Projekt rozporządzenia w sprawie wód wrażliwych i obszarów

Projekt z dnia 17 lutego 2012 r.
PROJEKT
ROZPORZĄDZENIE
DYREKTORA REGIONALNEGO ZARZĄDU GOSPODARKI WODNEJ
WE WROCŁAWIU
z dnia ………………..... 2012 roku
w
sprawie
określenia
wód
powierzchniowych
i
podziemnych
wraŜliwych
na
zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie
naraŜonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód naleŜy ograniczyć.
Na podstawie art. 47 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U.
z 2012 r. poz. 145) zarządza się co następuje:
§ 1. 1. Określa się wody powierzchniowe wraŜliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze
źródeł rolniczych:
rzeki Orli od źródeł do ujścia do Baryczy,
rzeki Rowu Polskiego od źródeł do ujścia do Baryczy,
rzeki Kuroch od źródeł do ujścia do Baryczy,
rzeki Czarna Woda od źródeł do ujścia do Baryczy,
rzeki Samica od źródeł do ujścia do Obrzańskiego Kanału Południowego,
rzeki Krzycki Rów na obszarze obrębów geodezyjnych z terenu gmin: Siedlisko
w powiecie nowosolskim oraz Kotla i Głogów w powiecie głogowskim,
wskazanych w Załączniku nr 1, Tabela nr 6,
7) rzeki Świerzna na obszarze obrębów geodezyjnych z terenu gminy Oleśnica
w powiecie oleśnickim, wskazanych w Załączniku nr 1, Tabela nr 7,
8) rzeki śurawka od źródeł do ujścia do Ślęzy,
9) rzeki Cicha Woda od źródeł do ujścia do Odry,
10) rzeki Wierzbiak od źródeł do ujścia do Kaczawy.
1)
2)
3)
4)
5)
6)
2. Określa się wody podziemne na ujęciu wody Bukownica na terenie gminy Krobia
w zlewni rzeki Rów Polski, jako wraŜliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze
źródeł rolniczych. Ujęcie Bukownica znajduje się w granicach obszaru szczególnie
naraŜonego na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych, z których
odpływ azotu ze źródeł rolniczych do wód naleŜy ograniczyć w zlewni rzeki Rów
Polski, o którym mowa w § 2. ust. 1 pkt. 2.
1
§ 2. 1. Określa się obszary o łącznej powierzchni 251 142,69 ha (2511,42 km2), jako
szczególnie naraŜone na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych,
z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do wód określonych w § 1 naleŜy
ograniczyć:
1) w zlewni rzeki Orla obszar o powierzchni 116 561,20 ha (1165,61 km2),
znajdujący się na terenie województw wielkopolskiego i dolnośląskiego, zawarty
w granicach obrębów geodezyjnych wymienionych w Załączniku nr 1, Tabela nr
1,
2) w zlewni rzeki Rów Polski obszar o powierzchni 46 612,16 ha (466,12 km2)
znajdujący się na terenie województwa wielkopolskiego, zawarty w granicach
obrębów geodezyjnych wymienionych w Załączniku nr 1, Tabela nr 2,
3) w zlewni rzek Czarna Woda i Kuroch obszar o powierzchni 23 284 ha (232,84
km2) znajdujący się na terenie województwa wielkopolskiego, zawarty
w granicach obrębów geodezyjnych wymienionych w Załączniku nr 1, Tabela nr
3,
4) w zlewni rzeki Samica o powierzchni 10 437,40 ha (104,37 km2) znajdujący się na
terenie województwa wielkopolskiego zawarty w granicach obrębów
geodezyjnych wymienionych w Załączniku nr 1, Tabela nr 4,
5) w zlewni rzeki Krzycki Rów o powierzchni 9 759,11 ha (97,59 km2) znajdujący
się na terenie województw lubuskiego i dolnośląskiego zawarty w granicach
obrębów geodezyjnych wymienionych w Załączniku nr 1, Tabela nr 5,
6) w zlewni rzeki Świerzna o powierzchni 2 866,62 ha (28,67 km2) znajdujący się na
terenie województwa dolnośląskiego zawarty w granicach obrębów geodezyjnych
wymienionych w Załączniku nr 1, Tabela nr 6,
7) w zlewni rzeki śurawka o powierzchni 17 365,19 ha (173,65 km2) znajdujący się
na terenie województwa dolnośląskiego zawarty w granicach obrębów
geodezyjnych wymienionych w Załączniku nr 1, Tabela nr 7,
8) w zlewni rzek Cicha Woda i Wierzbiak o powierzchni 24 257,01 ha (242,57 km2)
znajdujący się na terenie województwa dolnośląskiego zawarty w granicach
obrębów geodezyjnych wymienionych w Załączniku nr 1, Tabela nr 8.
