spis_tresci - Wydawnictwo Naukowe Scholar

Przebaczenie jako strategia prowadzenia polityki
Recenzenci: prof. dr hab. Stanisław Filipowicz
dr hab. Robert Piłat
Redakcja i korekta: Anna Sterczyńska
Projekt okładki i stron tytułowych: Magdalena Błażków KreacjaPro
Fotografia na pierwszej stronie okładki: Willy Brandt pod pomnikiem
Bohaterów Getta w Warszawie, 7 grudnia 1970 r.
Źródło: PAP/picture-alliance/ dpa
Fotografia autorki na czwartej stronie okładki: Bartłomiej Molga
Copyright © 2011 by the Author and Muzeum II Wojny Światowej
ISBN 978-83-7383-520-7
ISBN 978-83-929757-9-3
Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.
ul. Krakowskie Przedmieście 62, 00-322 Warszawa
tel./fax 22 828 93 91, 22 826 59 21, 22 828 95 63
dział handlowy: jak wyżej w. 105, 108
e-mail: [email protected]; [email protected]
www.scholar.com.pl
Wydanie pierwsze
Skład i łamanie: WN Scholar (Stanisław Beczek)
Druk i oprawa: Drukarnia Read Me
Spis treści
Słowo wstępne. „Epoka przebaczenia”
versus „epoka normalności” – Iwan Krastew . . . . . . . . . . . . 7
Wprowadzenie. Wina narodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
Część pierwsza
Instytucja
1. Pamięć, przebaczenie i skrucha w powojennej
polityce europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
2. Internacjonalizacja i różnicowanie zjawiska przebaczenia
w polityce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
3. Wymiary polityczne, funkcje, trudności . . . . . . . . . . . . . . 52
Część druga
Deklaracje
1. Alternatywność historycznej narracji. Orędzie biskupów polskich
do biskupów niemieckich z 18 listopada 1965 r. . . . . . . . . .
2. Symbol i milczenie w polityce. Uklęknięcie Willy’ego Brandta
przed warszawskim pomnikiem Bohaterów Getta . . . . . . . . .
3. Kicz pojednania? Polsko-ukraińska uroczystość w Pawłokomie
13 maja 2006 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Shoah i ekumenizm. Papież Benedykt XVI w Auschwitz . . . . . .
Część trzecia
Filozofia
1. Trzy koncepcje przebaczenia. Judaizm, chrześcijaństwo,
współczesna psychologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Karl Jaspers. Odpowiedzialność indywidualna,
ludzka egzystencja winy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Jean Améry i Primo Levi. Resentymenty i wstyd . . . . . . . . . .
4. Jacques Derrida i Vladimir Jankélévitch.
Czy można przebaczyć nieprzebaczalne? . . . . . . . . . . . . .
67
82
93
105
122
141
154
171
5
5. Hannah Arendt. Ludzie prawdziwie samotni . . . . . . . . . . . . 189
6. Paul Ricoeur: Społeczeństwo nie może nieustannie być
na siebie wściekłe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
Wyobrażenia społeczne, liberalizm, świadkowie moralni.
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
Aneks: teksty przemówień
Orędzie biskupów polskich do ich niemieckich braci
w Chrystusowym urzędzie pasterskim . . . . . . . . . . . . . .
Pozdrowienie biskupów niemieckich dla polskich braci w biskupim
posłannictwie i odpowiedź na list z dnia 18 listopada 1965 r. . .
Przemówienia polskiego i ukraińskiego prezydenta w Pawłokomie,
13 maja 2006 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przemówienie papieża Benedykta XVI w Auschwitz-Birkenau,
28 maja 2006 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 226
. 234
. 238
. 241
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
Źródła ilustracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
Indeks osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Indeks nazw geograficznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269