włączają piąty bieg

BIZNES
Liderzy
IT
włączają piąty bieg
Dzięki mobilności i zwiększającej się użyteczności cyfrowych rozwiązań inaczej dziś
się komunikujemy, inaczej poszukujemy, zamawiamy, inaczej czytamy i słuchamy,
widzimy wszystko i wszędzie i dzieje się to szybciej, jest inicjowane z dowolnego
miejsca i w dowolnej chwili. Nowe technologie z wielkim impetem wdzierają się
w każdy zakamarek naszego otoczenia.
Cyfrowe kanały sprzedaży i marketingu
radykalnie zwiększają możliwości oddziaływania przedsiębiorców na nasze decyzje.
Przedsiębiorcy, którzy chcą zrozumieć potrzeby klientów i skutecznie do nich dotrzeć,
nie mają już wątpliwości, że cyfryzacja coraz mocniej wpływa na konkurencyjność.
Nowe technologie kreują nowe możliwości,
ale także sukcesywnie destabilizują status
quo na rynkach opanowanych przez duże,
międzynarodowe marki. Aż jedna trzecia
członków zarządów największych przedsiębiorstw notowanych na międzynarodowych
giełdach uważa, że ich przychody zostaną
zagrożone w ciągu następnych 5 lat przez
tzw. digital disruptions, czyli zjawisko nagłego pojawiania się nowych technologii
i modeli biznesowych wpływających na wartość obecnie dostarczanych przez te firmy
produktów i usług.
Jest ich coraz więcej i są to często małe firmy, działające szybko, potrafiące świetnie
wkomponować się w określony ekosystem
przedsiębiorstw, bardzo dobrze rozumiejące
potencjał ekosystemu oraz aktualne potrzeby klientów i oferujące im doskonale skrojone
pakiety produktów, podane w bardzo prostej,
ale atrakcyjnej formie. Często wymienianymi
przykładami takich firm jest Uber (oferujący usługi przewozu osób) i Airbnb (na rynku
hoteli). Obie w działaniu wykorzystują nowe
Zagrożeniem dla dużych przedsiębiorstw stali
się innowacyjni gracze, którzy burzą ustalony porządek, oferując w nowych kanałach
dostępu tanie i atrakcyjne produkty i usługi.
na możliwości i zagrożenia z rynku (Mode 2), przy
jednoczesnym zapewnieniu stabilności odpowiednio
sklasyfikowanych zasobów (Mode 1).
12
MAGAZYN
ITWIZ
czerwiec-lipiec 2015
technologie, nie posiadając ani własnej floty
samochodowej, ani sieci hoteli.
VUCA, czyli specyfika
pola walki w biznesie
Pojawienie się nowych technologii, nowych
możliwości świetnie wykorzystywanych
przez zwinnych innowacyjnych graczy spowodowało, że świat biznesu stał się jeszcze
bardziej zmienny, nieprzewidywalny i złożony. Do opisywania powyższych zjawisk,
Liderzy IT zaczęli dostrzegać konieczność budowania
organizacji informatycznych zdolnych do
jednoczesnego działania w dwóch trybach, Gartner
określa to jako Bimodal IT. Tryb tradycyjny (Mode 1)
– nakierowany jest na zapewnienie stabilności i bezpieczeństwa. Tryb
zwinny (Mode 2) – nakierowany jest zaś na zapewnienie zwinności
i szybkości. Bimodalność umożliwia szybkie reagowanie
BIZNES
ISTOTNE RÓŻNICE POMIĘDZY MODE 1 I MODE 2
Mode 1 (tradycyjny)
Mode 2 (zwinny)
Orientacja w zarządzaniu
Niezawodność
Zwinność
Sposób oceny
Stosunek ceny do wydajności
Dochód, marka, doświadczenie klienta
Stosowane podejścia
Kaskadowe, V-Model, high-ceremony IID*
(Iterative and Incremental Development)
Agile, Design Thinking, DevOps, Kanban,
Kaizen, low ceremony IID, Lean
Modele Governance
Ocena zgodności stanu realizacji
projektu z planem
Empiryczna kontrola procesu zarządzania
projektem i dostosowanie planu
do zmieniającej się rzeczywistości
Dostawcy
Dostawcy klasy Enterprise, długoterminowe
kontrakty
Mali, nowi dostawcy,
krótkoterminowe kontrakty
Kultura
Awersja do zagrożeń
Tolerancja ryzyka, orientacja na rezultaty
biznesowe
Czas cyklu wytwórczego
Długi cykl (od miesięcy do lat)
Krótki cykl (od dni do tygodni)
Czas życia produktu
Długi (od lat do dekad)
Krótki (od tygodni do miesięcy)
wywoływanych przez szybkich cyfrowych
graczy, coraz częściej przywołuje się akronim VUCA, wymyślony przez armię USA,
utworzony z pierwszych liter słów opisujących specyfikę sytuacji wywołanych przez
działania wojenne:
V
U
Volatility – pojęcie to odzwierciedla zmienność i dynamikę zmian,
charakter sił oddziałujących na
organizację oraz katalizatory tych
zmian. Zmiany te nie posiadają
przewidywalnego wzorca i przypominają nagłe turbulencje.