2. Przebieg granicy i zasięg obszarów szczególnie naraŜonych na zanieczyszczenie
związkami azotu ze źródeł rolniczych, o których mowa w ust. 1 zaznaczono na
mapach stanowiących Załączniki do niniejszego rozporządzenia:
Załącznik nr 2 – Obszar szczególnie naraŜony w zlewni rzeki Orla,
Załącznik nr 3 – Obszar szczególnie naraŜony w zlewni rzeki Rów Polski,
Załącznik nr 4 – Obszar szczególnie naraŜony w zlewni rzek Czarna Woda i Kuroch,
Załącznik nr 5 – Obszar szczególnie naraŜony w zlewni rzeki Samica,
Załącznik nr 6 – Obszar szczególnie naraŜony w zlewni rzeki Krzycki Rów,
Załącznik nr 7 – Obszar szczególnie naraŜony w zlewni rzeki Świerzna,
Załącznik nr 8 – Obszar szczególnie naraŜony w zlewni rzeki śurawka,
2
Załącznik nr 9 – Obszar szczególnie naraŜony w zlewni rzek Cicha Woda
i Wierzbiak.
§ 3. Traci moc rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we
Wrocławiu z dnia 07 kwietnia 2008 r. w sprawie określenia wód powierzchniowych
wraŜliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów
szczególnie naraŜonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód
naleŜy ograniczyć (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2008 r. Nr 108 poz. 1253, Dz. Urz.
Woj. Lubuskiego z 2008 r. Nr 31 poz. 645, Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2008 r. Nr
57 poz. 1129).
§ 4. Rozporządzenie wchodzi w Ŝycie z dniem 01 maja 2012 r.
Dyrektor
mgr inŜ. Witold Sumisławski
3
UZASADNIENIE
Niniejszy projekt rozporządzenia stanowi realizację upowaŜnienia określonego w art. 47
ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 239,
poz. 2019 ze zm.). Przepis ten zobowiązuje Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki
Wodnej we Wrocławiu do określenia w drodze rozporządzenia, stanowiącego akt prawa
miejscowego, wód wraŜliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych
oraz obszarów szczególnie naraŜonych (OSN), z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych
do tych wód naleŜy ograniczyć.
Pierwsze wyznaczenie wód wraŜliwych i OSN przez dyrektorów regionalnych zarządów
gospodarki wodnej (RZGW) nastąpiło w latach 2003-2004. Zgodnie z art. 47 ust. 4 ustawy
Prawo wodne co cztery lata naleŜy dokonać weryfikacji wód wraŜliwych i obszarów
szczególnie naraŜonych określonych na podstawie art. 47 ust. 3. Wyznaczenia i weryfikacji
wód wraŜliwych i OSN dokonuje się w oparciu o pomiary uzyskane w ramach państwowego
monitoringu środowiska z wykorzystaniem oceny stopnia eutrofizacji wód przeprowadzanej
przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska. Na potrzeby aktualnie prowadzonego
wyznaczenia i weryfikacji wód wraŜliwych i obszarów szczególnie naraŜonych, w ramach
trzeciego juŜ cyklu wdraŜania dyrektywy 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącej
ochrony wód przed zanieczyszczeniem powodowanym przez azotany pochodzące ze źródeł
rolniczych, zwanej Dyrektywą Azotanową, naleŜy wykorzystać dane Głównego Inspektora
Ochrony Środowiska (wyniki monitoringowe, ocena eutrofizacji wód za okres 2007-2009)
oraz wyniki opracowania wykonanego dla całego kraju przez IUNG pt. „Ocena presji
rolniczej na stan wód powierzchniowych i podziemnych oraz wskazanie obszarów szczególnie
naraŜonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego”.
