Broszura informacyjna w zakresie prowadzenia

Broszura informacyjna w zakresie
prowadzenia działalności gospodarczej
na rynku Republiki Uzbekistanu
Spis treści
1. ZASADY ZAKŁADANIA I PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ..
2
1.1. OMÓWIENIE FORM PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ......................................
2
1.2.REJESTRACJA PODMIOTU ...............................................................................................................................
3
2.
SYSTEM PODATKOWY ............................................................................................................................
5
3.
WAŻNY ADRES .......................................................................................................................................
7
1. ZASADY ZAKŁADANIA I PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI
GOSPODARCZEJ
1.1. OMÓWIENIE FORM PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
W Uzbekistanie nie ma Kodeksu Handlowego. Stąd też kwestie związane z prowadzeniem
działalności gospodarczej są regulowane Kodeksem Cywilnym, rozporządzeniami Prezydenta i
ustawami. Są one dostępne na stronach internetowych http://pravo.vsem.uz, www.norma.uz oraz
www.kodeks.uz.
Działalność gospodarcza w Republice Uzbekistanu może być prowadzona przez:
> osoby fizyczne w formach:
■ Działalności indywidualnej (na bazie własnego majątku bez prawa zatrudniania pracowników),
■ Działalności rodzinnej (przez małżonków),
■ zwykłego stowarzyszenia przedsiębiorców i gospodarstw farmerskich.
> przez osoby prawne w formach:
■ stowarzyszeń gospodarczych: zwykłych i komandytowych (spółki osobowe),
■ spółek akcyjnych (otwartych i zamkniętych),
■ spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,
■ spółek z dodatkową odpowiedzialnością.
Udziałowcami zwykłych stowarzyszeń gospodarczych i komandytowych mogą być indywidualni
przedsiębiorcy i/lub organizacje komercyjne, a spółek - osoby fizyczne i prawne.
> Zwykłe stowarzyszenie gospodarcze
Tworzone jest na mocy porozumienia wspólników, którzy biorą udział w jego działalności i
ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania całym swoim majątkiem. Osoba fizyczna może być
wspólnikiem tylko jednego zwykłego stowarzyszenia.
> Stowarzyszenie komandytowe
Składa się ze wspólników, prowadzących w jego imieniu działalność gospodarczą oraz
udziałowców. Przy tym wspólnicy ponoszą pełną odpowiedzialność majątkową za zobowiązania
stowarzyszenia, a udziałowcy - do wysokości udziałów. Osoba fizyczna może być wspólnikiem
wyłącznie jednego stowarzyszenia komandytowego. Wspólnik zwykłego stowarzyszenia
gospodarczego nie może być wspólnikiem stowarzyszenia komandytowego.
> Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Może być utworzona przez jednego lub wielu założycieli. Ponoszą oni odpowiedzialność za
zobowiązania spółki jedynie do wysokości udziałów.
> Spółka z dodatkową odpowiedzialnością
Może być utworzona, podobnie jak ma to miejsce w przypadku spółki z o.o., przez jednego lub
wielu założycieli. Kapitał zakładowy spółki, jego podział między wspólnikami określa dokument
założycielski spółki. Ponoszą oni solidarnie odpowiedzialność za zobowiązania spółki swoim
majątkiem. Na przykład w przypadku bankructwa jednego ze wspólników odpowiedzialność ponoszą
pozostali wspólnicy, proporcjonalnie do wielokrotności udziałów (Kodeks Cywilny Republiki
Uzbekistanu dopuszcza stosowanie także innych rozwiązań w tym zakresie, o ile wynikają one z
dokumentów założycielskich spółki).
> Spółka akcyjna
Jest osobą prawną, która gromadzi swój kapitał w drodze emisji akcji. Akcjonariusze nie
odpowiadają za zobowiązania spółki, ponosząc jedynie ryzyko związane z ew. spadkiem wartości akcji.