Uncertainty – pojęcie to odzwierciedla niepewność, brak przewidywalności zaistnienia określonych
zdarzeń, szanse na zaskoczenie
oraz niskie poczucie świadomości
i zrozumienia występujących problemów i wydarzeń.
C
Complexity – to pojęcie odzwierciedla złożoność i zamieszanie,
które otaczają organizację, oraz
brak usystematyzowanej wiedzy
kluczowej z punktu widzenia funkcjonowania organizacji.
A
Ambiguity – to pojęcie odzwierciedla niejednoznaczność, mętność
(brak jasnych uwarunkowań) otaczającej organizację rzeczywistości,
potencjał błędnie odczytywanych
znaczeń, warunków i relacji przyczynowo-skutkowych.
Nowy szybko zmienny i trudniej przewidywalny świat VUCA podaje w wątpliwość
zasadność stosowania długoterminowych
prognoz i obnaża słabość stosowanych dotychczas tradycyjnych metod zarządzania.
Dodatkowy bieg w maszynie IT
Nowe możliwości i zagrożenia wywołane przez
cyfryzację powodują, że przedsiębiorstwa
konkurujące na rynku muszą rozwijać kompetencje pozwalające na szybkie reagowanie
na zmiany. Także tradycyjnie zarządzane organizacje IT, coraz silnej odczuwają wymóg
silnego przyspieszenia oraz zmiany podejścia
do zarządzania rozwojem produktów.
Nowe realia świata VUCA powodują nowe
wyzwania dla IT:
konieczność szybszego reagowania na
szanse i zagrożenia,
konieczność radzenia sobie ze zmiennością założeń,
konieczność wprowadzania rozwiązań
bardziej elastycznych,
konieczność zapewnienia stabilności
kluczowych komponentów środowiska IT,
konieczność ciągłego i jednoczesnego
monitorowania wpływu wielu czynników oddziaływujących na środowisko
informatyczne.
Aby podołać tym wyzwaniom, liderzy IT
zaczęli dostrzegać konieczność budowania organizacji informatycznych zdolnych
do jednoczesnego działania w dwóch trybach, Gartner określa to jako Bimodal IT
(o informatyce dwóch prędkości piszemy
także w dziale Architekci). Tryb tradycyjny
(Mode 1) – nakierowany jest na zapewnienie stabilności i bezpieczeństwa. Tryb
zwinny (Mode 2) – nakierowany jest zaś na
zapewnienie zwinności i szybkości. Bimodalność umożliwia właśnie szybkie reagowanie na możliwości i zagrożenia z rynku
(Mode 2), przy jednoczesnym zapewnieniu
stabilności odpowiednio sklasyfikowanych
zasobów (Mode 1).
Konieczna przebudowa
obecnych zasad IT Governance
Jak pokazują doświadczenia, główną przeszkodą wprowadzania bimodalnego IT są
ograniczenia wynikające z funkcjonowania
dotychczasowych modeli IT Governance
nakierowanych głównie na zapewnienie
efektywności wykorzystania zasobów
IT oraz na stabilność IT, czyli na Mode 1.
Dotychczasowe modele IT Governance
stymulujące awersje do ryzyka blokują
szybkość działania i zwinność właściwą dla
Mode 2, w którym organizacje IT dla odpowiednio wyselekcjonowanych obszarów
będą w stanie szybko odpowiadać na pojawiające się możliwości. Aby organizacje IT
funkcjonowały sprawnie w obu tych trybach,
z odpowiednio wyważonymi priorytetami,
czerwiec-lipiec 2015
ITWIZ MAGAZYN
13
BIZNES
Główną przeszkodą wprowadzania bimodalnego IT
są ograniczenia wynikające z funkcjonowania
dotychczasowych modeli IT Governance
nakierowanych głównie na zapewnienie
efektywności wykorzystania zasobów IT oraz na
stabilność IT, czyli na Mode 1. Dotychczasowe modele IT
Governance stymulujące awersje do ryzyka blokują szybkość działania
i zwinność właściwą dla Mode 2, w którym organizacje IT dla
odpowiednio wyselekcjonowanych obszarów będą w stanie szybko
odpowiadać na pojawiające się możliwości.
należy dokonać przebudowy obecnych tradycyjnych modeli zarządzania IT.
ności (np. od tych samych zasobów)
są zidentyfikowane i zarządzane.
Doświadczenia pionierów bimodalności
w IT pokazały, że zupełne porzucenie dotychczas funkcjonujących zasad IT Governance – albo ich zastąpienie dwoma odseparowanymi modelami, opracowanymi
osobno dla dwóch trybów działania IT
– nie przynosi zadowalających rezultatów.
