Echa Nekropolii

Kwartalnik Ogłoszeniowy
ŻARY-ŻAGAŃ-LUBSKO-KROSNO ODRZ.
nr 2/(11)/2014
staną
w
o
p
e
c
s
l
Czy w Poe cmentarze? - str. 5
pr ywatn
r. 6
t
s
h
c
a
n
i
p
i
e na Fil
z
r
a
t
n
e
m
c
Wiszące
- str. 8
a
n
r
a
t
n
e
cm
Tur ystyka
tr. 10
s
”
j
e
n
ż
ę
i
Ks
„Sarkofag
www.echanekropolii.pl
Szanowni Czytelnicy
Kończą się już wakacje i sezon urlopów. Wielu z Was było na egzotycznych
wycieczkach, zwiedzając ciekawe miejsca na świecie, ale najważniejsze,
że zostały odświeżone ciała i umysły. Oddaję w Wasze ręce kolejny numer
Kwartalnika w którym znajdziecie jak zawsze kilka ciekawych artykułów. Życzę
przyjemnej lektury.
Zbyszek Markulak
Nasze usługi:
• wiązanki, kompozycje, kosze,
• wieńce,
• bukiety ślubne,
• wystrój kościołów i sal,
• kwiaty doniczkowe,
• upominki,
• wystrój samochodów ślubnych.
ul. Podchorążych 12
68-200 Żary
tel. 696 042 512
pon-sob niedziela 700 - 2000
900 - 1800
DOWÓZ NA TERENIE
MIASTA GRATIS!
www.kameliazary.pl
Wydawca - Koordynator projektu:
Zbyszek Markulak, tel. 663 735 813, mail: [email protected] www.markulak.com
Współwydawca: Fundacja Natura Polska, Lubomyśl 23b, www.naturapolska.com
Skład i druk:
Drukarnia DEM DRUK, tel. 68 372 28 28, e-mail: [email protected] www.demdruk.com.pl
Okładka: Cmentarz w Lubomyślu
2
W następnym numerze: ►Dzień Wszystkich Świętych na świecie ►Plagiat na cmentarzu
►„MY WAY” Franka Sinatry hitem pogrzebowym
ZAKŁAD
USŁUG
POGRZEBOWYCH
Urszula Połtyn
Żary, ul. Szpitalna 13
(Cmentarz Komunalny - KAPLICA)
tel. 68 374 39 60
Czynne
Pn.-Pt. 8.00 - 16.00
Sob. 9.00 - 12.00
www.ava-zary.pl
CAŁODOBOWE POGOTOWIE POGRZEBOWE
tel. kom. 608 629 448, 668 450 191
3
C m en ta r z e
na świecie
Cmentarz w Belgii
Cmentarz w Maroku
4
Czy w Polsce powstaną
prywatne cmentarze?
Ten nowatorski pomysł postanowiły zrealizować władze Krakowa i Gdańska. Chcą
w ten sposób odciążyć budżet, by móc realizować inne inwestycje.
W Polsce występują dwa główne typy cmentarzy: komunalne i wyznaniowe, działające
w oparciu o ustawę o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Nie można zapomnieć również
o cmentarzach wojskowych, względem których obowiązują oddzielne ustawy, m.in. Ustawa
o grobach i cmentarzach wojennych. Nie ma natomiast w polskim prawie nawet wzmianki,
która mówiłaby o możliwości powstania cmentarzy prywatnych. Dlaczego? Być może wiąże
się to ze zbyt dużym ryzykiem, będącym wytyczną rentowności stopnia zużycia cmentarza.
(Nie)rentowne przedsięwzięcie
Załóżmy, że firma X postanowiła zbudować własny cmentarz i dostała na to zgodę. Na
samym początku dysponując całą powierzchnią nekropoli, inwestycja z pewnością przynosić
będzie dochody. Jednak z czasem miejsc, szczególnie tych najbardziej atrakcyjnych (czytaj:
najdroższych) będzie ubywać, cmentarz zacznie zapełniać się, w efekcie czego pochówków
będzie coraz mniej i przedsięwzięcie przestanie być rentowne. Koszty związane z utrzymaniem
porządku i czystości na cmentarzu będą wzrastać, do tego pojawią się remonty, konieczne
inwestycje. Czy prywatny przedsiębiorca będzie chciał w takiej sytuacji dokładać do interesu,
5
czy zamknie firmę, zrzucając w ten sposób z siebie obowiązek opiekowania się cmentarzem?
