Scenariusz ogólny audycji 12.10 br.

12 X 2008, godz. 9-11 Projekt GosFiz w audycji Baza Ludzi z Mgły
godz. 9 Poezja fizycznej rzeczywistości
[umuzycznione poetyckie widzenie świata fizycznego]
godz.10 W mroku jest tyle światła
[o mroku i ciemności, świetle i barwach w fizyce i poezji]
~ 60min
Po godz.9
Poezja fizycznej rzeczywistości [umuzycznione poetyckie widzenie świata fizycznego]
Cel: asymilowanie treści oraz refleksja; pogłębiony odbiór utworów łączący wiedzę interpretacyjną z wiedzą
wyjaśniającą z zakresu fizyki (np. optyki, akustyki, kosmologii itp.).
Stare Dobre Małżeństwo:
1. Nie wiem / CD: JEDNOCZAS
2. Narodziny świata / CD: NIEBIESKA TANCBUDA
3. Sanctus / CD: MISSA PAGANA
4. Ciało me wklęte w korowód istnienia / CD: POD WIELKIM DACHEM NIEBA
5. Blues dla Małej / CD: CZARNY BLUES O CZWARTEJ NAD RANEM
6. Przechyla się ku jesieni ziemia / CD: CZARNY BLUES O CZWARTEJ NAD RANEM
7. Krzysztof Myszkowski - Za górą / CD: Pociągi Parowe
Stare Dobre Małżeństwo:
8. Metamorfoza / CD: DLA WSZYSTKICH STARCZY MIEJSCA
9. Czasem nagle smutniejesz / CD: LIVE IN ŁOWICZ
10. Wolność / CD: TABLETKI ZE SŁÓW
11. Ani jednej myśli / CD: TABLETKI ZE SŁÓW
12. Drogowskaz / CD: JEDNOCZAS
3:02
4:40
2:30
3:05
3:54
2:14
2:46
3:19
3:29
3:03
2:01
3:35
18:14
~ 50min
Po godz.10
W mroku jest tyle światła [o mroku i ciemności, świetle i barwach w fizyce i poezji]
Sens ogólny: poprzez metaforyczne ujęcie pojęcia fizyczne służą utrwaleniu subiektywnych
poglądów na otaczający świat. Metafora nie jest komentarzem do teorii czy hipotez
naukowych. Ale może umożliwić spotkanie humanistyki z wiedzą fizyczną (przyrodniczą).
Często znaczenie wyrażenia metaforycznego bywa mocno rozbieżne z merytorycznym
znaczeniem w naukach przyrodniczych. Ale to użycie i jego kontekst – nie znaczenie –
sprawiają, że metafora może nadać nową jakość naszemu poznaniu.
Dlaczego o świetle i barwach? Bo dział fizyki – optyka – najczęściej wkrada się do opisu stanu
emocji, nadaje sens interpretacji, ułatwia odczytanie znaczeń, użytej konwencji, symboliki…
(podobnie świat dźwięków z subiektywną percepcją ciszy, ale to osobny temat ☺).
13. The Gruz Broothers Band – Biały kompas / CD: Biała gorączka. Live (wyciszenie ~po ok.3:33)
„biały kompas z białą gorączką wychyla się w stronę świtu”
„na trwogę bije dzwon ma ciemny ton”
14. Bez Cła – Biała kartka / CD: Agacie Budzyńskiej – Przyjaciele
„wysyłam biała kartkę”, „słowa… czasem bolą czasem leczą, jak zielony atrament”
„barwne kwiaty… z tamtej strony świata”,
15. Anna Treter – Gdy smutno / CD: Agacie Budzyńskiej – Przyjaciele
„i z ciemnej nocy wyprowadzić w jasny dzień”
„gdzie rzeki płoną słońca płynnym złotem”
„Bo jest jeszcze przecież inna materia. Ta z której zbudowane są nasze sny, promienie słońca” (JR)
19:25
3:33
(fr.)
5:02
4:22
nagrania
16. Agnieszka Chrzanowska - Po drugiej stronie tęczy / CD: Nie bój się nic nie robić
Stare Dobre Małżeństwo:
17. Noc (Anioły na poddaszu płaczą) / CD: BIESZCZADZKIE ANIOŁY
18. Najważniejsze jest / CD: JEDNOCZAS
(wyciszenie, gdy zaczynają się solówki ~po ok.3:10)
19. Lubelska Federacja Bardów (Piotr Selim) – W mroku jest tyle światła / CD: Miłość mi
wszystko wyjaśniła
4:49
3:10
3:39
nagrania
20. Lubelska Federacja Bardów (Marek Andrzejewski) – Człowiek ima się światła / CD:
Miłość mi wszystko wyjaśniła
21. Lubelska Federacja Bardów (Piotr Selim) – Specjalista od wzruszeń / CD: Na żywo w
Hadesie
22. Stare Dobre Małżeństwo – Zielony dom / CD: Kino objazdowe
bywa, że zielone wzruszenia złotem zabłyszczą – wystarczy, że opadną mgły i zaświeci słońce.
