Odpowiedź

Pytanie: - Jaka powinna być temperatura ekspozycji w przypadku, gdy
temperatura spadła poniżej temperatury zadanej. Jaka wartość
jest w tej sytuacji minimalną wartością graniczną możliwą do
przyjęcia, która nie dyskwalifikuje wsadu ?
Odpowiedź: Temperatura we wszystkich znanych procesach sterylizacji (również w
procesach dezynfekcji termicznej) stanowi jeden z parametrów krytycznych
procesu mikrobójczego, które warunkują pozyskanie właściwego efektu
finalnego.
Przykładowo pozyskanie w dezynfekcji wartości A0 = 6000 w temperaturze
o
90 C wymaga czasu równego 10 min, a w temperaturze 93 oC czasu równego
5 min (wg dr U. Kaiser – 12.2012r.), natomiast pozyskanie zdolności zabijania
w procesie sterylizacji w parze wodnej (zgodnie z PN-EN-ISO17665-1)
wymaga czasu ekspozycji 15 min w temperaturze 121oC i 3 min w
temperaturze 134 oC. Temperatura i czas są w procesach bójczych wzajemnie
powiązane a ich pomiar powinien być dokładny.
W procesie sterylizacji w „autoklawie parowym” wskazania temperatury, to
dodatkowo informacja o pozyskaniu lub nie, prawidłowej jakości czynnika
sterylizującego tj. o pozyskaniu pary nasyconej, a nie pary tzw. mokrej, czy też
tzw. pary przegrzanej, których czasy bójcze są odmienne. Ocena tej jakości to
właściwy jedno-czasowy odczyt temperatury i ciśnienia, który dla pary
nasyconej jest wartością stałą i stanowi zależność parametryczną np.:
- temp. 92 oC, to ciśnienie 0,75 bara (podciśnienie - 0,25 bara)
- temp. 100 oC, to ciśnienie 1,0 bara (nadciśnienie - 0,0 bara)
- temp. 121 oC, to ciśnienie 2,0 bara (nadciśnienie - 1,0 bara)
- temp. 134 oC, to ciśnienie 3,0 bara (nadciśnienie - 2,0 bara)
- temp. 145 oC, to ciśnienie 4,0 bara (nadciśnienie - 3,0 bara)
Brak powyższych zależności, to brak pary nasyconej (pary wodnej o
temperaturze i ciśnieniu odpowiadającym krzywej parowania wody, tj. pary w
stanie równowagi pomiędzy skraplaniem a parowaniem (wg PN-EN-ISO285;
PN-EN-ISO17665-1).
Zalecenia normatywne stawiają również wymogi dla samych urządzeń
pomiarowych – termometrów tj.
- rozdzielczość wynoszącą co najmniej 0,1oC
- dokładność odczytu wynoszącą co najmniej ± 1% w zakresie od 50 oC do
150 oC
- dokonywanie pomiaru z częstością przynajmniej co 2,5 sek.
- itd.
W badaniach serwisowych podczas „czasu utrzymania” temperatura
mierzona w pomiarowym punkcie odniesienia komory sterylizatora i
temperatura mierzona w środku geometrycznym standardowego pakietu
testowego powinna wg PN-EN 285 i PN-EN- ISO 13060:
- zawierać się w przedziale temperatury sterylizacji
- nie wahać się więcej niż ± 1,5oK (tj. również 1,5oC)
- nie różnić się jedna od drugiej więcej niż 2oK (tj. również o 2 oC) a czas
utrzymania nie powinien być krótszy niż 15 min. dla temperatury 121 oC,
oraz nie krótszy niż 3 min dla temperatury 134 oC.
Należy również podkreślić że:
- wskazania różne od temperatury sterylizacji, oraz
- wskazania różne, wzajemnej zależności temperatury i ciśnienia od
określonych dla pary nasyconej
nie pozwalają na jednoznaczne wnioski o faktycznych temperaturach
rzeczywistych podczas procesu mikrobójczego. Należy wykluczyć np.:
zepsucie się urządzeń pomiarowych, awarię sieci itd.
Reasumując, w działaniach praktycznych należy dążyć do sytuacji w której
ocena parametryczna, ocena mikrobiologiczna i uzupełniająca ocena
chemiczna będą jednakowe i jednoznaczne dla finalnej oceny efektu
prowadzonego procesu mikrobójczego.
Zespół konsultantów PSSM
Elżbieta Kutrowska
Waldemar Olszak
Barbara Waszak
30.09.2015