docWydanie papierowe
download 
Reklamacja Transkrypt
Wydanie papierowe
Poznajmy się lepiej z EFS 1. Wstęp 2. Słowniczek 3. Scenariusze lekcji 4. Scenariusze projektów edukacyjnych 5. Scenariusze warsztatów dla nauczycieli 6. Zestawienie metod i technik pracy Poznajmy się lepiej z EFS Pokonkursowe scenariusze zajęć o Europejskim Funduszu Społecznym Wydawca Centrum Projektów Europejskich Krajowy Ośrodek EFS ul. Domaniewska 39a 02-672 Warszawa tel. 22 378 31 00 fax 22 201 97 25 www.roefs.pl www.cpe.gov.pl Realizacja Smartlink Sp. z o.o. ul. Zjazd 2/4 60-653 Poznań tel. 61 849 90 40 fax 61 849 90 41 e-mail: [email protected] www.smartlink.pl Koordynacja i redakcja: Iwona Gutowska Projekt graficzny i skład: Maciej Pachowicz Korekta: Tomasz Nowak Na potrzeby publikacji teksty zostały zredagowane i ujednolicone stylistycznie, a dane uaktualnione. Zdjęcia plakatów pochodzą z konkursu na plakat o Europejskim Funduszu Społecznym, zorganizowanym przez Krajowy Ośrodek EFS w 2010 r. ISBN 978-83-930651-9-6 Data wydania: sierpień 2013 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 5 2. SŁOWNICZEK 9 3. SCENARIUSZE LEKCJI 15 3.1 Edukacja wczesnoszkolna 17 3.1.1 Odwiedzamy kraje Unii Europejskiej. Wioleta Greloch 18 3.1.2 Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej? (cz. 1) Wioleta Greloch 30 3.1.3 Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej? (cz. 2) Wioleta Greloch 35 3.2 Klasy IV-VI 41 3.2.1 Kampania promocyjna EFS. Gabriela Źrałek 42 3.2.2 EFS – co to jest? Aneta Ogińska-Haze 46 3.2.3 Kapitalne pomysły. Małgorzata Słomińska 96 3.3 Gimnazjum 107 3.3.1 Europejski Fundusz Społeczny na lekcji matematyki, czyli finanse EFS bez tajemnic. Grażyna Modrzewska 108 3.3.2 „Stracone pokolenie” czy „pokolenie wielkich szans”? Dorota Bielawska 118 3.3.3 Skąd pochodzą środki finansowe w budżecie unijnym i na co są przeznaczane? Magdalena Matuszak 122 3.4 Szkoła ponadgimnazjalna 127 3.4.1 EFS dla nas jest. Magdalena Ankiewicz-Kopicka 128 3.4.2 Ponadczasowość utworów pozytywistycznych. Jakie problemy bohaterów literackich i w jaki sposób mógłby pomóc rozwiązać EFS? Cecylia Bielnik 137 3.4.3 EFS jest dla ludzi. Stanisława Gurbowicz 153 4. SCENARIUSZE PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH 157 4.1 Szkoła podstawowa 159 4.1.1 Europa Fantastycznych Szans. Marta Kobza, Ewa Miłuch-Szewczyk 160 Poznajmy się lepiej z EFS 3 4.2 Gimnazjum 177 4.2.1 EFS zmienia życie mieszkańców mojej miejscowości. Barbara Koszyk 178 4.2.2 Rola EFS w nauczaniu języków obcych oraz rozpowszechnianiu wiedzy na temat krajów UE. Milena Stańczyk 190 4.2.3 Czy fundusze unijne pełnią znaczącą rolę w procesie rozwoju kapitału ludzkiego w naszym kraju oraz regionie? Małgorzata Słomińska 198 4.3 Szkoła ponadgimnazjalna 211 4.3.1 Mieszkaniec mojej gminy wobec interwencjonizmu europejskiego. Marlena Działabij-Drupka 212 4.3.2 Na tropie funduszy unijnych – projekt dla kół dziennikarskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Nina Cuske 245 4.3.3 Czy EFS może być sposobem na walkę z dyskryminacją kobiet na rynku pracy? Jolanta Trzebniak 5. SCENARIUSZE WARSZTATÓW DLA NAUCZYCIELI 256 263 5.1 EFS dla każdego z nas. Grażyna Modrzewska 264 5.2 EFS jako temat projektu edukacyjnego (e-learning). Dorota Maciejewska 274 5.3 Wiedza o EFS podstawą kształcenia i doskonalenia umiejętności z podstawy programowej. Ewa Miłuch-Szewczyk, Marta Kobza 290 5.4 Wykorzystać szansę, czyli skorzystać ze środków EFS. Marta Janas 301 5.5 Jak nie wylać ucznia z kąpielą? Marlena Działabij-Drupka 316 5.6 EFS inwestycją w nauczycieli i uczniów. Stanisława Gurbowicz 325 5.7 EFS – inwestycją w ludzi. Monika Mojsym 331 5.8 EFS – znam, rozumiem, korzystam. Natalia Krzyżan 339 6. ZESTAWIENIE METOD I TECHNIK PRACY Notatki dla nauczycieli 4 Poznajmy się lepiej z EFS 345 357 1 Wstęp Szanowni Państwo, Publikacja „Poznajmy się lepiej z EFS” składa się z materiałów przygotowanych przez praktyków – nauczycieli i edukatorów z całej Polski, którzy uczestniczyli w konkursie na scenariusz zajęć o Europejskim Funduszu Społecznym (EFS). Był on zorganizowany w 2011 r. przez Krajowy Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego we współpracy z Ośrodkiem Rozwoju Edukacji (więcej informacji na stronie www.scenariusz.roefs.pl). Autorzy zmierzyli się z niełatwym tematem, bowiem wdrażanie funduszy unijnych ma ściśle określone zasady, które nie zawsze są zrozumiałe dla tzw. przeciętnego obywatela, będącego przecież głównym odbiorcą wsparcia. Podstawowym celem publikacji jest zatem przedstawienie różnorodnych pomysłów na wprowadzenie tej trudnej tematyki do praktyki edukacyjnej. Proponowane scenariusze lekcji, projektów edukacyjnych i warsztatów dla nauczycieli mają pomóc w uzyskaniu i/lub usystematyzowaniu wiedzy o EFS. Scenariusze, choć czasami podobne, różnią się akcentem położonym na dany aspekt zagadnienia, metodą i formą realizacji. Daje to możliwość dopasowania ich do preferencji uczącego, a przede wszystkim do potrzeb i oczekiwań odbiorców. Ważną ich cechą jest również interdyscyplinarność, ponadprogramowy charakter oraz uwzględnienie nowej podstawy programowej (odnoszące się do niej zapisy zawierają numerację zgodną z materiałem źródłowym, stąd nie zawsze jest to kolejność chronologiczna). Autorzy oraz wydawca mają nadzieję, że publikacja stanie się inspiracją do prowadzenia lekcji o EFS, dlatego modyfikacja scenariuszy jest jak najbardziej uzasadniona – można realizować je jako całość, użyć fragmentów do własnych konstrukcji oraz modyfikować (uaktualniać) zawarte w nich informacje. Tematyka związana z Unią Europejską wymaga zrozumienia i stosowania specyficznego słownictwa. Nie zawsze jest to łatwe, szczególnie dla młodszych dzieci. Liczymy na to, że nauczyciele będą szczególnie uwrażliwieni na konieczność wyjaśniania niezrozumiałych nazw, zwrotów, skrótów, pojęć. Przystępując do prowadzenia zajęć, pamiętajmy również o wykorzystaniu doświadczeń własnych oraz osób i instytucji z najbliższej okolicy, które zrealizowały projekty współfinansowane z EFS. Sojusznikiem działań edukacyjnych będą zapewne władze samorządowe, gdzie pracują osoby odpowiedzialne za pozyskiwanie środków europejskich, a także pracownicy sieci informacyjnych o Funduszach Europejskich. Mamy nadzieję, że publikacja zainteresuje nauczycieli i będzie źródłem motywacji do stworzenia własnych projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. Poznajmy się lepiej z EFS 7 2 Słowniczek Budżet Unii Europejskiej ry na poziomie NUTS II, w których PKB na Ustanawiany jest co roku, a jego realizacją zaj- mieszkańca w trzech ostatnich latach nie muje się Komisja Europejska. Dzięki budżetowi przekroczył 75% średniej dla Wspólnoty. Unia funkcjonuje i przynosi korzyści swoim oby- Dodatkowo tym celem zostały otoczone watelom – duża część środków przekazywana tereny słabo zaludnione oraz obszary pery- jest do uboższych regionów i słabszych grup feryjne. Również w sposób przejściowy ce- społecznych oraz przeznaczana na stymulowa- lem objęte są te regiony, które w ostatnich nie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w UE. latach dzięki pomocy UE osiągnęły wyższy Budżety roczne Unii Europejskiej funkcjonują od wspomnianego poziom PKB. Niemal w ramach budżetów wieloletnich. Budżet roczny 75% wszystkich środków funduszy struk- bardzo przypomina budżet narodowy: ma okre- turalnych jest przeznaczane na działania śloną dokładnie wielkość wpływów i wydatków. w ramach tego celu. Natomiast budżet wieloletni (tzw. perspektywa Cel 2: konkurencyjność i zatrudnienie finansowa) – ustalany na kolejne 7 lat, to plan fi- w regionach – wspieranie przemian eko- nansowy, w którym ustanawiane są jedynie limi- nomicznych i społecznych na obszarach ty (inaczej pułapy) wydatków w poszczególnych o zaburzonej strukturze gospodarki (np. pozycjach budżetowych. Dochody pochodzą zdominowane przez rolnictwo, zdegrado- przede wszystkim z: części podatku VAT, cła na- wane przez przemysł, obszary przemysłów kładanego na produkty spoza UE oraz składek schyłkowych itp.). Celem tym objęte zostały krajów członkowskich – obecnie każde państwo regiony na poziomie NUTS II, w których po- płaci 0,73% swojego Produktu Narodowego ziom bezrobocia w ostatnich trzech latach Brutto (PNB) do budżetu Unii. Wydatki dzielą był wyższy niż średnia stopa bezrobocia się na obligatoryjne, czyli obowiązkowe (okre- w krajach UE; obok poziomu bezrobocia pod śla je Rada Unii Europejskiej), i nieobligatoryjne uwagę brane są także takie cechy obszarów – nieobowiązkowe (ustala Parlament Europej- problemowych, jak: wysoki poziom ubó- ski). Obowiązkowe wynikają z traktatów i aktów stwa, niski poziom wykształcenia ludności, prawnych (np. Wspólna Polityka Rolna), a do nie- wysoki stopień zdegradowania środowiska obowiązkowych zalicza się m.in. koszty fundu- itp. Na realizację tego celu przeznaczonych szy strukturalnych, badań i nowych technologii. jest 12% wszystkich środków funduszy strukturalnych. Cele polityki strukturalnej Cel 3: europejska współpraca terytorialna – Liczba i cele polityki strukturalnej Unii ulegają modernizacja rynku pracy poprzez szkolenia zmianom w kolejnych okresach budżetowych. zawodowe, lokalne inicjatywy w zakresie za- W latach 2007-2013 skupiono się na trzech trudnienia oraz poprawę dostępu do miejsc celach: pracy; wskazany cel ma charakter horyzon- Cel 1: konwergencja, czyli solidarność re- talny i obejmuje te obszary, które nie zostały gionów – wspieranie regionów najsłabiej zaliczone do celu 1. Na cel 3 przeznaczonych rozwiniętych. Wsparciem objęte są obsza- zostało 13% całości środków. 10 Poznajmy się lepiej z EFS Europejski Fundusz Społeczny (EFS) są możliwości prawnych rozwiązań związanych Został utworzony w 1957 r. i jest jednym z fundu- z umowami innymi niż stosunek pracy, tak aby szy strukturalnych Unii. Do jego podstawowych pracownik otrzymywał przywileje, np. urlopowe. zadań należy dotarcie z pomocą do najbardziej Podejście to ma przynieść rozwiązania korzystne potrzebujących – osób, które mają najtrudniej- zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. szą sytuację na rynku pracy. Współfinansowane są więc projekty, których celem jest: przeciwdzia- Krajowy Ośrodek EFS łanie i zapobieganie bezrobociu oraz zjawisku Koordynuje i rozwija sieć Regionalnych Ośrod- wykluczenia społecznego, promowanie kształce- ków EFS oraz wspiera ich współpracę z instytu- nia ustawicznego (uczenia się przez całe życie), cjami wdrażającymi PO KL. Pracownikom tych a także rozwój przedsiębiorczości. Budżet EFS instytucji dostarcza wiedzy o EFS w Polsce oraz jest negocjowany i ustalany przez państwa człon- prowadzi działania promujące. Od 2009 r. Krajo- kowskie, Parlament Europejski i Komisję Europej- wy Ośrodek EFS działa w ramach Centrum Pro- ską. Na tej podstawie opracowywane są sied- jektów Europejskich (CPE). mioletnie Programy Operacyjne. W pierwszych latach członkostwa Polski w Unii (2004-2006) Polityka regionalna / strukturalna EFS realizowany był w ramach Sektorowego Pro- W latach dziewięćdziesiątych XX w. pozycja gramu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich regionów w Unii Europejskiej uległa wzmoc- (SPO RZL) i jednego z priorytetów Zintegrowa- nieniu. Władze wywodzące się ze społeczności nego Programu Operacyjnego Rozwoju Regio- lokalnej lepiej bowiem dostrzegają problemy nalnego (ZPORR). Część środków z EFS prze- występujące w ich regionach. W porozumieniu znaczona została na udział Polski w Inicjatywie z władzami centralnymi oraz Komisją Europej- Wspólnotowej EQUAL. W latach 2007-2013 EFS ską kreują działania, których celem jest zmniej- finansuje w całości Program Operacyjny Kapitał szenie dysproporcji w rozwoju. Na tym właśnie Ludzki (PO KL). W nowej perspektywie finanso- polega regionalna polityka strukturalna. Pojęcie wej 2014-2020 EFS będzie realizowany w ramach „polityka strukturalna” stosowane jest zamiennie programu Wiedza, Edukacja, Rozwój. z pojęciem „polityka regionalna”, gdyż prawie cała pomoc wspólnotowa kierowana jest bez- Flexicurity pośrednio do regionów. Zadaniem Unii Europej- Pojęcie to jest połączeniem dwóch wyrazów: skiej w ramach polityki strukturalnej jest: flexibility (elastyczność) oraz security (bezpie- utworzenie na szczeblu regionalnym insty- czeństwo). Idea flexicurity rozumiana jest zatem tucji i struktur umożliwiających decentraliza- jako próba godzenia – wydawać by się mogło cję finansowania UE sprzecznych ze sobą – elastyczności rynku pra- przygotowanie ośrodków regionalnych do cy i bezpieczeństwa. Dlatego w ramach projek- opracowania i realizacji programów pomo- tów współfinansowanych z EFS testowane są cowych m.in. elastyczne godziny pracy, praca częściowo wykonywana w domu, a także analizowane szkolenie administracji publicznej i samorządowej wszystkich szczebli na temat zasad Poznajmy się lepiej z EFS 11 i procedur funkcjonowania funduszy struk- cie budowy i usprawnianie struktur administra- turalnych cyjnych państwa. tworzenie instytucji kontroli finansowej, nadzorujących właściwe wykorzystanie Regionalne Ośrodki Europejskiego środków Funduszu Społecznego przygotowanie odpowiedniego systemu Powstały w 2005 r. w celu ułatwienia zaintere- zbierania danych statystycznych, niezbęd- sowanym osobom lub instytucjom dostępu do nych do wytypowania regionów upraw- informacji o możliwościach wykorzystania środ- nionych do korzystania ze środków pomo- ków z EFS, a także wspierania projektodawców cowych, jak i do oceny efektywności ich w trakcie przygotowywania wniosków i podczas wykorzystania realizacji projektów. Od 2008 r. w kraju funkcjo- określenie koncepcji rozwoju regionalne- nują 52 Regionalne Ośrodki EFS. Sieć tworzą go kraju oraz zgodnych z nim priorytetów instytucje (organizacje pozarządowe, agencje charakteryzujących regiony kwalifikujące się rozwoju regionalnego, izby gospodarcze, szkoły w pierwszej kolejności do otrzymania wyższe) mające zróżnicowane struktury, zasady środków działania i doświadczenie. Regionalne Ośrodki wypracowanie zasad i metodologii progra- EFS aktywizują lokalne społeczności, wspierają mowania, łączących istniejące koncepcje organizacje w nawiązywaniu partnerstw służą- rozwoju regionalnego z praktyką UE cych rozwojowi regionu oraz diagnozują i poma- wspieranie społeczności lokalnych uczestni- gają w przeciwdziałaniu problemom na lokalnym czących we współpracy transgranicznej. lub regionalnym rynku pracy. Sieć będzie działać w obecnym kształcie do końca 2014 r. Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) Strategiczne Wytyczne Wspólnoty (SWW) PO KL w latach 2007-2013 realizowano w ramach Stanowią ważny dokument unijny, określający EFS. Program odpowiadał na wyzwania, jakie obszary, dla których powinny zostać przezna- przed państwami członkowskimi Unii postawi- czone dotacje unijne. Na podstawie tych wytycz- ła odnowiona strategia lizbońska. Podstawowe nych opracowywane są Narodowe Strategiczne jej założenie to uczynienie z Europy atrakcyjne- Ramy Odniesienia, znane również jako Narodo- go miejsca do inwestowania i pracy, rozwijanie wa Strategia Spójności (NSS). NSS to najważniej- wiedzy i innowacji oraz tworzenie większej licz- szy polski dokument, w którym zapisano, na co by trwałych miejsc zatrudnienia. Podstawowym powinny zostać wydane pieniądze otrzymane celem PO KL było wykorzystanie potencjału przez Polskę z Europejskiego Funduszu Rozwo- tkwiącego w ludziach (tzw. zasobów ludzkich) ju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Spo- poprzez wzrost zatrudnienia i możliwości ada- łecznego oraz Funduszu Spójności. Narodowa ptacyjne przedsiębiorstw, podniesienie pozio- Strategia Spójności na lata 2007-2013 stawia mu wykształcenia społeczeństwa, zmniejszenie sobie za cel tworzenie warunków dla poprawy obszarów wykluczenia społecznego oraz wspar- polskiej gospodarki opartej na wiedzy, nowo- 12 Poznajmy się lepiej z EFS czesnych technologiach i przedsiębiorczości, Zasada partnerstwa – polega na współ- zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost pracy Komisji Europejskiej z odpowiednimi poziomu spójności społecznej, gospodarczej władzami krajowymi, regionalnymi i lokalny- i przestrzennej. mi, dzięki czemu środki unijne kierowane są do obszarów potrzebujących największego Unia Europejska (UE) wsparcia. Oznacza to także obowiązek współ- Unia jest organizacją zrzeszającą 28 państw eu- pracy władz rządowych i samorządowych ropejskich. Utworzono ją na mocy tzw. Traktatu z partnerami społecznymi, zainteresowany- z Maastricht z 7 lutego 1992 r., który zaczął obo- mi planowanymi działaniami, co zwiększa wiązywać 1 listopada 1993 r. Wszystkie należące efektywność i celowość udzielanej pomocy. do niej kraje członkowskie mają takie same pra- Zasada programowania (planowania) – wa i żaden z nich nie jest podporządkowany dru- oznacza konieczność przygotowania na po- giemu. Głównym zadaniem Unii jest współpraca ziomie centralnym bądź regionalnym wielo- między krajami członkowskimi i ich mieszkańca- letnich planów rozwoju gospodarczego, aby mi, a do najważniejszych celów należą: zapew- fundusze strukturalne można było przezna- nienie bezpieczeństwa, postępu gospodarczego czyć na trwałe rozwiązywanie problemów i społecznego oraz ochrona wolności praw i inte- danej gałęzi gospodarki lub regionu. resów obywateli. UE respektuje tożsamość naro- Zasada kompatybilności – zgodność z za- dową państw członkowskich, ich historię, trady- pisami traktatów, celami i instrumentami cję i kulturę. Od 1 grudnia 2009 r. (obowiązywanie innych wspólnych polityk oraz z wytycznymi Traktatu z Lizbony) Unia przejęła kompetencje, ochrony środowiska. które wcześniej posiadała Wspólnota Europejska. Zasada współfinansowania (dodatkowo- Prawo, które do tej pory określaliśmy jako prawo ści) – oznacza, że dofinansowanie z UE ma wspólnotowe, stało się więc prawem UE. uzupełniać fundusze z budżetu krajowego i nie może ich zastępować. Zasady polityki strukturalnej Zasada subsydiarności – oznacza, że wszel- Zasada koncentracji – unijne środki prze- kie działania powinny być podejmowane znaczane są na osiągnięcie określonej licz- na możliwie najniższym szczeblu, który jest by celów i kierowane do regionów, które zdolny do ich realizacji w obrębie regionu znajdują się w najtrudniejszej sytuacji eko- lub państwa członkowskiego. Instytucje Unii nomicznej. Zasada ta oznacza także, że in- Europejskiej mogą realizować określone za- terwencja funduszy, aby przyniosła efekt, dania tylko wtedy, gdy nie mogą być one nie powinna być rozproszona, lecz skon- skutecznie wykonane samodzielnie przez centrowana na niewielu precyzyjnie okre- regiony lub kraje członkowskie. ślonych celach, wobec tego pomoc finan- Zasada koordynacji – reguluje działanie sowa UE ukierunkowana jest na niewielką funduszy strukturalnych. Jej celem jest dą- liczbę szczegółowo określonych celów żenie do skupiania działań i środków polityki i projektów. regionalnej na priorytetach, które mają pod- Poznajmy się lepiej z EFS 13 stawowe znaczenie dla spójności społeczno- Na podstawie: -gospodarczej Unii Europejskiej. Przejawem tej zasady są działania Komisji zmierzające do przeznaczenia środków z funduszy do Z”, Wizja Press&It Sp. z o.o., Warszawa 2002 Pietrzyk I.: „Polityka regionalna Unii strukturalnych na ograniczoną liczbę, wyse- Europejskiej i regiony w państwach lekcjonowania regionów dotkniętych naj- członkowskich”, Wydawnictwo Naukowe poważniejszymi problemami na podstawie PWN, Warszawa 2002 odpowiednio dobranych kryteriów. 14 Czachór Z., Graś A.: „Vademecum Europa od A Poznajmy się lepiej z EFS www.efs.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.roefs.pl 3 Scenariusze lekcji com/wojciech_gajda fot. © iStockphoto. 3.1 Edukacja wczesnoszkolna Cykl 3 zajęć Scenariusz łączy zagadnienia z zakresu edukacji polonistycznej, społecznej i matematycznej, znajdujące się w podstawie programowej klas I-III szkoły podstawowej. Każda jednostka lekcyjna możliwa jest do przeprowadzenia niezależnie od pozostałych. Scenariusz może być przydatny także do pracy z dziećmi w ramach Klubu Europejskiego, tzw. godzin karcianych, obejmujących uczniów I poziomu edukacyjnego. Autorka sugeruje realizację zajęć w klasie III. 3.1.1 Scenariusz nr 1 Wioleta Greloch Odwiedzamy kraje Unii Europejskiej Przedmiot edukacja polonistyczna, społeczna i matematyczna Poziom I etap edukacyjny: klasy I-III Podstawa programowa Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń: wie jakiej jest narodowości, gdzie mieszka (w Polsce, znajdującej się w Europie) zna symbole narodowe (flaga, godło, hymn narodowy) uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji wyszukuje w tekście potrzebnych informacji i w miarę możliwości korzysta ze słowników i encyklopedii przeznaczonych dla dzieci na I etapie edukacyjnym uczestniczy w rozmowach (zadaje pytania, udziela odpowiedzi, prezentuje własne zdanie), a także poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 (bez algorytmów działań pisemnych) oraz sprawdza wyniki odejmowania za pomocą dodawania. 