zobacz najlepszy pozew - Sąd arbitrażowy LEWIATAN

KANCE LA RIA M PZ
Ul i ca K on sor c jum 3/ 9, 31 –098 Kra ków
ka n cel ar i a@ m pz. pl
Telefon: +48 12 990 00 00
Kraków, dnia 30 marca 2016 r.
Sąd Arbitrażowy przy Konfederacji Lewiatan
ul. Zbyszka Cybulskiego 3, 00-727 Warszawa
Pozew
został
również
wysłany
pocztą
elektroniczną
na
adres:
[email protected].
Strona Powodowa:
1) Skrzydło spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Warszawie, ul. Uskrzydlona 3, 01-707 Warszawa, zarejestrowana
w
rejestrze
przedsiębiorców
Krajowego
Rejestru
Sądowego
prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego
Warszawy w Warszawie, Wydział XIII Gospodarczy pod numerem
KRS:
0000123989,
tel. +48 12 990 40 60,
NIP:
1991655472,
adres
REGON:
e-mail:
017804155,
[email protected],
dalej jako: „Skrzydło” lub „Lider Konsorcjum”,
2) Lecik spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Warszawie, ul. Letnia 128, 00-211 Warszawa, zarejestrowana
w rejestrze
przedsiębiorców
Krajowego
Rejestru
Sądowego
prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego
Warszawy w Warszawie, Wydział XIII Gospodarczy pod numerem
KRS:
0000123770,
tel. +48 12 990 80 20,
NIP:
1935651265,
adres
e-mail:
REGON:
078815148,
[email protected],
dalej jako: „Lecik”,
dalej łącznie jako: „Strona Powodowa” lub „Powodowie”,
reprezentowane przez: adwokata Marka Malciaka, radcę prawnego
Błażeja Pietrzyka oraz radcę prawnego Anikę Zemowską; adres
do doręczeń: Kancelaria MPZ, ul. Konsorcjum 3/9, 31-098 Kraków,
tel. +48 12 990 00 00, adres e-mail: [email protected],
Strona Pozwana:
Flygande aktiebolag (AB) spółka prawa szwedzkiego z siedzibą
w Sztokholmie, Mäster Samuelsgatan 42, SE-111 57, wpisana
NIP: 000 000 00 00; Regon: 000000000; Rachunek Bankowy: 00 0000 0000 0000 0000 0000 0001
do rejestru spółek (Bolagsverket) pod numerem 556074-7544, dalej
jako: „Strona Pozwana”, „Pozwana” lub „Flygande”.
Wartość
360.315.605,00 zł 1 (słownie: trzysta sześćdziesiąt milionów trzysta
przedmiotu sporu:
piętnaście tysięcy sześćset pięć złotych i 00/100)
POZEW O ZAPŁATĘ
Działając imieniem Strony Powodowej, w oparciu o pełnomocnictwa procesowe, których
uwierzytelnione odpisy stanowią Załączniki 1 i 2 do pozwu, niniejszym wnoszę o:
1) zasądzenie od Pozwanej na rzecz Powodów kwoty w łącznej wysokości 84.890.000,00
euro (słownie: osiemdziesiąt cztery miliony osiemset dziewięćdziesiąt tysięcy euro
i 00/100), w tym:
a) kwoty 18.450.000,00 euro (słownie: osiemnaście milionów czterysta
pięćdziesiąt tysięcy euro
00
/100) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi
od dnia 24 marca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami
za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, tytułem
wynagrodzenia za wykonanie Etapu I Umowy Wdrożeniowej,
b) kwoty 59.040.000,00 euro
czterdzieści tysięcy euro
00
(słownie:
pięćdziesiąt
dziewięć
milionów
/100) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi
od dnia 7 czerwca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami
za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, tytułem
wynagrodzenia za wykonanie Etapu II Umowy Wdrożeniowej,
c) kwoty 7.400.000,00 euro (siedem milionów czterysta tysięcy euro
00
/100) wraz
z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia doręczenia Pozwanej niniejszego
pozwu do dnia zapłaty, tytułem naprawienia szkody wynikłej z niewykonania
zobowiązania
wynikającego
z
Umowy
Wdrożeniowej
w zakresie
sprecyzowanym w treści pozwu,
2) zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powodów kosztów postępowania zgodnie
ze spisem kosztów, jaki zostanie przedłożony przez Stronę Powodową przed
zakończeniem postępowania arbitrażowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego,
1
To jest równowartość dochodzonych roszczeń w wysokości 84.890.000,00 euro przeliczonych na walutę
polską według tabeli kursów średnich Narodowego Banku Polskiego z dnia 30 marca 2015 r., (źródło:
http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/statystyka/kursy.html;), gdzie 1 euro = 4,2445 zł.
Strona | 2
3) dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów na okoliczności wskazane
w uzasadnieniu Pozwu, a nadto wnoszę o:
4) dopuszczenie na zasadzie § 21 Regulaminu Lewiatan
w postępowaniu
w
charakterze
interwenienta
do wzięcia udziału
2
ubocznego
Chmurex
spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie, ul. Pochmurna 7, 00-366
Warszawa, zarejestrowanej w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru
Sądowego pod numerem KRS: 0000123770, NIP: 9855893366, REGON: 099954466,
dalej jako: „Chmurex”, ewentualnie przyłączenie Chmurex do postępowania
w charakterze strony po Stronie Powodowej na zasadzie § 20 Regulaminu Lewiatan
(por. pkt 26 i n. pozwu), jak również:
5) na zasadzie § 6 ust. 3 w zw. z § 16 ust. 2 pkt f Regulaminu Lewiatan, wyznaczam
arbitra w osobie Witolda Burzowego, adres do doręczeń: ul. Programistów 10, 01-999
Warszawa, adres e-mail: [email protected].
UZASADNIENIE
STAN FAKTYCZNY
1. [Umowa Wdrożeniowa] Konsorcjum spółek Skrzydło, Lecik oraz Chmurex, utworzone
w oparciu o Umowę Konsorcjum z dnia 22 grudnia 2014 r. („Umowa Konsorcjum”),
uzupełnioną Aneksem nr 1 z dnia 3 lutego 2015 r., zawarło z Flygande w dniu 2 lutego
2015 r. Umowę Wdrożeniową
informatycznego
Systemu
3
na zaprojektowanie, wykonanie oraz wdrożenie
Fru-waj.
Nadto,
Konsorcjum
zobowiązało
się
do przeprowadzenia szkoleń pracowników Flygande z obsługi nowego systemu,
jak również do świadczenia usług serwisowych przez rok od daty jego wdrożenia.
2. Założeniem Systemu Fru-waj było umożliwienie Pozwanej zbierania opinii na temat
satysfakcji jej klientów ze świadczonych usług lotniczych. System ten miał zastąpić
użytkowany dotychczas przez Flygande System Wylataj. Za wykonanie Systemu Fru-waj
Konsorcjum
miało
otrzymać
wynagrodzenie
w
kwocie
100.000.000,00
euro
powiększonej o podatek od towarów i usług (podatek VAT).
Dowód: 1) Umowa Wdrożeniowa z 02.02.2015 r. (k. 10-13);
2) Umowa Konsorcjum z 22.12.2014 r. (k. 6-7);
3) Aneks nr 1 do Umowy Konsorcjum z 03.02.2015 r. (k. 39).
2
Regulamin Sądu Arbitrażowego przy Konfederacji Lewiatan z 1 marca 2012 r. („Regulamin Lewiatan”).
3
Strona Powodowa pisząc wielkimi literami terminy i nie definiując ich osobno, nadaje im takie samo znaczenie
jakie nadano im w Problemie Konkursowym (Kazusie) oraz w załącznikach do niego.
