Mgr Mirella Sulewska Wyniki nauczania Podstaw pielęgniarstwa

Mgr Mirella Sulewska
Wyniki nauczania Podstaw pielęgniarstwa:
analiza czynników warunkujących i ocena wartości predykcyjnej
w zakresie przedmiotów klinicznych
STRESZCZENIE
Wstęp
Formą uczenia organizowaną przez specjalne działania dydaktyczne i instytucjonalne
jest system dydaktyczny w szkole wyższej, w tym medycznej. W pracy scharakteryzowano
system kształcenia w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym na studiach pielęgniarskich
pierwszego stopnia. Kształcenie i wychowanie na kierunku pielęgniarstwo ma cechy swoiste
bowiem kształci się sprawności zawodowe. Zasadnicze znaczenie w procesie kształcenia ma
przedmiot Podstawy pielęgniarstwa, który pozwala poznać studentom teoretyczne założenia
pielęgniarstwa, zasady i strukturę wykonywania określonych zabiegów, czynności
pielęgnacyjnych i kształtować właściwą postawę wobec podopiecznych. Na uzyskanie
pożądanego poziomu umiejętności studenta może mieć wpływ wiele czynników.
Identyfikacja tych czynników pozwala poprawiać wyniki nauczania i podnosić, jakość
kształcenia
Cel pracy
Celem pracy było określenie wpływu wybranych czynników na wyniki kształcenia
studentów z Podstaw pielęgniarstwa i ocena wartości predykcyjnej wyników egzaminu z
Podstaw pielęgniarstwa w stosunku do ocen z przedmiotów klinicznych i egzaminu z
przygotowania zawodowego.
Materiał i metody
W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem
autorskiego kwestionariusza ankiety, który składał się z trzech części. Część pierwsza
zawierała dane charakteryzujące warunki społeczno-ekonomiczne badanych studentów
mogące wpływać na wyniki kształcenia. W części drugiej kwestionariusza uwzględniono
pytania dotyczące czynników biologiczno-psychologicznych. W części trzeciej pytania
dotyczyły czynników, które w opinii badanych wpływały pozytywnie i negatywnie na
zdobycie wiedzy i umiejętności z przedmiotu Podstawy pielęgniarstwa. Ankieta była
dobrowolna i anonimowa. Badani studenci wypełniając ankietę w pytaniu otwartym
informowali
o
swojej
ocenie
uzyskanej
z
egzaminu
z Podstaw
pielęgniarstwa
(przeprowadzonego w formie testu).
Badania ankietowe przeprowadzono pod koniec czerwca w roku akademickim
2010/2011 i 2011/2012 na grupie 314 osób studiujących na kierunku pielęgniarstwo studiów
pierwszego stopnia I roku.
Drugą zastosowaną metodą badawczą była analiza dokumentów – ocen studentów z
egzaminu z Podstaw pielęgniarstwa, przedmiotów klinicznych i egzaminu z przygotowania
zawodowego zawartych w protokołach egzaminacyjnych przechowywanych w dziekanacie.
Analizowano stopnie pięciu roczników studiów (uwzględniając cały trzyletni tok kształcenia),
którzy rozpoczęli studia w latach: 2005/2006, 2006/2007, 2007/2008, 2008/2009, 2009/2010.
Z pierwszego roku kształcenia analizowano oceny z takich przedmiotów jak:
kształcenie w zakresie podstaw pielęgniarstwa i kształcenie w zakresie: anatomii, fizjologii,
mikrobiologii, podstaw parazytologii oraz zdrowia publicznego. Spośród przedmiotów
realizowanych na II roku studiów analizowano oceny z kształcenia w zakresie: farmakologii,
chirurgii i pielęgniarstwa chirurgicznego, interny i pielęgniarstwa internistycznego, pediatrii i
pielęgniarstwa pediatrycznego oraz kształcenia w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej
(POZ). Oceny z przedmiotów z III roku poddane badaniom to: kształcenie w zakresie:
psychiatrii i pielęgniarstwa psychiatrycznego, neurologii i pielęgniarstwa neurologicznego,
położnictwa,
ginekologii
i
pielęgniarstwa
położniczo-ginekologicznego,
geriatrii
i
pielęgniarstwo geriatrycznego oraz oceny z egzaminu z przygotowania zawodowego.
Przy założeniu, że oceny w postaci stopni dostarczają informacji o wynikach
nauczania oceny z egzaminu z Podstaw pielęgniarstwa zostały podzielone na dwie kategorie.