Nie dotyczy to akcjonariuszy, którzy nie uregulowali w pełni należności za akcje. Ponoszą oni solidarnie
odpowiedzialność za straty wynikające z działalności spółki do wysokości nieopłaconych kwot. Spółka
akcyjna, która nie podlega ograniczeniom w zakresie obrotu akcjami jest tzw. „spółką otwartą", a
„spółką zamkniętą" - podmiot, który ma prawo do obrotu akcjami wyłącznie wśród swoich
akcjonariuszy lub innych osób określonych w dokumencie założycielskim. W przypadku spółki otwartej
ilość akcjonariuszy jest nieograniczona, a w przypadku spółki zamkniętej akcjonariuszami mogą być nie
więcej niż 3 osoby. Poza wspomnianymi wyżej formami działalności gospodarczej możliwe jest również
tworzenie: filii i przedsiębiorstw zależnych, spółdzielni produkcyjnych, przedsiębiorstw unitarnych i
państwowych przedsiębiorstw unitarnych i innych. Minimalny kapitał zakładowy dla spółki akcyjnej
stanowi ekwiwalent kwoty 400.000 USD wg kursu banku centralnego (obowiązuje od 1.01.2010 r.).
Natomiast dla pozostałych rodzajów spółek nie ma ograniczeń.
W ramach ww. form prawnych mogą być tworzone również spółki z udziałem kapitału
zagranicznego. Przy tym udział kapitału zagranicznego musi wynosić nie mniej niż 30%.
W przypadku kiedy kapitał zakładowy wynosi nie mniej niż ekwiwalent 150 000,00 USD (dla
Autonomicznej Republiki Karakałpakstanu i obwodu Horezmskiego - 75 000,00 USD) a udziałowcem
spółki jest zagraniczna osoba prawna, uzyskuje ona prawo do różnego rodzaju ulg i preferencji
(podatkowych, celnych itp.). Zakres ulg jest warunkowany rodzajem prowadzonej działalności.
1.2. REJESTRACJA PODMIOTU
Rejestracją działalności gospodarczej spółek akcyjnych i innych podmiotów prawnych,
wymienionych w powyżej, zajmuje się Ministerstwo Sprawiedliwości Republiki Uzbekistanu i jego
delegatury, a pozostałych - Ministerstwo Sprawiedliwości Autonomicznej Republiki Karakałpakstanu i
urzędy administracji lokalnej (tzw. hokimiaty).
Do rejestracji wymagane są następujące dokumenty:
> osoba fizyczna:
wniosek, 2 fotografie 3 x 4 cm, kopia dokumentu tożsamości, potwierdzenie z banku o
uiszczeniu opłaty za rejestrację, wzory pieczątek w 3 egzemplarzach.
> osoba prawna:
wniosek, 2 oryginalne egzemplarze aktu założycielskiego firmy w języku uzbeckim potwierdzone
notarialnie, potwierdzenie z banku o uiszczeniu opłaty rejestracyjnej, zaświadczenie, że nie ma
zastrzeżeń do nazwy firmy (wydają hokimiaty) oraz wzory pieczątek w 3 egzemplarzach. Potwierdzenie
notarialne aktu założycielskiego nie jest wymagane w przypadku tworzenia: spółek akcyjnych na bazie
przedsiębiorstw państwowych (wymagany jest statut lub akt założycielski i statut), dla spółek z o.o. i
spółek z dodatkową odpowiedzialnością - akt założycielski i statut, dla zwykłych i komandytowych
stowarzyszeń -akt założycielski, a dla spółek akcyjnych, firm prywatnych i gospodarstw farmerskich wyłącznie statut. Wydanie zaświadczenia powinno nastąpić w ciągu 2 dni od momentu złożenia
wniosku. Zgodnie z obowiązującą zasadą „jednego okienka" ww. urzędy zgłaszają fakt zarejestrowania
działalności do urzędu skarbowego i urzędu statystycznego.
