długu

Tomasz Gruszecki
ŚWIAT NA
DŁUGU
Wydawnictwo KUL Lublin 2012
SPIS TREŚCI
•
Od autora
9
Część I
DŁUG NA ŚWIECIE: FAKTY
I.
II.
BOMBA DŁUGU PUBLICZNEGO
1. Zegar długu na świecie
2. Tym razem w dtugi popadły kraje najbogatsze
3. Współczesne gospodarki napędzane są długiem
4. Spiętrzenie długów a pieniądz współczesny (Fiat Money)
5. Konsekwencje nadmiernego długu publicznego - groźba
niespłacalności długu (default)
6. Kryzys bankowy a dług
7. Dług - co to znaczy „być winnym"?
13
14
16
21
22
EKSPLOZJA DŁUGU PUBLICZNEGO
1. Świat jest coraz bardziej zadłużony
2. Struktura długów publicznych
3. Finansowanie długu publicznego
4. Drogi wyjścia z długu: są dwa wyjścia i oba są złe
5. Jak ożywić koniunkturę?
6. Ostrzegawczy raport BIS
7. Stopa procentowa a stopa wzrostu PKB
37
37
40
44
46
47
51
53
III. DŁUG UKRYTY W BOMBIE EMERYTALNEJ
1. Raport BIS
2. Raport CATO
^
3. Przyszły dług publićzny-trajektoria wzrostu
27
28
31
55
56
58
61
6
SPIS TREŚCI
4. Konsekwencje rosnącego zadłużenia
5. Konkluzje
IV. DŁUG PRYWATNY A DŁUG PUBLICZNY: CO JEST GORSZE?
1. Dług publiczny a dług całkowity
2. Dług publiczny a dług prywatny
3. Dług rządowy, dług prywatny a groźba niewypłacalności (insolvency)
i restrukturyzacji długu (deleverage)
4. Dług prywatny w UE
5. Dług prywatny w USA
6. Dług gospodarstw domowych - nieruchomości
7. Proces oddłużania gospodarstw domowych
Aneks: Czy gospodarka amerykańska skazana jest na kilka lat oddłużania
i spadek PKB? Scenariusz pesymistyczny
V.
DŁUG USA
1. USA-państwo i gospodarka pogrążone w długach
2. Dług publiczny USA
3. Dług*rządu a dług całkowity sektora finansów publicznych
4. Zegar długu USA
5. Deficyt budżetu i dług USA
a) Deficyt budżetu USA po II wojnie światowej
b) Rozbieżność między dochodami a wydatkami
'.
c) Projekcje budżetu USA na przyszłość
d) Deficyt cykliczny i strukturalny
e) Struktura długu publicznego
f) Oceny inwestorów
g) Przyszłość długu publicznego USA i koszt obsługi aktualne projekcje
6. Kto posiada dług USA?
7. Dlaczego dług publiczny USA ciągle rośnie?
a) Spadek dynamiki PKB, dochodów i konsumpcji
b) Notoryczne zadłużenie w obrotach z zagranicą - bliźniaczy deficyt . . .
c) Niska stopa oszczędności
8. Co dalej z długiem USA?
VI. ZADŁUŻONA EUROPA
1. Koncentracja długów w UE
2. Wzrost deficytów budżetowych i długu publicznego w Europie
3. Dług publiczny UE16, UE17 i UE27
4. Przyczyny niestabilności
5. Wymuszenie integracji przez fakty dokonane
6. Dług czy sieć zadłużenia
7. Dług w strefie euro a przyszłość euro
8. Ratowanie krajów niewypłacalnych - rozwiązania tymczasowe
64
65
67
67
69
72
73
76
79
82
84
89
89
91
94
94
96
96
98
98
101
102
105
106
107
109
109
109
111
112
119
119
124
130
133
140
142
144
145
SPIS TREŚCI
9. Co dalej ze strefą euro - możliwe scenariusze
10. Czy uda się oddłużanie w strefie euro?
VII.DŁUG PUBLICZNY POLSKI: OCENA AMBIWALENTNA
149
152
155
Część II
KRYZYS FINANSOWY A NIESPŁACALNOŚĆ DŁUGU
PUBLICZNEGO - UJĘCIE TEORETYCZNE
VIII. KRYZYSY FINANSOWE A DŁUG
169
1. Dlaczego wybuchają kryzysy
finansowe?
