Edudu.pl - Współrzędne geograficzne

Ściąga eksperta
Współrzędne geograficzne
Istnieje wiele sposobów przedstawiania obrazów Ziemi lub jej fragmentów, należą do nich plany, mapy oraz globusy.
Najbardziej wiernym modelem Ziemi ukazującym ją w bardzo dużym pomniejszeniu jest globus. Aby ułatwić orientację na Ziemi a tym
samym na globusie i jednoznacznie zlokalizować dany punkt wyznaczono sieć linii zwanych siatką geograficzną. Składają się na nią
południki, czyli linie łączące bieguny oraz równoleżniki – linie przebiegające równolegle do równika. Południki i równoleżniki zawsze
przecinają się pod kątem prostym.
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/5
Ściąga eksperta
Południki- najważniejsze cechy:
→ mają jednakową długość, równą połowie obwodu Ziemi
→ są półokręgami przebiegającymi od jednego bieguna do drugiego
→ wyznaczają kierunek północ-południe
→ jest ich nieskończenie wiele
Równoleżniki- najważniejsze cechy
→ mają różną długość
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/5
Ściąga eksperta
→ są okręgami zmniejszającymi się wraz z odległością od równika
→ wyznaczają kierunek wschód-zachód
→ ich płaszczyzny są do siebie równoległe
→ jest ich nieskończenie wiele
Na podstawie międzynarodowego porozumienia wyznaczono tzw. południk początkowy i przyporządkowano mu wartość 0°. Południk ten
przechodzi przez Greenwitch pod Londynem i to od niego mierzy się długość geograficzną w kierunku wschodnim i zachodnim.
Maksymalna wartość długości geograficznej wynosi 180°.
Najdłuższym równoleżnikiem jest równik. Przyjmuje on również wartość 0°, natomiast bieguny 90°. Spośród nieskończonej liczby
równoleżników szczególnie wyróżnia się dwa zwrotniki raka i koziorożca wyznaczające granice strefy międzyzwrotnikowej oraz dwa koła
podbiegunowe.
Ponieważ Ziemia ma kształt zbliżony do kuli, to współrzędne geograficzne są miarą kątową. Jednostkami długości i szerokości
geograficznej są więc stopnie. Każdy stopień dzieli się na 60’ minut a każda minuta na 60” sekund.
1° → 60’ → 60”
Przy określaniu położenia geograficznego na Ziemi posługujemy się pojęciami długość i szerokość geograficzna.
Długość geograficzna – to miara kąta zawartego między półpłaszczyzną południka początkowego 0° a półpłaszczyzną południka
przechodzącego przez określony punkt na powierzchni Ziemi. Południk zerowy i południk 180° dzielą ziemię na dwie półkule
wschodnią i zachodnią, zatem wszystkie punkty leżące na półkuli wschodniej maja długość geograficzną wschodnią, a punkty leżące
na półkuli zachodniej maja długość geograficzną zachodnią. → przykład w filmie
Szerokość geograficzna – to miara kąta zawartego między płaszczyzną równika a promieniem ziemskim przechodzącym przez
określony punkt na powierzchni Ziemi. Równik dzieli Ziemię na dwie półkule, północną i południową, tak więc wszystkie punkty leżące
na półkuli północnej mają szerokość geograficzna północną, a punkty leżące na półkuli południowej mają szerokość geograficzną
południową. → przykład w filmie
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/5
Ściąga eksperta
Dla określenia położenia większych obiektów takich jak np. kontynenty, wyspy czy jeziora posłuży nam obliczenie rozciągłości
równoleżnikowej i południkowej. Rozciągłością równoleżnikową określimy różnice długości geograficznej skrajnych punktów, natomiast
po obliczeniu różnicy szerokości geograficznej skrajnych punktów otrzymamy rozciągłość południkową. → przykład w filmie
Współcześnie określenie współrzędnych geograficznych danego miejsca jest niezwykle proste. Służy do tego odbiornik GPS,
skrót ten w tłumaczeniu na język polski oznacza Globalny System Pozycyjny. Urządzenie odbiera sygnały radiowe wysyłane przez
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/5
Ściąga eksperta
satelity nawigacyjne krążące po orbitach okołoziemskich. Na ich podstawie określa współrzędne geograficzne oraz wysokość nad poziom
morza. www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 5/5