego i krytycznego analizowania informacji bądź argumentów, racjonalnego tłumaczenia i uzasadniania własnego punktu widzenia z wykorzystaniem wiedzy z zakresu fizyki. PEK_K02 rozumienia konieczności samooceny i samokształcenia, w tym doskonalenia umiejętności koncentracji uwagi i skupienia się na kwestiach istotnych, rozwijania zdolności do samodzielnego stosowania posiadanej wiedzy i zdobytych umiejętności oraz odpowiedzialności za rezultaty podejmowanych działań. PEK_K03 niezależnego i twórczego myślenia. PEK_K04 pracy w zespole i polegających na doskonaleniu metod wyboru strategii mającej na celu optymalne rozwiązywanie powierzonych grupie zadań. TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć - wykład Wy1 Sprawy organizacyjne. Metodologia fizyki 121 Liczba godzin 2 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Zasady zachowania w mechanice Zasady zachowania w mechanice Drgania i fale mechaniczne Drgania i fale mechaniczne Elektrostatyka Magnetostatyka Indukcja elektrostatyczna. Równania Maxwella Fale elektromagnetyczne Elementy szczególnej teorii względności Podstawy optyki falowej. Elementy fizyki kwantowej Podstawy optyki falowej. Elementy fizyki kwantowej Podstawy optyki falowej. Elementy fizyki kwantowej. Elementy fizyki Wy13 jądrowej Elementy fizyki jądrowej. Elementy fizyki cząstek elementarnych i Wy14 astrofizyki Wy15 Elementy fizyki cząstek elementarnych i astrofizyki Suma godzin Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Ćw9 Ćw10 Ćw11 Forma zajęć - ćwiczenia Sprawy organizacyjne. Rozwiązywanie zadań z zakresu: analizy wymiarowej; szacowania wartości wielkości fizycznych; rachunku wektorowego i różniczkowo-całkowego. Zastosowanie zasad dynamiki Newtona oraz zasad zachowania: pędu, energii i momentu pędu do rozwiązywania zadań dotyczących dynamiki ruchu postępowego i obrotowego. Zastosowanie zasad dynamiki Newtona oraz zasad zachowania: pędu, energii i momentu pędu do rozwiązywania zadań dotyczących dynamiki ruchu postępowego i obrotowego. Zastosowanie zasad dynamiki Newtona oraz zasad zachowania: pędu, energii i momentu pędu do rozwiązywania zadań dotyczących dynamiki ruchu postępowego i obrotowego. Analiza i rozwiązywania zadań z zakresu dynamiki ruchu drgającego i falowego Analiza i rozwiązywania zadań z zakresu dynamiki ruchu drgającego i falowego Analiza i rozwiązywania zadań z zakresu elektrostatyki i magnetyzmu Kolokwium; ewaluacja efektów kształcenia w zakresie umiejętności: PEK_U01 - PEK_U09, PEK_K01 - PEK_K03 Analiza i rozwiązywania zadań dotyczących indukcji elektromagnetycznej i fal elektromagnetycznych Rozwiązywanie zadań dotyczących szczególnej teorii względności Zastosowanie praw fizyki współczesnej do rozwiązywania wybranych zadań z zakresu: fizyki kwantowej, fizyki atomu i jądra atomowego oraz fizyki cząstek elementarnych i astrofizyki 122 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 1.5 1.5 39 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Ćw12 Ćw13 Ćw14 Ćw15 Zastosowanie praw fizyki współczesnej do rozwiązywania wybranych zadań z zakresu: fizyki kwantowej, fizyki atomu i jądra atomowego oraz fizyki cząstek elementarnych i astrofizyki Zastosowanie praw fizyki współczesnej do rozwiązywania wybranych zadań z zakresu: fizyki kwantowej, fizyki atomu i jądra atomowego oraz fizyki cząstek elementarnych i astrofizyki Kolokwium; ewaluacja efektów kształcenia w zakresie umiejętności: PEK_U10 - PEK_U15, PEK_K01 - PEK_K03 Końcowa ewaluacja stopnia osiągnięcia przez poszczególnych studentów wszystkich założonych efektów kształcenia Suma godzin 2 2 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład tradycyjny z wykorzystaniem transparencji, slajdów, demonstracji i pokazów praw i zjawisk fizycznych. N2. Ćwiczenia rachunkowe ; dyskusja rozwiązań zadań. N3. Ćwiczenia rachunkowe ; krótkie co najwyżej 10 min. sprawdziany pisemne. N4. Ćwiczenia rachunkowe ; pisemne kolokwia 90 minutowe. N5. Konsultacje. N6. Praca własna; przygotowanie do ćwiczeń. N7. Praca własna; samodzielne studia i przygotowanie do egzaminu. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 P = F2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_U01 PEK_U15; PEK_K01 PEK_K04 PEK_W01 PEK_W15; PEK_U01 PEK_U15; PEK_K02, PEK_K03 Odpowiedzi ustne, dyskusje, pisemne sprawdziany i kolokwia. Egzamin pisemno-ustny 123 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [93] D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, Podstawy fizyki, tomy 1.- 5., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003; J. Walker, Podstawy fizyki. Zbiór zadań, PWN, Warszawa 2005 i 2011 [94] Paul A. Tipler, Ralph A. Llewellyn, Fizyka współczesna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012 [95] I.W. Sawieliew, Wykłady z fizyki, tom 1. i 2., Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa, 2003 [96] W. Salejda, Fizyka a postęp cywilizacyjny (45,35 MB), Metodologia fizyki (1,1MB); opracowania dostępne na stronie http://www.if.pwr.wroc.pl/index.php?menu=studia&left_menu=jkf LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [85] J. Massalski, M. Massalska, Fizyka dla inżynierów, cz. 1. i 2., WNT, Warszawa 2008 [86] J. Orear, Fizyka, tom 1. i 2., WNT, Warszawa 2008 [87] Z. Kleszczewski, Fizyka klasyczna, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 2001 [88] L. Jacak, Krótki wykład z fizyki ogólnej, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław 2001; podręcznik dostępny na stronie Dolnośląskiej Biblioteki Cyfrowej [89] K. Sierański, K. Jezierski, B. Kołodka, Wzory i prawa z objaśnieniami, cz. 1. i 2., Oficyna Wydawnicza SCRIPTA, Wrocław 2005; K. Sierański, J. Szatkowski, Wzory i prawa z objaśnieniami, cz. 3., Oficyna Wydawnicza SCRIPTA, Wrocław 2008. [90] Witryna dydaktyczna Instytutu Fizyki PWr w zakładce Jednolite kursy fizyki znajdują się zalecane e-materiał dydaktyczne. [91] H.D. Young, R.A. Freedman, SEAR’S AND ZEMANSKY’S UNIVERSITY PHYSICS WITH MODERN PHYSICS, Addison-Wesley Publishing Company, wyd. 12. z 2008 r. [92] D.C. Giancoli, Physics Principles with Applications, 6th Ed., Addison-Wesley, 2005; Physics: Principles with Applications with MasteringPhysics, 6th Ed., Addison-Wesley 2009 [93] R.A. Serway, Physics for Scientists and Engineers with Modern Physics, 8th Ed., Brooks/Cole, Belmont 2009; zapowiadane jest kolejne wydanie w styczniu 2013 r. [94] P.A. Tipler, G. Mosca, Physics for Scientists and Engineers, Extended Version, W. H. Freeman 2007 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Arkadiusz Wójs, [email protected] 124 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Fizyka Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1IS_W01, K1IS_W02, K1IS_W08 K1IS_W01, K1IS_W02 C1. W.1. 1, 5, 8 C1. i C2 W.2. i 3. 1, 5, 8 K1IS_W01, K1IS_W02 C1. i C2 W.4 i 5. 1, 5, 8 K1IS_W01, K1IS_W02 C1. i C2 W.6. 1, 5, 8 K1IS_W01, K1IS_W02 K1IS_W01, K1IS_W02 K1IS_W01, K1IS_W02 K1IS_W01, K1IS_W02 K1IS_W01, K1IS_W02 C1. i C2 C1. i C2 C1. i C2 C1. i C2 C1. i C2 1, 5, 8 1, 5, 8 1, 5, 8 1, 5, 8 1, 5, 8 K1IS_W01, K1IS_W02 C1. i C2 K1IS_W01, K1IS_W02 C1. i C2 K1IS_U02, K1IS_U03, K1IS_U09 C1., C2. i C3 K1IS_U02, K1IS_U03, K1IS_U09 C1., C2. i C3 W.7. W.8. W.9. W.10. W.11., 12. i 13 W.13. i 14. W.14. i 15. Ć w.1. i 8. Ć w.2. 3. i 4. K1IS_U02, K1IS_U03, K1IS_U09 C1., C2. i C3 Ć w.5 i 6. 2-8 K1IS_U02, K1IS_U03, K1IS_U09 C1., C2. i C3 Ć w. 7. 2-8 K1IS_U02, K1IS_U03, K1IS_U09 C1., C2. i C3 Ć w. 9. 2-8 K1IS_U02, K1IS_U03, K1IS_U09 C1., C2. i C3 K1IS_U02, K1IS_U03, K1IS_U09 C1., C2. i C3 Ć w. 10. Ć w. 11. 12. i 13. W.1.- W.15. Ć w. 1. - Ćw.14. Ć w. 1. Ćw.7; Ć w. 9. - Ćw.13. 2-8 2-8 PEK_W02 PEK_W04 PEK_W05, PEK_W06 PEK_W07, PEK_W08 PEK_W09 PEK_W10 PEK_W11 PEK_W12 PEK_W13 PEK_W14 PEK_W15 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U04 PEK_U05 PEK_U06 PEK_U07 PEK_U09 PEK_U10 PEK_U11 PEK_U12 PEK_U13 PEK_U15 PEK_K01 PEK_K03 PEK_K04 K1IS_K01 - K1IS_K06 C3. K1IS_K01 - K1IS_K06 C3. ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 125 1, 5, 8 1, 5, 8 2-8 2-8 1-8 1-8 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Fizykochemia odpadów Physicochemistry of waste Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101061 NIE Wykład 15 Ćwiczenia Laboratorium 30 30 Projekt Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 1 2 2 0,5 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie rodzajów, klasyfikacji oraz ilości odpadów w kraju C2. Poznanie metod oznaczania właściwości fizyczno-chemicznych odpadów oraz podstaw teoretycznych ich przekształcania C3. Nabycie umiejętności poprawnego stosowania poznanych zasad i praw chemii organicznej i nieorganicznej do jakościowej i ilościowej analizy zagadnień o charakterze inżynierskim C4. Nabycie umiejętności wykonania analizy i oceny fizyczno-chemicznego składu odpadów i na tej podstawie zaproponowania sposobu ich zagospodarowania (odzysk, recykling, unieszkodliwianie ) 126 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzaju i ilości odpadów w kraju PEK_W02 Zna sposoby ustalania składu sitowego, morfologicznego i chemicznego odpadów PEK_W03 Jest w stanie wymienić parametry decydujące o właściwościach paliwowych i nawozowych odpadów Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przeprowadzić analizę składu sitowego, morfologicznego i chemicznego odpadów PEK_U02 Potrafi zinterpretować uzyskane wyniki badań ze szczególnym uwzględnieniem właściwości nawozowych i paliwowych odpadów PEK_U03 Potrafi wykorzystać wnioski z badań do zaplanowania metody przekształcania odpadów PEK_U04 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki badań Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego wynikających z nieprawidłowej gospodarki odpadami TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Forma zajęć - wykład Definicja i klasyfikacja odpadów, charakterystyka ilościowojakościowa odpadów krajowych, hierarchia postępowania z odpadami Chemia ogólna; mieszanina a związek chemiczny. Sposoby rozdziału składników mieszanin jako podstawa analizy sitowej i morfologicznej odpadów Inżynieria chemiczna: podział operacji jednostkowych i ich wykorzystanie w analityce odpadów i mechanicznej przeróbce odpadów. Schemat analizy odpadów komunalnych (sitowa, morfologiczna, chemiczna) Oznaczanie i ocena właściwości nawozowych i paliwowych odpadów. Interpretacja wyników analizy termicznej (krzywe TG, DTG, DTA), wpływ różnych czynników na szybkość procesów rozkładu odpadów Pojęcie analizy specjacji. Występowanie, właściwości i oznaczenia różnych form występowania metali ciężkich odpadach. Normy ilościowe występowania tych metali w produktach przekształcania odpadów i innych elementach środowiska Chemia organiczna : klasyczny podział związków organicznych ze wskazaniem powiązań z odpadami ( np. chlorowcopochodne węglowodorów nasyconych– rozpuszczalniki: rodzaje, zastosowanie, postępowanie z odpadowymi; alkeny-surowce do produkcji poliolefin, rodzaje i właściwości tworzyw sztucznych, postępowanie z odpadowymi Chemia organiczna : węglowodany, tłuszcze, białka. Rozkład w warunkach tlenowych i beztlenowych (reakcje chemiczne, biokataliza, jakość produktów końcowych) 127 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 Wy8 Kolokwium Suma godzin La1 La2 La3 La4 La5 La6 La7 La8 1 15 Forma zajęć - laboratorium Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium chemicznym Analiza sitowa i morfologiczna odpadów komunalnych Analiza chemiczna wybranych frakcji odpadów ; odpady surowe Analiza chemiczna wybranych frakcji odpadów ; wyciąg wodny z odpadów Analiza chemiczna wybranych frakcji odpadów ; odpady wysuszone: oznaczanie ciepła spalania i analiza termiczna Analiza chemiczna wybranych frakcji odpadów ; odpady zmineralizowane Zestawienie i interpretacja wyników badań. Ocena właściwości nawozowych i paliwowych odpadów Prezentacja wyników badań poszczególnych grup (frakcji) odpadów. Porównanie ich właściwości i zaproponowanie możliwych sposobów przekształcania Suma godzin Liczba godzin 2 4 4 4 4 4 4 4 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Wykonanie analiz składu fizycznego i chemicznego odpadów N4. Obliczanie wyników analiz N5. Prezentacja wyników badań N6. Opracowanie raportu z badań OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 Wy F1 F2 F3 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K02 PEK_U01, PEK_K01 PEK_U01, PEK_K01 PEK_U01, kolokwium kartkówka kartkówka kartkówka 128 PEK_K01 PEK_U01, PEK_K01 PEK_U01, F5 PEK_K01 PEK_U01, F6 PEK_U02, PEK_U03 PEK_U02, F7 PEK_U03, PEK_U04 PEK_K01 PEK_K02 P2 La = 0,1(F1+ F2 + F3 + F4 + F5 + F6) + 0,4F7 F4 kartkówka kartkówka prezentacja ustna raport LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [97] K. Schmidt-Szałowski i inni, Podstawy technologii chemicznej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2004 [98] Bilitewski B., Hardtle G., Marek K., Podręcznik gospodarki odpadami, SeidelPrzywecki Sp. z o.o., Warszawa, 2006 [99] B.J. Alloway, D.C. Ayres, Chemiczne podstawy zanieczyszczenia środowiska, PWN Warszawa 1999 [100] I. Roszczyńska, K. Skalmowski, K. Wolska, U. Pieniak , Badania właściwości technologicznych odpadów komunalnych. Ćwiczenia laboratoryjne, Skrypt PW, Warszawa 2004 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [95] Wandrasz J., Wandrasz A., Paliwa formowane. Wyd. Seidel-Przywecki Sp. z o.o., Warszawa, 2006 [96] Materiały Konferencyjne Paliwa z odpadów 2001-2011 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Marta Sebastian, [email protected] 129 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Fizykochemia odpadów Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 K1OS_W04, K1OS_W12 K1OS_W03, K1OS_W04 C1 C2 N1 N1, N2 PEK_W03 K1OS_W04, K1OS_W09, K1OS_W11 K1OS_U02, K1OS_U09 C2 K1OS_U03 K1OS_U03, K1OS_U05, K1OS_U06 K1OS_U10, K1OS_U11, K1OS_U12 K1OS_K03 K1OS_K02 C3, C4 C4 Wy1 Wy2, Wy3, Wy5 Wy5, Wy6, Wy7 La2, La3, La4, La5, La6 La7, La8 La7, La8 C4 La8 N5, N6 C3, C4 C1, C2, C4 La1 - La8 Wy1-Wy7, La8 N5 N1, N2, N5, N6 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_U04 PEK_K01 PEK_K02 C3 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 130 N1, N2 N3, N4 N4 N5 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Geochemia i geologia Geochemistry and Geology Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101020 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 30 Zaliczenie na ocenę 2 1 2 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej oraz fizyki i biologii CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat budowy układu słonecznego C2. Poznanie procesów kształtujących skorupę ziemska i ich przebiegu C3. Zdobycie podstawowych informacji o chemizmie ziemi oraz obiegu podstawowych pierwiastków w przyrodzie C4. Zdobycie informacji na temat budowy poszczególnych warstw skorupy ziemskiej i ich chemizmu 131 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat budowy ziemi i zjawisk zachodzących w poszczególnych warstwach skorupy ziemskiej PEK_W02 Potrafi dokonać charakterystyki poszczególnych warstw skorupy ziemskiej PEK_W03 Jest w stanie wymienić podstawowe procesy jakie zachodzą w poszczególnych warstwach skorupy ziemskiej PEK_W04 Ma wiedzę dotyczącą zasobów surowców nieodnawialnych i odnawialnych w skali globalnej i lokalnej Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy) PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego wynikających z działalności człowieka TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Forma zajęć - wykład Słoneczny układ planetarny Historia Ziemi Procesy geologiczne kształtujące skorupę ziemską Tektonika płyt Środowisko lądowe Minerały i skały Zjawiska w hydrosferze Atmosfera Biosfera Cykl biogeochemiczny Zjawiska wywołane obecnością wody i lodu w gruncie Denudacja, Geologia poszukiwawcza Surowce mineralne Polski Metodyka badań geologicznych Kolokwium Suma godzin STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Kolokwium końcowe 132 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K02 Wy1Wy15, Kolokwium P=P1 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [101] Plewa M., Geologia inżynierska w inżynierii środowiska, Wyd. Nauk. DWN Kraków 1999 [102] Migaszewski Z.M., Gałuszka A., Podstawy geochemii środowiska, WNT Warszawa 2007 [103] Falkowski T., Złotoszewska-Niedziałek H., Zarys geologii, Wyd. SGGW Warszawa 2005 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [97] Mizerski W., Sylwestrzak H., Słownik geologiczny Wyd. Nauk. PWN Warszawa 2002 [98] Gruszczak H., Nauka o złożach, Wyd. Geologiczne Warszawa 1984 [99] Polański A., Geochemia i surowce mineralne, Wyd. Geologiczne Warszawa 1986 [100] Praca zbiorowa pod red. Plewy M., Geologia inżynierska i Hydrogeologia, cz. III Przewodnik do ćwiczeń laboratoryjnych, Wyd. Nauk. DWN Kraków 1999 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Kazimierz Grabas, [email protected] 133 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Geochemia i geologia Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W06 Wy1-Wy15 N1, N2 ,N3 PEK_W02 K1OS_W06 Wy1-Wy15 N1, N2 ,N3 PEK_W03 Wy1-Wy15 N1, N2 ,N3 PEK_W04 K1OS_W06; K1OS_W03, K1OS_U02, K1OS_U13 K1OS_W06; K1OS_W07 Wy1-Wy15 N1, N2 ,N3 PEK_U01 K1OS_W06 Wy1-Wy15 N1, N2 ,N3 PEK_U02 K1OS_W06; K1OS_W07 Wy1-Wy15 N1, N2 ,N3 PEK_K01 K1OS_W06 Wy1-Wy15 N1, N2 ,N3 PEK_K02 K1OS_W06 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 Wy1-Wy15 N1, N2 ,N3 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 134 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Gleboznawstwo Pedology Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101025 NIE Wykład 15 Ćwiczenia Laboratorium 15 60 Projekt Seminarium 30 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie właściwości fizyczno-chemicznych gleb C2. Poznanie metod oznaczania podstawowych właściwości fizyczno-chemicznych gleb 135 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie właściwości fizyczno-chemicznych gleb Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wykonać podstawowe analizy właściwości fizyczno-chemicznych gleb PEK_U02 Potrafi ocenić na podstawie analiz fizyczno-chemicznych gleb stopień ich degradacji Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń degradacji gleb wynikających z oddziaływania czynników antropogenicznych TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 La1 La2 La3 La4 La5 Forma zajęć - wykład Morfologia i fizyczne właściwości gleby i stosunki wodno-powietrzne i cieplne gleb Podstawowe składniki gleb i właściwości sorpcyjne gleb Właściwości sorpcyjne gleb Odczyn i kwasowość gleb Właściwości buforowe gleb Gleba źródłem azotu, fosforu, siarki, potasu, wapnia i magnezu dla roślin Gleba źródłem azotu, fosforu, siarki, potasu, wapnia i magnezu dla roślin Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - laboratorium Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium chemicznym Oznaczenie kwasowości czynnej próbki gleby Oznaczenie kwasowość wymienna (Hw), kwasowość hydrolityczna (Hh) Oznaczenie całkowitej pojemności kationowej kompleksu sorpcyjnego gleby (T) Wyznaczenie krzywych buforowości próbki gleby Suma godzin STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy 136 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 1 4 4 4 2 15 N3. Obliczenie wyników pomiarów N4. Opracowanie raportu z badań OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, kolokwium PEK_K02 PEK_U01, wejściówka F1 PEK_U02, PEK_K01 PEK_U01, wejściówka F2 PEK_U02, PEK_K01 PEK_U01, wejściówka F3 PEK_U02, PEK_K01 PEK_U01, wejściówka F4 PEK_U02, PEK_K01 PEK_U02 , sprawozdanie F5 PEK_K01 P2 (laboratorium) = 0,2F1+ 0,2F2 + 0,2F3 + 0,2F4 + 0,2F5 P1 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [104] Praca zbiorowa. Gleboznawstwo. PWRiL Warszawa 1981 [105] M. Fotyma, S.Zięba. Przyrodnicze i gospodarcze podstawy wapnowania gleb. PWRiL 1998 [106] M. Fotyma, S. Mercik. Chemia Rolna, PWN 1995 [107] T.Lityński,H.Jurkowska Żyzność gleby i odżywianie się roślin, PWN Warszawa 1982 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [101] M. Mocek. S. Drzymała, P. Maszner. Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Wydawnictwo Dydaktyczne Akademii Rolniczej w Poznaniu 1997. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Tadeusz Kowalski, [email protected] 137 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Gleboznawstwo Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_U01 PEK_U02 PEK_K01 PEK_K02 K1OS_W04, K1OS_W10 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_U02, K1OS_U03 K1OS_K03 K1OS_K02 C1 C2 C2 C2 C1, C2 Wy1-Wy7 La2-La5 La2-La5 La2-La5 Wy1-Wy7 La2-La5 N1, N2 N3, N4 N3, N4 N3, N4 N1, N2 N3, N4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 138 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Gospodarka surowcami Raw materials management Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101054 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę 2 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie rodzaju i ilości wydobywanych w kraju surowców energetycznych, chemicznych, metalicznych i skalnych, sposobów ich przetwórstwa z uwzględnieniem rodzajów powstających odpadów C2. Poznanie ścieżek od surowca do odpadu (LCA) dla kluczowych gałęzi przemysłowych w kraju 139 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzaju i ilości surowców mineralnych i paliw kopalnych w kraju, sposobów ich przetwórstwa i rodzaju powstających odpadów PEK_W02 Jest w stanie zdefiniować poszczególne etapy cyklu życia wyrobów i procesów (od surowców, poprzez produkty do odpadów) Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego powstających w całym cyklu życia produktów ( od surowca do odpadów) TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Forma zajęć - wykład Od surowca do odpadów: ocena cyklu życia produktów(LCA) Klasyfikacja kopalin i sposoby ochrony złóż ( wg Prawa geologicznego i górniczego) Ilości złóż i roczne wydobycie surowców energetycznych, chemicznych, metalicznych i wybranych skalnych w kraju ( wg statystyki GUS i PGI) Surowce metaliczne: wydobycie i przetwórstwo miedzi, cynku i ołowiu, rodzaje powstających odpadów Surowce metaliczne: przetwórstwo żelaza i aluminium, rodzaje powstających odpadów Surowce chemiczne: wydobycie i przetwórstwo siarki Surowce chemiczne: wydobycie i przetwórstwo soli kamiennej, właściwości i zastosowanie chloru Surowce energetyczne (wydobycie, przetwórstwo, rodzaje powstających odpadów): węgiel kamienny Surowce energetyczne (wydobycie, przetwórstwo, rodzaje powstających odpadów): węgiel brunatny Surowce energetyczne (wydobycie, przetwórstwo, rodzaje powstających odpadów): ropa naftowa i łupki bitumiczne Surowce energetyczne (rodzaje złóż, wydobycie, przetwórstwo, rodzaje powstających odpadów): gaz ziemny Surowce mineralne: gips, anhydryt, wapniak Przemysł cementowy, wykorzystanie paliw z odpadów Nieodnawialne i odnawialne źródła energii, wpływ energetyki na środowisko, odpady jako źródło energii Kolokwium Suma godzin 140 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_K01 kolokwium LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [108] [1] J.R.Craig, D.J. Vaughan, B.J. Skinner, Zasoby Ziemi, PWN, Warszawa 2003 [109] [2] K. Schmidt-Szałowski, J. Sentek ,J. Raabe , E. Bobryk, Podstawy technologii chemicznej. Procesy w przemyśle nieorganicznym, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2004 [110] [3] Najnowsze wydanie Rocznika Statystycznego Ochrona Środowiska , GUS, Warszawa [111] [4] Informacje ze strony Państwowego Instytutu Geologicznego, www.pgi.gov.pl LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [102] [1] Dziennik Rzeczpospolita, dodatek Gospodarka [103] [2] Nowości z portalu Ministerstwa Gospodarki, www.mg.gov.pl/newsletter OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Marta Sebastian, [email protected] 141 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Gospodarka surowcami Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_K01 K1OS_W04, K1OS_W12 K1OS_W03, K1OS_W04 K1OS_K03 C1 C2 C1, C2 Wy2; Wy13 Wy1; Wy14 Wy1; Wy14 N1 N1, N2 N1, N2 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 142 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Grafika Inżynierska 1 Engineering drawing and descriptive geometry 1 Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 60 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie geometrii euklidesowej. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie grafiki inżynierskiej. C2. Poznanie zasad i norm rysunku technicznego i geometrii wykreślnej. C3. Nabycie umiejętności poprawnego stosowania geometrii wykreślnej i rysunku technicznego do wykonywania rysunków technicznych o charakterze inżynierskim. C4. Nabycie umiejętności wykonywania rysunków maszynowych, budowlanych i instalacyjnych. 143 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat podstaw grafiki inżynierskiej. PEK_W02 Zna sposoby rozwiązywania różnych zagadnień z geometrii wykreślnej. PEK_W03 Jest w stanie podać zasady technicznego rysunku maszynowego, budowlanego i instalacyjnego. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wykonać podstawowe konstrukcje z geometrii wykreślnej. PEK_U02 Potrafi wykonać rzuty aksonometryczne i prostokątne różnych elementów przestrzennych stosowanych w praktyce inżynierskiej. PEK_U03 Potrafi wykonać zgodnie z zasadami technicznymi rysunek maszynowy z zastosowaniem połączeń elementów. PEK_U04 Potrafi wykonać zgodnie z zasadami i normami rysunek budowlany i instalacyjny. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy występowania problemów wynikających z nieprawidłowo wykonanych dokumentacji rysunkowej. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Forma zajęć - wykład Omówienie sposobów odwzorowania elementów w przestrzeni. Metody rzutowania i ich wykorzystanie w praktyce inżynierskiej. Rzuty aksonometryczne i prostokątne; Odwzorowanie w układzie Monge’a punktów, prostych i płaszczyzn, ich wzajemne relacje. Przynależność elementów geometrycznych. Elementy wspólne. Odwzorowanie dowolnych elementów przestrzeni na płaszczyźnie. Zadania miarowe. Sprowadzenie płaszczyzny do położenie rzutującego. Podstawy wiadomości o wielościanach. Przekroje wielościanów płaszczyznami znormalizowanymi i płaszczyznami dowolnymi. Podstawowe wiadomości o bryłach obrotowych (stożek, walec, kula). Przekroje brył obrotowych płaszczyznami znormalizowanymi i płaszczyznami dowolnymi. Przenikanie powierzchni, rozwinięcie powierzchni. Znormalizowane elementy rysunku technicznego. Zasady rysowania i wymiarowania. Zasady rysowania połączeń. Rysunki odtworzeniowe elementów maszyn i części aparatury. Rysunki złożeniowe. Rysunek architektoniczno-budowlany. Zasady ogólne. Rysunek budowlany. Wymiarowanie. Wykorzystanie rysunku budowlanego w dokumentacji wewnętrznych instalacji wod.-kan. i c.o. Rysunek instalacyjny wod.-kan. i c.o. Schematy elementów instalacji stosowanych w inżynierii środowiska. Kolokwium zaliczeniowe Suma godzin 144 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Forma zajęć - ćwiczenia Wykonywanie ćwiczeń związanych z rzutowaniem aksonometrycznym, z rzutowaniem prostokątnym podstawowych elementów geometrycznych. Konstrukcje geometryczne. Wykonywanie ćwiczeń związanych ze śladami prostych i płaszczyzn, elementami wspólnymi płaszczyzn (krawędzie), punktami przebicia płaszczyzny przez proste. Wykonywanie rysunków związanych z przekrojami płaszczyzną wielościanów, stożków i walców. Przenikanie powierzchni. Położenie przedmiotu na rysunku. Wykonywanie rzutów prostokątnych przedmiotów. Rozmieszczenie rzutów. Rysowanie elementu w przekrojach, kładach, widokach. Rysowanie znormalizowanych połączeń maszynowych (połączenia gwintowe i spawane). Rysunki złożeniowe. Tolerancja i pasowanie. Zasady rysunku architektoniczno-budowlanego. Przekroje poziome i pionowe w rysunku budowlanym. Wymiarowanie rysunku. Rysunek instalacyjny. Nanoszenie instalacji na rysunek budowlany wraz z jej wymiarowaniem. Zaliczenie (oddanie wszystkich ćwiczeń rysunkowych) Suma godzin Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny. N2. Wykład problemowy. N3. Ćwiczenia rysunkowe; krótkie 10 min. sprawdziany rysunkowe. N4. Wykonanie ćwiczeń rysunkowych z geometrii wykreślnej. N5. Wykonanie ćwiczeń rysunkowych z rysunku maszynowego. N6. Wykonanie ćwiczeń rysunkowych z rysunku budowlanego. N7. Wykonanie ćwiczeń rysunkowych z rysunku instalacyjnego. N8. Konsultacje. N9. Praca własna; przygotowanie praktyczne do zajęć. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Numer efektu kształcenia PEK_W01÷PEK_W03, kolokwium PEK_U01÷PEK_U04, PEK_K01. PEK_U01 Kartkówka. Odpowiedź ustna. Przygotowanie rysunku odręcznego PEK_U01 Kartkówka. Odpowiedź ustna. Przygotowanie 145 rysunku odręcznego Kartkówka. Odpowiedź ustna. Przygotowanie rysunku odręcznego PEK_U02, PEK_U03 Kartkówka. Odpowiedź ustna. Przygotowanie F4 rysunku odręcznego PEK_U04 Kartkówka. Odpowiedź ustna. Przygotowanie F5 rysunku odręcznego PEK_U04 Kartkówka. Odpowiedź ustna. Przygotowanie F6 rysunku odręcznego P 2 = 0,15F1+ 0,15F2 + 0,15F3 + 0,15F4 + 0,2F5 + 0,2F6 F3 PEK_U02 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [112] Bogaczyk T., Tomaszkiewicz-Białas T.: Grafika inżynierska. Teoria. Wrocław 2004. [113] Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy. WNT, Warszawa 2008. [114] Miśniakiewicz E., Skowroński W.: Rysunek techniczny budowlany i instalacyjny. Arkady. Warszawa 2000. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [104] [Dyba K.: Geometria rzutów. [105] Samujłło H. i J.: Rysunek techniczny i odręczny w budownictwie. Arkady. Warszawa 2000. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Zbigniew Ferenc, [email protected] 146 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Grafika Inżynierska 1 Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 K1OS_W08, K1OS_W08, C1, C2 C1 N1, N2 N1, N2 PEK_W03 K1OS_W08, K1OS_W12, C2, C3 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_U04 K1OS_U04, K1OS_U04, K1OS_U04, K1OS_U10, K1OS_U04, K1OS_U10, C1 C2 C3 C4 Wy1,Wy5 Wy1, Wy2, Wy3, Wy4 Wy5, Wy6, Wy7 Cw1 - Cw3 Cw4, Cw5 Cw4, Cw5 Cw6, Cw7 PEK_K01 K1OS_K02, K1OS_K04, C3, C4 Wy1, Cw1 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 147 N1, N2 N3, N4, N8, N9 N3, N5, N8, N9 N3, N5, N8, N9 N3, N6, N7, N8, N9 N1, N5, N6 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Grafika Inżynierska 2 - AutoCAD Engineering Graphics 2 - AutoCAD Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101056 NIE Wykład Ćwiczenia Laboratorium 30 Projekt Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) 2 2 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie obsługi komputera i rysunku technicznego. CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie podstaw teoretycznych aplikacji AutoCAD. C2. Zdobycie umiejętności obsługi programu graficznego AutoCAD. C3. Nabycie umiejętności kreślenia rysunków technicznych w programie AutoCAD. 148 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 MMa wiedzę na temat środowiska pracy programu AutoCAD. PEK_W02 Ma wiedzę na temat środowiska pracy programu AutoCAD. PEK_W03 Jest w stanie wymienić narzędzia dostępne w aplikacji niezbędne przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich (edycji obiektów dwuwymiarowych oraz systemów instalacyjnych). Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Jest w stanie wymienić narzędzia dostępne w aplikacji niezbędne przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich (edycji obiektów dwuwymiarowych oraz systemów instalacyjnych). PEK_U02 Potrafi wprowadzić dane geometryczne z różnych poziomów oprogramowania. PEK_U03 Potrafi właściwie wybrać komendy i procedury przy kreśleniu rysunków technicznych. PEK_U04 Potrafi sporządzić wydruk gotowego rysunku technicznego oraz przesłać plik z jego zapisem innemu użytkownikowi programu. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pozyskiwania informacji z różnych źródeł, np. gotowych plikó1)w z bibliotek danych CAD producentów urządzeń i systemów instalacyjnych. TREŚCI PROGRAMOWE La1 La2 La3 La4 La5 La6 Forma zajęć - laboratorium Omówienie zasad korzystania z komputerów w pracowni. Wprowadzenie do środowiska pracy programu graficznego AutoCAD: fakty, zalety programu, zastosowanie, wskazanie przykładów wykorzystania programu w inżynierii i ochronie środowiska. Zapoznanie z interfejsem programu AutoCAD, uruchamianie programu, opis ekranu, edycja obiektów graficznych z użyciem prostych poleceń. Komunikacja z programem - sposoby lokalizacji danych geometrycznych na obszarze rysunkowym, rodzaje współrzędnych geometrycznych. Ćwiczenie komend i procedur przy kreśleniu obiektów dwuwymiarowych. Przygotowanie szablonu do rysunków projektowych (granice rysunku, warstwy, ustawienia wydruku). Prezentacja właściwości obiektów i ich edycji. Omówienie narzędzi do oglądania. Zapisywanie wykonanych obiektów dwuwymiarowych. Edycja i wypełnianie szablonu tekstem. Style wymiarowania; weryfikacja poprawność wykonania rysunku. Drukowanie gotowych szablonów. Kreślenie wybranego rysunku w przestrzeni dwuwymiarowej na założonym szablonie. Wprowadzanie poleceń rysowania obiektów i modyfikacji. Kontynuacja kreślenia rysunku w szablonie - sposoby i wzory 149 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 La7 La8 La9 La10 La11 La12 La13 La14 La15 kreskowania, skalowanie, maska tła i przygotowanie wydruku. Weryfikacja zdobytych umiejętności podczas kreślenia rysunku technicznego. Sprawdzenie jakości wykonania rysunków technicznych. Mapy; przygotowanie podkładu z poziomicami i zlewnią w programie AutoCAD. Odczyt pola powierzchni i obwiedni zlewni. Kolokwium. Wprowadzenie do projektu - omówienie i ćwiczenie sposobów tworzenia bloków rysunkowych zewnętrznych i wewnętrznych, pozyskanie plików CAD do realizacji zadania projektowego. Wykonanie zadań cząstkowych w projekcie (cz. I). Wykonanie zadań cząstkowych w projekcie (cz. II). Wykonanie zadań cząstkowych w projekcie (cz. III). Złożenie projektu i zaliczenie kursu. Suma godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Oprogramowanie AutoCAD. N2. Wzorcowe rysunki techniczne do opracowania w aplikacji AutoCAD. N3. Pliki graficzne gotowych urządzeń i systemów instalacyjnych N4. Konsultacje. N5. Dyskusja zastosowanych rozwiązań w aplikacji AutoCAD. N6. Praca własna; samodzielne studia. N7. Praca własna; przygotowanie praktyczne do zajęć. