Funkcjonowanie szkół w warunkach pandemii grypy A/H1N1

Gimnazjum w Skórzewie
Funkcjonowanie
szkół w warunkach
pandemii grypy
A/H1N1
Skórzewo. 2009 r.
1
Wirus A/H1N1 – Informacje ogólne
Wirus A/H1N1 to nowy szczep – mieszanka świńskich, ludzkich i ptasich wirusów
grypy. Objawy nowej grypy są podobne do tych towarzyszących grypie sezonowej. Objawy
nowej grypy A/H1N1 są podobne jak grypy sezonowej:
• gorączka
• kaszel
• ból gardła
• katar z płynną wydzieliną lub zatkanym nosem
• bóle mięśniowe i stawowe
• ból głowy
• dreszcze
W około 25 – 30% przypadków nowej grypy mogą występować wymioty i biegunka.
Podobnie jak w grypie sezonowej część zachorowań przebiega ciężko, a nawet może
zakończyć się śmiercią. Szerzenie się nowej grypy, podobnie jak grypy sezonowej, odbywa
się przez zakażenia drogą powietrzną i kropelkową. Możliwe jest też przenoszenie się
zakażenia przez dotykanie przedmiotów zanieczyszczonych śliną lub wydzieliną dróg
oddechowych osoby chorej i następnie dotykanie śluzówki osoby zdrowej.
Szkoła jest miejscem, gdzie kontakty między uczniami są bardzo bliskie, a choroby szerzące
się drogą powietrzną mogą przenosić się szczególnie łatwo. Zakażeni uczniowie mogą też
stanowić źródło zakażenia dla swych rodzin oraz innych członków społeczeństwa.
Od miesięcy na świecie narasta zachorowalność na nową grypę, wywołaną tym
wirusem, liczne przypadki zachorowań odnotowano również w Polsce. Wirus nowej grypy
dotarł dotychczas do ok. 200 krajów, gdzie zmarło ponad 2,5 tysiąca osób (dane z połowy
sierpnia 2009) jednak w większości przypadków choroba przebiega łagodnie i nie wymaga
hospitalizacji. W Polsce odnotowano ponad 150 zachorowań. Światowa Organizacja Zdrowia
(WHO) przewiduje, że pierwsze dawki szczepionki przeciwko świńskiej grypie powinny być
gotowe dla północnej półkuli wczesną jesienią.
11 czerwca 2009 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła 6. Fazę pandemii
grypy!
INFOLINIA – GRYPY TYPU A/H1N1
Funkcjonuje infolinia, która udziela wszelkich informacji w zakresie wirusa grypy typu
A/H1N1. Na pytania odpowiadają eksperci Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego
– Państwowego Zakładu Higieny oraz Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Numery telefonów
(22) 54 21 412 – czynny całodobowo
(22) 54 21 413 – czynny od 8:00 do 16:00
(22) 54 21 414 – czynny od 8:00 do 16:00
ZALECENIE GŁÓWNEGO INSPEKTORA SANITARNEGO
Grypa A/H1N1 – zalecenia dla szkół, rodziców, zakładów pracy
Ogólne wskazania profilaktyczne:
Należy:
◄ unikać bliskiego kontaktu z chorymi osobami,
◄ kiedy jest się chorym, zostać w domu i zachować dystans do osób zdrowych,
◄ zasłaniać usta i nos chusteczką higieniczną podczas kichania i kasłania, a zużytą
chusteczkę wyrzucić do kosza na śmieci,
◄ myć często ręce,
◄ unikać dotykania oczu, nosa i ust, żeby nie roznosić zarazków,
◄ dbać o siebie, dużo spać, być aktywnym fizycznie, unikać stresu, pić dużo płynów i
zdrowo się odżywiać
Informacje dla dyrektorów, nauczycieli i opiekunów w placówkach nauczania i
wychowania
Należy:
◄ obserwować dzieci i młodzież wykazującą objawy grypopodobne w trakcie pobytu w
placówkach, takie jak: gorączka, kaszel, ból gardła, ból mięśni, ból głowy, dreszcze,
osłabienie, w niektórych przypadkach biegunka,
◄ informować rodziców i opiekunów o zaobserwowanych objawach grypopodobnych celem
konsultacji z lekarzem rodzinnym,
◄ zadbać o ciągły dostęp do środków higienicznych w toaletach,
◄ organizować w ramach możliwości jak najwięcej pobytu uczniów na świeżym powietrzu
w czasie przerw i lekcji wychowania fizycznego,
◄ monitorować strony internetowe Państwowej Inspekcji Sanitarnej www.pis.gov.pl celem
uzyskania bieżących informacji.
Informacje dla dzieci i młodzieży
Należy:
◄ myć ręce mydłem i ciepłą wodą przez co najmniej 20 sekund,
◄ jeśli nie masz chusteczki podczas kichania lub kasłania, zasłoń usta i nos rękawem w
okolicy powyżej łokcia, a nie dłońmi,
◄ umyć ręce po kasłaniu lub kichaniu,
◄ unikać kontaktu z osobami, które kichają i kaszlą,
◄ przebywać w czasie wolnym na świeżym powietrzu.