18 Poznajmy się lepiej z EFS Cele Po zajęciach uczeń powinien: znać ogólną ideę UE wiedzieć, gdzie znajduje się siedziba Parlamentu Europejskiego rozpoznawać hymn i flagę UE znać kraje należące do Unii i ich symbole narodowe. Metody i techniki praca w grupie mapa mentalna burza mózgów Czas jedna godzina lekcyjna, pierwsza z cyklu trzech lekcji I nagroda w kategorii „Dzieci”, Cezary Wójcik, Szkoła Podstawowa nr 149 z klasami integracyjnymi im. Obrońców Westerplatte, Łódź Przydatna literatura i strony internetowe Barankiewicz Z.M., Mosiński B., Waluch K.: „Gry i zabawy w edukacji europejskiej”, Wydawnictwo Naukowe Novum Sp. z o.o., Płock 2003 Barankiewicz Z.M.: „O Europie, Unii Europejskiej w zabawie”, Wydawnictwo Naukowe Novum Sp. z o.o., Płock 2003 www.efs.gov.pl Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – mapa mentalna „UE” materiał pomocniczy nr 2 – informacje na temat Unii materiał pomocniczy nr 3 – karteczki do zabawy w „Listonosza” materiał pomocniczy nr 4 – grupa I (konturowa mapa Europy) materiał pomocniczy nr 5 – grupa II (flagi, godła, stolice i nazwy) materiał pomocniczy nr 6 – grupa III (obrazki z nazwami kraju, stolicy, flagi, godła i charakterystycznego miejsca) materiał pomocniczy nr 7 – papierowe „buźki” Przebieg zajęć 1. Szukanie odpowiedzi na pytanie, co to jest Unia Europejska (burza mózgów). Uczniowie podają propozycje kojarzące się im z Unią, a nauczyciel zapisuje najciekawsze sformułowania na arkuszu papieru (materiał pomocniczy nr 1) lub bezpośrednio na tablicy (powstaje mapa mentalna). Poznajmy się lepiej z EFS 19 2. Nauczyciel podaje krótką informację na temat UE (materiał pomocniczy nr 2) i prezentuje uczniom hymn UE (dostępny na stronie www.europa.eu). 3. Na tablicy nauczyciel umieszcza nazwy, flagi i godła państw, wchodzących w skład UE. Dzieci odszukują je na mapie. Przypominane są kraje omawiane na zajęciach w klasach 1-3. 4. Nauczyciel proponuje dzieciom zabawę „Listonosz”. Uczniowie losują kartki z nazwami krajów należących do UE (materiał pomocniczy nr 3) i przyklejają lub przypinają je do ubrań. Spośród nich wybierane jest jedno dziecko, które zostanie listonoszem (może nim zostać uczeń, który wylosuje określony kraj). Dzieci siadają na krzesełkach, ustawionych w kole i kiedy listonosz mówi, np. „Wysyłam paczkę z Polski do Francji”, wówczas uczniowie mający karteczki z tymi państwami zamieniają się miejscami. Zadaniem listonosza jest zajęcie miejsca jednego z nich. Dziecko, któremu zabrakło miejsca, zostaje nowym listonoszem. (Uwaga! Zabawa niepolecana w klasach, w których są liczne konflikty). 5. Następne zadanie polega na przyporządkowywaniu symboli narodowych do nazw krajów należących do UE. Nauczyciel przed zajęciami przygotowuje karteczki z określeniami charakterystycznymi dla danego kraju. Może wybrać dowolne państwa. Uczniowie losują karteczki z zestawami: I zestaw: Polska, Warszawa, Orzeł Biały, Syrenka, Wisła itp. II zestaw: Francja, Paryż, Wieża Eiffla, ślimaki, żabie udka itp. III zestaw: Belgia, Bruksela, Atomium, pralinki, koronki itp. Dzieci zajmują miejsca przy stolikach i tworzą grupy zgodnie z wylosowaną karteczką. Nauczyciel wyjaśnia, na czym polega ich zadanie: Grupa I – wypisanie na mapie Europy nazw państw należących do UE i pokolorowanie sąsiadów Polski. Uczniowie korzystają z dużej mapy ściennej i/lub małej leżącej na stoliku (materiał pomocniczy nr 4) Grupa II – pokolorowanie flagi, przyporządkowanie nazw stolic i godła do poszczególnych krajów (materiał pomocniczy nr 5) Grupa III – dobranie obrazków: nazwa kraju, stolica, flaga, godło, charakterystyczne miejsce (materiał pomocniczy nr 6). 6. Na zakończenie uczniowie oceniają swoje zaangażowanie i samopoczucie na zajęciach, dorysowują minkę na otrzymanej „buźce” (materiał pomocniczy nr 7). 20 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 1 Mapa mentalna Unii Europejskiej 1 Unia Europejska Poznajmy się lepiej z EFS 21 Materiał pomocniczy nr 2 2 1. Co to jest Unia Europejska? Jest to jedyny na świecie związek demokratycznych państw europejskich, które postanowiły ściśle ze sobą współpracować dla osiągnięcia wspólnych korzyści gospodarczych i społecznych. Polska przystąpiła do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. 2. Jak wyglądają symbole unijne? Flaga Unii to dwanaście złotych gwiazd, tworzących krąg na ciemnoniebieskim tle. Liczba gwiazd jest stała, nie zmienia się wraz z przyjęciem nowych państw i nawiązuje do symboliki maryjnej. Na unijny hymn wybrano kompozycję Ludwiga van Beethovena do tekstu „Ody do radości” Fryderyka Schillera. Symbolem unijnej waluty euro jest grecka litera epsilon przecięta dwiema równoległymi liniami. 3. Jakie cele stawia sobie Unia Europejska? Unia za cel stawia sobie: zachowanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego poprawę warunków życia w Europie rozwój gospodarczy z poszanowaniem środowiska naturalnego zapewnienie wszystkim mieszkańcom dostępu do pracy poszanowanie praw człowieka. Służyć temu ma otwarcie granic, swobodny przepływ ludzi, kapitału, usług i towarów, a także wdrażanie wspólnej polityki oraz wspólna waluta. 4. W jaki sposób Unia pomaga dzieciom i młodzieży? Państwa Unii Europejskiej ustaliły zasady, dzięki którym wzajemnie uznają świadectwa szkolne i dyplomy ukończenia studiów, aby umożliwić podejmowanie nauki w dowolnym państwie Unii. Wspierane są również przedszkola, szkoły i uczelnie – za unijne środki kupowany jest sprzęt komputerowy, organizowane są dodatkowe zajęcia, np. nauka języka, możliwa jest też wymiana uczniów, studentów i nauczycieli. 5. Co daje Europejczykom obywatelstwo Unii Europejskiej? Każdy obywatel kraju należącego do Unii Europejskiej może swobodnie wybierać miejsce pracy i zamieszkania. W podróżach po całym świecie obywatele UE posługują się paszportem swojego państwa lub dowodem osobistym. Materiał pomocniczy nr 3 Karteczki do zabawy w „Listonosza” AUSTRIA BELGIA BUŁGARIA CHORWACJA CYPR CZECHY DANIA ESTONIA FINLANDIA FRANCJA GRECJA HISZPANIA HOLANDIA IRLANDIA LITWA LUKSEMBURG ŁOTWA MALTA NIEMCY POLSKA PORTUGALIA RUMUNIA SŁOWACJA SZWECJA WĘGRY WIELKA BRYTANIA WŁOCHY 3 22 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 4 Grupa I 4 RW E GIA ISLANDIA NO ROSJA ROSJA BIAŁORUŚ UKRAINA IA W DA OŁ M SZWAJCARIA HE BO ŚN RC EG I IA OW IN A SERBIA CZARNO GÓRA IA ALBAN MACEDONIA TURCJA Poznajmy się lepiej z EFS 23 4 ROSJA ESTONIA SZW NO ECJA RW EGI A FINLA NDIA ISLANDIA IA ŁOTWA DA N LITWA ROSJA BIAŁORUŚ IA ND A IRL WIELKA BRYTANIA POLSKA A DI L HO AN UKRAINA NIEMCY BEL GIA ACJA SŁOW IA W DA OŁ M CZECHY LUKSEMBURG AUSTRIA FRANCJA SZWAJCARIA RUMUNIA NIA CHORWACJA W ŁO C MACEDONIA TURCJA POR GR TUG HISZPANIA BUŁGARIA IA ALBAN HY SERBIA CZARNO GÓRA JA HE BO ŚN RC EG I IA OW IN A EC WE SŁO ALIA WĘGRY CYPR MALTA 24 Poznajmy się lepiej z EFS WILNO ATENY GRECJA PARYŻ FRANCJA KOPENHAGA DANIA BRUKSELA BELGIA 5 LITWA Materiał pomocniczy nr 5 Grupa II Poznajmy się lepiej z EFS 25 26 Poznajmy się lepiej z EFS WIELKA BRYTANIA LONDYN WŁOCHY RZYM SZTOKHOLM SZWECJA WARSZAWA POLSKA BERLIN NIEMCY 5 Poznajmy się lepiej z EFS 27 GRECJA FRANCJA PARYŻ fot. Ash Crow/CC/Wikimedia Commons, Jarek Zok/CC/Flickr, Benh Lieu Song/CC/Wikimedia Commons, Onkel Tuca/CC/Wikimedia Commons, Fczarnowski/CC/Wikimedia Commons LITWA ATENY DANIA KOPENHAGA BELGIA BRUKSELA 6 WILNO Materiał pomocniczy nr 6 Grupa III 28 Poznajmy się lepiej z EFS LONDYN RZYM SZTOKHOLM SZWECJA fot. Photoeverywhere/CC/Freeimageslive, Dennis Jarvis/CC/Flickr, Ashraful Kadir/CC/Flickr, Mick Lobb/CC/Wikimedia Commons, Fczarnowski/CC/Wikimedia Commons WIELKA BRYTANIA WŁOCHY WARSZAWA POLSKA BERLIN NIEMCY 6 Materiał pomocniczy nr 7 Papierowe buźki przed zajęciami należy powielić zgodnie z liczbą uczniów w klasie. 7 Poznajmy się lepiej z EFS 29 3.1.2 Scenariusz nr 2 Wioleta Greloch Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej? (cz. 1) Przedmiot edukacja polonistyczna, społeczna i matematyczna Poziom I etap edukacyjny: klasy I-III Podstawa programowa Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń: wie jakiej jest narodowości, gdzie mieszka (w Polsce, znajdującej się w Europie) zna symbole narodowe (flaga, godło, hymn narodowy) uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji wyszukuje w tekście potrzebnych informacji i w miarę możliwości korzysta ze słowników i encyklopedii przeznaczonych dla dzieci na I etapie edukacyjnym uczestniczy w rozmowach (zadaje pytania, udziela odpowiedzi, prezentuje własne zdanie), a także poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 (bez algorytmów działań pisemnych) oraz sprawdza wyniki odejmowania za pomocą dodawania. Cele Po zajęciach uczeń powinien: znać ogólną ideę UE wiedzieć, gdzie znajduje się siedziba Parlamentu Europejskiego rozpoznawać hymn i flagę UE znać kraje należące do Unii i ich symbole narodowe znać środki płatnicze obowiązujące w UE wiedzieć co to jest Europejski Fundusz Społeczny i jak wykorzystywane są jego środki sprawniej dodawać i odejmować w zakresie 100. 30 Poznajmy się lepiej z EFS Metody i techniki praca w grupie mapa mentalna burza mózgów analiza tekstu Czas jedna godzina lekcyjna, druga z cyklu trzech lekcji Przydatne strony internetowe www.worldwideschool.pl III nagroda w kategorii „Dzieci”, Sabina Smolak, Ośrodek Wspierania Dziecka i Rodziny, Będzin www.roefs.pl www.efs.gov.pl Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – kartka „Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej?” materiał pomocniczy nr 2 – informacje na temat EFS materiał pomocniczy nr 3 – kartki: „Europejski”, „Fundusz”, „Społeczny” materiał pomocniczy nr 4 – zadania do pracy w grupach materiały typu: nożyczki, kredki, flamastry, kolorowy papier, ozdobne dziurkacze, klej dla każdego zespołu Przebieg zajęć 1. Nauczyciel umieszcza na tablicy powiększoną kartkę z pytaniem: „Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej?” (materiał pomocniczy nr 1). Uczniowie podają własne skojarzenia, pomysły na temat korzyści wynikających z przynależności do Unii Europejskiej (burza mózgów). Nauczyciel uzupełnia wypowiedzi dzieci i podsumowuje pracę. 2. Następnie wyjaśnia dzieciom, czym jest EFS (materiał pomocniczy nr 2). Informacje na temat działań współfinansowanych z EFS najlepiej przekazać w oparciu o konkretne przykłady, bliskie dzieciom, np. dzięki pieniądzom z Unii możliwe było utworzenie pracowni komputerowej w szkole, organizacja dodatkowych zajęć pozalekcyjnych itp. 3. Przy greckim utworze „Zorba” (do pozyskania) uczniowie ustawiają się w kole i podają sobie z ręki do ręki piłeczkę w rytm muzyki. Gdy utwór cichnie, dziecko, które zostało z piłeczką, odpowiada na pytanie zadane przez nauczyciela, np: Jakie miasto jest stolicą Niemiec? Poznajmy się lepiej z EFS 31 Jaki kolor ma flaga Danii? Co jest przysmakiem Francuzów? itp. 4. Uczniowie dzielą się na trzy grupy. Losują kartoniki z wyrazami: „Europejski”, „Fundusz”, „Społeczny” (materiał pomocniczy nr 3). Zajmują miejsca przy stolikach z takimi samymi napisami. Ich zadanie polega na przeczytaniu tekstów i wybraniu informacji dotyczących korzyści płynących z Europejskiego Funduszu Społecznego (materiał pomocniczy nr 4). Następnie wykonują plakat według własnego pomysłu. Na stolikach mają przygotowane: nożyczki, kredki, flamastry, kolorowy papier, ozdobne dziurkacze, klej itp. 5. Grupy kolejno wychodzą na środek klasy i prezentują swoje prace. Plakaty zostają zawieszone na tablicy. 6. Na zakończenie i podsumowanie zajęć nauczyciel wymienia działania zrealizowane przy wsparciu z Europejskiego Funduszu Społecznego w danej miejscowości. Uwaga! Na zajęcia warto zaprosić rodziców, którzy uczestniczyli w przedsięwzięciach współfinansowanych z EFS i przydzielić ich do grup zadaniowych, aby pomogli dzieciom przy tworzeniu plakatów. Można także poprosić rodziców o podsumowanie zajęć. Materiał pomocniczy nr 1 Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej? 1 32 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 2 Czym jest EFS? 2 Europejski Fundusz Społeczny (EFS) został utworzony w 1957 r. Wspiera działania i projekty, które mają na celu rozwiązanie najdotkliwszych problemów społecznych, takich jak: bezrobocie, wykluczenie społeczne, dyskryminację i nierówność na rynku pracy. Dzięki temu osoby bezrobotne mogą zdobyć nowe kwalifikacje (zawód), osoby młode z niewielkim doświadczeniem mogą wziąć udział w szkoleniach zawodowych, stażach i praktykach – zwiększa to ich szanse na znalezienie pracy. EFS pomaga także kobietom, które utraciły pracę lub chcą do niej wrócić po przerwie związanej z opieką nad małym dzieckiem. Osoby pracujące mogą nabyć nowe umiejętności, aby dopasować swoje kwalifikacje do potrzeb rynku pracy (jak najdłużej być aktywnym pracownikiem). Obowiązkowe logotypy związane z Europejskim Funduszem Społecznym Materiał pomocniczy nr 3 Przed zajęciami należy przygotować odpowiednią liczbę kartoników, aby podzielić całą klasę na 3 grupy. 3 Europejski Fundusz Społeczny Poznajmy się lepiej z EFS 33 Materiał pomocniczy nr 4 Tekst 1 Projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego mogą być realizowane przez: instytucje typu: urząd gminy lub urząd miasta, starostwo, Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej, Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej organizacje pozarządowe, czyli założone przez obywateli, np. fundacje, stowarzyszenia przedszkola, szkoły, uczelnie instytucje, które prowadzą szkolenia i doradzają innym lub zajmują się badaniami naukowymi związki zawodowe i organizacje pracodawców pracodawców i przedsiębiorców. 4 Tekst 2 Co to jest Europejski Fundusz Społeczny? Europejski Fundusz Społeczny powstał w 1957 r. Jego zadaniem jest pomoc wszystkim osobom, którym trudno znaleźć pracę. Organizowane są dla nich szkolenia, warsztaty oraz udzielane jest wsparcie przy zakładaniu własnej firmy. Środki z Europejskiego Funduszu Społecznego: umożliwiają bezrobotnym znalezienie pracy dzięki zdobyciu nowego zawodu (przekwalifikowaniu się) osobom pracującym pomagają doskonalić i rozwijać umiejętności zawodowe poprzez udział w kursach, np. językowych, obsługi komputera ułatwiają kobietom powrót do pracy po przerwie związanej z opieką nad małymi dziećmi (przeciwdziałanie dyskryminacji zawodowej) pomagają osobom narażonym na wykluczenie społeczne (niepełnosprawnym, tzw. trudnej młodzieży, byłym więźniom) w znalezieniu pracy. Tekst 3 Szkoły i przedszkola realizując projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego mogły: dostosować pomieszczenia do potrzeb osób niepełnosprawnych kupić nowe pomoce naukowe (komputery, telewizory, tablice interaktywne, książki) wyposażyć w sprzęt place zabaw zrealizować dodatkowe zajęcia dla dzieci i rodziców, takie jak: lekcje języka obcego, koła zainteresowań, wycieczki, wyjścia do kina i teatru, spotkania z logopedą, doradcą zawodowym. Nauczyciele mieli możliwość ukończenia studiów podyplomowych lub kursów. 34 Poznajmy się lepiej z EFS 3.1.3 Scenariusz nr 3 Wioleta Greloch Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej? (cz. 2) Przedmiot edukacja polonistyczna, społeczna i matematyczna Poziom I etap edukacyjny: klasy I-III Podstawa programowa Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń: wie jakiej jest narodowości, gdzie mieszka (w Polsce, znajdującej się w Europie) zna symbole narodowe (flaga, godło, hymn narodowy) uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji wyszukuje w tekście potrzebnych informacji i w miarę możliwości korzysta ze słowników i encyklopedii przeznaczonych dla dzieci na I etapie edukacyjnym uczestniczy w rozmowach (zadaje pytania, udziela odpowiedzi, prezentuje własne zdanie), a także poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 (bez algorytmów działań pisemnych) oraz sprawdza wyniki odejmowania za pomocą dodawania. Cele Po zajęciach uczeń powinien: znać ogólną ideę UE wiedzieć, gdzie znajduje się siedziba Parlamentu Europejskiego rozpoznawać hymn i flagę UE znać kraje należące do Unii i ich symbole narodowe znać środki płatnicze obowiązujące w UE wiedzieć, co to jest Europejski Fundusz Społeczny i jak wykorzystywane są jego środki sprawniej dodawać i odejmować w zakresie 100. Poznajmy się lepiej z EFS 35 Metody i techniki praca w grupie burza mózgów Czas jedna godzina lekcyjna, trzecia z cyklu trzech lekcji Przydatna literatura Barankiewicz Z.M., Mosiński B., Waluch K.: „Gry i zabawy w edukacji europejskiej”, Wydawnictwo Naukowe Novum Sp. z o.o., Płock 2003 Barankiewicz Z.M.: „O Europie, Unii Europejskiej w zabawie”, Wydawnictwo Naukowe Novum Sp. z o.o., Płock 2003 Wykaz materiałów pomocniczych mapa polityczna Europy materiał pomocniczy nr 1 – flaga UE materiał pomocniczy nr 2 – kartoniki z numerkami materiał pomocniczy nr 3 – karteczki z zadaniami dla grup materiał pomocniczy nr 4 – pieniądze do zabawy (euro) materiał pomocniczy nr 5 – kolorowanka Przebieg zajęć 1. Nauczyciel odtwarza uczniom hymn UE (dostępny na stronie www.europa.eu). Dzieci wspólnie słuchają i/lub śpiewają. 2. Przypomina dzieciom wiadomości o EFS z poprzedniej lekcji. Wypowiedzi uczniów ukierunkowane są pytaniami, np.: Co to jest EFS? Na co wykorzystywane są pieniądze EFS? Kto może korzystać ze środków EFS? Jaka waluta obowiązuje w UE? 3. Następnie wyjaśnia, że siedziba Parlamentu Europejskiego znajduje się w dwóch miastach (Bruksela i Strasburg), pokazuje je na mapie i przyczepia do nich flagi UE (materiał pomocniczy nr 1). Tłumaczy, że pracują tam posłowie (nazywa się ich eurodeputowanymi), którzy reprezentują każdy kraj członkowski Unii. Proponuje dzieciom zabawę „W Brukseli”. Prosi, aby wyobraziły sobie, że zostały zaproszone na specjalne posiedzenie Parlamentu. Ich zadanie będzie polegać na przygotowaniu wystąpienia i opowiedzenia o projekcie współfinansowanym z EFS. Nagrodą są dodatkowe pieniądze na jego re- 36 Poznajmy się lepiej z EFS alizację. Uczniowie losują numerki i dzielą się na cztery grupy (materiał pomocniczy nr 2). Na stolikach czeka zadanie przygotowane dla każdej z grup (materiał pomocniczy nr 3). 4. Grupy po kolei występują i prezentują swoje projekty. Po wysłuchaniu i ocenie wszystkich, członkowie Europarlamentu rozdzielają między trzy grupy 100 euro (materiał pomocniczy nr 4). 5. Na zakończenie uczniowie wypowiadają się na temat zajęć: co im się podobało i czego się nauczyli. Nagrodą za pracę jest obrazek do pokolorowania (materiał pomocniczy nr 5). Materiał pomocniczy nr 1 1 Materiał pomocniczy nr 2 2 1 2 3 4 Poznajmy się lepiej z EFS 37 Materiał pomocniczy nr 3 Grupa I Wyobraźcie sobie, że jesteście zaproszeni do Parlamentu Europejskiego w Brukseli. Waszym zadaniem jest zaprezentowanie projektu, który polegał na kupnie komputerów dla szkoły. Otrzymaliście na to pieniądze z Europejskiego Funduszu Społecznego. Musicie przygotować wystąpienie. Pomogą Wam w tym odpowiedzi na następujące pytania: 1. Jaki sprzęt był Wam potrzebny i ile kupiliście komputerów? 2. Do czego służą kupione komputery? 3. W jaki sposób korzystają z nich uczniowie? 4. Ile potrzebowaliście pieniędzy? 3 Grupa II Wyobraźcie sobie, że jesteście zaproszeni do Parlamentu Europejskiego w Brukseli. Jesteście biznesmenami i Waszym zadaniem jest prezentacja projektu, który polegał na uruchomieniu własnej firmy. Otrzymaliście na to pieniądze z Europejskiego Funduszu Społecznego. Musicie przygotować wystąpienie. Pomogą Wam w tym odpowiedzi na następujące pytania: 1. Jaką firmę otworzyliście? 2. Czemu miała ona służyć? 3. Na co przeznaczyliście pieniądze? 4. Ile pieniędzy potrzebowaliście? Grupa III Wyobraźcie sobie, że jesteście zaproszeni do Parlamentu Europejskiego w Brukseli. Reprezentujecie swoją gminę i Waszym zadaniem jest prezentacja projektu, który polega na organizacji szkoleń dla osób bezrobotnych. Otrzymaliście na to pieniądze z Europejskiego Funduszu Społecznego. Musicie przygotować wystąpienie. Pomogą Wam w tym odpowiedzi na następujące pytania: 1. Na co potrzebne były pieniądze? 2. Kogo chcieliście szkolić? 3. Co chcieliście przez to osiągnąć? 4. Ile pieniędzy potrzebowaliście? Grupa IV Europarlament Wyobraźcie sobie, że jesteście eurodeputowanymi. Waszym zadaniem będzie ocena wystąpień zaproszonych grup. Każdy z Was otrzyma „Kartę oceny”. Możecie danej grupie przyznać punkty od 1 do 6. Pomogą Wam w tym odpowiedzi na pytania na karcie. Następnie podliczcie Wasze wyniki i rozdzielcie sprawiedliwie między trzy grupy 100 euro. 38 Poznajmy się lepiej z EFS Karta oceny (dla każdej osoby po 3 karty) KARTA OCENY Numer grupy: 3 Pytania pomocnicze Liczba przyznanych punktów (1-6) Czy zaprezentowany projekt jest ciekawy? Co dzięki projektowi się zmieniło? Razem: Materiał pomocniczy nr 4 Należy przygotować 100 euro w różnych nominałach. Każde dziecko należące do grupy IV musi otrzymać całą kwotę. Nauczyciel odgrywa rolę banku. 