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 F2 F3 F4 F5 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01,PEK_W02, PEK_U01, PEK_U02 PEK_W01,PEK_W02, PEK_W03,PEK_U01, PEK_U02,PEK_U03, PEK_U04 PEK_W01,PEK_W02, PEK_W03,PEK_U01, PEK_U02,PEK_U03, PEK_U04 PEK_W01,PEK_W02, PEK_W03,PEK_U01, PEK_U02,PEK_U03, PEK_U04 PEK_W01,PEK_W02, Odpowiedzi ustne. Przygotowanie obiektów graficznych 2D w aplikacji AutoCAD. Odpowiedzi ustne. Przygotowanie szablonu w programie AutoCAD oraz jego wydruk. 150 Odpowiedzi ustne. Przygotowanie pierwszego rysunku technicznego w programie AutoCAD oraz jego wydruk. Odpowiedzi ustne. Przygotowanie drugiego rysunku technicznego w programie AutoCAD oraz jego wydruk. Kolokwium sprawdzające umiejętności PEK_W03,PEK_U01, rysowania w aplikacji AutoCAD. PEK_U02,PEK_U03, PEK_U04 PEK_W01,PEK_W02, Odpowiedzi ustne. Udział w dyskusjach F6 PEK_W03,PEK_U01, problemowych. Przygotowanie I części zadania PEK_U02,PEK_U03, projektowego w programie AutoCAD. PEK_U04,PEK_K01 PEK_W01,PEK_W02, Odpowiedzi ustne. Udział w dyskusjach F7 PEK_W03,PEK_U01, problemowych. Przygotowanie II części zadania PEK_U02,PEK_U03, projektowego w programie AutoCAD. PEK_U04,PEK_K01 PEK_W01,PEK_W02, Odpowiedzi ustne. Udział w dyskusjach F8 PEK_W03,PEK_U01, problemowych. Przygotowanie III części PEK_U02,PEK_U03, zadania projektowego w programie AutoCAD. PEK_U04,PEK_K01 Złożenie całego projektu w aplikacji AutoCAD. P1 = 0,05F1+ 0,1F2 + 0,1F3 + 0,1F4 + 0,35F5 + 0,1F6 + 0,1F7+0,1F8 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [115] [1] A. Piokoń, AutoCAD 2011: pierwsze kroki, Wyd. Helion, Gliwice 2011 (oraz każda pozycja literaturowa dla nowszej wersji oprogramowania). [116] [2] P. Kłosowski, Ćwiczenia w kreśleniu rysunków w systemie AutoCAD 2010 PL, AutoCAD 2011 PL, Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańska, 2010. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [106] Każda pozycja literaturowa wprowadzająca do pracy w programie AutoCAD na poziomie podstawowym i średniozaawansowanym. [107] Szablony CAD dostępne w bibliotekach online na stronach producentów urządzeń oraz na CD-ROMach. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Anna Hołtra, [email protected] 151 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Grafika Inżynierska 2 - AutoCAD Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W08 C1 N1, N4, N5, N6 PEK_W02 K1OS_W08 C1 PEK_W03 K1OS_W08 C1 PEK_U01 K1OS_U11 C2 PEK_U02 K1OS_U11 C2 PEK_U03 K1OS_U11 C3 PEK_U04 K1OS_U11 C2 PEK_K01 K1OS_K02, K1OS_K06 C2 La1–L a15 La1–L a15 La3–L a15 La1–L a15 La2–L a15 La3–L a15 La4–L a15 La11– La15 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 152 N1, N4, N5, N6 N1, N2, N4, N5, N6 N1, N2, N4, N5, N6, N7 N1, N2, N4, N5, N6, N7 N1, N2, N4, N5, N6, N7 N1, N2, N4, N5, N6, N7 N1, N2, N3, N4, N5, N6, N7 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Grzyby i organizmy grzybopodobne Fungi and fungus-like organisms Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę 3 1,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie pogłębionej wiedzy w zakresie klasyfikacji, systematyki i filogenezy grzybów i organizmów grzybopodobnych C2. Zdobycie pogłębionej wiedzy na temat właściwości grzybów, ich roli w przyrodzie, w gospodarce i ochronie środowiska C3. Zdobycie pogłębionej wiedzy w zakresie bioróżnorodności grzybów 153 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma podbudowaną teoretycznie wiedzę o systemach klasyfikacji grzybów i organizmów grzybopodobnych PEK_W02 Ma rozszerzoną wiedzę o pokrewieństwie i filogenezie grzybów PEK_W03 Zna właściwości grzybów, ich rolę w przyrodzie, w gospodarce i ochronie środowiska PEK_W04 Zna wszystkie najważniejsze grupy grzybów Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy bogactwa gatunkowego krajowej mikoflory TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Forma zajęć - wykład Pochodzenie i systematyka grzybów i organizmów grzybopodobnych Śluzorośla. Ogólna charakterystyka, znaczenie i przegląd gatunków Inne organizmy grzybopodobne. Ogólna charakterystyka, znaczenie w przyrodzie i przegląd gatunków Grzyby niższe: skoczkowe i sprzężniowe. Ogóla charakterystyka, znaczenie w przyrodzie i przegląd gatunków Grzyby wyższe: workowce. Ogólna charakterystyka i znaczenie w przyrodzie Grzyby wyższe: workowce. Przegląd gatunków Grzyby wyższe: podstawczaki. Ogólna charakterystyka i znaczenie w przyrodzie Grzyby wyższe: podstawczaki. Przegląd gatunków Grzyby niedoskonałe. Ogólna charakterystyka, znaczenie w przyrodzie i przegląd gatunków Grzyby lichenizowane; porosty. Ogólna charakterystyka, znaczenie w przyrodzie i przegląd gatunków Porosty jako bioindykatory jakości powietrza Grzyby arbuskularne i inne grzyby mikoryzowe. Charakterystyka i znaczenie w przyrodzie Znaczenie grzybów w gospodarce człowieka i ochronie środowiska Ochrona grzybów w Polsce i na świecie Zaliczenie Suma godzin 154 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny z wykorzystaniem slajdów N2. Referat OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_K01 Referat LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [117] Szweykowska A., Szweykowski J.: Botanika (tom 1 i 2). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 [118] Müller E., Loeffler W.: Zarys mikologii. PWRiL, Warszawa 1972 [119] Podbielkowski Z., Rejment-Grochowska I., Skirgiełło A.: Rośliny zarodnikowe. PWN, Warszawa 1982 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [108] Piontek M. Grzyby pleśniowe. Zielona Góra 1999 [109] Wójciak H., Porosty, mszaki, paprotniki. MULTICO, Warszawa, 2007 [110] Grzywacz A., Grzyby chronione. PWRiL, Warszawa 1989 [111] Grzywacz A., Dudziński W., Szymaniak T.: Grzyby i las. PWRiL, Warszawa 1981 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Waldemar Adamiak, [email protected] 155 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Grzyby i organizmy grzybopodobne Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_W04 PEK_K01 K1OS_W05 K1OS_W05 K1OS_W05 K1OS_W07 K1OS_W07, K1OS_K02 C1 C1 C2 C3 C3 Wy1 Wy1 Wy2-Wy14 Wy2-Wy14 Wy1-Wy14 N1, N2 N1, N2 N1, N2 N1, N2 N1, N2 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 156 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Hydrologia i ochrona wód Hydrology and water protection Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101024 NIE Wykład 30 Ćwiczenia 15 Laboratorium 15 90 30 30 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 3 1 1 1 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie matematyki i chemii wod 2. Ma podstawową wiedzę w zakresie procesów biologicznych i fizyko-chemicznych zachodzących w naturalnym środowisku wodnym CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie i zrozumienie zjawisk oraz procesów hydrologicznych wraz z identyfikacją zagrożeń dla zasobów wodnych C2. Zdobycie wiedzy w zakresie czynników kształtujących jakość hydrosfery i mechanizmów samooczyszczania wód C3. Nabycie umiejętności korzystania z pomiarów hydrometrycznych i wykorzystania modeli jakości wód naturalnych do oceny gospodarki zasobami wodnymi i zarządzania środowiskiem 157 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę o przebiegu cyklu hydrologicznego PEK_W02 Ma wiedzę w zakresie zjawisk i procesów hydrologicznych oraz ochrony zasobów wodnych przed degradacją i zanieczyszczeniem PEK_W03 Zna podstawowe zasady tworzenia modeli jakościowych procesów w wodach naturalnych PEK_W04 Ma szczegółową wiedzę w zakresie prognozowania zmian jakości wód Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi obliczyć i szacować charakterystyczne przepływy PEK_U02 Potrafi szacować natężenie procesów erozji wodnej w skali zlewni PEK_U03 Potrafi wykorzystać modele jakości wód naturalnych do oceny gospodarki zasobami wodnymi PEK_U04 Potrafi zinterpretować uzyskane wyniki symulacji modeli ilościowych i jakościowych PEK_U05 Potrafi sporządzać pisemne sprawozdania wraz z graficzną interpretacją uzyskanych obliczeń Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie PEK_K02 Ma świadomość ważności podejmowanych decyzji i ich wpływu na środowisko TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Forma zajęć - wykład Pozycja hydrologii w systemie nauk o Ziemi i o wodzie Cykl hydrologiczny, zlewnia hydrologiczna i jej bilans wodny Opady atmosferyczny: rodzaje opadów i ich charakterystyki, metody pomiarów opadów Czynniki determinujące wielkość retencji i parowania, metody określania tych wielkości Odpływ powierzchniowy i podziemny, metody i przyrządy do pomiaru stanów wody i natężenia przepływu, krzywe przepływu Metody określenia przepływów charakterystycznych Erozja wodna gleb i podstawy jej modelowania Metody ochrony zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem z uwzględnieniem procesów hydrologicznych i czynników je kształtujących. Analityczne metody prognozy zmian jakości wody (stechiometria i kinetyka reakcji w środowisku wodnym bilanse masowe i energetyczne) Matematyczne modele procesów fizycznych w hydrosferze (modele reaktorów, modele przepływów zaburzonych) Mechanizmy migracji i transformacji zanieczyszczeń w środowisku wodnym. Modele zmian jakości wody w rzekach Modele zmian jakości wody w jeziorach Modele zmian jakości wód podziemnych 158 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Wy15 Kolokwium Suma godzin Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 La1 La2 La3 La4 La5 La6 La7 La8 2 30 Forma zajęć - ćwiczenia Identyfikacja przebiegu topograficznego działu wodnego Rozpoznanie podstawowych wskaźników charakteryzujących zlewnię Rozpoznanie podstawowych wskaźników charakteryzujących ciek Określanie średniego opadu atmosferycznego na obszarze zlewni Oszacowanie współczynnik odpływu powierzchniowego i obliczenie charakterystyk odpływu powierzchniowego Wyznaczanie wskaźników równania strat glebowych USLE Modelowanie dopływu rumowiska do cieku Zaliczenie Suma godzin Liczba godzin Forma zajęć - laboratorium Zarządzanie środowiskiem wodnym w Polsce; podstawy prawne. Klasy czystości wód i metody ochrony wód Symulacje profili hydrochemicznych w rzekach wraz z obliczeniami chłonności na zanieczyszczenia Symulacje jednostkowych procesów samooczyszczania wód; procesy fizyczne Symulacje przemian zanieczyszczeń w wodach płynących z uwzględnieniem procesów biochemicznych Symulacje przemian zanieczyszczeń w wodach płynących z uwzględnieniem procesów biochemicznych i doprowadzenia ścieków Symulacje przemian zanieczyszczeń w wodach stojących Zarządzanie środowiskiem wodnym w dorzeczu Zaliczenie Suma godzin Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 2 2 2 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Ćwiczenia rachunkowe N4. Ćwiczenia problemowe N5. Wykonanie symulacji komputerowych N6. Opracowanie sprawozdania OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia 159 – podsumowująca (na koniec semestru) PEK_W01 , Kolokwium PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_K02 PEK_U01, Sprawozdanie/projekt P2 PEK_U02, PEK_K01 PEK_W02, Dyskusja F1 PEK_U05 PEK_U03, Sprawozdanie F2 PEK_U04, PEK_U05, PEK_K01 PEK_U03, Sprawozdanie F3 PEK_U04, PEK_U05, PEK_K01 PEK_U03, Sprawozdanie F4 PEK_U04, PEK_U05, PEK_K01 PEK_U03, Sprawozdanie F5 PEK_U04, PEK_U05, PEK_K01 PEK_U03, Sprawozdanie F6 PEK_U04, PEK_U05, PEK_K01 PEK_U03, Sprawozdanie F7 PEK_U04, PEK_U05, PEK_K01 P2 (laboratorium) = 0,1F1 + 0,1F2 + 0,1F3 + 0,2F4 + 0,2F5 + 0,2 F6 +0,1F7 P1 160 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [120] Chełmicki W., Woda; zasoby, degradacja, ochrona, PWN, Warszawa, 2001 [121] Adamski W., Modelowanie systemów oczyszczania wód, PWN, Warszawa, 2002 [122] Paluch J., Pulikowski K., Trybała M., Ochrona wód i gleb, Wyd. Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław 2001 [123] Dojlido J.R, Chemia wód powierzchniowych, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995 [124] Mańczak H., Techniczne podstawy ochrony wód przed zanieczyszczeniem, Wrocław, PWr, 1972 [125] Byczkowski A., Hydrologia, t. 1 i 2, Wyd. SGGW, Warszawa 1996 [126] Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z., Hydrometria, PWN, Warszawa 1993 [127] Soczyńska U. (red.), Hydrologia dynamiczna, PWN, Warszawa 1997 [128] Ozga-Zielińska M., Brzeziński J., Hydrologia stosowana, PWN, Warszawa 1994 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [112] Litynski T., Jurkowska H., Żyzność gleby i odżywianie się roślin, PWN, Warszawa, 1982 [113] Allan J.D., Ekologia wód płynących, PWN, Warszawa, 1998 [114] Fotyma M., Mercik S., Chemia rolna, PWN, Warszawa, 1995 [115] Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z., Przewodnik do ćwiczeń z hydrologii ogólnej, PWN, Warszawa 1993 [116] Licznar P., Modelowanie erozji wodnej gleb, Wyd. Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław, 2001 [117] Atlas Hydrologiczny Polski, IMiGW, Wyd. Geol. Warszawa, 1996 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Paweł Licznar, Wojciech Adamski, [email protected], [email protected] 161 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Hydrologia i ochrona wód Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 C1 Wy2-Wy5 N1, N2 C1 N1, N2 C2 C2 C3 C3 C3 Wy1, Wy6Wy9 Wy10-Wy12 Wy13-Wy14 Ćw1-Ćw5 Ćw6-Ćw7 La1-La7 N1, N2 N1, N2 N3, N4,N6 N3, N4,N6 N4, N5, N6 C3 La1-La7 N4, N5, N6 C3 La1-La7 N4, N5, N6 PEK_K01 K1OS_W06, K1OS_W08, K1OS_W12 K1OS_W06, K1OS_W08, K1OS_W12 K1OS_W06, K1OS_W08 K1OS_W06, K1OS_W08 K1OS_U04, K1OS_U06 K1OS_U04, K1OS_U06 K1OS_U04, K1OS_U06, K1OS_U11 K1OS_U04, K1OS_U06, K1OS_U11 K1OS_U04, K1OS_U06, K1OS_U11 K1OS_K02, K1OS_K03 C3 N3, N4, N5, N6 PEK_K02 K1OS_K02, K1OS_K03 C3 La1-La7 Ćw1-Ćw7 La1-La7 Ćw1-Ćw7 PEK_W02 PEK_W03 PEK_W04 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_U04 PEK_U05 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 162 N3, N4, N5, N6 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Instrumenty ochrony środowiska Instruments for environmental protection Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101070 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 30 60 30 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 1 1 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie ochrony i inżynierii środowiska 2. Potrafi przygotować prezentację multimedialną CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie się z różnymi instrumentami (środkami) wspomagającymi wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju w ochronie środowiska. C2. Dostarczenie podstaw warsztatu zawodowego niezbędnego do racjonalnej, zrównoważonej działalności inżynierskiej C3. Nabycie umiejętności integracji wiedzy z różnych źródeł dotyczących zagadnień z zakresu procedur administracyjnych oraz aspektów społecznych w ochronie środowiska 163 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie teorii i praktyki zrównoważonego rozwoju PEK_W02 Zna podstawowe proekologiczne procedury administracyjne PEK_W03 Ma orientację w zakresie wykonywania ocen uciążliwości środowiskowej Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przygotować i przedstawić prezentację dotycząca szczegółowych zagadnień z zakresu procedur i pozwoleń administracyjnych w ochronie środowiska PEK_U02 Potrafi przygotować udokumentowane opracowanie z zakresu ochrony środowiska (referat/artykuł) Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość zrozumienia pozatechnicznych aspektów działalności przemysłowej i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Se1 Se2 Se3 Se4 Se5 Se6 Se7 Forma zajęć - wykład Teoria i praktyka zrównoważonego rozwoju System zarządzania środowiskiem i jego ocena Podstawowe standardy oceny i doskonalenia systemu zarządzania środowiskiem Aspekty ekonomiczne w ochronie środowiska Modele oceny uciążliwości środowiskowej Oceny oddziaływania na środowisko Zintegrowane zapobieganie i kontrola zanieczyszczeń. Najlepsza dostępna technika Zarządzanie bezpieczeństwem w ochronie środowiska Monitoring w ochronie środowiska Europejskie rejestry emisji zanieczyszczeń oraz uwalniania i transferu zanieczyszczeń Psychologia pozytywna w ochronie środowiska Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - seminarium Ochrona środowiska w prawie polskim i europejskim Ochrona jakości powietrza, wód i gleb Ochrona bioróżnorodności biologicznej Opracowanie koncepcji sieci monitoringu dla zakładu, obszarów miejskich Przeciwdziałanie poważnym awariom Oceny oddziaływania na środowisko wraz ze studium przypadków Oceny cyklu życia produktu jako techniki zarządzania 164 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 4 2 2 2 2 2 26 Liczba godzin 2 4 2 2 2 4 4 Se8 Se9 Se10 Se11 środowiskowego wraz ze studium przypadków Drogi do zrównoważonego rozwoju; energia odnawialna Czystsza produkcja jako strategia ochrony środowiska wraz z przykładami Etyczne i socjologiczne aspekty ochrony środowiska Posumowanie prezentacji. Dyskusja i ocena prac pisemnych Suma godzin 2 4 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Prezentacja multimedialna N2. Dyskusja problemowa N3. Case study N4. Praca własna; przygotowanie prezentacji multimedialnej do seminarium N5. Praca własna; samodzielne opracowanie artykułu/referatu OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 F3 P2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01-W03 PEK_U01 PEK_U02 PEK_W01 P2=0,3F1+0,3F2+0,4F3 kolokwium Ocena przygotowania prezentacji Ocena pracy pisemnej (referatu/artykułu Udział w dyskusjach problemowych LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [129] Kramer M., Brauweiler J., Nowak Z., Międzynarodowe zarządzanie środowiskiem, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005 [130] Nowak Z. (red.), Zarządzanie środowiskiem, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2001. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [118] Górski M. (red.), Prawo ochrony środowiska, OficynaWolters Kluwer Polska, Warszawa 2009. [119] Ziółkowski B., Ewolucyjne podejście do ekoinnowacji i zrównoważonego rozwoju; ujęcie systemowe, Wydawnictwo Bonus Liber, Rzeszów 2012. [120] Rogall H., Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Teoria i praktyka, Wydawnictwo ZYSK I S-KA, Poznań 2010. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Jerzy Zwoździak, [email protected] 165 166 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Instrumenty ochrony środowiska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 K1OS_W12 K1OS_W12, K1OS_W13 C1 C1,C2 N1 N1 PEK_W03 PEK_U01 PEK_U02 PEK_K01 K1OS_W12, K1OS_W13 K1OS_U10, K1OS_U13 K1OS_U10, K1OS_U14 K1OS_K02 C1 C3 C3 C1,C3 Wy1-Wy3 Wy3, Wy5Wy10 Wy5, Wy6 Se1-Se11 Se1-Se11 Wy4, Wy11 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 167 N1 N3,N4 N5 N2 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Inżynieria Bioprocesowa Bioprocesses Engineering Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101066 NIE Wykład 15 Ćwiczenia Laboratorium 15 30 Projekt Seminarium 30 Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 1 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej, organicznej oraz nauk biologicznych i fizyki CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy z dotyczącej podstawowych procesów stosowanych w przemyśle biotechnologicznym oraz ochronie środowiska C2. Poznanie podstawowych praw stosowanych w opisie procesów biotechnologicznych i biochemicznych stosowanych w skali technicznej i półtechnicznej C3. Poznanie podstawowych procesów i technik stosowanych w procesach przemysłowych 168 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat podstawowych procesów i technik stosowanych w przemyśle biotechnologicznym i ochronie środowiska PEK_W02 Zna podstawowe techniki stosowane w procesach technologicznych zarówno w skali półtechnicznej jaki laboratoryjnej PEK_W03 Jest w stanie wymienić podstawowe procesy separacji mieszanin PEK_W04 Potrafi zaprojektować w skali laboratoryjnej procesy biotechnologiczne oraz przeprowadzić ich bilans Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zaprojektować proste rozwiązania laboratoryjne do prowadzenia procesów biotechnologicznych PEK_U02 Potrafi kontrolować przebieg procesów biotechnologicznych w skali laboratoryjnej PEK_U03 Potrafi wykorzystać wnioski z przeprowadzonego eksperymentu PEK_U04 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki badań Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego wynikających z oddziaływania poszczególnych procesów technologicznych na środowisko TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 La1 La2 Forma zajęć - wykład Biotechnologia przemysłowa. Biotechnologia środowiskowa Procesy transportu płynów. Bilanse procesów biochemicznych (masowe i energetyczne) Charakterystyka materiału biologicznego. Biochemiczne podstawy bioprocesów. Podstawy kinetyki reakcji enzymatycznych. Immobilizacja enzymów. Modele wzrostu populacji mikroorganizmów. Hodowla okresowa i ciągła. Bioreaktory. Bilansowanie bioreaktorów. Modele wzrostu populacji mikroorganizmów. Metody wydzielania i izolacji bioproduktów. Separacja biomasy (filtracja, sedymentacja, wirowanie, mikrofiltracja). Procesy membranowe Dezintegracja komórek. Metody sorpcyjne. Podstawowe technologie biochemiczne. Hydrobiometalurgia Egzamin Suma godzin Forma zajęć - laboratorium Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium inżynierii bioprocesowej Kinetyka chemiczna i biochemiczna w reaktorze okresowym Dezintegracja komórek 169 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 3 3 La3 La4 La5 La6 Mikrofiltracja jako technika separacji biomasy Bioreaktory Destylacja jako metoda separacji roztworów Zajęcia zaliczeniowe. Ocena sprawozdań, zaliczenie końcowe Suma godzin 3 3 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Praca własna; samodzielne studia i przygotowanie do egzaminu N4. Praca własna; przygotowanie do zajęć laboratoryjnych N5. Sprawdzian wiadomości/wejściówka N6. Opracowanie raportu z badań OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 F3 F4 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, Wy1-7, PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K01, PEK_K02 La1 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K01, PEK_K02 La2 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K01, PEK_K02 La3 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, Egzamin Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna Wejściówka/odpowiedź ustna 170 PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K01, PEK_K02 La4 PEK_W01 , Wejściówka/odpowiedź ustna F5 PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_ U01, PEK_ U02, PEK_ K01, PEK_K02 La5 PEK_W01 , Raport/Sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych F6 PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04 PEK_U01; PEK_U02; PEK_K01; PEK_K02 La1-5 PEK_ U01, PEK_ Zaliczenie P2 U02 PEK_ K01, PEK_ K02 P 2 = 0,1F1+ 0,1F2 + 0,1F3 + 0,1F4 + 0,1F5 + 0,5F6 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [131] Podstawy wybranych procesów biotechnologicznych. Red. J. Fiedurek, Wyd. Uniwersytetu M. Skłodowskiej-Curie, Lublin 2004 [132] K.W. Szewczyk, Technologia biochemiczna, Ofic.Wyd. Politechniki Warszawskiej 2003 [133] K.W. Szewczyk, Bilansowanie i kinetyka procesów biochemicznych, Ofic.Wyd. Politechniki Warszawskiej 2005 [134] S. Aiba, AE. Humphrey, Inżynieria biochemiczna, WNT Warszawa 1997 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [121] R. Gawroński, Procesy oczyszczania cieczy. Ofic.Wyd. Politechniki Warszawskiej 1999, [122] Z. Sorbak, Adsorpcja i adsorbenty. Teoria i zastosowanie. Wyd. Nauk UAM Poznan 2000 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Kazimierz Grabas, [email protected] 171 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Inżynieria Bioprocesowa Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W05 K1OS_U15 C1, C2, C3 PEK_W02 K1OS_W05 K1OS_U15 C1, C2, C3 PEK_W03 K1OS_W05 K1OS_U15 C1, C2, C3 PEK_W04 K1OS_W05 K1OS_U15 C1, C2, C3 PEK_U01 K1OS_W05 K1OS_U15 C1, C2, C3 PEK_U02 K1OS_W05 K1OS_U15 C1, C2, C3 N1, N2 N3, N4 N5, N6 N1, N2 N3, N4 N5, N6 N1, N2 N3, N4 N5, N6 N1, N2 N3, N4 N5, N6 N1, N2 N3, N4 N5, N6 N1, N2 N3 PEK_K01 K1OS_W03, K1OS_U02, K1OS_U13 C1, C2, C3 Wy1-Wy7 La1-La5 Wy1-Wy7 La1-La5 Wy1-Wy7 La1-La5 Wy1-Wy7 La1-La5 Wy1-Wy7 La1-La5 Wy1-Wy7 La1-La5 La1-La5 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 172 N1, N2, N4, N6 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Inżynieria procesowa The engineering of the basic processes Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101023 NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 30 15 Egzamin na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie matematyki, chemii nieorganicznej i organicznej oraz mechaniki płynów. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie hydrodynamiki przepływu gaz-ciecz, gaz-ciało stałe w urządzeniach kolumnowych (z wypełnieniem, półkowych i innych). (K1OS_W02). C2. Poznanie podstaw przenoszenia masy oraz procesu absorpcji (K1OS_W09). C3. Nabycie umiejętności dotyczących ogólnych zasad obliczania i projektowania wymienników masy stosowanych w technice ochrony atmosfery (K1OS_U04). C4. Nabycie umiejętności posługiwania się informacjami z literatury i baz danych do przygotowania opracowań z inżynierii procesowej (K1OS_U10, K1OS_U14). 173 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat hydrodynamiki przepływu gaz-ciecz, gaz-ciało stałe w urządzeniach kolumnowych (z wypełnieniem, półkowych i innych). PEK_W02 Zna podstawy przenoszenia masy oraz procesu absorpcji stosowane w technikach ochrony atmosfery. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przeprowadzić obliczenia i zaprojektować wymienniki masy stosowane w technice ochrony atmosfery. PEK_U02 Potrafi pozyskiwać informacje niezbędne do obliczeń z literatury i baz danych oraz innych źródeł. PEK_U03 Potrafi wykorzystać techniki informacyjno-komunikacyjne do obliczeń. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi określić priorytety służące realizacji określonych obliczeń i projektów. PEK_K02 Ma świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Forma zajęć - wykład Omówienie wykładu oraz wstęp do zagadnień hydrodynamicznych.Hydraulika spływu cieczy po ścianie pionowej. Przepływ gazu i cieczy przez kolumny z wypełnieniem oraz przez kolumny półkowe. Hydraulika barbotażu, rozpylanie cieczy. Przepływ gazu przez nieruchome i fluidalne złoże ciała stałego. Wstęp do zagadnień wymiany masy (stężenia, równowaga, bilans masowy). Podstawy przenoszenia masy (dyfuzyjny ruch masy, wnikanie masy). Podstawy przenoszenia masy (modele wnikania masy, współczynniki, korelacje, wymiana masy z reakcją chemiczną). Podstawy przenoszenia masy (przenikanie masy). Ogólne zasady obliczania wymienników masy (metoda Hoblera i HTU). Ogólne zasady obliczania wymienników masy (metoda współczynnika absorpcji). Absorpcja przeciwprądowa (warunki przebiegu procesu). Absorpcja współprądowa oraz absorpcja z reakcją chemiczną. Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Przykłady i zadania obliczeniowe z właściwości fizykochemicznych gazu i cieczy stosowanych w procesach wymiany masy w kolumnach absorpcyjnych. Przykłady i zadania obliczeniowe z hydrodynamiki przepływu gazciecz w urządzeniach kolumnowych. Przykłady i zadania obliczeniowe z hydrodynamiki przepływu gazciało stałe w urządzeniach kolumnowych. Przykłady i zadania obliczeniowe procesów wymiany masy w kolumnach absorpcyjnych. 174 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 3 3 3 6 Suma godzin 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjno-problemowy. N2. Wykład multimedialny. N3. Ćwiczenia rachunkowe. N4. Ćwiczenia problemowe. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 F2 P Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01,PEK_K02 PEK_W02, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01,PEK_K02 PEK_W01, PEK_W02 Kolokwium zaliczeniowe Kolokwium zaliczeniowe Egzamin LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [135] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Procesy podstawowe. Wyd. PWroc., Wrocław 1988. [136] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Obliczenia, tabe-le, materiały pomocnicze. Wyd. PWroc., Wrocław 1996. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [123] Hobler T.: Dyfuzyjny ruch masy i absorbery. WNT, Warszawa 1977. [124] Zarzycki R. i in.: Absorpcja i absorbery. WNT, Warszawa 1995. [125] Pawłow K.: Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 1991. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Józef Kuropka, [email protected] 175 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Inżynieria procesowa Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W02,K1OS_W08, K1OS_W09 K1OS_W02,K1OS_W08, K1OS_W09 K1OS_U10, K1OS_U11,K1OS_U14 K1OS_U10, K1OS_U14 K1OS_U014 K1OS_U03, K1OS_U05 K1OS_U06 K1OS_U10, K1OS_U11, K1OS_U12 C1 Wy1 - Wy3 N1, N2 C2 Wy4 - Wy8 N1, N2 C3 Ćw1-Ćw4 N3, N4 C4 C3,C4 C3,C4 Ćw1-Ćw4 Ćw1-Ćw4 Ćw1-Ćw4 N3, N4 N3, N4 N3, N4 C3,C4 Ćw1-Ćw4 N3, N4 PEK_W02 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 PEK_K02 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 176 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Kataliza w ochronie środowiska The catalytic processes of the environment protection Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 15 15 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 1 1 1 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie matematyki, chemii, mechaniki płynów oraz inżynierii procesowej. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie procesów katalitycznych stosowanych w technice ochrony środowiska (K1OS_W02). C2. Poznanie podstaw mechanizmów procesów katalitycznych stosowanych w technice ochrony środowiska (K1OS_W09). C3. Nabycie umiejętności obliczania i projektowania reaktorów stosowanych w technice ochrony środowiska (K1OS_U04). C4. Nabycie umiejętności posługiwania się informacjami z literatury i baz danych do przygotowania opracowań z procesów katalitycznych (K1OS_U10, K1OS_U14). 177 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat procesów katalitycznych stosowanych w technice ochrony środowiska. PEK_W02 Zna podstawy mechanizmów procesów katalitycznych stosowanych w technice ochrony środowiska. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przeprowadzić obliczenia i zaprojektować reaktory stosowane w technice ochrony środowiska. PEK_U02 Potrafi pozyskiwać informacje niezbędne do obliczeń z literatury i baz danych oraz innych źródeł. PEK_U03 Potrafi wykorzystać techniki informacyjno-komunikacyjne do obliczeń. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi określić priorytety służące realizacji określonych obliczeń i projektów. PEK_K02 Ma świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Forma zajęć - wykład Omówienie wykładu, wprowadzenie do procesów katalitycznych stosowanych w technice ochrony środowiska. Katalizatory (właściwości, rodzaje, zastosowanie), wprowadzenie dotyczące stopnia przemiany i równań stechiometrycznych. Zastosowanie katalizatorów do oczyszczania gazów odlotowych, dezaktywacja katalizatorów. Mechanizm reakcji kontaktowych. Opory procesów powierzchniowych. Mechanizm dyfuzji w porach ciała stałego. Nieizotermiczne warunki reakcji katalizowanej oraz kinetyka katalitycznego utleniania zanieczyszczeń gazowych. Reaktory do katalitycznego unieszkodliwiania zanieczyszczeń gazowych (wytyczne projektowania, doboru i eksploatacji). Reaktory do katalitycznego oczyszczania spalin samochodowych. Kolokwium zaliczeniowe. Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Przykłady i zadania obliczeniowe z hydrodynamiki przepływu gazciało stałe w reaktorach. Przykłady i zadania obliczeniowe z bilansów stechiometrycznych oraz z kinetyki reakcji na katalizatorze stałym. Przykłady i zadania obliczeniowe dotyczące współczynnika wykorzystania powierzchni katalizatora oraz kinetyki reakcji heterogenicznej. Przykłady i zadania obliczeniowe z procesów katalitycznych, stosowanych w technice ochrony środowiska, umożliwiające w końcowym efekcie zaprojektowanie reaktora. 178 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 4 4 4 2 Ćw5 Kolokwium zaliczeniowe Suma godzin 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjno-problemowy. N2. Wykład multimedialny. N3. Ćwiczenia rachunkowe. N4. Ćwiczenia problemowe. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 P Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01, PEK_K02 PEK_W01, PEK_W02 Kolokwium zaliczeniowe Kolokwium zaliczeniowe LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [137] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Procesy podstawowe. Wyd. PWroc., Wrocław 1988. [138] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Obliczenia, tabele, materiały pomocnicze. Wyd. PWroc., Wrocław 1996. [139] Sarbak Z.: Kataliza w ochronie środowiska. Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2004 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [126] Szarawara J. i in.: Podstawy inżynierii reaktorów chemicznych. WNT, Warszawa 1991 [127] Tabiś B., Zasady inżynierii reaktorów chemicznych. WNT, Warszawa 2000 [128] Burchardt A., Bartelmus G.: Inżynieria reaktorów chemicznych. Tom I i II. PWN, Warszawa 2001 [129] Pawłow K.: Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 1991. