Inspirujące strategie – podziwiane firmy świata
Transkrypt
Inspirujące strategie – podziwiane firmy świata
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy ŻYCIE GOSPODARCZE Inspirujące strategie – podziwiane firmy świata Dr Magdalena Sobocińska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 30 maja 2016 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Najcenniejsze marki świata w rankingu BrandZ Top 10 w 2015 roku Miejsce w 2014r. Marka 1 Apple 2 3 4 5 6 7 8 Google Microsoft IBM Visa AT&T Verizon Coca-cola 9 10 Kategoria Technologia Technologia Technologia Technologia Karty kredytowe Telekomunikacja Telekomunikacja Napoje bezalkoholowe McDonald’s Restauracje typu Fast food Marlboro Branża tytoniowa Wartość Zmiana marki w Miejsce Miejsce wartości 2014r. (mln w 2014r. w 2013r. marki USD) 246 992 +67% 2 1 173 652 115 500 93 987 91962 89 492 86 009 83 841 +9% +28% -13% +16% +15% +36% +4% 1 4 3 7 8 6 2 7 3 9 6 5 81 162 -5% 5 4 80 352 +19% 9 8 Źródło: Badanie najcenniejszych marek świata BrandZ Top 100, realizowane przez Millward Brown Optimor; http://www.egospodarka.pl Rozwój dyskursu marketingowego: • klasyczna koncepcja marketingu • koncepcja marketingu strategicznego • koncepcja marketingu relacji • koncepcja marketingu wartości • koncepcja marketingu doznań i doświadczeń 4P 4C 1. Product (produkt) 1. Customer value (wartość dla nabywcy) 2. Price (cena) 2. Cost (koszt) 3. Place (dystrybucja) 3. Convenience (wygoda nabycia) 4. Promotion (promocja) 4. Communication (komunikacja) Misja i wizja przedsiębiorstwa jako punkt wyjścia w formułowaniu strategii Misja przedsiębiorstwa jest to pożądany, jasny i przekonujący obraz opisujący w kategoriach aspiracji przyszłość przedsiębiorstwa, oparty na realistycznych (ugruntowanych empirycznie) podstawach. Wizja jest to rozwijająca treść misji i opisana na różnych płaszczyznach analitycznych wiązka przyszłych, pożądanych stanów lub rezultatów działalności przedsiębiorstwa, możliwych do osiągnięcia w długookresowej perspektywie. Wizja przedsiębiorstwa opisuje: 1. klientów, którym jest oferowana propozycja produktowa przedsiębiorstwa 2. produkty, które mieszczą się w ofercie produktowej przedsiębiorstwa (cechy produktu i opakowania) 3. rynki, na które oferta produktowa jest kierowana (segmentacja) 4. technologię, przy użyciu której produkty są wytwarzane (typ i nowoczesność) 5. filozofię składającą się z kluczowych wartości przyświecających działalności przedsiębiorstwa 6. istotne atrybuty, które objaśniają, w czym przedsiębiorstwo chce być lepsze od konkurentów 7. public image, czyli zbiór cech, według których przedsiębiorstwo powinno być postrzegane przez podmioty zewnętrzne 8. stosunek do zatrudnionych, który wyjaśnia sposób traktowania przez przedsiębiorstwo zatrudnionych w nim pracowników Źródło: E. Urbanowska-Sojkin, P. Banaszyk, H. Witczak: Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem. PWE, Warszawa 2007 Funkcje wizji funkcja aktywizująca, która inspiruje i porywa do działania oraz wyznacza poziom aspiracji i wzbudza emocje funkcja kierująca i porządkująca, która wyznacza odniesienie orientacyjne wskazujące stan, który przedsiębiorstwo zamierza osiągnąć, ustala pożądany kierunek realizacji celów, a także systematyzuje wartości i cele przedsiębiorstwa funkcja integracyjna, która nadaje znaczenie wykonywanej pracy i pobudza motywację oraz zaangażowanie pracowników funkcja wspierająca sukces przedsiębiorstwa Źródło: Hahn: Tendencje rozwojowe zarządzania, „Organizacja i Zarządzanie” 1993, nr 