Strona | 3
3.
[Wykonanie I oraz II etapu prac] Zakres prac w ramach Umowy Wdrożeniowej
podzielono na 5 etapów: (i) zaprojektowanie Systemu Fru-waj (do 16.03.2015 r.),
(ii) jego wykonanie (do 30.05.2015 r.), (iii) wdrożenie (do 15.06.2015 r.), (iv) szkolenie
pracowników Flygande z obsługi Systemu (do 30.06.2015 r.) oraz (v) świadczenie usług
serwisowych (do 15.06.2016 r.). Dwa pierwsze etapy zostały w całości zrealizowane
przez Konsorcjum i odebrane bez zastrzeżeń protokołami odbiorów odpowiednio
w dniach: 16 marca 2015 r. oraz 30 maja 2015 r. Mimo prawidłowego zafakturowania
wykonanych prac przez Lidera Konsorcjum w ramach I oraz II etapu Flygande
nie uiściło należności w jakiejkolwiek części. Zamawiający zapłacił na rzecz
Konsorcjum jedynie opłatę licencyjną za korzystanie z pełnej licencji do Systemu Fruwaj w kwocie 1.000.000 euro.
Dowody: 1) Protokoły odbiorów I oraz II etapu prac z dni: 16.03.2015 r. i 30.05.2015 r.;
2) Potwierdzenie przelewu wynagrodzenia za licencję do Systemu Fru-waj.
4. [Etap wdrożenia] Terminowe wykonanie wcześniejszych etapów pozwoliło Konsorcjum
płynnie przejść do etapu wdrożenia Systemu Fru-waj. Jednakże z uwagi na stwierdzenie
przez programistów Konsorcjum niekompatybilności Systemów Wylataj i Fru-waj
okazało się, że dla zachowania ciągłości ich pracy konieczne jest dokonanie „ręcznej”
migracji danych poprzez „przepisanie” (przeniesienie) danych ze starego do nowego
Systemu. O fakcie tym Konsorcjum niezwłocznie poinformowało Zamawiającego
mailem z 28 maja 2015 r. Następnie na najbliższym spotkaniu Komitetu Sterującego
w dniu 1 czerwca 2015 r. przedstawiciele Konsorcjum podtrzymali stanowisko,
że bez importu danych nie jest możliwe wdrożenie Systemu Fru-waj. Z kolei, import
danych nie stanowił elementu etapu wdrożenia, co potwierdza treść Umowy
Wdrożeniowej oraz Specyfikacji dla Systemu Fru-waj.
Dowody: 1) Mail Konstantego Skrzydłowego z 28.05.2015 r., g. 08:45 (k. 40);
2) Umowa Wdrożeniowa z załącznikami (k. 10-13).
5. W rezultacie, ze względu na brak należytej współpracy Flygande z Konsorcjum na etapie
wdrożenia, Lider Konsorcjum pismem z 2 czerwca 2015 r. wezwał Zamawiającego
do współdziałania w wykonywaniu Umowy Wdrożeniowej poprzez: (i) zawarcie aneksu
do Umowy z wydłużeniem etapu wdrożenia (oraz odpowiednio kolejnych etapów)
i podwyższenie wynagrodzenia Konsorcjum o 10.000.000,00 euro lub (ii) zlecenie
importu danych innemu podmiotowi. Odpowiedzią na rzeczone wezwanie było pismo
Flygande z 4 czerwca 2015 r., w którym Zamawiający odmówił współpracy oraz
Strona | 4
kontrfaktycznie stwierdził, że import danych – mimo braku stosownego postanowienia
umownego – jest niezbędnym elementem etapu wdrożenia.
Dowody: 1) Wezwanie do podjęcia współpracy z 02.06.2015 r. (k. 41);
2) Pismo Flygande z 04.06.2015 r. (k. 42).
6. [Oświadczenie o odstąpieniu od Umowy Wdrożeniowej] Ostatecznie, zważywszy
na bierność i stanowcze stanowisko Flygande o braku zamiaru podjęcia współdziałania
z Konsorcjum w wykonaniu Umowy Wdrożeniowej, Lider Konsorcjum złożył w jego
imieniu oświadczenie z 26 czerwca 2015 r. o odstąpieniu przez Konsorcjum
od Umowy Wdrożeniowej. Jednocześnie Flygande zostało wezwane do zapłaty
zaległego wynagrodzenia za I oraz II etap prac. Brak zapłaty należnego wynagrodzenia
oraz utracone korzyści Konsorcjum z niewykonania Umowy Wdrożeniowej w części
uczyniły koniecznym dochodzenie roszczeń Powodów przed tut. Sądem Arbitrażowym.
Dowód: Oświadczenie Konsorcjum o odstąpieniu od Umowy z 26.06.2015 r. (k. 43).
STAN PRAWNY
I.
Uzasadnienie wniosku o przyłączenie Chmurex do postępowania
7. Chmurex, jako członkowi Konsorcjum, przysługują solidarnie ze Skrzydło oraz Lecik
wierzytelności dochodzone niniejszym pozwem. Z uwagi jednak na wytoczenie
powództwa przez Powodów, Chmurex utraciła prawo do odbioru świadczenia
bezpośrednio od Flygande, a co za tym idzie – nie ma też prawa do wytoczenia
powództwa ze względu na brak legitymacji czynnej i nie może dochodzić wierzytelności
na drodze sądowej 4 . Skrzydło oraz Lecik, po uzyskaniu korzystnego dla siebie
rozstrzygnięcia w tym postępowaniu, staną się dłużnikami Chmurex, któremu
przysługiwać będzie wierzytelność o część wynagrodzenia uzyskanego od Flygande
zgodnie z postanowieniami § 1 ust. 1 pkt c) Aneksu nr 1 do Umowy Konsorcjum. Wynik
sprawy będzie miał zatem bezpośredni wpływ na sytuację prawną pomiędzy Stroną
Powodową a Chmurex. Z tej przyczyny uznać należy, że Chmurex bezsprzecznie
ma interes prawny we wstąpieniu do postępowania po stronie Powodów, zatem
nin. wniosek jest w pełni uzasadniony, a jego zgłoszenie w pozwie dopuszczalne5.
4
W. Dubis [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Warszawa 2016, art. 367,
nb. 4, A. Raczyński [w:] Kodeks cywilny, Tom I, Komentarz do art. 1-44911, M. Gutowski (red.),
Warszawa 2016, art. 367, B, nb. 3.
5
Strona Powodowa zgłasza wniosek w trybie § 21 Regulaminu Lewiatan już w Pozwie, co uznać należy
za dopuszczalne, z tym jednak zastrzeżeniem, że dla wywołania skutków przez taki wniosek konieczne jest
skuteczne wszczęcie postępowania arbitrażowego, zob. P. Kwiatkowski [w:] Postępowanie przed sądem
Strona | 5
II.
Właściwość Sądu Arbitrażowego przy Konfederacji Lewiatan w Warszawie
8. [Klauzula arbitrażowa] Strony Umowy Wdrożeniowej w art. 12.1. zawarły umowę
o arbitraż, korzystając z modelowej klauzuli arbitrażowej tut. Sądu Arbitrażowego.
Umowa ta jest ważna, skuteczna i wykonalna, a zgodnie z nią wszelkie spory wynikające
z Umowy Wdrożeniowej lub w związku z nią będą ostatecznie rozstrzygane przez Zespół
Orzekający działający przy Sądzie Arbitrażowym Lewiatan w Warszawie zgodnie
z postanowieniami
Regulaminu
Lewiatan
obowiązującego
w
dniu
wszczęcia
postępowania.
III.