4 Poznajmy się lepiej z EFS 39 Materiał pomocniczy nr 5 5 40 Poznajmy się lepiej z EFS com/GlobalStock fot. © iStockphoto. 3.2 Klasy IV-VI Cykl 2 zajęć Scenariusz pomaga doskonalić umiejętności posługiwania się komputerem i wyszukiwania informacji w internecie na zadany temat. Etapy pracy wykonywane w domu stwarzają dodatkową okazję do dzielenia się wiedzą z rodzicami i innymi członkami rodziny. c a en KATEGORIA •S riusz lekc ji III nagroda FS • oE 3.2.1 Scenariusz nr 1 Gabriela Źrałek Kampania promocyjna EFS Przedmiot zajęcia komputerowe Poziom II etap kształcenia: klasa VI klasa szkoły podstawowej (scenariusz można wykorzystać także w gimnazjum) Podstawa programowa Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń: prawidłowo zapisuje i przechowuje wyniki swojej pracy w komputerze i na nośnikach elektronicznych oraz umie z nich korzystać potrafi wyszukiwać informacje znajdujące się w różnych źródłach elektronicznych selekcjonuje, porządkuje i gromadzi znalezione wiadomości wykorzystuje (stosownie do potrzeb) informacje w różnych formatach tworzy rysunki i motywy przy użyciu edytora grafiki (posługuje się kształtami, barwami, przekształcaniem obrazu, fragmentami innych obrazów) opracowuje i redaguje teksty (listy, ogłoszenia, zaproszenia, ulotki, wypracowania), stosując podstawowe możliwości edytora tekstu w zakresie formatowania akapitu i strony, łączy grafikę z tekstem 42 Poznajmy się lepiej z EFS potrafi pracować w zespole, współpracuje z innymi osobami podczas realizacji wspólnego projektu, podejmuje decyzje w zakresie swoich zadań. Cele Po zajęciach uczeń potrafi: uruchamiać przeglądarkę internetową i wczytywać stronę o podanym adresie wyszukiwać potrzebne informacje w internecie i uporządkować je korzystać z wyszukiwarki internetowej zapisywać w zadanym formacie pliki, a następnie odczytać je z nośnika posługiwać się podstawowymi narzędziami edytora grafiki i tekstów połączyć tekst z grafiką sprawnie wydrukować dokumenty estetycznie tworzyć swoje prace pracować w twórczy sposób. Metody i techniki pogadanka burza mózgów praca z materiałem źródłowym metoda problemowa metoda praktycznego działania 2x Czas cykl minimum 2 godzin lekcyjnych Przydatne strony internetowe www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.efs.gov.pl www.efs.slaskie.pl www.projekty.efs.gov.pl I nagroda w kategorii „Młodzież”, Karolina Saganiak, V Liceum Ogólnokształcące im. Augusta Witkowskiego, Kraków www.mapadotacji.gov.pl Przebieg zajęć Pierwsza godzina lekcyjna (wyszukiwanie, selekcjonowanie, porządkowanie informacji) 1. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że na dzisiejszej lekcji ich zadanie będzie polegać na przygotowaniu ciekawej kampanii promocyjnej, skierowanej do społeczności szkolnej. Promocja dotyczy Europejskiego Funduszu Społecznego. Poznajmy się lepiej z EFS 43 2. Pyta uczniów, czy słyszeli już nazwę Europejski Fundusz Społeczny (lub skrót EFS) i czy wiedzą, co to takiego. Uczniowie dzielą się spostrzeżeniami lub skojarzeniami. Nauczyciel, aby przybliżyć ideę EFS, proponuje odwiedzenie stron internetowych: www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.efs.gov.pl www.efs.slaskie.pl ewentualnie strony urzędów marszałkowskich. Uczniowie dostają 10 minut na wyszukanie w internecie informacji, które pozwolą im odpowiedzieć na pytanie: Co to jest EFS? Jednocześnie nauczyciel pełni rolę przewodnika po tych portalach, wyjaśnia niezrozumiałe pojęcia oraz zwraca uwagę, że fundusz wspiera nie tylko osoby dorosłe, ale także dzieci i młodzież. Po przewidzianym czasie uczniowie przedstawiają, co udało im się znaleźć. Nauczyciel pomaga im w uporządkowaniu i uzupełnieniu podstawowych informacji, by powstała wspólna definicja o EFS w języku zrozumiałym dla uczniów, np.: Europejski Fundusz Społeczny pomaga milionom Europejczyków (pracownikom, młodzieży i osobom bezrobotnym) zdobyć nowe umiejętności (kwalifikacje), by zwiększyć ich szanse na znalezienie pracy. Unia Europejska współfinansuje projekty, które przyczyniają się do zwiększenia możliwości zatrudnienia, poprawy warunków pracy i wyrównania szans wszystkich obywateli państw członkowskich. 3. Nauczyciel prezentuje uczniom strony z wyszukiwarkami projektów realizowanych w całej Polsce. Przydatne będą internetowe wyszukiwarki projektów na stronach np.: www.projekty.efs.gov.pl oraz www.mapadotacji.gov.pl. Zadaniem dzieci jest wyszukanie i podanie nazw kilku projektów w ich miejscowości, gminie lub powiecie. Jeśli to możliwe, warto wskazać przykłady projektów współfinansowanych z EFS, związanych ze szkołą, podkreślając wynikające z nich korzyści. 4. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że obowiązkiem każdego beneficjenta jest umieszczenie logotypów unijnych na materiałach promocyjnych, które są dostępne na stronie www.efs.gov.pl. 5. Następnie krótko podsumowuje wiadomości. W uporządkowaniu wiedzy pomocne mogą być pytania: czego dowiedzieli się na lekcji i czy warto promować wśród uczniów wiedzę o EFS. Uczniowie wypunktowują najważniejsze informacje, jakie udało im się zapamiętać. Argumenty/zalety zapisywane są na dużej planszy zawieszonej na tablicy lub wyświetlane na dużym ekranie za pomocą rzutnika multimedialnego. 6. Na zakończenie lekcji nauczyciel zadaje pracę domową (do wyboru jeden z dwóch tematów): wymyśl hasło promujące EFS i zapisz je w dowolnym edytorze tekstu w formacie DOC 44 Poznajmy się lepiej z EFS zaprojektuj w dowolnym programie graficznym logo projektu szkolnego współfinansowanego z EFS (zapisz je w formacie JPG lub BMP). Prace należy zapisać na dowolnym nośniku i przynieść na następną lekcję. Zadana praca domowa będzie przydatna do przygotowania kampanii promocyjnej. Druga godzina lekcyjna (przygotowanie i zrealizowanie kampanii promocyjnej) 1. Nauczyciel przypomina uczniom, że na dzisiejszej lekcji będą przygotowywać kampanię promocyjną EFS. Uczniowie odczytują na głos zalety EFS, spisane przez nich na planszy na poprzedniej lekcji. 2. Następnie klasa dzieli się na czteroosobowe grupy, a nauczyciel prosi o zaprezentowanie przygotowanych w domu pomysłów na hasło promocyjne i logo projektu szkolnego. 3. Każdy z zespołów wybiera jedno hasło i logo, które zdaniem grupy najlepiej promuje ideę EFS. Nauczyciel wspólnie z uczniami ocenia prace. Następnie wyjaśnia na czym polega zadanie na dzisiejszej lekcji. Będzie to: stworzenie plakatu promocyjnego, zawierającego w treści wybrane hasło i logo oraz obowiązkowe logotypy EFS zaprojektowanie dodatkowej formy promującej EFS, takie jak: ulotka, gadżet, scenariusz krótkiego wystąpienia, materiały informacyjne do rozesłania pocztą elektroniczną itd. (zadanie zależy od kreatywności uczniów). Zespoły mają 10 minut na wstępne zaplanowanie działań według własnego pomysłu. Dzielą się obowiązkami w ramach swoich grup i przygotowują promocję (mają na to 20-25 minut). Swoje pomysły realizują za pomocą dostępnych narzędzi komputerowych. W tym czasie nauczyciel pełni rolę doradczą, a w razie potrzeby pomaga uczniom w obsłudze programów. 4. Uczniowie drukują przygotowane przez siebie materiały promocyjne. Rozwieszają gotowe plakaty na szkolnym korytarzu. Z pomocą nauczyciela planują szczegóły organizacyjne akcji promocyjnej, którą przeprowadzą na długiej przerwie. Ich zadaniem jest rozpropagowanie zdobytej wiedzy na temat EFS wśród kolegów spoza klasy. Akcję promocyjną można przeprowadzić także podczas imprezy szkolnej (jeżeli nie będzie to sprzeczne z jej tematyką) lub umieścić na stronie internetowej szkoły, np. w zakładce Szkolnego Klubu Europejskiego. 5. Nauczyciel dziękuje uczniom za zaangażowanie i podkreśla efekty pracy każdej grupy. Poznajmy się lepiej z EFS 45 Scenariusz jest propozycją przybliżenia uczniom klasy VI szkoły podstawowej najważniejszych informacji dotyczących EFS. Atrakcyjne formy pracy umożliwiają uczniom zdobycie wiedzy w przystępny sposób. Ze względu na rozbudowaną strukturę organizacyjną i interdyscyplinarny charakter (połączenie zagadnień z języka polskiego, historii, matematyki, plastyki, przyrody i języka obcego) zajęcia mogą być prowadzone przez dwóch lub trzech nauczycieli. Uwaga! Nauczyciele powinni rozważyć możliwość wykorzystania przykładów dobrej praktyki z własnego regionu i okresu zbliżonego do czasu realizacji zajęć. c a en KATEGORIA •S riusz lekc ji Wyróżnien ie FS • oE 3.2.2 Scenariusz nr 2 Aneta Ogińska-Haze EFS – co to jest? Przedmiot godzina wychowawcza, zajęcia pozalekcyjne w ramach tzw. godzin karcianych lub prowadzone jako element projektu szkolnego typu „Dzień Europejski”, „Tydzień z UE” Poziom II etap kształcenia: klasa VI szkoły podstawowej Podstawa programowa Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń: sprawnie czyta teksty (głośno i cicho) odróżnia wiadomości ważne od drugorzędnych korzysta z informacji i wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście tworzy spójne teksty na tematy poruszane na zajęciach dostosowuje sposób wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej oraz zamierzonego celu świadomie posługuje się różnymi formami językowymi słucha z uwagą wypowiedzi innych, prezentuje własne zdanie i uzasadnia je operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością 46 Poznajmy się lepiej z EFS odpowiada na proste pytania dotyczące tekstu źródłowego selekcjonuje i porządkuje informacje odczytuje i zapisuje liczby naturalne wielocyfrowe dodaje i odejmuje oraz zaokrągla liczby naturalne odczytuje i interpretuje dane przedstawione w tekstach lub tabelach czyta ze zrozumieniem prosty tekst zawierający informacje liczbowe dostrzega zależności między podanymi informacjami stosuje poznaną wiedzę z zakresu arytmetyki oraz nabyte umiejętności rachunkowe, a także własne poprawne metody korzysta z przekazów medialnych i stosuje ich wytwory w swojej działalności twórczej posługuje się podstawowymi środkami wyrazu plastycznego realizuje projekty w zakresie form użytkowych charakteryzuje wybrane regiony turystyczne i lokalizuje województwa na mapie Polski posiada świadomość językową (dostrzega podobieństwa i różnice między językami) oraz domyśla się znaczenia wyrazów rozumie ogólny sens tekstu współdziała w grupie. Cele Po zajęciach uczeń powinien: umieć odnajdywać i wskazywać ważne informacje w tekstach wiedzieć, co to jest UE i jakie są jej fundusze znać korzyści płynące z wykorzystania funduszy unijnych w Polsce. Metody i techniki stacje uczenia się 3x Czas minimum 3 godziny lekcyjne (z przerwą po wykonaniu zadań) Przydatna literatura i strony internetowe Czachór Z.: „101 trudnych pytań o Unii Europejskiej”, Wydawnictwo Perspektywy Press, Warszawa 2001 Czachór Z.: „Słowniczek europejski”, Unia Europejska. Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, Warszawa 1996 Brzeziński W., Górczyński A.: „Encyklopedia Unii Europejskiej”, XXL Grupa Medialna Sp. z o.o., Warszawa 2003 www.ec.europa.eu Poznajmy się lepiej z EFS 47 www.europa.eu www.uniaeuropejska.info.pl www.efs.gov.pl www.roefs.gov.pl www.kapitalludzki.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.p www.funduszestrukturalne.gov.pl www.inwestycjawkadry.info.pl www.mapadotacji.gov.pl www.twojaeuropa.pl www.us.edu.pl www.euroinfo.gov.pl. film „Kapitał Ludzki” na www.youtube.com/watch?v=HSwJkMpUFCk film „U jak Unia 2011” na www.youtube.com/watch?v=zu74904ixC4 Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – sylaby do rozcięcia materiał pomocniczy nr 2 – wzór monety euro materiał pomocniczy nr 3 – wzór pociągu i wagonu materiał pomocniczy nr 4 – wersy wiersza do rozcięcia materiał pomocniczy nr 5 – E1 – zadania dla grup przy stacji E materiał pomocniczy nr 6 – E2 – zadania dla grup przy stacji E materiał pomocniczy nr 7 – U1 – zadania dla grup przy stacji U materiał pomocniczy nr 8 – U2 – zadania dla grup przy stacji U materiał pomocniczy nr 9 – R1 – zadania dla grup przy stacji R materiał pomocniczy nr 10 – R2 – zadania dla grup przy stacji R materiał pomocniczy nr 11 – O1 – zadania dla grup przy stacji O materiał pomocniczy nr 12 – O2 – zadania dla grup przy stacji O materiał pomocniczy nr 13 – P1 – zadania dla grup przy stacji P materiał pomocniczy nr 14 – P2 – zadania dla grup przy stacji P materiał pomocniczy nr 15 – A1 – zadania dla grup przy stacji A materiał pomocniczy nr 16 – A2 – zadania dla grup przy stacji A materiał pomocniczy nr 17 – pytania do konkursu „Euromotywy” materiał pomocniczy nr 18 – tekst wiersza w całości pozostałe materiały pomocnicze: komputer z dostępem do internetu, kartony, materiały piśmiennicze (kredki, mazaki, markery itp.), taśma klejąca, klej, nożyczki, nagrody i/lub dyplomy 48 Poznajmy się lepiej z EFS Przebieg zajęć 1. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery zespoły, np. poprzez wylosowanie karteczki z numerem grupy. 2. Każda grupa otrzymuje kopertę z porozcinanymi sylabami (materiał pomocniczy nr 1). Zadaniem dzieci jest ułożenie z nich hasła Europejski Fundusz Społeczny. 3. Nauczyciel pyta uczniów, czy słyszeli już o EFS. Objaśnia, czym jest fundusz i jak funkcjonuje (można skorzystać ze słowniczka zamieszczonego w publikacji na str. 9). Tym samym przedstawia temat lekcji, objaśnia zasady pracy przy stacjach uczenia się i wyjaśnia sposób nagradzania. Grupy będą zbierać fundusze (monety), dlatego oprócz poprawności liczy się też szybkość wykonywania zadań. Grupa, która pierwsza wykona zadanie, otrzymuje 4 monety o nominale 1 euro, druga – 3, trzecia – dwa i czwarta – jedną monetę (materiał pomocniczy nr 2). 4. Każda grupa będzie wykonać zadania przy sześciu stacjach, a wyniki prac umieszczać na odpowiednim wagoniku euromotywy (materiał pomocniczy nr 3). Trzeba przykleić na wagonie odpowiedni wers wiersza. Jeżeli grupa wykonuje zadania przy danej stacji jako pierwsza, przykleja wers nr 1, jako druga – wers nr 2 itd. (materiał pomocniczy nr 4). 5. Uczniowie pracują w grupach przy poszczególnych stacjach, które tworzą wyraz EUROPA. Podczas prac nauczyciel pełni funkcję koordynatora, czuwa nad prawidłowym przebiegiem lekcji, wyjaśnia niejasności. Układ stacji jest następujący: Stacja E jak Europejski Fundusz Społeczny – uczniowie czytają teksty źródłowe, uzupełniają tabelę na planszy, projektują wlepki związane z EFS, analizują potrzeby społeczności szkolnej lub klasowej i podają przykład projektu finansowanego z środków EFS (materiał pomocniczy nr 5 i 6). Stacja U jak Unia Europejska – uczniowie czytają teksty źródłowe i uzupełniają informacje na planszy (materiał pomocniczy nr 7). Następnie piszą teksty na kartce pocztowej i blogu (materiał pomocniczy nr 8), projektują billboard i tworzą rebus. Stacja R jak region – uczniowie układają puzzle na konturowej mapie Polski (materiał pomocniczy nr 9 i 10) i przyklejają odpowiednią stolicę województwa. Ponadto uczniowie projektują stronę internetową, piszą slogany reklamowe, projektują ulotki i plakaty. Stacja O jak obce języki – uczniowie czytają teksty źródłowe, wymyślają dialogi dla postaci komiksowych, organizują giełdę pomysłów na szkolny projekt językowy, segregują korespondencję, wyjaśniają sens maksymy, wykonują zadania językowe, sprawdzają swoje predyspozycje językowe (materiał pomocniczy nr 11 i 12). Stacja P jak pieniądz – uczniowie czytają teksty źródłowe i uzupełniają informacje na planszy, piszą list oficjalny, projektują rewers polskiej monety euro, układają kalendarium i tworzą słowniczek (materiał pomocniczy nr 13 i 14). Poznajmy się lepiej z EFS 49 Stacja A jak aktywność zawodowa – uczniowie analizują ogłoszenia prasowe, zastanawiają się, jakie predyspozycje musi mieć osoba wykonująca dany zawód, uzupełniają formularz CV, tworzą definicje zawodów, których nazwa pochodzi z języka angielskiego (materiał pomocniczy nr 15 i 16). 6. Gdy jedna z grup skończy swoje prace szybciej niż pozostałe, może zapoznać się z krótkimi filmami o tematyce unijnej, np. „Kapitał Ludzki”, „U jak Unia 2011” dostępnymi na YouTube. 7. Po zakończeniu prac przez wszystkie grupy następuje krótka przerwa. Następnie na forum przedstawiane są wyniki prac. Prezentacja rozpoczyna się od planszy przy stacji E. Reprezentanci grup omawiają poszczególne elementy pracy. 8. Nauczyciel proponuje dzieciom konkurs „Pytania euromotywy”. Uczniowie losują pytania z pudełka (materiał pomocniczy nr 17). Za każdą poprawną odpowiedź grupa otrzymuje jedną monetę. O liczbie pytań decyduje nauczyciel (w zależności od czasu, który pozostał do końca zajęć). 9. Na zakończenie podliczane są fundusze zdobyte przez grupy i przyznawane dyplomy i/lub nagrody. Uczniowie odczytują wspólnie wiersz „Euromotywa” (materiał pomocniczy nr 18). Materiał pomocniczy nr 1 1 50 EU RO PEJ SKI FUN DUSZ SPO ŁECZ NY Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 2 Monety (wielkość dowolna) należy wyciąć i nakleić na karton. Potrzeba około 100 monet. 2 Materiał pomocniczy nr 3 Pociąg należy przygotować w odpowiednio dużej wielkości i powiesić na ścianie w widocznym miejscu. 3 Stoi w Brukseli euromotywa Fura pieniędzy wraz z nią przybywa. Stoi i sapie, dmucha i dyszy, Pełno społecznych wiezie funduszy. Buch, ale dużo! Uch, ale dużo! Puff, ale dużo! Uff, ale dużo! Już ledwo sapie, już ledwo zipie, A jeszcze Unia euro w nią sypie. Wagony do niej podoczepiali, Wielkie i ciężkie z żelaza, stali. Poznajmy się lepiej z EFS 51 6 wagonów, na których uczniowie będą przyklejać wyniki swojej pracy przy każdej ze stacji. 3 E jak Europejski Fundusz Społeczny 1. miejsce na wiersz 2. miejsce na wiersz 3. miejsce na wiersz 4. miejsce na wiersz 52 Poznajmy się lepiej z EFS Miejsce na przyklejenie wyników prac każdej grupy przy stacji E Ostatni, siódmy wagon z zakończeniem wiersza. 3 A tych wagonów jest ze czterdzieści, Sam nie wiem, kto się w nich jeszcze mieści. Nagle – dźwięk! Nagle – brzęk! Para – buch! Forsa w ruch! Najpierw powoli, ale ochoczo, Ruszyła maszyna po krajach z pomocą, Otwiera swe kasy i sypie pieniądze, Potrzebne, brzęczące, pięknie błyszczące. A komu? A komu? A komu je da? Każdemu, kto w głowie swej olej ma I chce się uczyć, rozwijać, pracować, I lepszą przyszłość dla siebie budować. Poznajmy się lepiej z EFS 53 Materiał pomocniczy nr 4 Wersy do stacji E W pierwszym wagonie to bezrobotni, Chętni do pracy, a nie do kłótni. Mimo że mieli dość długą przerwę, To w nowej firmie pokażą werwę. Wersy do stacji U 4 W drugim wagonie dzielne kobiety, Które cechują same zalety. I każdy chce mieć je w swoim biurze, Bo posiadają umiejętności duże. Wersy do stacji R W trzecim siedzą osoby pięćdziesiąt plus, Praca przed emeryturą to dla nich mus. Są punktualne, doświadczone i pracowite, Taki pracownik, to dobro niespożyte. Wersy do stacji O W czwartym na wózkach panie, panowie, Osoby niepełnosprawne ze słabym zdrowiem. Choć mają do pokonania różne bariery, Wystarczy pomóc, by zrobili kariery. Wersy do stacji P W piątym wagonie są ludzie młodzi, Entuzjazm i radość tutaj dowodzi. Aktywni, mądrzy i wykształceni, Na rynku pracy takich się ceni. Wersy do stacji A W szóstym zasiedli byli więźniowie, Boją się tego, co świat im powie. Chcą być uczciwi, pracować, zarobić, Stracone lata szybko nadrobić. Materiał pomocniczy nr 5 E1 – zadania dla grup przy stacji E Grupa I Nie wszystkie kraje należące do Unii Europejskiej rozwijają się w tym samym tempie. Europejski Fundusz Społeczny daje wsparcie finansowe regionom i grupom osób z państw uboższych, które mają najtrudniejszą sytuację na rynku pracy, czują się niedowartościowane i/lub nie mają wystarczających kwalifikacji do rozwoju zawodowego. Polska jako członek UE także korzysta z tych środków. Wy też możecie. Wykażcie się pomysłami przy zadaniach: 1. Przeczytajcie tekst nr 1 i uzupełnijcie luki na planszy. 2. Zapoznajcie się z tekstem nr 2 o wlepkach i zaprojektujcie jedną z nich. 3. Gdybyście mieli możliwość pozyskania środków z EFS dla szkoły, na co chcielibyście je przeznaczyć? Podajcie przykład jednego projektu szkolnego. Wcześniej zapoznajcie się z tekstem nr 3. 5 54 Poznajmy się lepiej z EFS 5 Grupa 2 Nie wszystkie kraje należące do Unii Europejskiej rozwijają się w tym samym tempie. Europejski Fundusz Społeczny daje wsparcie finansowe regionom i grupom osób z państw uboższych, które mają najtrudniejszą sytuację na rynku pracy, czują się niedowartościowane i/lub nie mają wystarczających kwalifikacji do rozwoju zawodowego. Polska jako członek UE także korzysta z tych środków. Wy też możecie. Wykażcie się pomysłami przy zadaniach: 1. Przeczytajcie tekst nr 1 i uzupełnijcie luki na planszy. 2. Zapoznajcie się z tekstem nr 2 o wlepkach i zaprojektujcie jedną z nich. 3. Gdybyście mieli możliwość pozyskania środków z EFS dla szkoły, na co chcielibyście je przeznaczyć? Podajcie przykład jednego projektu szkolnego. Wcześniej zapoznajcie się z tekstem nr 3. Grupa 3 Nie wszystkie kraje należące do Unii Europejskiej rozwijają się w tym samym tempie. Europejski Fundusz Społeczny daje wsparcie finansowe regionom i grupom osób z państw uboższych, które mają najtrudniejszą sytuację na rynku pracy, czują się niedowartościowane i/lub nie mają wystarczających kwalifikacji do rozwoju zawodowego. Polska jako członek UE także korzysta z tych środków. Wy też możecie. Wykażcie się pomysłami przy zadaniach: 1. Przeczytajcie tekst nr 1 i uzupełnijcie luki na planszy. 