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Józef Kuropka , [email protected] 179 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Kataliza w ochronie środowiska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W02,K1OS_W08, K1OS_W09 K1OS_W02,K1OS_W08, K1OS_W09 K1OS_U10, K1OS_U11,K1OS_U14 K1OS_U10, K1OS_U14 K1OS_U014 K1OS_U03, K1OS_U05 K1OS_U06 K1OS_U10, K1OS_U11, K1OS_U12 C1 Wy1; Wy4 N1,N2 C2 Wy5; Wy8 N1,N2 C3 Ćw1-Ćw4 N3,N4 C4 C3,C4 C3,C4 Ćw1-Ćw4 Ćw1-Ćw4 Ćw1-Ćw4 N3,N4 N3,N4 N3,N4 C3,C4 Ćw1-Ćw4 N3,N4 PEK_W02 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 PEK_K02 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 180 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Lód i zlodowacenia Ice and glaciation Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 90 Zaliczenie na ocenę 3 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma wiedzę w zakresie chemii ogólnej oraz fizyki ogólnej CELE PRZEDMIOTU C1. Poszerzenie wiedzy słuchaczy z zakresu zagadnień związanych z obecnością w środowisku wody w stanie stałym C2. Uwrażliwienie słuchaczy na wartości i zagrożenia wynikające z obecności pokrywy lodowej i jej zmian w skali globalnej 181 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma podstawową wiedzę o chemii i fizyce lodu PEK_W02 Zna rolę wody i lodu w środowisku naturalnym PEK_W03 Zna mechanizmy awansu i regresji pokrywy lodowej Ziemi PEK_W04 Zna współczesną charakterystykę lodową Ziemi i jej interakcje z ludzkością TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Forma zajęć - wykład Niezwykłe właściwości lodu; lód jako zestalona woda Bilans gazowej, ciekłej i zestalonej formy wody w przyrodzie Krzepnięcie powierzchni zbiornikó w wód śródlądowych i morskich Krzepnięcie powierzchni zbiornikó w wód śródlądowych i morskich Narodziny lodowców; wieczne śniegi Lodowce, lądolody, wieloletnia zmarzlina Lodowce, lądolody, wieloletnia zmarzlina Formy polodowcowej rzeźby terenu Historia zlodowaceń Ziemi Zlodowacenia a dzieje ludzkości, przeszłość utrwalona w lodzie Historia poznania obszaró w polarnych; wielkie ekspedycje w Arktyce i Antarktyce Historia poznania obszaró w polarnych; wielkie ekspedycje w Arktyce i Antarktyce Eksploracja i eksploatacja obszarów polarnych Katastrofy z udziałem lodu Kolokwium Suma godzin STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Moderowanie dyskusji N4. Konsultacje 182 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Numer efektu kształcenia PEK_W01,PEK_W02, Kolokwium PEK_W03, PEK_W04 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [140] Jania J.: Zrozumieć lodowce, PWN (1996) [141] Jania J.: Glacjologia; nauka o lodowcach, PWN (1997) LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [130] OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) dr inż. Marek Mołczan, [email protected] 183 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Lód i zlodowacenia Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W02, K1OS_W03 C1 N1,N2,N3,N4 PEK_W02 K1OS_W06, K1OS_W07 C1,C2 PEK_W03 K1OS_W02, K1OS_W06, K1OS_W07 C1,C2 PEK_W04 K1OS_W02, K1OS_W03, K1OS_W06, K1OS_W07 C1,C2 Wy1-Wy5, Wy8, Wy10Wy11 Wy2-Wy7, Wy-Wy11 Wy4-Wy5, W7-Wy8, Wy10-Wy11 Wy5, Wy7Wy11 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 184 N1,N2,N3,N4 N1,N2,N3,N4 N1,N2,N3,N4 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Marketing i zarządzanie środowiskiem. Marketing and Environmental management Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 60 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę z zakresu prawa, ekonomii i zarządzania w ochronie środowiska. CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie się z instrumentami, ekonomicznymi, prawnymi i ekologicznymi wspomagającymi wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju w szeroko rozumianym marketingu i zarządzaniu środowiskiem. C2. Dostarczenie podstaw warsztatu zawodowego niezbędnego do racjonalnej, zrównoważonej działalności inżynierskiej. C3. Nabycie umiejętności integracji wiedzy z różnych źródeł dotyczących zagadnień z zakresu procedur ekonomicznych, administracyjnych, prawnych oraz aspektów społecznych w sprawnym zarządzaniu środowiskiem. 185 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie teorii i praktyki zrównoważonego rozwoju. PEK_W02 Zna podstawowe proekologiczne procedury administracyjne. PEK_W03 Zna podstawowe proekologiczne procedury administracyjne. PEK_W04 Posiada umiejętności marketingu i zarządzania projektem badawczym. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przygotować i przedstawić tok postępowania administracyjnego w zarządzaniu środowiskiem. PEK_U02 Potrafi przygotować udokumentowane opracowanie z zakresu ochrony środowiska (referat/artykuł). PEK_U03 Posiada umiejętność zaplanowania projektu badawczego i zarządzania jego komponentami. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość zrozumienia wagi zrównoważonego rozwoju i procesu decyzyjnego w zarządzaniu środowiskiem. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Forma zajęć - wykład Wykład wprowadzający, Teoria i praktyka zrównoważonego rozwoju, Prawo Ochrony Środowiska. System zarządzania i marketingu środowiskowego oraz kompetencje urzędów odpowiedzialnych za Ochronę Środowiska. Akty prawne stosowane w Polityce Ochrony Środowiska. Oceny Oddziaływania na Środowisko. Monitoring w ochronie środowiska. Ekonomia i Zarządzanie Środowiskiem. Aspekty prawne i ekonomiczne środowiska. Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Ćwiczenia wprowadzające, Teoria i praktyka zrównoważonego rozwoju, Prawo Ochrony Środowiska. Analiza kosztów systemie zarządzania środowiskiem. Opracowanie analizy SWOT dla wybranych projektów. Case study - Mediacje w zarządzaniu środowiskiem. Case study wybranych projektów środowiskowych. Kolokwium Suma godzin 186 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 4 4 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Prezentacja multimedialna. N2. Dyskusja problemowa. N3. Case study. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 F3 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01-W03, PEK_K01 PEK_U01, PEK_U03 PEK_U02 PEK_U01, PEK_U03 Kolokwium. Ocena wartości dodanej w trakcie case study. Ocena pracy pisemnej (referatu/artykułu). Udział w dyskusjach problemowych. P2=0,3F1+0,3F2+0,4F3 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [142] Kramer M., Brauweiler J., Nowak Z., Międzynarodowe zarządzanie środowiskiem, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005. [143] Nowak Z. (red.), Zarządzanie środowiskiem, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2001. [144] Fiedor B., Podstawy ekonomii i zasobów naturalnych, Wydawnictwo C.H. Beck 2002. [145] Żylicz T., Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004. [146] Graczyk A., Zarządzanie środowiskiem w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2008. [147] Pchałek M., Behnke M., Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w prawie polskim i UE, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2009. [148] Wysocki R. K., Mcgary R., Efektywne zarządzanie projektami, Wydanie III. Wydawnictwo Helion, Gliwice 2005. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [131] Górski M. (red.), Prawo ochrony środowiska, Oficyna Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009. [132] Rogall H., Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Teoria i praktyka, Wydawnictwo ZYSK I S-KA, Poznań 2010. [133] Jasiński Z., Podstawy Zarządzania operacyjnego, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Dr inż. Łukasz Szałata, [email protected] 187 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Marketing i zarządzanie środowiskiem. Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_W04 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 K1OS_W10_W12_W13 K1OS_W13 K1OS_W13 K1OIS_W13 K1OS_U04 K1OS_U04 K1OS_U04 K1OS_K02 C1,C2 C1,C2 C1,C2 C1,C2 C3 C3 C3 Cl1-Cl6 Wy2Wy6 Wy1-Wy6 Wy1-Wy6 Wy1-Wy6 Wy1-Wy6 Cl2; Cl3 Cl4; Cl5 Cl2-Cl4 N2, N3 N1 N1 N1 N1 N1 N2, N3 N2, N3 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 188 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Mechanikia Płynów Fluid Mechanics Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS001018 NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 Laboratorium 15 60 60 30 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1,5 2 1,5 1 0,5 0,5 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Student posiada przygotowanie z matematyki (zaliczony kurs Analiza matematyczna 1.1A ) 2. Student posiada przygotowanie z fizyki (zaliczony kurs Fizyka 1) CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy ogólnej w zakresie zastosowań mechaniki płynów w ochronie środowiska C2. Nabycie umiejętności obliczania parametrów przepływów płynów idealnych i rzeczywistych C3. Poznanie metod pomiarów podstawowych parametrów fizycznych płynów C4. Nabycie umiejętności analizy, opracowania i wykorzystania danych pomiarowych 189 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Potrafi zdefiniować właściwości płynów doskonałych i rzeczywistych PEK_W02 Potrafi sformułować i objaśnić podstawowe prawa statyki płynów PEK_W03 Potrafi sformułować i objaśnić podstawowe prawa dynamiki płynów PEK_W04 Potrafi scharakteryzować przepływy laminarne i turbulentne PEK_W05 Potrafi opisać przepływy płynów rzeczywistych w przewodach zamkniętych PEK_W06 Potrafi opisać przepływy płynów rzeczywistych w kanałach otwartych Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zastosować podstawowe prawa statyki i dynamiki płynów doskonałych w zadaniach obliczeniowych (prawo zachowania masy, równanie Bernoulliego) PEK_U02 Potrafi zastosować podstawowe prawa dynamiki płynów rzeczywistych w zadaniach obliczeniowych (prawo zachowania masy, równanie Bernoulliego, obliczanie oporów przepływu) i w zadaniach inżynierskich PEK_U03 Potrafi wykonać pomiary i obliczenia temperatury i ciśnienia płynu PEK_U04 Potrafi wykonać pomiary i obliczenia prędkości miejscowej i średniej PEK_U05 Potrafi wykonać pomiary i obliczenia natężenia przepływu cieczy i gazów PEK_U06 Potrafi zinterpretować wyniki pomiarów, oszacować błąd pomiaru i sporządzić sprawozdanie Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról, w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Forma zajęć - wykład Płyny rzeczywiste i doskonałe. Wybrane własności fizyczne płynów. Siły działające w płynach. Pojęcie ciśnienia. Rozkład ciśnienia w cieczy. Prawo naczyń połączonych i jego zastosowania (manometry cieczowe). Statyka płynów: równanie równowagi płynu (Eulera) i jego zastosowania. Prawo Pascala. Metody pomiaru ciśnień względnych i bezwzględnych. Napór hydrostatyczny cieczy na powierzchnie płaskie i cylindryczne Objętościowe i masowe natężenie przepływu płynu. Pojęcie prędkości średniej. Zasada zachowania masy. Równanie Bernoulliego dla płynu doskonałego i jego zastosowania. Wyznaczanie prędkości miejscowej (rurka Pitota i rurka Prandtla). Zwężki pomiarowe. Wypływ cieczy przez mały otwór. Wypływ cieczy przez duży otwór (przelewy pomiarowe). Równanie ruchu płynu rzeczywistego (równanie Naviera-Stokesa). Interpretacja fizyczna liczb podobieństwa dla ruchu płynu lepkiego. Doświadczenie Reynoldsa. Własności przepływów laminarnych i turbulentnych. Współczynnik Coriolisa. Uogólnione równanie Bernoulliego dla ruchu płynu rzeczywistego. Wyznaczanie oporów liniowych i miejscowych przy przepływie płynu w przewodach zamkniętych. Przepływ cieczy w kanałach otwartych. Prędkość przepływu w ruchu 190 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 równomiernym. Kryteria podziału przepływów na spokojne i rwące Wy8 Kolokwium zaliczeniowe Suma godzin Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 La1 La2 La3 La4 La5 La6 La7 La8 1 15 Forma zajęć - ćwiczenia Obliczenia ciśnień względnych. Zastosowanie prawa naczyń połączonych w obliczeniach manometrów cieczowych. Obliczenia naporu hydrostatycznego na powierzchnie płaskie i cylindryczne. Obliczenia prędkości i natężania przepływu płynów doskonałych w przewodach zamkniętych. Zastosowanie równania Bernoulliego w obliczeniach wypływu cieczy przez małe otwory. Zastosowanie równania Bernoulliego w obliczeniach prędkości miejscowej (rurka Prandtla i Pitota). Zastosowanie uogólnionego równania Bernoulliego w obliczeniach przepływów płynów lepkich, nieściśliwych. Obliczenia oporów liniowych i miejscowych. Obliczenia oporności hydraulicznej przewodów i systemów szeregowych i równoległych. Sporządzanie wykresów Ancony. Obliczenia natężenia przepływu, prędkości średniej oraz spadku hydraulicznego dla przepływów równomiernych w kanałach otwartych. Kolokwium zaliczeniowe Suma godzin Liczba godzin Forma zajęć - laboratorium Wprowadzenie; omówienie zakresu ćwiczeń, zasad oceniania oraz zasad BHP w laboratorium mechaniki płynów Pomiar ciśnienia i wzorcowanie manometrów Pomiary prędkości miejscowej w kanale wentylacyjnym Pomiary natężenia przepływu powietrza w przewodach wentylacyjnych Wyznaczanie współczynnika przepływu dla zaworu regulacyjnego Wyznaczanie charakterystyki hydraulicznej instalacji z pompą obiegową Wyznaczanie współczynnika oporu miejscowego dla przepustnicy Rozliczenie sprawozdań z zajęć laboratoryjnych. Wystawienie ocen. Możliwość odrobienia zajęć dla osób, które nie zaliczyły maksymalnie dwóch ćwiczeń laboratoryjnych. Suma godzin Liczba godzin 191 2 2 2 2 2 2 2 1 15 1 2 2 2 2 2 2 2 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny w formie prezentacji N2. Prezentacja multimedialna N3. Ćwiczenia rachunkowe; rozwiązywanie zadań podczas zajęć N4. Wykonanie pomiarów na stanowiskach laboratoryjnych N5. Opracowanie sprawozdania z przeprowadzonych pomiarów (praca grupowa) N6. Praca własna; przygotowanie teoretyczne do ćwiczeń N7. Praca własna; przygotowanie teoretyczne do laboratoriów (dostępne e-instrukcje do laboratorium) N8. Praca własna; samodzielne studia i przygotowanie do egzaminu (dostępny e-podręcznik) OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P wy P ćw F lab Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 PEK_W06 PEK_U01, PEK_U02 PEK_U01 PEK_U06, PEK_K01 Kolokwium Kolokwium Sprawozdania z ćwiczeń laboratoryjnych, aktywny udział w zajęciach, odpowiedzi ustne LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [149] Jeżowiecka-Kabsh K., Szewczyk H., Mechanika płynów; Wyd. Politechniki Wrocławskiej. 2001 (*e- podręcznik) [150] Orzechowski Z., Prywer J., Zarzycki R., Mechanika płynów w inżynierii i ochronie środowiska, WNT Warszawa 2009 (i wcześniejsze) [151] Orzechowski Z., Prywer J., Zarzycki R., Zadania z mechaniki płynów w inżynierii i ochronie środowiska, WNT Warszawa 2001 [152] Mitosek M. Mechanika płynów w inżynierii i ochronie środowiska; PWN Warszawa 2001 [153] Bechtold Z. i in., Zbór zadań z mechaniki płynów, Wyd. Politechniki Wrocławskiej. 1984 [154] Burka E.S., Mechanika płynów w przykładach: teoria, zadania, rozwiązania, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2002 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [134] Biernacki M., Laboratorium z mechaniki płynów i hydrauliki, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej 1995 [135] Bartosik A., Laboratorium mechaniki płynów, Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce 2005 [136] Żarski K., Mechanika płynów; wybrane zagadnienia w ujęciu komputerowym, 192 Ośrodek Informacji Technika instalacyjna w budownictwie, Warszawa 2007 [137] Gryboś R., Podstawy mechaniki płynów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Anna Bryszewska-Mazurek, [email protected] 193 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Mechanikia Płynów Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_W04 PEK_W05 PEK_W06 PEK_U01 PEK_U02 K1OS_W02 K1OS_W02 K1OS_W02 K1OS_W02 K1OS_W02 K1OS_W02 K1OS_W02, K1OS_U02 K1OS_W02, K1OS_U02 C1 C1 C1 C1 C1 C1 C2 C2 N1, N8 N1, N2, N8 N1, N2, N8 N1, N2, N8 N1, N2, N8 N1, N2, N8 N3, N6 N3, N6 PEK_U03 PEK_U04 PEK_U05 PEK_U06 PEK_K01 K1OS_U02 K1OS_U02 K1OS_U02 K1OS_U02 K1OS_KO3 C3 C3 C3 C4 C4 Wy1 Wy2 Wy3, Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Ćw1 - Ćw4 Ćw5 - Ćw7, La5, La7 La2 La3 La4, La6 La2 - La8 La2 - La8 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 194 N4, N7 N4, N7 N4, N7 N5 N4, N5 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Meteorologia i klimatologia Meteorology and Climatology Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101016 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę 2 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie fizyki i mechaniki płynów CELE PRZEDMIOTU C1. Rozszerzenie wiedzy w zakresie fizyki niezbędnej do zrozumienia procesów termicznych i dynamicznych przebiegających w różnych skalach w atmosferze. C2. Poznanie podstawowych procesów i zjawisk kształtujących pogodę i klimat Ziemi 195 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie radiacyjnych i nie-radiacyjnych form przekazywania energii. PEK_W02 Jest w stanie opisać pionową stratyfikację atmosfery i skojarzy ją z procesami termicznymi i dynamicznymi w atmosferze PEK_W03 Zna różne typy cyrkulacji atmosferycznej i powiąże je z klimatami Ziemi Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy ważności skutków działalności człowieka i jego wpływu na zmiany klimatu TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Forma zajęć - wykład Wprowadzenie do meteorologii. Ziemia i jej atmosfera Radiacyjne i nie-radiacyjne formy przekazywania energii. Modele rocznego bilansu energii . Wymuszenie radiacyjne i efekt cieplarniany. Ruchy pionowe. Procesy adiabatyczne. Wyznaczanie stanów równowagi atmosfery. Krzywe stanu i stratyfikacji Adwekcja. Siły a wiatr. Wiatry dolne i górne. Rodzaje systemów wiatrów: lokalne, regionalne i globalne. Woda w atmosferze Oddziaływania typu atmosfera; ląd lub ocean. Masy powietrza i fronty atmosferyczne. Klimat Ziemi. Przewidywanie pogody. Kolokwium Suma godzin Liczba godzin 2 4 2 2 2 2 4 4 4 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład problemowy N2. Wykład multimedialny OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia 196 P1 PEK_W01-W03 PEK_K01 Kolokwium, pytania otwarte i testowe LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [155] Zwoździak J., Zwoździak A., Szczurek A., Meteorologia w ochronie atmosfery, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wroclaw 1998. [156] Bac S., Rojek M., Meteorologia i klimatologia w inżynierii środowiska, Wydawnictwo Akademii Rolniczej, Wrocław 1999 [157] Kożuchowski K., Meteorologia i klimatologia, PWN, Warszawa 2005 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [138] Kożuchowski K., Atmosfera, klimat, ekoklimat, PWN, Warszawa 1998 [139] Sorbjan Z., Meteorologia dla każdego, Prószyński i S-ka, Warszawa 2001 [140] Sorbjan Z., Pogoda dla koneserów, Wydawnictwo Meteor, Warszawa 2004. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Anna Zwoździak, [email protected] 197 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Meteorologia i klimatologia Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 K1OS_W02 K1OS_W02, K1OS_W06 C1 C1,C2 N1, N2 N1, N2 PEK_W03 PEK_K01 K1OS_W06 K1OS_K02 C2 C2 Wy1-Wy3 Wy2, Wy4, Wy5 Wy6-Wy10 Wy3, Wy9 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 198 N1,N2 N1, N2 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Metody analizy danych środowiskowych Methods for environmental data analysis Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OOS108395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 60 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie ochrony środowiska CELE PRZEDMIOTU C1. Pogłębienie wiedzy w zakresie metod analizy danych środowiskowych C2. Poznanie narzędzi wykorzystywanych w analizach danych środowiskowych. C3. Nabycie umiejętności zastosowania metod matematycznych do analizy szeregów obserwacyjnych 199 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie podstawowych metod matematycznych wykorzystywanych do analizy danych pomiarowych PEK_W02 Jest w stanie zaproponować metodę statystyczną do analizy szeregów obserwacyjnych . PEK_W03 Może dokonać wyboru metody przestrzennej analizy danych. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi interpretować uzyskane wyniki z pomiarów oraz zastosować metody wnioskowania statystycznego w odniesieniu do badanych procesów. PEK_U02 Potrafi posługiwać się technikami informacyjno-komunikacyjnymi w celu analizy danych środowiskowych Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról, w tym lidera, wykonawcy i sprawozdawcy TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Forma zajęć - wykład Rodzaje danych środowiskowych. Przygotowanie danych do analizy Metody eksploracji danych wraz z przykładami Badania ankietowe Badania ankietowe Organizacja badań terenowych wraz z przykładami Metody analizy danych przestrzennych Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Wprowadzenie. Omówienie zakresu ćwiczeń i zasad pracy zespołowej. Podstawowe funkcje programu Statistica Tworzenie bazy danych środowiskowych dla konkretnych szeregów obserwacyjnych Analiza danych środowiskowych na przykładzie wybranych metod statystycznych lub geostatycznych Przeprowadzenie badań ankietowych wraz z ich interpretacją Prezentacja uzyskanych wyników analiz wraz z ich oceną. Suma godzin STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład; prezentacja multimedialna N3. Ćwiczenia komputerowe- technologia informacyjna (tworzenie bazy danych) 200 Liczba godzin 2 3 2 2 2 3 1 15 Liczba godzin 2 2 6 4 1 15 N4. Ćwiczenia komputerowe– technologia informacyjna (opracowanie wyników obliczeń) N5. Praca grupowa - przygotowanie danych wejściowych N6. Praca grupowa - analiza i dyskusja danych wyjściowych N7. Konsultacje OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 P2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01-W03 PEK_U01 PEK_U02 PEK_K01 kolokwium Ocena wykonania zadania, dyskusja wyników, obrona zadania LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [158] Stanisz A., Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny, t. I-III, StatSoft Polska, Kraków 2006 [159] Sobczyk M., Statystyka, PWN SA, Warszawa 2007. [160] Larose D.T., Metody i modele eksploracji danych, PWN, Warszawa 2008. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [141] Opis program Statistica 9.0 www.statsoft.pl [142] Tadusiewicz R., Sieci neuronowe, Akademicka oficyna Wydawnicza, Warszawa 1993. [143] Witten I.H., Frank E., Data mining. Practical machine learning tools and techniques., Elsevier, San Francisco 2005. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Izabela Sówka, [email protected] 201 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Metody analizy danych środowiskowych Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_U01 PEK_U02 PEK_K01 K1OS_W01 K1OS_W01, K1OS_W04 K1OS_W01, K1OS_W04 K1OS_U01, K1OS_U04 K1OS_U01, K1OS_U04 K1OS_K03 C1 C2 C2 C3 C3 C1,C2 Wy1 -Wy6 Wy2, Wy4 Wy 6 Cw3-Cw5 Cw1-Cw4 Cw1-Cw5 N1, N2 N2 N2 N4, N6, N7 N3, N5, N7 N5, N6 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 202 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Metody pomiarów i ograniczania emisji związków Methods of measuring and reducing of odor emissions Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 15 30 15 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 1 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie klasyfikacji zanieczyszczeń zapachowych powietrza. C2. Poznanie zasad doboru aparatury pomiarowej i techniki dezodoryzacji w zależności od typu i charakteru źródła oraz emitowanych gazów. C3. Nabycie umiejętności poprawnego rozpoznawania poznanych metod pomiarowych oraz dezodoryzacji. 203 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzaju metod pomiarowych zanieczyszczeń zapachowych powietrza. PEK_W02 Zna etapy procesu i kryteria wyboru techniki pomiarowej i ograniczania odorów do powietrza. PEK_W03 Jest w stanie omówić podstawowe techniki odorymetryczne i oraz określić możliwości zastosowania wybranej techniki dezodoryzacji Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi opisać zasady i dobrać metodę oceny zapachowej jakości powietrza. PEK_U02 Potrafi przygotować plan pomiarów pod kątem zapachowego zanieczyszczenia powietrza. PEK_U03 Potrafi opisać i metodę dezodoryzacji. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról, w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy. PEK_K02 Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Se1 Se2 Se3 Se4 Se5 Se6 Se7 Forma zajęć - wykład Wykład wprowadzający Cechy zapachu, wpływ odorów na człowieka. Klasyfikacja zanieczyszczeń zapachowych. Opis przyczyn powstawania odorów oraz charakterystyka głównych źródeł emisji. Ustalanie zasad oceny zapachowej jakości powietrza w kontekście krajowym i europejskim. Pomiary stężeń odorów. Unormowania dotyczące emisji i uciążliwości odorów. Metody dezodoryzacji gazów. Kolokwium. Suma godzin Forma zajęć - seminarium Progi wyczuwalności węchowej dla wybranych substancji zapachowych. Metody analityczne, czujnikowe oraz sensoryczna ocena próbek zapachowych. Laboratorium badań olfaktometrycznych ;wymogi formalne. Pomiary terenowe. Kryteria wyboru techniki dezodoryzacji. Rynek urządzeń pomiarowych i rozwiązań stosowanych w procesach usuwania związków zapachowych z gazów. Podsumowanie prezentacji. Dyskusja i ocena prac pisemnych. 204 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 3 15 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 3 Suma godzin 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład tradycyjny z wykorzystaniem środków audiowizualnych. N2. Konsultacje. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , Kolokwium/test PEK_W02, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03 PEK_K01 PEK_U01, Ocena przygotowania prezentacji, Ocena pracy F1, F6 PEK_U02, pisemnej (referatu/artykułu), Udział w dyskusjach PEK_U03 problemowych P2 (seminarium) = 0,1F1+ 0,1F2+0,1F3+0,1F4+0,1F5+0,1F6 P1 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [161] Sówka I.: Metody identyfikacji odorotwórczych gazów emitowanych z obiektów przemysłowych. Wydawnictwo PWr 2011 [162] Szynkowska M., Zwoździak J.: Współczesna problematyka odorów. Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa 2010 [163] Kośmider J. i inni: Odory, WNT Warszawa 2002 [164] Szklarczyk M.: Biologiczne oczyszczanie gazów odlotowych. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1991 [165] Rutkowski J. i inni: Substancje odorotwórcze w środowisku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1995 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [144] Szklarczyk M.: Ochrona atmosfery. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego, Olsztyn 2001 [145] Shareefdeen Z., Singh A., Biotechnology for Odor and Air Pollution Control, Springer-Verlag 2005 [146] Zmniejszanie emisji substancji zapachowych (odorantów) z oczyszczalni ścieków stan techniki i jej zastosowanie. Materiały Pomocnicze ATV-DVWK M204P październik 1996. Wydawnictwo Seidel-Przywecki Sp. z o.o. Warszawa 2002 [147] Proceedings of the IWA International Conference on Odour and Volatile Organic Compounds; Measurement, Regulation and Control Techniques: 1st, 25-29 March 2001, held in Sydney, Australia. Editor: John Kaiyun Jiang; 2nd, 14-17 September 2003, held in Singapore. Editor(s): L. C. C. Koe, D. T. Liang, R. M. Stuetz; 3rd, 8-10 October 205 2008, held in Barcelona [148] AIDIC International Conference on Environmental Odour Monitoring and Control: NOSE2008 1st, 6-8 July 2008, Rome, Italy. Ed. R. Del Rosso. Chemical Engineering Transaction. vol. 15, 2008; NOSE2010 2nd, 22-24 September 2010, Florence, Italy. Ed. R. Del Rosso. Chemical Engineering Transaction. vol. 23, 2010 [149] VDI serii 3882, 3883, 3940 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Dr hab. inż. Izabela Sówka, [email protected] 206 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Metody pomiarów i ograniczania emisji związków Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_U01 K2OS _W03, OŚ_W03 K1OS _W03, OS_W03 K2OS_W03, OS_W03 K2OS_U03, OS_U02, SOS_U04 C1-C3 C1-C3 C1-C3 C1-C3 N1, N2 N1, N2 N1, N2 N1, N2 PEK_U02 K2OS_U03, SOS_U02, SOS_U04 C1-C3 PEK_K01 PEK_K02 K2OS_W03 K2OS_W03, SOS¬_W06 C1-C3 C1-C3 Wy1-Wy6 Wy1-Wy6 Wy1-Wy6 Wy1-Wy6, Se1-Se6 Wy1-Wy6 Se1-Se6 Wy1-Wy6 Wy1-Wy6 Se1-Se6 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 207 N1, N2 N1, N2 N1, N2 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Mikrobiologia Microbiology Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101014 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium 30 90 Projekt Seminarium 60 Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę 3 2 2 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie budowy, funkcjonowania i systematyki najważniejszych grup mikroorganizmów C2. Poznanie metod hodowli drobnoustrojów C3. Poznanie mikrobiologicznych metod oceny stanu sanitarnego środowiska C4. Zdobycie wiedzy w zakresie wykorzystania mikroorganizmów w oczyszczaniu środowiska C5. Nabycie umiejętności identyfikacji mikroorganizmów, a szczególnie pałeczek jelitowych C6. Nabycie umiejętności badania wpływu czynników fizycznych i chemicznych na bakterie C7. Nabycie umiejętności posiewu i hodowli mikroorganizmów C8. Nabycie umiejętności wykonania mikrobiologicznej analizy prób środowiskowych 208 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma podstawową wiedzę o wirusach i innych formach bezkomórkowych PEK_W02 Zna morfologię i budowę komórki prokariotycznej PEK_W03 Zna podstawowe typy pokarmowe mikroorganizmów i rozumie znaczenie mikroorganizmów autotroficznych i heterotroficznych w środowisku PEK_W04 Zna procesy oddychania tlenowego i beztlenowego drobnoustrojów i ich znaczenie w środowisku PEK_W05 Zna metody hodowli drobnoustrojów oraz warunki hodowli mikroorganizmów o różnych typach pokarmowych PEK_W06 Zna podstawy mikrobiologii sanitarnej, w tym mikrobiologiczne wymagania sanitarne dla wody, gleby, powietrza i odpadów PEK_W07 Zna mikrobiologiczne procesy, będące podstawą biologicznych metod oczyszczania środowiska z zanieczyszczeń chemicznych PEK_W08 Ma podstawową wiedzę na temat genetyki bakterii PEK_W09 Ma podstawową wiedzę na temat nowoczesnej taksonomii mikroorganizmów i potrafi scharakteryzować ich najważniejsze grupy Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi stosować podstawowe techniki barwienia preparatów mikrobiologicznych i określić morfologię komórek PEK_U02 Potrafi określić wrażliwość szczepu mikroorganizmu na czynniki chemiczne i fizyczne, w tym na środki dezynfekcyjne PEK_U03 Potrafi izolować z próby środowiskowej czyste szczepy drobnoustrojów PEK_U04 Potrafi wykonać podstawowe typy posiewów i prowadzić hodowlę drobnoustrojów heterotroficznych i autotroficznych PEK_U05 Potrafi wykonać sanitarną analizę wody, gleby i powietrza, oraz ocenić jakość sanitarną badanej próby PEK_U06 Potrafi wykonać biologiczną analizę osadu czynnego PEK_U07 Potrafi zidentyfikować pałeczki jelitowe i określić liczebność bakteriofagów Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy zagrożeń dla środowiska naturalnego związanych z emisją zanieczyszczeń mikrobiologicznych TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Forma zajęć - wykład Skład chemiczny, budowa i funkcja komórki prokariotycznej Wirusy i inne formy bezkomórkowe; budowa, cykl życiowy, systematyka, znaczenie w przyrodzie Wpływ czynników fizycznych i chemicznych na drobnoustroje Procesy metaboliczne drobnoustrojów Odżywianie, wzrost i reprodukcja u mikroorganizmów. Metody hodowli mikroorganizmów Charakterystyka wybranych grup mikroorganizmów Podstawy genetyki bakterii Systematyka mikroorganizmów Biofilm - występowanie, rola i mechanizm powstawania Mikrobiologia wody i ścieków 209 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 La1 La2 La3 La4 La5 La6 La7 La8 La9 La10 La11 La12 La13 La14 La15 Mikrobiologia gleby i odpadów Mikrobiologia powietrza Biodegradacja i biotransformacja Wykorzystanie drobnoustrojów w ochronie środowiska Biodeterioracja materiałów naturalnych i syntetycznych Suma godzin Forma zajęć - laboratorium Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium mikrobiologicznym. Morfologia komórki i kolonii bakteryjnej. Barwienie proste Morfologia komórki bakteryjnej. Barwienie złożone Morfologia grzybów drożdżowych i pleśni Sterylizacja i dezynfekcja (część 1) Sterylizacja i dezynfekcja (część 2) Metody posiewu i hodowli drobnoustrojów (część 1) Metody posiewu i hodowli drobnoustrojów (część 2) Analiza mikrobiologiczna wody Analiza mikrobiologiczna gleby (część 1) Analiza mikrobiologiczna gleby (część 2) Analiza mikrobiologiczna powietrza Mikrobiologia osadu czynnego (część 1) Mikrobiologia osadu czynnego (część 2) Różnicowanie pałeczek jelitowych. Izolacja bakteriofagów ze ścieków komunalnych Określenie liczebności bakteriofagów na podstawie liczby łysinek. Zaliczenie Suma godzin 2 2 2 2 2 30 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Prezentacja wykonywania preparatów barwionych i obserwacji mikroskopowych drobnoustrojów N3. Prezentacja sposobu wykonywania rysunków spod mikroskopu optycznego N4. Prezentacja sposobu wykonywania posiewów i odczytów wyników hodowli N5. Ocena wyników badań prób środowiskowych na podstawie obowiązujących norm N6. Opracowanie raportu z badań OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Numer efektu kształcenia 210 – podsumowująca (na koniec semestru) PEK_W01, egzamin PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04,PEK_W05, PEK_W06,PEK_W07, PEK_W08,PEK_W09, PEK_K01 PEK_U01 Test sprawdzający, raport F1 La1,La2,La3 PEK_U02 Test sprawdzający, raport F2 La4,La5 PEK_U03, PEK_U04 Test sprawdzający, raport F3 La6,La7 PEK_U05 Test sprawdzający, raport F4 La8 PEK_U05 Test sprawdzający, raport F5 La9,La10 PEK_U05 Test sprawdzający, raport F6 La11 PEK_U06 Test sprawdzający, raport F7 La12,La13 PEK_U07, PEK_U03 Test sprawdzający, raport F8 La14 P2 = 0,125F1 + 0,125F2 + 0,125F3 + 0,125F4 +0,125F5 + 0,125F6 + 0,125F7 + 0,125F8 P1 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [166] Schlegel H.G., Mikrobiologia ogólna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005 [167] Nycklin J., Graeme-Cook K., Killington R., Mikrobiologia. Krótkie wykłady. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2012 [168] Kunicki-Goldfinger Wł., Życie bakterii. