Diagnoza Społeczna 2000–2015 najciekawszym projektem badaw

Transkrypt

http://pts.stat.gov.pl/oddzialy/warszawa
Oddział Warszawski
Władysław Wiesław Łagodziński
Przewodniczący Rady Oddziału
Opracowanie multimedialne:
Barbara Czerwińska-Jędrusiak
Warszawa, 17 grudnia 2015 r. — 20 stycznia 2016 r.
Sekretarz Rady Oddziału
1. Rada Monitoringu Społecznego
2. Realizator badania
3. Autorzy raportu
Dr hab. Janusz Czapiński, prof.
UW i WSFiZ
Przewodniczący Rady
Monitoringu Społecznego
4. Metodyka realizacji badania
5. Diagnoza Społeczna 2000
Prof. dr hab. Tomasz Panek, SGH
Wiceprzewodniczący Rady
10.Diagnoza Społeczna 2011
Mgr Wiesław Łagodziński, PTS
Sekretarz Rady
Oddział Warszawski PTS
2
RADA MONITORINGU SPOŁECZNEGO w 2015 r. w składzie:
• dr Dominik Batorski, UW
• dr hab. Janusz Czapiński, prof. UW i WSFiZ (przewodniczący)
• prof. dr hab. Janusz Grzelak, UW
• mgr Teresa Kamińska, Instytut PRO PUBLICO BONO
• prof. dr hab. Irena E. Kotowska, SGH
• mgr Wiesław Łagodziński, GUS (sekretarz)
• prof. dr hab. Tomasz Panek, SGH (wiceprzewodniczący)
• prof. dr hab. Antoni Sułek, UW
• prof. dr hab. Tadeusz Szumlicz, SGH
3
Realizator badania: Polskie Towarzystwo Statystyczne
Obsługa organizacyjna i finansowa badań:
Biuro Badań i Analiz Statystycznych przy Radzie Głównej Polskiego Towarzystwa
Statystycznego pod kierunkiem Barbary Belok
oraz Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania
Ankieterzy: GUS — ankieterzy koordynowani przez wojewódzkich koordynatorów
wyznaczonych każdorazowo do kolejnych edycji badania.
Redakcja Raportu:
Janusz Czapiński
Tomasz Panek
Inicjator badania
Władysław Wiesław Łagodziński
4
Janusz Czapiński
Profesor na Wydziale Psychologii i w Instytucie Studiów Społecznych
Uniwersytetu Warszawskiego, i prorektor Wyższej Szkoły Finansów
i Zarządzania w Warszawie. Zajmuje się psychologią społeczną
i psychologią zmiany społecznej (makropsychologią). Od 1991 r. prowadzi
we współpracy z ekonomistami, socjologami, demografami i statystykami
badania nad jakością życia Polaków w okresie zmiany społecznej.
Autor kilku koncepcji poświęconych emocjonalnym i poznawczym
mechanizmom adaptacji, m.in. cebulowej teorii szczęścia, teorii
zaangażowania teorii pozytywno-negatywnej asymetrii (we współpracy
z Guido Peetersem z Uniwersytetu Katolickiego w Leuven, Belgia), teorii niewdzięczności
społecznej, członek kilku rad redakcyjnych czasopism naukowych i międzynarodowych
towarzystw naukowych, autor, współautor lub redaktor kilkudziesięciu prac naukowych (m.in.
Positivenegative asymmetry in evaluations: The distinction between affective and informational negativity effects, 1990; Psychologia szczęścia, 1992; Makropsychologia czyli
psychologia zmiany społecznej, 2001; Quo vadis homo?, 2002; Dlaczego reformatorzy tracą
poparcie społeczne, 2002; Psychologia pozy-tywna, 2004; The adaptation to social change:
for whom the third republic of Poland is mother, for whom it is a stepmother, 2006, Miekkie
kapitały a dobrobyt materialny: wyzwania dla Polski, 2011; Dynamika dobrostanu psychicznego: rola "atraktora szczęścia" i wydarzeń życiowych, 2011) i popularnonaukowych,
telewizyjny, radiowy i prasowy komentator bieżących wydarzeń społecznych, członek różnych
gremiów doradczych, konsultant czterech premierów III RP.
5
Irena Elżbieta Kotowska
Profesor zwyczajny w Instytucie Statystyki i Demografii Szkoły Głównej
Handlowej w Warszawie, kieruje Zakładem Demografii.
Wiceprzewodnicząca Rady Fundacji na rzecz Nauki Polskiej,
przewodnicząca Komitetu Nauk Demograficznych PAN. Należała do
zespołu ekspertów przy Kancelarii Prezydenta RP, którzy opracował
program polityki rodzinnej „Dobry klimat dla rodziny” (2013).
Autorka licznych prac publikowanych w Polsce i za granicą, które
dotyczą współzależności procesów demograficznych i ekonomicznych,
a zwłaszcza przeobrażeń rodziny i struktur ludności w powiązaniu ze
zmianami na rynku pracy oraz zagadnień polityki ludnościowej i społecznej. Współpracuje
z Głównym Urzędem Statystycznym w zakresie badań demograficznych, rynku pracy
i warunków życia gospodarstw domowych, a także z Instytutem Badań Edukacyjnych oraz
United Nations Development Programme. Jest ekspertem krajowym w zakresie procesów
ludnościowych, rynku pracy i statystyki społecznej oraz badań w dziedzinie nauk
społecznych. Jest członkiem Naukowej Rady Statystycznej, Rządowej Rady Ludnościowej,
Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN oraz Interdyscyplinarnego Zespołu ds.
Współpracy z Zagranicą w MNiSW. Jest przedstawicielem Polski w European Statistical
Advisory Committee, ciała doradczego dla Eurostatu i Komisji Europejskiej). W latach 20122013 uczestniczyła w pracach Expert Group on Social Investment for Growth and Cohesion
powołanej przez Komisję Europejską. Jest członkiem Consortium Board międzynarodowego
programu badań demograficznych „Generations and Gender Programme” i przewodniczy
Coun-cil of Partners tego programu.
6
Tomasz Panek
Profesor zwyczajny w Instytucie Statystyki i Demografii Szkoły
Głównej Handlowej, w którym pełni funkcję wicedyrektora, kierując
jednocześnie Zakładem Statystyki Stosowanej. Zajmuje się metodami
statystycznymi oraz ich zastosowaniami w badaniu zjawisk i procesów
społecznych oraz gospodarczych. Jego zainteresowania badawcze
koncentrują się przede wszystkim wokół problematyki warunków
życia gospodarstw domowych, w tym w szczególności sfery ubóstwa
i
nierówności społecznych. Autor, współautor i redaktor ponad stu
opracowań publikowanych zarówno w kraju jak i za granicą. Ostatnie książki: Statystyka
społeczna (2007) - współautor i redaktor, Statystyczne metody wielowymiarowej analizy
porównawczej (2009), Ubóstwo, wykluczenia społeczne i nierówności. Teoria i praktyka
pomiaru (2011). Uczestniczył w kilkudziesięciu krajowych i międzynarodowych projektach
badawczych. Współautor pierwszych w Polsce panelowych badań warunków życia ludności.