> firma z udziałem kapitału zagranicznego (dodatkowo):
■ wypis z rejestru handlowego potwierdzony przez właściwy urząd konsularny Republiki
Uzbekistanu lub też - Ministerstwo Spraw Zagranicznych kraju, w którym firma jest
zarejestrowana albo jego Ambasadę w Uzbekistanie (w tych dwóch ostatnich przypadkach
wymagana jest notyfikacja dokumentu w Departamencie Konsularnym MSZ RU). Wypis z rejestru
handlowego powinien zawierać: nazwę podmiotu, adres, wielkość kapitału zakładowego, formę
prawną, datę rejestracji i okres jej obowiązywania oraz nazwisko osoby upoważnionej do działań
prawnych,
■ fotokopia dowodu tożsamości upoważnionej osoby. Wyżej wymienione dokumenty powinny być
przetłumaczone i potwierdzone notarialnie,
■ dokument potwierdzający opłacenie przez wszystkich członków założycieli 30% ich udziałów w
kapitale zakładowym (zaświadczenie z banku, zaświadczenie celne o wwozie mienia, o
przekazaniu prawa własności na rzecz spółki i inne).
W zależności od stopnia złożoności sprawy termin rejestracji firmy może trwać od 7 dni do
jednego miesiąca.
> Rejestracja przedstawicielstw zagranicznych
Rejestracją przedstawicielstw zagranicznych zajmuje się Ministerstwo Współpracy Gospodarczej
z Zagranicą, Handlu i Inwestycji. Wniosek o rejestrację powinien zawierać następujące dane: zakres
działalności firmy, szczegółową informację o dotychczasowych kontaktach handlowych z firmami i
organizacjami Uzbekistanu (w tym o podpisanych kontraktach i umowach), zamierzeniach na
przyszłość oraz wniosek, na jaki okres ma być wydane pozwolenie na działalność. Do podania powinny
być dołączone następujące dokumenty:
■ dokumenty założycielskie, sporządzone zgodnie z przepisami kraju - siedziby firmy,
■ wypis z rejestru handlowego,
■ pełnomocnictwo dla kierownika przedstawicielstwa ze wskazaniem zakresu jego pełnomocnictw,
■ statut przedstawicielstwa zatwierdzony przez kierownictwo firmy i potwierdzony pieczęcią.
Wyżej wymienione dokumenty powinny być potwierdzone przez właściwy urząd konsularny
Republiki Uzbekistanu (RU) lub też Ministerstwo Spraw Zagranicznych kraju, w którym firma jest
zarejestrowana albo jego Ambasadę w Uzbekistanie (w tych dwóch ostatnich przypadkach wymagana
jest notyfikacja dokumentu w Departamencie Konsularnym MSZ RU) oraz przetłumaczone na język
uzbecki lub język rosyjski i potwierdzone notarialnie.
■ list gwarancyjny osoby fizycznej lub prawnej Republiki Uzbekistanu, właściciela nieruchomości,
potwierdzający gotowość wynajmu pomieszczeń na siedzibę przedstawicielstwa (z podaniem
okresu wynajmu).
Termin rozpatrzenia wniosku wynosi 10 dni roboczych, a wydanie stosownego zaświadczenia o
akredytacji następuje po upływie 5 dni od momentu wpływu opłaty za rejestrację na konto
Ministerstwa. Natomiast, w ciągu 10 dni od momentu uzyskania zaświadczenia przedstawicielstwo
zobowiązane jest poinformować Ministerstwo o miejscu siedziby i przekazać zaświadczenie o
dokonaniu rejestracji w urzędzie skarbowym. Pozwolenie na działalność przedstawicielstwa wydawane
jest na okres od 1 do 3 lat i może być przedłużone na wniosek zainteresowanego podmiotu.
Opłaty za rejestrację firmy z udziałem zagranicznym - równowartość 5 minimalnych płac i 500,00
USD (od 1.08.2009 r. minimalna płaca wynosi 33645,00 UZS, tj. około 23.00 USD), natomiast za
akredytację przedstawicielstwa opłaty nie są pobierane.