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [150] Libudzisz Z., Kowal K., Żakowska Z., Mikrobiologia techniczna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 [151] Kołwzan B., Adamiak W., Grabas K., Pawełczyk A., Podstawy mikrobiologii w ochronie środowiska. Wyd. PWr., 2005 [152] Slayers A., Witt D., Mikrobiologia. Różnorodność, chorobotwórczość i środowisko. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Barbara Kołwzan, [email protected] 211 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Mikrobiologia Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 K1OS_W05 K1OS_W05 K1OS_W05 C1 C1 C1 N1 N1 N1 PEK_W04 PEK_W05 PEK_W06 K1OS_W05 K1OS_W05 K1OS_W05 C1 C2 C3 PEK_W07 K1OS_W05 C4 PEK_W08 PEK_W09 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 K1OS_W05 K1OS_W05 K1OS_U07 K1OS_U07 K1OS_U07 C1 C1 C5 C6 C7 PEK_U04 PEK_U05 K1OS_U07 K1OS_U07 C7 C8 PEK_U06 PEK_U07 PEK_K01 K1OS_U07 K1OS_U07 K1OS_K02 C8 C5 C3 Wy2 Wy1 Wy3, Wy5,Wy6, Wy15 Wy4 Wy5 Wy10, Wy11, Wy12 Wy13, Wy14, Wy9 Wy7,Wy6 Wy7,Wy8 La1, La2, La3 La4, La5 La6, La7, La14, La15 La6, La7 La8, La9, La10, La11 La12, La13 La14, La15 Wy9-12, Wy15 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 212 N1 N1 N1 N1 N1 N1 N2, N3, N6 N4, N6 N4, N6 N4, N6 N4, N5, N6 N2, N3, N4, N6 N4, N6 N1 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Ochrona własności przemysłowej i intelektualnej Protection of intellectual and industrial property Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny PRH003322 NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 30 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 1 0,5 1 0,5 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma poszerzoną wiedzę w zakresie fizyki, chemii, biologii. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat systemu ochrony praw własności przemysłowej C2. Zdobycie wiedzy na temat prawa autorskiego C3. Nabycie umiejętności oceny zdolności patentowej C4. Nabycie umiejętności obrotu prawami własności przemysłowej 213 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat podstawowych zasad i pojęć prawa autorskiego PEK_W02 Ma wiedzę na temat ważniejszych zagadnień z dziedziny prawa wynalazczego PEK_W03 Ma wiedzę na temat na temat rodzajów rozwiązań podlegających ochronie PEK_W04 Ma wiedzę na temat działań jakie należy podjąć w celu ochrony wynalazku, wzoru użytkowego, rozwiązania racjonalizatorskiego Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi samodzielnie korzystać z zasobów informacji patentowej objęte ochroną PEK_U02 Potrafi ocenić zdolność patentową wynalazku z wybranego obszaru/dziedziny nauki PEK_U03 Potrafi sporządzić zarys zgłoszenia patentowego Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy) PEK_K02 Potrafi określić priorytety służące realizacji określonego zadania oraz pracować w grupie przejmując w niej różne role TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Forma zajęć - wykład Wprowadzenie. Znaczenie ochrony prawnej dóbr własności intelektualnej. Prawo autorskie. Działalność badawcza i rozwojowa oraz gospodarka oparta na wiedzy. System ochrony praw własności przemysłowej. Ustawa Prawo Własności Przemysłowej Rodzaje rozwiązań podlegających ochronie. Wynalazek, wzór użytkowy, wzór przemysłowy, znak towarowy. Rodzaje udzielanych praw. Patent na wynalazek. Patenty dodatkowe zależne. Prawo ochronne na wzór użytkowy. Projekt racjonalizatorski. Obrót prawami własności przemysłowej. Prawo do wyłączności, ograniczenie praw wyłącznych. Obrót prawami własności przemysłowej. Transfer i komercjalizacja technologii. Umowa licencyjna Kolokwium zaliczeniowe Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Prezentacja wybranych problemów praktycznych i teoretycznych związanych z ochroną własności intelektualnej w Polsce i na świecie Informacja patentowa. Urząd Patentowy i rzecznicy patentowi Opis patentowy, analiza poszczególnych części opisu . Opis patentowy jako źródło informacji naukowo-technicznej. Stan techniki jako ocena możliwości patentowania Analiza polskich i zagranicznych rozwiązań patentowych Tajemnica firm a zgłaszanie wynalazków. Know-how 214 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 2 2 2 2 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Przeszukiwanie baz danych Transfer i komercjalizacja rozwiązań. Znak towarowe. Umowy licencyjne, umowy wdrożeniowe Zaliczenie Suma godzin 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Dyskusja problemowa N4. Referat i prezentacja multimedialna N5. Opracowanie raportu z badań OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , Kolokwium PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04 PEK_K02 Wy1-8 PEK_U01, Wejściówki F1-F7 PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01 PEK_K02 Ćw1-7 PEK_U01, Ocena prezentacji multimedialnej F8 PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01 PEK_K02 Ćw1-8 PEK_U01, Ocena końcowa P2 PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01 PEK_K02 Ćw1-8 P 2 = 0,1F2+ 0,1F3 +0,1F4 + 0,1F5 + 0,1F6 + 0,1F7 + 0,4 F8 P1 215 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [169] Poradnik wynalazcy, red. A. Pyrża, UP RP, Warszawa 2008 [170] Praca zbiorowa. Innowacje i transfer technologii. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2005 [171] Własność przemysłowa w działalności gospodarczej,. UP RP, Warszawa 2008 [172] Praca zbiorowa. Wzory przemysłowe w działalności małych i średnich przedsiębiorstw. UP RP, Warszawa 2007 [173] Praca zbiorowa. Znaki towarowe w działalności małych i średnich przedsiębiorstw. UP RP, Warszawa 2007 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [153] Aktualne ustawy dot. własności intelektualnej OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Kazimierz Grabas, [email protected] 216 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Ochrona własności przemysłowej i intelektualnej Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W14/K1IS_W11 Wy1-7 N1, N2 PEK_W02 K1OS_W14/K1IS_W11 PEK_W03 K1OS_W14/K1IS_W11 PEK_W04 K1OS_W14/K1IS_W11 PEK_U01 K1OS_U10/K1IS_U11 PEK_U02 K1OS_U10/K1IS_U11 PEK_U03 K1OS_U10/K1IS_U11 PEK_K01 K1OS_K03/K1IS_ K03 PEK_K02 K1OS_K03/K1IS_ K03 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 C1, C2, C3, C4 Wy1-7, Ćw1-Ćw7 Wy1-7, Ćw1-Ćw7 Wy1-7, Ćw1-Ćw7 Wy1-7, Ćw1-Ćw7 Wy1-7, Ćw1-Ćw7 Wy1-7, Ćw1-Ćw7 Wy1-7, Ćw1-Ćw7 Wy1-7, Ćw1-Ćw7 N1, N2, N3 N4,N5 N1, N2, N3 N4,N5 N1, N2, N3 N4,N5 N1, N2, N3 N4,N5 N1, N2, N3 N4,N5 N1, N2, N3 N4,N5 N1, N2, N3 N4,N5 N1, N2, N3 N4,N5 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 217 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Odnawialne źródła energii; ekonomika i ochrona środowiska Renewable energy sources in relation to economics and environment protection Ochrona Środowiska Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 I, stacjonarna wybieralny OOS 108395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 60 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę nt. podstaw inżynierii i ochrony środowiska. 2. Umie precyzować warunki wyjściowe i realizować zadanie inżynierskie. 3. Jest zdolny do podejmowania decyzji. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy nt. zasobów surowców odnawialnych i źródłach energii odnawialnej. C2. Zdobycie wiedzy nt. wykorzystania biomasy do celów energetycznych. C3. Nabycie umiejętności uproszczonego doboru źródła energii odnawialnej dla obiektu. C4. Nabycie umiejętności oszacowania efektu ekonomicznego stosowania źródła energii odnawialnej. 218 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Jest w stanie scharakteryzować źródła energii odnawialnej. PEK_W02 Jest w stanie zaproponować źródło energii odnawialnej w miejsce źródła nieodnawialnego. PEK_W03 Jest w stanie wytłumaczyć wady i zalety zaproponowanego rozwiązania i uzasadnić je. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Umie sporządzić analizę techniczną zaproponowanego rozwiązania. PEK_U02 Umie oszacować koszty zaproponowanego przedsięwzięcia. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy . TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Forma zajęć - wykład Energetyka a skażenie środowiska. Zobowiązania Polski względem UE w zakresie wykorzystania OZE. Ustawodawstwo w Polsce i w UE w zakresie ochrony środowiska przy produkcji energii odnawialonej. Stan techniki na świecie i w Polsce w zakresie pozyskiwania energii odnawialnej. Zanieczyszczenie środowiska podczas pozyskiwania czystej energii z OZE. Aspekt ekonomiczny stosowania OZE w miejsce konwencjonalnych źródeł energii. Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Obliczenia wartości opałowej biomasy różnego typu na podstawie składu pierwiastkowego. Obliczenia emisji zanieczyszczeń ze spalania biomasy różnego typu na podstawie wskaźników emisji. Określenie powierzchni upraw różnych gatunków biomasy koniecznych do zaopatrzenia obiektu w biomasę do spalania, bądź przetworzenia w biogaz. Określenie szacunkowe potencjału biogazu możliwego do pozyskania z różnych źródeł dla tego obiektu. Obliczenia uproszczone kolektorów słonecznych/modułów fotowoltaicznych dla obiektu o określonej wielkości; aspekt ekonomiczny instalacji tych źródeł. Obliczenia uproszczone generatorów wiatrowych/ pomp ciepła dla obiektu o określonej wielkości; aspekt ekonomiczny instalacji tych źródeł. Zaliczenie Suma godzin 219 Liczba godzin 2 2 6 2 2 1 15 Liczba godzin 2 2 3 3 3 2 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład problemowy. N2. Prezentacja multimedialna. N3. Ćwiczenia problemowe; dyskusja nad możliwymi rozwiązaniami. N4. Ćwiczenia rachunkowe; dyskusja nad uzyskanymi obliczeniami. N5. Prace kontrolne. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1(wy) F1 F2 P2 = 0,5F1+0,5F2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01 PEK_U01 PEK_U02 Kolokwium Sprawozdanie z wykonanych obliczeń; część 1. Sprawozdanie z wykonanych obliczeń; część 2. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [174] Lewandowski W. M.: Proekologiczne odnawialne źródła energii. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2007. [175] Klugmann-Radziemska E.: Odnawialne źródła energii. Przykłady obliczeniowe. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2009. [176] Lisowski A.-red.: Konwersja odnawialnych źródeł energii. Wyd.: Wieś Jutra, Warszawa 2009. [177] Klepacki B.;red.: Ekonomiczne uwarunkowania stosowania odnawialnych źródeł energii. Wyd.: Wieś Jutra, Warszawa 2009. [178] Skrobacki A.; red.: Produkcja biomasy. Wybrane problemy. Wyd.: Wieś Jutra, Warszawa 2009. [179] Kruczek S.: Kotły. Oficyna Wyd. PWr, Wrocław 2001. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [154] Mikielewicz J., Cieśliński J.T.: Niekonwencjonalne urządzenia i systemy konwersji energii. Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN, Wrocław 1999. [155] Czasopisma: m.in. Czysta Energia, Gospodarka paliwami i energią, Nowa Energia, Ochrona Środowiska, Instal. [156] Materiały konferencyjne. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Krystyna Lech-Brzyk, [email protected] 220 221 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Odnawialne źródła energii; ekonomika i ochrona środowiska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 (wiedza) K1OS_W06, K1OS_W09, K1OS_W11 C1, C2 N1, N2 PEK_W02 K1OS_W06, K1OS_W09, K1OS_W11 C1, C2 PEK_W03 K1OS_W06, K1OS_W09, K1OS_W11 C1, C2 PEK_U01 (umiejętnoś ci) PEK_U02 K1OS_U03, K1OS_U04, K1OS_U05 C3 K1OS_U03, K1OS_U04, K1OS_U05 K1OS_K05 C4 Wy1, Wy2, Wy3, Wy4, Wy5 Wy1, Wy2, Wy3, Wy4, Wy5 Wy1, Wy2, Wy3, Wy4, Wy5 Ćw1, Ćw2, Ćw3, Ćw4, Ćw5 Ćw4, Ćw5 PEK_K01 (kompetenc je) C3, C4 Ćw1, Ćw2, Ćw3, Ćw4, Ćw5 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 222 N1, N2 N1, N2 N3, N4, N5 N3, N4, N5 N3, N4, N5 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Odnowa wody Water reclamation and reuse Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS1010169 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium Projekt 15 Seminarium 15 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 60 Zaliczenie na ocenę 2 1 1 1 0,5 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma wiedzę w zakresie oczyszczania wody i ścieków. CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie studentów z możliwościami zmniejszenia zapotrzebowania na wodę powierzchniową i podziemną oraz z rozwiązaniami stosowanymi na świecie. Omówienie zasad ustalania układów odnowy wody. C2. Przekazanie studentom wiedzy z zakresu procesów i urządzeń stosowanych do odnowy wody. 223 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Zna istotę, parametry technologiczne i skuteczność procesów stosowanych do usuwania zanieczyszczeń z odnawianej wody oraz urządzenia eksploatowane w tym celu. Potrafi dobrać technologię odnowy wody w zależności od jakości doczyszczanych ścieków i wymagań stawianych odnowionej wodzie oraz zaproponować sposób przeróbki i unieszkodliwiania odpadów powstających w układach odnowy wody. PEK_W02 Ma wiedzę dotyczącą: możliwości i sposobu racjonalizacji gospodarki wodnej oraz ochrony jakości zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem, układów odnowy wody eksploatowanych na świecie oraz wykorzystania odnowionej wody do różnych celów. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi na podstawie analiz składu ścieków i określonych wymagań odbiorcy dobrać układ technologiczny i wykonać obliczenia podstawowych urządzeń. PEK_U02 Potrafi pozyskać najnowsze dane na temat możliwych i stosowanych układów odnowy wody ze ścieków, opracować je i zaprezentować. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie przyjmując w niej różnych ról, w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Forma zajęć - wykład Informacje wstępne. Uwarunkowania stosowania odnowy wody (doczyszczania ścieków) oraz cele wykorzystania odnowionej wody. Charakterystyka doczyszczanych ścieków, wymagana skuteczność usuwania z nich zanieczyszczeń w zależności od celu wykorzystania odnowionej wody. Procesy jednostkowe odnowy wody oraz kryteria ich stosowania. Chemiczne strącanie i usuwanie wytrąconych substancji, neutralizacja, rekarbonizacja; istota i skuteczność procesów, ich parametry technologiczne, stosowane reagenty i urządzenia. Sedymentacja, flotacja - istota i skuteczność procesów, ich parametry technologiczne, stosowane reagenty i urządzenia. Usuwanie rozpuszczonych substancji organicznych i nieorganicznych w procesie adsorpcji; mechanizmy adsorpcji, stosowane sorbenty, urządzenia i zasady ich eksploatacji. Wymiana jonowa; istota procesu, rodzaje i właściwości oraz skuteczność jonitów; cele stosowania procesu w układzie odnowy wody; urządzenia i zasady ich eksploatacji. Procesy membranowe: rodzaj i skuteczność, mechanizmy separacji membranowej, rodzaje i właściwości membran, omówienie zjawiska polaryzacji stężeniowej i blokowania membran. Zastosowanie procesów w układach odnowy wody oraz instalacje do ich eksploatacji. Procesy membranowe: rodzaj i skuteczność, mechanizmy separacji membranowej, rodzaje i właściwości membran, omówienie zjawiska 224 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 polaryzacji stężeniowej i blokowania membran. Zastosowanie procesów w układach odnowy wody oraz instalacje do ich eksploatacji. Odsalanie wody; omówienie stosowanych procesów, porównanie ich zalet i wad Utlenianie chemiczne; cele, stosowane procesy i ich parametry technologiczne. Dezynfekcja. Uboczne produkty utleniania i dezynfekcji. Rodzaje i charakterystyka powstających w układach technologicznych odnowy wody osadów i odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem osadów mających wartość użytkową. Rozwiązania technologiczne przeróbki i unieszkodliwiania tych odpadów. Przykłady i ocena skuteczności układów technologicznych stosowanych w zakładach odnowy wody eksploatowanych na świecie, oraz rozwiązań w zakresie gospodarki powstającymi odpadami. Wykorzystanie wód szarych. Przykłady i ocena skuteczności układów technologicznych stosowanych w zakładach odnowy wody eksploatowanych na świecie, oraz rozwiązań w zakresie gospodarki powstającymi odpadami. Wykorzystanie wód szarych. Kolokwium. Suma godzin Forma zajęć - projekt Pr1 Pr2 Pr3 Pr4 Pr5 Pr6 Pr7 Pr8 Wprowadzenie Dobór układu technologicznego Wykonanie obliczeń parametrów procesów i dobór urządzeń technologicznych Wykonanie obliczeń parametrów procesów i dobór urządzeń technologicznych Wykonanie obliczeń parametrów procesów i dobór urządzeń technologicznych Wykonanie obliczeń parametrów procesów i dobór urządzeń technologicznych Wykonanie obliczeń parametrów procesów i dobór urządzeń technologicznych Obrona projektu Suma godzin Forma zajęć - seminarium Se1 Se2 Se3 Wprowadzenie Omówienie, na podstawie bieżącej literatury przedmiotu, aktualnych zagadnień odnowy wody. Omówienie, na podstawie bieżącej literatury przedmiotu, aktualnych 225 2 2 2 2 2 2 30 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 2 2 Se4 Se5 Se6 Se7 Se8 zagadnień odnowy wody. Omówienie, na podstawie bieżącej literatury przedmiotu, aktualnych zagadnień odnowy wody. Omówienie, na podstawie bieżącej literatury przedmiotu, aktualnych zagadnień odnowy wody. Omówienie, na podstawie bieżącej literatury przedmiotu, aktualnych zagadnień odnowy wody. Omówienie, na podstawie bieżącej literatury przedmiotu, aktualnych zagadnień odnowy wody. Zaliczenie Suma godzin 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wyklad informacyjny N2. Wyklad problemowy N3. Konsultacje N4. Prezentacja projektu N5. Prezentacja multimedialna OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) Numer efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02 PEK_U01 P2 PEK_U03, F1 PEK_K01 PEK_U03, F2 PEK_K01 PEK_U03, F3 PEK_K01 P3 (seminarium) = 0,5 F1 + 0,2 F2 + 0,3F3 P1 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Kolokwium Obrona i weryfikacja poprawności projektu Wygłoszenie prezentacji Udział w dyskusji Opracowanie zagadnienia w formie komunikatu 226 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [180] Kościelniak H., Kusznik W., Sikora J., Odnowa wody, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 1987. [181] Odnowa wody Podstawy teoretyczne procesów, praca zbiorowa pod redakcją A.L. Kowala, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1996. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [157] Lazarowa V, i in., Milestones in Water Reuse, IWA Pub. London 2013. [158] Bodzek M., Konieczny K., Usuwanie zanieczyszczeń nieorganicznych ze środowiska wodnego metodami membranowymi, Wyd. Seidel-Przywecki, Warszawa 2011. [159] Bodzek M., Konieczny K., Wykorzystanie procesów membranowych w uzdatnianiu wody, Projprzem-EKO, Bydgoszcz 2005. [160] Koziorowski B., Oczyszczanie ścieków przemysłowych, WNT, Warszawa 1980. [161] Poradnik eksploatatora oczyszczalni ścieków, praca zbiorowa pod redakcją Z. Dymaczewskieg, Wyd. PZITS, Poznań 2011. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Małgorzata Kabsch-Korbutowicz, [email protected] 227 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Odnowa wody Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W09, K1OS_W010 C1, C2 N1,N2 PEK_W02 K1OS_W06, K1OS_W010 C1, C2 PEK_U01 K1OS_U05, K1OS_U14 C2 PEK_U02 K1OS_U10, K1OS_U12, K1OS_U13, K1OS_U14 C2 PEK_K01 K1OS_K01, K1OS_K02, K1OS_K06 C1, C2 Wy3, Wy4, Wy5, Wy6, Wy7, Wy8, Wy9, Wy10 Wy1, Wy2, Wy11, Wy12, Wy13, Wy14 Pr1, Pr2, Pr3, Pr4, Pr5, Pr6, Pr7, Pr8 Se1, Se2, Se3, Se4, Se5, Se6, Se7, Se8 Pr1, Pr2, Pr3, Pr4, Pr5, Pr6, Pr7, Pr8, Se1, Se2, Se3, Se4, Se5, Se6, Se7, Se8 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 228 N1,N2 N3, N4 N3, N5 N3, N4, N5 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Optymalizacja koncepcji energetycznej budynku Optimization energy concept of the building Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OOS 108395BK NIE Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt 30 Seminarium 90 Zaliczenie na ocenę Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) 3 3 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę nt. podstaw inżynierii i ochrony środowiska oraz odnawialnych źródeł energii. 2. Umie precyzować warunki wyjściowe i realizować zadanie inżynierskie. 3. Jest zdolny do podejmowania decyzji. CELE PRZEDMIOTU C1. Nabycie umiejętności wykonania bilansu energetycznego budynku. C2. Nabycie umiejętności modelowania energetycznego budynku. 229 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Umie obliczyć zapotrzebowanie na ciepło dla budynku. PEK_U02 Umie wykonać bilans energetyczny budynku. PEK_U03 Umie wykonać modelowanie energetyczne budynku z wykorzystaniem programu OPTIMA. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi myślec i działać w sposób przedsiębiorczy. TREŚCI PROGRAMOWE Pr1 Pr2 Pr3 Pr4 Pr5 Pr6 Pr7 Pr8 Pr9 Pr10 Pr11 Forma zajęć - projekt Omówienie podstaw wymiany ciepła i metody obliczenia zapotrzebowania na ciepło dla budynku. Omówienie struktury programu OPTIMA. Obliczenia zapotrzebowania na ciepło dla projektowanego, zdefiniowanego budynku; wprowadzenie danych do programu. Ocena uzyskanego bilansu energetycznego budynku, w tym kosztów wytwarzania ciepła. Omówienie możliwych kierunków optymalizacji bilansu energetycznego budynku. Wprowadzenie danych do programu dla różnych koncepcji modernizacji budynku. Ocena uzyskanego bilansu energetycznego zmodernizowanego budynku, w tym kosztów wytwarzania ciepła. Oszacowanie efektywności ekologicznej analizowanych koncepcji modernizacji energetycznej budynku. Wybór optymalnej koncepcji energetycznej budynku. Dyskusja nad zaproponowanymi rozwiązaniami i uzyskanymi efektami. Zaliczenie. Suma godzin STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Prezentacja multimedialna. N2. Ćwiczenia problemowe; dyskusja nad możliwymi rozwiązaniami. N3. Ćwiczenia rachunkowe; dyskusja nad uzyskanymi obliczeniami. N4. Praca własna; wprowadzanie danych do programu OPTIMA. N5. Konsultacje; kontrola postępu pracy. 230 Liczba godzin 4 2 4 2 2 4 2 4 2 2 2 30 OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 F2 F3 P= 0,3F1+0,3F2+0,4F3 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 Kontrola postępu pracy; etap I. Kontrola postępu pracy; etap II. Kontrola postępu pracy; etap III. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [182] Werszko D.: Wybrane zagadnienia z techniki cieplnej. Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław 2003. [183] Klugmann-Radziemska E.: Odnawialne źródła energii. Przykłady obliczeniowe. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2009. [184] Lewandowski W. M.: Proekologiczne odnawialne źródła energii. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2007. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [162] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2002 r. nr 75, poz. 690 z późn. zm.). [163] Ustawa o efektywności energetycznej z 15.04.2011 r (Dz. U. z 2011 r. Nr 94, poz. 551, z 2012 r. poz. 951, 1203, 1397). OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Krystyna Lech-Brzyk, [email protected] 231 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Optymalizacja koncepcji energetycznej budynku Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_U01 (umiejętnoś ci) PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 (kompetenc je) KIOŚ_U09 C1, C2 Pr1, Pr2, Pr3 N1, N3, N4, N5 KIOŚ_U09 KIOŚ_U06, KIOŚ_U09 KIOŚ_K05 C1, C2 C1, C2 C1, C2 Pr4, Pr5 Pr6-Pr10 Pr5-Pr10 N3, N4, N5 N2, N4, N5 N2, N3, N4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 232 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Podstawy biotechnologii środowiska Fundamentals of environmental biotechnology Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101059 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę 2 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii, mikrobiologii, biochemii. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie mikrobiologicznych i biochemicznych podstaw procesów biotechnologicznych wykorzystywanych w ochronie środowiska. 233 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat zespołów organizmów wykorzystywanych w procesach biotechnologicznych. PEK_W02 Zna podstawy biologiczne oczyszczania wody przeznaczonej do spożycia, ścieków, zanieczyszczeń powietrza i gleby. PEK_W03 Ma wiedzę w zakresie biologicznych metod wykrywania zanieczyszczeń chemicznych i mikrobiologicznych środowiska przyrodniczego. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy znaczenia biotechnologii w ochronie środowiska. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Forma zajęć - wykład Wprowadzenie do wykładu. Definicje podstawowych pojęć. Możliwości biotechnologii. Substraty i produkty procesów biotechnologicznych. Kryteria oceny procesów biotechnologicznych. Kształtowanie procesu biotechnologicznego. Problemy bezpieczeństwa w biotechnologii. Ogólna charakterystyka metod biotechnologicznych wykorzystywanych w ochronie środowiska. Bioróżnorodność w świecie mikroorganizmów. Mikroorganizmy o znaczeniu technologicznym i ich wymagania pokarmowe. Mechanizmy rozkładu związków organicznych. Podstawy procesów metabolizmu węgla, azotu, fosforu (nitryfikacja, denitryfikacja, wewnątrzkomórkowa kumulacja polifosforanów, fermentacja metanowa). Mikrobiologiczne metody uzdatniania wody do picia. Znaczenie wody. Charakterystyka wód podziemnych i powierzchniowych. Biologiczne procesy jednostkowe stosowane do oczyszczania wody. Mikroorganizmy w biofilmach systemów rozprowadzających wodę do picia. Bezpieczeństwo sanitarne wody wodociągowej. Biotechnologia ścieków. Samooczyszczanie wód. Podstawy biologicznego oczyszczania ścieków. Klasyczne procesy biologicznego oczyszczania ścieków. Biologia osadu czynnego i złóż biologicznych. Zasady funkcjonowania oczyszczalni glebowo; roślinnych (korzeniowych). Współczesne tendencje biotechnologii ścieków. Biologiczne usuwanie azotu mineralnego ze ścieków. Biologiczna defosfatacja. Biomembranowe oczyszczanie ścieków. Zastosowanie immobilizowanych drobnoustrojów. Wielostopniowe oczyszczanie ścieków. Oczyszczanie ścieków w warunkach beztlenowych. Oddychanie metanogenne. Drobnoustroje biorące udział w beztlenowym oczyszczaniu ścieków. Odpady stale i ich magazynowanie. Biogaz z składowisk odpadów komunalnych. Podstawy procesu kompostowania. Główne grupy 234 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 mikroorganizmów biorących udział w procesie kompostowania. Usuwanie/ odzyskiwanie metali. Procesy biohydrometalurgicznebiodegradacja, biosorpcja, bioakumulacja, bioługowanie. Mikrobiologiczne ługowanie pierwiastków- odzysk metali. Mikrobiologiczne ługowanie metali ze ścieków, odpadów przemysłowych oraz osadów ściekowych. Bioregeneracja gleb i wód gruntowych. Mikrobiologiczne oczyszczanie gruntów. Wykorzystanie biosurfaktantów do usuwania metali ciężkich z gleby. Bioremediacja gruntów. Rola GMM w bioremediacji. Fitoremediacja. Biologiczne oczyszczanie wód gruntowych. Mikrobiologiczne oczyszczanie gazów. Biofiltry i płuczki biologiczne. Drobnoustroje udoskonalone genetycznie w ochronie środowiska. Wykorzystanie GMM do degradacji ksenobiotyków. Zmodyfikowane genetycznie bakterie endofityczne. Biomarkery. Zapobieganie ryzyka niekontrolowanego rozprzestrzeniania i międzygatunkowego transferu genów. GMM do produkcji materiałów biodegradowalnych. Metody biotechnologiczne wykrywania zanieczyszczeń chemicznych i mikrobiologicznych środowiska przyrodniczego. Zastosowanie specyficznych reakcji imunologicznych, sond genetycznych i sensorów biologicznych do wykrywania śladowych zanieczyszczeń środowiska. Testy toksyczności, genotoksyczności i biodegradacji w ochronie środowiska. Biologiczne źródła energii. Degradacja związków wielkocząsteczkowych. Biodegradacja ksenobiotyków. Procesy biotransformacji. Kolokwium zaliczeniowe Suma godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej. N2. Praca własna- przygotowanie do zaliczenia. N3. Konsultacje. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Numer efektu kształcenia PEK_W01÷PEK_W03, Zaliczenie w formie e-testu przeprowadzanego PEK_K01 w laboratoriach Działu Kształcenia na Odległość PWr 235 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [185] Klimiuk E., Łebkowska M.: Biotechnologia w ochronie środowiska. PWN, Warszawa 2003. [186] Chmiel A.: Biotechnologia. Podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne. PWN, Warszawa 1991. [187] Viesturs U.E., Szmite I.A., Żilewicz A.W.: Biotechnologia. Substancje biologicznie czynne, technologia, aparatura. [188] Russel S.: Problemy biotechnologii. Wszechnica PAN Ossolineum Wrocław 1988, PWN Warszawa 1990. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [164] Małolepszy S.(red): Biotechnologia roślin. PWN, Warszawa, 2001. [165] Schlegel H.G.: Mikrobiologia ogólna. PWN, Warszawa, 2003. [166] Buraczewski G.: Biotechnologia osadu czynnego. PWN, Warszawa 1994 [167] Fikus M.: Biotechnologia. Wiedza Powszechna, Warszawa 1989. [168] Alberts B. i inni: Podstawy biologii komórki. PWN, Warszawa 1999. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) KATARZYNA PIEKARSKA, [email protected] 236 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Podstawy biotechnologii środowiska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_K01 K1OS_W05 K1OS_W05 K1OS_W05 K1OS_K02 C1 C1 C1 C1 Wy1÷Wy15 Wy1÷Wy15 Wy1÷Wy15 Wy1÷Wy15 N1÷N3 N1÷N3 N1÷N3 N1÷N3 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 237 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Podstawy recyklingu Fundamentals of recycling Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101036 NIE Wykład 15 Ćwiczenia 0 Laboratorium 15 Projekt 0 Seminarium 0 30 0 30 0 0 0 1 1 0 0 Zaliczenie na ocenę 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Podstawowa wiedza w zakresie chemii i fizyki CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie rodzaju odpadów i wymagań dotyczących ich zagospodarowania C2. Poznanie systemów zbiórki odpadów C3. Zdobycie wiedzy na temat sortowania odpadów C4. Poznanie technologii recyklingu opakowań 238 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat grup odpadów i wymagań ikościowych dotyczących odzysku PEK_W02 Zna systemy zbierania odpadów PEK_W03 Zna sposoby sortowania odpadów PEK_W04 Ma wiedzę na temat technologii recyklingu opakowań Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przeprowadzic analizę jakościową odpadów PEK_U02 Potrafi wykonać sortowanie odpadów zmieszanych PEK_U03 Potrafi wykonać recykling odpadów tworzyw sztucznych PEK_U04 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki badań Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego wynikających z nieprawidłowej gospodarki odpadami PEK_K02 potrafi określić priorytety służące realizacji określonego zadania oraz pracować w grupie przejmując w niej różne role TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 La1 La2 La3 La4 La5 La6 La7 La8 Forma zajęć - wykład Ilość i asortyment odpadów w Europie, w szczególności w Polsce, legislacja dotycząca odpadów Systemy zbiórki odpadów Technologie sortowania odpadów Podstawowe technologie odzysku różnych grup odpadów Recykling aluminium Technologie recyklingu tworzyw sztucznych Recykling mechaniczny tworzyw sztucznych Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - laboratorium Wprowadzenie, omównienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium przetwórstwa i recyklingu Identyfikacja odpadów Sortowanie odpadów na podstawie różnic gęstości Rozdrabnianie odpadów i separacja magnetyczna zanieczyszczeń Granulowanie odpadów polimerowych przy użyciu linii wytłaczarskiej Wytworzenie próbek do badań wytrzymałościowych przy użyciu wtryskarki Wykonanie badań wytrzymałości na rozciąganie Prezentacja wyników badań Suma godzin 239 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Wykonanie sortowania odpadów N4. Wykonanie recyklingu tworzyw sztucznych N5. Wykonanie badań wytrzymałościowych N6. Opracowanie raportu z badań i prezentacja wyników OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia P1 PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_K01 PEK_U01, PEK_K02 PEK_U02, PEK_K02 PEK_U03, PEK_K02 PEK_U04, PEK_K02 PEK_U01,PEK_U02,PEK_U03, PEK_U04,PEK_K02 kolokwium formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 F2 F3 F4 P2 kolokwium wejściowe kolokwium wejściowe kolokwium wejściowe prezentacja raportu 0,1F1+0,1F2+0,1F3+0,7F4 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [189] M. Kozłowski (red.), Recykling tworzyw sztucznych w Europie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2006 [190] M. Kozłowski (red.), Podstawy recyklingu tworzyw sztucznych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1998 [191] T. Marcinkowski (red.), Kompleksowe zarządzanie gospodarką odpadami, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Wielkopolski, Poznań 2011. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [169] A. Łuniewski, S. Łuniewski, Od prymitywnych wysypisk do nowoczesnych zakładów zagospodarowania odpadów, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 2011 [170] C. Rosik-Dulewska, Podstawy gospodarki odpadami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Marek Kozłowski, [email protected] 240 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Podstawy recyklingu Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_W04 K1OS_W10 K1OS_W10 K1OS_W10 K1OS_W10 C1 C2 C3 C4 N1 N2 N2 N2 PEK_U01 K1OS_U03 C1 PEK_U02 PEK_U03 K1OS_U03 K1OS_W10 C3 C4 PEK_U04 PEK_K01 PEK_K02 K1OS_U12 K1OS_K02 K1OS_K03 C1, C4 C1 C1, C4 Wy1 Wy2 Wy3 Wy4, Wy5, Wy6, Wy7 Wy1, La1, La2 Wy3, La3 Wy4, Wy6, Wy7, La4, La5, La6, La7 La8 W1-W7 La8 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 241 N3 N2, N3 N2, N4, N5 N6 N1 N6 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Praca dyplomowa inżynierska Diploma project Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny NIE Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt 150 Seminarium 450 Zaliczenie na ocenę Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) 15 15 5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Deficyt punktów ECTS nie większy niż to wynika z uchwały Rady Wydziału CELE PRZEDMIOTU C1. Zrealizowanie przez studenta pracy dyplomowej inżynierskiej na podstawie zdobytej przez studenta w czasie studiów uporządkowanej, podbudowanej teoretycznie wiedzy ogólnej i szczegółowej z zakresu nauk ścisłych i technicznych, w obszarach właściwych dla studiowanego kierunku Ochrona Środowiska C2. Napisanie przez studenta pracy dyplomowej (jako dzieła) na podstawie analizy informacji literaturowych lub wyników prac badawczych. C3. Utrwalenie umiejętności pracy samodzielnej i w zespole. 