Dopuszczalność dochodzenia roszczeń przez Konsorcjum mimo wydania
postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia z 30.11.2015 r., nr sprawy: 23114/15
(„Postanowienie”)
9. [Treść zabezpieczenia] Sąd Rejonowy w Sztokholmie, VIII Wydział Gospodarczy
Postanowieniem
udzielił
„Zabezpieczenia”
powództwa
Flygande
przeciwko
Konsorcjum o ustalenie, że „w ramach etapu «wdrożenie», opisanego w «Umowie
Wdrożeniowej» z dnia 2 stycznia 2014 r. […], obowiązkiem Konsorcjum było
zapewnienie importu danych pomiędzy systemem Wylataj a systemem Fru-waj poprzez
zakazanie Konsorcjum […] występowania z powództwem o zapłatę wynagrodzenia,
o którym
mowa
w
ww.
Umowie
Wdrożeniowej
do
czasu
rozstrzygnięcia
ww. powództwa” [podkr. własne], jednocześnie zobowiązując Flygande do wystąpienia
z powództwem o ustalenie w terminie 7 miesięcy od wydania Postanowienia.
Antycypując zarzut Pozwanego, że Zespół Orzekający nie ma kompetencji orzeczniczej
w nin. sprawie z uwagi na wydanie Postanowienia, Powodowie przedstawiają poniższą
argumentację.
10. [Pozbawienie
Konsorcjum
możliwości
obrony
praw]
Powodowie
wyraźnie
podkreślają, że żaden z członków Konsorcjum nie został formalnie zawiadomiony
o toczącym się postępowaniu przed sądem szwedzkim w sprawie udzielenia
Zabezpieczenia. Co znamienne, Postanowienie stało się prawomocne w dniu 7 grudnia
2015 r., podczas gdy członkowie Konsorcjum dowiedzieli się o jego wydaniu (oraz
o samym postępowaniu zabezpieczającym) dopiero 10 grudnia 2015 r. z chwilą
doręczenia im Postanowienia.
polubownym, Komentarz do Regulaminu Sądu Arbitrażowego Lewiatan, B. Gessel-Kalinowska vel Kalisz
(red.), Warszawa 2016, § 21, nb. 9.
Strona | 6
11. Zgodnie z art. 36 ust. 1 Bruksela I bis 6 orzeczenia wydane w jednym państwie
członkowskim są uznawane w innych państwach członkowskich bez potrzeby
przeprowadzania
specjalnego
postępowania.
Jednakowoż,
na
wniosek
każdej
zainteresowanej strony odmawia się uznania orzeczenia, jeżeli pozwanemu, który
nie wdał się w spór nie doręczono dokumentu wszczynającego postępowanie
lub dokumentu
mu
równorzędnego
w
czasie
i
w
sposób
umożliwiający
mu przygotowanie obrony, chyba że pozwany nie złożył przeciwko orzeczeniu środka
zaskarżenia, chociaż miał taką możliwość (art. 45 ust. 1 lit. b).
12. W kontekście zacytowanych przepisów w doktrynie wyrażono pogląd, że w sytuacji
doręczenia dokumentu, ale w czasie i w sposób nieumożliwiający przygotowanie obrony,
aktualna pozostaje podstawa odmowy uznania orzeczenia 7 . Co istotne, przy ocenie
zapewnienia stronie możności obrony praw przed sądem zagranicznym nie tyle chodzi
o zgodność z konkretnymi przepisami prawa obcego, ile o rzeczywistą możliwość
uczestniczenia w postępowaniu i podjęcia obrony
8
. Jak wskazał Trybunał
Sprawiedliwości Unii Europejskiej wykładni art. 34 pkt 2 Rozporządzenia Nr 44/2001
[odpowiednik obecnego art. 45 ust. 1 lit. b Brukseli I bis – dopisek własny] należy
dokonywać w ten sposób, że pozwany ma «możliwość» złożenia środków zaskarżenia
od orzeczenia zaocznego zapadłego w jego sprawie tylko wówczas, gdy faktycznie poznał
treść
orzeczenia,
doręczonego
mu
w odpowiednim
terminie,
umożliwiającym
przygotowanie obrony przed sądem państwa pochodzenia 9.
13. W świetle powyższych ustaleń truizmem jest skonstatowanie, że doręczenie
prawomocnego Postanowienia członkom Konsorcjum uniemożliwiło podjęcie przez
nich jakiejkolwiek merytorycznej obrony, w szczególności poprzez kwestionowanie
zasadności tego orzeczenia w drodze zażalenia.
14. Należy mieć także na względzie, że ewentualne podzielenie stanowiska Flygande
prowadziłoby do czasowej niedopuszczalności wytoczenia przez Powodów powództwa
przed sądem arbitrażowym, co przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy jest
6
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie
jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych.
7
J. Gołaczyński (red.), Jurysdykcja, uznawanie orzeczeń sądowych oraz ich wykonywanie w sprawach
cywilnych i handlowych. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1215/2012. Komentarz,
Warszawa 2015, kom. do art. 45, nb. 25.
8
Zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 17 grudnia 2013 r., I ACz 1753/13, Legalis nr 1067232.
9
Wyrok TS UE z 14 grudnia 2006 r., C-283/05, pkt 49, Zbiór Orzeczeń 2006 I-12041.
Strona | 7
jaskrawym nadużyciem przepisów proceduralnych w celu zapewnienia nieuzasadnionej
ochrony dla niezasługującego na nią w istocie interesu faktycznego Pozwanej.
W rezultacie, uznanie Postanowienia prowadziłoby do bezzasadnego odebrania
Powodom prawa do sądu i dochodzenia należnego im roszczenia przez okres co najmniej
7 miesięcy. W tym kontekście nie może znikać z pola widzenia treść maila Anny Przekot
do Jana Przekot z 15 sierpnia 2015 r. (k. 47), w którym jednoznacznie potwierdzony
został rzeczywisty motyw wystąpienia przez Flygande z wnioskiem o udzielenie
zabezpieczenia, tj. wyłącznie uniemożliwienie dochodzenia roszczenia o zapłatę
wynagrodzenia przez Konsorcjum, a nie – jak zdawałoby się wynikać z Postanowienia –
potrzeba ustalenia treści konkretnego postanowieniaUmowy Wdrożeniowej.
Dowód: Mail Anny Przekot do Jana Przekot z 15.08.2015 r. (k. 47).
15. Poza tym utrwalona w doktrynie i orzecznictwie jest teza, że roszczenie o ustalenie
istnienia lub nieistnienia prawa lub stosunku prawnego nie służy ustaleniu przez sąd
treści normy prawnej przez dokonanie wiążącej wykładni przepisu określającego prawa
i obowiązki powoda10. W opozycji do tego Flygande w przyszłym procesie o ustalenie
domagałoby się w rzeczywistości dokonania wiążącej wykładni konkretnego
postanowienia Umowy Wdrożeniowej (a zatem normy, która nakłada na Strony prawa
i obowiązki), co jak zasygnalizowano jest niedopuszczalne.
16. Poza tym Postanowienie należy traktować jako anti-suit injunction, możliwość
stosowania których została generalnie zakwestionowana w wyroku Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydanym w sprawie West Tankers11. Trafnie uznano
w nim, że wydanie wobec danej osoby przez sąd państwa członkowskiego zakazu
wszczynania i dalszego prowadzenia postępowania przed sądami innego państwa
członkowskiego, jest niezgodne z rozporządzeniem Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22
grudnia 2000 r. (Bruksela I). Zasadne jest dokonanie wykładni spornych postanowień
Umowy Wdrożeniowej w ramach nin. postępowania o świadczenie, co uczyni zbędnym
prowadzenie odrębnego postępowania o ustalenie, które zostało zabezpieczone
Postanowieniem. Zakazanie Konsorcjum w trybie zabezpieczenia dochodzenia roszczeń
przez okres 7 miesięcy jest niedopuszczalne również z uwagi na niespełnienie wymogów
10
A. Zieliński, [w:] A. Zieliński, K. Flaga-Gieruszyńska, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Wyd. 8,
Legalis, kom. do art. 189 k.p.c., nb 22; wyrok Sądu Najwyższego z 24 kwietnia 2014 r., III CSK 182/13, Legalis
nr 1048619.