2. Zapoznajcie się z tekstem nr 2 o wlepkach i zaprojektujcie jedną z nich. 3. Gdybyście mieli możliwość pozyskania środków z EFS dla szkoły, na co chcielibyście je przeznaczyć? Podajcie przykład jednego projektu szkolnego. Wcześniej zapoznajcie się z tekstem nr 3. Grupa 4 Nie wszystkie kraje należące do Unii Europejskiej rozwijają się w tym samym tempie. Europejski Fundusz Społeczny daje wsparcie finansowe regionom i grupom osób z państw uboższych, które mają najtrudniejszą sytuację na rynku pracy, czują się niedowartościowane i/lub nie mają wystarczających kwalifikacji do rozwoju zawodowego. Polska jako członek UE także korzysta z tych środków. Wy też możecie. Wykażcie się pomysłami przy zadaniach: 1. Przeczytajcie tekst nr 1 i uzupełnijcie luki na planszy. 2. Zapoznajcie się z tekstem nr 2 o wlepkach i zaprojektujcie jedną z nich. 3. Gdybyście mieli możliwość pozyskania środków z EFS dla szkoły, na co chcielibyście je przeznaczyć? Podajcie przykład jednego projektu szkolnego. Wcześniej zapoznajcie się z tekstem nr 3. Poznajmy się lepiej z EFS 55 Materiał pomocniczy nr 6 E2 – zadania dla grup przy stacji E Uwaga! Teksty nr 1 i 2 są takie same dla każdej z grup. 6 Tekst nr 1 Fundusze europejskie są to środki gromadzone przez państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE) i przekazywane do wspólnego budżetu. Na unijny budżet składają się m.in. składki państw członkowskich, opłaty rolne, cła oraz wpłaty z VAT. Mimo że Unia należy do najbogatszych obszarów świata, między jej regionami istnieją różnice w poziomie dochodów i szans rozwoju. Fundusze europejskie mają pomagać regionom mniej rozwiniętym w wyrównywaniu tych różnic. Polska również ma szansę pokonania dystansu, jaki dzieli ją od innych państw Unii. Z unijnego budżetu na lata 2007-2013 Polska otrzymała ponad 67,9 mld euro. Nasz kraj mógł się ubiegać o te środki z trzech funduszy: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) Funduszu Spójności (FS). EFS daje możliwość podnoszenia kwalifikacji zawodowych osobom pracującym, pomaga bezrobotnym w znalezieniu pracy i podniesieniu umiejętności przydatnych na rynku pracy, przeciwdziała dyskryminacji zawodowej (np. kobiet, które chcą być aktywne zawodowo) oraz daje wsparcie przy poszukiwaniu zatrudnienia przez osoby niepełnosprawne. Przy wsparciu EFS organizowane są szkolenia, warsztaty, staże dla młodzieży, a także udzielane są porady zawodowe i pomoc w zakładaniu działalności gospodarczej, spółdzielni socjalnych oraz Centrów Integracji Społecznej. Działania ukierunkowane są przede wszystkim na: wspieranie osób poprzez edukację i szkolenia zawodowe, pomoc w zatrudnieniu, tworzenie miejsc pracy, zdobywanie nowych umiejętności poprawę systemu edukacji i szkoleń, tworzenie systemów przewidywania zapotrzebowania na rynku pracy pomaganie osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym (np. byłym więźniom, osobom po 50 roku życia) wyrównanie szans kobiet i mężczyzn zapewnienie dodatkowych środków dla osób, które biorą udział w organizowanych działaniach, a które mają na utrzymaniu inne osoby, na rozwój dodatkowych umiejętności, umożliwienie dostępu do informacji o rynku pracy. Źródło: www.funduszeeuropejskie.gov.pl 56 Poznajmy się lepiej z EFS Tekst nr 2 6 Wlepka (vlepka) jest to mała, tworzona własnoręcznie naklejka (nalepka). Jako forma plastyczna należy do jednej z dziedzin graffiti, tzw. street artu, czyli sztuki ulicy. Na wlepce przedstawia się grafikę, zdjęcie, fotomontaż lub miniaturową reklamę oraz krótki tekst. Najbardziej popularne są w dużych miastach, gdzie przykleja się je w środkach komunikacji masowej (autobusach i tramwajach miejskich) oraz w innych widocznych miejscach publicznych (np. przejściach podziemnych). Mogą mieć różnorodną tematykę (filozoficzną, polityczną, religijną, humorystyczną, absurdalną), komentować zachowania znanych postaci lub aktualne wydarzenia. Źródło: Wikipedia Tekst nr 3 dla grupy 1 To lubię najbardziej Każde dziecko w szkole powinno mieć szansę uczestniczenia w zajęciach, które wykraczają poza przyjęte schematy nauczania. O takim projekcie pomyśleli pomysłodawcy projektu edukacyjnego „To lubię…”. Programem, który trwał od 1 lutego 2007 r. do 31 marca 2008 r., objęto aż 65 szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z powiatu ełckiego. – Dzięki dobrej organizacji wszystkie szkoły w powiecie ełckim chętnie przystąpiły do projektu – tłumaczy Alina Stęperska, menedżer projektu, konsultant z informatyki i technologii informacyjnej Mazurskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Ełku. – Z Wydziałem Edukacji Starostwa Powiatowego w Ełku stworzyliśmy zgrany zespół zarządzający projektem na poziomie powiatu. Nauczyciele tworzyli szczegółowy program rozwoju szkoły, który zakładał przeprowadzenie dodatkowych zajęć pozalekcyjnych. Mogły to być festyny szkolne, wycieczki edukacyjne, zajęcia rozwijające uzdolnienia i zainteresowania uczniów czy lekcje wyrównawcze. Dzięki temu szkoły zakupiły oprogramowanie edukacyjne, tablice interaktywne, książki i przyrządy pomiarowe. Dla szkół wiejskich, które borykają się z finansowaniem dodatkowych przedsięwzięć, projekt był ogromną szansą – dodaje pani Alina. – W mojej szkole mieliśmy możliwość zorganizowania kursów zawodowych prowadzonych przez specjalistów z branży przetwórstwa mięsnego. Kurs był prowadzony pod kątem oczekiwań przyszłego pracodawcy. Na zakończenie uczniowie zdawali egzamin i otrzymywali certyfikat potwierdzający zdobyte umiejętności – mówi Danuta Wojtowicz, dyrektor Zespołu Szkół nr 1 im. Jędrzeja Śniadeckiego w Ełku. Był to wyjątkowy projekt, który uczniom dał możliwość wszechstronnego rozwoju i doskonalenia umiejętności zawodowych – dodaje Danuta Wojtowicz. W ramach projektu zorganizowano wyjazd na praktyki zagraniczne do Hagen. – Mogli w nim wziąć udział wyróżniający się uczniowie szkół zawodowych. Odbyli praktyki w hotelach, zakładach elektrotechnicznych oraz mechanicznych. Warto było w nich zainwestować. Najzdolniejsza młodzież uczestniczyła w kampusach naukowych na Uniwersytecie Jagiellońskim – tłumaczy Alina Stęperska. „Dobre praktyki Europejskiego Funduszu Społecznego w Polsce”, MRR, Warszawa 2009, s. 45 Poznajmy się lepiej z EFS 57 6 Tekst nr 3 dla grupy 2 To lubię najbardziej Każde dziecko w szkole powinno mieć szansę uczestniczenia w zajęciach, które wykraczają poza przyjęte schematy nauczania. O takim projekcie pomyśleli pomysłodawcy projektu edukacyjnego „To lubię...”. Programem, który trwał od 1 lutego 2007 r. do 31 marca 2008 r., objęto aż 65 szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z powiatu ełckiego. – Dzięki dobrej organizacji wszystkie szkoły w powiecie ełckim chętnie przystąpiły do projektu – tłumaczy Alina Stęperska, menedżer projektu, konsultant z informatyki i technologii informacyjnej Mazurskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Ełku. – Z Wydziałem Edukacji Starostwa Powiatowego w Ełku stworzyliśmy zgrany zespół zarządzający projektem na poziomie powiatu. Nauczyciele tworzyli szczegółowy program rozwoju szkoły, który zakładał przeprowadzenie dodatkowych zajęć pozalekcyjnych. Mogły to być festyny szkolne, wycieczki edukacyjne, zajęcia rozwijające uzdolnienia i zainteresowania uczniów czy lekcje wyrównawcze. Dzięki temu szkoły zakupiły oprogramowanie edukacyjne, tablice interaktywne, książki i przyrządy pomiarowe. Dla szkół wiejskich, które borykają się z finansowaniem dodatkowych przedsięwzięć, projekt był ogromną szansą – dodaje Alina Stęperska. (…) – Zorganizowałem warsztaty dziennikarskie i filmowe, a także kurs dziennikarski w profesjonalnej gazecie. Młodzież mogła się przekonać, jak wygląda praca dziennikarza – wspomina Maciej Karanowski, nauczyciel w Zespole Szkół nr 5 im. Karola Brzostowskiego w Ełku. Uczniowie zobaczyli, jak powstaje artykuł, w jaki sposób pozyskuje się do niego informacje, jak robi się zdjęcia. W ramach projektu powstał również szkolny amatorski klub filmowy. – Bardzo ciekawe były warsztaty dziennikarskie i filmowe – dodaje Katarzyna Zuwalska, uczennica z Zespołu Szkół nr 5 im. Karola Brzostowskiego w Ełku. – Podobały mi się wycieczki, z których wyniosłam wiele cennych informacji. Z chęcią wzięłabym udział w kolejnych tego typu zajęciach. – Uczestniczyłam w warsztatach „Artyści to my”, w których mogliśmy rozwijać swoje zainteresowania muzyczne oraz teatralne. Warsztaty pozwoliły mi się rozwinąć – mówi Katarzyna Raczyło, uczennica Zespołu Szkół nr 5 im. Karola Brzostowskiego w Ełku. Brałam też udział w warsztatach dziennikarskich i filmowych. „Dobre praktyki Europejskiego Funduszu Społecznego w Polsce”, MRR, Warszawa 2009, s. 46 58 Poznajmy się lepiej z EFS 6 Tekst nr 3 dla grupy 3 Drogowskaz na lepsze życie Czasami wystarczy poświęcić młodemu człowiekowi trochę uwagi, by poczuł się dowartościowany i dokonywał słusznych wyborów. Pedagodzy i nauczyciele z województwa warmińsko-mazurskiego pomagali młodzieży odnaleźć własne pragnienia, zainteresowania i aspiracje. W projekcie mogli uczestniczyć młodzi ludzie, którzy ukończyli 15. rok życia. Niektórzy w tym wieku tracą wiarę we własne możliwości, mają problemy z nauką i nie potrafią znaleźć miejsca w społeczeństwie. 28 pedagogów i tyle samo nauczycieli pracujących w gimnazjach objętych projektem uczestniczyło w szkoleniach, które przygotowywały ich do prowadzenia warsztatów z piętnastolatkami. Problematyka szkoleń dotyczyła kształtowania umiejętności wychowawczych, psychoedukacyjnych i komunikacyjnych. Poruszano też zagadnienia związane z doradztwem zawodowym. – Warsztaty miały pomóc młodym ludziom poznać siebie, własne możliwości, zainteresowania oraz aspiracje. Chcieliśmy przekonać ich, że warto uczyć się i rozwijać swoje talenty – tłumaczy Aleksandra Sobieraj-Błotniak, koordynator projektu. Zajęcia dla uczniów odbywały się co dwa tygodnie i trwały cztery godziny dydaktyczne. Dotyczyły efektywnego komunikowania się, kształcenia zachowań asertywnych, poznawania siebie i budowania poczucia własnej wartości oraz planowania kariery szkolno-zawodowej. Systematyczna praca z młodzieżą szybko dała efekty. – Pedagodzy już po roku dostrzegli pozytywne zmiany w uczestnikach projektu. Wcześniej osoby te miały problemy z frekwencją, nie były zainteresowane nauką, samorozwojem, nie planowały przyszłości. Uczestników warsztatów traktowano indywidualnie i dzięki temu każdy mógł poczuć się wyróżniony. Dla chłopca, który miał problemy osobiste, udział w projekcie okazał się przełomem w życiu. W trakcie warsztatów został dostrzeżony jego talent do gry w piłkę nożną. Zaproponowano mu stypendium i zaczął trenować w drużynie juniorów Polonii Warszawa. Obecnie kontynuuje naukę w jednym z liceów w Warszawie – opowiada o sukcesie koordynatorka projektu. „Dobre praktyki Europejskiego Funduszu Społecznego w Polsce”, MRR, Warszawa 2009, s. 49-50 Poznajmy się lepiej z EFS 59 6 Tekst nr 3 dla grupy 4 Drogowskaz na lepsze życie Czasami wystarczy poświęcić młodemu człowiekowi trochę uwagi, by poczuł się dowartościowany i dokonywał słusznych wyborów. Pedagodzy i nauczyciele z województwa warmińsko-mazurskiego pomagali młodzieży odnaleźć własne pragnienia, zainteresowania i aspiracje. W projekcie mogli uczestniczyć młodzi ludzie, którzy ukończyli 15. rok życia. Niektórzy w tym wieku tracą wiarę we własne możliwości, mają problemy z nauką i nie potrafią znaleźć miejsca w społeczeństwie. 28 pedagogów i tyle samo nauczycieli pracujących w gimnazjach objętych projektem uczestniczyło w szkoleniach, które przygotowywały ich do prowadzenia warsztatów z piętnastolatkami. Problematyka szkoleń dotyczyła kształtowania umiejętności wychowawczych, psychoedukacyjnych i komunikacyjnych. Poruszano też zagadnienia związane z doradztwem zawodowym. (…) – Poznawaliśmy swoje talenty. Byłem niezdecydowany, do jakiej szkoły chcę pójść i co chcę dalej w życiu robić, a warsztaty pomogły wybrać mi kierunek, w którym powinienem się kształcić, i mój przyszły zawód – mówi Piotr Bielski, obecnie uczeń Technikum nr 1 w Zespole Szkół Samochodowych w Olsztynie. – Warsztaty polegały przede wszystkim na poznaniu siebie. Uczono nas asertywności i komunikacji z innymi. Dobrze wspomina zajęcia również inna uczestniczka warsztatów. – Najbardziej podobało mi się to, że mogliśmy rozmawiać i próbować rozwiązywać nasze problemy. Dzięki zajęciom stałam się otwarta na ludzi i przekonałam się, co chcę w życiu osiągnąć. Teraz wiem, że chciałabym się realizować w pracy biurowej – podkreśla Izabela Malessa, uczennica Zespołu Szkół Ekonomicznych im. Mikołaja Kopernika w Olsztynie. Projekt był realizowany od 1 sierpnia 2006 r. do 31 marca 2008 r. i skierowany został do uczniów z powiatów działdowskiego i szczycieńskiego w województwie warmińsko-mazurskim. Wzięło w nim udział 211 uczniów z 14 szkół z terenu tych dwóch powiatów. „Dobre praktyki Europejskiego Funduszu Społecznego w Polsce”, MRR, Warszawa 2009, s. 49-50 60 Poznajmy się lepiej z EFS Schemat planszy przy stacji E (wypełniają wszystkie grupy) Grupa 6 Zadanie nr 1 Zadanie nr 3 Co to są fundusze europejskie? Przykład projektu: ………………………………… …………………………………. Z jakich funduszy może korzystać Polska? Przykład projektu: …………………………………. …………………………………. Komu pomaga EFS? Przykład projektu: …………………………………. …………………………………. Na jakie działania można przeznaczyć pieniądze z EFS? Przykład projektu: …………………………………. …………………………………. Grupa 1 Grupa 2 Grupa 3 Grupa 4 Projekty wlepek (przygotowują wszystkie grupy) 6 Poznajmy się lepiej z EFS 61 Materiał pomocniczy nr 7 U1 – zadania dla grup przy stacji U Grupa I 7 Bez Unii Europejskiej nie byłoby Europejskiego Funduszu Społecznego. Na tej stacji dowiesz się, jak powstawał nasz wspólny europejski dom i jak zmieniał się EFS. Wasza grupa cofnie się do lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku. A oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie teksty i odpowiedzcie na pytania (uzupełnijcie odpowiednie informacje na planszy): Ile państw utworzyło Europejską Wspólnotę Węgla i Stali – prekursorkę Unii Europejskiej? Jakie wspólne działania podejmowały państwa członkowskie? Kto mógł korzystać z EFS? 2. Wyobraź sobie, że jesteś Włochem, żyjącym w latach 50. XX wieku. Jesteś bezrobotny i musiałeś przeprowadzić się na północ kraju, żeby znaleźć pracę. Na szczęście możesz skorzystać z EFS i nauczyć się nowego zawodu. Napisz kartkę pocztową do swojego przyjaciela i poinformuj go, czego się nauczyłeś i jak podoba ci się nowa praca. Grupa 2 Bez Unii Europejskiej nie byłoby Europejskiego Funduszu Społecznego. Na tej stacji dowiesz się, jak powstawał nasz wspólny europejski dom i jak zmieniał się EFS. Wasza grupa cofnie się do lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. A oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie teksty i odpowiedzcie na następujące pytania (uzupełnijcie odpowiednie informacje na planszy): Ile państw należało do Unii w latach 70.? Jakie wspólne działania podejmowały państwa członkowskie? Kto mógł korzystać z EFS? 2. Jesteście szefami kampanii społecznej wspierającej zatrudnienie osób niepełnosprawnych. Zaprojektujcie billboard promujący osoby niepełnosprawne na rynku pracy. 62 Poznajmy się lepiej z EFS 7 Grupa 3 Bez Unii Europejskiej nie byłoby Europejskiego Funduszu Społecznego. Na tej stacji dowiesz się, jak powstawał nasz wspólny europejski dom i jak zmieniał się EFS. Wasza grupa cofnie się do lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. A oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie teksty i odpowiedzcie na następujące pytania (uzupełnijcie odpowiednie informacje na planszy): Ile państw należało do Unii w latach 80.? Jakie wspólne działania podejmowały państwa członkowskie? Kto mógł korzystać z EFS? 2. Wyobraźcie sobie, że właśnie ukończyliście studia oraz kursy EFS i chcecie znaleźć pracę. Przygotujcie swój życiorys, w którym poinformujecie Waszych przyszłych pracodawców o swoich umiejętnościach. Grupa 4 Bez Unii Europejskiej nie byłoby Europejskiego Funduszu Społecznego. Na tej stacji dowiesz się, jak powstawał nasz wspólny europejski dom i jak zmieniał się EFS. Wasza grupa cofnie się do lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. A oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie teksty i odpowiedzcie na następujące pytania (uzupełnijcie odpowiednie informacje na planszy): Ile państw należało do Unii w latach 90. (do 1995 roku Unia liczyła 12 członków)? Jakie wspólne działania podejmowały państwa członkowskie? Kto mógł korzystać z EFS? 2. W latach 90. EFS pomagał m.in. ludziom starszym. Wymyślcie rebus do wyrazu „doświadczenie”. Poznajmy się lepiej z EFS 63 Materiał pomocniczy nr 8 U2 – zadania dla grup przy stacji U Schemat planszy (uzupełniają ją wszystkie grupy). Okres Liczba państw Wspólne działania Kto korzystał z EFS? Lata 50. i 60. 8 Lata 70. Lata 80. Lata 90. Zadania dla grupy 1 (tekst i karta pocztowa) Tekst dla grupy 1 Lata 50. i 60. Historia Unii Europejskiej Unię Europejską utworzono po to, aby położyć kres krwawym wojnom, wybuchającym często pomiędzy sąsiadującymi krajami, z których najstraszliwszą była II wojna światowa. Od 1952 r. Europejska Wspólnota Węgla i Stali jednoczy gospodarczo i politycznie państwa Europy, by tym samym zapewnić długotrwały pokój. Założyło ją sześć krajów: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy. (…) Lata sześćdziesiąte (…) to pomyślny okres dla gospodarki, między innymi ze względu na likwidację ceł w handlu pomiędzy państwami członkowskimi. Państwa te postanawiają również wspólnie sprawować kontrolę nad produkcją żywności, tak by nikomu jej nie zabrakło. 8 Źródło: www.europa.eu Historia Europejskiego Funduszu Społecznego „W 1957 roku traktatem rzymskim ustanowiono Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), a wraz z nią EFS w celu rozwijania możliwości zawodowych we Wspólnocie poprzez promocję zatrudnienia oraz zwiększanie geograficznej i zawodowej mobilności pracowników (…). Fundusz pomagał pracownikom (…) przyznając zasiłki na przekwalifikowanie się. Udzielał też wsparcia przy zmianie miejsca zamieszkania osobom bezrobotnym, które opuściły swój region, aby poszukiwać zatrudnienia gdzie indziej (…). W latach 50. i 60. gospodarka europejska kwitła, a bezrobocie uznawano za zjawisko wyjątkowe. Jednak we Włoszech mieszkało prawie dwie trzecie bezrobotnych w EWG, czyli niemal 1,7 miliona osób bez pracy. W latach 1955-1971 aż 9 milionów pracowników z południowych Włoch przeniosło się w poszukiwaniu zatrudnienia na uprzemysłowioną północ lub w dalsze strony. A zatem Włosi stali się głównymi beneficjentami EFS w zakresie dotacji na przekwalifikowanie i przesiedlanie pracowników. Z drugiej strony Niemcy Zachodnie korzystały z EFS w celu przekwalifikowywania osób, które uległy wypadkowi w miejscu pracy. Źródło: www.lpb.wsl.com.pl 64 Poznajmy się lepiej z EFS 8 Alessandro Benetti Via Torino 43 8 5 6 3 7 Milano Zadania dla grupy 2 (tekst) Tekst dla grupy 2 Lata 70. 8 Historia Unii Europejskiej Dania, Irlandia i Wielka Brytania przystępują do Unii Europejskiej 1 stycznia 1973 r., powiększając tym samym liczbę jej członków do dziewięciu (…). Dzięki polityce regionalnej UE ogromne sumy zaczynają napływać do biedniejszych regionów, wspierając tworzenie miejsc pracy i infrastruktury. Parlament Europejski umacnia swój wpływ na sprawy unijne, a w 1979 r. obywatele po raz pierwszy wybierają jego członków w bezpośrednich wyborach. Źródło: www.europa.eu Historia Europejskiego Funduszu Społecznego EFS zreformowano w 1971 roku: finansowanie ukierunkowano na konkretne grupy i kategorie osób, a budżet zwiększono. Rolnicy i robotnicy rolni odchodzący z rolnictwa zaczęli kwalifikować się do uzyskania wsparcia w 1972 roku. W 1975 roku EFS otworzył się dla przemysłu odzieżowego (…). Do końca lat 70. bezrobocie wśród ludzi młodych znacząco wzrosło, a rozwiązanie tego problemu stało się priorytetem dla EFS. W reakcji na rosnącą rolę kobiet w miejscu pracy EFS zaczął udzielać większego wsparcia kobietom, które utraciły pracę, wchodziły po raz pierwszy na rynek pracy lub wracały do pracy po przerwie w zatrudnieniu. Fundusz zaczął się też zajmować innymi grupami, takimi jak osoby niepełnosprawne i pracownicy w starszym wieku (powyżej 50. roku życia). Źródło: www.lpb.wsl.com.pl Poznajmy się lepiej z EFS 65 Zadania do zadania grupy 3 (tekst i karta pracy) Tekst dla grupy 3 Lata 80. 