242 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi napisać i opracować tekst techniczny z zakresu studiowanego kierunku Ochrona Środowiska. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi pracować samodzielnie lub w grupie, przyjmując w niej różne role. TREŚCI PROGRAMOWE Pr1 Pr2 Pr3 Forma zajęć - projekt Zgromadzenie literatury przedmiotu i zapoznanie się z nią Praca własna; analiza doniesień literaturowych lub prac badawczych Pisanie pracy dyplomowej jako dzieła Suma godzin Liczba godzin 0 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Praca własna; studia literaturowe z zakresu tematyki pracy dyplomowej N2. Praca własna; analiza doniesień literaturowych lub przeprowadzenie badań N3. Pisanie tekstu naukowo-technicznego kontrolowanego przez promotora N4. Konsultacje OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_U01, PEK_K01 Praca w semestrze, dostarczenie pracy dyplomowej jako dzieła P=F1 243 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [192] Literatura przedmiotu uzgodniona z promotorem LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [171] OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Wojciech Adamski, [email protected] 244 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Praca dyplomowa inżynierska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_U01 K1OS_U02, K1OS_U03, K1OS_U04, K1OS_U05, K1OS_U06, K1OS_U07, K1OS_U08, K1OS_U09, K1OS_U10, K1OS_U11, K1OS_U12, K1OS_U13, K1OS_U14, K1OS_U15, K1OS_U16, K1OS_U17 K1OS_K03, K1OS_K05, K1OS_K06 C1, C2, C3 Pr1, Pr2, Pr3 N1, N2, N3, N4 C1, C2, C3 Pr1, Pr2, Pr3 N1, N2, N3, N4 PEK_K01 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 245 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Praktyczne zastosowanie programu AutoCAD w inżynierii i ochronie środowiska Practical application of AutoCAD in engineering and environmental protection Ochrona Środowiska Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 I, stacjonarna wybieralny ISS500138 NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 30 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 2 1 1 1 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie obsługi programu AutoCAD i rysunku technicznego. CELE PRZEDMIOTU C1. Rozszerzenie wiedzy na temat możliwości stosowaniu aplikacji AutoCAD w realizacji zadań projektowych inżynierskich oraz komunikacji z programem AutoCAD. C2. Rozszerzenie umiejętności stosowania programu AutoCAD w praktyce inżynierskiej. C3. Nabycie umiejętności kreślenia rysunków projektowych w programie AutoCAD. 246 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat środowiska pracy oraz sposobów komunikowania się z programem. PEK_W02 Potrafi wymienić narzędzia dostępne w aplikacji AutoCAD konieczne przy rozwiązywaniu zadań inżynierskich oraz systemów instalacyjnych. PEK_W03 Zna zasady rozplanowywania obiektów oraz infrastruktury towarzyszącej na planie sytuacyjnym zakładu oraz rozczytywania schematów dla systemów instalacyjnych. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi pracować z programem graficznym AutoCAD. PEK_U02 Potrafi wykonać rysunki projektowe (plany sytuacyjne, przekroje i urządzenia) rozmieszczając przestrzennie obiekty i niezbędną infrastrukturę. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pozyskiwania informacji z różnych źródeł, np. gotowych plików z bibliotek danych CAD producentów urządzeń i systemów instalacyjnych. PEK_K02 Posiada wiedzę pozwalającą wyjaśnić zasadność użycia projektowanych obiektów i niezbędnej infrastruktury w planie przestrzennym. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Forma zajęć - wykład Wprowadzenie do tematyki zajęć i możliwości zastosowania programu AutoCAD w inżynierii i ochronie środowiska. Omówienie planów sytuacyjnych dla wybranych zakładów przeróbki odpadów. Lokalizacja przestrzenna obiektów na składowisku odpadów. Lokalizacja przestrzenna obiektów w zakładach oczyszczania wody i oczyszczania ścieków. Kontynuacja omawiania planów sytuacyjnych dla zakładów oczyszczania wód i ścieków z wprowadzeniem do przekrojów przez instalację. Przekroje przez instalację w zakładach oczyszczania wód i ścieków; kontynuacja. Przestrzenne rozplanowanie sieci i infrastruktury towarzyszącej w zakładach. Omówienie spadków ciśnień na urządzeniach i krawędziach przelewowych. Omówienie instalacji oczyszczania gazów i wybranych urządzeń. Podsumowanie wiedzy w zakresie wykonywania rysunków projektowych. Zaliczenie. Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Wprowadzenie do kursu i sprawdzenie umiejętności komunikacyjnych z programem AutoCAD. Opracowanie planu sytuacyjnego składowiska odpadów. Wykonanie planu sytuacyjnego dla zakładu oczyszczania wody. 247 Liczba godzin 1 2 2 2 2 2 2 2 15 Liczba godzin 1 2 2 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Wykonanie planu sytuacyjnego dla zakładu oczyszczania ścieków Wykonanie przekroju przez instalację dla planu sytuacyjnego zakładu oczyszczania wody. Wykonanie przekroju przez instalację dla planu sytuacyjnego zakładu oczyszczania ścieków. Uzupełnienie infrastruktury towarzyszącej w planie sytuacyjnym dla wybranego zakładu. Wykonanie przekroju instalacji oczyszczania gazów i/lub wybranego urządzenia. Zaliczenie. Suma godzin 2 2 2 2 2 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Oprogramowanie AutoCAD. N2. Wzorcowe rysunki do opracowania w aplikacji AutoCAD. N3. Pliki graficzne gotowych urządzeń i systemów instalacyjnych. N4. Konsultacje. N5. Dyskusja zastosowanych rozwiązań w aplikacji AutoCAD. N6. Praca własna; samodzielne studia. N7. Praca własna; przygotowanie praktyczne do zajęć. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01,PEK_W02, PEK_W03,PEK_K02. PEK_W01,PEK_W02, PEK_U01. Zaliczenie wiedzy utrwalonej przy realizacji rysunków projektowych. Odpowiedź ustna. Przygotowanie planu sytuacyjnego w programie AutoCAD oraz jego wydruk; obrona projektu. Odpowiedź ustna. Sprawdzenie umiejętności komunikacji z programem na podstawie wykonanego rysunku projektowego dla zakładu oczyszczania wody i ścieków (wydruk i obrona projektu). Odpowiedź ustna. Przygotowanie przekroju przez instalację dla gotowych planów sytuacyjnych zakładu oczyszczania wody i zakładu oczyszczania ścieków; wydruk i obrona projektu. Odpowiedź ustna. Rozplanowanie infrastruktury towarzyszącej dla wybranego planu sytuacyjnego. Wydruk, obrona projektu. Odpowiedź ustna. Zastosowanie umiejętności komunikacji z programem przy realizacji F2 PEK_W01,PEK_W02, PEK_W03,PEK_U01, PEK_U02, PEK_K02. F3 PEK_W01,PEK_W02, PEK_W03,PEK_U01, PEK_K01. F4 PEK_W01,PEK_W02, PEK_W03,PEK_U01, PEK_U02, PEK_K02. PEK_W01,PEK_W02, PEK_U01, PEK_U03. F5 248 rysunku projektowego (wydruk i obrona projektu). P2 = 0,2F1+ 0,25F2 + 0,25F3 + 0,1F4 + 0,2F5 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [193] Każda pozycja literaturowa omawiająca pracę w programie AutoCAD na poziomie zaawansowanym. [194] Urządzenia mechaniczne w inżynierii środowiska, Mieczysław Janiak, Wyd. Politechniki Poznańskiej, 1996. [195] Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych: urządzenia i technologia, Józef Kuropka, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1991. [196] Metody oczyszczania gazów odlotowych: atlas rysunków i materiały pomocnicze. Cz. 1, odpylanie Piotr Kabsch, Janina Mech, Helena Stańczak, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1979. [197] M. Nowicki, J. Jaworski - Projektowania lokalizacji zakładów przemysłowych w aspekcie ochrony atmosfery. Wyd. Politechniki Warszawskiej 1986. [198] Pawłow K.: Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 1991. [199] Horwatt W.: Budowa aparatury przemysłowej. PWN, Łódź 1967. [200] Maszyny i urządzenia w ochronie środowiska : ćwiczenia laboratoryjne, Michał Kalisz, Maciej Kłosowski, Eugeniusz Młotkowski, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1981. [201] Zasady budowy składowisk odpadów, Lech Wysokiński, Dział Wydawnictw Instytutu Techniki budowlanej, 2009. [202] Podstawy projektowe systemów oczyszczania wód, Apolinary L. Kowal, Jolanta Maćkiewicz, Maria Świderska-Bróż, Oficyna Wydawnicza politechniki Wrocławskiej 1998. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [172] Szablony CAD dostępne w bibliotekach online na stronach producentów urządzeń oraz na CD-ROMach. [173] Instrukcja montażu rurociągów z polietylenu (PE) [dokument elektroniczny], Malewo 2008. [174] Katalogi i prospekty firmowe dotyczące przenośników, zbiorników, osadników, hydrocyklonów, filtrów próżniowych, mieszalników, zraszaczy, dystrybutorów i redystrybutorów cieczy w kolumnach, rozpylaczy hydraulicznych i dwuczynnikowych, przeponowych wymienników ciepła. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Anna Hołtra, [email protected] 249 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Praktyczne zastosowanie programu AutoCAD w inżynierii i ochronie środowiska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 K1OS_W08 K1OS_W08 C1 C1 Wy1- Wy8 Wy2- Wy8 PEK_W03 K1OS_W08 C1 Wy2- Wy8 PEK_U01 K1OS_U11 C2 Cw1-Cw8 PEK_U02 K1OS_U11 C2, C3 Cw1-Cw8 PEK_K01 K1OS_K02, K1OS_K06 C2 Cw2-Cw8 PEK_K02 K1OS_K02, K1OS_K06 C1, C3 Wy2-Wy8, Cw2-Cw8 N1, N4, N5, N6 N1, N3, N4, N5, N6 N1, N2, N3, N4, N5, N6 N1, N2, N3, N4, N5, N6, N7 N1, N2, N3, N4, N5, N6, N7 N1, N2, N3, N4, N5, N6, N7 N1, N2, N3, N4, N5, N6, N7 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 250 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Prawo i ekonomia w ochronie środowiska Law and economy in environment protection Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 30 60 15 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 1 2 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie ochrony środowiska CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie podstawowej wiedzy dotyczącej struktury prawa ochrony środowiska w Unii Europejskiej i w Polsce (K1OS_W12) C2. Zdobycie podstawowej wiedzy dotyczącej ekonomii ochrony środowiska (K1OS_W12) C3. Zdobycie podstawowej wiedzy o odpowiedzialności podmiotów korzystających ze środowiska (K1OS_W12) C4. Zebranie informacji dotyczących wybranych aspektów prawnych , instytucjonalnych i ekonomicznych zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, ich ocena i prezentacja (K1OS_U12) 251 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat podstaw prawnych ochrony środowiska w Unii Europejskiej i w Polsce PEK_W02 Ma podstawową wiedzę dotyczącą ekonomii ochrony środowiska PEK_W03 Rozumie prawne i ekonomiczne uwarunkowania ochrony środowiska Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi poprawnie i efektywnie zastosować główne wymagania prawne ochrony środowiska w procesach przemysłowych PEK_U02 Potrafi ocenić i wybrać odpowiednie instrumenty ekonomiczne ochrony środowiska do realizacji określonych projektów PEK_U03 Potrafi ocenić prawne aspekty oddziaływania instalacji na środowisko Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska i zdrowia ludzi wynikających z nieprzestrzegania prawa i zasad ekonomii TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Se1 Se2 Se3 Forma zajęć - wykład Główne zasady i podstawy tworzenia prawa ochrony środowiska Struktura prawa ochrony środowiska Unii Europejskiej Struktura prawa ochrony środowiska w Polsce Pozwolenia i zezwolenia na korzystanie ze środowiska Ochrona środowiska w działalności inwestycyjnej Odpowiedzialność karna, cywilna i administracyjna w ochronie środowiska Aspekty ekonomiczne i instytucjonalne zrównoważonego rozwoju Edukacja ekologiczna, dostęp do informacji o środowisku Finansowanie ochrony środowiska Koszty ochrony środowiska Globalizacja a ochrona środowiska Zaliczenie pisemne Suma godzin Forma zajęć - seminarium Wprowadzenie do seminarium, omówienie zakresu i form prezentacji Prezentacje multimedialne wybranych zagadnień Ocena i zaliczanie prezentacji Suma godzin 252 Liczba godzin 2 3 3 3 2 3 4 2 2 2 2 2 30 Liczba godzin 2 26 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Konsultacje N4. Prezentacja multimedialna N5. Dyskusja OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 P2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01 Wy12 PEK_U01 , PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01, S3 zaliczenie prezentacja multimedialna LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [203] M.Górski, J.S. Kierzkowska, Prawo ochrony środowiska. Wyd. Wyższa Szkoła Informatyki i Nauk Społeczno Prawnych w Bydgoszczy, Bydgoszcz, 2006. [204] T.Borys (red.) Zarządzanie zrównoważonym rozwojem. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko. Białystok, 2003. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [175] OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Ryszard Szpadt, [email protected] 253 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Prawo i ekonomia w ochronie środowiska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Treści programowe*** Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** PEK_W01 (K1OS_W12) PEK_W02 (K1OS_W12) C2 Wy7-Wy11 N1, N2 PEK_W03 (K1OS_W10) C1-C3 Wy1-Wy11 N1, N2 PEK_U01 K1OS_U12 C1,C4 N1-N5 PEK_U02 K1OS_U12 C2 PEK_U03 K1OS_U12 C1, C4 PEK_K01 K1OS_U12 C1,C3,C4 Wy1-Wy6, Se2 Wy7Wy11,Se2 Wy1-Wy6, Se2 Wy1-Wy6, Se2 Cele przedmiotu*** C1 Wy1-Wy3 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 254 Numer narzędzia dydaktycznego*** N1,N2 N1-N5 N1-N4 N3,N4,N5 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Procesy biochemiczne w rozkładzie zanieczyszczeń środowiska Biochemical processes in degradation of environmental pollutions Ochrona Środowiska Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 60 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Posiada zasoby wiedzy w zakresie chemii organicznej 2. Ma podstawowe wiadomości na temat reakcji biochemicznych w żywych organizmach CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie i charakterystyka substancji zanieczyszczających środowisko i ich źródeł. C2. Rozumienie mechanizmów procesów biochemicznych w zakresie rozkładu substancji przez organizmy żywe. C3. Poznanie modyfikacji poznanych procesów biochemicznych ze względu na warunki środowiska. C4. Pokazanie szerokiego spektrum możliwości wykorzystania organizmów żywych, jakie daje zrozumienie molekularnych podstaw przemian biochemicznych. C5. Poznanie zasad postępowania i rzetelnej pracy laboratoryjnej w biochemii eksperymentalnej. 255 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat pochodzenia zanieczyszczeń środowiska PEK_W02 Rozumie podstawy mechanizmów procesów biochemicznych na poziomie komórkowym i ich modyfikacje PEK_W03 Zna możliwości wykorzystania organizmów żywych ze względu na cechy prowadzonych procesów metabolicznych i ich modyfikacji. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zinterpretować zachodzące w środowisku zjawiska biochemiczne związane z metabolizmem organizmów żywych. PEK_U02 Zna zasady postępowania w biochemii eksperymentalnej PEK_U03 Potrafi określić warunki przeprowadzenia procesu biochemicznego Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość występowania zagrożeń dla środowiska związanych z działalnością człowieka TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Forma zajęć - wykład Domieszki i zanieczyszczenia środowiska. Źródła zanieczyszczeń. Wpływ zanieczyszczeń na florę i faunę. Ograniczenia i eliminacja zanieczyszczeń. Metabolizm komórki. Rola, właściwości i kinetyka enzymów Reakcje rozkładu związków organicznych. Biokataliza związków nieorganicznych. Metabolizm ksenobiotyków w komórkach drobnoustrojów, roślin i ssaków. Procesy bioakumulacji i biotransformacji. Reakcje biochemiczne w warunkach ekstremalnych. Wpływ modyfikacji genetycznych na efektywność procesów biochemicznych. Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Metody i zasady postępowania w biochemii eksperymentalnej. Obliczenia biochemiczne. Roztwory molowe, stężenia procentowe, rozcieńczenia. Roztwory buforowe. Przeliczanie stężeń. Reakcje charakterystyczne dla makrocząsteczek i biopolimerów. Kinetyka reakcji enzymatycznych. Analityczne metody instrumentalne w biochemii. Monitoring biologiczny; oznaczanie metabolitów Kolokwium Suma godzin 256 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Ćwiczenia problemowe. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 P2 P3 = 0,4P1 + 0,6P2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Wy8 Ćw8 Kolokwium Kolokwium LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [205] Biochemia, J.M. Berg, PWN, 2009 [206] Obliczenia biochemiczne. A. Zgirski, R. Gondko, PWN, 1998 i nowsze LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [176] Toksykologia środowiska. Aspekty chemiczne i biochemiczne. S.E. Manahan, PWN, 2012 [177] Biochemia i biologia molekularna w zarysie, R.A. Freedland i in., Prószyński i S-ka, 2000 [178] Physiology and Biochemistry of Extremophiles, C.von Gerday, N.Glansdorff, ASM Press, 2007 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Beata Hanus-Lorenz, [email protected] 257 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Procesy biochemiczne w rozkładzie zanieczyszczeń środowiska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 C1 Wy1, Wy2 N1 PEK_W02 K1OS_W03, K1OS_W04, K1OS_U06, K1OS_K02 K1OS_W05 C2, C3, C4 N1, N2 PEK_W03 K1OS_W05 C3, C4 PEK_U01 K1OS_U06 C2, C3 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 K1OS_U15 K1OS_U15 K1OS_K02 C5 C3, C5 C1 Wy3, Wy4, Wy5, Wy7, Ćw4, Ćw5, Ćw7 Wy6, Wy7, Ćw7 Wy4, Wy5, Wy6, Ćw2, Ćw3 Ćw1, Ćw6 Ćw2, Ćw3 Wy1, Wy2, Wy7 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 258 N1, N2 N1, N2 N2 N2 N1 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Procesy naturalne w systemach oczyszczania wody Natural processes of water treatment Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 60 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie matematyki i chemii wody 2. Ma podstawową wiedzę w zakresie procesów biologicznych i fizyko-chemicznych zachodzących w naturalnym środowisku wodnym CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie oraz zrozumienie naturalnych zjawisk i transformacji zanieczyszczeń zachodzących w wodach C2. Zdobycie wiedzy w zakresie urządzeń, obiektów i instalacji stosowanych w układach oczyszczania wód wykorzystujących procesy naturalne C3. Nabycie umiejętności doboru i wykonywania prostych obliczeń urządzeń do oczyszczania wody 259 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie naturalnych procesów oczyszczania wód PEK_W02 Zna przebieg i parametry technologiczne naturalnych procesów fizycznych i biologicznych oczyszczania wody. Potrafi ustalić układ technologiczny oczyszczania wody. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi dobrać i obliczyć wybrane urządzenia i obiekty wykorzystywane w układach oczyszczaniu wód działających w oparciu o procesy naturalne Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość wagi indywidualnej odpowiedzialności inżyniera za podejmowane decyzje TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Forma zajęć - wykład Wprowadzenie; podstawy fizycznych i biologicznych procesów oczyszczania wody Podstawowe układy oczyszczania wód powierzchniowych - zasady doboru urządzeń Podstawowe układy oczyszczania wód podziemnych - zasady doboru urządzeń Biologiczne procesy usuwania związków azotowych: - nitryfikacja (filtry suche, BAF), - denitryfikacja (reaktory ze złożem stałym i fluidalnym) Proces filtracji - cel i zasada pracy filtrów horyzontalnych (HRF) Infiltracja; podstawy procesu i efekty technologiczne Układy technologiczne oczyszczania wody z zastosowaniem procesów usuwania związków azotowych, filtracji wstępnej (HRF) i infiltracji Zaliczenie Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Omówienie układów oczyszczania wód wykorzystujących procesy naturalne Podstawowe wskaźniki jakości wód; jednostki, przeliczenia, wyznaczanie skuteczności oczyszczania Przykłady i obliczanie wybranych urządzeń: - filtry suche, - filtry biologicznie aktywne, - reaktory ze złożem stałym i fluidalnym, filtry horyzontalne, - baseny infiltracyjne Przykłady i obliczanie wybranych urządzeń: - filtry suche, - filtry biologicznie aktywne, - reaktory ze złożem stałym i fluidalnym, filtry horyzontalne, - baseny infiltracyjne Przykłady i obliczanie wybranych urządzeń: - filtry suche, - filtry biologicznie aktywne, - reaktory ze złożem stałym i fluidalnym, filtry horyzontalne, - baseny infiltracyjne 260 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 2 2 2 2 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Przykłady i obliczanie wybranych urządzeń: - filtry suche, - filtry biologicznie aktywne, - reaktory ze złożem stałym i fluidalnym, filtry horyzontalne, - baseny infiltracyjne Przykłady i obliczanie wybranych urządzeń: - filtry suche, - filtry biologicznie aktywne, - reaktory ze złożem stałym i fluidalnym, filtry horyzontalne, - baseny infiltracyjne Zaliczenie Suma godzin 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Ćwiczenia rachunkowe OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 P2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02 PEK_U01, PEK_K01 Kolokwium Kartkówka LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [207] Kowal A.L, Świderska-Bróż M., Oczyszczanie wody, PWN (2009) [208] Kowal. A.L., Maćkiewicz J., Świderska-Bróż M., Podstawy projektowe systemów oczyszczania wód, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław (1998) [209] Water quality and treatment: a handbook of community water supplies, AWWA, McGraw-Hill (1999) LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [179] Nawrocki J., Uzdatnianie wody: procesy fizyczne, chemiczne, biologiczne, PWN (2010) [180] Urządzenia do uzdatniania wody: zasady projektowania i przykłady obliczeń, pod red. Z. Heidricha, Arkady, Warszawa (1980) [181] Water treatment : principles and design, JMM Consulting Engineers Inc., John Wiley & Sons (2005) [182] Benefield L.D., Judkins J.F., Weand B.L., Process chemistry for water and wastewater treatment, Prentice-Hall (1982) 261 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) [email protected], Jolanta Maćkiewicz 262 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Procesy naturalne w systemach oczyszczania wody Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_U01 PEK_K01 K1OS_W09, K1OS_W10 K1OS_W09, K1OS_W10 K1OS_U04 K1OS_K02 C1 C2 C3 C3 Wy1-Wy7 Wy1-Wy7 Ćw1-Ćw7 Ćw1-Ćw7 N1, N2 N1, N2 N3 N3 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 263 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Rola organizmów w technologiach ochrony środowiska The role of microorganisms in the environmental protection technologies Ochrona Środowiska Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 I, stacjonarna wybieralny NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 30 15 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii CELE PRZEDMIOTU C1. Ugruntowanie, poszerzenie i uzyskanie nowych wiadomości z zakresu zastosowania metod biologicznych w ochronie środowiska. C2. Poznanie zarówno pozytywnej jak i negatywnej roli organizmów w technologiach związanych z ochroną i inżynierią środowiska. C3. Ocena wpływu mikroorganizmów na środowisko i człowieka. 264 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę dotyczącą pozytywnej i negatywnej roli organizmów w ochronie i inżynierii środowiska. PEK_W02 Zna sposoby wykorzystania i znaczenie organizmów w technologiach związanych z oczyszczeniem lub poprawą jakości wszystkich komponentów środowiska. PEK_W03 Zna zagrożenia związane z obecnością organizmów oraz wirusów obecnych w np. w wodzie do picia czy nieprawidłowo eksploatowanych urządzeniach. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi korzystać z materiałów źródłowych, w celu zaprezentowania tematyki przy zastosowaniu narzędzi multimedialnych. PEK_U02 Potrafi posługiwać się i analizować wiedzę związaną z tematyką zajęć Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność prezentacji, dyskusji i rozwiązywania problemów PEK_K02 Jest świadomy zagrożeń pochodzących z obecnością organizmów i posiada zdolność zastosowania organizmów w technologiach wykorzystywanych w inżynierii i ochronie środowiska. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Forma zajęć - wykład Wstęp. Ogólne zagadnienia dotyczące tematu. Rola organizmów w ochronie środowiska. Organizmy w technologii uzdatniania wody. Biofilm w sieciach wodociągowych. Jakość mikrobiologiczna wód wykorzystywanych w przemyśle. Metody biologiczne oczyszczania ścieków. Znaczenie organizmów w procesach oczyszczania ścieków. Biologia molekularna - alternatywa dla klasycznych metod identyfikacji mikroorganizmów. Organizmy w osadach ściekowych i innych odpadach powstających w procesach oczyszczania ścieków oraz odpadach komunalnych. Biologiczne procesy przeróbki osadów ściekowych i odpadów. Unieszkodliwianie a zagospodarowanie osadów ściekowych i odpadów. Jakość mikrobiologiczna powietrza wewnętrznego i zewnętrznego. Metody uzdatniania powietrza. Biotechnologiczne metody usuwania zanieczyszczeń organicznych z gazów odlotowych. Monitoring jakości wody, gleby, powietrza. Ocena toksyczności i genotoksyczności zanieczyszczeń metodami biologicznymi. Podsumowanie. Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Wstęp. Ogólne zagadnienia dotyczące tematu. Rola organizmów w ochronie środowiska. Organizmy w technologii uzdatniania wody. Biofilm w sieciach 265 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 2 2 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 wodociągowych. Jakość mikrobiologiczna wód wykorzystywanych w przemyśle. Metody biologiczne oczyszczania ścieków. Znaczenie organizmów w procesach oczyszczania ścieków. Biologia molekularna - alternatywa dla klasycznych metod identyfikacji mikroorganizmów. Organizmy w osadach ściekowych i innych odpadach powstających w procesach oczyszczania ścieków oraz odpadach komunalnych. Biologiczne procesy przeróbki osadów ściekowych i odpadów. Unieszkodliwianie a zagospodarowanie osadów ściekowych i odpadów. Jakość mikrobiologiczna powietrza wewnętrznego i zewnętrznego. Metody uzdatniania powietrza. Biotechnologiczne metody usuwania zanieczyszczeń organicznych z gazów odlotowych. Monitoring jakości wody, gleby, powietrza. Ocena toksyczności i genotoksyczności zanieczyszczeń metodami biologicznymi. Podsumowanie. Zaliczenie. Suma godzin 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej. N2. Ćwiczenia- prezentacje multimedialne, rozwiązywanie krzyżówek i quizów, dyskusja problemów. N3. Praca własna- przygotowanie do ćwiczeń. N4. Konsultacje. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Numer efektu kształcenia PEK_W01÷PEK_W03 kolokwium PEK_U01-PEK_U02 prezentacja multimedialna i dyskusja. PEK_K01_PEK_K02 P2=F1 266 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [210] Mirosław Bobrowski.: Podstawy biologii sanitarnej. "Ekonomia i Środowisko", 2002. [211] Apolinary L. Kowal, Maria Świderska-Bróż.: Oczyszczanie wody. Podstawy teoretyczne i technologiczne, procesy i urządzenia. PWN, Warszawa 2008. [212] Apolinary L. Kowal.: Odnowa wody. Podstawy teoretyczne procesów. Wydanie II poprawione. Politechnika Wrocławska, Wrocław 1996. [213] Janusz Łomotowski, Adam Szpindor.: Nowoczesne systemy oczyszczania ścieków. Arkady, Warszawa 1999. [214] Korneliusz Miksch.: Biotechnologia ścieków. Politechnika Śląska, Gliwice 2000. [215] ] Edyta Fiałkowska, Janusz Fyda, Agnieszka Pajdak-Stós, Krzysztof Wiąckowski.: Osad czynny: biologia i analiza mikroskopowa. Seidel-Przywecki sp. z o.o., Szczecin 2010. [216] Józef Malej: Odpady i osady ściekowe. Charakterystyka; unieszkodliwianie zagospodarowanie. Politechnika Koszalińska, Koszalin 2004. [217] Andrzej Wieczorek.: Biofiltracja gazów odlotowych zanieczyszczonych lotnymi związkami organicznymi. Aspekty techniczne i mikrobiologiczne. Szczecin 2010. [218] Maria Suchy.: Mikrobiologiczne metody w monitoringu środowiska przyrodniczego. PIOŚ, Warszawa 1998. [219] Teodora Małgorzata Traczewska: Biologiczne metody oceny skażenia środowiska Oficyna Wyd.Politechniki Wrocławskiej, 2011. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [183] Zbysław Dymaszewski.: Poradnik eksplatatora oczyszczalni ścieków. PZITS, Poznań 1997. [184] Ewa Klimiuk, Maria Łebkowska.: Biotechnologia w ochronie środowiska. PWN, Warszaw 2004. [185] D.H. Eikelboom, H.J.J. van Buijsen.: Podręcznik mikroskopowego badania osadu czynnego. Seidel-Przywecki sp. z o.o., Szczecin 1999. [186] January Bień.: Osady ściekowe. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2002. [187] Renata Kocwa-Haluch.: Wirusy i ich występowanie w wodach i ściekach. Politechnika Świętokrzyska, Kielce 2001. [188] Marlena Piontek.: Grzyby pleśniowe i ocena zagrożenia miko toksycznego w budownictwie mieszkaniowym. Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2004. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) dr inż. Agnieszka Trusz-Zdybek, [email protected] 267 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Rola organizmów w technologiach ochrony środowiska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_U01 PEK_U02 PEK_K01 PEK_K02 K1OS_W05 K1OS_W09 K1OS_W05 K1OS_U10, K1OS_U12 K1OS_U10 K1OS_K03 K1OS_K02 C1-C3 C1-C3 C1-C3 C1-C3 C1-C3 C1-C3 C1-C3 Wy1-Wy8 Wy1-Wy8 Wy1-Wy8 Ćw1-Ćw8 Ćw1-Ćw8 Ćw1-Ćw8 Wy1-Wy8 Ćw1-Ćw8 N1, N4 N1, N4 N1, N4 N2-N4 N2-N4 N2-N4 N1-N3 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 268 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Seminarium dyplomowe Diploma seminar Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy NIE Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 30 60 Zaliczenie na ocenę Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) 2 2 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Deficyt punktów ECTS nie większy niż to wynika z uchwały Rady Wydziału CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie umiejętności prezentacji własnych kwalifikacji z zakresu wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych z zakresu nauk ścisłych i technicznych, w obszarze właściwym dla studiowanego kierunku Ochrona Środowiska C2. Utrwalenie umiejętności pracy samodzielnej i w zespole. 269 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi prezentować własne kwalifikacje z zakresu, wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych właściwych dla kierunku Ochrona Środowiska. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi myśleć i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy, pracować samodzielnie lub w grupie. TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć - seminarium Se1 Se2 Se3 Se4 Se5 Se6 Se7 Se8 Se9 Se10 Se11 Se12 Se13 Se14 Se15 Wprowadzenie Prezentacja 1- zaprezentowanie tematu pracy, zakresu tematycznego, wykorzystywanej literatury Prezentacja 1- zaprezentowanie tematu pracy, zakresu tematycznego, wykorzystywanej literatury Prezentacja 1- zaprezentowanie tematu pracy, zakresu tematycznego, wykorzystywanej literatury Prezentacja 1- zaprezentowanie tematu pracy, zakresu tematycznego, wykorzystywanej literatury Prezentacja 2; omówienie dotychczasowych efektów pracy własnej Prezentacja 2; omówienie dotychczasowych efektów pracy własnej Prezentacja 2; omówienie dotychczasowych efektów pracy własnej Prezentacja 2; omówienie dotychczasowych efektów pracy własnej Prezentacja 3; zaprezentowanie pełnych efektów pracy w ramach kursu Praca dyplomowa Prezentacja 3; zaprezentowanie pełnych efektów pracy w ramach kursu Praca dyplomowa Prezentacja 3; zaprezentowanie pełnych efektów pracy w ramach kursu Praca dyplomowa Prezentacja 3; zaprezentowanie pełnych efektów pracy w ramach kursu Praca dyplomowa Prezentacja 3; zaprezentowanie pełnych efektów pracy w ramach kursu Praca dyplomowa Podsumowanie zajęć i zaliczenie Suma godzin 270 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Prezentacja wybranych zagadnień dotyczących tematyki pracy dyplomowej N2. Prezentacja multimedialna N3. Konsultacje OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_U01, PEK_K01 Umiejętność omawiania wybranych zagadnień, udział w dyskusji P=F1 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [220] Literatura przedmiotu uzgodniona z promotorem LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [189] OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Wojciech Adamski, [email protected] 271 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Seminarium dyplomowe Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_U01 K1OS_U08, K1OS_U10, K1OS_U11, K1OS_U12, K1OS_U13, K1OS_U14, K1OS_U16 K1OS_K02, K1OS_K03, K1OS_K05 C1, C2 Se1-Se15 N1, N2, N3 C1, C2 Se1-Se15 N1, N2, N3 PEK_K01 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 272 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Substancje i odpady niebezpieczne Dangerous substances and hazardous waste Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 15 60 30 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej 2. Ma podstawową wiedzę w zakresie rodzajów i charakterystyki odpadów CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie klasyfikacji oraz sposobów rejestracji i oceny właściwości substancji i mieszanin C2. Poznanie metod oznaczania właściwości fizyczno-chemicznych substancji i odpadów niebezpiecznych C3. Nabycie umiejętności pozyskiwania informacji z literatury i baz danych, ich opracowania i przedstawienia w formie ustnej i pisemnej 273 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat identyfikacji niebezpiecznych właściwości substancji, w postaci własnej i w mieszaninach PEK_W02 Ma wiedzę na temat ilości, rodzajów i właściwości odpadów niebezpiecznych, ze szczególnym uwzględnieniem warunków krajowych. PEK_W03 Zna sposoby oznaczania właściwości kwalifikujących substancje i odpady do grupy niebezpiecznych Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zebrać i skompilować informacje z zakresu właściwości substancji niebezpiecznych oraz rodzajów środków zapewniających bezpieczeństwo i ochronę zdrowia człowieka i środowiska podczas ich stosowania. PEK_U02 Potrafi przetłumaczyć i zinterpretować tekst obcojęzyczny z zakresu właściwości i sposobu postępowania z odpadami niebezpiecznymi PEK_U03 Potrafi przygotować i zaprezentować opracowanie z wybranego zagadnienia, odpowiadać na pytania grupy, brać udział w dyskusji dotyczącej pozostałych tematów Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról , w tym autora-prezentera, uczestnika dyskusji, oponenta PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego wynikających z nieprawidłowej dystrybucji substancji i mieszanin chemicznych oraz gospodarki odpadami niebezpiecznymi TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Forma zajęć - wykład Podstawy prawne postępowania z substancjami i odpadami niebezpiecznymi Definicje i sposoby klasyfikacji substancji i mieszanin niebezpiecznych. Kryterium właściwości fizykochemicznych oraz zawartości składników niebezpiecznych Wytyczne do sporządzania kart charakterystyki substancji niebezpiecznej Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej: kontrola narażenia, właściwości fizyczne i chemiczne, informacje toksykologiczne i ekologiczne Definicja i rodzaje odpadów niebezpiecznych: ilości aktualne, prognozy powstawania i sposób postępowania wg KPGO Metodyka badań właściwości fizykochemicznych substancji i odpadów niebezpiecznych; warunki, w których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne Transport substancji oraz odpadów niebezpiecznych Kolokwium Suma godzin 274 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Se1 Se2 Se3 Se4 Se5 Se6 Se7 Se8 Forma zajęć - seminarium Wprowadzenie dotyczące, najnowszych aktów prawnych i przepisów dotyczących omawianych problemów, omówienie zakresu seminarium, wydanie tematów Prezentacja kart charakterystyki dowolnej substancji niebezpiecznej zawartej w surowcach, produktach lub odpadach przemysłu wydobywczego Prezentacja kart charakterystyki dowolnej substancji niebezpiecznej zawartej w surowcach, produktach lub odpadach z leśnictwa i przemysłu drzewnym Prezentacja kart charakterystyki dowolnej substancji niebezpiecznej zawartej w surowcach, produktach lub odpadach przetwórstwa i energetycznego wykorzystania węgli, ropy naftowej i gazu ziemnego Prezentacja kart charakterystyki dowolnej substancji niebezpiecznej zawartej w surowcach, produktach lub odpadach przemysłu chemii nieorganicznej Prezentacja kart charakterystyki dowolnej substancji niebezpiecznej zawartej w surowcach, produktach lub odpadach przemysłu chemii organicznej Prezentacja kart charakterystyki dowolnej substancji niebezpiecznej lub odpadu z uzdatniania wody, oczyszczania scieków, przekształcania odpadów Prezentacje zaległe, posumowanie kursu Suma godzin Liczba godzin 1 2 2 2 2 2 2 2 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Zebranie i przetłumaczenie materiałów do prezentacji N3. Prezentacja N4. Dyskusja OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 Wy F1 F2 F3 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_K02 PEK_U01, PEK_U02 PEK_U03, PEK_K01 PEK_U03, PEK_K01 kolokwium konsultacje prezentacja dyskusja 275 P2 Se= (F1+ F2 + F3)/3 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [221] [1] Zbiór obowiązujących przepisów prawnych oraz oficjalnych stron internetowych (REACH, CLP) dotyczących substancji i odpadów niebezpiecznych [222] [2] e-czasopisma; serwisy zagraniczne, dostępne w bazie Biblioteki PWr LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [190] [1] Bilitewski B., Hardtle G., Marek K., Podręcznik gospodarki odpadami, SeidelPrzywecki Sp. z o.o., Warszawa, 2006 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Marta Sebastian, [email protected] 276 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Substancje i odpady niebezpieczne Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W03, K1OS_W04, K1OS_W12 K1OS_W04, K1OS_W12 C1 Wy1-Wy4 N1 C1 N1 K1OS_W03, K1OS_W04, K1OS_U06, K1OS_U10, K1OS_U13 K1OS_U06, K1OS_U10, K1OS_U13 K1OS_U11, K1OS_U12 K1OS_K03 K1OS_K02 C2 C3 Wy1, Wy5, Wy7 Wy6 Se1-Se8 C3 Se1-Se8 N2 C3 C3 C1, C2, C3 Se2-Se8 Se2-Se8 Wy1-Wy7 , Se1-Se8 N3, N4 N3, N4 N1, N2, N3, N4 PEK_W02 PEK_W03 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 PEK_K02 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 277 N1 N2 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Surowce odnawialne i ich przetwórstwo Renewable raw materials and their processing Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 15 60 30 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie rodzaju i ilości pozyskiwanych w kraju surowców odnawialnych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego na tle rynku światowego. C2. Poznanie ścieżek od surowca do odpadu (LCA) dla wybranych gałęzi przemysłowych opartych na naturalnych surowcach odnawialnych 278 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzaju i ilości odnawialnych surowców naturalnych w kraju, sposobów ich przetwórstwa i rodzaju powstających odpadów PEK_W02 Jest w stanie zdefiniować poszczególne etapy cyklu życia wyrobów i procesów (od surowców, poprzez produkty do odpadów) Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zebrać i opracować informacje z zakresu rynku surowców naturalnych w skali kraju i świata oraz sposobów ich wykorzystania PEK_U02 Potrafi przetłumaczyć i zinterpretować tekst obcojęzyczny z zakresu gospodarki naturalnymi surowcami odnawialnymi PEK_U03 Potrafi przygotować i zaprezentować opracowanie z wybranego zagadnienia , odpowiadać na pytania grupy, brać udział w dyskusji dotyczącej pozostałych tematów Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról , w tym autora-prezentera, uczestnika dyskusji, oponenta PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego wynikających z przekształcania surowców pochodzenia roślinnego i zwierzęcego TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Se1 Forma zajęć - wykład Klasyfikacja surowców naturalnych i aspekty prawne ich wykorzystania. Drewno, rodzaje, charakterystyka drewna drzew iglastych i liściastych, zasoby leśne w kraju Technologie przemysłu celulozowo-papierniczego, wykorzystanie makulatury Uprawa buraków cukrowych, produkcja i rynek cukru w kraju i na świecie, wykorzystanie odpadów Rośliny oleiste: rodzaje, uprawa, przetwórstwo do celów spożywczych, wykorzystanie odpadów Tłuszcze zwierzęce: surowce, przetwórstwo , wykorzystanie produktów ubocznych i odpadów Białka zwierzęce:, surowce, przetwórstwo , wykorzystanie produktów ubocznych i odpadów Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - seminarium Omówienie zakresu seminarium, przedstawienie najnowszych aktów prawnych i przepisów dotyczących omawianych problemów, wydanie tematów 279 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 1 Se2 Se3 Se4 Se5 Se6 Se7 Se8 Chemiczna obróbka drewna z wyłączeniem przemysłu celulozowopapierniczego Rośliny zbożowe i włókniste: rynek krajowy i światowy, przetwórstwo, wykorzystanie odpadów Rośliny okopowe: uprawa i przetwórstwo ziemniaków, rynek krajowy i na świecie Surowce olejarskie do celów technicznych (biopaliwa, przemysł farmaceutyczny, kosmetyczny) Surowce i technologie w przemysłach mleczarskim i mięsnym, rynek krajowy i światowy, wykorzystanie produktów ubocznych i odpadów Surowce i technologie w przemyśle owocowo-warzywnym, rynek krajowy i światowy, wykorzystanie produktów ubocznych i odpadów Prezentacje zaległe, sprawdzian pisemny, zaliczenie Suma godzin 2 2 2 2 2 2 2 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Konsultacje N3. Prezentacja N4. Dyskusja N5. Sprawdzian pisemny N6. Kolokwium OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 Wy F1 F2 F3 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_K02 PEK_U01, PEK_U02 PEK _U03, PEK_ K01 PEK _U03, PEK _K02 kolokwium konsultacje prezentacja, dyskusja sprawdzian pisemny P2 Se= (F1+ F2 + F3)/3 280 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [223] [1] K. Schmidt-Szałowski i inni, Podstawy technologii chemicznej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2004 [224] [2] R. Bogoczek, E. Kociołek-Balawejder, Technologia chemiczna organiczna: surowce i półprodukty, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław 1992 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [191] [1] Podręczniki z zakresu przetwórstwa surowców roślinnych i zwierzęcych [192] [2] Artykuły krajowe i zagraniczne w ramach merytorycznego zakresu kursu OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Marta Sebastian, [email protected] 281 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Surowce odnawialne i ich przetwórstwo Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 PEK_K02 K1OS_W03, K1OS_W06 K1OS_W03, K1OS_W04 K1OS_U10 K1OS_U11, K1OS_U12 K1OS_U12, K1OS_U14 K1OS_K03 K1OS_K02 C1 C2 C1, C2 C1, C2 C1, C2 C1, C2 C2 Wy1-Wy8 Wy2; Wy7 Se1; Se8 Se1; Se8 Se1; Se8 Se1 - Se8 Wy1 - Wy7, Se1; Se8 N1, N6 N1, N6 N2 N2 N3, N4 N3, N4 N1, N2, N5, N6 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 282 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Systematyka roślin i zwierząt kręgowych Systematics of plants and vertebrates Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 30 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 1 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie pogłębionej wiedzy w zakresie klasyfikacji, systematyki i filogenezy roślin zarodnikowych, roślin nasiennych i zwierząt kręgowych C2. Zdobycie pogłębionej wiedzy w zakresie bioróżnorodności roślin zarodnikowych, nasiennych i zwierząt kręgowych C3. Nabycie umiejętności rozpoznawania najważniejszych gatunków roślin zarodnikowych, nasiennych i zwierząt kręgowych C4. Nabycie umiejętności posługiwania się kluczem do oznaczania roślin 283 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma podbudowaną teoretycznie wiedzę o systemach klasyfikacji roślin i zwierząt kręgowych PEK_W02 Ma rozszerzoną wiedzę o pokrewieństwie i filogenezie roślin i zwierząt kręgowych PEK_W03 Jest w stanie scharakteryzować wszystkie najważniejsze rzędy roślin telomowych i kręgowców oraz wymienić należące do nich gatunki, ważne dla krajowej flory i fauny Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi rozpoznać najważniejsze gatunki krajowej flory i fauny kręgowców PEK_U02 Potrafi korzystając z klucza do oznaczania roślin oznaczyć dowolny gatunek rośliny naczyniowej Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy bogactwa gatunkowego krajowej flory i fauny kręgowców TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Ćw2 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Forma zajęć - wykład Kręgowce wodne: kręgouste i ryby. Pochodzenie, budowa ciała i systematyka Płazy i gady. Pochodzenie, budowa ciała i systematyka Ptaki. Pochodzenie, budowa ciała i systematyka Ssaki. Pochodzenie, budowa ciała i systematyka Pochodzenie i ewolucja roślin Rośliny zarodnikowe i nagonasienne: pochodzenie i pozycja systematyczna. Charakterystyka najważniejszych przedstawicieli, występowanie oraz znaczenie w przyrodzie i dla człowieka Rośliny okrytonasienne: pochodzenie i pozycja systematyczna. Charakterystyka najważniejszych przedstawicieli, występowanie oraz znaczenie w przyrodzie i dla człowieka Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - ćwiczenia Wybrane grupy systematyczne i środowiskowe ryb Polski. Krajowe kręgouste Płazy i gady Polski. Przegląd gatunków i systematyka Ptaki Polski. Przegląd wybranych grup systematycznych Ssaki Polski. Przegląd rzędów i wybranych gatunków Wprowadzenie do części botanicznej ćwiczeń. Omówienie zasad posługiwania się kluczem do oznaczania roślin. Oznaczanie gatunków przykładowych Oznaczanie za pomocą klucza przedstawicieli wybranych rodzin nagonasiennych Oznaczanie za pomocą klucza przedstawicieli wybranych rzędów 284 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 Ćw8 okrytonasiennych, cz.1 Oznaczanie za pomocą klucza przedstawicieli wybranych rzędów okrytonasiennych, cz.2. Zaliczenie Suma godzin 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny z wykorzystaniem slajdów N2. Prezentacja z wykorzystaniem slajdów N3. Referat N4. Klucz do oznaczania roślin N5. Odpowiedzi ustne OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Numer efektu kształcenia PEK_W01, Kolokwium PEK_W02,PEK_W03, PEK_U01, PEK_K01 PEK_U01, PEK_K01 Referat F1 PEK_U01, PEK_K01 Odpowiedź ustna F2 PEK_U01, PEK_K01 Odpowiedź ustna F3 PEK_U01, PEK_K01 Odpowiedź ustna F4 PEK_U01, PEK_U02, Odpowiedź ustna F5 PEK_K01 PEK_U01, PEK_U02, Odpowiedź ustna F6 PEK_K01 PEK_U01, PEK_U02, Odpowiedź ustna F7 PEK_K01 PEK_U01, PEK_U02, Odpowiedź ustna F8 PEK_K01 P2 = 0,2F1 + 0,1F2 + 0,1F3 + 0,1F4 + 0,125F5 + 0,125F6 + 0,125F7 + 0,125F8 P1 285 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [225] Pough F.H., Janis C.M., Heiser J.B., Vertebrate Life, Prentice hall International [226] Szarski H., Historia zwierząt kręgowych, PWN, Warszawa 1998 [227] Grodziński Z., Zoologia. Przedstrunowce i Strunowce, PWN, Warszawa 1979 [228] Szarski H., Anatomia porównawcza kręgowców, PWN, Warszawa 1976 [229] Szweykowska A., Szweykowski J., Botanika (tom 1 i 2), PWN, Warszawa 2010 [230] Stace. C., Taksonomia roślin i biosystematyka, PWN, Warszawa 1993 [231] Mowszowicz J., Zarys systematyki roślin, PWN, Warszawa 1986 [232] Rostański K., Wykłady z botaniki systematycznej, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego 2003 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [193] Rafiński J., Badania przebiegu filogenezy, Wyd. Nauk., Warszawa 2002 [194] Krzanowska H., Łomnicki A. (red.), Zarys mechanizmów ewolucji, Wyd. Naukowe, Warszawa 2002 [195] Porosty, mszaki, paprotniki, Wójciak H., MULTICO, Warszawa, 2007 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Waldemar Adamiak, Piotr Jadczyk , [email protected]; [email protected] 286 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Systematyka roślin i zwierząt kręgowych Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_U01 PEK_U02 PEK_K01 K1OS_W05 K1OS_W05 K1OS_W07 K1OS_U07 K1OS_U07 K1OS_W07, K1OS_K02 C1 C1 C2 C2, C3 C3, C4 C2 Wy1, Wy5 Wy1-Wy7 Wy1-Wy7 Ćw1-Ćw8 Ćw5-Ćw8 Wy1-Wy7, Ćw1-Ćw8 N1 N1 N1 N2, N3, N4, N5 N2, N4, N5 N1, N2, N3, N4, N5 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 287 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Systemy oczyszczania ścieków Wastewater treatment systems Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt 30 Seminarium 90 Zaliczenie na ocenę Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) 3 2 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę z chemii wody w zakresie charakterystyki wskaźników zanieczyszczeń w ściekach 2. Ma ogólną wiedzę w zakresie procesów jednostkowych stosowanych w oczyszczaniu ścieków CELE PRZEDMIOTU C1. Nabycie umiejętności doboru technologii i konstrukcji układów oczyszczania ścieków oraz ich projektowania C2. Zdobycie szczegółowej wiedzy w zakresie budowy i eksploatacji typowych układów konstrukcyjnych urządzeń do oczyszczania ścieków C3. Nabycie umiejętności wykonania wybranych rysunków: planu sytuacyjnego oraz przekrojów przez urządzenia oczyszczalni ścieków 288 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wykorzystać wiedzę o procesach jednostkowych oczyszczania ścieków do doboru układu technologicznego i konstrukcyjnego oczyszczalni ścieków PEK_U02 Potrafi zaprojektować obiekty i urządzenia oczyszczalni ścieków PEK_U03 Potrafi wykonać rysunki: plan sytuacyjny oraz przekroje przez urządzenia oczyszczalni ścieków Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada świadomość oddziaływania zanieczyszczeń zawartych w ściekach na jakość wód powierzchniowych PEK_K02 Ma świadomość wagi indywidualnej odpowiedzialności inżyniera za podejmowane decyzje TREŚCI PROGRAMOWE Pr1 Pr2 Pr3 Pr4 Pr5 Pr6 Pr7 Pr8 Pr9 Pr10 Pr11 Pr12 Pr13 Forma zajęć - projekt Omówienie danych do projektowania oraz układu technologicznego i konstrukcyjnego oczyszczalni ścieków komunalnych Omówienie i wykonanie obliczeń charakterystycznych przepływów i stężeń zanieczyszczeń w ściekach komunalnych oraz dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych Omówienie i wykonanie obliczeń charakterystycznych przepływów i stężeń zanieczyszczeń w ściekach komunalnych oraz dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych Omówienie i wykonanie obliczeń obiektów części mechanicznej oczyszczalni ścieków Omówienie i wykonanie obliczeń obiektów części mechanicznej oczyszczalni ścieków Omówienie i wykonanie obliczeń obiektów części biologicznej oczyszczalni ścieków Omówienie i wykonanie obliczeń obiektów części biologicznej oczyszczalni ścieków Ocena skuteczności usuwanie fosforu metodą biologiczną: analiza celowości stosowania metody chemicznej Omówienie i wykonanie obliczeń urządzeń do przeróbki osadów ściekowych Omówienie i wykonanie obliczeń urządzeń do przeróbki osadów ściekowych Omówienie zasad wykonywania rysunków: planu sytuacyjnego i przekrojów przez urządzenia oczyszczalni ścieków Omówienie zasad wykonywania rysunków: planu sytuacyjnego i przekrojów przez urządzenia oczyszczalni ścieków Omówienie zasad wykonywania opisu technicznego 289 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Pr14 Pr15 Zajęcia zaliczeniowe Zajęcia zaliczeniowe Suma godzin 2 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Prezentacja treści programowych N2. Konsultacje N3. Weryfikacja poprawności projektu OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 F2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_U01, PEK_U02; PEK_K01, PEK_K02 PEK_U03; PEK_K01, PEK_K02 Obrona i weryfikacja poprawności projektu Obrona i weryfikacja poprawności projektu P = 0,7F1 + 0,3F2 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [233] B. Cywinski i in., Oczyszczanie ścieków, t.1. Oczyszczanie mechaniczne i chemiczne, Arkady, Warszawa 1983 [234] K. Bartoszewski, E. Kempa, R. Szpadt, Systemy oczyszczania ścieków., Politechnika Wrocławska, Wrocław 1981 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [196] L. Hartman, Biologiczne oczyszczanie ścieków, Instalator Polski, Warszawa 1996 [197] J. Łomotowski, A. Szpindor, Nowoczesne systemy oczyszczania ścieków, Arkady, 1999 [198] Praca zbiorowa, Poradnik eksploatatora oczyszczalni ścieków, PZiTS Poznań, 2011 [199] J. Bever, A. Stein, H. Teichmann, Zaawansowane metody oczyszczania ścieków, Projprzem EKO, Bydgoszcz, 1997 [200] K. Imhoff, Kanalizacja miast i oczyszczanie ścieków. Poradnik. Projprzem EKO, Bydgoszcz, 1996 [201] Z. Heinrich, A. Witkowski, Urządzenia do oczyszczania ścieków. Projektowanie, przykłady obliczeń, Wyd. Seidel-Przywecki, Warszawa 2005 [202] M. Roman, Kanalizacja. Tom 2; Oczyszczanie ścieków. Arkady, Warszawa 1986 [203] J. Suschka, Urządzenia do natleniania ścieków. Podstawy teoretyczne i projektowanie, Arkady, Warszawa 1979 290 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Jacek Wiśniewski, [email protected] 291 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Systemy oczyszczania ścieków Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_U01 PEK_U02 K1OS_U03 K1OS_U04 C1 C1, C2 N1, N2, N3 N1, N2, N3 PEK_U03 PEK_K01 PEK_K02 K1OS_U05 K1OS_K02, K1OS_K04 K1IS_K02, K1IS_K04 C3 C1 C1, C2, C3 Pr1, Pr8 Pr2, Pr3, Pr4, Pr5, Pr6, Pr7, Pr9,Pr10 Pr11, Pr12 Pr1, Pr13 Pr2-Pr13 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 292 N1, N2, N3 N1, N2, N3 N1, N2, N3 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Systemy oczyszczania ścieków Wastewater treatment systems Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101028 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium 15 60 Projekt Seminarium 30 Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 1 1 1 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę z chemii ogólnej w zakresie stechiometrii reakcji chemicznych 2. Ma podstawową wiedzę z chemii wody w zakresie charakterystyki zanieczyszczeń występujących w wodach naturalnych i ściekach 3. Ma podstawową wiedzę z mikrobiologii w zakresie przemian zachodzących w komórkach mikroorganizmów CELE PRZEDMIOTU C1. Przekazanie wiedzy w zakresie charakterystyki zanieczyszczeń występujących w ściekach komunalnych oraz wpływu tych zanieczyszczeń na wody naturalne C2. Przekazanie wiedzy w zakresie procesów jednostkowych oczyszczania ścieków komunalnych i przeróbki osadów ściekowych oraz urządzeń stosowanych do realizacji tych procesów C3. Zapoznanie z zasadami doboru technologii oczyszczania ścieków w aspekcie wymagań stawianych ściekom oczyszczonym wprowadzanym do wód powierzchniowych C4. Nabycie umiejętności przeprowadzania badań technologicznych ścieków i osadów, ustalania parametrów procesów i interpretacji uzyskanych wyników 293 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Potrafi scharakteryzować wybrane zanieczyszczenia występujące w ściekach komunalnych i ocenić ich wpływ na wody naturalne PEK_W02 Zna przebieg i parametry technologiczne procesów fizycznych, biologicznych i chemicznych stosowanych do usuwania zanieczyszczeń ze ścieków komunalnych oraz potrafi dobrać układ technologiczny oczyszczania ścieków komunalnych w zależności od wymagań stawianych ściekom oczyszczonym PEK_W03 Ma wiedzę w zakresie zasad działania i eksploatacji urządzeń stosowanych do oczyszczania ścieków oraz właściwego doboru urządzeń w zależności od przepływu i składu ścieków Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wykonać proste badania laboratoryjne wybranych procesów technologicznych oczyszczania ścieków i przeróbki osadów oraz zinterpretować uzyskane wyniki Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Forma zajęć - wykład Informacje wstępne: rodzaje i ilość ścieków, charakterystyka zanieczyszczeń występujących w ściekach komunalnych. Wpływ zanieczyszczeń zawartych w ściekach na wody naturalne. Procesy samooczyszczania wód. Wymagania stawiane ściekom oczyszczonym. Niezbędny stopień oczyszczania ścieków. Podstawowe procesy fizyczne oczyszczania ścieków: cedzenie, sedymentacja, flotacja. Charakterystyka urządzeń do realizacji tych procesów: krata, piaskownik, osadnik wstępny, odtłuszczacz. Podstawowe procesy fizyczne oczyszczania ścieków: cedzenie, sedymentacja, flotacja. Charakterystyka urządzeń do realizacji tych procesów: krata, piaskownik, osadnik wstępny, odtłuszczacz. Podstawy procesów biologicznego oczyszczania ścieków. Oczyszczanie ścieków w warunkach naturalnych. Podstawy procesów biologicznego oczyszczania ścieków. Oczyszczanie ścieków w warunkach naturalnych. Biologiczne oczyszczanie ścieków metodą złoża biologicznego. Biologiczne oczyszczanie ścieków metodą osadu czynnego. Urządzenia do napowietrzania ścieków. Biologiczne oczyszczanie ścieków metodą osadu czynnego. Urządzenia do napowietrzania ścieków. Przemiany związków azotu w procesie biologicznego oczyszczania ścieków; procesy nitryfikacji i denitryfikacji. 294 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Przemiany związków azotu w procesie biologicznego oczyszczania ścieków; procesy nitryfikacji i denitryfikacji. Usuwanie fosforu ze ścieków w procesie biologicznego oczyszczania i Wy13 w procesie chemicznego strącania. Podstawowe układy technologiczne biologicznego usuwania azotu i Wy14 fosforu ze ścieków. Procesy przetwarzania osadów ściekowych: zagęszczanie, stabilizacja, Wy15 odwadnianie Suma godzin Wy12 La1 La2 La3 La4 La5 La6 Forma zajęć - laboratorium Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium chemicznym Sedymentacja wstępna ścieków miejskich; badania w leju Imhoffa Proces oczyszczania ścieków osadem czynnym Oczyszczanie ścieków na złożu biologicznym Właściwości filtracyjne osadów ściekowych Zaliczenie Suma godzin 2 2 2 2 30 Liczba godzin 2 3 3 3 3 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Obliczenie wyników pomiarów N4. Opracowanie raportu z badań OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 F3 F4 F5 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03 PEK_U01, PEK_K01 PEK_U01, PEK_K01 PEK_U01, PEK_K01 PEK_U01, PEK_K01 PEK_U01, egzamin kartkówka kartkówka kartkówka kartkówka sprawozdanie, odpowiedzi ustne 295 PEK_K01 P2 (laboratorium) = 0,2F1+0,2F2+0,2F3+0,2F4+0,2F5 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [235] B. Cywinski i in., Oczyszczanie ścieków miejskich (t.1,2). Arkady, Warszawa 1972 [236] B. Cywinski i in., Oczyszczanie ścieków, t.1. Oczyszczanie mechaniczne i chemiczne, Arkady, Warszawa 1983 [237] K. Bartoszewski, E. Kempa, R. Szpadt, Systemy oczyszczania ścieków., Politechnika Wrocławska, Wrocław 1981 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [204] L. Hartman, Biologiczne oczyszczanie ścieków, Instalator Polski, Warszawa 1996 [205] J. Łomotowski, A. Szpindor, Nowoczesne systemy oczyszczania ścieków, Arkady, 1999 [206] Praca zbiorowa, Poradnik eksploatatora oczyszczalni ścieków, PZiTS Poznań, 2011 [207] J. Bever, A. Stein, H. Teichmann, Zaawansowane metody oczyszczania ścieków, Projprzem EKO, Bydgoszcz, 1997 [208] K. Imhoff, Kanalizacja miast i oczyszczanie ścieków. Poradnik. Projprzem EKO, Bydgoszcz, 1996 [209] Z. Heinrich, A. Witkowski, Urządzenia do oczyszczania ścieków. Projektowanie, przykłady obliczeń, Wyd. Seidel-Przywecki, Warszawa 2005 [210] M. Roman, Kanalizacja. Tom 2; Oczyszczanie ścieków. Arkady, Warszawa 1986 [211] J. Suschka, Urządzenia do natleniania ścieków. Podstawy teoretyczne i projektowanie, Arkady, Warszawa 1979 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Jacek Wiśniewski, [email protected] 296 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Systemy oczyszczania ścieków Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_U01 PEK_K01 K1OS_W09, K1OS_W10 K1OS_W09, K1OS_W10 K1OS_W09, K1OS_W10 K1OS_U03, K1OS_U05 K1OS_K03 C1 C2, C3 C2, C3 C4 C4 Wy1, Wy2 Wy3 - Wy15 Wy3 - Wy15 La2; La5 La2; La5 N1, N2 N1, N2 N1, N2 N3, N4 N3, N4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 297 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Systemy oczyszczania wody Water treatment systems Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101060 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium 90 Projekt 30 Seminarium 60 Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę 3 2 1,5 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma wiedzę w zakresie chemii ogólnej, fizyki oraz chemii i mikrobiologii wody 2. Posiada umiejętność oceny jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi CELE PRZEDMIOTU C1. Przekazanie studentom wiedzy w zakresie procesów jednostkowych (ich mechanizm/chemizm, parametry technologiczne i skuteczność), urządzeń stosowanych do usuwania zanieczyszczeń z wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz metod przeróbki i unieszkodliwiania ścieków i osadów powstających w układach oczyszczania wody C2. Zapoznanie studentów z zasadami doboru technologii oczyszczania wody powierzchniowej oraz podziemnej, w zależności od stopnia ich zanieczyszczenia, a także wymaganych urządzeń do realizacji procesów jednostkowych układu technologicznego C3. Zdobycie szczegółowej wiedzy w zakresie budowy i eksploatacji typowych układów konstrukcyjnych urządzeń do oczyszczania wody powierzchniowej oraz wody podziemnej C4. Nabycie umiejętności projektowania oraz doboru technologii i konstrukcji układów oczyszczania wody C5. Nabycie umiejętności sporządzania schematów działania projektowanych urządzeń i obiektów zakładu oczyszczania wody 298 C6. Nabycie umiejętności wykonania i czytania treści rysunków planów sytuacyjnych i przekrojów przez urządzenia zakładu oczyszczania wody PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Zna jakość wód występujących w przyrodzie oraz wymagania stawiane wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi, a także procesy stosowane do usuwania zanieczyszczeń z oczyszczanych wód PEK_W02 Zna przebieg i parametry technologiczne procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych oraz ich skuteczność w usuwaniu zanieczyszczeń z wody. Potrafi ustalić układ technologiczny oczyszczania wody o określonym stopniu zanieczyszczenia PEK_W03 Ma wiedzę dotyczącą zasad działania oraz eksploatacji urządzeń stosowanych do oczyszczania wody, a także ich wyboru w zależności od jakości i ilości oczyszczanej wody. Zna zasady gospodarki ściekami i osadami powstającymi w układach oczyszczania wody powierzchniowej i podziemnej Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi sporządzić orzeczenie o jakości wody PEK_U02 Potrafi wykorzystać wiedzę o procesach jednostkowych oczyszczania wody do doboru układu technologicznego i konstrukcyjnego zakładu oczyszczania wody PEK_U03 Potrafi zaprojektować (obliczyć i narysować) urządzenia i obiekty zakładu oczyszczania wody powierzchniowej PEK_U04 Potrafi zaprojektować (obliczyć i narysować) urządzenia i obiekty zakładu oczyszczania wody podziemnej Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada świadomość znaczenia dostępu do wody nadającej się do spożycia dla prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa PEK_K02 Ma świadomość wagi indywidualnej odpowiedzialności inżyniera za podejmowane decyzje TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Forma zajęć - wykład Informacje wstępne. Wody występujące w przyrodzie, ich skład fizyczno-chemiczny i mikrobiologiczny oraz klasyfikacja jakości wód powierzchniowych i podziemnych Charakterystyka zanieczyszczeń występujących w ujmowanych wodach oraz wymagania jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Rodzaj procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych stosowanych w układach oczyszczania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz usuwane zanieczyszczenia Proces koagulacji; zjawiska fizyczne i chemiczne, parametry technologiczne, sposoby prowadzenia procesu oraz zastosowanie koagulacji w oczyszczaniu wód powierzchniowych oraz podziemnych Proces koagulacji; zjawiska fizyczne i chemiczne, parametry 299 Liczba godzin 2 2 2 2 2 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Pr1 Pr2 Pr3 Pr4 Pr5 Pr6 Pr7 technologiczne, sposoby prowadzenia procesu oraz zastosowanie koagulacji w oczyszczaniu wód powierzchniowych oraz podziemnych Usuwanie zawiesin z wody w procesie sedymentacji lub flotacji; istota procesów i parametry technologiczne Usuwanie zanieczyszczeń w procesie filtracji powolnej oraz filtracji pospiesznej przez różne złoża filtracyjne. Zastosowanie i skuteczność filtracji powolnej/pospiesznej w układach oczyszczania wody. Proces adsorpcji zanieczyszczeń organicznych na węglu aktywnym Usuwanie zanieczyszczeń w procesie filtracji powolnej oraz filtracji pospiesznej przez różne złoża filtracyjne. Zastosowanie i skuteczność filtracji powolnej/pospiesznej w układach oczyszczania wody. Proces adsorpcji zanieczyszczeń organicznych na węglu aktywnym Fizyczne i chemiczne metody odkwaszania wody; stosowane reagenty i urządzenia oraz rola napowietrzania w oczyszczaniu wody podziemnej Usuwanie związków żelaza oraz manganu z wody podziemnej; stosowane procesy, parametry technologiczne i skuteczność Dezynfekcja wody; metody i uboczne produkty dezynfekcji Rodzaj urządzeń stosowanych w układach oczyszczania wody powierzchniowej i podziemnej; zasada ich działania i eksploatacji oraz parametry projektowe. Rodzaj urządzeń stosowanych w układach oczyszczania wody powierzchniowej i podziemnej; zasada ich działania i eksploatacji oraz parametry projektowe. Zasady ustalania i omówienie układów technologicznych oczyszczania wody powierzchniowej i podziemnej o różnym stopniu zanieczyszczenia. Gospodarka ściekami i osadami powstającymi w układach oczyszczania wody Suma godzin Forma zajęć - projekt Omówienie danych do projektowania oraz zakresu opracowania projektu zakładu oczyszczania wody powierzchniowej Weryfikacja i zatwierdzenie proponowanych przez studentów układów technologicznych i konstrukcyjnych zakładu oczyszczania wody powierzchniowej Omówienie i wykonanie obliczeń technologicznych zakładu oczyszczania wody powierzchniowej Omówienie i wykonanie obliczeń i szkiców urządzeń zakładu oczyszczania wody powierzchniowej Wycieczka techniczna do zakładu oczyszczania wody Omówienie zasad wykonywania rysunków i opisu technicznego Omówienie danych do projektowania oraz zakresu opracowania 300 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 Liczba godzin 2 2 2 5 2 3 2 Pr8 Pr9 Pr10 Pr11 Pr12 projektu zakładu oczyszczania wody podziemnej Weryfikacja i zatwierdzenie proponowanych przez studentów układów technologicznych i konstrukcyjnych zakładu oczyszczania wody podziemnej Omówienie i wykonanie obliczeń technologicznych zakładu oczyszczania wody podziemnej Omówienie i wykonanie obliczeń i szkiców urządzeń zakładu oczyszczania wody podziemnej Omówienie zasad wykonywania rysunków i opisu technicznego Zajęcia zaliczeniowe Suma godzin 2 2 2 2 4 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Prezentacja treści programowych N4. Konsultacje N5. Wycieczka techniczna N6. Weryfikacja poprawności projektu OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) Numer efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03 PEK_U01, F1 PEK_U02, PEK_U03 PEK_K01, PEK_K02 PEK_U01, F2 PEK_U02; PEK_U04 PEK_K01, PEK_K02 P2 (projekt) = 0,7F1 + 0,3F2 P1 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Egzamin Obrona i weryfikacja poprawności projektu Obrona i weryfikacja poprawności projektu 301 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [238] Kowal A.L, Świderska-Bróż M., Oczyszczanie wody, PWN (2009) [239] Nawrocki J., Uzdatnianie wody: procesy