Część 4 Makroekonomia Rozdział 20 Wprowadzenie do

Część 4
Makroekonomia
Rozdział 20
Wprowadzenie do makroekonomii i rachunku dochodu narodowego
20. 1. Problemy makroekonomiczne
Inflacja
Bezrobocie
Produkcja i wzrost
Polityka makroekonomiczna
20. 2. Fakty
Ceny i inflacja
Wzrost gospodarczy
Bezrobocie
Spojrzenie na ostatnie lata
20. 3. Ramy analizy: krótki przegląd
Ruch okręŜny
20. 4. Rachunek dochodu narodowego
Sposoby mierzenia produktu krajowego brutto
Inwestycje i oszczędności
Państwo
Zagranica
Produkt krajowy brutto a produkt narodowy brutto
Produkt narodowy brutto a dochód narodowy
Podsumowanie
20.5. Co naprawdę wyraŜa produkt narodowy brutto?
Nominalny i realny produkt narodowy brutto
Realny produkt narodowy brutto na 1 mieszkańca
Szersze ujęcie produktu narodowego brutto jako miernika dobrobytu
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 21
Determinanty dochodu narodowego
21. 1. Ruch okręŜny
21. 2. Składniki popytu globalnego (planowanych wydatków)
Popyt konsumpcyjny
Wydatki inwestycyjne
21. 3. Popyt globalny
Wykres funkcji popytu globalnego
21. 4. Produkcja w punkcie równowagi
Procesy dostosowawcze prowadzące do osiągnięcia równowagi
Produkcja zapewniająca równowagę a zatrudnienie
21.5. Inne podejście: planowane oszczędności są równe planowanym inwestycjom
Zasadzka: pamiętajmy o rozróŜnieniu między wielkościami planowanymi i faktycznymi
21. 6. S padek popytu globalnego
21. 7. MnoŜnik
21. 8. Paradoks zapobiegliwości
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 22
Popyt globalny, polityka fiskalna i handel zagraniczny
22. 1. Udział państwa w ruchu okręŜnym
22. 2. Państwo a popyt globalny
Wpływ wydatków państwa na wielkość produkcji
Wpływ podatków netto na wielkość produkcji
Połączony efekt wydatków państwa i opodatkowania......
MnoŜnik zrównowaŜonego budŜetu
Działanie mnoŜnika przy proporcjonalnych podatkach .....
22. 3. BudŜet państwa
Inwestycje, oszczędności i budŜet państwa
22. 4. Deficyt a charakter polityki- fiskalnej państwa
BudŜet odpowiadający pełnemu zatrudnieniu
Korekta wielkości deficytu budŜetowego o wpływ inflacji
22. 5. Automatyczne stabilizatory i aktywna polityka fiskalna
Aktywna (dyskrecjonalna) polityka fiskalna
22. 6. Dług publiczny i deficyt
22. 7. Wpływ handlu zagranicznego na dochód narodowy
Eksport netto a dochód zapewniający równowagę
M noŜnik w gospodarce otwartej
Wzrost eksportu
Wydatki na import a zatrudnienie
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 23
Pieniądz i współczesny system bankowy
23. 1. Funkcje pieniądza
Środek wymiany
Pozostałe funkcje pieniądza
Rodzaje pieniądza
23. 2. Złotnicy i początki systemu bankowego
Działalność bankowa
Pierwszy kredyt bankowy
Rezerwy
Panika finansowa
Działalność bankowa złotników a podaŜ pieniądza
23. 3. Współczesny system bankowy
Bilans banków clearingowych
Banki jako pośrednicy finansowi
Działalność bankowa oparta na zasadzie rezerw gotówkowych
23. 4. Banki komercyjne a podaŜ pieniądza
Kreacja pieniądza przez banki
23. 5. Baza monetarna i mnoŜnik kreacji pieniądza
23. 6. Miary pieniądza
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 24
Bank centralny i system pienięŜny
24. 1. Bank Anglii
24. 2. Bank centralny a podaŜ pieniądza
Rezerwy obowiązkowe
Stopa dyskontowa
Operacje otwartego rynku
24.3. Inne funkcje banku centralnego
Ostatnia instancja kredytowa
Zarządzanie długiem i finansowanie deficytu