2; E. Urbanowska-Sojkin, P. Banaszyk, H. Witczak: Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem. PWE, Warszawa 2007 Poziomy strategii w firmie Misja i wizja firmy Ogólna strategia firmy Strategie dla obszarów działalności – jednostek biznesu Strategie funkcjonalne (m.in. marketing, finanse, personel, badania i rozwój) Strategie instrumentalne – w strategii marketingowej (strategia produktu, ceny, dystrybucji, promocji) Źródło: B. Sojkin (red.): Zarządzanie produktem. PWE, Warszawa 2003 Fazy w procesie tworzenia strategii marketingowej: Analiza otoczenia marketingowego Ocena zasobów przedsiębiorstwa Ustalenie celów strategicznych Wybór rynku docelowego Kompozycja marketingu-mix Podział i uruchomienie środków Strategiczne opcje rozwoju przedsiębiorstwa (macierz: produkt/rynek) RYNEK dotychczasowy dotychczasowy nowy OPCJA 1 OPCJA 2 PRODUKT Strategia penetracji rynku OPCJA 3 nowy Strategia rozwoju produktu Strategia rozwoju rynku OPCJA 4 Strategia dywersyfikacji Źródło: H.I. Ansoff: Strategies for Diversification, „Harvard Business Review” 1957, nr 35, za: R. Kłeczek, W. Kowal, J. Woźniczka: Strategiczne planowanie marketingowe, PWE, Warszawa 1996 Strategiczne opcje konsolidacji RYNEK utrzymanie utrzymanie wycofanie się OPCJA 5 OPCJA 6 PRODUKT Redukcja nakładów Wycofanie się z części rynków OPCJA 7 eliminacja Redukcja liczby produktów OPCJA 8 Sprzedaż biznesu Źródło: W. Smith, D.R. Arnold, B.G. Bizzel: Business Strategy and Policy. Dallas 1988, za: R. Kłeczek, W. Kowal, J. Woźniczka: Strategiczne planowanie marketingowe, PWE, Warszawa 1996 Synoptyczne i inkrementalne podejście do strategii Przedmiot Podejście synoptyczne porównania Podstawowe Strategia zaprojektowana założenia jest rozmyślnie. Przyszłość jest prognozowana i przewidywana. Proces zarządzania Podejście inkrementalne Strategia kształtowana jest stopniowo. Przyszłość jest częściowo nieznana i nieprzewidywalna. Do zachodzących zmian można się jedynie na bieżąco przystosowywać Zmiana strategiczna Zmiana strategiczna wymaga wprowadzana odgórnie. rozległych przeobrażeń kulturowych. Proces zarządzania Proces zarządzania marketingowego marketingowego sterowany odbywa się na różnych szczeblach przez naczelne kierownictwo hierarchii organizacyjnej dla uniknięcia firmy jako reakcja na szanse kryzysu lub wyjścia z trudnej sytuacji i zagrożenia pojawiające się w otoczeniu Synoptyczne i inkrementalne podejście do strategii Przedmiot Podejście synoptyczne porównania Budowa strategii wiąże się z Cele i określaniem pożądanych metody działania stanów. Cele główne są dekomponowane na cele cząstkowe. Cele są traktowane jako wyznacznik metod i środków działania. Wdrażanie Istotnym aspektem strategii wdrażania jest programowanie. Wdrażanie strategii jest związane z zasadniczą zmianą struktur i procesów organizacyjnych. Ocena Ocena dokonywana strategii okresowo i traktowana jako test jakości strategii. Podejście inkrementalne Cele strategiczne pełnią rolę symboli. Cele i metody są współzależne. Cele wyznaczają metody, ale dostępność metod i środków wpływa na ustalone cele długookresowe Najważniejszym aspektem wdrażania jest uczenie się. Podejmowanie decyzji jest rozproszone. Zakłada się wpływ przypadku na funkcjonowanie organizacji. Ocena jest prawie pomijana ze względu na niejasność kryteriów. Kluczem do podejmowania decyzji jest eksperymentowanie i jednoczesne podejmowanie różnorodnych działań „Nowe” funkcje zarządzania marketingowego „Stare” ujęcie Analiza Planowanie Implementacja Kontrola „Nowe” ujęcie Charakterystyka