8 Historia Unii Europejskiej Po strajkach w stoczni gdańskiej latem 1980 r. polski związek zawodowy Solidarność i jego przywódca Lech Wałęsa urastają do rangi symbolu w Europie i na świecie. W 1981 r. Grecja staje się dziesiątym członkiem UE, Hiszpania i Portugalia przystępują do niej pięć lat później. W 1986 r. podpisano Jednolity Akt Europejski. Jest to traktat tworzący podstawy dla szeroko zakrojonego sześcioletniego programu, mającego na celu usunięcie przeszkód dla wolnego przepływu handlu w UE, a w konsekwencji utworzenia „jednolitego rynku”. Źródło: www.europa.eu Historia Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytetami EFS stały się szkolenia zawodowe oraz szkolenia z zakresu wykorzystania nowych technologii. Finansowanie z EFS ukierunkowano na młodych ludzi z niewielkimi szansami na znalezienie pracy ze względu na brak kwalifikacji zawodowych lub nieodpowiednie przeszkolenie, jak również na osoby długotrwale bezrobotne. Rozszerzono także jego zasięg o osoby, które nie ukończyły szkoły. EFS pomagał też kobietom w wejściu na rynek pracy (…). Zwiększono też środki EFS. Ponad 2 miliony osób rocznie zdobywało kwalifikacje zawodowe lub pracę przy pomocy EFS. Źródło: www.lpb.wsl.com.pl NASZ BLOG Jesteśmy gotowi do pracy!!! ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… Dodaj komentarz: 66 Poznajmy się lepiej z EFS Nasza szkoła Nasza klasa O nas Projekty Plany Galeria Napisz do nas! Zadania dla grupy 4 (tekst) 8 Tekst dla grupy 4 Lata 90. Historia Unii Europejskiej Upadek komunizmu w państwach Europy Środkowo-Wschodniej sprzyja zbliżeniu obywateli sąsiadujących ze sobą krajów. W 1993 r. ukończono proces tworzenia jednolitego rynku z jego „czterema wolnościami”, czyli swobodą przepływu towarów, usług, osób i kapitału. (…) Obywatele są zainteresowani kwestiami ochrony środowiska, a także współpracy w zakresie bezpieczeństwa i obrony. W 1995 r. Unii przybywa trzech nowych członków: to Austria, Finlandia i Szwecja. Małe miasteczko w Luksemburgu daje nazwę układowi z Schengen, który stopniowo zapewni obywatelom możliwość podróżowania bez kontroli paszportowych na granicach. Dzięki wsparciu UE miliony młodych ludzi podejmują studia za granicą. Telefony komórkowe i internet ułatwiają komunikację coraz większej liczbie osób. Źródło: www.europa.eu Historia Europejskiego Funduszu Społecznego W ramach EFS nadal szkolono osoby młode, bezrobotne i wykluczone z rynku pracy. Ponieważ Europa zaczęła borykać się z problemem starzenia się populacji, EFS przydzielił też więcej funduszy na szkolenie osób starszych w miejscu pracy, umożliwiając im wydłużenie okresu zatrudnienia albo powrót na rynek pracy. Wspierał też inicjatywy zapewniające opiekę osobom starszym tak, aby członkom ich rodzin dać szansę pozostania w pracy lub powrotu do niej. (…) Inicjatywy te doprowadziły do ustanowienia trzech głównych programów wspólnotowych: EUROFORM, który testował nowe metody kształcenia zawodowego i zatrudnienia HORIZON, który zapewniał szkolenia dla osób niepełnosprawnych oraz NOW (New Opportunities for Women – Nowe szanse dla kobiet), który poszukiwał sposobów na łatwe wprowadzanie lub przywracanie kobiet na rynek pracy. Ustanowiono nowe programy (…): YOUTHSTART, pomagający młodym ludziom bez kwalifikacji w zdobyciu pierwszej pracy INTEGRA, pomagający takim grupom, jak samotni rodzice, osoby bezdomne, uchodźcy, więźniowie i byli więźniowie w znalezieniu stałej pracy, i zwalczający dyskryminację ze względu na rasę czy inne przesłanki w sytuacjach kształcenia i zatrudnienia oraz ADAPT, wspomagający ludzi w dostosowywaniu się do zmian w biznesie i przemyśle, na przykład poprzez szkolenia z zakresu technologii informatycznych. Źródło: www.lpb.wsl.com.pl Poznajmy się lepiej z EFS 67 Materiał pomocniczy nr 9 R1 – zadania dla grup przy stacji R Grupa I 9 W latach 2007-2013 na terenie całego kraju funkcjonowały 52 Regionalne Ośrodki Europejskiego Funduszu Społecznego (po kilka w każdym województwie). Ich misją jest pomoc w wykorzystaniu środków finansowych pochodzących z Unii Europejskiej w taki sposób, aby jak najlepiej służyły one rozwojowi regionów oraz poprawiały sytuację ich mieszkańców na rynku pracy. Źródło: www.roefs.pl Wasze zadania: 1. Na mapie konturowej Polski przyklejcie województwa: podkarpackie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie i łódzkie. Następnie znajdźcie odpowiednią nazwę stolicy/siedziby władz samorządu terytorialnego każdego z nich i przyklejcie pasek z nazwą na mapie. 2. Na stronie www.roefs.pl odszukajcie miejscowości, w których mieszczą się siedziby Regionalnych Ośrodków EFS w każdym z zaznaczonych wcześniej województw i naklejcie ich nazwy na mapie. 3. Województwo warmińsko-mazurskie to wspaniałe jeziora i dziewicza przyroda. Jesteście właścicielami ośrodka wypoczynkowego w pięknej, cichej okolicy. Na kartce papieru zaprojektujcie stronę internetową Waszego ośrodka. Grupa 2 W latach 2007-2013 na terenie całego kraju funkcjonowały 52 Regionalne Ośrodki Europejskiego Funduszu Społecznego (po kilka w każdym województwie). Ich misją jest pomoc w wykorzystaniu środków finansowych pochodzących z Unii Europejskiej w taki sposób, aby jak najlepiej służyły one rozwojowi regionów oraz poprawiały sytuację ich mieszkańców na rynku pracy. Źródło: www.roefs.pl Wasze zadania: 1. Na mapie konturowej Polski przyklejcie województwa: kujawsko-pomorskie, mazowieckie, świętokrzyskie i lubuskie. Następnie znajdźcie odpowiednią nazwę stolicy/siedziby władz samorządu terytorialnego każdego z nich i przyklejcie pasek z nazwą na mapie. 2. Na stronie www.roefs.pl odszukajcie miejscowości, w których mieszczą się siedziby Regionalnych Ośrodków EFS w każdym z zaznaczonych wcześniej województw i naklejcie ich nazwy na mapie. 3. Województwo świętokrzyskie słynie z sympatycznych czarownic, które raz do roku przylatują tu na swoich miotłach. Na kartce papieru zaprojektujcie plakat zapraszający do udziału w zlocie czarownic. 68 Poznajmy się lepiej z EFS 9 Grupa 3 W latach 2007-2013 na terenie całego kraju funkcjonowały 52 Regionalne Ośrodki Europejskiego Funduszu Społecznego (po kilka w każdym województwie). Ich misją jest pomoc w wykorzystaniu środków finansowych pochodzących z Unii Europejskiej w taki sposób, aby jak najlepiej służyły one rozwojowi regionów oraz poprawiały sytuację ich mieszkańców na rynku pracy. Źródło: www.roefs.pl Wasze zadania: 1. Na mapie konturowej Polski przyklejcie województwa: małopolskie, podlaskie, zachodniopomorskie i śląskie. Następnie znajdźcie odpowiednią nazwę stolicy/ siedziby władz samorządu terytorialnego każdego z nich i przyklejcie pasek z nazwą na mapie. 2. Na stronie www.roefs.pl odszukajcie miejscowości, w których mieszczą się siedziby Regionalnych Ośrodków EFS w każdym z zaznaczonych wcześniej województw i naklejcie ich nazwy na mapie. 3. Województwo małopolskie słynie z pysznych, aromatycznych oscypków. Napiszcie krótki tekst reklamujący te specjały. Wykorzystajcie w nim następujące wyrazy: „owce”, „góry”, „baca”, „muzyka”. Grupa 4 W latach 2007-2013 na terenie całego kraju funkcjonowały 52 Regionalne Ośrodki Europejskiego Funduszu Społecznego (po kilka w każdym województwie). Ich misją jest pomoc w wykorzystaniu środków finansowych pochodzących z Unii Europejskiej w taki sposób, aby jak najlepiej służyły one rozwojowi regionów oraz poprawiały sytuację ich mieszkańców na rynku pracy. Źródło: www.roefs.pl Wasze zadania: 1. Na mapie konturowej Polski przyklejcie województwa: opolskie, pomorskie, dolnośląskie i lubelskie. Następnie znajdźcie odpowiednią nazwę stolicy/ siedziby władz samorządu terytorialnego każdego z nich i przyklejcie pasek z nazwą na mapie. 2. Na stronie www.roefs.pl odszukajcie miejscowości, w których mieszczą się siedziby Regionalnych Ośrodków EFS w każdym z zaznaczonych wcześniej województw i naklejcie ich nazwy na mapie. 3. Województwo pomorskie to morze, plaże i bursztyny. Jesteście znanymi projektantami mody. Jak Waszym zdaniem powinna wyglądać najmodniejsza bursztynowa biżuteria? Narysujcie Waszą propozycję. Poznajmy się lepiej z EFS 69 Materiał pomocniczy nr 10 R2 – zadania dla wszystkich grup przy stacji R Mapę konturową należy odpowiednio powiększyć. 10 70 Poznajmy się lepiej z EFS Propozycja wykonania puzzli pomorskie 10 warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie podlaskie kujawsko-pomorskie mazowieckie wielkopolskie lubuskie łódzkie lubelskie dolnośląskie opolskie świętokrzyskie śląskie podkarpackie małopolskie Etykietki z nazwami miast 10 Bydgoszcz / Toruń Lublin Gorzów Wielkopolski / Zielona Góra Łódź Kraków Wrocław Warszawa Opole Rzeszów Białystok Gdańsk Katowice Kielce Olsztyn Poznań Szczecin Sieradz Jelenia Góra Poznajmy się lepiej z EFS 71 Materiał pomocniczy nr 11 O1 – zadania dla grup przy stacji O Grupa I Unia Europejska od lat prowadzi politykę, której celem jest zachęcanie mieszkańców Europy do nauki języków obcych. Europejski Fundusz Społeczny przeznacza miliony euro na rozwój wykształcenia, kompetencji i naukę języków obcych w każdym z krajów członkowskich. Pewnie każdy z Was chciałby biegle władać językiem angielskim czy niemieckim. Warto zacząć uczyć się już dziś. Oto Wasze zadania: 11 1. Przeczytajcie tekst i wymyślcie teksty dialogu do komiksu, w którym bohater przekonuje rówieśnika, że warto uczyć się języków obcych. 2. Dopasujcie intuicyjnie czeskie słowa do polskich odpowiedników. 3. Wykonajcie zadanie pokazujące Wasze predyspozycje do nauki języków obcych. Grupa 2 Unia Europejska od lat prowadzi politykę, której celem jest zachęcanie mieszkańców Europy do nauki języków obcych. Europejski Fundusz Społeczny przeznacza miliony euro na rozwój wykształcenia, kompetencji i naukę języków obcych w każdym z krajów członkowskich. Pewnie każdy z Was chciałby biegle władać językiem angielskim czy niemieckim. Warto zacząć uczyć się już dziś. Oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie tekst. Wyobraźcie sobie, że zostaliście szkolnymi koordynatorami projektu „Tydzień języków obcych”. Sporządźcie listę pomysłów, co mogłoby się dziać w tym czasie w placówce (np. hasło przewodnie, zaproszeni goście, zadania dla klas, imprezy, itp.). 2. Dopasujcie intuicyjnie francuskie słowa do polskich odpowiedników. 3. Wykonajcie zadanie pokazujące Wasze predyspozycje do nauki języków obcych. Grupa 3 Unia Europejska od lat prowadzi politykę, której celem jest zachęcanie mieszkańców Europy do nauki języków obcych. Europejski Fundusz Społeczny przeznacza miliony euro na rozwój wykształcenia, kompetencji i naukę języków obcych w każdym z krajów członkowskich. Pewnie każdy z Was chciałby biegle władać językiem angielskim czy niemieckim. Warto zacząć uczyć się już dziś. Oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie tekst, a następnie wyobraźcie sobie, że pracujecie w biurze regionalnym EFS i do Waszych zadań należy wysyłanie korespondencji. Dobierzcie właściwą informację do odpowiedniego adresata. 2. Dopasujcie intuicyjnie angielskie słowa do polskich odpowiedników. 3. Wykonajcie zadanie pokazujące Wasze predyspozycje do nauki języków obcych. 72 Poznajmy się lepiej z EFS Grupa 4 11 Unia Europejska od lat prowadzi politykę, której celem jest zachęcanie mieszkańców Europy do nauki języków obcych. Europejski Fundusz Społeczny przeznacza miliony euro na rozwój wykształcenia, kompetencji i naukę języków obcych w każdym z krajów członkowskich. Pewnie każdy z Was chciałby biegle władać językiem angielskim czy niemieckim. Warto zacząć uczyć się już dziś. Oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie tekst i wyjaśnijcie w kilku zdaniach, jak rozumiecie sens maksymy „Zjednoczeni w różnorodności”. 2. Dopasujcie intuicyjnie niemieckie słowa do polskich odpowiedników. 3. Wykonajcie zadanie pokazujące Wasze predyspozycje do nauki języków obcych. Materiał pomocniczy nr 12 O2 – zadania dla grup przy stacji O Tekst i karty pracy dla grupy 1 12 Tekst dla grupy 1 Unia zachęca do nauki języków obcych Rada Europejska, czyli szefowie państw i rządów, już na szczycie w Barcelonie w 2002 r. wezwała do nauki nawet dwóch języków obcych od najmłodszych lat. Decydenci w Brukseli chcą byśmy zaczęli się wzajemnie poznawać: prowadząc swobodne rozmowy na zagranicznych wakacjach, wymianę poglądów przy stole biesiadnym, wspólnie oglądając filmy czy uprawiając sporty. Narzędzie umożliwiające tak pojmowaną integrację nasuwa się automatycznie – język. Unijne organizacje posługują się różnymi metodami i sposobami, mającymi przekonać do idei wielojęzyczności oraz dialogu międzynarodowego. Źródło: www.twojaeuropa.pl Poznajmy się lepiej z EFS 73 Zadanie pierwsze dla grupy 1 12 Wpisz wypowiedzi bohaterów w dymki 74 Poznajmy się lepiej z EFS Zadanie drugie dla grupy 1 Połącz strzałkami 12 mám nápad mandat bydliště wiewiórka mandelinka bramborová plaster plátek parasol veverka gwiazdozbiór dočasně miejsce zamieszkania parek v rohliku chwilowy deštník mam pomysł konstelace hot-dog pokuta ubikacja záchod miłość laska stonka ziemniaczana Legenda dla nauczyciela: mám nápad – mam pomysł deštník – parasol bydliště – miejsce zamieszkania mandelinka bramborová – stonka ziemniaczana plátek – plaster veverka – wiewiórka dočasně – chwilowy parek v rohliku – hot-dog konstelacje – gwiazdozbiór pokuta – mandat záchod – ubikacja laska – miłość Tekst i karty pracy dla grupy 2 Tekst dla grupy 2 12 Unia zachęca do nauki języków obcych Komisja Europejska i Rada Europy zorganizowały w 2001 roku Europejski Rok Języków. 26 września ogłoszono dorocznym Europejskim Dniem Języków. W 2005 roku w ramach programu „Im więcej znasz języków, tym większym jesteś człowiekiem”, Komisja Europejska uruchomiła specjalny portal internetowy, poświęcony wszystkim językom urzędowym Unii Europejskiej www.europa.eu.int/languages. Powołano nawet specjalnego komisarza ds. wielojęzyczności (…). Jednym z jego zadań jest sprawowanie nadzoru nad Centrum Tłumaczeń dla Organów Unii Europejskiej (The Translation Centre for the Bodies of the European Union), które zajmuje się tłumaczeniem różnej natury aktów prawnych UE na wszystkie języki urzędowe (jest ich 23). Oczywiście, każdy ma prawo dostępu do tych dokumentów. Źródło: www.twojaeuropa.pl Poznajmy się lepiej z EFS 75 Zadanie pierwsze dla grupy 2 TYDZIEŃ JĘZYKÓW OBCYCH W ……………………………………………………………………… 12 Lp. Zadanie (co trzeba wykonać?) Kto to zrobi? W jakiej formie? 1 2 3 4 5 Zadanie drugie dla grupy 2 Połącz strzałkami 12 76 rendez-vous adres vis-à-vis ubikacja menu spis potraw parapluie parasol toilette biżuteria adresse zasady grzecznościowe bijou naprzeciwko savoir-vivre spotkanie concert święto délicat licencja fête koncert licence delikatny Poznajmy się lepiej z EFS Legenda dla nauczyciela: rendez-vous – spotkanie vis-à-vis – naprzeciwko menu – spis potraw parapluie – parasol toilette – ubikacja adresse – adres bijou – biżuteria savoir-vivre – zasady grzecznościowe concert – koncert délicat – delikatny fête – święto licence – licencja Tekst i karty pracy dla grupy 3 Tekst dla grupy 3 Unia zachęca do nauki języków obcych 12 Unia Europejska uruchomiła co najmniej kilkanaście programów propagujących i realizujących naukę języków obcych. Pomysły te obejmują takie działania, jak wymiany i szkolenia dla studentów, nauczycieli, rozmaitych instruktorów oraz całych klas pomiędzy państwami. Przywołać można na przykład zainicjowane w 2007 roku przedsięwzięcie edukacyjne „Uczenie się przez całe życie”(Lifelong Learning Programme). Zadaniem programu jest rozszerzanie współpracy europejskiej w dziedzinie edukacji. Jej różne formy obejmują dzieci, młodzież i dorosłych – od przedszkola po uniwersytet. ERASMUS – skierowany jest do szkół wyższych, ich studentów i pracowników. Umożliwia między innymi wyjazdy studentów za granicę na część studiów i na praktykę. LEONARDO DA VINCI – celem programu jest promowanie mobilności pracowników na europejskim rynku pracy oraz podnoszenie jakości i innowacyjności kształcenia i szkolenia zawodowego. COMENIUS – adresowany do osób i instytucji zaangażowanych w edukację od przedszkoli po szkoły średnie. Uczniowie, nauczyciele i całe społeczności szkolne mają możliwość ściśle współpracować z partnerami z innych krajów uczestniczących w programie. GRUNTVIG – dotyczy ogólnej niezawodowej edukacji osób dorosłych i skierowany jest do organizacji działających w obszarze szeroko rozumianej edukacji dorosłych, ich słuchaczy i pracowników. Źródło: www.twojaeuropa.pl i www.frse.org.pl Zadanie pierwsze dla grupy 3 Tematyka ulotek wymiana z Francją 17-letnich uczniów 12 Nazwa programu Comenius Adresat licea, technika praktyki studenckie w Hiszpanii nauka języka angielskiego dla nauczycieli klas I-III międzynarodowy projekt plastyczny dla dzieci w wieku 4-6 lat kurs komputerowy dla sekretarek z wiejskich szkół podstawowych telekonferencja z rówieśnikami z Niemiec dla klas 5 Poznajmy się lepiej z EFS 77 Zadanie drugie dla grupy 3 Połącz strzałkami 12 match stacja Legenda dla nauczyciela: front akcja dress odprężenie action tydzień relax sznurek report sukienka safe sprawozdanie stadion – stacja week – tydzień string – sznurek stop – zatrzymać start – zaczynać safe – sejf report – sprawozdanie relax – odprężenie action – akcja dress – sukienka front – przód match – mecz start przód stop sejf string zaczynać week mecz station zatrzymać Tekst i karty pracy dla grupy 4 Tekst dla grupy 4 12 Unia zachęca do nauki języków obcych Widać wyraźnie, że Unia Europejska zgadza się z twierdzeniem libańskiego pisarza, mieszkającego we Francji, przewodniczącego grupy intelektualistów przy Komisji Europejskiej, Amina Maaloufa: „Nic tak nie pogłębi procesu integracji, jak propagowanie i zrealizowanie pomysłu „przybranego języka własnego” przez każdego obywatela Unii. Oczywiście, z poszanowaniem wielojęzyczności narodów europejskich, co zawsze będzie wartością pierwszorzędną”. Ta wypowiedź harmonizuje z maksymą Unii Europejskiej – „Zjednoczeni w różnorodności” (United in diversity) i w pełni oddaje ideę, którą rozwija na Starym Kontynencie UE. Źródło: www.twojaeuropa.pl 78 Poznajmy się lepiej z EFS Zadanie pierwsze dla grupy 4 Zjednoczeni w różnorodności 12 …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… Zadanie drugie dla grupy 4 Połącz strzałkami 12 Matte wazon Legenda dla nauczyciela: Spule wentyl Titel wydrukować Wase ziemniak Ventil ciemnowłosy Veranda przecier Akte mundur Matte – mata Spule – szpulka Titel – tytuł Wase – wazon Ventil – wentyl Veranda – weranda Akte – przepis, akt drucken – wydrukować dunkelhaarige – ciemnowłosy Kartoffel – ziemniak Mus – przecier Uniform – mundur drucken tytuł dunkelhaarige szpulka Kartoffel weranda Mus przepis, akt Uniform mata Poznajmy się lepiej z EFS 79 Karta pracy do zadania 3 (rozwiązują wszystkie grupy) Zadania przygotowano na podstawie materiałów: www.edulandia.pl 12 Zadanie to ma na celu sprawdzenie, czy potraficie samodzielnie zauważyć zasady gramatyczne obowiązujące w języku obcym. Przeanalizujcie dokładnie słowniczek i formy wyrazów w zdaniach oraz ich polskie tłumaczenia. Zastanówcie się, jakie reguły gramatyczne występują w tym fikcyjnym języku: tada – dziewczynka merider – czytać opes – książka sala – pokój bin – mały. Tada merida opesen in sala. – Dziewczynka czyta książkę w pokoju. Tadas meridas opesens in salas. – Dziewczynki czytają książki w pokojach. Tada meridad opesen in bin sala. – Dziewczynka czytała książkę w małym pokoju. Wyjaśnijcie zasady gramatyczne forma występująca w tekście bezokolicznik reguła gramatyczna posiada zakończenie – er przykład merider liczba mnoga rzeczownika biernik liczby pojedynczej rzeczownika opesen liczba mnoga czasownika czas przeszły czasownika dodaje się końcówkę –…. do formy czasu ………………………………… rodzaj żeński czasownika związek przymiotnika z rzeczownikiem merida przymiotnik występuje ……………… rzeczownikiem Zadanie nieobowiązkowe. Jeśli je wykonacie prawidłowo, macie szansę na zdobycie dodatkowych pieniędzy (3 monety o nominale 1 euro). Zapoznajcie się z podanymi wyrazami i przetłumaczcie zdanie z języka polskiego na język fikcyjny (pamiętajcie o zasadach gramatycznych). dana – mama viser – oglądać alt – film bat – kryminalny Mama ogląda film kryminalny – 80 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 13 P1 – zadania dla grup przy stacji P 13 Grupa 1 Na tej stacji dowiesz się, jak powstawała wspólna europejska waluta, jakie środki i dla kogo ma do zaoferowania Europejski Fundusz Społeczny. A oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie tekst nr 1 i uzupełnijcie luki na planszy. 2. Po zapoznaniu się z materiałem źródłowym nr 2 napiszcie oficjalny list do dyrektora Centrum Integracji Społecznej w Słupnie z prośbą o umożliwienie zwiedzenia obiektu, którego działalność rozpoczęła się dzięki pozyskaniu środków z EFS (pamiętajcie o prawidłowym układzie graficznym listu). Grupa 2 Na tej stacji dowiesz się, jak powstawała wspólna europejska waluta, jakie środki i dla kogo ma do zaoferowania Europejski Fundusz Społeczny. A oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie tekst nr 1 i uzupełnijcie luki na planszy. 