24. 4. Popyt na pieniądz
Motywy trzymania pieniądza
Popyt na pieniądz: ceny, dochód realny i stopy procentowe
Próba wyjaśnienia przyczyn wzrostu zasobów pieniądza w latach 1965-1993
24. 5. Równowaga na rynkach finansowych
Równowaga na rynku pieniądza
Zmiany stanu równowagi
24. 6. Kontrola podaŜy pieniądza
M etody kontroli do 1971 r
Konkurencja i kontrola działalności kredytowej
Polityka pienięŜna po 1980 r
24. 7. Praktyczne problemy kontroli podaŜy pieniądza
Kontrola bazy monetarnej
Kontrola podaŜy pieniądza za pomocą stopy procentowej
Innowacje finansowe a polityka pienięŜna
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 25
Polityka pienięŜna i fiskalna w gospodarce zamkniętej
25. 1. Nowe spojrzenie na funkcję konsumpcji
Czynniki określające wielkość autonomicznych wydatków konsumpcyjnych
Nowoczesne teorie popytu konsumpcyjnego
25. 2. Popyt inwestycyjny
Inwestycje w kapitał trwały
Inwestycje w zapasy
25.3. Pieniądz, stopa procentowa i popyt globalny
25. 4. Polityka fiskalna i wypieranie
25. 5. Model IS-LM
Krzywa IS
Krzywa LM
Równowaga na rynkach dóbr i pieniądza
Polityka fiskalna: przesunięcia krzywej IS
Polityka pienięŜna: przesunięcia krzywej LM
25. 6. Zarządzanie popytem a charakter polityki gospodarczej
25. 7. Ekonomia keynesowska a aktywna postawa państwa
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 26
PodaŜ globalna, poziom cen i tempo dostosowań
26. 1. Poziom cen a popyt globalny
Efekt realnych zasobów pieniądza
26. 2. Rynek pracy i podał globalna
Popyt na pracę
PodaŜ pracy
Równowaga na rynku pracy
Zatrudnienie, produkcja i ceny
263. Poziom cen równowagi
Od czego zaleŜy poziom cen?
26. 4. Polityka pienięŜna i fiskalna
Polityka pienięŜna
Polityka fiskalna
Chwila refleksji
26. 5. Rynek pracy i kształtowanie się płac
Długoterminowe umowy o pracę
Procesy dostosowawcze na rynku pracy
Dostosowanie się płac
Rekapitulacja
26. 6. Płace, ceny i podaŜ globalna
Funkcja krótkookresowej podaŜy globalnej
26. 7. Ceny, produkcja i zatrudnienie w procesie dostosowań
26. 8. Zmiany podaŜy globalnej
Wstrząs podaŜowy
26. 9. Cykl koniunkturalny
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 27
Bezrobocie
27. 1. Fakty
RóŜne definicje stopy bezrobocia
Zasoby i strumienie
Struktura bezrobocia
27. 2. Ramy teoretyczne
Rodzaje bezrobocia
Naturalna stopa bezrobocia
27. 3. Dlaczego bezrobocie jest takie wysokie?
27. 4. Ekonomia podaŜowa
ObniŜka podatku dochodowego
Inne środki oddziaływania na podaŜ pracy
M etody oddziaływania na popyt na pracę
27. 5. Likwidacja bezrobocia typu keynesowskiego
27. 6. Prywatny i społeczny koszt bezrobocia
Prywatny koszt bezrobocia
Społeczny koszt bezrobocia
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 28
Inflacja
28. 1. Pieniądz i inflacja
Pieniądz i ceny: związek przyczynowy
Popyt na realne zasoby pieniądza
Inflacja
28. 2. Inflacja i stopa procentowa
Hiperinflacja
28. 3. Inflacja, pieniądz i deficyt budŜetowy
Deficyt a wzrost ilości pieniądza
Wzrost ilości pieniądza a inflacja w Wielkiej Brytanii ....
Rekapitulacja
28. 4. Inflacja, bezrobocie i produkcja
Krzywa Phillipsa
Pionowa długookresowa krzywa Phillipsa
Oczekiwania i wiarygodność
Zmiany poziomu naturalnej stopy bezrobocia
Inflacja i bezrobocie od 1960 r
Wstrząs podaŜowy
Rekapitulacja ustaleń dotyczących związku miedzy inflacją a bezrobociem
28. 5. Koszty inflacji
Złudzenie inflacyjne?