nowej funkcji Wyczuwanie (Sensing) W przedsiębiorstwie zintegrowanym z otoczeniem przez relacje sieciowe tradycyjna analiza jest zastępowana ciągłym wyczuwaniem interesariuszy, w tym klientów, aby zrozumieć ich doświadczenia Najważniejsze są dynamiczne i niematerialne zasoby, Zaopatrywanie które mają być kreowane (a nie nabywane), (Resourcing) integrowane (a nie alokowane) przy redukowaniu oporu organizacyjnego Realizacja (Realizing) Odejście od tradycyjnych podziałów na kadrę zarządzającą i pracowników, planowanie – działanie. Zamiast tego aktorzy – interesariusze współpracują ze sobą, działają na zasadzie innowacji i improwizacji Uczenie się (Learning) Rezultaty marketingu (ocenia się za pomocą przepływów gotówkowych, a nie ROI czy zysku), są ważną częścią pętli uczenia się. Istotne jest nie tylko przyjmowanie założeń, ale i umiejętności ich kwestionowania. R. Lusch, F. Webster, „Marketing’s Responsibility for the Value of the Enterprise”, Marketing Science Institute Working Paper Series 2010, Report No 10-111, (cyt. za K. Rupik, Planowanie marketingowe przedsiębiorstw – ujęcie zintegrowane, Wydawnictwo UE, Katowice 2013) Wybrane paradoksy i perspektywy w obszarze strategii i taktyk marketingowych według Boba de Wita i Rona Meyera Tematy Paradoksy Kontekst międzynarodowy globalizacja kontra regionalizacja Cel istnienia organizacji zyskowność kontra odpowiedzialność Perspektywy globalna konwergencja kontra międzynarodowa różnorodność wartość dla akcjonariuszy kontra wartość dla interesariuszy Wybrane paradoksy i perspektywy w obszarze strategii i taktyk marketingowych według Boba de Wita i Rona Meyera Tematy Paradoksy Perspektywy Myślenie strategiczne logika kontra kreatywność rozumowanie racjonalne kontra rozumowanie twórcze Formowanie strategii rozmyślność kontra samorzutność planowanie strategiczne kontra strategiczna stopniowość Zmiana strategiczna rewolucja kontra ewolucja odnowa skokowa kontra odnowa stopniowa Podejście pozycyjne i zasobowe – porównanie perspektyw egzogenicznej i endogenicznej Wyszczególnienie Perspektywa egzogeniczna Perspektywa endogeniczna Punkt nacisku Rynki kosztem zasobów Zasoby kosztem rynków Orientacja Wykorzystanie okazji (potencjału zewnętrznego) Wykorzystanie silnych stron (potencjału wewnętrznego) Punkt wyjścia Popyt i struktura branży Zasoby i system działania Dopasowanie poprzez Dostosowanie do otoczenia Dostosowanie otoczenia Podejście pozycyjne i zasobowe – porównanie perspektyw egzogenicznej i endogenicznej Wyszczególnienie Perspektywa egzogeniczna Perspektywa endogeniczna Strategia nakierowana na Osiągnięcie pozycji dającej przewagę Wykształcenie niepowtarzalnych zasobów Działania strategiczne Pozycjonowanie Rozwijanie zasobów Działania taktyczne Pozyskiwanie niezbędnych zasobów Pozycjonowanie Marzędzia konkurowania Siła przetargowa i bariery wejścia Lepsze zasoby i bariery naśladownictwa Bob de Wit, Ron Meyer : Synteza strategii. Paradoksy strategii a tworzenie przewagi konkurencyjnej. PWE: Warszawa 2007 Marka – nazwa, symbol, znak graficzny, kolor, kompozycje przestrzenne, melodia lub kombinacja tych elementów stworzona w celu oznaczenia produktu oraz jego odróżnienia od oferty konkurentów. Koncepcja pozycji marki. Skojarzenia towarzyszące marce składające się na świadomość i wizerunek marki Kategoria produktu (Point of Parity) Wizerunek sytuacji zakupu lub użycia Rozpoznanie Wizerunek cech produktu Świadomość marki Wizerunek korzyści funkcjonalnych Przywołanie Wizerunek korzyści związanych z doświadczeniami towarzyszącymi