Do najważniejszych aktów prawnych, regulujących kwestie zakładania i działalności
gospodarczej we wszystkich opisanych formach należą:
■ Kodeks Cywilny Republiki Uzbekistanu z dnia 21.12.1995 r. z późniejszymi zmianami (Nr.163I),
■ Ustawa Republiki Uzbekistanu o gwarancji swobód działalności gospodarczej z dnia
25.05.2000 r. z późniejszymi zmianami (Nr 69-II),
■ Ustawa Republiki Uzbekistanu o działalności inwestycyjnej z dnia 24.12.1998 r. (Nr 719-I ),
■ Ustawa Republiki Uzbekistanu o inwestycjach zagranicznych z dnia 30.04.1998 r.
(Nr 609-I),
■ Ustawa Republiki Uzbekistanu o gwarancjach i ochronie praw inwestorów zagranicznych
z dnia 30.04.1998 r. (Nr 611 -I),
■ Ustawa Republiki Uzbekistanu o wolnych strefach ekonomicznych z dnia 25.04.1996 r. (Nr
220-I),
■ Rozporządzenie Gabinetu Ministrów Republiki Uzbekistanu z dnia 23.10.2000 r. o zasadach
akredytacji przedstawicielstw zagranicznych organizacji komercyjnych na terytorium Republiki
Uzbekistanu (Nr 410),
■ Ustawa Republiki Uzbekistanu o spółkach akcyjnych i ochronie praw akcjonariuszy z dnia
24.06.1996 r. (Nr 223-I),
■ Ustawa Republiki Uzbekistanu o spółkach z o.o. z dnia 6.12.2001 r. z późniejszymi zmianami
(Nr 310-II),
■ Ustawa Republiki Uzbekistanu o bazie prawnnej działalności podmiotów gospodarczych
z dnia 29.08.1998 r. (nr 670-I),
■ Ustawa Republiki Uzbekistanu o przedsiębiorczości indywidualnej z dnia 11.12.2003 r.
(nr 558-II).
>
Zasady zatrudniania pracowników
Zasady zatrudnienia pracowników regulowane są Kodeksem Pracy. Przepisy te odnoszą się
również do pracowników zagranicznych zatrudnionych w Uzbekistanie w oparciu o umowę o pracę, w
tym także w podmiotach gospodarczych z udziałem lub będących własnością zagranicznej osoby
prawnej lub fizycznej.
Cudzoziemiec zamierzający podjąć pracę w Uzbekistanie musi legitymować się „Potwierdzeniem prawa do pracy (ang. Confirmation for the Employment)", które wydaje Agencja ds.
Zewnętrznej Migracji Zarobkowej, na wniosek zainteresowanych osób prawnych, podmiotów z
udziałem kapitału zagranicznego oraz uzbeckich i zagranicznych osób fizycznych. Zezwolenie
wydawane jest na okres 1 roku i może być przedłużone na dalszy okres. Jest ono podstawą do
uzyskania wizy wjazdowej (trzymiesięcznej) we właściwym urzędzie konsularnym Republiki
Uzbekistanu. Przydłużenia wizy dokonują właściwe organy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Nieco
inny (uproszczony) jest tryb uzyskiwania pozwoleń na pracę i wiz. Obowiązuje w odniesieniu do osób
zatrudnionych w Wolnej Strefie Przemysłowo-Ekonomicznej w Navoi.
Umowa o pracę może być zawarta na czas nieokreślony, na czas określony (nie dłuższy niż 5 lat)
oraz na okres wykonania pracy (umowa o dzieło). Wyżej wymienione umowy mogą być poprzedzone
trzymiesięcznym okresem próbnym. Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika może nastąpić:
na mocy porozumienia stron, z jego inicjatywy (okres wypowiedzenia - 2 tygodnie), po upływie
terminu umowy na czas określony (w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy przez pracownika
okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie), z przyczyn niezależnych oraz innych, określonych w umowie
o pracę. Natomiast pracodawca może rozwiązać umowę o pracę wyłącznie w przypadku: reorganizacji
firmy, zmniejszenia produkcji lub likwidacji firmy (okres wypowiedzenia - 2 miesiące);
niewystarczających kwalifikacji pracownika (okres wypowiedzenia - 2 tygodnie): systematycznych
naruszeń dyscypliny pracy oraz regulaminu.