Ściśle współpracuje z Głównym Urzędem Statystycznym w zakresie warunków życia
gospodarstw domowych. Wielokrotnie wykonywał ekspertyzy i prowadził badania na rzecz
krajowych i międzynarodowych instytucji i organizacji (m. in. Głównego Urzędu
Statystycznego, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Gospodarki, Urzędu
Rady Ministrów, Narodowego Banku Polskiego, United Nations Development Programme,
Organizator for Economic Cooperation and Development). Jest m. in. członkiem rzeczywistym
International Statostical Institute oraz Naukowej Rady Statystycznej GUS. W latach 1992–
2007 z-ca Redaktora Naczelnego Statistics in Transition, a od 2008 członek Komitetu
Redakcyjnego.
7
Przygotowano specjalne opracowanie pt. Metodyka
realizacji badania Diagnoza Społeczna, które zawiera
szczegółową analizę doboru i realizacji prób objętych
wszystkimi edycjami badania Diagnoza Społeczna.
Zrealizowanie zamierzeń badawczych Diagnozy
Społecznej wymagało opracowania i zastosowania takiej
metodyki badawczej, która umożliwiałaby zbieranie
informacji niezbędnych do prowadzenia zarówno analiz
przekrojowych jak i analiz zmian w czasie na poziomie
ogólnokrajowym i regionalnym. W związku z tym
badanie było realizowane metodą klasycznego panelu
z dolosowywaniem nowych podpróbek w kolejnych jego
rundach.
Badanie Diagnoza Społeczna ma charakter ogólnopolski, a liczebność i sposób konstrukcji
próby (plan losowania i schemat losowania) oraz zastosowany system wag gwarantują
możliwość szacowania wartości wiodących cech z dostateczną precyzją, na poziomie
ogólnokrajowym (NTS1) oraz województw (NTS2) (poziom regionalny). Wyniki pomiaru
umożliwiają ponadto analizę danych zarówno w ujęciu przekrojowym jaki
longitudionalnym.
8
Rada Monitoringu: dr Dominik Batorski, UW; dr hab. Janusz
Czapiński, prof. UW i WSFiZ (przewodniczący); prof. dr hab.
Janusz Grzelak, UW; mgr Teresa Kamińska, Instytut PRO PUBLICO
BONO; prof. dr hab. Irena E. Kotowska, SGH; mgr Wiesław
Łagodziński, GUS (sekretarz); prof. dr hab. Tomasz Panek, SGH
(wiceprzewodniczący); prof. dr hab. Antoni Sułek, UW; prof. dr
hab. Tadeusz Szumlicz, SGH; (9 osób).
Autorzy: Dominik Batorski, Piotr Białowolski, Janusz Czapiński,
Izabela Grabowska, Irena E. Kotowska, Tomasz Panek, Katarzyna
Pawlak, Justyna Pytkowska, Katarzyna Saczuk, Paweł Strzelecki,
Tadeusz Szumlicz, Aleksandra Wilczyńska, (12 osób).
Główni sponsorzy: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej,
Narodowy Bank Polski, PKO Bank Polski
W 2015 r. przebadano 11740 gospodarstw domowych z 35279
członkami i indywidualnie 24324 członków tych gospodarstw w
wieku 16 i więcej lat. Z próby 2013 r. udało się ponownie dotrzeć
do 8817 gospodarstw domowych (71,38%) z 26078 tymi samymi
członkami (72,64%) i 17498 tymi samymi indywidualnymi
respondentami (66,51%). Z próby 2011 r. udało się ponownie
dotrzeć do 6832 gospodarstw domowych (55,18%) z 19690 tymi
samymi członkami (53,57%) i 11461 tymi samymi indywidualnymi respondentami (43,32%). Z próby 2009
r. udało się ponownie dotrzeć do 5048 gospodarstw domowych (40,78%) z 14009 tymi samymi członkami
(38,09%) i 8051 tymi samymi indywidualnymi respondentami (30,68%). Z pierwotnej próby z pierwszej
rundy udało się wykonać badania po 16 latach w 2015 r., w 525 gospodarstwach domowych (17,47%)
z 1263 tymi samymi członkami (12,68%) i z udziałem 711 tych samych indywidualnych respondentów
(10,77%). Łącznie we wszystkich siedmiu rundach przebadano 26685 gospodarstw z 84479 członkami
i 62541 indywidualnych respondentów.
9
10
11
12
Mgr Władysław Wiesław Łagodziński — pomysłodawca badania
Diagnoza Społeczna, Sekretarz Rady Monitoringu Społecznego,
Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Statystycznego, Przewodniczący
Rady Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Statystycznego,
długoletni Rzecznik Prasowy Głównego Urzędu Statystycznego
i Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Tel. 22 449 40 44 lub 22 464 20 03 ;
[email protected]
http://pts.stat.gov.pl/oddzialy/warszawa/
Opracowanie redakcyjno-techniczne prezentacji
mgr Barbara Czerwińska-Jędrusiak
Sekretarz Rady Oddziału Warszawskiego
Polskiego Towarzystwa Statystycznego
e-mail: [email protected]
Tel. 22 464 23 10
13
DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015
www.diagnoza.com
Janusz Czapiński
sponsorzy
patroni medialni
Tygodnik
Skumulowana procentowa zmiana realnych wartości dochodu
rocznego gospodarstw domowych na jednostkę ekwiwalentną
i PKB w okresie od 1999 r. do 2014 r.
60
Skumulowana zmiana procentowa
52,5
50
59,2
57,6
55,8
48
46,4
44,6
40
38
30
17,1
20
21,3
8
10
5,6
11
Dochód roczny na jednostkę
ekwiwalentną
0
0
-10
1999
2002
2004
Źródło danych: GUS i Diagnoza Społeczna
2006
2008
2010
2012
2014
PKB
Współczynnik Giniego w wybranych krajach w roku najbliższym 2015 (zazwyczaj
w 2011-2012 r.) wg Banku Światowego i w Polsce wg Diagnozy Społecznej z 2011 i 2015 r.
Brazylia
53,1
43,6
Izrael
42,8
41,1
Turcja
40
38,1
Wielka Brytania
38
36
Hiszpania
35,8
35,5
Grecja
34,7
34,3
Kanada
33,7
32,6
Estonia
32,16
32,1
Polska DS2011
30,76
30,53
Węgry
29,4
28,9
Polska DS2015
28,5
28,2
Finlandia
27,8
26,9
Norwegia
26,8
26,6
Czechy
25,6
0
10
20
30
40
50
16
60
Skumulowana zmiana procentowa
Skumulowana zmiana procentowa średniego oraz pierwszego i dziewiątego decyla
dochodu gospodarstw domowych na jednostkę ekwiwalentną w poprzednim
miesiącu w cenach stałych z 2000 r. w latach 2000-2015
60,5
64
56,6
1 decyl
54
49,6
45,6
średni dochód
44
58,9
44,1
38,9
9 decyl
48,4
44,6
35,5
33,9
34
27,6
21,2
18,6
24
15,8
13,2
14
5,6
4
4
4,5
4,8
2005
2007
0
-4,2
-6
2000
2003
2009
2011
2013
2015
Rok pomiaru
17
Procent
Zasięg ubóstwa (proc. gospodarstw domowych poniżej minimum egzystencji)
13
11
11,5
9
7
6,1
5,2
5
3,7
4
3,3
3
2005
2007
2009
2011
2013
2015
Liczba dzieci w gospodarstwach ubogich -- 350 tys., liczba dzieci w gospodarstwach ubogich, w których brakuje
pieniędzy na jedzenie -- 85 tys. (w 2013 r. 120 tys.)
