systemy operacyjne i sieci komputerowe
Transkrypt
systemy operacyjne i sieci komputerowe
SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE Sieć komputerowa (angielskie computer network), układ komputerów i kompatybilnych połączonych ze sobą łączami komunikacyjnymi, umożliwiającymi wymianę danych. Sieć komputerowa zapewnia dostęp użytkowników do wspólnych zasobów takich jak dane lub urządzenia peryferyjne. SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE Dostęp komputera do sieci komputerowej odbywa się za pośrednictwem interfejsu sieciowego. Niektóre z komputerów działających w sieci mogą pełnić specjalne funkcje, np. bram, mostów lub ruterów, inne po prostu korzystają z udogodnień tworzonych przez sieć, np. dzielenia zasobów. W zależności od odległości między komputerami rozróżnia się sieci lokalne, miejskie i rozległe. Szybkości przesyłania danych w sieciach wahają się w granicach od 56 Kb/s do 1000Gb/s SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE Można wyróżnić następujące rodzaje sieci: - równorzędne (peer-to-peer), - lokalne (LAN), - miejskie (MAN), - rozległe (WAN), - globalne (np. Internet) SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE Początki sieci komputerowej sięgają połowy lat sześćdziesiątych XX w. (sieć ARPANET). Sieci komputerowe mają olbrzymie znaczenie na każdym szczeblu komunikacji: od wymiany informacji między dwoma sąsiednimi biurkami w sali giełdy, poprzez skomputeryzowane usługi telefoniczne, radiowe i telewizyjne, aż po globalną, wielofunkcyjną sieć Internet łączącą dziesiątki milionów użytkowników na całym świecie. SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE ● Podstawowe pojęcia Administrator Użytkownik (a także osoba lub zespół osób) odpowiedzialny za zarządzanie serwerem. Grupa robocza Zespół komputerów lub kont, udostępniających sobie wzajemnie w sieci wybrane zasoby. Hasło Ciąg znaków ustalony przez właściciela konta (użytkownika), będący dla systemu operacyjnego potwierdzeniem uprawnień osoby rozpoczynającej pracę do korzystania z konta. Kartoteka domowa Kartoteka przeznaczona do przechowywania zasobów prywatnych użytkownika. SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE ● Podstawowe pojęcia Klucz Ciąg cyfr binarnych lub bajtów identyfikujący właściciela konta (użytkownika). W przeciwieństwie do hasła, jest zapamiętywany na trudnym do skopiowania nośniku fizycznym, a nie przez osobę. Konto Zespół praw i zasobów, z których może korzystać użytkownik. Końcówka Komputer wykorzystywany przez użytkownika do kontaktu z serwerem, zazwyczaj (choć niekoniecznie) do pracy zdalnej. Praca zdalna Korzystanie z zasobów sprzętowych (procesor, pamięć) danego komputera, podczas gdy stanowisko operatora jest bezpośrednio podłączone do innego komputera. SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE ● Podstawowe pojęcia Serwer Komputer pracujący w sieci, udostępniający pewne zasoby upoważnionym użytkownikom. Serwer plików Komputer pracujący w sieci, udostępniający upoważnionym użytkownikom fragmenty swojego systemu plików (ale nie np. procesor). Sieć lokalna Sieć, której zasięg i rozmiar są ograniczone sprzętowo do określonej puli adresów. Sieć rozległa Sieć, której obszar działania ani rozmiar nie są z założenia ograniczone sprzętowo (np. Internet). Sieć rozległa może łączyć zarówno sieci lokalne, jak pojedyncze maszyny. SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE ● Podstawowe pojęcia Stacja robocza Komputer wykorzystywany przez użytkownika do pracy indywidualnej, dysponujący mocą obliczeniową wystarczającą do wykonywania poważnych operacji. Użytkownik stacji roboczej może korzystać z zasobów serwera (serwerów), lecz uruchamiane przez niego programy używają procesora i pamięci stacji roboczej. Użytkownicy Osoby uprawnione do korzystania na ustalonych zasadach z zasobów określonego komputera. Każdy użytkownik ma konto, wyposażone w kartotekę domową służącą do przechowywania danych użytkownika. Zazwyczaj nazwa tej kartoteki jest związana w jakiś sposób z nazwą konta. SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE ● Hasła Przykłady złych haseł 1q3 za krótkie Kanarek ze słownika Jola1982 zgadnie ten, kto Cię zna ASDFGHJK wzorzec układu klawiszy na klawiaturze Przykłady dobrych haseł e1Iu2*gwjjaI z generatora losowego z\Jjt_mOL z frazy kluczowej znanej autorowi — tu: Litwo! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie! Lm-0,:z2jt: inne hasło z tej samej frazy E3.2;tz?cW fragmenty tekstu wylosowane z gazety SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE ● Sieć TCP/IP. Adresy IP i DNS Najważniejszy obecnie sposób komunikowania się maszyn połączonych w sieć nosi nazwę Transfer Control Protocol/Internet Protocol, w skrócie TCP/IP. Jest to protokół, czyli standard komunikacji, pozwalający na przesyłanie informacji w sieci rozproszonej, nie mającej wyodrębnionego centrum. Jego początki sięgają lat 60-tych XX wieku. TCP/IP jest podstawą większości współczesnych sieci lokalnych i rozległych. Porcje informacji wędrujące między komputerami noszą nazwę pakietów. Znajomość szczegółowych zasad tego protokołu nie będzie nam potrzebna. Omówimy jedynie podstawy niezbędne dla zrozumienia zagadnień praktycznych. SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE ● Adresy IP Każdy komputer pracujący w sieci TCP/IP jest identyfikowany przez liczbę całkowitą pełniącą rolę adresu. Jest to tzw. adres IP (Internet Protocol). Adres IP jest unikalny w tym sensie, że w danej sieci nie mogą jednocześnie pracować różne jednostki, którym przydzielono ten sam adres. Komputer może mieć adres przydzielony na stałe lub tylko na czas pracy w sieci. W obecnie obowiązującej wersji 4 protokołu adres IP ma postać liczby 32-bitowej i zwyczajowo jest podawany w postaci 4 liczb całkowitych z przedziału od 0 do 255. Struktura adresu jest hierarchiczna, tzn. maszyny mające identyczną wartość pewnej liczby początkowych cyfr dwójkowych swoich adresów znajdują się we wspólnym obszarze sieci. SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE ● Symboliczne adresy domenowe (DN) Dla ułatwienia kontaktowania użytkowników z maszynami wprowadzono też adresy określone przez nazwę. Są one również strukturalizowane według domen, ale są to domeny logiczne, nie związane z rejonem położenia stacji. Najogólniejsza część nazwy to jej ostatnie (licząc od lewej strony) składniki. Regułą jest określanie w tym członie przynależności państwowej (poza USA). Przykłady: www.zstio.edu.pl, www.zstio.wri.pl, sunsite.icm.edu.pl itp. SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE ● Symboliczne adresy domenowe (DN) Kolejny człon nazwy zwykle definiuje przeznaczenie maszyny i jej przynależność go grupy (domeny logicznej): edukacyjnej (edu), rządowej (gov), organizacji społecznych i pozarządowych (org), wojskowej (mil), komercyjnej (com) i in. Nazwy domenowe mogą być wirtualne i określać maszynę logiczną, a nie sprzętową. Identyfikacja nazwy domenowej i jej tłumaczenie na numer IP następuje za pośrednictwem baz danych nazw domenowych (Domain Name Service, DNS), przechowujących i udostępniających spisy adresów domenowych. Bazy takie działają na wybranych serwerach sieci TCP/IP. Dla maszyny lokalnej (noszącej numer IP 127.0.0.1 względnie ::1) zarezerwowane są nazwy domenowe: localhost oraz localhost.localdomain.