~ 13
3:24
~15:02
4:42
2:53
5:02
nagrania
~12:37
Małgorzata „GosKli” Klisowska
2/3 X 2008, Rzeszów
Nie brakłoby tematów, bo łączy nas wiele.
Ta sama gwiazda trzyma nas w zasięgu.
Rzucamy cienie na tych samych prawach.
Próbujemy coś wiedzieć, każde na swój sposób…
Wisława Szymborska, Milczenie roślin
Podstawowe informacje o świetle:
• jest ono falą elektromagnetyczną o długościach fali z zakresu od 0,39 μm do 0,74 μm;
• bez względu na swoją długość fali (tak jak ogólnie wszystkie fale elektromagnetyczne) rozchodzi się w próżni z tą samą prędkością
wynoszącą c= 299 792 458 m/s;
• jest odbierane przez ludzki narząd wzroku - oko;
• niesie ze sobą energię oraz informację;
• może być w przybliżeniu opisywane prawami optyki geometrycznej.
Światło - rozumiane jako ta część fal elektromagnetycznych, która jest odbierane przez oko człowieka
- to tylko drobna część wszystkich możliwych fal elektromagnetycznych.
"Światła" w całym zakresie fal elektromagnetycznych produkowanych przez Słońce jest relatywnie dużo, ponieważ ludzkie oko dostosowało
się w toku ewolucji tak, aby odbierać właśnie te fale, które są możliwie dobrze dostępne. Jednak mimo to, światło widzialne stanowi tylko
drobną część powstających we wszechświecie fal elektromagnetycznych (co widać na rysunku), a pozostałego zakresu tych fal nasze oczy
nie są w stanie zarejestrować.
Inne fale elektromagnetyczne (czyli te niewidzialne) różnią się od światła widzialnego dla człowieka częstotliwością drgań i długością fali.
Krótki opis różnych części widma fal elektromagnetycznych
(znane nam, rejestrowane - 'widziane' przez urządzenia, zwierzęta, rośliny, człowieka...) :
• Fale radiowe – „widzą” je anteny radiowe, telewizyjne, radioteleskopy.
• Mikrofale – są odbierane przez anteny telefonów komórkowych, satelitarne, radarowe. Fale tego rodzaju są też wytwarzane w
kuchenkach mikrofalowych.
• Podczerwień jest ściśle związana promieniowaniem cieplnym, ponieważ wszystkie nagrzane ciała (do typowych w naszym otoczeniu
temperatur) wytwarzają sporo podczerwieni. Ten zakres fal da się je odczuć przez skórę – np. gdy zbliżymy rękę do promiennika.
Techniczne rejestrowanie tego rodzaju fal jest możliwe dzięki kamerom termowizyjnym i czujnikom podczerwieni.
• Światło - odbierane przez oko człowieka
• Ultrafiolet – opala (choć może wywołać raka skóry), dezynfekuje zabijając bakterie, ale przed jego nadmiarem warto chronić oczy i skórę
(np. stosując filtry UV).
• Promieniowanie rentgenowskie – wytwarza się nie tylko w lampach rentgenowskich, bo sporo jest go np. w kosmosie i we wnętrzu
monitora komputerowego CRT (na zewnątrz raczej się nie wydostaje, bo od zatrzymywania go są specjalne osłony). Promieniowanie
rentgenowskie stosowane w nadmiarze na tkanki powoduje różne choroby (głównie nowotworowe).
• Promieniowania gamma – wydobywa się z pierwiastków promieniotwórczych, nieosłoniętych części reaktorów jądrowych, dużo jest go w
kosmosie. Dość dobrze przenika przez twardą (nieprzenikliwą dla zwykłego światła) materię. W nadmiarze promieniowanie to może
wywoływać chorobę popromienną, lub być zabójcze dla tkanek.
Jak człowiek określa barwę?
Barwę definiują trzy atrybuty:
• Odcień barwy (kolor, ton, Hue) - różnica jakościowa barwy (np. czerwony, zielony) - określana w fizyce przez dominującą długość fali.