Do pierwszej kategorii – oceny dobre = wyniki dobre zaliczono stopnie: 5,0; 4,5; i 4,0 do
kategorii drugiej – oceny słabe = wyniki słabe: 2,0; 3,0; 3,5.
Dokonano analizy statystycznej, której celem było określenie korelacji między
ocenami uzyskanymi przez studentów z Podstaw pielęgniarstwa a ocenami z przedmiotów
klinicznych i egzaminu z przygotowania zawodowego. Do opracowania wyników pracy użyto
programu STATISTICA wersja 10. Charakterystykę grup przedstawiono przy zastosowaniu
statystyki opisowej: średnie, mediany, odchylenie standardowe i frakcje procentowe. Do
oceny współzależności między zmiennymi wykorzystano współczynnik korelacji Spearmana,
V-Cramera oraz test chi-kwadrat (2) Pearsona. Za istotnie statystycznie zostały uznane
wartości testowane na poziomie istotności p≤ 0,05.
Wyniki
Istotny statystycznie wpływ na oceny z Podstaw pielęgniarstwa miały problemy ze
snem, umiejętność podejmowania decyzji oraz czas korzystania z komputera. Stan zdrowia w
subiektywnym odczuciu badanych, umiejętność komunikowania nie miały istotnego
statystycznie związku z ocenami z egzaminu z Podstaw pielęgniarstwa. Analizowane czynniki
społeczno-ekonomiczne: wiek, miejsce zamieszkania, pochodzenie społeczne, wykształcenie
rodziców, sytuacja materialna badanych w ich subiektywnym odczuciu, praca podczas
studiów, sposób wyboru kierunku (z przypadku, świadomie) nie miały istotnego statystycznie
wpływu na oceny z przedmiotu Podstawy pielęgniarstwa.
Sposób spędzania czasu wolnego – prowadzenie aktywności fizycznej, czas
poświęcony na oglądanie telewizji, na sen oraz stosowanie używek (alkohol, papierosy,
środki odurzające) – także nie miał istotnego statystycznie związku z wynikami egzaminu z
Podstaw pielęgniarstwa.
Na podstawie zestawienia współczynnika korelacji Spearmana dla badanych
roczników studiów stwierdzono, że istotna statystycznie korelacja wystąpiła we wszystkich
kolejnych latach badanego okresu między ocenami z: Kształcenia w zakresie podstaw
pielęgniarstwa a wynikami kształcenia w zakresie: anatomii, mikrobiologii, parazytologii
i zdrowia publicznego. Zależność istotna statystycznie nie wystąpiła tylko w jednym roku
z przedmiotami, takimi jak: kształcenie w zakresie chirurgii i pielęgniarstwa chirurgicznego,
pediatrii i pielęgniarstwa pediatrycznego, psychiatrii i pielęgniarstwa psychiatrycznego,
położnictwa,
ginekologii
i pielęgniarstwa
położniczo-ginekologicznego
oraz
geriatrii
i pielęgniarstwa geriatrycznego. Istotna statystycznie korelacja (słaba) między ocenami
z przedmiotu Kształcenie w zakresie podstaw pielęgniarstwa a wynikami egzaminu
z przygotowania zawodowego wystąpiła tylko w dwóch latach badanego okresu. Z badań
własnych wynika, że oceny z Podstaw pielęgniarstwa mają wartość predykcyjną dla dalszych
etapów kształcenia studentów.
Wnioski
1. Na wyniki egzaminu z Podstaw pielęgniarstwa miały istotny statystycznie wpływ tylko
czynniki biologiczno-psychologiczne – problemy ze snem i umiejętność podejmowania
decyzji.
2. Spośród analizowanych sposobów spędzania czasu wolnego istotny statystycznie wpływ
na wyniki z Podstaw pielęgniarstwa miał wyłącznie czas korzystania z komputera.
3. Spośród badanych studentów najwięcej wskazało jako mające pozytywny wpływ na
wyniki egzaminu z Podstaw pielęgniarstwa: dostęp do Internetu, zainteresowanie
przedmiotem oraz pomoc kolegów. Jako negatywnie wpływający na oceny z egzaminu
z tego przedmiotu zdecydowanie największa liczba respondentów wskazała nadmiar
obowiązków.
4. Między wynikami egzaminu z przedmiotu Podstawy pielęgniarstwa a większością ocen
z przedmiotów klinicznych i egzaminem z przygotowania zawodowego wystąpiła słaba
albo przeciętna, istotna statystycznie, dodatnia zależność we wszystkich badanych latach
z wyjątkiem roku akademickiego 2008/2009.