18
Radzenie sobie gospodarstw domowych przy uzyskiwanych dochodach w
latach 2000-2015 w całych próbach
Proc. gospodarstw domowych
40
33 33
31
35
36
2000
2003
2005
2007
2009
2011
2013
2015
29
30
27
26 26
25 25 25
22
20
32
33
34
21
19
18
22
20 20
20
19
17
23 23
16
13
12
13 13
10
8
5
3
3
6
6
3
0
z wielką trudnością
z trudnością
z pewną trudnością
raczej łatwo
łatwo
Jak sobie radzą
19
6
Odsetek gospodarstw domowych deklarujących, że ich stałe dochody nie pozwalają na
zaspokojenie bieżących potrzeb w latach 1993-2015 w całych próbach
1993 r.
74
1995 r.
64
2000 r.
46
2003 r.
41
2005 r.
37
2007 r.
32
2009 r.
28
2011 r.
26
2013 r.
24
2015 r.
19
0
10
20
30
40
50
60
70
80
20
Procent gospodarstw domowych, których nie stać na zakup wystarczających ilości
różnych artykułów żywnościowych w latach 2000-2015 r. w całych próbach
11
używki
15
15
11
wyroby cukiernicze
3
cukier
5
5
3
mleko
3
masło i inne tłuszcze
4
5
5
5
9
15
6
7
9
przetwory mięsne i drobiowe
11
8
mięso i drób
7
12
12
7
0
2015
2013
2011
2009
2005
2000
16
8
warzywa i przetwory warzywne
46
7
ryby i przetwory rybne
5
31
19
15
owoce i przetwory owocowe
19
54
7
7
7
5
16
37
6
6
4
przetwory mleczne
15
18
10
9
9
10
12
19
19
21
14
13
35
23
15
31
23
13
37
30
20
32
13
13
20
30
40
50
60
21
Procent gospodarstw posiadających oszczędności i odsetek gospodarstw z różną wysokością
oszczędności wśród wszystkich posiadających oszczędności w latach 2000-2015
trudno powiedzieć
9
6
powyżej rocznych dochodów
13
9
6
7
7
10
14
8
8
8
2015
11
powyżej 6 miesięcznych
dochodów
11
8
8
2013
12
12
2011
17
20
3-6 miesięczne dochody
20
20
18
2009
21
2007
26
29
do 3 miesięcznych dochodów
28
30
27
do miesięcznych dochodów
22
24
mają oszczędności
24
0
10
20
28
24
23
2000
32
26
32
28
30
40
37
45
40
50
22
Odsetek gospodarstw zadłużonych i odsetek gospodarstw o różnej wysokości
zadłużenia wśród zadłużonych w latach 2000-2015
19
12
8
36
29
23
2015
12
powyżej 6 miesięcznych
dochodów
12
12
14
14
2013
15
2011
16
16
3-6 miesięczne dochody
17
18
17
2009
19
19
do 3 miesięcznych dochodów
2005
20
23
2000
24
31
33
17
18
do miesięcznych dochodów
22
24
24
29
34
są zadłużone
37
39
38
0
10
20
30
40
41
40
50
23
Cele zaciągniętych przez gospodarstwa domowe kredytów i pożyczek wśród
gospodarstw zadłużonych w latach 2000-2015
33
zakup dóbr trwałego użytku
3031
remont domu/mieszkania
zakup domu/mieszkania
11
9
14
bieżące wydatki…
11
11
inne cele
11
7
spłata wcześniejszych…
6
stałe opłaty
6
leczenie
8
8
8
3
3
3 4
3
zakup, dzierżawa narzędzi…
22
zabezpieczenie…
45
36
18
2015
2013
2011
2009
2005
2000
11
16
10
10
4
3
3
3
3 4
wypoczynek
40
23
23
15
15
9
5
5
6
6 7
rozwój działalności…
18
18
37 38
11
5
4 5
5
kształcenie
13 14
8
8 9
7
7
16
35
33
27
23
17 18
32
35
7
0,2
0,2
0,2
0,3
0,5
0,1
zakup papierów…
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
24
Odsetek gospodarstw domowych zalegających ze spłatą kredytu
mieszkaniowego w latach 2000-2015 w całych próbach w grupie gospodarstw
posiadających taki kredyt
6,0
5,0
4,0
3,8
3,5
2,7
3,0
2,8
2,0
1,4
1,0
0,0
2000
2009
2011
2013
2015
Zaległości w spłacie kredytu mieszkaniowego
25
Kiedy Polska powinna przystąpić do strefy euro (próba panelowa)
32,7
Trudno powiedzieć
29,3
41,7
Nigdy
40,2
20,4
Gdy sytuacja w strefie euro się poprawi
2015
25,3
2013
5,2
Jak najszybciej
5,1
0
10
20
30
40
50
Proc.
26
Wyposażenie gospodarstw domowych w wybrane dobra trwałego użytku
w latach 2000-2015
pralka automatyczna
87
81
69
telewizja satelitarna/kablowa
telewizor LCD/plazma
dostęp do internetu
samochód
kuchenka mikrofalowa
komputer przenośny
40
komputer stacjonarny
15
39
telefon stacjonarny
zmywarka do naczyń
14
6
3
19
24
47
63
30
dom letniskowy
3
5
5
5
45
7
74
79
2013
2011
2009
2005
1213
działka rekreacyjna
62
2015
54
1819
1718
kino domowe
65
5051
24,2
9
tablet
47
39
59
6263
71
59
49
39
25
3
56
49
33
16
58
52
44
67
61
51
23
77
64
50
34
78
70 72
60
56
46
94
87
76
własne mieszkanie/dom
9192
12
12
12
2000
5
2 4
czytnik książek
0
20
40
60
80
100
27
Sektor prywatny
Sektor publiczny
Stopa zwrotu z inwestowania w wykształcenie na poziomie doktoratu, magisterskim
i licencjackim wśród kobiet i mężczyzn w zależności od sektora zatrudnienia
46
Dontorat
20,2
32,9
Magisterium
22,6
Kobiety
4,5
Licencjat
Mężczyźni
12,8
96
Doktorat
142
52,9
Magisterium
35,1
10,6
Licencjat
1,1
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Proc.