To rzecz jasna rozważania czysto teoretyczne, choć nie do końca. Znane są przecież przypadki
porzuconych wcześniej cmentarzy wyznaniowych, o które upomniano się, gdy gminy, na które
spadł obowiązek utrzymywania ich, wyremontowały i odrestaurowały nekropolie oraz upłynął
czas, gdy znów można było dokonywać na nich pochówków. To oczywiście jeden z możliwych
scenariuszy.
Partnerstwo publiczno-prywatne
Jak więc to możliwe, że władzom Krakowa i Gdańska udało się nakłonić prywatnych
przedsiębiorców, do pobudowania za własne pieniądze cmentarzy? Otóż cmentarze te będą
cmentarzami komunalnymi, własnością gmin, inwestor zaś będzie miał prawo przez określony
czas z nich korzystać, w zamian za sfinansowanie inwestycji. Gminy ponoszą ogromne wydatki
związane z utrzymaniem szkół, przedszkoli, ochroną zdrowia i administracja publiczną oraz
na pomoc społeczną – informuje Tomasz Salski, właściciel firmy Klepsydra. Tego Typu
umowy to ciekawa dla gmin forma inwestycji, gdzie nie muszą wydawać własnych środków,
a jednocześnie mogą posiadać cmentarz. Określane jest to mianem umowy o partnerstwie
publiczno-prywatnym.
Odciążą budżet
Podobny pomysł miały władze Olsztyna, jednak nie doszedł on do skutku z powodu zbyt
małej popularności w tamtym regionie kremacji, w związku z czym pobudowanie spalarni, która
mogłaby zrekompensować inwestorowi poniesione koszty okazało się całkowicie nieopłacalne.
Marzanna Godlewska
Wiszące cmentarze na
Filipinach
Jeżeli kiedyś zawitamy
na filipińską wyspę Luzon,
koniecznie musimy odwiedzić
wiszące cmentarze. Wśród
malowniczego
krajobrazu
będziemy
mogli
zobaczyć
nekropolię, gdzie trumny są
zawieszone
na
pionowych
ścianach z wapienia.
6
Najbardziej znanym wiszącym
cmentarzem jest cmentarz w Echo Valley.
Niektóre zachowane grobowce są naprawdę
bardzo, bardzo stare.
Tradycja takiego pochówku sięga
setek lat i praktykowana jest do dzisiaj.
Mieszkańcy filipińskiej Sagady chowają
swoich bliskich zgodnie z wypracowanym
przez siebie rytuałem, gdzie cmentarzem
staje się jaskinia wypełniona drewnianymi
trumnami. Ludność Sagady, od ponad
2000 lat wyznaje zasadę, że lepiej zostać
pochowanym w skale niż w ziemi.
Trumny rzeźbione są przez osoby
starsze, które przeczuwają swoje odejście w
zaświaty. Jeżeli są one chore lub zbyt słabe,
aby samodzielnie wykonać trumnę, może to
za nie uczynić syn lub inny bliski krewny. Po
śmierci zmarły umieszczany jest w środku
trumny, a następnie przeniesiony do jaskini,
znajdującej się wysoko w skale. Tam może
dołączyć do swoich zmarłych przodków.
Należy jednak podkreślić, że jeżeli trumna
nie mieści się wewnątrz
jaskini, to zawieszana
jest na jej ścianie
zewnętrznej.
Niektóre filipińskie
jaskinie – cmentarze
dostępne są dla turystów.
Mimo, że droga do
wiszących cmentarzy nie
jest łatwa i przyjemna,
wiele osób decyduje
się na ich zwiedzenie.
Podobno,
niezwykle
piękny krajobraz oraz
niecodzienne
widoki
rekompensują wszelkie
trudy wędrówki. Niestety, w niektórych jaskiniach, trumny są odkrywane dla turystów, którzy
zabierają kości zmarłych… jako pamiątki z wakacji.
Źródło: www.podroze.gazeta.pl ,
www.nortus.pinger.pl
7
Turystyka Cmentarna
Słoneczne plaże greckich wysp, upalne Szarm El-Szejk, magiczne
Indie, czy romantyczna Francja – wszystko to już było. Jeśli znudziło Was
zwiedzanie obleganych przez turystów miast czy nurkowanie z delfinami
w wodach Morza Czerwonego, proponujemy coś zupełnie nowego
i oryginalnego. A mianowicie – turystykę cmentarną.