Pełne dostosowanie i doskonała antycypacja
Inflacja bezbłędnie przewidziana i instytucje, które nie są w stanie w pełni się dostosować
Nieoczekiwana inflacja
Niepewność co do wysokości inflacji
28. 6. S posoby przeciwdziałania inflacji
Eliminowanie inflacji
Środki polityki dochodowej
Reforma instytucjonalna i konstytucyjna
Przystosowanie się do Ŝycia z inflacją
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
łProblemy sprawdzające
Rozdzial 29
Makroekonomia gospodarki otwartej
29. 1. Rynek walutowy
Systemy kursu walutowego
29. 2. Bilans płatniczy
Płynny kurs walutowy
Stały kurs walutowy
Podsumowanie
29. 3. Składniki bilansu płatniczego
Realny kurs walutowy a konkurencyjność międzynarodowa
Rachunek obrotów bieŜących
Zawartość bilansu obrotów kapitałowych
29. 4. Równowaga wewnętrzna i zewnętrzna
29. 5. Polityka pienięŜna i fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego
Bilans płatniczy a podaŜ pieniądza
Dostosowanie w warunkach stałej polityki gospodarczej
Polityka pienięŜna w warunkach stałego kursu walutowego
Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego
29. 6. Dewaluacja
Efekty krótkookresowe
Efekty średniookresowe
Efekty długookresowe
Dewaluacja a procesy dostosowawcze
29. 7. Czynniki określające poziom płynnego kursu walutowego
Parytet siły nabywczej
Transakcje spekulacyjne
29. 8. Polityka pienięŜna i fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego
Polityka pienięŜna
Polityka fiskalna
Kształtowanie się kursu funta brytyjskiego po 1975 r
29. 9. Ropa z Morza Północnego
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 30
Wzrost gospodarczy
30. 1. Wzrost gospodarczy
PKB jako miernik produkcji w sensie ekonomicznym
Nowe produkty
PKB jako miernik zadowolenia społecznego
Nowe zjawisko?
30. 2. Czynniki wzrostu
Kapitał
Praca
Ziemia
Surowce
Udział czynników produkcji we wzroście i korzyści skali
30. 3. Wiedza techniczna
Wynalazki
Badania i rozwój (B + R)
30. 4. Wzrost i akumulacja
M althus, ziemia i ludność
Akumulacja kapitału
Wzrost stopy oszczędności
30. 5. Wzrost gospodarczy a postęp techniczny
30. 6. Wzrost gospodarczy w krajach OECD
Hipoteza konwergencji
Przykład: ocena thatcheryzmu
30. 7. Wzrost endogeniczny
30. 8. Koszty wzrostu gospodarczego
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 31
Cykl koniunkturalny
31. 1. Trend i cykl
31. 2. Teorie cyklu koniunkturalnego
M odel mnoŜnika-akceleratora
Wahania poziomu zapasów
313. Koncepcja realnego cyklu koniunkturalnego
Substytucja międzyokresowa: klucz do przetrwania
Wnioski dla polityki gospodarczej
31. 4. Czy cykle koniunkturalne mają charakter międzynarodowy?
31. 5. Dlaczego pąki oŜywienia rozkwitały tak długo?
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 32
Makroekonomia - stan obecny
32. 1. Główne obszary rozbieŜności
Równowaga rynkowa
Czy istnieje tylko jeden stan równowagi długookresowej?
Kształtowanie się oczekiwań
Krótki i długi okres
32. 2. Nowa szkoła klasyczna w makroekonomii
Zwolennicy teorii realnego cyklu koniunkturalnego.....
32. 3. Umiarkowani monetaryści
32. 4. Eklektyczni keynesiści
Nowi keynesiści
32. 5. Skrajni keynesiści
32. 6. Rekapitulacja
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Część 5
Gospodarka światowa
Rozdział 33
Handel międzynarodowy i polityka handlowa
33. 1. S truktura handlu światowego
Struktura geograficzna
Struktura towarowa
Struktura towarowo-geograficzna
Handel międzynarodowy — fakty i problemy
33. 2. Przewaga komparatywna
Koszty i ceny
Gospodarka otwarta
Struktura produkcji i wymiany
Przewaga komparatywna
Wymiana wielu towarów
RóŜnice w relacji kapitał-praca
33. 3. Wymiana wewnątrzgałęziowa
33. 4. Kto zyskuje, a kto traci?
Eksport mięsa z Argentyny
Import samochodów do Wielkiej Brytanii
33. 5. Ekonomiczne aspekty ceł
Równowaga w warunkach wolnego handlu
Równowaga w warunkach istnienia ochrony celnej
Koszty i korzyści z ceł
33. 6. Prawdziwe i pozorne argumenty na rzecz ceł
Optymalna stawka celna — mocny argument przemawiający za wprowadzeniem ceł
Argumenty słabsze
Strategiczne aspekty polityki handlowej
Pozorne argumenty na rzecz ceł
Dlaczego stosujemy cła?
33. 7. Wysokość stawek celnych: zupełnie przyzwoita?
GATT — Układ Ogólny w sprawie Taryf Celnych i Handlu
33. 8. Inne środki polityki handlowej
Bariery pozataryfowe
Subwencje eksportowe
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 34
Międzynarodowy system walutowy i finanse międzynarodowe
34. 1. Systemy kursów walutowych
34. 2. System waluty złotej
34. 3. S ystem kursu dostosowywanego okresowo i system oparty na dolarze
34. 4. Płynne kursy walutowe
Parytet siły nabywczej
Spekulacja i róŜnice stóp procentowych
Regulowane kursy płynne
34. 5. Stałe a płynne kursy walutowe
Odporność na wstrząsy
Niestabilność
Dyscyplina finansowa
Wolność handlu i płatności
34. 6. Międzynarodowa koordynacja polityki gospodarczej
Argument korzyści zewnętrznych
Reputacja jako argument za koordynacją
34. 7. Europejski System Walutowy
Europejski System Walutowy w praktyce
Dlaczego ESW funkcjonował do 1992 r. ?