28
Stopa zwrotu z inwestowania w wykształcenie wyższe na różnych kierunkach
studiów dla kobiet i mężczyzn aktywnych zawodowo
Nauki rolnicze
-19,6
34
20
Nauki społ./humanistyczne/sztuka
39,5
Meżczyzna
33
27,7
Marketing/ekonomia/biznes
Kobieta
26,2
Nauki inżynieryjne
62
77
Prawo
63,2
63,6
Nauki medyczne
44
11,2
Nauki ścisłe
71
33,8
Informatyka
83,5
-30
-10
10
30
50
70
90
110
130
150
29
Czy ktokolwiek z członków gospodarstwa domowego musiał z powodu braku pieniędzy zrezygnować
w ostatnim roku z: (dane w całych próbach z lat 2009-2015 w procentach odpowiedzi)
muzeum
zakupu książki zakup prasy
kina
2015
2013
20
2011
19,1
2009
19
2015
24,2
53,5
26,5
54,2
26,7
51,1
29,8
80,3
17,1
2011
17,9
2009
19
2015
59,4
13,3
2013
6,4
75,4
7,5
75,6
6,4
74,5
14,3
6,5
69,5
16,2
2013
17,6
2011
19
64,2
16,7
2009
19,1
63,7
17,2
2015
10,3
64,2
48,4
18,2
41,3
2013
12,6
43,5
43,9
2011
12,9
42,9
44,2
2009
12,4
42
2015
teatru
16,3
14,4
2013
17,1
2011
16,5
2009
16,4
TAK
NIE
45,7
46,2
41,4
41,3
38,8
39,4
Brak potrzeby
41,5
42,2
44,8
30
Ile książek Polacy przeczytali (wysłuchali) w ciągu roku?
1,1
>10
0,4
E-booki
Liczba książek
10,3
Audiobooki
2,7
4-10
1,8
Książki drukowane
15,4
5
1-3
4,6
23,6
91,1
0
93,3
45,8
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Proc.
31
Odsetek gospodarstw domowych, które zakupiły w minionym roku określoną liczbę
książek innych niż podręczniki i instrukcje w wersji papierowej lub elektronicznej
Zakupiły określoną liczbę książek wśród tych, które zakupiły książki
Rok
Zakupiły
książki
1-3
4-6
7-10
11-20
Powyżej 20
2013
47,6
30,2
28,1
21,8
12,3
7,6
2015
52,2
33,9
26,1
20,7
11,5
7,7
32
Ile godzin tygodniowo Polacy poświęcają na czytanie prasy (gazet, tygodników,
miesięczników)?
50
45,8
40
30
Proc.
23,6
24
20
9
10
6
6,2
3,9
4,3
1,5
1
0
0
1
2
3
4
5
7-8
9-10
11-19
20+
Liczba godzin
33
Intensywność oglądania telewizji a otyłość przy kontroli płci i wieku
Proc. otyłych
27
26
25
24
Nie oglądają
do 1 h
1 do 2 h
2 do 3 h
3 do 4 h
ponad 4 h
Intensywność oglądania telewizji
34
Aktywność fizyczna
Intensywność oglądania telewizji a poziom aktywności fizycznej przy kontroli
płci i wieku
1,1
0,9
0,7
0,5
Nie oglądają
do 1 h
1 do 2 h
2 do 3 h
3 do 4 h
ponad 4 h
Intensywność oglądania telewizji
35
z
z badań
z
z
z zakupu z leczenia wykonania z usług medycznyc rehabilitacj sanatoriu
leków
zębów
protez
lekarza
h
i
m
ze szpitala
Procent gospodarstw domowych, które zrezygnowały z korzystania z wybranych rodzajów
świadczeń zdrowotnych z powodu trudności finansowych w latach 2011-2015
2015
0,7
28,3
71
2013
0,7
28,1
71,3
2011
0,8
2015
29,8
4,6
69,3
14
81,3
TAK
NIE
BRAK POTRZEBY
2013
5,7
14
2011
6,3
14,3
2015
6,4
2013
7
25,9
67,1
2011
6,8
25,8
67,4
2015
6,4
59,3
34,3
2013
7,2
57,8
34,9
2011
7,5
2015
80,2
79,4
25,6
67,9
58,3
34,3
11,6
73
15,4
2013
13,5
70,2
16,3
2011
13,8
69,8
16,3
2015
4,9
19,1
75,9
2013
5,7
17,7
76,6
2011
6,5
2015
2013
2011
2015
2013
2011
19
14,2
16,2
17,1
13,4
16,9
17,9
74,5
60,8
25
55,7
28
56,6
26,3
80,5
6,2
75,9
7,2
75
7,1
36
Procent gospodarstw domowych ponoszących w okresie jednego kwartału
wydatki na ochronę zdrowia i przeciętna wysokość tych wydatków w latach
2011-2015 w cenach stałych z 2011 r. w całych próbach
Leki i artykuły
farmaceutyczne
Kupowanie usług w
zakresie
ambulatoryjnej opieki
zdrowotnej
Opłaty nieformalne,
tzw. dowody
wdzięczności
(„łapówki”)
Prezenty jako dowody
szczerej wdzięczności
Opłaty w szpitalu
publicznym
2015
2013
2011
2015
2013
2011
2015
2013
2011
2015
2013
2011
2015
2013
2011
98
91
87
44
39
39
2,2
1,4
1,7
2,3
1,9
1,6
2,2
1,8
2,1
364
392
366
570
568
555
362
261
310
142
122
143
282
249
290
Procent gospodarstw
ponoszących wydatki danego
rodzaju
Przeciętna wysokość
wydatków w zł
37
Przeciętna liczba poważnych symptomów chorobowych doświadczanych w minionym
miesiącu przez co najmniej dwa tygodnie i procent zadowolonych ze stanu własnego
zdrowia w latach 1996 i 2003-2015 w próbach respondentów w wieku 18+ lat
77
75,4
0,9
0,9
0,88
74,3
75
74,4
0,84
0,85
0,81
73
72,3
0,8
70,6
71
0,75
0,75
69,4
69
0,69
0,7
0,65
66,1
65,7
Liczba poważnych symptomów
0,65
Proc. zadowolonych ze zdrowia
67
0,61
0,6
65
1996
2003
2005
2007
2009
2011
2013
2015
38
Proc. zadowolonych
Liczba symptomów
0,95
Procent mieszkańców wybranych krajów w wieku 18+ lat z I, II i III stopniem otyłości
(BMI >= 30)
Zjednoczone Emiraty…
USA
Wielka Brytania
Kanada
Czechy
Litwa
Słowacja
Izrael
Polska WHO
Federacja Rosyjska
Węgry
Francja
Hiszpania
Norwegia
Grecja
Rumunia
Włochy
Finlandia
Niemcy
Szwajcaria
Austria
Polska DS.