2. Po przeczytaniu tekstu nr 2 zaprojektujcie rewers polskiej monety euro. Grupa 3 Na tej stacji dowiesz się, jak powstawała wspólna europejska waluta, jakie środki i dla kogo ma do zaoferowania Europejski Fundusz Społeczny. A oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie tekst nr 1 i uzupełnijcie luki na planszy. 2. Na podstawie tekstu nr 2 napiszcie kalendarium związane z wprowadzeniem euro. Grupa 4 Na tej stacji dowiesz się, jak powstawała wspólna europejska waluta, jakie środki i dla kogo ma do zaoferowania Europejski Fundusz Społeczny. A oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie tekst nr 1 i uzupełnijcie luki na planszy. 2. Na podstawie tekstu nr 2 stwórzcie uczniowski słowniczek wyjaśniający pojęcia: „euro”, „awers”, „rewers”, „moneta euro”, „banknot euro”, „mennica”, „waluta” (pamiętajcie o układzie wyrazów w słowniku). Poznajmy się lepiej z EFS 81 Materiał pomocniczy nr 14 P2 – zadania dla grup przy stacji P Tekst nr 1 dla grupy 1 i 2 Program Kapitał Ludzki realizowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz środków krajowych (budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego). 14 Na realizację programu Kapitał Ludzki w latach 2007-2013 przewidziano ponad 11,4 mld euro. Wkład finansowy Europejskiego Funduszu Społecznego to ponad 9,7 mld euro. Pozostałe środki tj. ponad 1,7 mld euro stanowią wkład krajowy, który został oszacowany na minimalnym poziomie, tj. 15%. (…) W ramach programu ok. 60% środków zostanie przeznaczonych na realizację wsparcia realizowanego przez regiony, natomiast ok. 40% skierowano na realizację wsparcia sektorowego na szczeblu centralnym. Podział środków finansowych pomiędzy województwa w ramach komponentu regionalnego został dokonany na podstawie liczby mieszkańców województwa, stopy bezrobocia, liczby małych i średnich przedsiębiorstw zarejestrowanych w województwie, liczby osób utrzymujących się z rolnictwa. Dodatkowe wsparcie finansowe otrzymało 5 województw Polski Wschodniej w celu przyspieszenia procesów rozwojowych i pełniejszego włączenia tych obszarów w procesy tworzenia wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. PODZIAŁ ŚRODKÓW W RAMACH PROGRAMU KAPITAŁ LUDZKI NA POSZCZEGÓLNE PRIORYTETY Priorytet Wkład UE (EUR) Wkład krajowy (EUR) Ogółem (EUR) I. Zatrudnienie i integracja społeczna 430 260 954 75 928 404 506 189 358 II. Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących 661 310 120 116 701 786 778 011 906 III. Wysoka jakość systemu oświaty 855 300 828 150 935 440 1 006 236 268 IV. Szkolnictwo wyższe i nauka 816 311 813 144 055 026 960 366 839 V. Dobre rządzenie 519 225 980 91 628 114 610 854 094 VI. Rynek pracy otwarty dla wszystkich 1 918 389 821 338 539 380 2 256 929 201 VII. Promocja integracji społecznej 1 319 970 145 232 935 908 1 552 906 053 VIII. Regionalne kadry gospodarki 1 350 207 670 238 271 942 1 588 479 612 IX. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach 1 447 911 629 255 513 817 1 703 425 446 X. Pomoc techniczna 388 287 040 68 521 242 456 808 282 Źródło: www.efs.gov.pl 82 Poznajmy się lepiej z EFS Tekst nr 1 dla grupy 3 i 4 14 Program Kapitał Ludzki realizowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz środków krajowych (budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego). Na realizację programu Kapitał Ludzki w latach 2007-2013 przewidziano ponad 11,4 mld euro. Wkład finansowy Europejskiego Funduszu Społecznego to ponad 9,7 mld euro. Pozostałe środki tj. ponad 1,7 mld euro stanowią wkład krajowy, który został oszacowany na minimalnym poziomie, tj. 15%. (…) W ramach programu ok. 60% środków zostanie przeznaczonych na realizację wsparcia realizowanego przez regiony, natomiast ok. 40% skierowano na realizację wsparcia sektorowego na szczeblu centralnym. Podział środków finansowych pomiędzy województwa w ramach komponentu regionalnego został dokonany na podstawie liczby mieszkańców województwa, stopy bezrobocia, liczby małych i średnich przedsiębiorstw zarejestrowanych w województwie, liczby osób utrzymujących się z rolnictwa. Dodatkowe wsparcie finansowe otrzymało 5 województw Polski Wschodniej w celu przyspieszenia procesów rozwojowych i pełniejszego włączenia tych obszarów w procesy tworzenia wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. WYSOKOŚĆ ŚRODKÓW PRZEZNACZONYCH NA FINANSOWANIE KOMPONENTU REGIONALNEGO W PODZIALE NA WOJEWÓDZTWA Województwo Priorytet VI Priorytet VII Priorytet VIII Priorytet IX Ogółem Dolnośląskie 154 250 306,87 106 133 694,90 108 564 977,36 116 420 974,87 485 369 954,00 Kujawsko-Pomorskie 127 265 283,64 87 566 339,79 89 572 286,22 96 053 931,35 400 457 841,00 Lubelskie 162 699 366,72 111 947 167,55 114 511 623,50 122 797 933,23 511 956 091,00 Lubuskie 56 833 041,07 39 104 626,52 400 00 424,91 42 894 942,51 178 833 035,00 Łódzkie 160 203 271,29 110 229 700,42 112 754 813,09 120 913 996,20 504 101 781,00 Małopolskie 187 691 910,69 129 143 574,40 132 101 961,08 141 661 145,83 590 598 592,00 Mazowieckie 288 268 283,59 198 346 302,69 202 889 967,07 217 571 525,65 907 076 079,00 Opolskie 55 403 840,67 38 121 248,77 38 994 520,20 41 816 248,36 174 335 858,00 Podkarpackie 137 388 741,10 94 531 900,95 96 697 412,60 103 694 647,35 432 312 702,00 Podlaskie 82 755 794,20 56 941 074,48 58 245 465,48 62 460 233,84 260 402 568,00 Pomorskie 119 334 625,25 82 109 559,22 83 990 503,17 90 068 238,36 375 502 926,00 Śląskie 234 555 741,11 161 085 822,13 165 085 822,13 177 031 790,69 738 062 125,00 Świętokrzyskie 100 898 456,29 69 424 341,47 71 014 695,82 76 153 473,42 317 490 967,00 Warmińsko-Mazurskie 99 405 388,37 68 397 018,94 69 963 839,66 75 026 575,02 605 931 485,00 Wielkopolskie 192 564 695,73 132 496 350,11 135 531 541,27 145 338 897,89 605 931 485,00 Zachodniopomorskie 97 410 454,41 67 024 381,72 68 559 758,44 73 520 891,43 306 515 486,00 POLSKA 2 256 929 201,00 1 552 906 053,00 1 588 479 612,00 1 703 425 446,00 7 101 740 312,00 Źródło: www.efs.gov.pl Poznajmy się lepiej z EFS 83 Tekst nr 2 dla grupy 1 14 Centrum Integracji Społecznej w Słupnie powstało w dniu 1 lutego 2006 r. w ramach projektu „Przeciw wykluczeniu – Centrum Integracji Społecznej w Słupnie” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, funduszy własnych Gminy Słupno i Mazowieckiego Urzędu Marszałkowskiego. Siedzibą Centrum są pomieszczenia budynku będącego własnością Gminy Słupno, położonego w Słupnie przy ul. Warszawskiej 26A. Obszarem działania Centrum jest Gmina Słupno. Centrum Integracji Społecznej jest gospodarstwem pomocniczym Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Słupnie, którego celem jest przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i marginalizacji osób. Osoby te ze względu na swoją życiową sytuację nie są w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych i znajdują się w sytuacji powodującej ubóstwo oraz ograniczają ich udział w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym. CIS realizuje reintegrację zawodową i społeczną, świadcząc następujące usługi: 1. kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie ról społecznych i osiąganie pozycji społecznych 2. nabywanie umiejętności zawodowych i przyuczenie do zawodu, przekwalifikowanie lub podwyższanie kwalifikacji zawodowych 3. naukę planowania życia i zaspokajania potrzeb własnym staraniem 4. uczenie umiejętności racjonalnego gospodarowania posiadanymi środkami pieniężnymi. (…) Wnioskodawcą projektu „Przeciw wykluczeniu – Centrum integracji Społecznej w Słupnie” jest Gmina Słupno, realizatorem Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słupnie. (…) Całkowity koszt projektu – 1 196 249, 00 zł. Źródło: www.cis.slupno.eu Tekst nr 2 dla grupy 2, 3 i 4 Wprowadzenie euro Nazwa euro została wybrana na posiedzeniu Rady Europy w Madrycie w 1995 r. w ramach przygotowań do wprowadzenia wspólnej waluty. 1 stycznia 1999 r. decyzję o przyjęciu jednolitej waluty podejmuje 11 państw członkowskich: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy. Obecnie do strefy euro należy 17 państw: Cypr (od 2008 r.), Estonia (od 2011 r.), Grecja (od 2001 r.), Malta (od 2008 r.), Słowacja (od 2009 r.) i Słowenia (od 2007 r.). Oficjalnie monety i banknoty zostały jednak wprowadzone do obiegu dopiero 1 stycznia 2002 r. Źródło: www.ec.europa.eu 84 Poznajmy się lepiej z EFS Karty pracy dla grupy 1 Zadanie 1 W miejsce znaków zapytania wpiszcie odpowiednie wartości liczbowe PODZIAŁ ŚRODKÓW W RAMACH PROGRAMU KAPITAŁ LUDZKI NA POSZCZEGÓLNE PRIORYTETY 14 Priorytet Wkład UE (EUR) Wkład krajowy (EUR) Ogółem (EUR) I. Zatrudnienie i integracja społeczna 430 260 954 75 928 404 506 189 358 II. Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących 661 310 120 116 701 786 ? III. Wysoka jakość systemu oświaty 855 300 828 150 935 440 1 006 236 268 IV. Szkolnictwo wyższe i nauka ? 144 055 026 960 366 839 V. Dobre rządzenie 519 225 980 91 628 114 610 854 094 VI. Rynek pracy otwarty dla wszystkich 1 918 389 821 338 539 380 2 256 929 201 VII. Promocja integracji społecznej 1 319 970 145 232 935 908 1 552 906 053 VIII. Regionalne kadry gospodarki 1 350 207 670 238 271 942 1 588 479 612 IX. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach 1 447 911 629 ? 1 703 425 446 X. Pomoc techniczna 388 287 040 68 521 242 456 808 282 (powiększyć lub odrysować na formacie A4) 14 WZÓR PAPIERU LISTOWEGO Zadanie 2 Poznajmy się lepiej z EFS 85 Karty pracy dla grupy 2 Zadanie 1 W miejsce znaków zapytania wpiszcie odpowiednie wartości liczbowe PODZIAŁ ŚRODKÓW W RAMACH PROGRAMU KAPITAŁ LUDZKI NA POSZCZEGÓLNE PRIORYTETY 14 Priorytet Wkład UE (EUR) Wkład krajowy (EUR) Ogółem (EUR) I. Zatrudnienie i integracja społeczna 430 260 954 ? 506 189 358 II. Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących 661 310 120 116 701 786 778 011 906 III. Wysoka jakość systemu oświaty 855 300 828 150 935 440 1 006 236 268 IV. Szkolnictwo wyższe i nauka 816 311 813 144 055 026 960 366 839 V. Dobre rządzenie ? 91 628 114 610 854 094 VI. Rynek pracy otwarty dla wszystkich 1 918 389 821 338 539 380 2 256 929 201 VII. Promocja integracji społecznej 1 319 970 145 232 935 908 1 552 906 053 VIII. Regionalne kadry gospodarki 1 350 207 670 238 271 942 1 588 479 612 IX. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach 1 447 911 629 255 513 817 1 703 425 446 X. Pomoc techniczna 388 287 040 68 521 242 ? Zadanie 2 Projekt rewersu polskiej monety euro (należy odpowiednio powiększyć) 14 86 Poznajmy się lepiej z EFS Karty pracy dla grupy 3 Zadanie 1 14 OBSZARY FINANSOWANE Z EFS WOJEWÓDZTWA, KTÓRE OTRZYMAŁY NAJWIĘCEJ Z EFS Poznajmy się lepiej z EFS 87 Zadanie 2 Kalendarium wprowadzenia euro Data Wydarzenie 14 Karty pracy dla grupy 4 Zadanie 1 Liczba mieszkańców województwa łódzkiego wynosi w przybliżeniu 2 534 000 osób. Obliczcie, ile pieniędzy z EFS w przeliczeniu na jednego mieszkańca przypada w tym województwie? Możecie podać wartość w przybliżeniu. 14 ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Zadanie 2 Eurosłowniczek uczniowski Pojęcie 14 88 Poznajmy się lepiej z EFS Wyjaśnienie Materiał pomocniczy nr 15 A1 – zadania dla grup przy stacji A Grupa 1 15 Europejski Fundusz Społeczny wspiera rozwój zawodowy, pomaga zdobyć nowe umiejętności i kwalifikacje zawodowe. Każdy z Was ma pewnie swój wymarzony zawód. Czy wiecie, jakie umiejętności trzeba posiadać, aby w nim pracować? Oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie ogłoszenia i odpowiedzcie na pytania: Kto jest poszukiwany przez pracodawców? Jakie musi posiadać umiejętności? Co oferuje pracodawca? Uzupełnijcie tabelę. 2. W ostatnich latach powstało bardzo wiele nowych zawodów. Przeczytajcie charakterystykę zawodu merchandiser, a następnie uzupełnijcie informacje na planszy. Grupa 2 Europejski Fundusz Społeczny wspiera rozwój zawodowy, pomaga zdobyć nowe umiejętności i kwalifikacje zawodowe. Każdy z Was ma pewnie swój wymarzony zawód. Czy wiecie, jakie umiejętności trzeba posiadać, aby w nim pracować? Oto Wasze zadania: 1. Każdy zawód wymaga nie tylko odpowiednich umiejętności, ale również właściwych predyspozycji. Co powinno cechować lekarza, aktora, elektryka i nauczyciela? Uzupełnijcie tabelę podanymi wyrazami. 2. W ostatnich latach powstało bardzo wiele nowych zawodów. Przeczytajcie charakterystykę zawodu product manager, a następnie uzupełnijcie informacje na planszy. Grupa 3 Europejski Fundusz Społeczny wspiera rozwój zawodowy, pomaga zdobyć nowe umiejętności i kwalifikacje zawodowe. Każdy z Was ma pewnie swój wymarzony zawód. Czy wiecie, jakie umiejętności trzeba posiadać, aby w nim pracować? Oto Wasze zadania: 1. Wyobraźcie sobie, że w przyszłości będziecie ubiegać się o pracę na stanowisku asystenta/asystentki szefa w dużej firmie komputerowej. Jak powinno wyglądać Wasze CV, żebyście zostali zatrudnieni? Wypełnijcie formularz CV Janka/ki Kowalskiego/j. 2. W ostatnich latach powstało bardzo wiele nowych zawodów. Przeczytajcie charakterystykę zawodu screen designer, a następnie uzupełnijcie informacje na planszy. Poznajmy się lepiej z EFS 89 Grupa 4 15 Europejski Fundusz Społeczny wspiera rozwój zawodowy, pomaga zdobyć nowe umiejętności i kwalifikacje zawodowe. Każdy z Was ma pewnie swój wymarzony zawód. Czy wiecie, jakie umiejętności trzeba posiadać, aby w nim pracować? Oto Wasze zadania: 1. Przeczytajcie fragmenty z pamiętników czterech różnych osób i spróbujcie odgadnąć, jaki jest ich zawód. 2. W ostatnich latach powstało bardzo wiele nowych zawodów. Przeczytajcie charakterystykę zawodu coolhunter, a następnie uzupełnijcie informacje na planszy. Materiał pomocniczy nr 16 A2 – zadania dla grup przy stacji A Karta pracy i tekst dla grupy 1 16 Stanowisko 90 Poznajmy się lepiej z EFS Wymagania Warunki pracy Firma z branży logistycznej poszukuje Kierowco! 16 Jeśli posiadasz prawo jazdy kategorii C i E, kwalifikacje uprawniające do przewozu towarów oraz znasz język angielski w stopniu komunikatywnym, przyjdź do nas. Zaproponujemy ci umowę o pracę, atrakcyjne warunki wynagrodzenia oraz profesjonalne szkolenia w ramach pracy. Kontakt: [email protected] kierownika magazynu Wymagania: min. 3 lata doświadczenia w branży znajomość języka niemieckiego znajomość pakietu Office umiejętność pracy w zespole. Oferujemy: ciekawą i samodzielną pracę atrakcyjne zarobki miłą atmosferę pracy. CV prosimy przysyłać na adres: [email protected] Firma z branży reklamowej poszukuje osoby do pracy w sekretariacie Oczekujemy: bardzo dobrej znajomości języka Szkoła Języków Obcych POLIGLOTA zatrudni lektora języka portugalskiego francuskiego umiejętności obsługi komputera w środowisku Windows komunikatywności i samodzielności wysokiej kultury osobistej. Poszukujemy osób kreatywnych, biegle władających językiem portugalskim oraz posiadających doświadczenie w nauczaniu dorosłych. Gwarantujemy rozwój zawodowy i pracę w nowocześnie wyposażonych pracowniach językowych. Zarobki do uzgodnienia. Zatrudniona osoba może liczyć na ciekawą pracę, wysokie zarobki oraz motywacyjny system premiowania. Czekamy na Wasze CV: [email protected] CV: [email protected] Tekst do zadania 2 Merchandiser to osoba, której głównym zadaniem jest atrakcyjne ułożenie produktów na wystawach sklepowych. Oferty tego typu pracy najczęściej znaleźć można w centrach handlowych, supermarketach, a także w mniejszych sklepach, jeśli ich właścicielom zależy na ciekawym wyeksponowaniu oferowanego przez nich towaru. Chętni do wykonywania tego zawodu muszą mieć co najmniej średnie wykształcenie, wykazywać się kreatywnością i posiadać umiejętność myślenia przestrzennego. Źródło: www.praca.pl Poznajmy się lepiej z EFS 91 Karta pracy i tekst dla grupy 2 LEKARZ AKTOR ELEKTRYK NAUCZYCIEL 16 kreatywny posiadający dobrą intuicję łatwo nawiązujący kontakty komunikatywny samodzielny niezawodny miły służący pomocą potrafiący zawierać kompromisy uzdolniony artystycznie odpowiedzialny z poczuciem humoru wytrzymały cierpliwy otwarty na nowości tolerancyjny rzetelny wrażliwy dokładny potrafiący podejmować decyzje Tekst do zadania 2 Product manager to osoba, która zbiera informacje o klientach i ich potrzebach, szuka pomysłów na nowe produkty, opracowuje informacje o trendach na rynku (co się podoba konsumentom, co najlepiej się sprzedaje), wprowadza nowe produktów oraz udoskonala już istniejące, przygotowuje plan sprzedaży oraz ponosi odpowiedzialność za sukcesy i porażki swoich produktów. Osoba na tym stanowisku musi być otwarta na ludzi, posiadać wykształcenie marketingowe, gruntowną znajomość obsługi komputera oraz doświadczenie biznesowe. Product manager pracuje w biurze w branżach: finanse, bankowość, marketing, reklama. Źródło: www.praca.pl 92 Poznajmy się lepiej z EFS Karta pracy i tekst dla grupy 3 CURRICULUM VITAE Imię i nazwisko: 16 Jan Kowalski/Janina Kowalska Wykształcenie: Doświadczenie zawodowe: Umiejętności: Tekst do zadania 2 Screen designer wykonuje projekty programów i gier komputerowych. Osoba zainteresowana tego typu pracą musi posiadać wyższe wykształcenie techniczne na kierunku informatyka lub podobnym, być osobą niezwykle kreatywną, posiadającą zmysł estetyczny i znać język programowania aplikacji komputerowych. Możliwości zatrudnienia dla osób wykwalifikowanych w tym zakresie stwarzają firmy projektujące programy komputerowe. Źródło: www.praca.pl Karta pracy i tekst dla grupy 4 16 Tekst nr 1 Tekst nr 2 Tekst nr 4 Tekst nr 3 To był bardzo ciężki dzień. Najpierw musiałam zająć się małym chłopcem, który poparzył się gorącym mlekiem. Malec bardzo płakał, ale na szczęście obrażenia nie były takie groźne. Potem przez kilka godzin robiłam zastrzyki, zmieniałam opatrunki, mierzyłam ciśnienie… Wreszcie w domu. Dzisiejszy koncert był bardzo długi i bardzo udany. Były owacje na stojąco. Dobrze, że mogę wreszcie odpocząć, ja i moje skrzypce… Lp. Zawód Naprawdę nie rozumiem, dlaczego ludzie tak się śpieszą. Dzisiaj byłem wzywany do trzech wypadków. Na szczęście nikomu się nic nie stało. Ale dla piratów drogowych nie mam taryfy ulgowej, muszą ponieść karę. Jak te dzieciaki bałaganią! Wszędzie leżą papierki po cukierkach, ławki w klasie ubrudzone farbami, a w szatni pełno błota. Mam naprawdę dużo pracy. Ale kocham te moje urwisy Lp. Tekst nr 1 Tekst nr 3 Tekst nr 2 Tekst nr 4 Zawód Poznajmy się lepiej z EFS 93 Tekst do zadania 2 Coolhunter zbiera opinie klientów o konkretnym produkcie. Choć pracuje na zlecenie firmy produkującej dany produkt, to jego miejscem pracy jest otoczenie, w których normalnie przebywa. Przed osobami zainteresowanymi taką pracą nie stawia się konkretnych wymagań, wystarczy jedynie zapał i terminowe składania raportów. Dlatego może nim zostać każdy, kto przebywa w środowisku, do którego kierowany jest dany produkt, często sam będąc jego konsumentem. Z usług coolhunterów korzystają producenci żywności, napojów, alkoholu i papierosów, którzy chcą wiedzieć, jak przyjmowane są one przez klientów w pubach, klubach czy kawiarniach. 