• Nasycenie (Saturation) - odstępstwo barwy od bieli (np. czerwień, róż, biel) - określane w fizyce przez czystość pobudzenia ((e2-e1
• Jasność (wartość, Value) - wskazuje czy barwa jest bliższa bieli czy czerni (np. czysta biel, szarości, czerń) - w fizyce jest proporcjonalna do
całki z widmowego rozkładu energii.
Według fizyków w przyrodzie nie istnieją kolory jako takie, a jedynie różnej długości fale świetlne odbijane bądź pochłaniane przez
otaczające nas przedmioty.
Ubiegły rok – 2007 – rocznice niutonowskie:
• 340 lat od ogłoszenia przez I. Newtona teorii światła (1667)
• 320 lat od Imprimatur (1686) i wydania Philosophiae Naturalis Principia Mathematica (1687);
• 280 lat od śmierci I. Newtona (1727).
Kolory tęczy / rozszczepienie światła białego w pryzmacie
Izaak Newton odkrył, że przepuszczona przez pryzmat wiązka światła słonecznego rozszczepia się na widmo barwne złożone z siedmiu
kolorów tęczy. W Optyce z 1704 r. opisał te kolory jako czerwień, oranż, żółcień, zieleń, błękit, indygo i fiolet. Złożenie tych fal widma daje
światło białe.
Widmo (kolejność barw) w tęczy głównej (pierwotnej)
Fiolet (najkrótsza fala) – wewnątrz łuku (‘na nieba niebieskiej gałęzi’)
Czerwień (najdłuższa faka – na zewnątrz łuku
Tęcza wtórna – towarzyszy tęczy głównej (ponad nią), kolejność barw – odwrotna.
Czy biały i czarny to kolory?
FIZYK: „Czarny to nie jest kolor, biały to kolor".
ARTYSTA, malarz, drukarz, dziecko, które trzyma kredki: „ Czarny to kolor, biały to nie jest kolor".
Kolor to wrażenie światła (barwne) powstające w umyśle człowieka.
Do powstania wrażenia barwnego potrzebne jest światło, bez światła nasze oko nic nie zobaczy.
Kolory możemy zobaczyć dzięki temu, że światło odbija się od rzeczy na które patrzymy i trafia do naszych oczu.
Jeśli patrzymy na przedmiot, który nie odbija światła i pochłania wszystkie kolory tęczy widzimy kolor czarny.
Jeśli patrzymy na przedmiot, który odbija światło i wszystkie kolory - widzimy biały.
Kolory widzimy też jako pigmenty w przedmiotach i jako światło np. obrazkach, monitorach, ekranach TV.
Czy czarny to kolor?
Nie, czarny nie jest kolorem, ponieważ pochłania wszystkie kolory i nie odbija ich do naszego oka, dlatego nie
widzimy tego koloru.
Czy biały to kolor?
Tak, biały jest kolorem. Odbija wszystkie kolory tęczy i przekazuje je do naszego oka, dlatego możemy je
zobaczyć.
Kolor biały jest najjaśniejszym z kolorów. Powstaje przez połączenie trzech
podstawowych kolorów: zielonego, czerwonego i niebieskiego.
Jeśli nałożymy te kolory na siebie powstanie kolor biały.
Biały jest mieszanką podstawowych kolorów, jest więc kolorem.
W 1666 r. Newton udowodnił, że pozornie białe światło przechodząc przez
pryzmat rozszczepia się i daje wszystkie kolory tęczy. Skoro biały posiada w
swoim spektrum wszystkie kolory tęczy na pewno jest kolorem.
Z podstawowych kolorów nie powstaje kolor czarny, nie powstaje on też przy
udziale światła. Można powiedzieć, że czarny jest pozbawiony koloru.
Czyli „czarny” nie jest kolorem.
Kiedy nie ma światła, wszystko jest czarne.
Przykład: po wyjęciu kliszy fot w ciemni - zdjęcia są czarne, dopiero gdy zostaną
oświetlone, wyłaniają się kolory
MALARSTWO I DRUK
Kolor czarny jest najciemniejszą z barw, powstaje przez połączenie kolorów wtórnych, które powstały przez
połączenie kolorów podstawowych, jest to turkusowy, karmazynowy(odcień czerwonego) i żółty.
Jeśli zmieszamy ze sobą te kolory powstanie kolor czarny. Zatem czarny jako pigment jest kolorem, i na pewno
każdy chemik to potwierdzi. Po zmieszaniu farby turkusowej, karmazynowej i żółtej powstanie farba czarna.
W malarstwie i druku czarny jest kolorem, a biały nie jest kolorem.