2014_patomorf_lek_wykl_08_wybrane ch srodowis_wer_stud

Patomorfologia
patomorfologia
wybranych chorób środowiskowych
wykład 8
prof. dr hab. n. med. Andrzej Marszałek
Palenie tytoniu
czy wiemy że to szkodzi?
Czy warto palić?
Cechy wyróżniające palaczy (♀; ♂)
Cechy wyróżniające palaczy (♀; ♂)
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  mają więcej komórek zapalenia w płucach
•  mają więcej komórek zapalenia we krwi
obwodowej
•  mają podwyższone poziomy IgE
•  mają obniżone poziomy albumin w surowicy
krwi
•  mają obniżony stosunek HDL/LDL
•  mają obniżone poziomy prostacykliny PGI2
piją więcej alkoholu
piją więcej kawy
piją więcej herbaty
mają nieznacznie mniejszą masę ciała
mają mniejszą wydolność fizyczną
mają częściej zaburzenia w układzie
immunologicznym
1
Choroby spotykane częściej u
palaczy (♀; ♂)
•  najczęściej wymieniane:
–  miażdżyca (głównie naczyń serca)
–  nowotwory
–  przewlekła obturacyjna choroba płuc
choroby układu krążenia
•  ryzyko zachorowania zależy od:
–  czasu palenia
–  liczby wypalanych papierosów
–  rodzaju ekspozycji na dym
–  czynników genetycznych
–  innych czynników obecnych w środowisku
–  używania leków
–  współistniejących innych czynników rozwoju chorób
u palaczy
•  choroby serca i naczyń występują o 60-70%
częściej
u palaczy
•  wśród młodych pacjentów nagła śmierć sercowa
występuje 4-krotnie częściej
–  → wśród młodych kobiet przyjmujących tabletki
antykoncepcyjne nagła śmierć sercowa występuje
10-krotnie częściej
•  nałóg:
–  jest przyczyną ok. 21% wszystkich zgonów
związanych z chorobą niedokrwienną serca
•  Nałóg:
–  jest główną przyczyną choroby Bürgera
–  jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju tętniaków
aorty
–  jest przyczyną ok. 18% wszystkich udarów
krwotocznych mózgu
CHOROBY NACZYŃ I SERCA
•  palenie nie jest czynnikiem ryzyka
nadciśnienia tętniczego
•  osoby z nadciśnieniem, które są
palaczami mają zwiększone ryzyko zgonu
1
Miażdżyca
Pośredni
2
Choroba wieńcowa
Pośredni
3
Udar krwotoczny mózgu
Pośredni
4
Nagła śmierć sercowa
Pośredni
5
Serce płucne
Pośredni
6
Tętniak aorty
Pośredni
7
Choroby naczyń obwodowych
(np. choroba Buergera)
Bezpośredni
8
Nadciśnienie tętnicze
Bezpośredni
2
choroby układu oddechowego
•  palenie tytoniu jest głównym czynnikiem ryzyka
przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP)
tj. astmy i przewlekłego zapalenia oskrzeli
•  ok. 82% zgonów pacjentów z POChP
spowodowana jest paleniem
inne zaburzenia w układzie
oddechowym
•  przewlekły kaszel
•  nadmierna produkcja śliny
•  zaburzenia w przepływach powietrza w małych
drogach oddechowych (nawet u palących
nastolatków)
•  zwiększona podatność na zapalenia płuc
•  zwiększona podatność na grypę
choroby układu pokarmowego
NIENOWOTWOROWE CHOROBY PŁUC
1
Przewlekłe choroby obturacyjne płuc
Pośredni/
Bezpośredni
2
Rozedma płuc
Bezpośredni
3
Zapalenie płuc
Pośredni
4
Astma oskrzelowa
Pośredni
5
Przewlekłe zapalenia oskrzeli
Pośredni
6
Przewlekły kaszel
Pośredni
kobiety
3
Cechy wyróżniające palące kobiety
•  wcześniej przechodzą
menopauzę
•  niepłodność
•  częstsze powikłania w
przebiegu ciąży
CHOROBY UKŁADU POKARMOWEGO
1
Wrzód żołądka
2
Marskość wątroby
inne nowotwory
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
rak jamy ustnej
rak przełyku
rak krtani
rak pęcherza moczowego
rak nerki
rak trzustki
rak żołądka
rak szyjki macicy
Pośredni
CHOROBY KOBIET
1
wcześniejsza menopauza
Pośredni
2
Niepłodność
Pośredni
3
Powikłania przebiegu ciąży
Pośredni
4
Złamanie kości udowej
Pośredni
1
Nagła śmierć noworodka (SIDS)
Pośredni
2
Ostra niewydolność oddechowa
Pośredni
3
Objawy przewlekłych chorób płuc
Pośredni
4
Zaburzenia układu oddechowego