11
Wyrok TS UE z 10.02.2009 r., C-185/07, Zbiór Orzeczeń 2009 I-00663.
Strona | 8
uznania Postanowienia na gruncie k.p.c. (zob. art. 1146 § 1 pkt 3-4 k.p.c.), a w rezultacie
Zabezpieczenie nie może stanowić przeszkody dla prowadzenia tego postępowania.
17. Z uwagi na powyższe, Powodowie stoją na stanowisku, że w niniejszej sprawie spełnione
zostały przesłanki do odmowy uznania Postanowienia na gruncie prawa polskiego.
Oznacza to, że antycypowane przez Powodów powoływanie się przez Flygande na fakt
wydania Postanowienia przez sąd szwedzki nie stoi na przeszkodzie rozpoznaniu oraz
rozstrzygnięciu nin. sporu przez Zespół Orzekający.
IV.
Legitymacja czynna Powodów
18. Roszczenia dochodzone niniejszym pozwem wynikają z Umowy Wdrożeniowej i jako
takie przysługują Konsorcjum, chociaż są dochodzone wyłącznie przez Skrzydło oraz
Lecik. Antycypując podniesienie przez Pozwanego zarzutu braku legitymacji czynnej
po stronie Powodów, z uwagi na fakt, że powództwo zostało wytoczone przez dwóch
spośród trzech członków Konsorcjum, Powodowie wskazują co następuje.
19. W pierwszej kolejności należy stanowczo podkreślić, że umowa konsorcjum
nie ma co do zasady charakteru tożsamego z umową spółki cywilnej 12 . W niniejszej
sprawie tym bardziej brak jakichkolwiek przesłanek, aby twierdzić, że zgodną wolą stron
Umowy Konsorcjum miało w istocie być zawarcie umowy spółki cywilnej.
20. Dalej Powodowie wskazują, że po stronie członków Konsorcjum mamy do czynienia
z solidarnością czynną wierzycieli. Solidarność czynna znajduje w tym wypadku swoje
źródło zgodnie z treścią art. 369 k.c. w czynności prawnej, a mianowicie w Umowie
Konsorcjum, w której § 4 wprost przewidziano istnienie po stronie członków
Konsorcjum solidarności w relacjach z Flygande.
21. Nie powinno budzić przy tym wątpliwości, że czynność prawna, z której wynika
solidarność wierzycieli, nie musi zostać dokonana bezpośrednio w umowie stanowiącej
źródło
stosunku
prawnego
będącego
podstawą
dochodzonych
roszczeń,
a w szczególności może ona zostać dokonana w umowie wewnętrznej między członkami
konsorcjum, którzy następnie zawarli umowę i dochodzą roszczeń z niej wynikających 13.
12
Zob. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2015 r., III CZP 113/14, LEX nr 1733674:
„Co do zasady - konsorcjum nie działa w formie spółki cywilnej, chyba że wolą stron ukształtowano
je w ten sposób, że spełnione są wymogi konstrukcyjne wyznaczające treść takiego stosunku prawnego,
tj. istnieje przedsiębiorstwo, majątek wspólny, więzi organizacyjne i majątkowe wspólników”.
13
Por. uzasadnienie Wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 września 2013 r., VI ACa 15/13,
LEX nr 1416429: „Słusznie podnosi przy tym pozwany, iż powód nie przedstawił w toku procesu żadnego
dokumentu wskazującego na dokonanie czynności prawnej, z której wynikałaby solidarność wierzycieli
Strona | 9
Ewentualny brak świadomości co do postanowień umowy Konsorcjum w zakresie
solidarności jego członków występujący u drugiej strony stosunku prawnego nie stanowi
przeszkody dla istnienia stosunku solidarności. Załączona do pozwu Umowa Konsorcjum
stanowi zatem źródło solidarności czynnej po stronie członków Konsorcjum.
22. Istnienie solidarności czynnej po stronie członków Konsorcjum przesądza o ich prawie
do domagania się całości lub części świadczenia od dłużnika przez jednego z nich,
niektórych z nich lub wszystkich jednocześnie 14 . Skoro jednak przeciwko Flygande
zostało wytoczone powództwo, nie przez wszystkich, lecz tylko przez niektórych
wierzycieli solidarnych – Skrzydło oraz Lecik – to do ich rąk łącznie, na zasadzie art. 367
§ 2 k.c. powinno zostać spełnione całe świadczenie przysługujące wierzycielom
solidarnym15. Współuczestnictwo w postępowaniu wierzycieli solidarnych ma charakter
materialny. Z całą pewnością nie ma jednak charakteru koniecznego, o czym świadczy
choćby treść art. 367 § 2 k.c., z którego wynika wprost dopuszczalność wytoczenia
powództwa przez jednego tylko z wierzycieli solidarnych.
23. Współuczestnictwo członków Konsorcjum w sporze po Stronie Powodowej
nie ma zatem charakteru współuczestnictwa materialnego koniecznego. W rezultacie
rezygnacja przez Chmurex z uczestnictwa w dochodzeniu przysługujących Konsorcjum
roszczeń od Flygande, nie może stanowić przyczyny oddalenia pozwu.
24. Z najdalej posuniętej ostrożności procesowej, na wypadek przyjęcia przez Zespół
Orzekający, że legitymacja czynna przysługuje członkom Konsorcjum tylko łącznie,
a ich współuczestnictwo ma charakter konieczny z uwagi na podobieństwo Umowy
Konsorcjum do umowy spółki cywilnej, który to pogląd (jakkolwiek w odmiennych
stanach faktycznych) jest niekiedy reprezentowany w orzecznictwie, Strona Powodowa
wskazuje co następuje.
25. Wszczęcie niniejszego postępowania stało się konieczne dla realizacji celu Umowy
Konsorcjum.
Współdziałanie
członków
Konsorcjum
w
zakresie
koniecznym
po stronie konsorcjantów. W aktach sprawy brak jest umowy konsorcjum mogącej stanowić ewentualne
źródło solidarności czynnej członków konsorcjum. Pomimo podnoszonego przez pozwanego zarzutu braku
samodzielnej legitymacji procesowej czynnej po stronie powoda, umowa konsorcjum nie została przedłożona
przez powoda, co uniemożliwia dokonanie oceny powyższego zarzutu w aspekcie łączącego konsorcjantów
stosunku prawnego.”
14
W. Dubis [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Warszawa 2016, art. 367,
nb. 1.
15
A. Raczyński [w:] Kodeks cywilny, Tom I, Komentarz do art. 1-44911, M. Gutowski (red.), Warszawa 2016,
art. 367, B, nb. 1.
Strona | 10
dla dochodzenia roszczeń ze stosunków prawnych łączących Konsorcjum z osobami
trzecimi, jest oczywistym obowiązkiem członków Konsorcjum.