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 35
Integracja w Europie w latach dziewięćdziesiątych
35. 1. Jednolity Akt Europejski
35. 2. Korzyści z programu „Europa 1992"
Korzyści z lepszej alokacji zasobów
Korzyści skali
Korzyści z nasilenia konkurencji
35.3. Próba ilościowej oceny skutków programu „Europa 1992"
Kto skorzysta, a kto straci?
35. 4. Europejska Unia Walutowa?
Funt i członkostwo Wielkiej Brytanii w M echanizmie Kursowym (MK)
Od Raportu Delorsa do M aastricht
35. 5. Ekonomia Unii Walutowej
35. 6. Nauki z programu „Europa 1992"
Scenariusze przyszłego rozwoju
35. 7. Europa Środkowo-Wschodnia
Reformy podaŜowe
Handel i inwestycje zagraniczne
M akroekonomiczne warunki powodzenia reform
JeŜeli centralne planowanie było takie złe, to dlaczego sytuacja jeszcze się pogorszyła?
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Rozdział 36
Problemy krajów rozwijających się w gospodarce światowej
36. 1. Ś wiatowy rozkład dochodu i Nowy Międzynarodowy Ład Ekonomiczny
Postęp w latach 1965-1990
Północ i Południe
36. 2. Rozwój gospodarczy w krajach o niskich dochodach
Przyrost demograficzny
Rzadkość zasobów
Kapitał finansowy
Inwestycje w infrastrukturę
Kapitał ludzki
Obyczaje
Niska wydajność w rolnictwie
36.3. Rozwój przez handel towarami nie przetworzonymi
Tendencje kształtowania się cen surowców
Wahania cen
Koncentracja eksportu
Systemy stabilizowania "cen surowców
36. 4. Rozwój przez uprzemysłowienie
Substytucja importu
Eksport towarów przetworzonych
Nowy protekcjonizm
36. 5. Rozwój oparty na wykorzystaniu kredytów
M iędzynarodowy kryzys zadłuŜenia
36. 6. Pomoc
Pomoc a kraje z niej korzystające
Pomoc a migracja
Podsumowanie
Podstawowe pojęcia
Problemy sprawdzające
Indeks rzeczowy
S pis ramek
Ramka 20. 1. Makroekonomia bez lornetki
Ramka 21. 1. Ruchy wzdłuŜ krzywej popytu globalnego a przesunięcia krzywej
Ramka 22. 1. Alternatywne wskaźniki charakteru polityki fiskalnej
Ramka 22. 2. Ograniczenia aktywnej polityki fiskalnej
Ramka 23. 1. Opowieści wędrowców
Ramka 23. 2. Przewodnik po rynkach finansowych dla początkujących
Ramka 24. 1. Regulacja rynków finansowych czy akcje ratunkowe?
Ramka 24. 2. Rewolucja w usługach finansowych a rola banka centralnego w latach
dziewięćdziesiątych
Ramka 24. 3. Gorset: brak nadziei dla osób przestrzegających diety?
Ramka 25. 1. Czy obniŜki podatków przynoszą zamierzone efekty?
Ramka 25. 2. Inwestycje, rynek papierów wartościowych i stopy procentowe
Ramka 27. 1. Czy marchewka podatkowa spełnia swoją rolę?
Ramka 27. 2. Histereza a wysokie bezrobocie w Europie
Ramka 28. 1. Ilościowa teoria pieniądza
Ramka 28. 2. Renta emisyjna, podatek inflacyjny i hiperinflacja
Ramka 28. 3. NiezaleŜność banku centralnego
Ramka 30. 1. Poziom stopy Ŝyciowej w róŜnych krajach
Ramka 31. 1. Paradoks płac realnych
Ramka 32. 1. Tempo dostosowań na róŜnych rynkach
Ramka 32. 2. MoŜliwe warianty i ograniczenia polityki gospodarczej
Ramka 33. 1. Przewaga komparatywna i korzyści wymiany
Ramka 34. 1. S ystem waluty złotej a międzynarodowe przepływy kapitałowe
Ramka 35. 1. Gra o cały bank
Ramka 35. 2. Europejski S ystem Walutowy a Bundesbank
Ramka 36. 1. Plan Brady'ego i kryzys zadłuŜenia
S pis aneksów
Aneks 23. 1. MnoŜnik kreacji pieniądza