Pośredni
5
Zapalenie ucha środkowego
Pośredni
6
Wolniejszy rozwój
Pośredni
choroby u dzieci narażonych na
dym tytoniowy
•  zwiększone ryzyko nagłej śmierci noworodka
•  zwiększone ryzyko ostrej niewydolności
oddechowej
•  wzrost ilości wydzieliny w uchu środkowym
•  częściej występujące objawy przewlekłych
chorób płuc
•  zaburzenia czynności układu oddechowego
•  wolniejszy rozwój
Pośredni
CHOROBY DZIECI
INNE CHOROBY
1
Alkoholizm
Pośredni
2
Zatrucia
Pośredni
3
Samobójstwa
Pośredni
1
Rak płuc
Bezpośredni
2
Rak krtani
Bezpośredni
3
Rak jamy ustnej
Bezpośredni
4
Rak przełyku
Bezpośredni
5
Rak pęcherza moczowego
Bezpośredni
7
Rak szyjki macicy
Pośredni
8
Białaczka szpikowa
Silny czynnik wspomagający
9
Rak nerki
Pośredni
10
Rak trzustki
Pośredni
11
Rak żołądka
Pośredni
12
Rak jelita grubego
Pośredni
13
Rak odbytnicy
Pośredni
14
Rak wątroby
Pośredni
4
narkotyki kłębuszkowe zapalenia nerek
u narkomanów
•  851 sekcji (większość heroiniści): –  65% zakażonych HBV lub HCV –  17% HIV + Milroy et al. Histopathology 2011 heroina zawały krwotoczne i niedokrwienne rozedma zmiany naczyniowe pylica zmiany w nabłonku zapalenie płuc zakażenia ziarniniaki ropnie skrobiawica serce włóknienie przerost zawał owrzodzenia/perforacja zmiany niedokrwienne FSGS śródmiąższowe nacieki limfocytarne cys@@s dysfunkcja jąder –  zmiany minimalne –  FSGS (Afro-­‐Amerykanie) –  błoniaste GN (rasa kaukaska) –  segmentalne stwardnienie kłębków (SGS) 41xé, Czarni:Biali 7:1 –  błoniasto-­‐rozplemowe GN –  ogniskowo zanik cewek + śródmiąższowe włóknienie –  rhabdomyoliza Histopatologia nadużywania narkotyków kokaina –  ostra niewydolnośc nerek (rhabdomyoliza) –  FSGS (zwłaszcza u HIV+) –  niewydolność nerek z powodu skurczu naczyń/niedokrwienia –  także intrarenal vasconstric-on –  nadciśnienie ekstazy –  ostra niewydolność nerek (rhabdomyoliza) –  DIC –  necro-zing vasculopathy (martwica włóknikowata, zakrzepica) –  uszkodzenia niedokrwienno-­‐reperfuzyjne –  złośliwe nadciśnienie –  martwica włóknikowata –  zakrzepica –  rozległa martwica cewek –  obrzęk śródmiąższu –  zawały kłębuszków 5
„pozostałe” •  amfetamina: –  ostra niewydolnośc nerek (rhabdomyoliza) zmiany towarzyszące –  GN towarzyszące bakteryjnemu zapaleniu wsierdzia: •  St. aureus (jak w popaciorkowcowym GN) •  metamfetamina –  necro-zing angi-s (przypominające polyarterias nodosa) •  marihuana –  GN towrzyszące zakażeniu HBV, HCV (np. błoniasto-­‐rozplemowe GN) –  skrobiawica (skin popping) –  HIV (głównie towarzyszące heroinie) •  FSGS –  błoniaste GN –  zawał nerki syntetyczne pochodne –  „syntetyczna marihuana“: •  o smaku jagodowym •  o smaku gumy do żucia •  „phantom wicked dreams“ •  „spice gold“ •  „mad monkey“ •  „clown loyal“ •  „Mr. Happy“ •  „lava“ •  „flame 2.0“ •  „K2“ „wąchacze” toluenu –  kwasica nerkowa –  ropomocz –  krwiomocz –  protenuria (niewielka) –  kamienie nerkowe –  włóknienie cewkowo-­‐śródmiąższowe –  ostra niewydolność nerek inne cuda… •  wąchacze rozpuszczalników –  ostra niewydolność nerek •  grzyby halucynogenne –  niewydolność nerek •  „zielona woda“ –  niewydolność nerek + hemoliza •  nefropaaa „chińskich ziół na odchudzanie“ –  niewydolność nerek + niedokrwistość (b. duża) + proteinuria, ale bez nadciśnienia rhabdomyoliza •  klinicznie: ostra niewydolnośc nerek •  laboratoryjnie: – 
– 
– 
– 
wysokie poziomy CPK hyperkalcemia hyperfosfatemia kwasica metaboliczna •  przyczyna: –  nieprzytomość/śpiączka/unieruchomienie –  przedłużający się ucisk – wzrost rhabdomyolizy (metadon wzmaga zapotrzebowanie na tlen – zwiększa lizę) –  hipotermia •  reakcja immunologiczna/nadwrażliwości – bezpośrednio“miotoksyczna“ 6