26. Na wypadek przyjęcia, że legitymacja czynna przysługuje członkom Konsorcjum łącznie,
w związku z bezczynnością Chmurex, który nie wyraził woli wspólnego wystąpienia
przeciwko
Flygande
w
tym
postępowaniu,
Strona
Powodowa,
na
zasadzie
§ 20 Regulaminu Lewiatan, zgłasza ewentualny wniosek (por. pkt 7 pozwu)
o przyłączenie Chmurex do postępowania w charakterze powoda. Po pierwsze Chmurex
jest stroną umowy o arbitraż. Po drugie § 20 nie wyłącza możliwości przyłączenia
dodatkowej osoby po stronie, która zgłasza taki wniosek. Oczywiście, Powodowie mają
świadomość, że wyrażono pogląd, iż osoba objęta wnioskiem w trybie § 20 może być
przyłączona jedynie po stronie przeciwnej niż strona zgłaszająca wniosek 16 , jednakże
przyczyny, dla których go wyrażono tracą na aktualności w stanie faktycznym niniejszej
sprawy.
27. Należy bowiem mieć na uwadze, że Chmurex jest spółką jednoosobową, w której
wszystkie udziały posiada Opadex sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, a właścicielem
wszystkich udziałów Opadex jest Pozwana. Nadto zauważyć należy, że Jan Przekot jest
jednocześnie prezesem zarządu Chmurex oraz Opadex, a nadto jest szwagrem Anny
Przekot - pełnomocnika zarządu Flygande.
Dowody: 1) KRS Chmurex (k. 27-32);
2) KRS Opadex (k. 33-38).
28. Z powyższego wynika, że Chmurex jest spółką w pełni zależną od Flygande,
co w kontekście okoliczności faktycznych sprawy czyni uzasadnionym przypuszczenie,
że Chmurex był w istocie spółką stworzoną przez Flygande tylko i wyłącznie w tym celu,
aby stanowił on swoisty „wentyl bezpieczeństwa” uniemożliwiający dochodzenie przez
Konsorcjum jakichkolwiek roszczeń względem Flygande. Wszystko to na wypadek
gdyby z jakichkolwiek względów realizacja Umowy Wdrożeniowej zakończyła się
niepowodzeniem. Biorąc pod uwagę skalę przedsięwzięcia i wartość projektu objętego
Umową Wdrożeniową, podjęcie nawet tak daleko idących czynności, jest dalece
prawdopodobne. W niniejszej sprawie duet Chmurex oraz Flygande działają
w rzeczywistości wspólnie na korzyść tej ostatniej.
16
B. Gessel-Kalinowska vel Kalisz, P. Kwiatkowski [w:] Postępowanie przed sądem polubownym, Komentarz
do Regulaminu Sądu Arbitrażowego Lewiatan, B. Gessel-Kalinowska vel Kalisz (red.), Warszawa 2016, § 20,
nb. 20.
Strona | 11
29. Powyższe znalazło ostateczne potwierdzenie w treści e-maila Anny Przekot do Jana
Przekot, w którym poleciła mu ona, aby Chmurex nie przystępował do postępowania
po stronie Konsorcjum. Korespondencja ta została ujawniona zupełnie przypadkowo
przez firmę PwC.
Dowód: 1) Email A. Przekot do J. Przekot z 15.02.2016 r. (k. 47).
30. W świetle przedstawionej argumentacji i przytoczonych okoliczności, w przypadku
błędnego przyjęcia, że legitymacja czynna członków Konsorcjum jest legitymacją
materialną konieczną (czemu Strona Powodowa stanowczo się sprzeciwia), przyłączenie
Chmurex do postępowania w ramach przysługującego Zespołowi Orzekającemu
na zasadzie § 20 ust. 4 Regulaminu Lewiatan uprawnienia do rozstrzygania w tej kwestii,
staje się konieczne i uzasadnione. Odmienna decyzja musiałaby bowiem prowadzić
do oddalenia powództwa z uwagi na brak legitymacji czynnej, co stanowiłoby
rozstrzygnięcie rażąco niesprawiedliwe. Otóż, Flygande swoim podstępnym działaniem,
mimo zawarcia umowy o arbitraż, z której wynika obowiązek lojalności między
jej stronami,
dążyła do
udaremnienia
możliwości merytorycznego
rozpoznania
niniejszego sporu zarówno przez uzyskanie Postanowienia przed sądem szwedzkim,
jak i przez
nieformalne
wydawanie
poleceń
jednemu
z członków
Konsorcjum.
Takie działanie z pewnością nie powinno podlegać ochronie prawnej.
V.
Zakres Umowy Wdrożeniowej
31. [Charakter Umowy Wdrożeniowej] Umowa Wdrożeniowa jest umową mieszaną, gdyż
łączy w sobie elementy kilku typów umów nazwanych, tj. umowy o dzieło, umowy
o świadczenie usług oraz umowy prawnoautorskiej. Elementy umowy o dzieło
są widoczne w czterech pierwszych etapach Umowy Wdrożeniowej, usługi serwisowe
z piątego etapu stanowią element umowy o świadczenie usług, natomiast element
prawnoautorski wynika z zawartego w Umowie Wdrożeniowej zobowiązania
do udzielenia Pozwanej pełnej licencji na korzystanie z Systemu Fru-Waj.
32. O charakterze czterech etapów wdrożenia jako umowy o dzieło (o tym dlaczego mamy
tutaj do czynienia z czterema oddzielnymi dziełami poniżej) świadczy przede wszystkim
to, że celem jej zawarcia nie była staranna realizacja zleconych usług, ale rezultat tych
usług w postaci dzieła (zaprojektowanie, wykonanie, wdrożenie, przeprowadzenie
szkoleń). Istotne dla Pozwanej było bowiem uzyskanie efektu wykonanych prac, a nie
sama ich realizacja, choćby na najwyższym poziomie. Należy zatem zauważyć,
że elementy dotyczące umowy o dzieło nie tylko przeważają w Umowie Wdrożeniowej,
Strona | 12
ale przede wszystkim dotyczą elementów kluczowych, bez których jej zawarcie byłoby
pozbawione sensu.
33. Taką ocenę Umowy Wdrożeniowej potwierdza także orzecznictwo. Dokonując
kwalifikacji prawnej umowy wdrożenia IT sądy powszechne dostrzegają w niej umowę
o dzieło
17
, umowę zbliżoną do umowy o dzieło
18
lub też umowę mieszaną
(ze wskazaniem, że w swym zasadniczym nurcie stanowi ona umowę o dzieło) 19.
34. W zależności od treści analizowanej umowy mieszanej można: (i) w pełni stosować
przepisy dotyczące umowy nazwanej, albo (ii) wykluczyć taką możliwość, bądź też
(iii) stosować przepisy o zbliżonej umowie typowej z modyfikacjami. Natomiast jeżeli
w umowie mieszanej przeważa pewien rodzaj świadczenia, a jedynie świadczenia
uboczne mają inny charakter, wówczas za trafne uznaje się stosowanie przepisów
dotyczących umowy nazwanej głównego typu 20.
35. Podsumowując, elementy umowy o dzieło są przeważającym elementem Umowy
Wdrożeniowej, dlatego też znajdują do niej zastosowanie przepisy dotyczące tej właśnie
umowy, choć z modyfikacjami wynikającymi z przepisów prawa autorskiego. Element
prawno-autorski jest bowiem na tyle istotny w Umowie Wdrożeniowej, że stosowanie
do niej norm prawa autorskiego jest konieczne dla zachowania celu takiej umowy.
Natomiast ewentualny wpływ umowy o świadczenie usług mógłby uwidocznić się
dopiero na etapie realizacji usług serwisowych, a zatem pozostaje irrelewantny
dla dalszych rozważań.
36. [Zakres i cel Umowy Wdrożeniowej] Na etapie wdrożenia Systemu Fru-waj pojawił się
spór między Stronami. Dotyczył on tego, czy import danych z Systemu Wylataj
do Systemu Fru-waj („Import Danych”) jest objęty Umową Wdrożeniową. Bez takiego
importu nie jest możliwe bowiem utrzymanie ciągłości działania Systemów.