Indie
Wietnam
37,2
33,7
28,1
28
26,8
25,9
25,7
25,3
25,2
24,1
24
23,9
23,7
23,1
22,9
21,7
21
20,6
20,1
19,4
18,4
17,8
4,9
3,6
0
5
10
15
Źródło danych: WHO Global Database on Body Mass Index (dla Polski DS. Diagnoza Społeczna 2015)
20
25
30
35
Proc.40
39
Odsetek palaczy i średnia liczba wypalanych dziennie papierosów w latach 1996-2015
w próbach osób w wieku 18+
17,5
37
17
Proc. palaczy
Liczba papierosów
17,27
35,9
35
16,48
16,5
33
32,3
16,22
30,7
16
15,99
15,88
29,3
31
15,81
29,6
15,43
15,5
29
27,8
27,2
14,93
Liczba wypalanych dziennie papierosów
15
27
25,8
Proc. palących papierosy
14,5
25
1996
2003
2005
2007
2009
2011
2013
2015
40
Odsetek nadużywających alkoholu i biorących narkotyki w latach 1991-2015
w próbach osób w wieku 18+
7,7
5
6,8
6,6
6,5
6,3
4,5
6,7
6
6,3
5,8
4
5,4
5,3
5,6
4,4
3,5
4,9
Biorący narkotyki
3
4,2
Nadużywający alkoholu
2,5
3,5
2
2,8
1,3
1,5
0,9
1
0,5
7
0,9
1
0,9
1,2
1,3
1
2,1
1,4
0,7
0,3
0,7
0
0
1991
1995
1997
2003
2005
2007
2009
2011
2013
2015
41
Proc. nadużywających alkoholu
Proc. biorących narkotyki
5,5
Natężenie stresu życiowego
Przeciętne natężenie stresu życiowego w całych próbach w latach 2000-2015
9
8,5
8,41
8
8
7,71
7,59
7,5
7
6,97
6,68
6,58
6,5
6,25
6
2000
2003
2005
2007
2009
2011
2013
2015
Rok badania
42
Przeciętne natężenie czterech rodzajów stresu w latach 2000-2015
2,00
1,80
1,60
1,40
1,20
1,00
0,80
0,60
0,40
małżeński
rodzicielski
ekologiczny
zdrowotny
0,20
0,00
2000
2003
2005
2007
2009
2011
2013
2015
43
Przeciętne natężenie czterech rodzajów stresu w latach 2000-2015
2,00
1,80
1,60
1,40
1,20
1,00
0,80
0,60
0,40
finansowy
0,20
pracy
kafkowski (urzędniczy)
opiekuńczy
0,00
2000
2003
2005
2007
2009
Rok badania
2011
2013
2015
44
Proc.
Procent zamierzających emigrować zarobkowo w ciągu następnych 2 lat
14,0
12,0
11,4
10,0
8
8,0
6,4
7
6,9
6,0
4,0
2,0
0,0
2007
2009
2011
2013
2015
45
Belgia
Szwecja
Najpopularniejsze kierunki zamierzonych emigracji zarobkowych w latach 2007-2015
3,6
2,6
1,8
1,6
2,7
2,7
3
2
2,9
2,8
2,9
4,8
2,3
2,1
1,7
2,8
1,7
2,2
3
4,3
5,7
2013
2009
2013
USA
2009
2013
Irlandia
2013
Niemcy
Wielka
Brytania
Holandia Norwegia
2013
Włochy
2009
2009
2009
2013
UWAGI: otwarcie rynków pracy dla Polaków: Wielka Brytania i Irlandia 2004, Holandia 2007,
Norwegia 2009, Niemcy 2011
7,9
3,8
2009
6,4
11,6
10,6
12,3
12
2013
2009
23,7
2013
20,8
19
2009
22,5
39,6
2013
36,1
37,8
2009
25
0
10
20
30
40
Proc.
50
46
Procent respondentów, którzy uznali, że miniony rok należał w ich życiu do udanych
w latach 2000-2015
Proc.
90
85
84
80,4
80
80,9
79,9
78,5
75
70
71,1
72,3
69,2
65
2000
2003
2005
2007
2009
2011
2013
2015
47
Od kogo zależało, że miniony rok był w życiu respondenta udany lub nieudany? (procent
wskazań na samego siebie, na władze, los i innych ludzi wśród osób oceniających
miniony rok jako udany lub nieudany w 2000, 2003, 2009, 2011 i 2015 r.)
34,9
33,1
Rok nieudany
Od innych ludzi
27,2
27
54,4
Od losu
46,6
50,2
57,5
56,6
19,3
22,1
Od władz
24
Ode mnie
39
24,5
23,9
Od innych ludzi
Rok udany
31,6
27,1
30,2
52,2
2015
33,3
2011
32,4
2009
26,6
24,4
2003
21,8
24
36,7
2000
37,9
Od losu
37,1
38,5
43,6
2,7
4,4
Od władz
3,5
5,4
11,9
81,6
81,7
Ode mnie
76,5
0
10
20
30
40
50
60
70
81,1
82,8
80
90
Proc.
48
Odsetki wskazań w siedmiu badaniach, od czego lub kogo zależało to, że miniony rok był dla
respondenta udany lub nieudany
80
70,2
71,4
71,9
74
66
70
61,2
61,5
60
50
Ode mnie
40
Od władz
30
24,3
20
15
10
9
7,4
7,9
7,9
2007
2009
2011
2013
5,4
0
2000
2003
2015
49
Procent respondentów pozytywnie oceniających całe swoje dotychczasowe życie
(jako „wspaniałe”, „udane” lub „dosyć dobre”)
85
81,2
80
78,2
Procent
75
76,2
76,6
2007
2009
78,9
72,1
70
68,6
69
65
61,6
61
60
58,8
58,1
58,2
55,4
55
53,1
50
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
2000 2003
Rok badania
2005
2011
2013
2015
50
Procent osób pozytywnie oceniających swoje życie w 28 krajach Unii Europejskiej
wiosną 2014 r. i w Polsce wiosną 2015 r.
98
98
Dania
96
95
95
94
93
92
91
91
90
Finlandia
Wielka Brytania
Austria
Malta
Francja
85
84
Cypr
82
81
80
80
79
78
Polska
Czechy
Hiszpania
74
72
72
Litwa
70
Chorwacja
67
66
Węgry
62
55
Portugalia
50
44
43
Grecja
0
20
40
60
80
Proc.
100
51
Źródło danych: Eurobarometr wiosna 2014 (file:///C:/Users/czapinski/Desktop/eb81_publ_en.pdf) i Diagnoza Społeczna 2015
Procent osób pozytywnie oceniających swoje życie w 28 krajach Unii Europejskiej
52
Procent osób w wieku 18+ którzy są „bardzo zadowolone” lub „zadowolone” ze
stosunków z najbliższymi w rodzinie, ze stosunków z kolegami (grupą przyjaciół),
z małżeństwa i z dzieci w latach 1991-2015.