PROPOZYCJA ZALECEŃ DLA SZKÓŁ
Co powinien zrobić personel szkoły dla ochrony uczniów i pracowników
◄ Zorganizować i przeprowadzić szkolenie lub serie szkoleń z zakresu zapobiegania
szerzeniu się zakażeń wirusem nowej grypy A/H1N1 dla uczniów oraz dla rodziców.
◄ W okresie przygotowawczym konieczne jest sprawdzenie kanałów łączności szkoły z
rodzicami i możliwości szybkiego ich powiadamiania.
◄ Prowadzić aktywną politykę zapobiegania zakażeniom przez dostarczanie materiałów
informacyjnych na temat zachowania w szkole, mycia rąk, higieny kaszlu i czyszczenia
nosa oraz promować w szkole zachowania zmniejszające prawdopodobieństwo zakażenia.
◄ Zachęcać do szczepień przeciw grypie sezonowej oraz nowej grypie A/H1N1. Wskazane
może być uzgodnione z lekarzem zorganizowanie akcji szczepień dla uczniów. Sfinansowanie
takiej akcji przez lokalny samorząd byłoby bardzo pożądane.
◄ W razie wystąpienia objawów grypowych wymagać od rodziców zgłoszenia dziecka do
lekarza i do tego czasu pozostania w domu. W przypadku stwierdzenia takich objawów u
ucznia w szkole natychmiast umieści go w pomieszczeniu odosobnionym i jeśli są to objawy
o niewielkim nasileniu, powiadomić rodziców o konieczności odebrania ucznia ze szkoły, a w
przypadku ciężkiego zachorowania odesłać ucznia transportem sanitarnym do szpitala
zakaźnego lub innego, wyznaczonego do leczenia grypy, uzgadniając to z
rodzicami/opiekunami dziecka.
◄ Zapewnić miejsca do mycia rąk lub ich dezynfekcji odpowiednimi preparatami
alkoholowymi (≥60%) i zapewnić wyposażenie tych miejsc w odpowiednie środki i
materiały.
◄ Zapewnić higienę miejsc przebywania uczniów i codzienne ścieranie powierzchni, które
mogą być zanieczyszczone wydzielinami i których mogą dotykać uczniowie. Znaczną część
tych zabiegów higienicznych mogą wykonywać sami, odpowiednio poinstruowani uczniowie.
Czas zakaźności wydzielin poza organizmem człowieka wynosi 2 – 8 godzin.
◄ W uzasadnionych przypadkach, po konsultacji z lekarzem lub epidemiologiem, zalecić
noszenie maseczek ochronnych na nos i usta na terenie szkoły i w drodze do niej.
Co może zrobić uczeń i jego rodzice, aby zredukować prawdopodobieństwo szerzenia się
zakażeń w szkole?
◄ Pozostać w domu w razie choroby. Jeśli objawy odpowiadają wymienionym wyżej
objawom grypy, należy pozostać w domu 7 dni od wystąpienia objawów lub 1 dzień po
ustąpieniu objawów, jeśli objawy trwają7 dni lub dłużej.
◄ W czasie kaszlu lub czyszczenia nosa zakrywać nos i usta chusteczką jednorazową, którą
po jednorazowym użyciu należy wyrzucić, a ręce umyć starannie wodą z mydłem.
◄ W rozmowie unikać bliskich kontaktów twarzą w twarz. W tym szczególnym przypadku
uzasadnione jest rozmawianie z głową odwróconą od rozmówcy.
◄ Unikać dotykania palcami ust, nosa i powiek oczu.
◄ Poza szkołą unikać przebywania w pomieszczeniach z kilkoma osobami na raz, a
szczególnie masowych zgromadzeń i sportów kontaktowych.
◄ Przestrzegać zasad higienicznych wynikających z instrukcji uzyskanych w szkole również
w domu i we wszystkich sytuacjach pozaszkolnych.
Postępowanie z uczniami narażonymi w szkole na kontakt z potwierdzonym
przypadkiem nowej grypy A/H1N1
Jak postępować w przypadku, gdy do szkoły przyjdzie uczeń z objawami grypy, jeżeli nowa
grypa szerzy się w miejscowości, gdzie znajduje się szkoła?
◄ O sytuacji należy niezwłocznie powiadomić rodziców chorego ucznia.
◄ Należy ucznia umieścić w pomieszczeniu, gdzie nie przebywają inni ludzie. W przypadku
objawów o niewielkim nasileniu powiadomić rodziców o konieczności odebrania ucznia
ze szkoły, a w przypadku ciężkiego zachorowania odesłać ucznia transportem sanitarnym
do szpitala zakaźnego lub innego, wyznaczonego do leczenia grypy, w porozumieniu z
rodzicami/opiekunami dziecka.