Cmentarze oraz nagrobki od wieków stanowiły cel podróży,
a tradycja pielgrzymowania do miejsc pochówku świętych, czy też
przywódców religijnych była niezwykle ważna. Należy jednak zaznaczyć,
że współczesne odwiedzanie znanych nekropolii, nie ma zbyt wiele
wspólnego z pielgrzymkami, które odbywały się np. trzysta lat temu. Kiedyś
priorytetem był aspekt religijny, natomiast dziś – raczej komercyjny. We
współczesnej turystyce cmentarnej ważniejszy jest cmentarz, jego położenie,
architektura, czy też wiek znajdujących się na nim grobów, a także to, czy
z daną nekropolią wiążą się konkretne legendy i wspomnienia. No i chyba
8
najważniejsza kwestia – czy na danym miejscu pamięci spoczywa wybitny
pisarz, popularny muzyk, czy charyzmatyczny polityk.
Jednym z najchętniej odwiedzanych cmentarzy jest Cimetierie du
Pere Lachaise w Paryżu. Na nekropolii pochowano wielu ludzi świata
muzyki, literatury, kultury i polityki. Możemy tutaj odwiedzić grób: znanego
wokalisty zespołu The Doors, Jima Morrisona, gwiazdy piosenki Edith Piaf,
pisarzy – Honore de Balzaka, Marcela Prousta, czy Oscara Wilde’a. Na
paryskim cmentarzu został pochowany również Fryderyk Chopin.
Będąc na cmentarzu La Recoleta w Buenos Aires zobaczymy
grób Evity Peron, czy prezydenta Argentyny – Eduardo Lonardi, a na
amerykańskim cmentarzu Darlington – grób zamordowanego prezydenta,
Johna F. Kennedy’ego. Znicz na grobie Amy Winehouse możemy zapalić na
żydowskim cmentarzu Edgwarebury w Londynie.
Jeżeli kiedyś zawitamy na filipińską wyspę Luzon, koniecznie
musimy odwiedzić wiszące cmentarze. Wśród malowniczego krajobrazu
będziemy mogli zobaczyć nekropolię, gdzie trumny są zawieszone na
pionowych ścianach z wapienia.
Jeżeli kiedykolwiek będziemy chcieli zobaczyć cmentarz – miejsce
zadumy i refleksji, na którym możemy się pośmiać, to koniecznie musimy
wybrać się do Rumunii. Właśnie tam znajduje się najweselszy cmentarz na
świecie.
Nie
zapominajmy
także o naszych polskich
cmentarzach.
Chyba
najczęściej odwiedzane są
Warszawskie Powązki. Na
nekropolii spoczywa wiele
wybitnych osób, zasłużonych
dla Polski, np.: Jan Kiepura,
Zbigniew
Zapasiewicz,
Irena Kwiatkowska, czy
Henryk Machalica. Z kolei
na Powązkach Wojskowych
zostali pochowani m.in. Grzegorz Ciechowski, czy Jan Machulski. Wszyscy
fani wokalisty zespołu Dżem, Ryszarda Riedla, odwiedzają cmentarz
komunalny w Tychach, znajdujący się w dzielnicy Wartogłowiec.
z.m.
9
„SARKOFAG
KSIĘŻNEJ”
Z jednym z żagańskich
kościołów, już nieco zapomnianym przez mieszkańców, związana jest opowieść o niezwykłej kobiecie.
Świątynia o której mowa
to kościół pw. Św. Krzyża
znajdujący się w pięknym
neogotyckim
kompleksie
szpitalnym, pierwotnie im.
św. Doroty (ul. Żelazna).
Budowa tego założenia trwała w latach 1851-59, a jego
fundatorka miała takie samo
Płyta inskrypcyjna na sarkofagu.
imię jak i patronka szpitala.
Księżna żagańska Dorota de Talleyrand-Périgord urodziła się w Berlinie w 1793
r. jako najmłodsza córka księcia kurlandzko-żagańskiego Piotra Birona i Anny
Charlotty Doroty von Medem. Księżna Dorota słynęła z urody i inteligencji, zdobyła solidne wykształcenie, miała wrodzone
zamiłowanie do kultury. Według historyków
należała do najbardziej wpływowych kobiet w
XIX-wiecznej Europie. Była świadkiem wielkich międzynarodowych wydarzeń. Osobiście
znała wielu wybitnych polityków, monarchów,
artystów, których chętnie zapraszała do swej
żagańskiej rezydencji. Gdy w 1844 r. trafiła do
Żagania po nieudanym małżeństwie i tragicznie zakończonym kolejnym związku, zastała
miasto zniszczone i zaniedbane. Przez kolejne
kilkanaście lat swojego życia dążyła do jego
odbudowy i kontynuowania dzieła swojego
ojca, jakim było uczynienie z żagańskiej sieSarkofag księżnej żagańskiej Doroty de
Talleyrand-Périgord w północnej nawie
kościoła pw. Św. Krzyża w Żaganiu.
