NIEPŁODNOŚĆ

NIEPŁODNOŚĆ
NIEPŁODNOŚĆ
Autor: Magdalena Starek
DEFINICJA
NIEMOŻNOŚĆ POSIADANIA POTOMSTWA
MIMO:
- REGULARNEGO WSPÓŁŻYCIA 3-4 RAZY W CIĄGU
TYGODNIA
- BEZ ZABEZPIECZENIA
- PRZEZ 2 LATA
EPIDEMIOLOGIA
ŚWIAT: 8 – 18 % par w wieku reprodukcyjnym
POLSKA: 10 – 15 % par w wieku reprodukcyjnym
KOBIETA: 30 %
MĘŻCZYZNA: 30 %
OBOJE: 10 %
IDIOPATYCZNA: 10 - 25 %
PODZIAŁ
• PIERWOTNA I WTÓRNA
PIERWOTNA – kobieta nigdy nie była w ciąży
WTÓRNA – kobieta wcześniej zaszła w ciążę i urodziła lub poroniła
• ŻEŃSKA , MĘSKA, MAŁŻEŃSKA
MAŁŻEŃSKA – rodzaj odpowiedź immunologicznej. Przeciwciał przeciwko składnikom
nasienia wytwarzane przez kobietę lub autoprzeciwciała mężczyzny
Niemożność posiadania potomstwa mimo starań
Wizyta u lekarza
Poszukiwanie przyczyny
Wykluczenie choroby ogólnoustrojowej
Badanie nasienia, diagnostyka mężczyzny
Diagnostyka kobiety
BADANIE NASIENIA
Wynik prawidłowy:
• Objętość ejakulatu: 2-5 ml
• Liczba plemników: 20-300 mln/ml
• Odsetek plemników o prawidłowej ruchomości: > 40%
• Morfologia plemników: > 50% plemników o owalnym kształcie główki
• Ruch postępowy: > 50% plemników
• Średnia szybkość ruchu: > 25 ľm/s
• pH : 7,2-7,8
• Test aglutynacji: < 10% plemników opłaszczonych przeciwciałami
PRZYCZYNY NIEPŁODNOŚCI
ŻEŃSKIEJ
• Choroby ogólnoustrojowe:
cukrzyca, choroby tarczycy, choroby nadnerczy, poważne schorzenia nerek i wątroby,
przyczyny psychogenne, alkoholizm, otyłość lub nadmierna chudość, choroby weneryczne
• Czynniki genetyczne : zespół Turnera(obecność tylko jednego chromosomu X)
• Zaburzenia hormonalne:
niedoczynność przysadki, hipogonadyzm, hiperprolaktynemi
• Choroby anatomiczne i czynnościowe jajników, jajowodów, macicy i
pochwy: (powodują zaburzenia jajeczkowania i/lub niedrożność ): zespół policystycznych
jajników, rak jajnika, przedwczesna menopauza, endometrioza, choroby zapalne miednicy małej ,
zrosty otrzewnowe w miednicy małej, zaburzenia rozwojowe macicy, mięśniaki macicy, zrosty
wewnątrzmaciczne, zwężenie szyjki macicy, przeciwciała p/ składnikom spermy, nieprawidłowości
śluzu, szyjkowego (brak transportu nasienia do światła macicy), zwężenia światła pochwy
DIAGNOSTYKA NIEPŁODNOŚCI
ŻEŃSKIEJ
Histerosalpinografia (HSG)
-
Drożność jajowodów
Budowy macicy
Zrosty
Wady wrodzone
Polipy
Mięśniaki
DIAGNOSTYKA NIEPŁODNOŚCI
ŻEŃSKIEJ
Histeroskopia
• Wyróżnia się histeroskopię obrazową i zabiegową
• Zwykle wykonywane w znieczuleniu
• Czas trwania ok. kilku – kilkunastu minut
http://www.youtube.com/watch?v=7Xrmynv9ZVU
DIAGNOSTYKA NIEPŁODNOŚCI
ŻEŃSKIEJ
Laparoskopia
• Metoda diagnostyczno – operacyjna
• Umożliwia ocenę: jajników, jajowodów, macicy i miednicy mniejszej
• Wykonywana w znieczuleniu
DIAGNOSTYKA NIEPŁODNOŚCI
ŻEŃSKIEJ
USG przezpochwowe
Badania hormonalne – prolaktyna, FSH, LH
Pomiar temperatury
Badanie owulacji
LECZENIE NIEPŁODNOŚCI
ŻEŃSKIEJ
• Hiperprolaktynemia
Leki hamujace jej uwalnianie z przedniego
płata przysadki np. bromokryptyna, lizuryd
• Hipogonadyzm hipogonadotropowy
(obniżony poziom gonadotropin przysadkowych)
• Hipogonadyzm normogonadotropowy
( FSH i LH w normie lub nieco obniżone)
Egzogenne gonadotropiny, do momentu
gdy pęcherzyk Graffa ma ok 18-20 mm
Podaje się preparaty zawierające LH,
co uruchamia jajeczkowanie
Leki o działaniu antyestrogennym ,
które w wyniku hamowania
sprzężenia ujemnego osi
podwzgórze-przysadka-jajnik uruchomiają
rezerwy czynnościowe przysadki i wyrzut
dodatkowej ilości gonadotropin
LECZENIE NIEPŁODNOŚCI
ŻEŃSKIEJ
• Hipogonadyzm hipergonadotropowy
(wysoki poziom FSH i LH)
• Niewydolność ciałka żółtego
(obniżony stosunek LH :FSH poniżej 1)
Podawanie analogów gonadoliberyn, do
Unormowania poziomu FSH i LH
Za mała prosukcja progesteronu przez
Ciałko żółte. Suplementacja gestagenowa
LECZENIE NIEPŁODNOŚCI
ŻEŃSKIEJ
Inseminacja – wybrane z nasienia zdrowe plemniki są przenoszone za pomocą
cewnika do jam macicy. Dzięki temu omija się barierę śluzu szyjowego, w który
znajdują się czynniki uszkadzające plemniki.