fizyczne, chemiczne, biologiczne, PWN (2010) [240] Kowal. A.L., Maćkiewicz J., Świderska-Bróż M., Podstawy projektowe systemów oczyszczania wód, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław (1998) LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [212] Kowalski T., Zastosowanie dolomitów do uzdatniania wód, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław (1995) [213] Maćkiewicz J., Flokulacja w procesach koagulacji i filtracji wód, PWN, Warszawa (1987) [214] Urządzenia do uzdatniania wody: zasady projektowania i przykłady obliczeń, pod red. Z. Heidricha, Arkady, Warszawa (1980) OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Maria Świderska-Bróż, [email protected] 302 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Systemy oczyszczania wody Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** PEK_W01 K1OS_W09, K1OS_W010 C1, C2 PEK_W02 K1OS_W09, K1OS_W010 C1, C2 PEK_W03 K1OS_W09, K1OS_W010 C1, C2 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 K1OS_U03 K1OS_U04 K1OS_U05 C4 C3, C4 C4, C5, C6 PEK_U04 K1OS_U05 C4, C5, C6 PEK_K01 PEK_K02 K1OS_K02, K1OS_K04 K1OS_K02, K1OS_K04 C3 C4, C5, C6 Treści programowe*** Wy1,Wy2, N1,N2 Wy3 Wy3,Wy4,Wy N1,N2 5Wy6,Wy7,W y8Wy9,Wy10, Wy11, Wy 14 Wy12, Wy13, N1,N2 Wy15 Pr2, Pr7 N3, N4, N6 Pr2 N3, N4, N6 Pr3, Pr4, Pr5, N3, N4, N5, N6 Pr6 Pr7, Pr8, Pr9, N3, N4, N5, N6 Pr10, Pr11 Pr2, Pr6 N3, N4 N3, N4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 303 Numer narzędzia dydaktycznego*** WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Systemy oczyszczania wody Water treatment systems Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101060 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium 60 Projekt 30 Seminarium 60 Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 2 1.5 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma wiedzę w zakresie chemii ogólnej, fizyki oraz chemii i mikrobiologii wody 2. Posiada umiejętność oceny jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi CELE PRZEDMIOTU C1. Przekazanie studentom wiedzy w zakresie procesów jednostkowych (ich mechanizm/chemizm, parametry technologiczne i skuteczność), urządzeń stosowanych do usuwania zanieczyszczeń z wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz metod przeróbki i unieszkodliwiania ścieków i osadów powstających w układach oczyszczania wody C2. Zapoznanie studentów z zasadami doboru technologii oczyszczania wody powierzchniowej oraz podziemnej, w zależności od stopnia ich zanieczyszczenia, a także wymaganych urządzeń do realizacji procesów jednostkowych układu technologicznego C3. Zdobycie szczegółowej wiedzy w zakresie budowy i eksploatacji typowych układów konstrukcyjnych urządzeń do oczyszczania wody powierzchniowej oraz wody podziemnej C4. Nabycie umiejętności projektowania oraz doboru technologii i konstrukcji układów oczyszczania wody C5. Nabycie umiejętności sporządzania schematów działania projektowanych urządzeń i obiektów zakładu oczyszczania wody 304 C6. Nabycie umiejętności wykonania i czytania treści rysunków planów sytuacyjnych i przekrojów przez urządzenia zakładu oczyszczania wody PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Zna jakość wód występujących w przyrodzie oraz wymagania stawiane wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi, a także procesy stosowane do usuwania zanieczyszczeń z oczyszczanych wód PEK_W02 Zna przebieg i parametry technologiczne procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych oraz ich skuteczność w usuwaniu zanieczyszczeń z wody. Potrafi ustalić układ technologiczny oczyszczania wody o określonym stopniu zanieczyszczenia PEK_W03 Ma wiedzę dotyczącą zasad działania oraz eksploatacji urządzeń stosowanych do oczyszczania wody, a także ich wyboru w zależności od jakości i ilości oczyszczanej wody. Zna zasady gospodarki ściekami i osadami powstającymi w układach oczyszczania wody powierzchniowej i podziemnej Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi sporządzić orzeczenie o jakości wody PEK_U02 Potrafi wykorzystać wiedzę o procesach jednostkowych oczyszczania wody do doboru układu technologicznego i konstrukcyjnego zakładu oczyszczania wody PEK_U03 Potrafi zaprojektować (obliczyć i narysować) urządzenia i obiekty zakładu oczyszczania wody powierzchniowej PEK_U04 Potrafi zaprojektować (obliczyć i narysować) urządzenia i obiekty zakładu oczyszczania wody podziemnej Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada świadomość znaczenia dostępu do wody nadającej się do spożycia dla prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa PEK_K02 Ma świadomość wagi indywidualnej odpowiedzialności inżyniera za podejmowane decyzje TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Forma zajęć - wykład Informacje wstępne. Wody występujące w przyrodzie, ich skład fizyczno-chemiczny i mikrobiologiczny oraz klasyfikacja jakości wód powierzchniowych i podziemnych Charakterystyka zanieczyszczeń występujących w ujmowanych wodach oraz wymagania jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Rodzaj procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych stosowanych w układach oczyszczania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz usuwane zanieczyszczenia Proces koagulacji; zjawiska fizyczne i chemiczne, parametry technologiczne, sposoby prowadzenia procesu oraz zastosowanie koagulacji w oczyszczaniu wód powierzchniowych oraz podziemnych Proces koagulacji; zjawiska fizyczne i chemiczne, parametry 305 Liczba godzin 2 2 2 2 2 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Pr1 Pr2 Pr3 Pr4 Pr5 Pr6 Pr7 technologiczne, sposoby prowadzenia procesu oraz zastosowanie koagulacji w oczyszczaniu wód powierzchniowych oraz podziemnych Usuwanie zawiesin z wody w procesie sedymentacji lub flotacji; istota procesów i parametry technologiczne. Usuwanie zanieczyszczeń w procesie filtracji powolnej oraz filtracji pospiesznej przez różne złoża filtracyjne. Zastosowanie i skuteczność filtracji powolnej/pospiesznej w układach oczyszczania wody. Proces adsorpcji zanieczyszczeń organicznych na węglu aktywnym Usuwanie zanieczyszczeń w procesie filtracji powolnej oraz filtracji pospiesznej przez różne złoża filtracyjne. Zastosowanie i skuteczność filtracji powolnej/pospiesznej w układach oczyszczania wody. Proces adsorpcji zanieczyszczeń organicznych na węglu aktywnym Fizyczne i chemiczne metody odkwaszania wody; stosowane reagenty i urządzenia oraz rola napowietrzania w oczyszczaniu wody podziemnej Usuwanie związków żelaza oraz manganu z wody podziemnej; stosowane procesy, parametry technologiczne i skuteczność. Dezynfekcja wody; metody i uboczne produkty dezynfekcji Rodzaj urządzeń stosowanych w układach oczyszczania wody powierzchniowej i podziemnej; zasada ich działania i eksploatacji oraz parametry projektowe. Rodzaj urządzeń stosowanych w układach oczyszczania wody powierzchniowej i podziemnej; zasada ich działania i eksploatacji oraz parametry projektowe. Zasady ustalania i omówienie układów technologicznych oczyszczania wody powierzchniowej i podziemnej o różnym stopniu zanieczyszczenia. Gospodarka ściekami i osadami powstającymi w układach oczyszczania wody Suma godzin Forma zajęć - projekt Omówienie danych do projektowania oraz zakresu opracowania projektu zakładu oczyszczania wody powierzchniowej Weryfikacja i zatwierdzenie proponowanych przez studentów układów technologicznych i konstrukcyjnych zakładu oczyszczania wody powierzchniowej Omówienie i wykonanie obliczeń technologicznych zakładu oczyszczania wody powierzchniowej Omówienie i wykonanie obliczeń i szkiców urządzeń zakładu oczyszczania wody powierzchniowej Wycieczka techniczna do zakładu oczyszczania wody Omówienie zasad wykonywania rysunków i opisu technicznego Omówienie danych do projektowania oraz zakresu opracowania 306 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 Liczba godzin 2 2 2 5 2 3 2 Pr8 Pr9 Pr10 Pr11 Pr12 projektu zakładu oczyszczania wody podziemnej Weryfikacja i zatwierdzenie proponowanych przez studentów układów technologicznych i konstrukcyjnych zakładu oczyszczania wody podziemnej Omówienie i wykonanie obliczeń technologicznych zakładu oczyszczania wody podziemnej Omówienie i wykonanie obliczeń i szkiców urządzeń zakładu oczyszczania wody podziemnej Omówienie zasad wykonywania rysunków i opisu technicznego Zajęcia zaliczeniowe Suma godzin 2 2 2 2 4 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Prezentacja treści programowych N4. Konsultacje N5. Wycieczka techniczna N6. Weryfikacja poprawności projektu OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) Numer efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03 PEK_U01, F1 PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01, PEK_K02 PEK_U01, F2 PEK_U02, PEK_U04, PEK_K01, PEK_K02 P2 (project) = 0.7F1 + 0.3F2 P1 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Egzamin Obrona i weryfikacja poprawności projektu Obrona i weryfikacja poprawności projektu 307 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [241] Kowal A.L., Świderska-Bróż M., Oczyszczanie wody, PWN, Warszawa 2009. [242] Nawrocki J., Uzdatnianie wody: procesy fizyczne, chemiczne, biologiczne, PWN (2010) [243] Kowal A.L., Mackiewicz J., Świderska-Bróż M., Podstawy projektowe systemów oczyszczania wód, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław (1998) LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [215] Kowalski T., Zastosowanie dolomitów do uzdatniania wód, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław (1995) [216] Mackiewicz J., Flokulacja w procesach koagulacji i filtracji wód, PWN, Warszawa (1987) [217] Urządzenia do uzdatniania wody: zasady projektowania i przykłady obliczeń, pod red. Z. Heidricha, Arkady, Warszawa (1980) OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Maria Świderska-Bróż, [email protected] 308 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Systemy oczyszczania wody Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W09, K1OS_W10 C1, C2 N1, N2 PEK_W02 K1OS_W09, K1OS_W10 C1, C2 PEK_W03 K1OS_W09, K1OS_W10 C1, C2 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 K1OS_U03 K1OS_U04 K1OS_U05 C4 C3, C4 C4, C5, C6 PEK_U04 K1OS_U05 C4, C5, C6 PEK_K01 PEK_K02 K1OS_K02, K1OS_K04 K1OS_K02, K1OS_K04 C3 C4, C5, C6 Wy1, Wy2, Wy3 Wy3, Wy4, Wy5, Wy6, Wy7, Wy8, Wy9, Wy10, Wy11, Wy 14 Wy12, Wy13, Wy15 Pr2, Pr7 Pr2 Pr3, Pr4, Pr5, Pr6 Pr7, Pr8, Pr9, Pr10, Pr11 Pr2, Pr6 N3, N4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 309 N1, N2 N1, N2 N3, N4, N6 N3, N4, N6 N3, N4, N5, N6 N3, N4, N5, N6 N3, N4 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Technologie bioenergetyczne Bioenergy Technologies Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy NIE Wykład 15 Ćwiczenia Laboratorium 15 Projekt 15 30 30 30 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę Seminarium Zaliczenie na ocenę 1 1 1 2 1 0,5 0,5 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Posiada umiejętność pozyskiwania informacji z krajowych i zagranicznych źródeł internetowych. 2. Posiada wiedzę w zakresie chemii, biochemii i ekologii uzyskiwaną w trakcie realizacji odpowiednich przedmiotów semestrów I-IV Kierunku. CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie korelacji pomiędzy właściwościami fizykochemicznymi biomasy a jej wartością energetyczną. C2. Nabycie umiejętności techniczno-ekonomicznej oceny przydatności biomasy w poszczególnych jej formach do celów energetycznych. C3. Nabycie umiejętności organizowania produkcji, przetwarzania i wykorzystania biomasy do celów energetycznych na poziomie lokalnym. 310 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat właściwości energetycznych biomasy. PEK_W02 Zna podstawowe technologie (techniki) energetycznego wykorzystania biomasy. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi oszacować wartość energetyczną określonego surowca (biomasy). PEK_U02 Potrafi określić uwarunkowania sposobu energetycznego wykorzystania określonego surowca (biomasy). PEK_U03 Potrafi określić warunki produkcji i pozyskiwania biomasy dla celów energetycznych na poziomie lokalnym. PEK_U04 Potrafi oszacować zapotrzebowanie na energię dla potrzeb ludności na poziomie lokalnym. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy. PEK_K02 Ma świadomość roli społecznej absolwenta uczelni technicznej, rozumie potrzebę formułowania i przekazywania społeczeństwu informacji i opinii dotyczących osiągnięć z zakresu inżynierii / ochrony środowiska oraz podejmuje starania, aby przekazać takie informacje i opinie w sposób powszechnie zrozumiały. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 La1 Forma zajęć - wykład Węgiel + wodór + tlen = biomasa. Energia. Szacowanie zapotrzebowania energetycznego na poziomie lokalnym. Rolnictwo a energia odnawialna, agroenergia. Specyfika / charakterystyka agrotechniczna upraw o przeznaczeniu energetycznym. Szacowanie jednostkowej efektywności upraw energetycznych. Paliwa stałe z biomasy; charakterystyka, technologie przygotowania. Urządzenia energetyczne małej mocy wykorzystujące stałą biomasę. Fermentacja beztlenowa i produkcja biogazu - podstawy. Instalacje fermentacji poziomu lokalnego. Paliwa gazowe z biomasy przygotowane na drodze konwersji termochemicznej. Instalacje energetyczne lokalnej energetyki wykorzystujące stałą biomasę. Uciążliwość instalacji wykorzystujących biomasę do celów energetycznych. Paliwa płynne z biomasy; charakterystyka, technologie przygotowania. Formalizmy prawne korzystania z bioenergii. Zaliczenie. Suma godzin Forma zajęć - laboratorium Wyszukiwanie źródeł danych o obszarze/jednostce projektowania. 311 Liczba godzin 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 15 Liczba godzin 1 La2 La3 La4 La5 La6 La7 La8 La9 La10 La11 La12 La13 La14 La15 Pr1 Pr2 Pr3 Pr4 Pr5 Pr6 Pr7 Pr8 Pr9 Pr10 Pr11 Pozyskiwanie danych do oszacowania zapotrzebowania na energię cieplną. Pozyskiwanie danych do oszacowania zapotrzebowania na energię elektryczną. Pozyskiwanie danych o wykorzystaniu gruntów na danym obszarze/jednostce. Pozyskiwanie danych do oszacowania dostępności i charakterystyki nadmiarowej biomasy. Pozyskiwanie danych o kotłach małej mocy wykorzystujących biomasę. Pozyskiwanie danych o instalacjach do produkcji paliwa formowanego do kotłów małej mocy. Pozyskiwanie danych o instalacjach fermentacji metanowej i wytwarzaniu energii elektrycznej. Pozyskiwanie danych o dedykowanych uprawach energetycznych. Modelowanie komputerowe spalania biomasy. Modelowanie komputerowe zgazowania biomasy parą wodną. Szacowanie wpływu wilgotności biomasy na efekt energetyczny w procesach spalania w tlenie i powietrzu. Odzysk energii kondensacja. Modelowanie specjacji i frakcjonowania wybranych pierwiastków w trakcie spalania/zgazowania biomasy. Weryfikacja sprawozdań. Zaliczenie. Suma godzin Forma zajęć - projekt Wybór obszaru/jednostki projektowania. Ogólna charakterystyka obszaru/jednostki. Oszacowanie zapotrzebowania obszaru/jednostki na energię cieplną. Oszacowanie zapotrzebowania obszaru/jednostki na energię elektryczną. Charakterystyka wykorzystania gruntów obszaru/jednostki. Oszacowanie dostępności gruntów obszaru/jednostki dla produkcji (wyłącznie) energetycznej. Oszacowanie wolumenu biomasy dostępnej dla celów energetycznych na terenie danego obszaru/jednostki. Podział dostępnego wolumenu biomasy z przeznaczeniem dla produkcji paliwa formowanego i energii elektrycznej. Oszacowanie ewentualnego deficytu biomasy i określenie warunków jego uzupełnienia. Określenie warunków technicznych wytworzenia na terenie danego obszaru/jednostki potrzebnej ilości stałego paliwa formowanego. Określenie warunków technicznych wytworzenia na terenie danego obszaru/jednostki potrzebnej ilości energii elektrycznej. 312 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 15 Liczba godzin 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Pr12 Pr13 Pr14 Pr15 Sformułowanie wniosków i rekomendacji dla danego obszaru/jednostki. Redakcja Projektu; konsultacje. Redakcja Projektu; konsultacje. Zaliczenie. Suma godzin 1 1 1 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny z prezentacjami multimedialnymi. Zestaw pytań problemowych. Zaliczenie pisemne. N2. Projekt; ocena warunków samowystarczalności energetycznej wybranego obszaru / jednostki (gminy) w oparciu o biomasę. N3. Laboratorium; Pozyskiwanie danych, modelowanie, procesów spalania / zgazowania biomasy. N4. Konsultacje. N5. Praca własna; laboratorium, opracowanie danych i redakcja sprawozdania. N6. Praca własna; projekt, pozyskiwanie danych, obliczenia, redakcja raportu. N7. Praca własna; samodzielne studia i przygotowanie do zaliczenia (wypracowania pisemnego). OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 P2 P3 F1-F13 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04 PEK_W01, PEK_W02, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04, PEK_K01, PEK_K02 PEK_W01, PEK_W02, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04, PEK_K01, PEK_K02 PEK_W01, problemowe wypracowanie pisemne Projekt w wersji elektronicznej, zawierający elementy Pr1-Pr12 sprawozdania elektroniczne z poszczególnych zajęć sprawozdania elektroniczne z poszczególnych 313 PEK_W02, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04, PEK_K01, PEK_K02 P3 = (∑_1^13▒F_i )/13 zajęć LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [244] Technologie bioenergetyczne, Bartłomiej Igliński, Roman Buczkowski, Marcin Cichosz, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2009 [245] oficjalne (jednostek terytorialnych, urzędów), fachowe (producenci) i inne tematyczne źródła internetowe LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [218] zalecane na wykładzie publikacje naukowe OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Włodzimierz Szczepaniak, [email protected] 314 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Technologie bioenergetyczne Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** PEK_W01 C1, C3 N1-N7 PEK_W02 C2, C3 PEK_U01 C1, C2 PEK_U02 C1, C2, C3 PEK_U03 C1, C2, C3 PEK_U04 C3 PEK_K01 C1-C4 PEK_K02 C2, C3 Wy1,2,46,8,10,13, Pr7-11, La6La13 Wy1,6-14, Pr7-12, La5La13 Wy1,2,46,8,10,13, Pr7-11, La6La13 Wy1-Wy14, Pr1-Pr14, La1-La14 Wy2-Wy6, Pr5-Pr9, La4La5 Wy2,3, Pr1-4, La1-4, Wy1-Wy14, Pr1-Pr14, La1-La14 Wy1-Wy14, Pr1-Pr14, La1-La14 N1-N7 N1-N7 N1-N7 N1-N7 N1-N7 N1-N7 N1-N7 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 315 Numer narzędzia dydaktycznego*** WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Technologie gospodarki odpadami Waste management technologies Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium 60 Projekt 30 Seminarium 60 Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 2 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie ochrony środowiska i fizykochemii odpadów CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie podstawowej wiedzy dotyczącej prawa gospodarki odpadami w Unii Europejskiej i w Polsce (K1OS_W10) C2. Poznanie charakterystyk ilościowych i jakościowych różnych strumieni odpadów w Polsce (K1OS_W10) C3. Zdobycie podstawowej wiedzy o metodach gospodarowania wybranymi strumieniami odpadów (K1OS_W10) C4. Wykonanie obliczeń technologicznych wybranych układów urządzeń do przetwarzania różnych strumieni odpadów (K1OS_U05) C5. Wykonanie oceny oddziaływania instalacji przetwarzania odpadów na środowisko (K1OS_ U05) 316 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzajów i ilości odpadów wytwarzanych w Polsce PEK_W02 Ma podstawową wiedzę dotyczącą prawa gospodarki odpadami w Unii Europejskiej i w Polsce PEK_W03 Ma podbudowaną wiedzę na temat technologii i efektów przetwarzania wybranych strumieni odpadów Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi opracować charakterystyki i bilanse ilościowo-jakościowe wybranych strumieni odpadów PEK_U02 Potrafi opracować koncepcję gospodarowania wybranymi strumieniami odpadów oraz wykonać obliczenia układów technologicznych przetwarzania odpadów PEK_U03 Potrafi ocenić oddziaływanie instalacji na środowisko Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska i zdrowia ludzi wynikających z nieprawidłowej gospodarki odpadami TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Pr1 Pr2 Forma zajęć - wykład Definicja i klasyfikacja odpadów, charakterystyka ilościowojakościowa odpadów wytwarzanych w Polsce Prawo gospodarki odpadami w Unii Europejskiej i w Polsce Szczegółowe charakterystyki składu odpadów komunalnych, opakowaniowych i przemysłowych oraz specyficznych rodzajów odpadów poużytkowych Podstawowe zasady gospodarowania odpadami, systemy regionalne Zbieranie, odbieranie i transport odpadów Sortowanie odpadów Biologiczne przetwarzanie odpadów Odzysk energii z odpadów, procesy termiczne oraz wytwarzanie paliw z odpadów Fizyko-chemiczne przetwarzanie odpadów Zasada rozszerzonej odpowiedzialności producenta za wyroby, gospodarka odpadami opakowaniowymi Recykling zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz pojazdów wycofanych z eksploatacji Egzamin Suma godzin Forma zajęć - projekt Wprowadzenie do projektu, omówienie zakresu Omówienie zasad sporządzania bilansów ilościowo-jakościowych wybranych strumieni odpadów 317 Liczba godzin 2 2 2 2 3 2 4 4 2 2 3 2 30 Liczba godzin 2 2 Pr3 Pr4 Pr5 Pr6 Pr7 Pr8 Schematy technologiczne przetwarzania odpadów Wykonanie obliczeń systemu zbierania i transportu odpadów Koncepcja instalacji termicznego przetwarzania odpadów Koncepcja mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów Dyskusje i indywidualne konsultacje oraz sprawdzanie projektów Ocena i zaliczanie projektów Suma godzin 2 3 2 4 13 2 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Konsultacje N4. Prezentacja projektu N5. Dyskusja OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 P2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01 Wy12 PEK_U01 , PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01, P10 egzamin oddanie projektu LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [246] Bilitewski B., Hardtle G., Marek K., Podręcznik gospodarki odpadami. Wyd. SeidelPrzywecki Sp. z o.o., Warszawa, 2006. [247] den Boer, E., den Boer, J. Szpadt, R. Solid waste management; podręcznik dla kierunku Environmental Quality Management, Environmental Engineering, Politechnika Wrocławska, Wrocław, 2011 [248] Jędrczak, A. Biologiczne przetwarzanie odpadów, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008 [249] den Boer, E., den Boer, J. Jager J., Planowanie i optymalizacja gospodarki odpadami. Wyd. PZITS, Wrocław, 2005. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [219] Wandrasz J., Wandrasz A., Paliwa formowane. Wyd. Seidel-Przywecki Sp. z o.o., 318 Warszawa, 2006 [220] Rosik-Dulewska C.: Podstawy gospodarki odpadami. PWN, Warszawa, 2005. [221] Skalmowski K. (red.) , Poradnik gospodarowania odpadami. Verlag Dashofer, Warszawa. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Ryszard Szpadt, [email protected] 319 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Technologie gospodarki odpadami Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** Wy1 N1 Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** PEK_W01 (K1OS_W10) PEK_W02 (K1OS_W10) PEK_W03 (K1OS_W10) C3 Wy3-Wy11 N1, N2 PEK_U01 K1OS_U05 C2 P2 N3, N4 PEK_U02 K1OS_U05 C4 P3-P9 N3,N4,N5 PEK_U03 PEK_K01 K1OS_U05 K1OS_U05 C5 C3,C4,C5 P8 P8 N2 N3,N4,N5 Cele przedmiotu*** C2 C1 Wy2 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 320 N1, N2 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Technologie oczyszczania gazów The technologies of flue gases treatment Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101034 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium 60 Projekt 30 Seminarium 60 Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 2 2 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie inżynierii procesowej i urządzeń w ochronie atmosfery. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie technologii oczyszczania gazów odlotowych z zanieczyszczeń pyłowych i gazowych (K1OS_W02, K1OS_W10, K1OS_W12). C2. Poznanie podstaw dokonywania wyboru procesów jednostkowych, urządzeń i technologii oczyszczania gazów z zanieczyszczeń pyłowych i gazowych (K1OS_W09, K1OS_W10, K1OS_W12). C3. Nabycie umiejętności dotyczących ogólnych zasad działania, projektowania i eksploatacji urządzeń stosowanych w technologiach oczyszczania gazów odlotowych (K1OS_U04, K1OS_U05, K1OS_U09). C4. Nabycie umiejętności posługiwania się informacjami z literatury i baz danych do przygotowania opracowań z inżynierii procesowej (K1OS_U10, K1OS_U14). 321 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat technologii oczyszczania gazów odlotowych z zanieczyszczeń pyłowych i gazowych. PEK_W02 Zna podstawy dokonywania wyboru procesów jednostkowych, urządzeń i technologii oczyszczania gazów z zanieczyszczeń pyłowych i gazowych. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przeprowadzić obliczenia i zaprojektować procesy jednostkowe, urządzenia i technologie oczyszczania gazów z zanieczyszczeń pyłowych i gazowych. PEK_U02 Potrafi porównać rozwiązania projektowe z uwzględnieniem kryteriów użytkowych i ekonomicznych w zakresie technologii oczyszczania gazów. PEK_U03 Ma przygotowanie niezbędne do pracy w środowisku przemysłowym. PEK_U04 Potrafi pozyskiwać informacje niezbędne do obliczeń z literatury i baz danych oraz innych źródeł. PEK_U05 Potrafi wykorzystać techniki informacyjno-komunikacyjne do obliczeń. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość ważności i zrozumienie pozatechnicznych aspektów i skutków działalności. PEK_K02 Potrafi określić priorytety służące realizacji określonych obliczeń i projektów. PEK_K03 Ma świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Forma zajęć - wykład Pojęcia podstawowe. Odpylanie grawitacyjne i inercyjne. Odpylacze odśrodkowe. Filtracja gazów i materiały filtracyjne. Budowa i zastosowanie filtrów. Odpylanie mokre. Elektrofiltry - budowa i zastosowanie. Eksploatacja instalacji odpylających. Zasady działania oraz wytyczne projektowania, doboru i eksploatacji absorberów, adsorberów, reaktorów. Oczyszczanie gazów z dwutlenku siarki (metody wapniowe, sodowe). Oczyszczanie gazów z dwutlenku siarki (metody amoniakalne, magnezowe i adsorpcyjne). Krajowe instalacje odsiarczania spalin. Oczyszczanie gazów z tlenków azotu ( metody pierwotne ). Oczyszczanie gazów z tlenków azotu ( metody wtórne ). Krajowe technologie oczyszczania gazów z tlenków azotu. Oczyszczanie gazów z dwutlenku siarki i tlenków azotu. Suma godzin 322 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 Pr1 Pr2 Forma zajęć - projekt Podstawowe obliczenia oraz rysunek projektu procesowego instalacji odpylania gazów. Podstawowe obliczenia, opis działania, projekt i rysunek techniczny absorbera Suma godzin Liczba godzin 15 15 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjno-multimedialny. N2. Wykład problemowy. N3. Praca własna-przygotowanie do ćwiczeń projektowych. N4. Konsultacje. N5. Opracowanie projektu. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) F1 F2 P1 P2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04 PEK_W01, PEK_W02 Ocena przygotowania projektu Ocena przygotowania projektu Ocena końcowa projektu Egzamin 323 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [250] Kabsch P.: Odpylanie i odpylacze. WNT Warszawa 1992 [251] Warych J.: Odpylanie gazów metodami mokrymi. WNT Warszawa 1979 [252] Warych J.: Oczyszczanie przemysłowych gazów odlotowych. WNT, Warszawa 1988, 1994 [253] Warych J.: Procesy oczyszczania gazów. Problemy projektowo-obliczeniowe. Wyd. PW., Warszawa 1999 [254] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych.Procesy podstawowe. Wyd. PWroc., Wrocław 1988 [255] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Obliczenia, tabele, materiały pomocnicze. Wyd. PWroc., Wrocław 1996 [256] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Urządzenia i technologie. Wyd. P Wroc., Wrocław 1991 [257] Kuropka J.: Technologie oczyszczania gazów z dwutlenku siarki i tlenków azotu. Oficyna Wyd. PWroc., Wrocław 2012 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [222] Konieczyński J.: Oczyszczanie gazów odlotowych. Wyd. PŚl., Gliwice 1993 [223] Bauk M.: Basiswissen Umwelttechnik. Vogel Buchverlag, Würzburg 1994 [224] Baumbach G.: Luftreinhaltung. 3 Auflage. Springer-Verlag, Berlin 1993 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Michał Głomba, Józef Kuropka , [email protected]; [email protected] 324 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Technologie oczyszczania gazów Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W02,K1OS_W09, K1OS_W10,K1OS_W12 K1OS_W02,K1OS_W09, K1OS_W10,K1OS_W12 K1OS_U04, K1OS_U05, K1OS_U09, K1OS_U10, K1OS_U11,K1OS_U14 K1OS_U04, K1OS_U05, K1OS_U09, K1OS_U10, K1OS_U11,K1OS_U14 K1OS_U04, K1OS_U05, K1OS_U09 K1OS_U10, K1OS_U14 K1OS_U014 K1OS_U03, K1OS_U05 K1OS_U06 K1OS_U10, K1OS_U11, K1OS_U12 K1OS_U10, K1OS_U11, K1OS_U12 C1 Wy1; Wy15 N1,N2 C2 Wy1; Wy15 N1,N2 C3 Pr1, Pr2 N3-N5 C3 Pr1, Pr2 N3-N5 C3 Pr1, Pr2 N3-N5 C4 C3,C4 C3,C4 Pr1, Pr2 Pr1, Pr2 Pr1, Pr2 N3-N5 N3-N5 N3-N5 C3,C4 Pr1, Pr2 N3-N5 C3,C4 Pr1, Pr2 N3-N5 PEK_W02 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_U04 PEK_U05 PEK_K01 PEK_K02 PEK_K03 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 325 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Technologie przyszłości w oczyszczaniu wody Perspective and future developments for water treatment Ochrona Środowiska I, stacjonarna wybieralny OSS108395BK NIE Wykład 15 Ćwiczenia 15 60 30 Zaliczenie na ocenę Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę 2 1 1 0,5 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej, chemii wody i oczyszczania wody CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie studentów z najnowszymi technikami i materiałami (adsorpcyjnymi/jonowymiennymi) stosowanymi w technologii oczyszczania wody C2. Zapoznanie z przykładami zastosowań nowoczesnych rozwiązań w układach oczyszczania wody C3. Nabycie umiejętności efektywnego pozyskiwania informacji literaturowych, ich opracowania i wyciągania wniosków C4. Nabycie umiejętności doboru i obliczeń nowoczesnych rozwiązań do oczyszczania wody 326 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat aktualnych kierunków rozwoju i nowych technologii oczyszczania wody PEK_W02 Zna przydatność nowych materiałów (adsorpcyjnych/jonowymiennych) do usuwania z wody zanieczyszczeń i potrafi ocenić ich skuteczność Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Ma umiejętność pozyskiwania informacji literaturowych, interpretowania ich, dokonywania ich krytycznej oceny oraz wyciągania wniosków PEK_U02 Potrafi właściwie dobrać materiały oraz zaproponować nowoczesne rozwiązania do oczyszczania wody Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się i podnoszenia kompetencji zawodowych TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Ćw1 Ćw2 Forma zajęć - wykład Informacje wstępne. Woda a zrównoważony rozwój. Aktualne problemy w technologii oczyszczania wody. Konwencjonalne rozwiązania vs. nowe trendy rozwoju technik i materiałów w oczyszczaniu wody. Niekonwencjonalne materiały i techniki oczyszczania wody. Omówienie zastosowania nanoadsorbentów węglowych, nanokompozytów, mieszanych tlenków/wodorotlenków metali oraz organicznych/nieorganicznych żywic w technologii wody. Ocena skuteczności omówionych materiałów w usuwaniu z wody zanieczyszczeń i analiza mechanizmu procesu. Omówienie zastosowania nanoadsorbentów węglowych, nanokompozytów, mieszanych tlenków/wodorotlenków metali oraz organicznych/nieorganicznych żywic w technologii wody. Ocena skuteczności omówionych materiałów w usuwaniu z wody zanieczyszczeń i analiza mechanizmu procesu. Omówienie zastosowania nanoadsorbentów węglowych, nanokompozytów, mieszanych tlenków/wodorotlenków metali oraz organicznych/nieorganicznych żywic w technologii wody. Ocena skuteczności omówionych materiałów w usuwaniu z wody zanieczyszczeń i analiza mechanizmu procesu. Omówienie nowoczesnych rozwiązań w istniejących układach oczyszczania wody. Kolokwium Suma godzin Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Forma zajęć - ćwiczenia Liczba godzin Wprowadzenie Przykłady doboru, obliczeń oraz zastosowania nowoczesnych materiałów i technologii w oczyszczaniu wody. 2 2 327 Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Ćw7 Ćw8 Przykłady doboru, obliczeń oraz zastosowania nowoczesnych materiałów i technologii w oczyszczaniu wody. Przykłady doboru, obliczeń oraz zastosowania nowoczesnych materiałów i technologii w oczyszczaniu wody. Przykłady doboru, obliczeń oraz zastosowania nowoczesnych materiałów i technologii w oczyszczaniu wody. Przykłady doboru, obliczeń oraz zastosowania nowoczesnych materiałów i technologii w oczyszczaniu wody. Przykłady doboru, obliczeń oraz zastosowania nowoczesnych materiałów i technologii w oczyszczaniu wody. Zaliczenie Suma godzin 2 2 2 2 2 1 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Prezentacja multimedialna N4. Dyskusja problemowa OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) Numer efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02 PEK_U01, F1 PEK_U02, PEK_K01 PEK_U01, F2 PEK_K01 P2 (ćwiczenia) = 0,7F1+0,3F2 P1 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia kolokwium kartkówka opracowanie i rozwiązanie danego problemu technologicznego 328 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [258] Kowal A.L., Świderska-Bróż M., Oczyszczanie wody: podstawy teoretyczne i technologiczne, procesy i urządzenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009 [259] Nawrocki J., Uzdatnianie wody: procesy fizyczne, chemiczne i biologiczne, cz. 1 i 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2010 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [225] Water Treatment. Principles and design. John Wiley & Sons, Inc., New Jersey, 2005 [226] Internetowa baza Science Direct OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) dr inż. Małgorzata Szlachta, [email protected] 329 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Technologie przyszłości w oczyszczaniu wody Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W03, K1OS_W04, K1OS_W10 K1OS_W03, K1OS_W04, K1OS_W10 K1OS_U02, K1OS_U03, K1OS_U05 K1OS_U02, K1OS_U03, K1OS_U05 K1OS_K01 C1 Wy1, Wy2 N1, N2 C1, C2 Wy3 - Wy7 N1, N2 C3 Ćw2 - Ćw7 N3, N4 C4 Ćw2 - Ćw7 N3, N4 C3, C4 Ćw2 - Ćw7 N3, N4 PEK_W02 PEK_U01 PEK_U02 PEK_K01 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 330 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Zagrożenia cywilizacyjne i zrównoważony rozwój Threats of civilization and sustainable development Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101048 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę 2 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii i ekologii. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie rodzajów zagrożeń związanych z zanieczyszczeniem środowiska. C2. Poznanie podstawowych zasad polityki ekologicznej i zrównoważonego rozwoju. 331 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzajó1)w zagrożeń związanych z zanieczyszczeniem środowiska. PEK_W02 Zna podstawowe skutki zanieczyszczenia wód, gleb oraz powietrza. PEK_W03 Jest w stanie omówić podstawowe elementy zasad polityki i zrównoważonego rozwoju. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Forma zajęć - wykład Wykład wprowadzający. Efekt cieplarniany; przyczyny, skutki, zagrożenia. Dziura ozonowa jako skutek emisji antropogennej. Wpływ wielkości emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych na bilans ozonu w troposferze. Zmniejszanie się obszarów leśnych; ocena oddziaływania człowieka na funkcjonowanie ekosystemu leśnego Związki siarki a problemy środowiskowe. Związki azotu a problemy środowiskowe. Promieniowanie elektromagnetyczne/jonizujące; ocena zagrożeń. Człowiek i jego ingerencja w zasoby przyrody. Zanieczyszczenia wód powierzchniowych; trendy zmian, czynniki i skutki degradacji mórz, oceanów. Degradacja gleb; typy, przyczyny, konsekwencje. Choroby cywilizacyjne jako efekt działalności człowieka. Żywność modyfikowana. Zagrożenie zdrowotne. Polityka ekologiczna i zrównoważony rozwój. Zaliczenie. Suma godzin STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład tradycyjny z wykorzystaniem środków audiowizualnych. N2. Konsultacje. N3. Kolokwium tradycyjne. 332 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K02 Kolokwium/test LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [260] Altan J.D., Ekologia Wód Płynących. PWN 1998. [261] Barnier M., Atlas wielkich zagrożeń. Ekologia, środowisko, przyroda. Wydawnictwo naukowo-techniczne, Warszawa 1995. [262] Falkowska L., Korzeniewski K., Chemia Atmosfery, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1995. [263] Głowiak B., Kempa E., Winnicki T., Podstawy Ochrony Środowiska, PWN. [264] Isidorow W., Jaroszyńska J., Chemiczne Problemy Ekologii, Wyd.Uniwersytetu Białostockiego 1998. [265] Karaczan Z.M., Indeka L.G. Ochrona środowiska, Wyd.Aries, W-wa 1996. [266] ONeill P., Chemia Środowiska, PWN , Warszawa-Wrocław 1998. [267] Pawlaczyk-Szpilowa M., Biologia i Ekologia, Oficyna Wydawnicza PWr., Wrocław 1995. [268] Pimentel G.C., J.A. Coonrod "CHEMIA dziś i jutro", Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej Wrocław 1993. [269] Rutkowski J.D., Źrodła zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, Wyd. Politechniki Wrocławskiej 1998. [270] Trzeciak A.M., Wstęp do chemii nieorganicznej środowiska, Wyd.Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1995 [271] Wiąckowski S., Ekologia ogólna, Oficyna Wyd. Branta,1999. [272] Zakrzewski S.F., Podstawy Toksykologii Środowiska, PWN 1997 [273] Zieliński S., Skażenia chemiczne w środowisku, Ofi. Wyd. P. Wr., Wrocław, 2000. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [227] Kramer M., Brauweiler J., Nowak Z., Międzynarodowe zarządzanie środowiskiem, Wyd. C.H. Beck 2005. [228] Mazurski K.R., Zagrożenia Środowiska Dolnego Śląska, Oficyna Wydawnicza SUDETY 1994. [229] Prandecka B., Interdyscyplinarne podstawy ochrony środowiska przyrodniczego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1993. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Dr hab. inż. Izabela Sówka, [email protected] 333 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Zagrożenia cywilizacyjne i zrównoważony rozwój Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 PEK_K01 K1OS_W07 K1OS_W07 KOIS_W07, KIOS_W12 KOIS_K01 C1-C2 C1-C2 C1-C2 C1-C2 Wy1-Wy15 Wy1-Wy15 Wy1-Wy15 Wy1-Wy14 N1-N3 N1-N3 N1-N3 N1-N3 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 334 Zał. nr 4 do ZW 33/2012 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Źródła i rozprzestrzenianie zanieczyszczeń w atmosferze Emission sources and dispersion of air pollutants Ochrona Środowiska I, stacjonarna obowiązkowy OSS101058 NIE Wykład 15 Ćwiczenia Laboratorium Projekt 30 60 Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 2 2 0,5 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie meteorologii i klimatologii 2. Potrafi posługiwać się technikami informacyjno-komunikacyjnymi CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie podstawowych procesów fizycznych wpływających na transport i dyspersję zanieczyszczeń w atmosferze C2. Poznanie podstawowej metody modelowania stosowanej w strategiach zarządzania jakością powietrza C3. Nabycie umiejętności zastosowania prostej metody obliczeniowej do wyznaczenia pola stężeń zanieczyszczeń wokół punktowego źródła emisji i na tej podstawie dobrania urządzenia ograniczającego emisję zanieczyszczeń do powietrza 335 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie podstawowych zanieczyszczeń powietrza i ich źródeł emisji PEK_W02 Jest w stanie wymienić procesy fizyczne wpływające na transport i rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w atmosferze PEK_W03 Potrafi opisać model gaussowski rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń oraz wyjaśnić zasadę funkcjonowania modeli zintegrowanych Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zebrać niezbędne dane wejściowe do referencyjnego modelu transportu i rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w atmosferze PEK_U02 Potrafi obsługiwać referencyjny model transportu i rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu PEK_U03 Umie opisać i zinterpretować wyniki modelowania pola stężeń zanieczyszczeń i ocenić jakość powietrza Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie dbając o wspólną realizację określonego zadania TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Pr1 Pr2 Pr3 Pr4 Pr5 Forma zajęć - wykład Wprowadzenie do wykładu, podstawowe definicje, skład powietrza atmosferycznego i klasyfikacja jego zanieczyszczeń Charakterystyka źródeł emisji zanieczyszczeń. Warstwa graniczna atmosfery Metodologiczne podstawy modelowania zjawiska rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym Podstawowe równania i prawa stosowane w opisie zjawiska Podstawowe rozwiązanie modelu; model gaussowski Przegląd modeli transportu i rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń Zintegrowane systemy modelowania Kolokwium Suma godzin Forma zajęć - projekt Omówienie zakresu ćwiczeń i zasad pracy zespołowej. Wprowadzenie: opis modelu, akty prawne Obliczenia wstępne, przygotowanie danych wejściowych Wprowadzanie danych i ich weryfikacja Kilkukrotne przeprowadzenie obliczeń z redukcjami emisji zanieczyszczeń Analiza wyników. Opracowanie projektu. Suma godzin 336 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 4 6 6 10 4 30 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład; prezentacja multimedialna N3. Ćwiczenia projektowe;technologia informacyjna (tworzenie bazy danych, wprowadzanie danych wejściowych do modelu) N4. Ćwiczenia projektowe;technologia informacyjna (opracowanie wyników obliczeń komputerowych) N5. Praca grupowa - przygotowanie danych wejściowych N6. Praca grupowa - analiza i dyskusja danych wyjściowych N7. Konsultacje OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia P1 F1 PEK_W01-W03 PEK_U01 F2 PEK_U02, PEK_U03 PEK_K01 P2 = 0,2F1+0,8F2 kolokwium Ocena części wstępnej obliczeniowej projektu (dane wejściowe) Ocena wykonania projektu, dyskusja wyników, obrona projektu (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P2 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [274] Markiewicz M.T., Podstawy modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym, Oficyna Wydawnicza politechniki Warszawskiej, Warszawa 2004 [275] Wytyczne obliczania stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego; MAGTiOŚ, Warszawa 1981/1983 [276] Rozporządzenie MS z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 47/2008, poz. 281) [277] Rozporządzenie MS z dnia 26 stycznia 2010 roku w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 16/2010, poz. 87) [278] Rozporządzenie MS z dnia 22 kwietnia 2011 roku w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz.U. 95/2011, poz. 558) LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [230] Rutkowski J.D., Źródła zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1993. [231] Szklarczyk M., Ochrona atmosfery , Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2001. [232] Juda J., Chruściel S., Ochrona powietrza atmosferycznego, PWNT, Warszawa 1974. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) 337 Anna Zwoździak, [email protected] 338 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Źródła i rozprzestrzenianie zanieczyszczeń w atmosferze Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 PEK_W02 PEK_W03 KIOŚ_W03, KIOŚ_W07 KIOŚ_W08 KIOŚ_W08, KIOŚ_W09 C1 C2 C2 N1, N2 N1, N2 N2 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01 KIOŚ_U04 KIOŚ_U04, KIOŚ_U06 KIOŚ_U03 KIOŚ_K03 C1,C3 C2,C3 C3 C3 Wy1, Wy2 Wy3, Wy4 Wy5, Wy6, Wy7 Pr1, Pr2 Pr 3, Pr4 Pr5 Pr2-Pr5 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 339 N3, N5-N7 N3, N6, N7 N4, N6, N7 N5, N6 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Podstawy rekultywacji gleb i gruntów Foundamentals of soil and land reclamation Ochrona Środowiska Systemy ochrony wód i gleby I, stacjonarna obowiązkowy NIE Wykład 15 Ćwiczenia Laboratorium 30 Projekt 15 Seminarium 30 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 2 1 0,5 1 0,5 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie ochrony środowiska, gleboznawstwa i gospodarki odpadami CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie podstawowej wiedzy dotyczącej prawa ochrony i rekultywacji gleb i gruntów w Unii Europejskiej i w Polsce (K1OS_W10) C2. Zdobycie podstawowej wiedzy dotyczącej technologii rekultywacji (K1OS_W10) C3. Wykonanie oceny terenów zanieczyszczonych i wskazanie kryteriów wyboru priorytetów rekultywacji (K1OS_U05) C4. Wykonanie koncepcji rekultywacji wybranego terenu (K1OS_U05) 340 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat podstaw prawnych rekultywacji gleb i gruntów w Unii Europejskiej i w Polsce PEK_W02 Ma podstawową wiedzę dotyczącą metod rekultywacji gleb i gruntów PEK_W03 Potrafi wskazać kryteria wyboru metod rekultywacji Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi poprawnie i efektywnie wybrać priorytety rekultywacji na podstawie znajomości wymagań prawnych i oceny stanu środowiska PEK_U02 Potrafi opracować koncepcję rekultywacji terenu PEK_U03 Potrafi ocenić efekty rekultywacji Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska i zdrowia ludzi wynikających TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Pr1 Pr2 Pr3 Pr4 Forma zajęć - wykład Podstawy prawne rekultywacji gleb i gruntów w Unii Europejskiej i w Polsce, ocena stopnia zanieczyszczenia gleb Przegląd metod rekultywacji zanieczyszczonych gleb i gruntów, kryteria wyboru, ocena skuteczności poszczególnych metod Wentylacyjne i hydrauliczne metody oczyszczania gruntów zanieczyszczonych substancjami organicznymi i nieorganicznymi Metody chemiczne rekultywacji zanieczyszczonych gruntów, utlenianie związków organicznych, neutralizacja gruntów zakwaszonych, immobilizacja metali ciężkich Metody termiczne oczyszczania gruntów, termiczna desorpcja zanieczyszczeń, dopalanie, ocena skuteczności metod termicznych Metody termiczne oczyszczania gruntów, termiczna desorpcja zanieczyszczeń, dopalanie, ocena skuteczności metod termicznych Metody termiczne oczyszczania gruntów, termiczna desorpcja zanieczyszczeń, dopalanie, ocena skuteczności metod termicznych Zaliczenie pisemne Suma godzin Forma zajęć - projekt Wprowadzenie do projektu, omówienie zakresu i formy Priorytety rekultywacji gruntów Opracowanie koncepcji rekultywacji zanieczyszczonego terenu Ocena i zaliczanie Suma godzin 341 Liczba godzin 2 2 2 2 2 2 2 1 15 Liczba godzin 2 2 9 2 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Konsultacje N4. Projekt N5. Prezentacja multimedialna N6. Dyskusja OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01 Wy8 PEK_U01 , Pr2 PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01, Pr3 Zaliczenie pisemne Prezentacja multimedialna Prezentacja koncepcji P= 0,4F1 +0,6F2 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [279] Karczewska A., Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych. Wyd. UWP, Wrocław, 2008 [280] Greinert H., Greinert A., Ochrona i rekultywacja środowiska glebowego. Wyd. Politechniki Zielonogórskiej, Zielona Góra, 1999. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [233] Siuta J., Rekultywacja gruntów. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, 1998. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Ryszard Szpadt, [email protected] 342 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Podstawy rekultywacji gleb i gruntów Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska I SPECJALNOŚCI Systemy ochrony wód i gleby Treści programowe*** Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** PEK_W01 PEK_W02 K1OS_W10 K1OS_W10 C1 C2 PEK_W03 K1OS_W10 C1-C3 Wy2-Wy7 N1, N2 PEK_U01 K1OS_U05 C1,C4 N1-N5 PEK_U02 K1OS_U05 C1-C4 PEK_U03 K1OS_U05 C1, C4 PEK_K01 K1OS_W10, K1OS_U05 C1,C2 Wy1-Wy6, Pr2 Wy2-Wy7, Pr3 Wy1-Wy7, Pr2, Pr3 Wy1-Wy7, Pr2, Pr3 Cele przedmiotu*** Wy1 Wy2-Wy7 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 343 Numer narzędzia dydaktycznego*** N1,N2 N1, N2 N1-N5 N1-N5 N1-N5 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Nazwa w języku angielskim: Kierunek studiów: Specjalność: Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu: Kod przedmiotu: Grupa kursów: Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) Zał. nr 4 do ZW 33/2012 Wodociągi i kanalizacja Waterworks and sewers Ochrona Środowiska Systemy ochrony wód i gleby I, stacjonarna obowiązkowy OSS101065 NIE Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium 90 Projekt 30 Seminarium 60 Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę 3 2 2 1 1 *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie mechaniki płynów. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie charakterystyki systemów zaopatrzenia w wodę i usuwania ścieków. C2. Poznanie zasad projektowania systemów zaopatrzenia w wodę i usuwania ścieków. C3. Zdobycie wiedzy w zakresie budowy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. C4. Przyswojenie wiedzy w zakresie ochrony sanitarnej ujęć wody. 344 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie projektowania systemów zaopatrzenia w wodę i usuwania ścieków. PEK_W02 Ma wiedzę w zakresie budowy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zaprojektować system zaopatrzenia w wodę oraz usuwania ścieków. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość społecznych skutków działalności inżynierskiej i związanej z tym odpo-wiedzialności za podejmowane decyzje PEK_K02 Potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego zadania. PEK_K03 Potrafi myśleć i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy. TREŚCI PROGRAMOWE Wy1 Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15 Pr1 Pr2 Pr3 Pr4 Forma zajęć - wykład Wprowadzenie do wykładu. Prognoza zapotrzebowania na wodę. Ogólny podział wodociągów. Grawitacyjne systemy wodociągowe. Pompowe systemy wodociągowe. Obliczenia strat hydraulicznych w przewodach wodociągowych. Charakterystyka wód powierzchniowych i podziemnych. Ujęcia wody powierzchniowej. Ujęcia wody podziemnej. Strefy ochrony sanitarnej ujęć wody. Obliczenia hydrauliczne sieci wodociągowej. Zbiorniki wodociągowe. Materiały do budowy sieci wodociągowej. Armatura i jej rozmieszczenie. Systemy i układy sieci kanalizacyjnych. Prognoza odpływu ścieków bytowo; gospodarczych. Obliczenia ilości wód opadowych. Trasowanie poziome i pionowe przewodów kanalizacyjnych. Obliczenia hydrauliczne sieci kanalizacyjnej. Obiekty kanalizacyjne. Suma godzin Suma godzin Forma zajęć - projekt Wstęp. Ogólne informacje dotyczące projektowania systemów wodociągowych i kanalizacyjnych. Obliczenia charakterystycznych rozbiorów wody. Obliczenia rozbiorów z węzłów i odcinków sieci wodociągowej. Obliczenia wydajności pompowni drugiego stopnia oraz zbiornika sieciowego oraz opracowanie schematów rozbiorów wody wraz z założeniem przepływów wody przy maksymalnym i minimalnym 345 Liczba godzin 2 2 2 3 2 2 2 3 2 2 2 2 2 2 30 60 Liczba godzin 2 2 2 2 Pr5 Pr6 Pr7 Pr8 Pr9 Pr10 Pr11 rozbiorze godzinowym. Dobór średnic przewodów wodociągowych oraz obliczenia hydrauliczne sieci wodociągowej przed doborem pomp. Dobór pomp w pompowni drugiego stopnia. Obliczenia przepływów ścieków w poszczególnych odcinkach kanalizacji ściekowej. Obliczenia hydrauliczne sieci kanalizacji ściekowej oraz deszczowej. Opracowanie graficzne projektu. Opis techniczny. Suma godzin Suma godzin 4 2 2 6 5 3 30 60 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny, prezentacja multimedialna. N2. Wykład problemowy. N3. Prezentacja ćwiczeń projektowych. N4. Ćwiczenia projektowe; dyskusja dotycząca przyjętych rozwiązań technicznych. N5. Konsultacje. N6. Praca własna; przygotowanie do ćwiczeń projektowych. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F2 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_W02, PEK_W01, PEK_W02, PEK_U01 PEK_U01, PEK_K03 kolokwium ocena z części obliczeniowej i rysunkowej projektu obrona projektu P2 = 0,8F1 + 0,2F2 346 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [281] Gabryszewski T.: Wodociągi. Arkady, Warszawa 1983. [282] Szpindor A.: Zaopatrzenie w wodę i kanalizacja wsi. Arkady, Warszawa 1998. [283] Mielcarzewicz E.W.: Obliczanie systemów zaopatrzenia w wodę. Arkady, Warszawa 2000. [284] Knapik K., Bajer J.: Wodociągi. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2011. [285] Kotowski A.: Podstawy bezpiecznego wymiarowania odwodnień terenów. Wyd. Seidel-Przywecki, Warszawa 2011. [286] Błaszczyk W., Roman M., Stamatello H.: Kanalizacja. Sieci i pompownie. Wyd. Arkady, War-szawa 1983. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [234] Gabryszewski T., Wieczysty A.: Ujęcia wód podziemnych. Arkady, Warszawa 1985. [235] Kwietniewski M., Olszewski W., Osuch-Pajdzińska E.: Projektowanie elementów systemu zaopatrzenia w wodę. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2009. [236] Gruszecki T., Wartalski J.: Kanalizacja. Materiały pomocnicze do ćwiczeń projektowych. Wyd. Wyższa Szkoła Inżynierska, Koszalin 1986. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Stanisław Bogaczewicz, [email protected] 347 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Wodociągi i kanalizacja Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska I SPECJALNOŚCI Systemy ochrony wód i gleby Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** PEK_W01 K1OS_W08, K1OS_W10 C1, C2, C3 PEK_W02 K1OS_W10 C3, C4 PEK_U01 K1OS_U04 C3, C4 PEK_K01 K1OS_K02 C1, C2, C3 PEK_K02 PEK_K03 K1OS_K03 K1OS_K05 C1, C2, C4 C1, C2, C3, C4 Treści programowe*** Wy4, Wy6, N1, N2, N3, N4, Wy7, Wy10N5, N6 Wy14, Pr2, Pr7-Pr10 Wy6, Wy8, N1, N2, N3 Pr5, Pr6, Pr10 Wy2-Wy14, N3, N4, N5, N6 Pr1-Pr10 Wy1-Wy5, N1, N4, N5, N6 Wy8, Wy10 Wy1-Wy10 N2, N4, N5, N6 Wy1, Wy9 N4, N5, N6 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 348 Numer narzędzia dydaktycznego*** 349 <tabofcon> Spis Treści Table of Contents Adsorpcja w ochronie atmosfery (ID257) ............................................................................................................................................................. 2 ALGEBRA Z GEOMETRIĄ ANALITYCZNĄ A (ID1071) .............................................................................................................................. 6 Analiza danych i obserwacji meteorologicznych (ID243) .................................................................................................................................. 12 Analiza instrumentalna (ID252) .......................................................................................................................................................................... 16 ANALIZA MATEMATYCZNA 1.1 A (ID1073) .............................................................................................................................................. 21 Aparatura w ochronie środowiska (ID411) ....................................................................................................................................................... 26 Biochemia (ID101) .............................................................................................................................................................................................. 31 Biogaz – źródło odnawialnej energii (ID1246)....................................................................................................................................... 37 Biologia (ID294) .................................................................................................................................................................................................. 42 Biologia molekularna w ochronie środowiska (ID107) ...................................................................................................................................... 48 Biologiczne techniki odnowy środowiska (ID254) ............................................................................................................................................. 53 Chemia nieorganiczna (ID523) ........................................................................................................................................................................... 59 Chemia organiczna (ID236) ................................................................................................................................................................................ 65 Chemia wody i powietrza (ID1231) ................................................................................................................................................................... 73 Chemia wody i powietrza (ID1196) .................................................................................................................................................................... 78 Chemia wody i powietrza (ID1242) .................................................................................................................................................................... 83 ekologia i ochrona przyrody 1 (ID111) ............................................................................................................................................................... 88 ekologia i ochrona przyrody 2 (ID127) ............................................................................................................................................................... 93 ekologia i ochrona przyrody 3 (ID133) ............................................................................................................................................................... 97 Ekologia miasta (ID110).................................................................................................................................................................................... 103 Entomologia stosowana (ID300) ....................................................................................................................................................................... 108 Fitosocjologia (ID306)...................................................................................................................................................................................... 113 Fizyka (ID1052) ................................................................................................................................................................................................. 118 Fizykochemia odpadów (ID562) ....................................................................................................................................................................... 126 Geochemia i geologia (ID237) .......................................................................................................................................................................... 131 Gleboznawstwo (ID112).................................................................................................................................................................................... 135 Gospodarka surowcami (ID577) ....................................................................................................................................................................... 139 Grafika Inżynierska 1 (ID430) .......................................................................................................................................................................... 143 Grafika Inżynierska 2 - AutoCAD (ID286) ...................................................................................................................................................... 148 Grzyby i organizmy grzybopodobne (ID421) ................................................................................................................................................... 153 Hydrologia i ochrona wód (ID141) ................................................................................................................................................................... 157 Instrumenty ochrony środowiska (ID267)......................................................................................................................................................... 163 Inżynieria Bioprocesowa (ID218) ..................................................................................................................................................................... 168 Inżynieria procesowa (ID259) ........................................................................................................................................................................... 173 Kataliza w ochronie środowiska (ID263) .......................................................................................................................................................... 177 Lód i zlodowacenia (ID935) .............................................................................................................................................................................. 181 Marketing i zarządzanie środowiskiem. (ID813) .............................................................................................................................................. 185 Mechanikia Płynów (ID590) ............................................................................................................................................................................. 189 Meteorologia i klimatologia (ID241) ............................................................................................................................................................... 195 Metody analizy danych środowiskowych (ID242) ........................................................................................................................................... 199 Metody pomiarów i ograniczania emisji związków (ID366)............................................................................................................................ 203 Mikrobiologia (ID333) ...................................................................................................................................................................................... 208 Ochrona własności przemysłowej i intelektualnej (ID238) .............................................................................................................................. 213 Odnawialne źródła energii – ekonomika i ochrona środowiska (ID497) ............................................................................................. 218 Odnowa wody (ID1222) ................................................................................................................................................................................... 223 Optymalizacja koncepcji energetycznej budynku (ID502) ............................................................................................................................... 229 Podstawy biotechnologii środowiska (ID106) .................................................................................................................................................. 233 Podstawy recyklingu (ID851) ............................................................................................................................................................................ 238 Praca dyplomowa inżynierska (ID906) ............................................................................................................................................................. 242 Praktyczne zastosowanie programu AutoCAD w inżynierii i ochronie środowiska (ID1219) ........................................................................ 246 Prawo i ekonomia w ochronie środowiska (ID816) .......................................................................................................................................... 251 Procesy biochemiczne w rozkładzie zanieczyszczeń środowiska (ID275) ...................................................................................................... 255 Procesy naturalne w systemach oczyszczania wody (ID909) ........................................................................................................................... 259 Rola organizmów w technologiach ochrony środowiska (ID849) ...................................................................................................... 264 Seminarium dyplomowe (ID908) ...................................................................................................................................................................... 269 Substancje i odpady niebezpieczne (ID580) ..................................................................................................................................................... 273 Surowce odnawialne i ich przetwórstwo (ID589) ............................................................................................................................................. 278 Systematyka roślin i zwierząt kręgowych (ID345) ........................................................................................................................................... 283 Systemy oczyszczania ścieków (ID145) ........................................................................................................................................................... 288 Systemy oczyszczania ścieków (ID146) ........................................................................................................................................................... 293 Systemy oczyszczania wody (ID126) .............................................................................................................................................................. 298 Systemy oczyszczania wody (ID912) .............................................................................................................................................................. 304 Technologie bioenergetyczne (ID599) .............................................................................................................................................................. 310 Technologie gospodarki odpadami (ID819)...................................................................................................................................................... 316 Technologie oczyszczania gazów (ID268)........................................................................................................................................................ 321 Technologie przyszłości w oczyszczaniu wody (ID924) .................................................................................................................................. 326 Zagrożenia cywilizacyjne i zrównoważony rozwój (ID365) ............................................................................................................................ 331 Źródła i rozprzestrzenianie zanieczyszczeń w atmosferze (ID244) ................................................................................................... 335 Systemy ochrony wód i gleby Podstawy rekultywacji gleb i gruntów (ID815) ................................................................................................................................................ 340 Wodociągi i kanalizacja (ID434) ....................................................................................................................................................................... 344 350 351