◄ Jeśli uczeń z objawami grypy ma powód, by wejść do pomieszczenia z innymi ludźmi,
powinien zakryć nos i usta chusteczką jednorazową lub płatkiem ligniny, albo jeśli jest taka
możliwość – założyć maseczkę ochronną na nos i usta.
Co należy zrobić dla uczniów, którzy mieli kontakt z osobą, u której potwierdzono lub
podejrzewano zakażenie wirusem nowej grypy A/H1N1?
Zalecenia prof. dr hab. Andrzej Zielińskiego- Krajowego Konsultanta ds. Epidemiologii
◄ Należy poinformować rodziców o tym kontakcie i możliwości zakażenia.
◄ Zalecić im codzienne pomiary temperatury i obserwację, czy u ucznia nie występują
objawy grypy w ciągu 7 dni od kontaktu.
◄ Zalecić im nie posyłanie ucznia do szkoły i zgłoszenie się do lekarza w przypadku
wystąpienia objawów grypowych w ciągu 7 dni od kontaktu.
Propozycja zaleceń dla osób zamieszkujących wspólnie w jednym mieszkaniu
Grypa jest chorobą , która jest zaraźliwa głównie w okresie objawowym i jej
zaraźliwość jest zależna od nasilenia objawów choroby, szczególnie kaszlu i nieżytu nosa.
Mieszkanie jest również miejscem, gdzie kontakty między lokatorami, a szczególnie
członkami rodzin mogą być szczególnie bliskie i gdzie choroby szerzące się drogą
powietrzną mogą przenosić się bardzo łatwo. Zakażenia nabywane w domu mogą być z kolei
przenoszone do zakładów pracy, szkół oraz innych miejsc gromadzenia się ludzi poza
domem. Skutecznie zapobieganie szerzeniu się zakażeń dotyczy zachowań w mieszkaniu, a
także odpowiedniego postępowania w sytuacjach, w których osoby znajdują się poza nim.
Co mogą zrobić współlokatorzy mieszkania, aby zapobiec szerzeniu się zachowań na grypę?
◄ Aby zapobiec szerzeniu się zakażeń, należy nastawić się na wczesne wykrywanie objawów
grypowych, w tym wzrostu temperatury ciała, i nie lekceważenie żadnego z nich.
◄ Osoba, która ma jeden lub więcej objawów wymienionych powyżej, powinna w miarę
możliwości ograniczyć bliskie, w tym intymne kontakty z innymi osobami i niezwłocznie
zgłosić się do lekarza.
◄ Jeżeli z racji małego nasilenia objawów lekarz zaleci pozostawienie w czasie choroby w
domu, powinno się zapewnić osobie chorej osobny pokój, do którego powinno się
wchodzić tylko w celu niezbędnej obsługi chorego, zawsze starając się zakryć nos i usta
maseczką lub przynajmniej chusteczką jednorazową.
◄ Jeżeli nie ma w mieszkaniu możliwości zapewnienia osobie chorej osobnego
pomieszczenia, należy o tym fakcie poinformować lekarza, który zaleca pozostawienie
chorego w domu, aby mógł go uwzględnić w swej decyzji o wskazaniach do
hospitalizacji.
◄ Osoby, które mają w czasie epidemii objawy grypowe, a nie są hospitalizowane, nie
powinny opuszczać mieszkania przez 7 dni od wystąpienia objawów lub o 1 dzień dłużej
niż trwają objawy, jeśli choroba trwa 7 dni lub dłużej. Szczególnie osoby samotne
powinny być zaopatrzone w produkty spożywcze na okres ponadtygodniowy, aby uniknąć
konieczności odwiedzania sklepów.
Specyfika opieki domowej nad dziećmi i młodzieżą szkolną w czasie pandemii grypy.
◄ Pierwszym warunkiem zapobiegania zakażeniom wirusem grypy jest pilna obserwacja
dzieci pod kątem występowania u nich podanych wyżej objawów chorobowych. Należy
pamiętać, że szczególnie u dzieci z nową grypą A(H1N1) często występują objawy ze
strony przewodu pokarmowego.
◄ Samotne przebywanie przez długi okres może stanowić dla dziecka poważne obciążenie
psychiczne. Jeżeli zostanie podjęta decyzja o przebywaniu opiekuna w pokoju z chorym
dzieckiem, należy pouczyć dziecko o odpowiednim zakrywaniu nosa i ust w czasie kaszlu
i zaopatrzyć opiekuna w maseczkę fizelinową. Poza zabiegami sanitarnymi opiekun
powinien pozostawać w możliwie jak największej odległości od chorego dziecka.
Poważny problem może stanowić dyscyplina i stosowanie się dzieci i młodzieży do
zaleceń
◄sanitarno-epidemiologicznych, szczególnie do zakazu gromadzenia się w pomieszczeniach
i wspólnych zabaw.
Zapoznano nauczycieli na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 23 września 2009 r.
Opracowała Izabela Chołody na postawie materiałów edukacyjnych przygotowanych przez Krajowy
Punkt Centralny ds. Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych
Przy Zakładzie Epidemiologii NIZP – PZH w oparciu o rekomendacje CDC.