37. Analiza tej kwestii wskazuje, że Import Danych w kształcie jaki okazał się konieczny
dla realizacji Umowy Wdrożeniowej nie był i nie mógł być objęty zakresem
porozumienia zawartego pomiędzy Stronami.
38. Sytuacja, w której początkowo przewidywany zakres prac koniecznych dla realizacji
dzieła okazuje się niepełny, została przewidziana w art. 630 k.c. Dotyczy on co prawda
podwyższenia wynagrodzenia, jednakże zasadne jest odwołanie się do stosowanych
17
Wyrok SO w Szczecinie z 21.05.2015 r., VIII Ga 20/15, orzeczenia.szczecin.so.gov.pl.
18
Wyrok SA w Łodzi z 24.10.2012 r., I ACa 745/12, orzeczenia.lodz.sa.gov.pl.
19
Wyrok SA w Gdańsku z 13.05.2015 r., I ACa 1054/14, orzeczenia.gdansk.sa.gov.pl.
20
Por. wyrok SN z 14.01.2010 r., IV CSK 319/09, LexisNexis.pl.
Strona | 13
tam zasad w celu ustalenia, jakie prace mogą zostać uznane za objęte Umową
Wdrożeniową, a jakie muszą być uznane za wykraczające poza jej zakres.
39. Analiza ustanowionych w tym przepisie zasad, każe zwrócić uwagę na to, że w niniejszej
sprawie zapytanie ofertowe (precyzujące zakres prac i terminy realizacji) zostało złożone
przez Pozwaną. Mając na uwadze, że Nowe Trasy miały zostać uruchomione 1 lipca
2015 r., zapytanie to przewidywało wykonanie Umowy Wdrożeniowej do tego dnia.
40. O ile art. 630 k.c. nakłada ryzyko związane z koniecznością wykonania dodatkowych
prac na tego, kto sporządził zestawienie planowanych prac, o tyle w niniejszej sprawie
zasadne jest uznanie, że brak możliwości realizacji Umowy Wdrożeniowej w określonym
w zapytaniu ofertowym terminie powinien obarczać tego, kto termin ten ustanowił.
Ma to na celu ochronę przyjmującego zamówienie, który nie mając wpływu
na ten termin, podjął się zrealizowania dzieła 21.
41. Należy zwrócić uwagę na fakt, że próbki danych z Systemu Wylataj zostały Powodom
przekazane po zawarciu Umowy Wdrożeniowej wraz z danymi dostępowymi do tego
Systemu 22. Powodowie uzyskali możliwość rzeczywistego zapoznania się z Systemem
Wylataj dopiero po podpisaniu Umowy Wdrożeniowej i to nadal jedynie w zakresie,
w jakim umożliwiła im to Pozwana (przekazano jedynie próbki danych, a nie całość
danych).
42. Powodom pozostawało bazować na zapewnieniach Pozwanej, dysponującej wszelkimi
informacjami potrzebnymi dla oceny zakresu koniecznych do wykonania prac. Pozwana
ujawniła posiadane informacje, jak się później okazało, w niewystarczającym zakresie.
Powodowie mogli zatem jedynie przetestować przekazaną im próbkę i założyć,
że wszystkie dane w Systemie Wylataj będą w tym samym formacie i możliwe będzie ich
automatyczne przeniesienie w taki sam sposób. Powodowie mieli prawo przypuszczać,
że w przeciwnym wypadku, czynność polegająca na przeprowadzeniu migracji danych,
jako zadanie szczególnie czasochłonne i wymagające zaangażowania znacznych
sił ludzkich, zostanie wyraźnie wskazane przez Pozwaną, co musiałoby wpłynąć zarówno
na terminy realizacji poszczególnych etapów Umowy Wdrożeniowej, jak również
na wysokość wynagrodzenia Konsorcjum.
43. Gdyby przekazana przez Flygande próbka danych miała charakter reprezentatywny,
już na początkowym etapie realizacji Umowy Wdrożeniowej Powodowie mogliby
21
Por. rozważania prowadzone na gruncie art. 630 k.c. K. Jędrej [w:] J. Ciszewski (red.), Kodeks cywilny.
Komentarz, LexisNexis 2014, kom. do art. 630 k.c., nb. 2.
22
Por. mail A. Przekot z 7.01.2015 r. (k. 8).
Strona | 14
poinformować Pozwaną o braku możliwości przeniesienia danych w wyznaczonym przez
nią terminie. W sytuacji, gdy format danych, których miał dotyczyć Import Danych nie
był jednolity, Pozwana powinna była zapewnić dostęp dodanych które miały podlegać
importowi i to co do każdego z używanych tam formatów.
44. Podsumowując, Powodowie mogli opierać się jedynie na zapewnieniu Pozwanej,
że możliwa jest realizacja Umowy Wdrożeniowej w terminie wynikającym z zapytania
ofertowego. Jest to zgodne z racjonalnym założeniem, że Pozwana także nie powinna
była chcieć zawrzeć umowy, której terminowa realizacja jest niemożliwa.
45. Specyficzny charakter Importu Danych z Systemu Wylataj do Systemu Fru-waj wskazuje
na brak możliwości objęcia go Umową Wdrożeniową. Wynika to z porównania tej usługi
oraz Umowy Wdrożeniowej. Za III etap Umowy Wdrożeniowej (zatem ten, który miałby
obejmować
Import
Danych)
zostało
przewidziane
wynagrodzenie
w
kwocie
12.000.000,00 euro. Natomiast sam Import Danych to usługa, której koszt
wynosi 10.000.000,00 euro (zob. wezwanie do podjęcia współpracy – k. 41).
Jednocześnie czas potrzebny na wykonanie Importu Danych (6 miesięcy), jest dłuższy
nie tylko niż okres przeznaczony na wykonanie III etapu Umowy Wdrożeniowej,
ale nawet niż czas przeznaczony na realizację całej Umowy Wdrożeniowej (5 miesięcy).
46. Analiza powyższych wielkości wskazuje, że Import Danych jest usługą porównywalną
w swej wielkości do całego etapu III Umowy Wdrożeniowej (biorąc za podstawę
porównania najbardziej wymierny czynnik, tj. koszt usługi). Nie sposób natomiast
racjonalnie zakładać, że tego typu usługa stanowiła po prostu jeden z elementów Umowy
Wdrożeniowej, pomimo braku jej wyodrębnienia jako kolejnego etapu, czy choćby
wyraźnego wskazania, że wchodzi ona w zakres któregoś z już przewidzianych etapów.
W szczególności, że jej realizacja ze swej istoty uniemożliwiała Konsorcjum wykonanie
Umowy Wdrożeniowej zgodnie z ustalonymi w niej terminami.
47. Należy również mieć na uwadze, że Umowa Wdrożeniowa została przygotowana przez
prawników obsługujących Pozwaną i to Pozwana jest autorem tej umowy. Zatem skutki
zaniechania jednoznacznego wskazania, że Import Danych stanowi część etapu
wdrożenia obciążać muszą Pozwaną zgodnie z regułą in dubio contra proferentem
(zob. k. 7, k. 10).
VI.
Odstąpienie od Umowy Wdrożeniowej
48. [Wezwanie do współdziałania] W efekcie zaistniała sytuacja, w której dla realizacji
Umowy Wdrożeniowej konieczne stało się współdziałanie Pozwanej w postaci
zapewnienia Importu Danych. Powinność współdziałania przy wykonywaniu dzieła przez
Strona | 15
Pozwaną, jako czynność niezbędna do wykonania dzieła, wynikała wprost z normy
art. 640 k.c.23.