16 Źródło: www.praca.pl Plansza do zadania 2 (wypełniają wszystkie grupy) Nazwa zawodu Co robi? Jakie są wymagania? Gdzie pracuje? merchandiser product manager 16 screen designer coolhunter Materiał pomocniczy nr 17 Przykładowe pytania do konkursu „Euromotywy” 17 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 94 Kto jest kompozytorem hymnu UE? Jak wygląda flaga UE? Wymień kraje UE sąsiadujące z Polską? Podaj tytuł hymnu UE. Kiedy obchodzimy dzień UE? Kiedy Polska wstąpiła do UE? Co oznacza skrót EFS? Wymień państwa organizujące Euro 2012. Kraj słynący z produkcji czekolady Milka. Kraj słynący z tańca zorba. Kraj słynący z corridy. Kraj słynący z papryki i gulaszu. Podaj stolicę Francji. Podaj stolicę Włoch. Podaj stolicę Hiszpanii. Kiedy powstała UE? Poznajmy się lepiej z EFS 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Kto to jest beneficjent? Rozszyfruj skrót EWG. Jakie miasto jest stolicą Wielkopolski? Jakie miasto jest stolicą województwa dolnośląskiego? Co oznacza słowo awers? Co oznacza słowo rewers? Wymień 2 państwa UE z walutą euro. Wymień 2 państwa UE bez waluty euro. Komu pomaga EFS? Wymień 2 grupy społeczne. Kto jest autorem „Lokomotywy”? Z jakiego kraju pochodził Ludwig van Beethoven? Jakie jest oznaczenie monety euro? Wymień 2 państwa, które jako pierwsze wprowadziły walutę euro. Jakie są nominały banknotów euro? Materiał pomocniczy nr 18 WIERSZ „EUROMOTYWA” (na podstawie wiersza Juliana Tuwima „Lokomotywa”) 18 Stoi w Brukseli euromotywa, Fura pieniędzy wraz z nią przybywa. Stoi i sapie, dmucha i dyszy, Pełno społecznych wiezie funduszy. Już ledwo sapie, już ledwo zipie, A jeszcze Unia euro w nią sypie. Wagony do niej podoczepiali, Wielkie i ciężkie, z żelaza, stali. W pierwszym wagonie są bezrobotni, Chętni do pracy, a nie do kłótni. Mimo że mieli dość długą przerwę, To w nowej firmie pokażą werwę. W drugim wagonie dzielne kobiety, Które cechują same zalety. I każdy chce mieć je w swoim biurze, Bo posiadają umiejętności duże. W trzecim siedzą osoby pięćdziesiąt plus, Praca przed emeryturą to dla nich mus. Są punktualne, doświadczone i pracowite, Taki pracownik, to dobro niespożyte. W czwartym na wózkach panie, panowie, Osoby niepełnosprawne ze słabym zdrowiem. Choć mają do pokonania różne bariery, Wystarczy pomóc, by zrobili kariery. W piątym wagonie są ludzie młodzi, Entuzjazm i radość tutaj dowodzi. Aktywni, mądrzy i wykształceni, Na rynku pracy takich się ceni. W szóstym zasiedli byli więźniowie, Boją się tego, co świat im powie. Chcą być uczciwi, pracować, zarobić, Stracone lata szybko nadrobić. A tych wagonów jest ze czterdzieści, Sam nie wiem, kto się w nich jeszcze mieści. Nagle – dźwięk! Nagle – brzęk! Para – buch! Forsa w ruch! Najpierw powoli, ale ochoczo, Ruszyła maszyna po krajach z pomocą, Otwiera swe kasy i sypie pieniądze, Potrzebne, brzęczące, pięknie błyszczące. A komu? A komu? A komu je da? Każdemu, kto w głowie swej olej ma. I chce się uczyć, rozwijać, pracować I lepszą przyszłość dla siebie budować. Poznajmy się lepiej z EFS 95 Cykl 2 zajęć Scenariusz pokazuje, w jaki sposób można wykorzystać materiały promocyjne Unii Europejskiej i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w pracy z uczniami szkoły podstawowej. Zadania oparte są na broszurkach, ale pozyskana wiedza, w połączeniu z przekazem nauczyciela, jest wystarczająca, aby zaciekawić nią uczniów. Znalezienie przykładów projektów to także okazja dla nauczycieli do poszerzenia znajomości tematyki z zakresu EFS. 3.2.3 Scenariusz nr 3 Małgorzata Słomińska Kapitalne pomysły Przedmiot język polski Poziom II etap kształcenia: klasa IV szkoły podstawowej Podstawa programowa Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń: sprawnie czyta teksty (głośno i cicho) czytając przekazuje intencję tekstu, właściwie akcentuje wyrazy, wprowadza pauzę i stosuje odpowiednią intonację określa temat i główną myśl tekstu oraz odróżnia zawarte w nim informacje ważne od drugorzędnych tworzy spójne teksty na tematy poruszane na zajęciach, związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury formułuje pytania do tekstu uczestniczy w rozmowie (słucha z uwagą wypowiedzi innych, wypowiada się na temat, prezentuje i uzasadnia własne zdanie) pisze poprawnie pod względem ortograficznym 96 Poznajmy się lepiej z EFS poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu, dwukropka, nawiasu, wykrzyknika. Cele Po zajęciach uczeń powinien umieć: słuchać i wypowiadać się na temat odnajdywać i wskazywać ważne informacje w tekstach czytać publikacje wyraziście i z właściwą intonacją poprawnie redagować definicję pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym. Metody i techniki analiza tekstu burza mózgów 2x Czas 2 godziny lekcyjne Przydatna literatura i strony internetowe „ABC Unii Europejskiej: opracowania wydawane przez Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce w latach 1999-2004”, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, Warszawa 2004 „Europejski Fundusz Społeczny w Polsce”, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2010 „Przygody Pana Kapitalnego, czyli o tym jak EFS pomaga spełnić marzenia” Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2010 Tkaczyński J.W., Willa R., Świstak M.: „Leksykon funduszy Unii Europejskiej”, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009 www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.efs.gov.pl Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – tekst o EFS materiał pomocniczy nr 2 – „Prawda czy fałsz” materiał pomocniczy nr 3 – „Przygody Pana Kapitalnego, czyli o tym jak EFS pomaga spełnić marzenia” Poznajmy się lepiej z EFS 97 Przebieg zajęć 1. Nauczyciel informuje uczniów o temacie zajęć, pyta, co wiedzą na temat Unii Europejskiej. 2. Rozdaje dzieciom tekst (materiał pomocniczy nr 1), który głośno czyta. Wyjaśnia wyrażenia niezrozumiałe, takie jak: „wykluczenie”, „marginalizacji społeczna”, „dyskryminacja”. 3. Prosi uczniów, aby w parach, na podstawie otrzymanego tekstu, określili zdania jako „prawda” lub „fałsz” (materiał pomocniczy nr 2). Po wykonaniu zadania jedna z par odczytuje wyniki na forum klasy. Nauczyciel koryguje prawidłowość odpowiedzi. 4. Uzupełnieniem tematu o EFS jest prezentacja kilku projektów regionalnych, z którymi uczniowie mogli się zetknąć, np. w szkole albo poprzez udział w działaniach projektowych członków rodziny. 5. Nauczyciel rozdaje publikację „Przygody Pana Kapitalnego, czyli o tym jak EFS pomaga spełniać marzenia”. Prosi uczniów o przeczytanie broszury i wykonanie zadań (materiał pomocniczy nr 3). 6. Na podstawie tekstów analizowanych na lekcji nauczyciel prosi uczniów o odpowiedź na pytanie: Po co utworzono EFS? Dzieli klasę na 4-5-osobowe zespoły, których zadaniem jest zredagowanie definicji EFS. Po odczytaniu pracy każdej z grup powstaje jedno wspólne hasło. 7. Podsumowując lekcje, nauczyciel prosi o podanie własnych pomysłów na wykorzystanie środków z EFS. Materiał pomocniczy nr 1 Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest najstarszym funduszem strukturalnym Unii Europejskiej (UE). Został ustanowiony na bazie traktatów rzymskich w 1957 roku, kiedy to powołano do życia Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG). Po raz pierwszy fundusz uruchomiono w roku 1960. Od tamtej pory z jego środków wspierane są różnorodne programy mające na celu rozwiązywanie problemów społecznych, takich jak: bezrobocie, wykluczenie i marginalizacja społeczna, dyskryminacja i nierówności na rynku pracy. Środki z Europejskiego Funduszu Społecznego są również przeznaczane na wzrost zatrudnienia na obszarze Unii i pomoc zagrożonym sektorom gospodarki w państwach członkowskich. 1 definicja przygotowana na podstawie „ABC Unii Europejskiej: opracowania wydawane przez Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce w latach 1999-2004”, rozdz. 6, str. 1. 98 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 2 Prawda czy fałsz? 2 Prawda Fałsz EFS to skrót od Europejski Fundusz Stały. EFS jest nowym funduszem strukturalnym UE. Pierwszy raz wykorzystano go w 1960 r. EFS finansuje działania związane z problemami i potrzebami społeczeństwa. Materiał pomocniczy nr 3 Przygody Pana Kapitalnego, czyli o tym jak EFS pomaga spełnić marzenia 3 Okładka — tył Okładka — przód Poznajmy się lepiej z EFS 99 3 strona 1 wakat strona 2 100 Poznajmy się lepiej z EFS strona 3 3 strona 4 strona 5 strona 6 strona 7 Poznajmy się lepiej z EFS 101 3 strona 8 strona 9 narysuj swojego Pana Kapitalnego strona 10 102 Poznajmy się lepiej z EFS strona 11 3 strona 12 strona 13 narysuj swoj Pani Kapitaln strona 14 strona 15 Poznajmy się lepiej z EFS 103 3 104 strona 16 strona 17 strona 18 strona 19 Poznajmy się lepiej z EFS 3 strona 20 wakat Skseruj, powycinaj, pozaginaj wzdłuż pionowej linii i sklej książeczkę! Poznajmy się lepiej z EFS 105 com/Goldfaery fot. © iStockphoto. 3.3 Gimnazjum Cykl 2 zajęć Scenariusz lekcji obejmuje wiedzę o integracji europejskiej (przedmiot wiedza o społeczeństwie), która przekazywana jest podczas ćwiczeń kształtujących kompetencje matematyczne. Atrakcyjna forma zadań ma zachęcić uczniów do pracy, zmotywować do nauki i umożliwić odniesienie sukcesu. 3.3.1 Scenariusz nr 1 Grażyna Modrzewska Europejski Fundusz Społeczny na lekcji matematyki, czyli finanse EFS bez tajemnic Przedmiot matematyka Poziom III etap kształcenia – gimnazjum Podstawa programowa Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń: oblicza procent danej liczby i stosuje obliczenia procentowe do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym interpretuje dane przedstawione za pomocą tabel, diagramów słupkowych, kołowych lub wykresów oblicza wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych zawierających liczby wymierne (dodatnie i niedodatnie). 108 Poznajmy się lepiej z EFS Cele Po zajęciach uczeń powinien: wiedzieć, jakie korzyści odnosi Polska, należąc do UE umiejętniej wykonać obliczenia (procentowe oraz na liczbach wymiernych) w oparciu o dane związane z EFS sprawniej odczytywać i wykorzystywać dane liczbowe przedstawione w postaci wykresów dostrzegać zmiany, jakie zaszły w jego najbliższym otoczeniu dzięki dofinansowaniu z funduszy UE. Metody i techniki rozmowa, minidyskusja praca w grupach działania praktyczne metoda ćwiczeniowa 2x Czas 2 godziny lekcyjne Przydatne strony internetowe www.ec.europa.eu Oliwia Hajłasz, praca konkursowa w kategorii „Dzieci” www.efs.gov.pl www.biznesklaster.pl www.portalwiedzy.onet.pl Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – znaczki do losowania przydziału do unii klasowych materiał pomocniczy nr 2 – nazwy grup do ustawienia na stolikach materiał pomocniczy nr 3 – zadanie matematyczne nr 1 materiał pomocniczy nr 4 – znaczki (punkty) za pracę dla grup materiał pomocniczy nr 5 – co to jest EFS? materiał pomocniczy nr 6 – zadanie matematyczne nr 2 materiał pomocniczy nr 7 – zadanie matematyczne nr 3 materiał pomocniczy nr 8 – wykres słupkowy do odczytania danych materiał pomocniczy nr 9 – quiz „Prawda czy fałsz” materiał pomocniczy nr 10 – zadanie matematyczne nr 4 materiał pomocniczy nr 11 – praca domowa dla uczniów Poznajmy się lepiej z EFS 109 Przebieg zajęć Pierwsza godzina lekcyjna 1. Nauczyciel przypomina uczniom informacje związane z pierwszą polską prezydencją w Radzie Unii Europejskiej, która trwała od 1 lipca do 31 grudnia 2011 r. Zwraca uwagę, że w skład UE wchodzi obecnie 28 państw, które ściśle ze sobą współpracują, aby odnieść wspólne korzyści. Biorąc przykład z Unii, proponuje utworzenie na zajęciach matematyki kilku unii klasowych. Uczniowie losują karteczki, które określą przynależność do jednej z nich (materiał pomocniczy nr 1) i zajmują miejsce przy stolikach z ustawionymi nazwami unii (materiał pomocniczy nr 2). Nauczyciel pyta uczniów, jaki jest związek powołanych na lekcji unii z problematyką, którą zajmuje się EFS. Uniom, które wskażą, że są to cele priorytetowe, w których EFS stara się wyrównywać poziom życia, szanse obywateli we wszystkich państwach członkowskich i dofinansowywać działania w tych obszarach, przyznawane są punkty. Warto pozwolić na swobodne wypowiedzi uczniów w formie kilkuminutowej minidyskusji. Nauczyciel dopowiada/uzupełnia wiadomości. 2. Następnie prosi każdą unię o wykonanie zadania (materiał pomocniczy nr 3), którego rozwiązaniem jest hasło „Europejski Fundusz Społeczny”. Uczniowie mają powiedzieć, z czym im się kojarzy EFS. Grupy, które wskażą związek z konkretnymi działaniami (jeżeli w szkole był realizowany projekt współfinansowany z EFS, mogą wskazać pomoc, jaką otrzymała szkoła, np. dofinansowanie zajęć pozalekcyjnych, zakupu sprzętu itp.), otrzymują po punkcie (materiał pomocniczy nr 4). Jednocześnie wyjaśnia zasady zabawy – unia, która na dzisiejszej lekcji pozyska najwięcej punktów, otrzyma „dofinansowanie” w postaci szóstek. 3. Nauczyciel tłumaczy uczniom, czym jest EFS (materiał pomocniczy nr 5). Pyta uczniów, czy wiedzą, w jaki sposób jest on realizowany, np.: organizowane są szkolenia, w formie dotacji przekazywane są pieniądze na rozwój firm, możliwy jest zakup lepszych pomocy dla szkół lub prowadzenie zajęć pozalekcyjnych. Za aktywność przydziela grupom punkty. 4. Grupy rozwiązują kolejne zadanie (materiał pomocniczy nr 6). Unii klasowej, która pierwsza poda właściwą liczbę, nauczyciel przyznaje punkt, a jej członkowie przedstawiają pozostałym grupom sposób rozwiązania. 5. Nauczyciel wyjaśnia zasadę działania unijnego budżetu. Wszystkie państwa należące do Unii każdego roku wpłacają określoną sumę pieniędzy (składka), której wielkość jest jednak różna – państwa bogatsze wpłacają więcej niż kraje biedniejsze. Duża część tych środków przekazywana jest potem do uboższych regionów (państw) i słabszych grup społecznych. W ten sposób zwiększa się szanse rozwojowe państw biedniejszych. Aby zobaczyć, ile Polska w latach 2007-2013 wpłaciła, a ile otrzymała z UE, dzieci rozwiązują zadanie (materiał pomocniczy nr 7). Unii klasowej, która pierwsza poda właściwą liczbę, nauczyciel przyznaje punkt, a jej członkowie przedstawiają pozostałym grupom sposób rozwiązania. 110 Poznajmy się lepiej z EFS Druga godzina lekcyjna 1. Nauczyciel rozdaje uczniom wykres „Podział funduszy unijnych w Polsce w latach 2007-2013” (materiał pomocniczy nr 8). Wyjaśnia, że kolejne zadanie związane jest z umiejętnością odczytywania danych z wykresu. Proponuje quiz „Prawda czy fałsz”, w którym przedstawiciele każdej unii, po usłyszeniu pytania, udzielają odpowiedzi poprzez pokazanie kartki z napisem „prawda” lub „fałsz” (materiał pomocniczy nr 9). Za poprawną odpowiedź przyznawany jest jeden punkt. Po każdym pytaniu uczniowie proszeni są o wskazanie sposobu rozwiązania zadania. 2. Następnie nauczyciel wyjaśnia uczniom, że pieniądze z Unii przyznawane są w ramach różnych programów na różnorodne projekty. Mogą je realizować np. organizacje pozarządowe, firmy, samorządy. Obowiązuje przy tym zasada, że UE przyznaje 85% wnioskowanej kwoty, a 15% trzeba dołożyć z własnych środków (krajowych, samorządowych, prywatnych). Prosi uczniów o rozwiązanie kolejnego zadania (materiał pomocniczy nr 10). Unii, która pierwsza odpowie, przyznany jest jeden punkt. Uczniowie proszeni są o pokazanie sposobu rozwiązania. 3. Uczniowie otrzymują pracę domową – ułożenie zadania z treścią związaną z tematyką EFS (materiał pomocniczy nr 11). 4. Unie proszone są o podliczenie punktów, a najlepsze nagrodzone ocenami. Za zajęcie pierwszego miejsca uczniowie otrzymują szóstki, drugiego – piątki, a trzeciego – czwórki. Adrianna Antoniewicz, praca konkursowa w kategorii „Młodzież” Poznajmy się lepiej z EFS 111 Materiał pomocniczy nr 1 1 Jest mi ciężko, bo jestem… Leżę cały dzień i nie mam co robić, bo… 1 2 Znowu zwolnienia, muszę… Ciągle trzeba się uczyć… 3 112 Poznajmy się lepiej z EFS 4 Materiał pomocniczy nr 2 UNIA JAKOŚCI OŚWIATY 2 UNIA ZAGROŻONYCH WYKLUCZENIEM, NP. NIEPEŁNOSPRAWNYCH UNIA OSÓB BEZROBOTNYCH UNIA PRZEDSIĘBIORCÓW I PRACOWNIKÓW Materiał pomocniczy nr 3 Zadanie nr 1 Oblicz, pamiętając o kolejności wykonywania działań. Otrzymane wyniki uszereguj od największego do najmniejszego. Sylaby przyporządkowane liczbom utworzą hasło. 3 (283 − 258) : 5 x 7= SPO 27 x 36 : 12 = PEJ 5960 : (161 + 139 − 2) = ŁE (283 − 258) : 5 x 7 = 35 7 SPO 44 x 6 : (117 − 84) = CZNY 27 x 36 : 12 = 81 3 PEJ 502 − 23 x (41 − 22) = FUN 5960 : (161 + 139 − 2) = 20 8 ŁE 44 x 6 : (117 − 84) = 8 9 CZNY (252 : 6) : 7 x 8 = DUSZ 502 − 23 x (41 − 22) = 65 5 FUN (677 + 259) : 9 = EU (252 : 6) : 7 x 8 = 48 6 DUSZ (677 + 259) : 9 =104 1 EU 456 : 6 + (244 + 77) : 107 = SKI (294 + 163 x 3) − 46 x 15 = RO Rozwiązanie dla prowadzącego 456 : 6 + (244 + 77) : 107 = 79 4 SKI (294 + 163 x 3) − 46 x 15 = 93 2 RO Hasło: Poznajmy się lepiej z EFS 113 Materiał pomocniczy nr 4 Punkty dla unii należy wydrukować w liczbie potrzebnej na daną lekcję. 4 Materiał pomocniczy nr 5 Co to jest EFS? Europejski Fundusz Społeczny jest jednym z funduszy strukturalnych Unii. Do jego podstawowych zadań należy dotarcie z pomocą do najbardziej potrzebujących – osób, które mają najtrudniejszą sytuację na rynku pracy. Współfinansowane są więc projekty, których celem jest: przeciwdziałanie i zapobieganie bezrobociu oraz zjawisku wykluczenia społecznego, promowanie kształcenia ustawicznego (uczenia się przez całe życie) a także rozwój przedsiębiorczości. 5 Materiał pomocniczy nr 6 Zadanie nr 2 Oblicz, ile lat istnieje Europejski Fundusz Społeczny, jeśli wiadomo, że powstał w 1957? 6 Rozwiązanie dla prowadzącego Dane: Data powstania EFS: 1957 Dzisiejsza data, np.: 2013 2013 – 1957 = 56 Odpowiedź: EFS istnieje już 56 lat. 114 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 7 Zadanie nr 3 7 W budżecie UE na lata 2007-2013 przewidziano dla naszego kraju 67,9 mld euro. W tym okresie polska składka do wspólnego budżetu wyniesie około 25 mld euro. Oblicz, czy we wskazanym okresie Polska będzie miała straty czy korzyści finansowe, wynikające z przynależności do UE. Ile one wyniosą? Rozwiązanie dla prowadzącego 67,9 mld – 25 mld = 42,9 mld Odpowiedź: W okresie 2007-2013 Polska będzie miała korzyści z tytułu przynależności do UE w wysokości 42,9 mld euro. Materiał pomocniczy nr 8 Podział funduszy unijnych w Polsce w latach 2007-2013 8 28,34 mld euro Infrastruktura i Środowisko 17,3 mld euro Regionalne Programy Operacyjne Kapitał Ludzki 10 mld euro Innowacyjna Gospodarka 8,7 mld euro Rozwój Polski Wschodniej 2,4 mld euro Pomoc Techniczna 0,5 mld euro Europejska Współpraca Terytorialna 0,7 mld euro 0 5 10 15 20 25 Poznajmy się lepiej z EFS 30 115 Finansowanie Narodowej Strategii Spójności Łączna suma środków przeznaczonych na realizację Narodowej Strategii Spójności (NSS) wynosi około 85,6 mld euro. Z tej sumy: 8 67,3 mld euro będzie pochodziło z budżetu UE* 11,9 mld euro z krajowych środków publicznych (w tym ok. 5,93 mld euro z budżetu państwa) ok. 6,4 mld euro zostanie zaangażowanych ze strony podmiotów prywatnych. Szczegółowy podział funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w Polsce w ramach poszczególnych programów operacyjnych: Program Infrastruktura i Środowisko (współfinansowany z EFRR i FS) – 41,8%, czyli 28,34 mld euro 16 programów regionalnych (z EFRR) – 25,4%, czyli 17,3 mld euro Program Kapitał Ludzki (z EFS) – 14,7%, czyli 10 mld euro Program Innowacyjna Gospodarka (z EFRR) – 12,7%, czyli 8,7 mld euro Program Rozwój Polski Wschodniej (z EFRR) – 3,5%, czyli 2,4 mld euro Program Pomoc Techniczna (Z EFRR) – 0,8%, czyli 0,5 mld euro Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (z EFRR) – 1,1%, czyli 0,7 mld euro Źródło: www.funduszeeuropejskie.gov.pl *Od redakcji: Dodatkowo w 2011 r. Polska uzyskała środki w ramach tzw. dostosowania technicznego, powiększając dostępną pulę pieniędzy o ok. 0,6 mld euro. Było to wynikiem osiągnięcia przez nasz kraj lepszych wyników gospodarczych niż szacowała Komisja Europejska, gdy ustalała budżet na lata 2007-2013. Całkowita kwota unijnego wsparcia dla Polski wynosi zatem 67,9 mld euro. Materiał pomocniczy nr 9 Quiz „Prawda czy fałsz” Lp. Zdanie Odpowiedź 1 Środki z UE pochodzą z Funduszu Spójności i 4 funduszy strukturalnych. 2. W latach 2007-2013 Polska otrzymała 60 mld dolarów. 3. 60 mld to 50% wszystkich funduszy przyznanych Polsce na lata 2007-2013. 9 Lp. Odpowiedź Rozwiązanie dla prowadzącego 1 FAŁSZ Pieniądze pochodzą z Funduszu Spójności (FS) i 2 funduszy strukturalnych – Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). 2. FAŁSZ 67,9 mld euro – to suma dotacji z budżetu unijnego, przyznanego Polsce na lata 2007-2013. 3. FAŁSZ 85,6 mld euro – łączna kwota środków dla Polski 60 mld – …%? 60 mld x 100% x= 85,6, mld – 100% 85,6 mld 60 mld – x % x = 70,09% Odpowiedź: 60 mld stanowi 70,09% przyznanych Polsce funduszy. 116 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 10 Zadanie nr 4 10 Twoja unia napisała projekt, którego koszt realizacji wynosi 70 000 zł. Znając zasady przyznawania dotacji z EFS (85% – środki z EFS, 15% – środki krajowe*), oblicz jakie środki krajowe trzeba dołożyć do projektu o takiej wartości. * Wkład krajowy może pochodzić z różnych źródeł: w całości z budżetu państwa, ze środków prywatnych, z budżetu samorządu terytorialnego, ewentualnie z części każdego z nich. Łącznie wkład krajowy nie może przekroczyć 15% wartości dotacji. Rozwiązanie dla prowadzącego 70 000 zł – wnioskowana dotacja – 100% 15% – wkład krajowy w dotacji 70 000 zł – 100% x – 15% x= 15% x 70 000 zł 100% x = 10 500 zł Odpowiedź: Jeśli koszt całego projektu wynosi 70 000 zł, to wkład krajowy w dotacji na jego realizację będzie wynosił 10 500 zł. Materiał pomocniczy nr 11 Praca domowa 11 Ułóż tekst zadania, w którym wykorzystasz informacje: Budżet Programu Kapitał Ludzki na lata 2007-2013 wynosi 11,5 mld euro, w tym wkład finansowy Europejskiego Funduszu Społecznego to ponad 9,7 mld euro, a pozostałą część stanowią środki krajowe. Poznajmy się lepiej z EFS 117 Cykl 2 zajęć Scenariusz lekcji wymaga wcześniejszego omówienia celów i obszarów wsparcia w ramach EFS. Autorka sugeruje jego realizację po lekcji poświęconej zasadom funkcjonowania EFS. Na kolejne zajęcia warto zaprosić na spotkanie z uczniami osobę, która np. w urzędzie miasta lub gminy odpowiada za pozyskiwanie funduszy unijnych. Uczniowie mogliby przedstawić swoje projekty i porozmawiać na temat szans realizacji ich pomysłów. c a en riusz lekc ji KATEGORIA •S II nagroda FS • oE 3.3.2 Scenariusz nr 2 Dorota Bielawska „Stracone pokolenie” czy „pokolenie wielkich szans”? Przedmiot wiedza o społeczeństwie Poziom III poziom edukacji: gimnazjum Podstawa programowa Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń: omawia problemy i perspektywy życiowe młodych Polaków (na podstawie samodzielnie zebranych informacji) przedstawia wybrany problem społeczny ważny dla młodych mieszkańców swojej miejscowości i rozważa jego możliwe rozwiązania wyszukuje informacje na temat korzystania ze środków unijnych przez polskich obywateli, przedsiębiorstwa i instytucje formułuje i uzasadnia własne zdanie na temat korzyści, jakie niesie ze sobą członkostwo w Unii Europejskiej, odwołując się do przykładów z własnego otoczenia i całego kraju. 