korzystaniu z marki Nazwa marki Wizerunek typu użytkownika Wizerunek korzyści symbolicznych Wizerunek osobowości marki R. Kłeczek, M. Hajdas, M. Sobocińska, Kreacja w reklamie, Wolters Kluwer Polska, Kraków 2008 FUNKCJE MARKI: • wyróżniająca (identyfikacyjna) • gwarancyjna • promocyjna Źródło: J. Altkorn, T. Kramer: Leksykon marketingu. PWE, Warszawa 1998 Wielkie marki: • rzadko są lubiane przez wszystkich • rozpalają emocje • dzielą i antagonizują • są podziwiane, kochane, szanowane przez jednych i nieakceptowane przez innych Jak różne doznania zmysłowe mogą wpływać na wizerunek marki? doświadczenie wzrokowe doświadczenie dotykowe Marka doświadczenie zapachowe jako doświadczenie smakowe doświadczenie dźwiękowe Marka a świat emocji i nastroju konsumenta • ładne zapachy poprawiają nastrój o 75% • przyjemne dźwięki poprawiają nastrój o 65% • piękne obrazy poprawiają nastrój o 46% • miły dotyk poprawia nastrój o 29% • dobry smak poprawia nastrój o 23% Źródło: P. Fisk, Geniusz konsumenta, Oficyna Wolters Kluwer Business, Warszawa 2009. Strategie marki: • strategia marki indywidualnej • strategia marki rodzinnej • strategia marki łączonej (mieszanej, kombinowanej) • rozciąganie marki Typy marek Marki aspiracyjne Marka „bycia” Marka „stawania się” Emocjonalnie potwierdza, że konsument jest kimś Aspiracyjnie określa, kim konsument chciałbyzostać Marka „robienia” Marka „przynależności” Umożliwia wykonanie jakiejś czynności Łączy z innymi, podobnymi ludźmi Marki transformacyjne Źródło: P. Fisk, Geniusz marketingu, Oficyna Wolters Kluwer Business, Warszawa 2009. Sprzedaż Cykl życia produktu – 7 etapowy 1. Idea produktu 2. Przesiewanie pomysłów 3. Opracowanie i testowanie koncepcji 4. Analiza ekonomiczna 5. Rozwój i testowanie produktu 6. Testowanie rynku Innowacyjny cykl życia produktu eliminacja zejście spadek stagnacja dojrzewanie wzrost wprowadzenie Wydatki 7. Komercjalizacja Rynkowy cykl życia produktu Źródło: K. Mazurek-Łopacińska (red.): Badania marketingowe. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 Proces akceptacji nowego produktu pionierzy (2,5%) zwolennicy nowości (13,3%) wczesna większość (34%) późna większość (34%) maruderzy (16%) Źródło: E. Rogers: Diffusion of Innovations. Free Press, New York 1995 Możliwości wewnętrznych przepływów funduszy w ramach macierzy BCG Wysoka Gwiazdy Zagadkowe dzieci Wzrost sprzedaży Dojne Niska BiR Psy krowy Wysoki Udział w rynku Niski Źródło: N. Hill: Introduction to Marketing. Business Education Publisheres Limited, Tync and Wear 1989 występująca równolegle homogenizacja i heterogenizacja zachowań konsumentów ekologizacja konsumpcji serwicyzacja konsumpcji tworzenie przewagi konkurencyjnej w oparciu o asortyment zawierający marki globalne i marki lokalne tworzenie przewagi konkurencyjnej w oparciu o bogatą ofertę w zakresie produktów ekologicznych, wprowadzanie ekologicznych opakowań tworzenie przewagi konkurencyjnej w oparciu o szeroki zakres świadczonych usług przed i posprzedażowych oraz świadczonych w trakcie sprzedaży Wybrane działania marketingowe Tendencje rozwoju konsumpcji Tendencje rozwoju konsumpcji i odpowiadające im działania marketingowe wirtualizacja konsumpcji tworzenie przewagi konkurencyjnej w oparciu o Internet jako kanał dystrybucji i rozwój serwisów internetowych służących promocji oferty prosumpcja i indywidualizacja konsumpcji tworzenie przewagi konkurencyjnej w oparciu o zindywidualizowaną obsługę oraz inne formy indywidualnej komunikacji z klientem, a także umożliwianie konsumentowi uczestnictwa