Dojajowowodowe przeniesienie gamet (GIFT – gamete intra fallopian tube
transfer) poprzez nakłucie pod kontrolą USG pobierane są od kobiety i
mężczyzny gamety, a następnie laparoskopowo przeniesione do jajowodów.
Metoda stosowana w przypadku niewielkich zrostów i niepłodności
immunologicznej.
Dojajowowdowe przeniesienie zarodka ( ZIFT – zygote intra fallopian tube
transfer) pobrane gamety łączą się w warunkach in vitro, a następnie są
podawane laparoskopowo do jajowodu . Metoda stosowana u kobiet z
emdometriozą.
LECZENIE NIEPŁODNOŚCI - IVF
Zapłodnienie pozaustrojowe i transfer zarodka ( IVF – ET – in vitro
fertilazation with embrion transfer).
http://www.youtube.com/watch?v=hYmYsbaNM7Y
LECZENIE NIEPŁODNOŚCI - IVF
Hormonalna stymulacja jajników
Cel: rozwój wielu pęcherzyków Graafa, w celu uzyskania wielu komórek
jajowych
Protokół krótki: agonista gonadoliberyn od 1 dnia cyklu, od 3 dnia włącza się
gonadotropiny, które powodują wzrost komórek jajowych. Po osiągnięciu
właściwego rozmiaru podaje się gonadotropine kosmówkową w celu
zakończenia owulacji
Protokół długi: agonista gonadoliberyn przez od 14 dni, do całkowitej
desensytyzacji przysadki. Częściej stosowany protokół.
LECZENIE NIEPŁODNOŚCI - IVF
Pobieranie komórki jajowej
Pobranie przed momentem owulacji. Punkcja jajnika zwykle w znieczuleniu
miejscowym. Czas trwanie ok. 15 min. Po zabiegu podaje się progesteron w
globulkach lub hCG w iniekcjach aby przygotować macicę na zapłodnienie.
Pobranie i wybranie plemników
Pobranie: Świeże nasienie.
Wybranie:
ICSI ( intracytoplasmic sperm injection) – powiększenie x 400
IMSI ( intracytolpasmic injection with morphologically selected sperm) –
powiększenie x 6000
LECZENIE NIEPŁODNOŚCI - IVF
Zapłodnienie
Zygota przechowywana jest w inkubatorze przez 2- 5 dni , do stadium 6-8 komórek.
Diagnostyka preimplantacyjna
W czasie typowej procedury IVF nie wykonuje się diagnostyki preimplantacyjnej.
Wskazania: obciążający wywiad, wiek matki > 35 r.ż
Embriotransfer
Po przeniesieniu zarodków, kobieta przyjmuje progesteron. Doradza się brak
stosunków przez najbliższe kilka tygodni, aby zarodek nie został wypchnięty. Test
ciążowy wykonuje się po 15 dniach.
IVF - SKUTECZNOŚĆ
USA 2010
<35
Odsetek ciąż
35-37
38-40
41-42
47,7
38,8
29,9
20,1
Odsetek żywych
41,7
urodzeń
31,9
22,1
12,5
Wielka Brytania 2006
Grupa wiekowa kobiet
Procent udanych urodzeń
< 35
28,6%
35–37
25,7%
38–39
17,2%
40–42
10,6%
43–44
4,9%
> 44
0,8%