100
ze stosunków w rodzinie
z relacji z kolegami
z małżeństwa
z dzieci
90
80
70
60
50
40
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
2000
2003
2005
2007
2009
2011
2013
53
2015
Procent osób w wieku 18+ którzy są „bardzo zadowolone” lub „zadowolone” z własnych
osiągnięć, z perspektyw na przyszłość, z własnego wykształcenia i z pracy w latach 1991-2015
60
z osiągnięć
z perspektyw
z wykształcenia
z pracy
50
40
30
20
10
0
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
2000
2003
2005
2007
2009
2011
2013
54
2015
Odsetek osób ufających innym ludziom, działających na rzecz społeczności
lokalnej, będących członkami nieobligatoryjnych organizacji i wolontariuszy
30
27
26
Ufający innym
%
25
Aktywni społecznie
Członkowie organizacji
20
20
Wolontariusze
15,1
15
12,9
12,2
13,6
15,6
15,6
14,8
10,3
9,3
15,2
13,4
14,1
12,1
13,4
13,4
12,2
11,5
10,3
15,4
13,7
13,2
12,4
10
15,2
10,5
10,5
2003
2005
8,4
5
1992
1995
1997
2000
2007
2009
2011
2013
2015
55
Procent aktywnie działających w różnych rodzajach organizacji wśród osób
należących do jakiejś organizacji
Ekologowie
2,9
3,1
Władze samorządowe
2,7
Partie polityczne
3,2
4,1
4,2
Organizacje upowszechniające wiedzę
4,9
4,8
Komitet mieszkańców
6
Organizacje zawodowe, branżowe
6
Organizacja pomagające
6,7
2013
6,5
7,8
2015
7,2
Komitety rodzicielskie
8,1
8,3
Organizacje towarzyskie
9,5
9,5
Związki zawodowe
11,7
12,1
Koła zainteresowań
13,7
13,6
Kluby sportowe
13,8
15,3
Organizacje religijne
23,9
24,5
Inne organizacje
24,6
24,7
0
5
10
15
20
25
30
56
Odsetek osób dorosłych uczestniczących w nabożeństwach i innych uroczystościach
religijnych co najmniej 4 razy w miesiącu i modlących się do Boga w trudnych
sytuacjach w latach 1992-2015
60
55,7
55
51,8
51,3
51,4
50,1
50
46,4
46,4
46,1
43,7
45
42,7
42,7
41,4
Udział w nabożeństwach 4+ razy
40
Modlitwa
33,8
35
31,9
32,1
30,5
30,4
30
28,3
27,4
25,5
25,3
23,6
25
20
1992
1993
1995
1997
2000
2003
2005
2007
2009
2011
2013
2015
57
Standaryzowany wskaźnik religijności (częstości praktyk religijnych, modlitwy i wskazania
Boga jako wartości kardynalnej)
58
Wskaźnik przestępczości w 2015 r. w przekroju wojewódzkim(panel A) i regresja odsetka ofiar przestępstw na
udział gospodarstw domowych, których członkowie żyli przed II wojną światową na polskich tzw. Kresach
Wschodnich (panel B)
A Wskaźnik przestępczości
B Analiza regresji
R2=0,68
59
Odsetek bezrobotnych wśród osób w wieku aktywności zawodowej (kobiety
18-60 lat, mężczyźni 18-65 lat) bez emerytów, rencistów i uczących się w trybie
dziennym według różnych kryteriów bezrobocia
Stopa bezrobocia wśród osób w wieku aktywności zawodowej
Kryterium bezrobocia
2005
2007
2009
2011
2013
2015
Rejestracja w urzędzie pracy
17,6
12,5
9,9
10,9
13,9
9,5
Rejestracja + gotowość podjęcia pracy
14,7
8,9
7,2
9,0
11,4
5,9
Rejestracja + gotowość podjęcia pracy + poszukiwanie pracy +
niepracowanie
11,9
6,5
5,1
6.5
8,6
5,4
10,3
6,7
Łącznie z bezrobotnymi niezarejestrowanymi (bierni zawodowo
gotowi do podjęcia pracy i poszukujący jej, N w 2013=278, w
2015=214)
60
Procentowy rozkład odpowiedzi na pytanie, „Czy Pana(-i) zdaniem, reformy w Polsce po
1989 r. udały się ogólnie czy raczej nie udały?”, w latach 1997-2015 wśród osób
w wieku 18+ lat
70
udały się
nie udały się
57,4
60
47,4
50
46,7
40,1
40
36,3
37,2
44,4
37,8
29,8
30
20
10,4
10
7,7
6,1
2000
2003
7,5
10,3
12,5
14
11,7
16,1
0
1997
2005
2007
2009
2011
2013
2015
61
Profile demograficzno-społeczno-psychologiczne elektoratów 4 partii
politycznych w latach 2013 i 2015
2013
Dochód
Przedsiębiorczość
0,6
Wykształcenie
0,4
Internauci
0,2
2015 Przedsiębiorczość
Klasa miejscowości
0
Internauci
-0,2
-0,4
Dobro wspólne
Wiek
-0,6
-0,8
Demokracja
Zadowolenie z
sytuacji w kraju
Autodeterminizm
Uprzedzenia
Religijność
Fatalizm
PiS
PO
Dobro wspólne
Dochód
0,6
0,4
0,2
0
-0,2
-0,4
-0,6
-0,8
Wykształcenie
Klasa miejscowości
Wiek
Demokracja
Zadowolenie z
sytuacji w kraju
Autodeterminizm
Uprzedzenia
Religijność
FatalizmPiS
PSL
PO
SLD
62
Która z przyczyn katastrofy polskiego samolotu pod Smoleńskiem 10 IV 2010 r.
jest Pana/Pani zdaniem najbardziej prawdopodobna?
(proszę zaznaczyć najwyżej dwie z poniższych przyczyn)
20
21,1
21,8
Błąd pilotów lub kontrolerów lotu
Zamach, spisek przeciwko polskiemu Prezydentowi
12,1
Naciski na pilotów, aby lądowali bez względu na
trudne warunki
201
5
201
3
15,3
16,7
23,4
24,5
Ogólny bałagan w instytucjach odpowiedzialnych za
lot
23,5
36
26,2
30,7
3,8
4,9
6,2
Inna przyczyna
Trudno powiedzieć
30,5
26,5
0
5
10
15
20
25
Procent odpowiedzi
30
34
35
63
40
Proc.
41
40,6
39
Ksenofobia
37
Zwolennicy PiS
35
Zwolennicy PO
39,8
35,5
33,8
33
29,8
31
29
27
26,8
36,3
30,4
32,3
26,5
25
2009
2011
2013
2015
Procent osób o nastawieniu ksenofobicznym w latach 2009-2015 i procent zwolenników
PiS i PO w latach 2011-2015 w próbie panelowej
Cebulowa teoria szczęścia
Prawdopodobieństwo zawarcia małżeństwa między 2009 i 2015 rokiem wśród osób stanu
wolnego w 2009 r. w zależności od płci i od poczucia szczęścia w 2009 r. w próbie
panelowej
Prawdopodobieństwo małżeństwa
0,25
0,22
Mężczyzna
0,2
0,17
Kobieta
0,15
0,13
0,09
0,1
0,08
0,05
0,02
0
0
Bardzo szczęśliwi
Dosyć szczęśliwi
Poczucie szczęścia
Niezbyt szczęśliwi
Nieszczęśliwy
65
Proc. bardzo szczęśliwych
Procent osób bardzo szczęśliwych w różnym czasie przed i po zawarciu małżeństwa
38
36
25
26
21
22
22
17
16
13
14
14
-4
-3
17
16
15
11
6
-6
-5
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
Liczba lat przed i po zawarciu małżeństwa
66
Prawdopodobieństwo rozwodu między 2009 i 2015 rokiem w zależności od poczucia
szczęścia w różnym czasie przed rozwodem w próbie panelowej
0,06
Przwdopodobieństwo rozwodu
0,054
0,05
0,045
do 2 lat
0,04
do 4 lat
do 6 lat
0,03
0,02
0,01
0,009
0,005
0
0,002
Bardzo szczęśliwi
Dosyć szczęśliwi
Niezbyt szczęśliwi
Nieszczęśliwi
67
Wola życia i ogólny dobrostan subiektywny w różnym czasie przed i po rozpadzie małżeństwa w
grupie osób, które się rozwiodły i nie wzięły ślubu powtórnie w próbie panelowej
0,2
-0,1
-0,4
Wola życia
-0,7
Dobrostan
-1
-6
-4
-2
0
2+
Liczba lat przed i po rozwodzie
68
Proc. bardzo szczęśliwych
Procent osób bardzo szczęśliwych w różnym czasie przed i po urodzeniu dziecka żyjących w
małżeństwie w jednorodzinnych gospodarstwach domowych w porównaniu z osobami
bezdzietnymi żyjącymi w małżeństwie w jednorodzinnych gospodarstwach domowych w
podobnym wieku w tych samych okresach
Urodzenie dziecka
28
27
Bezdzietni
25
22
21
21
21
21
21
21
21
21
21
21
21
20
20
19
19
18
16
16
15
14
13
10
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
Liczba lat przed i po urodzeniu dziecka
69
Warunki życia gospodarstw domowych i sfera
ubóstwa w Polsce w latach 2011-2015
Tomasz Panek
Instytut Statystki i Demografii SGH
Tygodnik
70
Tabela 2. Dochody netto gospodarstw domowych według województw w marcu/czerwcu
2015 r.