49. Powodowie poinformowali o tym Pozwaną na spotkaniu Komitetu Sterującego.
Następnie oficjalnie wezwali Pozwaną pismem z 2 czerwca 2015 r. do podjęcia
współpracy. W wezwaniu wyraźnie wskazano, że zapewnienie Importu Danych jest
konieczne dla realizacji III etapu Umowy Wdrożeniowej. Wykazując swoją dobrą wolę
kontynuowania współpracy i prawidłowej realizacji dalszych etapów umowy, pomimo
zaistniałej z winy Pozwanej sytuacji, Powodowie wskazali w jaki sposób i na jakich
warunkach byliby w stanie wykonać Import Danych dla Pozwanego.
50. [Wyznaczenie terminu do odstąpienia] W myśl art. 640 k.c. w przypadku braku
współdziałania
zamawiającego,
koniecznego
do
realizacji
dzieła,
przyjmujący
zamówienie jest uprawniony do odstąpienia od umowy. Uprawnienie to aktualizuje się
jeśli w wezwaniu do współpracy zostanie wskazany odpowiedni termin z zagrożeniem,
że po jego upływie przyjmujący zamówienie będzie uprawniony do odstąpienia
od umowy. Niemniej jednak pomimo braku wyraźnego oznaczenia takiego terminu
w niniejszej sprawie uprawnienie do odstąpienia zaktualizowało się.
51. Wyznaczenie dodatkowego terminu pełni bowiem, podobnie jak w art. 491 § 1 k.c.,
funkcję dyscyplinującą, umożliwiając zarazem zamawiającemu wypełnienie ciążącej
na nim powinności i zapobiegnięcie ustaniu stosunku obligacyjnego. O tym, jaki termin
jest odpowiedni, należy rozstrzygać in casu, przy uwzględnieniu rodzaju czynności, które
zamawiający powinien wykonać.
52. Należy zatem zauważyć, że w niniejszej sprawie zastosowanie literalnej wykładni tego
przepisu bez uwzględnienia wykładni celowościowej wypaczałoby sens tej normy.
Pozwana odrzuciła bowiem w sposób kategoryczny możliwość realizacji przez niego
Importu Danych w jeden ze sposobów zaproponowanych przez Konsorcjum. Pozwana
nie była także zainteresowana poszukiwaniem wspólnie z Konsorcjum alternatywnego
rozwiązania zaistniałej sytuacji. W efekcie wyznaczenie dodatkowego terminu w żaden
sposób nie mogło doprowadzić do realizacji przez Pozwaną ciążącego na niej obowiązku
współdziałania. Jednocześnie nie sposób wskazać na zasadę porządku prawnego, która
mogłaby zostać naruszona przyjęciem takiego stanowiska. Tym bardziej, że dla obu stron
23
Por. P. Drapała [w:] J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Księga trzecia. Zobowiązania.,
LexisNexis 2013, kom. do art. 640, nb. 1.
Strona | 16
było jasne, iż dla realizacji Umowy Wdrożeniowej konieczne jest jak najszybsze
wykonanie Importu Danych.
53. Jest to także sytuacja analogiczna do przewidzianej w art. 4921 k.c. W tym przepisie
zostało wyrażone stanowisko ustawodawcy wskazujące na to, że gdy strona zobowiązana
do podjęcia działania oświadcza, iż nie ma zamiaru takich czynności wykonać,
to wyznaczanie terminu aktualizującego uprawnienie do odstąpienia od umowy jest
pozbawione sensu.
54. [Odstąpienie od Umowy Wdrożeniowej] Pismem z 26 czerwca 2015 r. Konsorcjum
(działając przez Lidera Konsorcjum) złożyło oświadczenie o odstąpieniu od Umowy
Wdrożeniowej. Pismo to zostało w dniu 26 czerwca 2015 r. przesłane Pozwanemu
mailem (mail z godziny 19:30) oraz doręczone Pozwanemu pocztą kurierską w dniu
29 czerwca 2015 r..
55. Umowa Wdrożeniowa nie zawierała żadnych specjalnych regulacji co do formy, w jakiej
powinny być składane oświadczenia woli dotyczące tej umowy. W efekcie zastosowanie
znajdą ogólne regulacje Kodeksu cywilnego.
56. Zgodnie z art. 77 § 2 k.c., mając na uwadze, że Umowa Wdrożeniowa została zawarta
w formie pisemnej, odstąpienie od niej powinno być stwierdzone pismem. Należy
podkreślić, że nie chodzi tutaj o wymóg zachowania formy pisemnej, a jedynie
o stwierdzenie złożenia oświadczenia pismem, która to forma zastrzeżona została jedynie
dla celów dowodowych (zatem skuteczne może być oświadczenie w każdej formie).
57. Przesłanie za pomocą wiadomości e-mail podpisanego dokumentu zawierającego
odstąpienie od Umowy Wdrożeniowej stanowiło realizację tego wymogu 24. Uznać należy
zatem, że Powodowie skutecznie odstąpili od Umowy Wdrożeniowej w zakresie,
w jakim nie została jeszcze wykonana.
58. Pozwana także złożyła oświadczenie o odstąpieniu od Umowy Wdrożeniowej, które
jednak było pozbawione podstaw. Powołano się w nim bowiem na art. 635 k.c.,
a jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy 25 : skoro art. 635 k.c. nie zawiera rozróżnienia
opóźnienia
zawinionego
i
niezawinionego
przez
przyjmującego
zamówienie,
to uprawnienie zamawiającego do odstąpienia od umowy jest niezależne od przyczyny
tego opóźnienia, zatem może on od umowy odstąpić także wówczas, gdy opóźnienie
zostało przez niego spowodowane. Jeżeli przyjmujący zamówienie nie spełnia
24
Por. rozważania S. Rudnicki, R. Trzaskowski [w:] S. Dmowski, J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny.
Komentarz. Księga pierwsza. Część ogólna., LexisNexis 2014, komentarz do art. 77.
25
Wyrok SN z 21.09.2006 r., I CSK 129/06, LexisNexis nr 2050317.
Strona | 17
świadczenia z powodu braku potrzebnego do wykonania dzieła współdziałania
zamawiającego, to nie zachodzi przesłanka opóźnienia się przyjmującego zamówienie
warunkująca prawo zamawiającego do odstąpienia od umowy. Tymczasem Flygande
wskazało art. 635 k.c. jako przyczynę odstąpienia, podczas gdy opóźnienie w realizacji
umowy przez Konsorcjum nastąpiło właśnie z winy Pozwanej – nie było zatem
dopuszczalne powołanie się przez nią na opóźnienie w realizacji umowy, które miało
uzasadniać odstąpienie od Umowy Wdrożeniowej.
59. Na marginesie można zauważyć, że oświadczenie o odstąpieniu od Umowy
Wdrożeniowej przez Powodów zostało Pozwanej doręczone w dniu 29 czerwca 2015 r.
o godzinie 14:30, a więc wcześniej niż oświadczenie złożone przez Pozwaną. Pismo
Pozwanej zostało bowiem w dniu 26 czerwca 2015 r. doręczone jedynie Chmurex,
a zatem podmiotowi, który nie był uprawniony do przyjmowania oświadczeń woli
w imieniu Konsorcjum. Natomiast niezależnie czy przyjmie się, że oświadczenie
to powinno zostać złożone wszystkim członkom Konsorcjum, czy też Liderowi
Konsorcjum i tak miało to miejsce dopiero 29 czerwca 2015 r. o godzinie 15:30, czyli już
po doręczeniu oświadczenia składanego przez Konsorcjum.
VII.