w współtworzeniu oferty Wybrane działania marketingowe Tendencje rozwoju konsumpcji Tendencje rozwoju konsumpcji i odpowiadające im działania marketingowe dekonsumpcja tworzenie przewagi konkurencyjnej w oparciu o aranżację miejsca sprzedaży i rozwiązania cechujące się dużą funkcjonalnością dla klienta, realizowanie działań z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu dematerializacja konsumpcji tworzenie przewagi konkurencyjnej w oparciu o „miękkie” zasoby i kreowanie atmosfery sprzedaży usług Wybrane działania marketingowe Tendencje rozwoju konsumpcji Tendencje rozwoju konsumpcji i odpowiadające im działania marketingowe Źródło: M. Sobocińska: Tendencje w konsumpcji a zarządzanie produktem – wybrane aspekty [w:] J. Kall, B Sojkin (red.) Zarządzanie produktem – wyzwania przyszłości, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2006 Kod DNA innowatora Umiejętność nawiązywania kontaktów Umiejętność eksperymentowania Umiejętność myślenia skojarzeniowego Umiejętności poznawcze i behawioralne Umiejętność kwestionowania status quo Umiejętność obserwowania STRUKTURA SYSTEMU INFORMACJI MARKETINGOWEJ OTOCZENIE nabywcy konkurenci program marketingowy PODSYSTEM EWIDENCJI I RACHUNKOWOŚCI WEWNĘTRZNEJ dostawcy kontrahenci różne społeczności media PODSYSTEM WYWIADU MARKETINGOWEGO PODSYSTEM BADAŃ MARKETINGOWYCH PODSYSTEM MODELOWANIA I POMOCY W DECYZJACH MARKETINGOWYCH decydenci planowanie strategiczne organizacja marketingu wdrażanie marketing mix kontrola działalności marketingowej decyzje marketingowe Źródło: K. Mazurek-Łopacińska (red.): Badania marketingowe. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 Cechy badań jakościowych i ilościowych Badania jakościowe Badania ilościowe Cele -Odpowiedź na pytanie typu: „Dlaczego?”; -Zorientowane na odkrycia (badania eksploracyjne) i zrozumienie zachowania jednostki; -Odpowiedź na pytanie typu: „Ile?”; -Zorientowane na weryfikację (badania potwierdzające); Podejścia -Nacisk położony na interpretację zjawiska; -Fenomenologiczny charakter; -Subiektywne podejście; -Zorientowane na proces; -Podejście holistyczne; -Nacisk położony na wyniki liczbowe; -Logiczno-pozytywistyczny charakter; -Obiektywne podejście; -Zorientowane na wynik; -Podejście atomistyczne; Metody -Badania motywacyjne (wywiady, techniki projekcyjne), obserwacje, eksperymenty; -Naturalny i nieustrukturalizowany pomiar; -Przeprowadzane na małych próbach; -Zastosowanie sondujących pytań; -Otwarte, elastyczne; -Niemożliwość prognozowania; -Czynna, kreatywna rola respondenta; -Badania ankietowe, panele gospodarstw domowych; -Kontrolowany i wystandaryzowany pomiar; -Przeprowadzane na wielkich próbach; -Ograniczone sondowanie; -Ustrukturalizowane; -Możliwość prognozowania; -Bierna, odtwórcza rola respondenta; Cechy badań jakościowych i ilościowych Badania jakościowe Badania ilościowe Rola badacza -Badacz wewnątrz procesu, bezpośredni kontakt ze źródłem danych; -Konieczne doświadczenie, interdyscyplinarne przygotowanie i specjalne predyspozycje badacza; -Mniejszy zespół badaczy – skrócenie kanału informacyjnego, mniejsze ryzyko zniekształcenia informacji; -Ograniczony kontakt ze źródłem danych; -Mniejsze wymagania względem ankietera i/lub badacza; -Większy zespół badaczy – wydłużenie kanału informacyjnego, większe ryzyko zniekształcenia informacji; Wyniki -Mniej danych, ale dane dokładniejsze, głębsze; -Nie są reprezentatywne, wnioski nie są uogólniane; -Dane trudne do porównywania. -Więcej danych, ale dane powierzchowne; -Reprezentatywne, wnioski