Województwa
Dolnośląskie
Kujawsko-pomorskie
Lubelskie
Lubuskie
Łódzkie
Małopolskie
Mazowieckie
Opolskie
Podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
Śląskie
Świętokrzyskie
Warmińsko-mazurskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
Dochody netto w zł
na gospodarstwo
na jednostkę
na osobę
domowe
ekwiwalentną
3642,73
1635,90
1962,15
3273,90
1332,43
1636,54
3211,89
1316,61
1627,80
3906,77
1567,77
1959,80
3353,55
1458,63
1763,84
3987,33
1557,61
1947,21
4541,23
1939,78
2365,05
3401,53
1408,81
1727,79
3294,36
1200,76
1531,41
3432,73
1398,20
1735,99
4017,59
1632,00
2016,14
3653,58
1607,50
1937,18
3489,62
1339,68
1686,91
3409,91
1371,10
1715,07
3767,99
1468,83
1836,86
3593,37
1560,05
1890,51
Tygodnik
71
Proc. gospodarstw domowych o
określonym sposobie radzenia sobie
34,16
36,14
36,91
2011
35,00
25,00
20,00
2013
26,74
30,00
23,20
19,80
17,54
19,54
16,74
15,00
2015
22,49
17,05
13,05
5,09
10,00
5,30
6,24
5,00
0,00
z wielką
trudnością
z trudnością
z pewną
trudnością
raczej łatwo
łatwo
Sposoby radzenia sobie
Wykres 1. Radzenie sobie gospodarstw domowych przy uzyskiwanych dochodach w latach
2011-2015 w próbie panelowej.
Tygodnik
72
ZASOBNOŚĆ MATERIALNA
34,82
36,04
34,53
działka rekreacyjna
22,83
23,73
26,82
łódź motorowa, żaglowa
telefon stacjonarny
dostęp do Internetu w domu
14,51
19,23
27,61
32,48
Dobra trwałego użytku
12,41
16,77
39,92
23,46
39,86
42,32
44,07
dom letniskowy
26,72
30,91
kino domowe
płatna telewizja satelitarna lub kablowa
38,24
12,03
15,94
15,46
22,52
46,76
46,16
57,85
59,92
57,88
telewizor LCD lub plazma
kuchenka mikrofalowa
zmywarka do naczyń
pralka automatyczna
2011
30,37
36,17
40,69
komputer przenośny (laptop, notebook)
czytnik książek
2013
26,50
samochód osobowy (osobowo-dostawczy)
komputer stacjonarny
2015
14,00
18,17
22,68
26,19
30,09
32,60
33,30
35,84
37,24
55,00
58,40
59,40
0
10
20
30
40
50
60
70
Proc. gospodarstw domowych, wśród gospodarstw domowych nieposiadających
wybranych dóbr trwałego użytku, nie posiadających ich z powodu braku środków
finansowych
Wykres 4. Wpływ warunków finansowych na wyposażenie gospodarstw domowych w wybrane
dobra trwałego użytku w latach 2011-2015 w próbie panelowej.
Tygodnik
73
Proc. gospodarstw domowych posiadających oszczędności
50
45
40
44,87
2011
2013
39,79
2015
33,29
37,10
35
32,49
33,13
26,89
30
23,78
25,07
25
22,68
20,69
21,99
15,13
20
12,36
15
7,27
11,90
10
6,28
7,08
5
0
mają oszczędności
do miesięcznych dochodów powyżej miesięcznych – do powyżej 3-miesięcznych – do powyżej półrocznych – do powyżej rocznych dochodów
gospodarstwa
gospodarstwa domowego
3-miesięcznych dochodów
półrocznych dochodów
rocznych dochodów
Stan posiadania i skala oszczędności
Wykres 5. Stan posiadania i skala oszczędności gospodarstw domowych w latach 2011-2015 w
próbie panelowej.
74
Tygodnik
39,99
2011
40
2013
35,46
Proc. zadłużonych gospodarstw domowych
35
2015
31,46
30
27,33
23,76
21,62
25
19,53
20
23,43
21,41
20,85
17,14
19,92
18,13
15,91
15
15,65
14,30
13,44
11,23
10
5
0
są zadłużone
do miesięcznych dochodów powyżej miesięcznych – do 3- powyżej 3-miesięcznych – do powyżej półrocznych – do
gospodarstwa
miesięcznych dochodów
półrocznych dochodów
rocznych dochodów
gospodarstwa domowego
Stan i skala zadłużenia wśród gospodarstw domowych zadłużonych
Wykres 6. Stan zadłużenia gospodarstw domowych i skala tego zadłużenia wśród zadłużonych
gospodarstw w latach 2011-2015 w próbie panelowej.
Tygodnik
75
Proc. gospodarstw domowych mających zaległości w opłatach za mieszkanie
8,00
7,46
7,11
2011
7,00
2013
2015
6,00
5,55
5,00
4,00
3,00
2,12
1,93
1,72
2,00
1,34
1,70
0,78
1,12
1,10
0,91
1,12
1,00
zalegający ogółem
1 miesiąc
2 miesiące
3 miesiące
0,96
0,49
0,71
0,00
0,60
0,97
4-6 miesięcy
7-12 miesięcy
1,28
0,97
0,68
powyżej 12
miesięcy
Skala zaległości w opłatach za mieszkanie
Wykres 8. Zaległości gospodarstw domowych w opłatach za mieszkanie (czynsz) w latach 20112015 w próbie panelowej.
Tygodnik
76
KSZTAŁCENIE DZIECI
zmuszonych do rezygnacji i ograniczeń z
przyczyn finansowych
20,00
15,00
10,00
5,00
0,00
15,63
15,30
12,55
12,32
12,52
6,94
5,24
6,16
4,78 4,68
3,29
2011
2013
2015
10,51
7,92
6,99
5,11
1,62
1,39 0,62
rezygnacja z ograniczenie rezygnacja z rezygnacja z zmiana szkoły
inne
podjęcia przez
lub
korzystania korepetycji dla
na
ograniczenia
dziecko zajęć zawieszenie przez dziecko
dziecka
wymagającą
dodatkowych
wpłat na
z obiadów w
mniejszych
szkołę
szkole
opłat
Formy rezygnacji i ograniczeń
Wykres 11. Trudności finansowe gospodarstw domowych w zakresie kształcenia dzieci w latach
2011-2015 w próbie panelowej.
Tygodnik
77
Proc. gospodarstw domowych zmuszonych
do rezygnacji z wybranych form
uczestnictwa w kulturze z przyczyn finan.