Zakres odstąpienia
60. W związku z podzielnym charakterem świadczenia niepieniężnego Konsorcjum, złożone
dnia 26 czerwca 2015 r. oświadczenie o odstąpieniu odniosło skutek jedynie
na przyszłość (ex nunc). Oznacza to, że Umowa Wdrożeniowa, w zakresie, w jakim
została już wykonana, pozostała w mocy, a żądanie przez Powodów zapłaty
wynagrodzenia za wykonane już w ramach Etapu I i II prace jest zasadne. W pozostałym
natomiast zakresie, w odniesieniu do świadczeń Stron dotyczących Etapu III, IV i V,
wypowiedzenie jest skuteczne a Umowa Wdrożeniowa uznawana za niezawartą,
zaś Strona Powodowa korzysta ze swojego uprawnienia do żądania naprawienia szkody
wynikłej z niewykonania zobowiązania na zasadach ogólnych.
61. Odstąpienie Powoda mogło dotyczyć jedynie niewykonanej jeszcze części Umowy
Wdrożeniowej. Nie istniała możliwość odstąpienia od dwóch pierwszych etapów, które
zostały już wykonane i odebrane. Jest to pogląd tym bardziej zasadny, że mając
na uwadze charakter wykonanych etapów stanowiły one odrębne dzieła i zawierały
wszystkie umówione funkcjonalności. Wynika to w szczególności, z tego, że stanowiły
one zakończenie pewnego etapu, tj. realizacja dalszych prac wchodzących w zakres
Umowy Wdrożeniowej mogła być podjęta przez inny podmiot (w szczególności co do
szkoleń i usług serwisowych). Jednocześnie po zakończeniu każdego z tych etapów
Strona | 18
powstawał efekt, który był niejako samodzielny – odrywał się od wykonanych prac
i mógł stanowić samodzielny przedmiot obrotu.
62. Należy przy tym stanowczo podkreślić, że realizacja Etapu I i II wiązała się
ze sporządzeniem i przekazaniem Pozwanemu wszelkiej dokumentacji pozwalającej
na korzystanie z Systemu Fru-waj i jego eksploatacja obecnie jest możliwa także
bez udziału specjalistów z ramienia Konsorcjum. Możliwe było korzystanie z Systemu
Fru-waj przez Pozwaną już po zakończeniu Etapu II, o czym dobitnie świadczy zawarcie
przez Strony Umowy Licencyjnej.
63. Strony wprost przewidziały, że świadczenie będzie spełniane etapami. Za realizację
każdego kolejnego etapu miało zostać odrębnie uiszczone wynagrodzenie (por. pkt 1.2,
pkt 2.1 oraz pkt 3.1. Umowy Wdrożeniowej). Wykładnia oświadczeń woli stron w
zgodzie z przepisem art. 65 ust. 2 k.c. prowadzi do wniosku, że Strony traktowały
poszczególne etapy jako autonomiczne części, z których każda przedstawiała w sposób
samodzielny wartość dla Pozwanej. Prowadzi to do wniosku, że każdy etap Umowy
Wdrożeniowej stanowił w zamierzeniu Stron Umowy Wdrożeniowej odrębne dzieło.
64. Powyższe rozważania o charakterze etapów Umowy Wdrożeniowej prowadzą
do konstatacji, że odstąpienie od umowy na podstawie art. 640 k.c. może odnosić się
jedynie do niewykonanej części stosunku obligacyjnego. W szczególności należy tutaj
mieć na uwadze, że ustawodawca obliguje zarazem zamawiającego do zapłaty
umówionego wynagrodzenia pomniejszonego o wartość, którą przyjmujący zamówienie
oszczędził, nie kontynuując prac nad wykonaniem dzieła. Odmienna wykładnia –
prowadząca do wniosku, że odstąpienie ma w takim przypadku skutek ex tunc i prowadzi
do powstania stanu, jakby umowa nie została w ogóle zawarta – byłaby
nie do pogodzenia z przysługującym wykonawcy po odstąpieniu roszczeniem o zapłatę
umownego wynagrodzenia (nie zaś roszczeniem o naprawienie szkody, art. 494 k.c.)26.
Uznaje się, że skutki odstąpienia od umowy o dzieło dokonywanego na podstawie
art. 644 k.c. odnoszą się jedynie do niewykonanej części zobowiązania 27.
VIII. Wysokość roszczenia
26
Tak P. Drapała [w:] J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Księga trzecia. Zobowiązania.,
komentarz do art. 640, nb. 7.
27
Wyroki SN: z 26.01.2001 r., II CKN 365/2000, OSN 2001, nr 10, poz. 154; z 19.12.2002 r.,
I CKN 1334/2000, IC 2003, nr 7-8, s. 44; z 22.05.2003 r., II CKN 367/02, niepubl., z 17.12.2003 r.,
IV CKN 294/02, niepubl.
Strona | 19
65. Strona Powodowa żąda, aby Pozwany w pierwszej kolejności uiścił na rzecz
Konsorcjum, wynagrodzenie za zrealizowany Etap I i Etap II Umowy Wdrożeniowej,
to jest uregulował należność wskazaną w fakturach wystawionych przez Konsorcjum,
wraz z przysługującymi Konsorcjum odsetkami wynikającymi z opóźnienia w płatności
faktur. Kwota, której Strona Powodowa żąda tytułem zapłaty wynagrodzenia
za zrealizowane etapy to: za Etap I – 15.000.000,00 euro powiększone o należny podatek
VAT (23 %), to jest 18.450.000,00 euro wraz z należnymi odsetkami liczonymi od dnia
24 marca 2015 r.28 oraz za Etap II – 48.000.000,00 euro powiększone o należny podatek
VAT (23 %), to jest 59.040.000,00 euro wraz z należnymi odsetkami liczonymi od dnia
7 czerwca 2015 r. Łączna kwota należności z tytułu wynagrodzenia za wykonane etapy
wynosi 77.490.000,00 euro.
66. Nadto, Strona Powodowa żąda naprawienia szkody wynikłej z niewykonania
zobowiązania. Wynagrodzenie za etap III, IV i V wynosiło 37.000.000,00 euro netto.
Z tytułu realizacji Umowy Wdrożeniowej Konsorcjum, po uwzględnieniu wszelkich
kosztów realizacji świadczeń, z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością
osiągnęłoby zysk w wysokości 20 % wynagrodzenia 29 . Zatem, gdyby Pozwany
prawidłowo wykonywał Umowę Wdrożeniową, czyli podjął współpracę z Konsorcjum,
co stanowiło jego obowiązek w świetle regulacji art. 640 k.c., to Konsorcjum osiągnęłoby
dalszy zysk z jej realizacji w wysokości 7.400.000,00 euro.
***
Mając na względzie powyższe wnosimy jak w petitum.
Za Stronę Powodową – pełnomocnicy
[PODPIS]
ADW. M. MALCIAK
[PODPIS]
R.PR. B. PIETRZYK
[PODPIS]
R.PR. A. ZEMOWSKA
Spis załączników:
Załącznik 1. Uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa udzielonego przez Skrzydło.
Załącznik 2. Uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa udzielonego przez Lecik.
Załącznik 3. Dowody wskazane w treści Pozwu.
Załącznik 4. Sześć odpisów niniejszego Pozwu wraz z załącznikami – dla każdego
z arbitrów, Flygande, Chmurex oraz dla Sekretariatu Sądu Arbitrażowego.
28
Tj. od dnia następującego po ostatnim dniu terminu płatności ustalonym zgodnie z pkt 3.3. Umowy
Wdrożeniowej (k. 12).
29
Zgodnie z wyjaśnieniami do kazusu (pkt 37).
Strona | 20