10
dziby książęcej ośrodka kulturotwórczego o ponadregionalnej randze. Dzięki niej m.in. bogato
wyposażono wnętrza pałacu żagańskiego oraz
zmodernizowano przypałacowy park.
Średniowieczny kościół pw. Św. Krzyża
księżna Dorota zleciła przebudować w stylu
neogotyckim swojemu nadwornemu architektowi - Leonardowi Dorst Schatzbergowi, a po
zakończeniu prac ponownie konsekrował go w
listopadzie 1849 r. sam metropolita wrocławski –
Melchior von Diepenbrock. Świątynia ta stała się
miejscem pochówku żagańskich książąt. Stojące
w nawach bocznych trzy sarkofagi o neogotyckiej formie kryją ciała siostry księżnej Doroty –
Dorota de Talleyrand-Périgord
Katarzyny Wilhelminy (była księżną żagańską w
latach 1800-1839), samej księżnej Doroty oraz jej najstarszego syna – Napoleona
Ludwika (był księciem żagańskim w latach 1862-1898). Dorota de TalleyrandPérigord zmarła 19 września 1862
r. Źródła historyczne podają, że w
jej pogrzebie uczestniczyło 10 tysięcy ludzi, w tym wierni jej poddani z miasta i okolic, wdzięczni
za jej wieloletnią szeroko zakrojoną działalność charytatywną.
Na przednich ścianach sarkofagów skrytych za ozdobnymi kratami widnieją marmurowe
portrety zmarłych ujęte z profilu
oraz tablice inskrypcyjne. Pionowe płyciny o wykroju neogotyckim zdobią polichromie przedsta- Marmurowy portret księżnej Doroty na froncie sarkofagu.
wiające nierozwinięte jeszcze maki, symbolizujące śmierć i sen.
W biografii księżnej z 1935 r. zawarta jest informacja, że w pobliżu jej sarkofagu umieszczona była srebrna kapsuła z sercem księcia Felixa Lichnowskiego, który
był ostatnią wielką miłością Doroty de Talleyrand-Périgord. Miłość tą przerwała
jego tragiczna śmierć w 1948 r. Niestety miłosne listy, które licznie do siebie pisywali, zostały zniszczone.
Co ciekawe sarkofag księżnej Doroty nie był otwierany od jej śmierci. Czy jego
wnętrza kryją jakieś tajemnice i ważne informacje dla historyków i regionalistów?
Może kiedyś się o tym dowiemy.
Anna Kubiak
11
Lider w produkcji nagrobków w Polsce
Nagrobki od 599 zł
NAGROBEK
IMPALA AFRYKA-RPA
Żary, ul. Przemysłowa 1
(obwodnica obok lotniska)
tel. 68 375 74 66
kom. 608 238 599
od 599 zł!
PUNKTY SPRZEDAŻY:
Żary
Kwiaciarnia Syngonia
ul. Szpitalna (przy cmentarzu)
tel. 692 316 118
(Park Przemysłowy - Lotnisko)
Żagań, ul. Szprotawska 5/6
tel. 68 477 63 53
Lubsko, ul. Pokoju 2
tel. 68 372 14 48
Krosno Odrz. ul.Obrońców Stalingradu 24
PROMOCJA ZIMOWA
2800,-, tel. 68 375 74 66, 608 238 599
*
Żary, ul. Przemysłowa 1
Bezpłatna Infolinia: 800 200 333
Punkty sprzedaży:
(róg 40-lecia PRL)
* Żagań, ul. Żarska (Stacja Paliw Jersak), tel. 68 477 63 53, 693 975 597
tel. 604 108 551
* Żary, ul. Szpitalna (Kwiaciarnia Syngonia), tel. 692 316 118
bezpłatna
800 200 333
* Krosno Odrz., ul. Obrońców Stalingradu 24 (róg
40-lecia PRL),infolinia:
tel. 604 108 551
* cena z transportem, montażem i literami
www.tempuspolska.com
www.tempuspolska.pl