W Uzbekistanie obowiązuje 40-godzinny tydzień pracy. Podstawowy urlop wynosi nie mniej niż
15 dni, dla osób w wieku poniżej 18 lat - 30 dni i dla inwalidów I i II grupy -30 dni. Kobiety mogą
korzystać z płatnego urlopu przed porodem w wymiarze 70 dni kalendarzowych i po porodzie w
wymiarze 56 dni oraz płatnego urlopu macierzyńskiego w okresie 2 lat.
Pracodawca ma obowiązek comiesięcznego odprowadzania do urzędu podatkowego z
ogólnego funduszu płac tzw. jednolitej opłaty socjalnej w wysokości 24% (fundusz emerytalny - 23,6%,
fundusz bezrobocia - 0,2% i na związki zawodowe - 0,2%). Niezależnie odprowadza również od
dochodu z tytułu zrealizowanej produkcji/usług po 1% na fundusz emerytalny oraz na fundusz
kształcenia.
2. SYSTEM PODATKOWY
Do podatków powszechnych należą: podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek
dochodowy (od zysku) od osób prawnych, podatek VAT, podatek akcyzowy, podatki i opłaty za
korzystanie z zasobów mineralnych i wodnych, podatek od majątku, podatek gruntowy, podatek na
rozwój infrastruktury socjalnej oraz podatek od osób fizycznych za benzynę, olej napędowy i gaz
wykorzystywany w środkach transportu. Natomiast do opłat (obciążeń) powszechnych zaliczane są:
obowiązkowe opłaty socjalne (jednolita opłata socjalna, obowiązkowa opłata na fundusz emerytalny i
opłaty z tytułu ubezpieczenia na fundusz emerytalny), obowiązkowa opłata na fundusz drogowy,
opłaty państwowe, opłaty celne, opłata za prawo handlu różnymi towarami i za świadczenie usług. Od
2009 roku obowiązują następujące stawki podatkowe:
> Podatek dochodowy od osób fizycznych:
■ w odniesieniu do dochodów nieprzewyższających pięciokrotnej wysokości minimalnej płacy 9%,
■ w przypadku dochodów w przedziale od pięciokrotnej do dziesięciokrotnej wysokości
minimalnej płacy - 9% + 16% od kwoty ponad wysokość pięciokrotnej minimalnej płacy,
■ w odniesieniu do dochodów przekraczających dziesięciokrotną wysokość minimalnej płacy - 9%
+ 20% od kwoty ponad wysokość dziesięciokrotnej minimalnej płacy.
>
■
■
■
Podatek dochodowy (od zysku) od osób prawnych - 9%
od dochodu banków komercyjnych - 15%,
od dochodu podmiotów organizujących aukcje, koncerty i inne masowe imprezy - 35%,
od dochodu przedsiębiorstw - eksporterów, w których udział produkcji eksportowej w produkcji
ogółem wynosi od 15% do 30% - stosuje się obowiązującą stawkę obniżoną o 30%,
■ od dochodu przedsiębiorstw - eksporterów, w których udział produkcji eksportowej w produkcji
ogółem wynosi ponad 30% - stosuje się obowiązującą stawkę obniżoną o 50%,
■ od dochodu podmiotów działających w sferze usług w przypadku opłaty należności kartami
płatniczymi - stosuje się obowiązującą stawkę obniżoną o 10%.
> Podatek VAT - 20%.
> Podatek akcyzowy
■ na towary importowane - zróżnicowany (ostatnie zmiany wprowadzono zgodnie z załącznikami
II 12-1 i II 12-2 do Rozporządzenia Prezydenta nr PP-1675 z dn. 30.12.2011 r.,):
www.pravo.vsem.uz.