170
2. Powstawanie baniek jako mechanizm powstania kryzysu
finansowego
173
3. Typy kryzysu a kanały zainicjowania kryzysu
177
a) Kryzys wywołany inflacją
177
b) Próg kryzysu waluty
178
c) Dewaluacja waluty jako próg
178
d) Wybuch bańki aktywów
178
e) Kryzys bankowy
178
f )Kryzys finansowy spowodowany niewypłacalnością długu
179
4. Dług publiczny a dług prywatny
181
5.Niespłacalność długu publicznego
\ 183
a) Sytuacja niewywiązywania się z długu (default)
183
b) Chęć a możliwość spłaty długu (illeąuidity a insolvency)
184
c) Kiedy następuje brak spłaty długu? Czy jest jakaś obiektywna granica?
186
d) Kiedy brak spłaty może być usprawiedliwiony?
188
e) Przestrzeń manewru dla rządu ze względu na deficyt
189
6. Dług sektora
finansowego
190
7. Mierzenie zagrożenia państwa niewypłacalnością
191
IX. KRYZYS A NIESPŁACALNOŚĆ DŁUGU ZAGRANICZNEGO
(EXTERNAL DEBT)
'.
1. Historia długów zagranicznych i ich niespłacalności
2. Kryzys bankowy a fale1 niespłacalności
3. Niespłacalność idzie falami
4.Sytuacja po 1945 r.
5. Problemy ze spłatą długu zewnętrznego krajów rozwijających się
197
198
202
204
205
206
X. WEWNĘTRZNY DŁUG PUBLICZNY (KRAJOWY)
Dług krajowy a inflacja
211
217
XI. NIEWYPŁACALNOŚĆ DŁUGU WEWNĘTRZNEGO
A ZEWNĘTRZNEGO: KTÓRA JEST GORSZA?
219
g
SPIS TREŚCI
XII. SPÓR O „PRÓG" WYTRZYMAŁOŚCI POZIOMU DŁUGU
- CZY 90% PKB?
Reinhart i RogorT kontra John Irons i John Bivens (New Deal 2.0)
1. Stanowisko C. Reinhart i K. Rogoffa - ujęcie syntetyczne
a) Globalny publiczny dług 2007-2009
b) Dług, wzrost i inflacja
c) Dług - wzrost; kraje rozwinięte
d) Kraje rozwijające się (emerging markets)
e) Dług zewnętrzny
f) Zadłużenie prywatnego sektora, oddłużanie a wzrost
g) Podsumowanie
2. Polemika Johna Ironsa i Josha Bivensa z Reinhart i Rogoffem
221
221
222
223
224
226
227
230
230
231
XIII. CO PO OBECNYM KRYZYSIE?
1. Wnioski z dotychczasowych kryzysów
2. Użytek z pesymistycznych scenariuszy
3. Strukturalna nierównowaga gospodarki światowej
233
233
237
240
XIV. DWA SPOJRZENIA NA DŁUG W ŚWIECIE I DROGI WYJŚCIA
243
Część III
DŁUG PUBLICZNY, KREDYT A PIENIĄDZ
XV. SZCZEGÓLNE CECHY OBECNEGO KRYZYSU ZADŁUŻENIA
253
XVI.DŁUG PUBLICZNY - WNIOSKI
263
XVII. DŁUG PUBLICZNY - SCENARIUSZE ODDŁUŻANIA
Scenariusze oddłużania według raportu Mc Kinsey Group
267
271
XVIII. CZY ZA ŁATWOŚĆ TWORZENIA DŁUGU ODPOWIADA
WSPÓŁCZESNY PIENIĄDZ?
275
ANEKSY
Aneks I. Przypadek Grecji
Aneks II. Przypadek Irlandii
Aneks III. Przypadek Portugalii
Aneks IV. 15 krajów z największym długiem (od najmniejszego po najwyższy)
Aneks V. Niewypłacalność państw (default): najnowsze przypadki
281
303
317
327
329
BIBLIOGRAFIA
331
THE WORLD ON DEBT (Summary)
341