Działająca przy Komisji Europejskiej Dyrekcja Generalna Środowsko (DGŚ) od samego
początku bacznie przygląda się procesowi wdraŜania Dyrektywy Azotanowej w Polsce,
nieustannie wskazując na niepełne wskazanie wód wraŜliwych oraz niewystarczającą
powierzchnię wyznaczonych w Polsce OSN. W dniu 24 listopada 2011 r. Komisja
Europejska skierowała do Rzeczpospolitej Polskiej uzasadnioną opinię na podstawie art. 258
Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w związku z uchybieniem zobowiązań
wynikających z art. 3 wraz z załącznikiem I oraz art. 5 takŜe w związku z załącznikiem II pkt
A(2), A(3), A(4) oraz załącznikiem III pkt 1(1)-(3), pkt 2(1) dyrektywy Rady 91/676/EWG
z dnia 12 grudnia 1991 r. Opinia ta dowodzi, Ŝe Komisja Europejska powzięła wobec Polski
kolejne kroki formalne. W przypadku niewystarczających działań ze strony Polski, sprawa
zostanie skierowana do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W przekazanym
dokumencie Komisja Europejska wskazuje, Ŝe Polska, mimo wezwania do usunięcia
uchybienia – Naruszenie nr 2010/2063 wystosowanego 30 września 2010 r., nie wypełniła
obowiązków wynikających z Dyrektywy Azotanowej. Komisja nie podziela opinii władz
Polski, Ŝe dotychczasowe wyznaczanie wód wraŜliwych i obszarów szczególnie naraŜonych
jest wystarczające i popiera deklarację Polski dotyczącą zwiększenia zasięgu OSN na
podstawie wyników nowych badań. Komisja podkreśla konieczność stosowania zasady
przezorności w podejściu do określania wód wraŜliwych i OSN oraz pełniejszego
uwzględnienia eutrofizacji wód powierzchniowych. Komisja podtrzymuje swoje stanowisko,
4
Ŝe oprócz wód, w których zawartość azotu przekracza 50 mg/l, w Polsce występują równieŜ
wody nie uznane za wraŜliwe i nie znajdujące się na OSN, które w przypadku niepodjęcia
zobowiązania wynikającego z art. 5 Dyrektywy Azotanowej, mogą przekroczyć to stęŜenie.
Komisji nie przekonują argumenty władz Polski, Ŝe główną przyczyną zwiększonej
zawartości w wodach azotu są zanieczyszczenia pochodzenia komunalnego lub ścieki bytowe
z terenów objętych turystyką i rekreacją. Komisja stoi na stanowisku, Ŝe w przypadku gdy
jedną z przyczyn zwiększonej zawartości azotu w wodach mogą być źródła rolnicze, to
niezaleŜnie od udziału w zanieczyszczeniu równieŜ innych źródeł naleŜy uznać te wody za
wraŜliwe, wskazać obszary szczególnie naraŜone i na mocy art. 5 Dyrektywy Azotanowej
wprowadzić Programy działań.
W zaistniałej sytuacji Ministerstwo Środowiska oraz Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju
wsi podjęły wspólne działania w przedmiotowej kwestii. Na spotkaniu kierownictwa resortu
środowiska i rolnictwa, Panów Stanisława Gawłowskiego Sekretarza Stanu w Ministerstwie
Środowiska oraz Pana Mariana Zalewskiego Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Rolnictwa
i Rozwoju Wsi, które odbyło się w dniu 16 grudnia 2010 r., podjęto ustalenia w sprawie
spójnej strategii w zakresie wyznaczania w Polsce w latach 2012-2015 obszarów szczególnie
naraŜonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego. Zgodnie z ustaleniami
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod koniec 2011 roku przekazało Ministrowi
Środowiska oraz Krajowemu Zarządowi Gospodarki Wodnej naukowe dowody i analizy
dotyczące stanu rolnictwa w Polsce wraz z oceną presji rolniczej na jakość wód
powierzchniowych i podziemnych oraz wskazaniem OSN w postaci opracowania pt. „Ocena
presji rolniczej na stan wód powierzchniowych i podziemnych oraz wskazanie obszarów
szczególnie naraŜonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego”, IUNG PIB
w Puławach, 2011. Ustalono, Ŝe dostarczone dowody naukowe oraz przeprowadzone analizy
będą podstawą do określenia przez dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej
obszarów szczególnie naraŜonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego
oraz będą uzasadnieniem dokonanego wyboru w rozmowach prowadzonych z Komisją
Europejską. Analizami objęto cały obszar kraju. Szczególnie istotną kwestią przyjętego
rozwiązania jest zapewnienie jednolitego w skali kraju podejścia do weryfikacji wód
wraŜliwych i OSN, co jest niezwykle waŜne z punktu widzenia Komisji Europejskiej.
Wyniki prac i analiz przeprowadzonych przez IUNG były podstawą dla prac nad
przygotowaniem niniejszego projektu rozporządzenia dyrektora Regionalnego Zarząd
Gospodarki Wodnej we Wrocławiu w sprawie określenia wód powierzchniowych
i podziemnych wraŜliwych na zanieczyszczenie ze źródeł rolniczych oraz OSN. Wytyczając
zasięg obszarów szczególnie naraŜonych kierowano się potrzebą zapewnienia korelacji
pomiędzy granicami administracyjnymi – obrębami geodezyjnymi, w których
zidentyfikowano presję rolniczą, a granicami zlewni wód uznanych za wraŜliwe.
5