■ na towary produkowane w RU - zróżnicowany (ostatnie zmiany wprowadzono Rozporządzeniem
Prezydenta Republiki Uzbekistanu z dnia 29.12.2008 r. o stawkach podatku akcyzowego na
towary produkowane w Republice Uzbekistanu Nr PP-1024 oraz zgodnie z załącznikami II 12-1 i
II 12-2 do Rozporządzenia Prezydenta nr PP-1675 z dn. 30.12.2011 r.): www.pravo.vsem.uz.
>
Podatek za korzystanie z zasobów wodnych
Zróżnicowany dla firm, przedsiębiorstw komunalnych i zakładów energetycznych.
> Podatek za korzystanie z zasobów mineralnych
Zróżnicowany (ostatnie zmiany wprowadzono Rozporządzeniem Prezydenta Republiki
Uzbekistanu z dnia 29.12.2008 r. o podatku za korzystanie z zasobów mineralnych Nr PP-1024).
>
■
■
■
■
Podatek od dodatkowych zysków z tytułu niektórych rodzajów produkcji
na miedź katodową - powyżej kwoty 4000 USD/ tona - 60%,
za gaz ziemny - powyżej 130 USD za 1 m3 - 75%,
granulat polietylenowy - powyżej kwoty 1340000 UZS/tona - 75%,
cement - powyżej kwoty 90000 UZS/tona - 75%.
>
Podatek od majątku osób fizycznych i prawnych - odpowiednio - 0,9%, 1,1% i 1,35% oraz
3,5% dla osób prawnych,
Podatek gruntowy od osób fizycznych i prawnych - zróżnicowany (zgodnie z załącznikiem nr 19 do
Rozporządzenia Prezydenta nr PP-1675 z dn. 30.12.2011 r.),
> Lokalne podatki i opłaty powszechne, w tym:
■
■
■
■
■
podatek na rozwój infrastruktury socjalnej - 8% od zysku,
podatek od osób fizycznych za benzynę i olej napędowy dla środków transportu -200 UZS za 1 l,
podatek od osób fizycznych za gaz dla środków transportu - 165 UZS za 1 litr,
3
podatek od osób fizycznych za gaz sprężony – 200 UZS za 1m ,
comiesięczna opłata za prawo handlu detalicznego alkoholem - kwota ekwiwalentna 5
minimalnym płacom,
■ comiesięczna opłata za prawo do handlu wyrobami jubilerskimi - kwota ekwiwalentna 3,5
minimalnym płacom,
■ comiesięczna opłata za świadczenie usług parkingowych - kwota ekwiwalentna 8 minimalnym
płacom.
> Obowiązkowe odpisy na rzecz funduszu drogowego od osób prawnych - zróżnicowane
(ostatnie zmiany wprowadzono Rozporządzeniem Prezydenta Republiki Uzbekistanu z dnia
29.12.2008 r. Nr PP-1024);
> Obowiązkowe odpisy na rzecz funduszu emerytalnego i kształcenia od osób prawnych zróżnicowane (ostatnie zmiany wprowadzono Rozporządzeniem Prezydenta Republiki
Uzbekistanu z dnia 29.12.2008 r. Nr PP-1024);
> Jednolita opłata na cele socjalne - 25%;
> Obowiązkowa składka emerytalna od dochodu pracowników - 5,5%.
Do najważniejszych aktów prawnych regulujących zagadnienie podatków, należą:
■
Kodeks podatkowy Republiki Uzbekistanu z dnia 25.12.2007 r. (Nr ZRU - 136 i ZRU - 196),
oraz
■ Rozporządzenie Prezydenta Republiki Uzbekistanu z dnia 30.12.2011 r. o prognozie
podstawowych wskaźników makroekonomicznych i założeniach budżetu Republiki Uzbekistanu
na 2012rok (Nr PP-1675).
3. WAŻNY ADRES
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji w Taszkencie Ambasada
Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Uzbekistanu
Kompetencje terytorialne: Republika Uzbekistanu, Republika Tadżykistanu Mahatma
Gandi 1 tup. dom 4 Taszkent
100000 Uzbekistan
tel.: (+99871) 2373650, 2375382
fax: (+99871) 2375569
www.tashkent.trade.gov.pl
e-mail: [email protected]