UCZESTNICTWO W KULTURZE
35,00
30,00
27,58
26,68
25,00
30,07
28,92
25,48
21,82
2011
2013
2015
24,12
22,04
23,70
17,86
20,00
21,58
17,35
15,00
19,90
18,63
14,65
10,00
5,00
0,00
kino
teatr, opera,
operetka,
filharmonia, koncert
muzeum lub
wystawa
zakup książki
zakupu prasy
(gazety, tygodniki,
miesięczniki)
Formy uczestnictwa w kulturze
Wykres 13. Trudności finansowe gospodarstw domowych w korzystaniu z wybranych form
uczestnictwa w kulturze w latach 2011-2015 w próbie panelowej.
Tygodnik
78
KORZYSTANIE Z USŁUG SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ
2,72
2,27
1,63
leczenie szpitalne
2011
2013
2015
31,24
30,08
wyjazd do sanatorium
22,28
20,68
zabiegi rehabilitacyjne
22,74
Rodzaje rezygnacji
20,15
11,87
11,20
9,92
badania medyczne
17,54
15,85
14,43
wizyty u lekarza
24,62
23,71
uzyskanie protez zębowych
19,75
24,03
22,35
leczenie zębów
18,57
20,11
18,31
realizacja recept lub wykupienie leków
zalecanych przez lekarza
14,58
0
10
20
30
40
Proc. gospodarstw domowych potrzebujących zakupić leki oraz usługi ochrony
zdrowia i zmuszonych do rezygnacji z zakupu z przyczyn finansowych
Wykres 14. Trudności finansowe gospodarstw domowych w zakupie leków oraz usług ochrony
zdrowia w latach 2011-2015 w próbie panelowej.
Tygodnik
79
Tabela 7. Zmiany agregatowych indeksów ubóstwa, w ujęciu wielowymiarowym według typu
gospodarstwa w latach 2013-2015
Agregatowe indeksy ubóstwa (w proc.)
zasięg ubóstwa
głębokość ubóstwa
Typ gospodarstwa
intensywność ubóstwa
dotkliwość ubóstwa
marzec 2015-marzec 2013
monetar niemone oczywist monetar niemone oczywist monetar niemone oczywist monetar niemone oczywist
-nego -tarnego
ego
nego
-tarnego
ego
nego
-tarnego
ego
-nego -tarnego
ego
Głowa gospodarstwa
w wieku poniżej 60
lat
Głowa gospodarstwa
w wieku 60 lat i
więcej
Ogółem
-2,65
-3,49
-1,97
-6,32
-2,16
-4,24
-1,03
-1,46
-1,24
-0,53
-0,80
-0,66
-1,79
-2,77
-0,78
-2,60
0,94
-0,83
-0,49
-0,78
-0,63
-0,22
-0,22
-0,22
-2,24
-3,14
-1,40
-5,05
-0,76
-2,91
-0,77
-1,13
-0,95
-0,38
-0,52
-0,45
Tygodnik
80
Irena E. Kotowska
Warunki i jakość życia. Diagnoza Społeczna 2015
Sytuacja materialna gospodarstw domowych
a percepcja barier decyzji o dziecku
Warszawa, 17 grudnia 2015
POWODY REZYGNACJI Z DZIECI – RESPONDENCI W WIEKU 20-39 LAT
Wskazania na określone grupy powodów rezygnacji z dzieci według
liczby dzieci
70,0
60,0
50,0
Osoby bezdzietne
Najważniejszy powód
Jeden z trzech
51,2
41,7
40,0
30,0
59,5
50,0
60,0
64,762,0
40,0
20,0
20,0
10,0
Osoby posiadające jedno
Najważniejszy
dziecko
powód
80,0
7,3 12,5
1,0 6,8
GRUPA 1
GRUPA 2
60,0
GRUPA 3
67,767,7
40,0
20,0
3,0 6,3
4,2 9,4
GRUPA 1
GRUPA 2
GRUPA 1
GRUPA 2
25,2
17,8
25,1
16,6
0,0
GRUPA 3
GRUPA 3
GRUPA 4
GRUPA 4
Osoby posiadające dwoje
Najważniejszy powód
dzieci
Jeden z trzech
4,113,5
0,0
0,0
80,0
4,9 6,7
GRUPA 4
•
Bariery obiektywne główną przeszkodą
zostania rodzicem
•
Dla rezygnacji z drugiego i trzeciego dziecka
decydujące znaczenie mają powody związane z
warunkami bytowymi, niepewnością
zatrudnienia, łączeniem pracy
z rodziną
82
Wybrane ustalenia dotyczące barier wzrostu dzietności
• znaczenie przeszkód obiektywnych (dla zostania rodzicem)
kobiety częściej niż mężczyźni powołują się na przyczyny obiektywne
znaczenie przyczyn obiektywnych związanych z niepłodnością rośnie wraz z wiekiem respondentów
•
duża rola przypisywana czynnikom materialnym
poziom dochodów nie różnicuje ocen dotyczących znaczenia trudności materialnych zarówno w
percepcji barier posiadania dzieci jak i bezpośrednio wskazywanych przeszkód, natomiast różnicuje
postrzeganie znaczenia polityki rodzinnej - rola rozwiązań polityki rodzinnej dla osób z niższych grup
dochodowych (pierwsza i druga grupa kwartylowa)
•
brak pracy jako przeszkoda zostania rodzicem i decyzji o kolejnym dziecku
83
Kto decydował się na dziecko w latach 2011-2013? (GGS1 i GGS2)
Stopień realizacji zamierzeń prokreacyjnych w latach 2011-2013 kobiet i
mężczyzn, którzy zadeklarowali postawę na „Tak” (zdecydowanie tak,
raczej tak) według statusu na rynku pracy w 2010/2011 roku (GGS 1)
100%
90%
80%
70%
67%
66%
60%
71%
83%
50%
40%
30%
20%
33%
34%
10%
29%
17%
0%
pracujący
pracujące
mężczyźni
bezrobotne
kobiety
zrealizowane
niezrealizowane
bierne
Zamiast podsumowania
 Znacząca zmiana sytuacji dochodowej rodzin współwystępuje ze wskazywaniem znaczenia czynników
materialnych dla decyzji o dziecku
 Czynniki te są wskazywane zarówno przez rodziny o niższych jak i rodziny o wyższych dochodach
 Analiza urodzeń dostarcza wskazań niejednoznacznych o wpływie tych czynników
 Wpływ liczby dzieci na poziom konsumpcji
Nie tylko obecny poziom konsumpcji, ale obawa o jego obniżenie może wpływać na
nadawanie wysokiej rangi czynnikom materialnym
- Znaczenie przeszkód obiektywnych (niemożność zajścia w ciążę, ryzyko chorób genetycznych dziecka,
niechętna dzieciom postawa partnera, brak odpowiedniego partnera)
Porównanie wydatków na politykę rodzinną w latach 2009-2011 w stosunku do okresu
2006-2008
Level of aggregated expenditures on families in period 2009-2011 as % of the level of
similar expenditures incurred in period 2006-2008 by country
Polska należy do krajów o najwyższej dynamice
wzrostu tych wydatków
Dziękuję Państwu
za uwagę

Diagnoza Społeczna 2000–2015 najciekawszym projektem badaw

Transkrypt

Podobne dokumenty

Informacja prasowa – Co tam panie w statystyce?