Jedynym skutecznym i rekomendowanym
podejściem jest zmiana obecnie stosowanego modelu do jednego spójnego zestawu
zasad IT Governance zapewniającego spójny rozwój jednej organizacji IT działającej
w dwóch trybach, które są ze sobą skoordynowane, pomimo że głęboko różne.
Wprowadzenie bimodalnego IT powinno
odbyć się w trzech podstawowych krokach.
Pierwszym jest przebudowa obecnych zasad IT Governance. Drugim edukacja i budowa wsparcia umożliwiającego przejście
do bimodalnego IT. Ostatnim krokiem jest
przegląd i ponowna okresowa weryfikacja
kryteriów klasyfikacji do poszczególnych
trybów. W wielu organizacjach większość
działań utrzymaniowych i rozwojowych realizowana jest według tradycyjnych zasad
IT Governance nakierowanych na Mode 1.
W celu wyregulowania zasad, tak aby
wspierały bimodalność, konieczna jest ich
zmiana w obszarach wskazanych w tabeli.
Wskazuje się kilka krytycznych czynników,
które są istotne dla zasad IT Governance,
umożliwiających prawidłową egzystencję
obu trybów działań. Są to:
1.
Dopasowanie i skoordynowanie priorytetów działania w obu trybach.
2.
Stymulowanie zespołowego i otwartego stylu pracy.
3.
Określenie jasnych kryteriów klasyfikacji/przydzielania komponentów do
odpowiednich trybów.
4.
Zbudowanie efektywnego PMO zapewniającego, że kwestie współzależ-
Edukacja i budowa wsparcia
umożliwiającego przejście
do bimodalnego IT
Doświadczenia pokazują, że większość organizacji, które przeszły do Mode 2, rozpoczęła przejście, zanim były gotowe, tzn.
zanim zdobyły kompetencje i zbudowały
porozumienie z istotnymi interesariuszami
takiego przejścia.
Użytecznym sposobem na wewnętrzną
edukację i skuteczną komunikację zmian
jest przeprowadzenie wstępnej analizy
interesariuszy i dostosowanie przekazu.
Wprowadzenie bimodalnego IT powinno odbyć się
w trzech podstawowych krokach. Pierwszym jest
przebudowa obecnych zasad IT Governance. Drugim
edukacja i budowa wsparcia umożliwiającego przejście do bimodalnego
IT. Ostatnim krokiem jest przegląd i ponowna okresowa weryfikacja
kryteriów klasyfikacji do poszczególnych trybów.
14
MAGAZYN
ITWIZ
czerwiec-lipiec 2015
R
Nie należy być zaskoczonym, że jednym
z największych przeciwników przeniesienia części projektów i systemów do Mode 2
są długoletni wyznawcy zasad obowiązujących w trybie zwinnym.
Trzeba także jasno pokazać, czym jest
Mode 1 i Mode 2 oraz dlaczego konieczne
jest komplementarne działanie. W obu trybach, dla dobra firmy jako całości, musi być
powtarzane dobitnie i często. Bimodalność,
tak jak wiele nowych sposobów i kultur
działania, wymaga wyraźnego i ciągłego
wsparcia najwyższego kierownictwa.
Okresowa weryfikacja
kryteriów klasyfikacji do
poszczególnych trybów
Decyzja o tym, że dany projekt nadal
powinien podlegać reżimowi i zasadom
Mode 2 powinna być okresowo weryfikowana ze względu na zmienność w świecie
VUCA. Czasem, z uwagi na rosnące ryzyko
wynikające z błędów w danym systemie,
należy go ponownie zakwalifikować do
Mode 1. Stworzenie i okresowe przeglądanie kryteriów klasyfikacji przydziału
projektów i systemów do odpowiednich
trybów pozwala na zapewnienie odpowiedniej równowagi w kontekście korzyści i ryzyka zmian w poszczególnych
komponentach IT.
Bimodalność staje się niezbędną kompetencją dla liderów IT, którzy muszą zbudować organizację zdolną do reagowania na
możliwości i zagrożenia cyfrowej gospodarki. Jedną z przeszkód do sukcesu na ich
drodze jest tradycyjny model IT Governance
– produkt industrializacji IT, który hamuje
zwinność, innowacyjność i elastyczność
będące nierozerwalnym elementem cyfrowego biznesu. Poprzez przebudowę zasad
IT Governance w taki sposób, aby uwzględniały szerokość bimodalnych decyzji i działań, liderzy IT mogą wykreować krytyczną
nową zdolność organizacji IT wymaganą
przez biznes do skutecznego konkurowania na cyfrowym rynku. Według Gartnera,
do 2017 taką zdolność będzie mieć 75%
organizacji IT.
Andrzej Tarasiewicz,
prezes CTPartners SA z GK Infovide-Matrix