uogólniane; -Dane umożliwiające porównywania. Źródło: A.M. Nikodemska-Wołowik: Jakościowe badania marketingowe. Warszawa: PWE 1999 Triangulacja metod Triangulacja badaczy triangulacja w ramach metod oraz między metodami prowadzenie badań przez rożne osoby pozwala na zminimalizowanie preferencji badacza Rodzaje triangulacji Triangulacja danych Triangulacja teorii badanie danego zjawiska w różnych momentach czasu, w różnych miejscach oraz z udziałem różnych badanych stosowanie triangulacji teorii przekłada się na rozwój samych teorii, jak i podwyższanie jakości badań Źródła: Opracowano na podstawie: Flick U., 2011, Jakość w badaniach jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 82-87. Kody kulturowe dotyczących stosunku człowieka do technologii Kody dominujące Kody rezydualne PRZYSZŁOŚĆ Kody emergentne powrót do natury, przełamywanie opozycji technologia – natura, dopasowanie do natury, na wzór natury, symbioza z naturą, instynkt, zwierzęca dzikość w technologii lub dzięki technologii, rozszerzanie doznań, zmysłów i mocy humanizacja i ocieplanie technologii, technologia służąca człowiekowi – modernizm i postęp, technologia jako postęp – moc, siła, energia, dopasowanie technologii utopie świetlanej do człowieka – wygoda, przyszłości, globalizm – panowanie nad światem, komfort, przyjemność, technologia jako kontrola nad naturą, narzędzie pozwalające koncentracja na podążać za zmianami, funkcjonalności emocjonalność w technologii, racjonalizm, Źródło: K. Polak , M. Żurawicka-Koczan, Audyt semiotyczny innowacyjności, PARP, komunikowaniu o fakt, dosłowność Warszawa 2011 technologii - metafory technojęzyk Zmiany w badaniach marketingowych wywołane nowymi kontekstami badawczymi Nowe konteksty i obszary badawcze • rozwój nowej konsumpcji • rozwój konkurencji oraz form i narzędzi konkurowania • rozwój nowych modeli biznesu • proces globalizacji i związane z nim rosnące umiędzynarodowienie przedsiębiorstw oraz poszukiwanie nowych rynków zbytu • rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych • trendy demograficzne • przeobrażenia wywoływane zmianami cyklu koniunkturalnego • adoptowanie przez podmioty sektora publicznego nowoczesnych metod zarządzania • zmiany postaw, oczekiwań i zachowań respondentów Integracja podejść jakościowych i ilościowych w postępowaniu badawczym Nowe konteksty i obszary badawcze Triangulacja metod, badaczy, danych oraz teorii Rozwój międzynarodowych badań marketingowych Rozwój badań jakościowych mających charakter interaktywnego procesu dochodzenia do wykreowania nowego rozwiązania w obszarze marketingu Integrowanie wyników badań ilościowych z danymi pochodzącymi z baz sprzedażowych, CRM Technologizacja badań w szczególności w obszarze rejestracji faktycznych zachowań konsumentów Rozwój zaawansowanych metod analizy danych Rozwój badań marketingowych prowadzonych z wykorzystaniem Internetu, a w tym badań opartych na współkreacji i współpracy z internautami oraz badań dotyczących Internetu Zastępowanie badań face to face w domu respondenta technikami badawczymi, które nie wymagają obecności ankietera w domu respondenta Kierunki rozwoju podejść, metod, technik i produktów badawczych jako odpowiedź na rosnące oczekiwania użytkowników badań marketingowych Zmiany w badaniach marketingowych wywołane nowymi kontekstami badawczymi Źródło. K. Mazurek-Łopacińska, M. Sobocińska, Rozwój badań marketingowych – w kierunku nowych podejść i kontekstów badawczych związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. PN UE Wrocław nr 236, 2011