118 Poznajmy się lepiej z EFS Cele Po zajęciach uczeń powinien potrafić: wykorzystywać wiedzę na temat projektów realizowanych w ramach EFS dostrzegać ważne problemy społeczne w swoim środowisku odpowiednio formułować argumenty w dyskusji współpracować w grupie podczas wykonywania zadań. Metody i techniki analiza tekstu burza mózgów debata praca w grupach 2x Czas 2 godziny lekcyjne Przydatne strony internetowe www.projekty.efs.gov.pl www.efs.gov.pl www.ec.europa.eu www.funduszeeuropejskie.gov.pl Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – list do gazety codziennej III nagroda w kategorii „Młodzież”, Bartłomiej Król-Józaga, Zespół Państwowych Szkół Artystycznych, Zakopane materiał pomocniczy nr 2 – formularz projektu (fiszka projektowa) Przebieg zajęć 1. Nauczyciel odczytuje uczniom fragment listu do redakcji (materiał pomocniczy nr 1). Wyjaśnia cel lekcji, którym jest debata na temat problemu przedstawionego przez autorkę listu. Uczniowie w zależności od swoich poglądów dzielą się na dwie grupy. Osoby niezdecydowane mogą stanowić trzecią grupę lub być obserwatorami. Nauczyciel wyznacza osobę, która będzie sekretarzem. Jej zadaniem jest notowanie argumentów przedstawianych przez poszczególne grupy. Liczy się ich liczba i zgodność z tematem dyskusji. Na debatę wyznaczone zostaje ok. 10-15 minut lekcji. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję pytaniem: Czy dzisiejsze młode pokolenie jest „straconym pokoleniem”? Głos przydzielany jest na przemian przedstawicielom obu grup. Na zakończenie dyskusji klasa wraz z nauczycielem (na podstawie spisanych argumentów i opinii) wybiera zwycięską grupę, która najbardziej rzeczowo argumentowała swoje stanowisko. Poznajmy się lepiej z EFS 119 2. Następnie uczniowie tworzą dwie mapy mentalne, podając odpowiedzi na pytania: Jakie są potrzeby i możliwości podjęcia działań w naszej okolicy? Jakie działania mogłyby wesprzeć pozycję młodych ludzi na rynku pracy? Pomysły zapisywane są na tablicy. Nauczyciel przypomina, jakiego typu projekty wspiera EFS i pyta uczniów, czy na realizację któregoś z nich można byłoby uzyskać dotację (wspólna analiza pomysłów – burza mózgów). Uczniowie wybierają jeden z pomysłów i opracowują wstępną koncepcję projektu. Do pracy wykorzystują formularz fiszki projektowej (materiał pomocniczy nr 2). 3. Przedstawiciele każdej grupy prezentują swoje propozycje na forum klasy. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania, a nauczyciel podsumowuje prezentacje. 4. Na zakończenie uczniowie otrzymują zadanie domowe: Napisz list otwarty, w którym przekonasz Urząd Miasta lub Gminy, że warto ubiegać się o wsparcie finansowe na realizację Waszego pomysłu. Przedstaw argumenty, dlaczego instytucja podlegająca pod samorząd powinna podjąć działania zmierzające do opracowania projektu zgodnego z wymaganiami EFS. Materiał pomocniczy nr 1 List do redakcji Dość kwękania Narzekacie, że nie ma pracy w korporacjach, instytucjach, firmach? To może zamiast kwękać na rząd lub grozić rozróbą jak w Londynie, zejdźcie na ziemię i rozejrzyjcie się wokół, jakie są potrzeby waszej ulicy, dzielnicy, miasta, wsi? Czy są wokół organizacje pozarządowe, partie, grupy, w które możecie się zaangażować, bliskie waszym wartościom i zainteresowaniom? Możliwości są nieograniczone: prawa zwierząt, zieleń w mieście, rodzinne domy dziecka, prawa kobiet, biblioteki i ośrodki kultury na wsiach i w małych miasteczkach, edukacja ekologiczna, działalność artystyczna. Jest tyle do zrobienia! Czemu nie pozyskać grantu od urzędu miasta lub z funduszy unijnych? Znam bardzo wiele osób, które mają regularne dochody z takiej działalności i łączą pasję z zarabianiem. Irytują was umowy śmieciowe? Co stoi na przeszkodzie, aby skrzyknąć się, zebrać 100 tys. podpisów pod projektem nowej ustawy obywatelskiej? 1 Zorganizować się, uczyć wzajemnie od siebie, przeprowadzać szkolenia, dzielić się pomysłami, pisać projekty. Jeśli nie pasuje wam ten świat, to zmieniajcie go! Jeśli jesteście tak wkurzeni na pracodawców, załóżcie własną firmę, zobaczcie, jak jest po drugiej stronie (i czy wtedy naprawdę nie będziecie zatrudniać na umowy śmieciowe innych, aby maksymalizować zyski, bo kredyty, utrzymanie rodziny). Moje drogie i moi drodzy, nie dajcie sobie wmówić, że jesteście straconym pokoleniem ani innych tego rodzaju głupot! Mamy ogromny potencjał i możliwości, tylko zdajcie sobie z tego sprawę i działajcie świadomie! Wszystko jest w waszych rękach: nie tylko wasz los, ale także los tego kraju, środowiska. Wystarczy pracowitość, kreatywność i wytrwałość. A tego, jak zapewniacie, wam nie brakuje! Hanna Gołąbek Źródło: „Wysokie Obcasy”, dodatek do „Gazety Wyborczej”, 8.10.2011 120 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 2 Formularz projektu (fiszka projektowa) Nazwa (tytuł) projektu 2 Uzasadnienie potrzeby realizacji projektu (jaki problem zostanie rozwiązany/ złagodzony dzięki projektowi) Cel realizacji projektu Cel ogólny: Cele szczegółowe: Uczestnicy projektu Działania (zadania) podejmowane w ramach projektu Zadanie 1 Zadanie 2 Zadanie 3 Rezultaty projektu Szacunkowe koszty realizacji zadań projektowych Poznajmy się lepiej z EFS 121 Cykl 2 zajęć Scenariusz lekcji realizowany jest metodą miniprojektu edukacyjnego. Każda grupa (2-3 osoby) ma do opracowania fragment składający się na całość zadania, będącego odpowiedzią na pytanie zawarte w temacie. Nauczyciel wspiera pracę uczniów, pomagając w wyborze informacji, wyjaśnieniu skrótów i niezrozumiałych terminów. Praca gimnazjalistów powinna być jednak w jak największym stopniu samodzielna, aby pokazywała ich sposób rozumienia tematu. Warto zaproponować przygotowanie odpowiedzi na pytania w postaci kilku slajdów prezentacji multimedialnej. 3.3.3 Scenariusz nr 3 Magdalena Matuszak Skąd pochodzą środki finansowe w budżecie unijnym i na co są przeznaczane? Przedmiot wiedza o społeczeństwie Poziom III etap edukacyjny: gimnazjum Podstawa programowa Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń: na podstawie samodzielnie zebranych informacji omawia problemy i perspektywy życiowe młodych Polaków przedstawia wybrany problem społeczny (ważny dla młodych mieszkańców w swojej miejscowości) i możliwe jego rozwiązania wyszukuje informacje na temat korzystania ze środków unijnych przez polskich obywateli, przedsiębiorstwa i instytucje formułuje i uzasadnia własne zdanie na temat korzyści, jakie niesie ze sobą członkostwo w UE, odwołując się do przykładów z własnego otoczenia i kraju. 122 Poznajmy się lepiej z EFS Cele Po zajęciach uczeń powinien: posiadać wiedzę o funduszach unijnych i ich roli w procesie rozwoju kraju oraz regionów poznać korzyści płynące z wykorzystania funduszy unijnych. Metody i techniki praca w grupie 2x Czas 2 godziny lekcyjne Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – karty pracy w grupach materiał pomocniczy nr 2 – kryteria oceny koleżeńskiej materiał pomocniczy nr 3 – kryteria oceny dla nauczyciela 10 komputerów z dostępem do internetu rzutnik multimedialny i ekran książki, broszury o UE i jej funduszach (w zależności od możliwości pozyskania) II nagroda w kategorii „Dzieci”, Nina Puchalska, Szkoła Podstawowa nr 13 im. Jana Pawła II, Toruń Przebieg zajęć 1. Nauczyciel przedstawia temat zajęć i dzieli uczniów na zespoły (w zależności od wielkości klasy będą to grupy 2-3 osobowe). 2. Zadaniem uczniów będzie przygotowanie (korzystając z internetu, książek i broszur) wypowiedzi na temat budżetu unijnego i sposobów jego wykorzystania. 3. Każdy zespół otrzymuje zadanie (materiał pomocniczy nr 1). Pod koniec pierwszej lekcji zespoły konsultują z nauczycielem cząstkowe wyniki swojej pracy. Na dokończenie zadania mają jeszcze ok. 15 minut kolejnej lekcji. Następnie każdy zespół przez 3 minuty prezentuje odpowiedzi na pytania zawarte w zadaniach. Zespoły poddają się ocenie według ustalonych kryteriów (materiał pomocniczy nr 2). Dodatkowo, nauczyciel również może ocenić pracę uczniów na lekcji (materiał pomocniczy nr 3). 4. Nauczyciel podsumowuje lekcje, naprowadzając uczniów pytaniami: Gdzie można znaleźć informacje na temat budżetu UE? Poznajmy się lepiej z EFS 123 Skąd pochodzą środki finansowe w unijnym budżecie i na co są przeznaczane? Czy umielibyście podać przykład dobrych praktyk wykorzystania środków unijnych z własnego regionu zamieszkania? Co to jest NSS? 5. Jako pracę domową nauczyciel zadaje temat: Opisz dowolny przykład dobrych praktyk w wykorzystaniu funduszy unijnych na terenie Twojego województwa i uzasadnij swój wybór. Materiał pomocniczy nr 1 Karty pracy grupa nr 1 1 Korzystając m.in. ze strony www.funduszeeuropejskie.gov.pl (zakładka: wstęp do funduszy europejskich), przygotujcie krótką prezentację, zawierającą odpowiedzi na pytania: Skąd pochodzą środki finansowe w budżecie unijnym? Kto wpłaca środki do budżetu UE? Od czego uzależnione są wielkości wpłat do budżetu unijnego poszczególnych państw? Ile środków unijnych przypadło Polsce w latach 2007-2013? Karty pracy grupa nr 2 Korzystając m.in. ze strony www.funduszeeuropejskie.gov.pl (zakładka: wstęp do funduszy europejskich), przygotujcie krótką prezentację, zawierającą odpowiedzi na pytania: Na co można przeznaczyć pieniądze z UE? Czym się różni budżet roczny od budżetu wieloletniego? Jakie są główne zasady polityki regionalnej UE? Jak realizowana jest zasada dodatkowości w Polsce? Karty pracy grupa nr 3 Korzystając m.in. ze strony www.funduszeeuropejskie.gov.pl (zakładka: wstęp do funduszy europejskich), przygotujcie krótką prezentację, zawierającą odpowiedzi na pytania: Jakie są główne cele polityki spójności? Jakie kraje otrzymują wsparcie i dlaczego? 124 Poznajmy się lepiej z EFS Karty pracy grupa nr 4 1 Korzystając m.in. ze strony www.funduszeeuropejskie.gov.pl (zakładka: wstęp do funduszy europejskich), przygotujcie krótką prezentację, zawierającą: krótki opis instrumentów realizacji polityki spójności wyjaśnienie w kilku zdaniach, czym jest Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Społeczny (EFS) i Fundusz Spójności (FS). Karty pracy grupa nr 5 Korzystając m.in. ze strony www.funduszeeuropejskie.gov.pl (zakładka: wstęp do funduszy europejskich), przygotujcie krótką prezentację, zawierającą: krótkie wyjaśnienie, jakie są inicjatywy UE oprócz funduszy informację o najważniejszych dokumentach związanych z funduszami unijnymi w Polsce. Karty pracy grupa nr 6 Korzystając m.in. ze strony www.funduszeeuropejskie.gov.pl (zakładka: wstęp do funduszy europejskich), przygotujcie krótką prezentację, zawierającą odpowiedzi pytania: Co to jest Narodowa Strategia Spójności (NSS)? Jakie są jej cele? Jakie są instrumenty realizacji NSS? Karty pracy grupa nr 7 Korzystając m.in. ze strony www.funduszeeuropejskie.gov.pl (zakładka: wstęp do funduszy europejskich), przygotujcie krótką prezentację, zawierającą odpowiedzi na pytania: Jakie jest finansowanie NSS? Jak wygląda szczegółowy podział funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w Polsce w poszczególnych programach operacyjnych? Karty pracy grupa nr 8 Korzystając m.in. ze strony www.funduszeeuropejskie.gov.pl (zakładka: wstęp do funduszy europejskich), przygotujcie krótką prezentację, zawierającą: krótką charakterystykę programów: Infrastruktura i Środowisko, Inteligentny Rozwój, Wiedza, Edukacja, Rozwój oraz 16 programów regionalnych informację, jakie programy realizują cele zawarte w NSS. Poznajmy się lepiej z EFS 125 Karty pracy grupa nr 9 Korzystając m.in. ze strony www.funduszeeuropejskie.gov.pl (zakładka: wstęp do funduszy europejskich), przygotujcie krótką prezentację, zawierającą: 1 krótką charakterystykę programów: Polska Wschodnia, Polska Cyfrowa, program dotyczący rozwoju obszarów wiejskich i program dotyczący rozwoju obszarów morskich i rybackich informację, dlaczego konieczne jest programowanie wydatków. Karty pracy grupa nr 10 Korzystając m.in. ze strony www.funduszeeuropejskie.gov.pl (zakładka: wstęp do funduszy europejskich), przygotujcie krótką prezentację, zawierającą: trzy przykłady projektów realizowanych z funduszy unijnych na terenie Waszego województwa. kilkuzdaniową charakterystykę tych przykładów. Materiał pomocniczy nr 2 Kryteria oceny koleżeńskiej 1. 2. 3. 4. 2 Grupa udzieliła merytorycznej i wyczerpującej odpowiedzi na zadany temat. Sposób odpowiedzi jest prawidłowy pod względem językowym. Widoczny jest podział ról w grupie. Wszyscy członkowie grupy są zaangażowani w prace w jednakowym stopniu. Materiał pomocniczy nr 3 Kryteria oceny dla nauczyciela 1. Grupa udzieliła jasnej, zwięzłej i poprawnej merytorycznie odpowiedzi. 2. W grupie podział pracy/ról był równomiernie rozdzielony na wszystkie osoby. 3. Poziom prezentacji pod względem językowym i estetycznym. 3 126 Poznajmy się lepiej z EFS com/franckreporter fot. © iStockphoto. 3.4 Szkoła ponadgimnazjalna Cykl 2 zajęć Scenariusz ma charakter multidysyplinarny, pozwala uporządkować wiedzę o UE, która jest ważna dla absolwentów IV etapu kształcenia i zwiększa możliwości pozyskania przez nich wsparcia po ukończeniu szkoły. 3.4.1 Scenariusz nr 1 Magdalena Ankiewicz-Kopicka EFS dla nas jest Przedmiot wiedza o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, godzina wychowawcza lub zajęcia Koła Europejskiego Poziom III etap kształcenia: gimnazjum lub IV etap: I klasa szkoły ponadgimnazjalnej Podstawa programowa Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń: wykorzystuje formy komunikacji werbalnej i niewerbalnej podejmuje decyzje i ocenia ich skutki zarówno pozytywne, jak i negatywne. Cele Po zajęciach uczeń powinien: znać kompetencje najważniejszych organów UE znać priorytety EFS na obecny okres wydatkowania środków unijnych (tzw. okres programowania) umieć określać rolę funduszy unijnych w rozwoju kraju oraz regionów potrafić omówić możliwości wykorzystania środków w ramach EFS 128 Poznajmy się lepiej z EFS umieć wymienić korzyści płynące z wykorzystania funduszy unijnych. Metody i techniki burza mózgów asocjogram mini wykład dyskusja. 2x Czas 2 godziny lekcyjne Przydatna literatura i strony internetowe Borowska B., Panfil V.: „Metody aktywizujące w edukacji biologicznej, chemicznej i ekologicznej. Propozycje scenariuszy lekcji”, Wydawnictwo Tekst Sp. z o.o., Bydgoszcz 2001 www.efs.gov.pl www.ec.europa.eu Wykaz materiałów pomocniczych II nagroda w kategorii „Dorośli”, Łukasz Rayski, Warszawa materiał pomocniczy nr 1 – karty podziału na grupy materiał pomocniczy nr 2 – asocjogram materiał pomocniczy nr 3 – dobieranka materiał pomocniczy nr 4 – karty do gry memo „Kto jest kim?” materiał pomocniczy nr 5 – model ustawienia krzeseł materiał pomocniczy nr 6 – barometr nastroju na lekcji materiał pomocniczy nr 7 – podział na zespoły w kampanii „EFS dla nas jest” pozostałe materiały pomocnicze: komputer z dostępem do internetu, szary papier, markery, kartki, długopisy, notatki prasowe dotyczące wykorzystania EFS, broszury lub foldery zgromadzone przez nauczyciela (można również poprosić uczniów o ich przyniesienie w ramach zadania domowego) Przebieg zajęć Pierwsza godzina lekcyjna 1. Nauczyciel przy wejściu do klasy rozdaje uczniom kartoniki z informacjami dotyczącymi organów UE: sześcioro dostaje czerwone kartoniki z nazwami najważniejszych organów UE, a pozostali otrzy- Poznajmy się lepiej z EFS 129 mują zielone z opisami ich kompetencji (materiał pomocniczy nr 1). Zadaniem uczniów będzie utworzenie grup (organ – kompetencje), w których będą razem pracować na lekcji. Nauczyciel sprawdza poprawność podziału, przypominając o kompetencjach poszczególnych organów Unii. 2. Następnie zapisuje na tablicy hasło „Unia Europejska” i prosi uczniów o dopisanie skojarzeń (materiał pomocniczy nr 2). Zapisywanie pomysłów trwa do momentu pojawienia się określeń związanych z funduszami strukturalnymi. Nauczyciel wyjaśnia, że tematem kolejnych dwóch lekcji będzie Unia i aspekty jej funkcjonowania. 3. Kolejnym zadaniem jest połączenie nazwy funduszu unijnego z odpowiednim jego opisem. Liderzy poszczególnych grup odczytują wyniki pracy, a nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi (materiał pomocniczy nr 3). 4. Nauczyciel przedstawia historię i miejsce EFS wśród polityk i strategii UE. Wyjaśnia, jak przydzielane i wdrażane są środki finansowe. 5. Proponuje grę memo „Kto jest kim?”. Zadaniem grup jest zebranie jak największej liczby par kart. Uczniowie mieszają karty, układają je na ławkach zdjęciami i opisami do dołu. Gracze kolejno odwracają po dwie karty tak, aby pozostali uczniowie mogli je zobaczyć i zapamiętać ich położenie. Jeżeli stanowią parę (zdjęcie, imię i nazwisko), gracz zabiera je i odkłada na swój stos. W nagrodę może dokonać kolejnego odkrywania kart do momentu odwrócenia dwóch niepasujących do siebie. Gra kończy się, gdy wszystkie pary zostaną odnalezione. Wygrywa posiadacz największej liczby par (materiał pomocniczy nr 4). 6. Uczniowie zostają podzieleni na dwie grupy: ekspertów i pytających. Eksperci to posiadacze największej liczby par w grze memo. Można pominąć grę i dokonać podziału na ekspertów i pytających w inny sposób, np. poprzez odliczenie do dwóch, biorąc pod uwagę wiedzę uczniów lub pozwolić na samoistne wyłonienie się grupy ekspertów (stanowić ją będą uczniowie, którzy dobrze czują się w tej tematyce). Zadaniem grupy ekspertów jest uzyskanie jak największej wiedzy na temat EFS. Uczniowie mogą wykorzystać notatki prasowe, foldery i broszury zgromadzone przez nauczyciela oraz wiadomości, które sami wyszukają w internecie. W ten etap prac można włączyć nauczyciela informatyki lub zaproponować uczniom udanie się z wizytą do instytucji zajmujących się EFS w regionie. Zadaniem grupy pytających jest przeprowadzenie sondy wśród uczniów klas maturalnych lub/i mieszkańców miejscowości, aby uzyskać odpowiedzi na pytania, np.: na jakie cele związane z pracą zawodową chcieliby uzyskać dofinansowanie z UE, czy wiedzą, na co można uzyskać dofinansowanie z EFS i kto może być beneficjentem? 130 Poznajmy się lepiej z EFS Druga godzina lekcyjna 1. Grupa pytających podsumowuje swoje działania i zapisuje na szarym papierze odpowiedzi uzyskane podczas sondy. Na tej podstawie formułowane są pytania do grupy ekspertów. Ważne, aby dotyczyły one konkretnych problemów. Pytania zostają zapisane na pojedynczych kartkach (ich liczba odpowiada liczbie uczniów). Z kolei eksperci dzielą się uzyskanymi informacjami na temat możliwości wykorzystania środków z EFS. 2. Grupy ekspertów i pytających dzielą się na pół. Uczniowie tworzą dwa kręgi, wewnątrz których siedzą eksperci (materiał pomocniczy nr 5). Pytający otrzymuje jeden z wyodrębnionych problemów, siada po kolei naprzeciwko każdego eksperta i zapisuje podane rozwiązania. Po zebraniu wszystkich odpowiedzi ekspertów ze swojego kręgu pytający prezentują na forum klasy wyniki zadania. Można również zaprosić na lekcję gościa – eksperta lub osobę, która realizowała projekt dzięki wsparciu z EFS. Gość pomoże w weryfikacji poprawności odpowiedzi albo opowie, jak to wygląda w praktyce. Nauczyciel zachęca uczniów do dyskusji o możliwościach uzyskania dofinansowania na różne formy działalności zawodowej. 3. Uczniowie wypełniają arkusz ewaluacji. Symboliczny znak pogody posłuży nauczycielowi do oceny prowadzonych działań (materiał pomocniczy nr 6). 4. Podsumowaniem działań może być organizacja przez nauczyciela i uczniów, przy współpracy członków Rady Pedagogicznej, kampanii informacyjnej „EFS dla nas jest”, skierowanej do uczniów, rodziców i społeczności lokalnej. W tym celu należy podzielić uczniów na zespoły w taki sposób, aby jak najpełniej wykorzystać ich zainteresowania i umiejętności (materiał pomocniczy nr 7). Wyróżnienie w kategorii „Dzieci”, Luiza Ziuziakowska, Szkoła Podstawowa im. A. Mickiewicza w Jeżewie Poznajmy się lepiej z EFS 131 Materiał pomocniczy nr 1 Karty do podziału na grupy Organy UE Rada Europejska Rada Unii Europejskiej 1 Parlament Europejski Komisja Europejska Europejski Trybunał Sprawiedliwości Trybunał Obrachunkowy Kompetencje organów UE Określa najważniejsze kierunki polityki Unii Wraz z Parlamentem tworzy prawo wspólnotowe Opiniuje propozycje Komisji Europejskiej Uczestniczy również w przygotowaniu budżetu Unii Jest organem inicjującym tworzenie prawa w Unii Pełni funkcje legislacyjne Rozstrzyga w sprawach łamania prawa wspólnotowego przez państwa członkowskie Kontroluje finanse Unii Kontroluje wykonanie budżetu oraz wpływy i wydatki Legenda dla nauczyciela Określa najważniejsze kierunki polityki Unii 132 Poznajmy się lepiej z EFS Rada Europejska Wraz z Parlamentem tworzy prawo wspólnotowe Rada Unii Europejskiej Opiniuje propozycje Komisji Europejskiej Parlament Europejski Uczestniczy również w przygotowaniu budżetu Unii Rada Unii Europejskiej Jest organem inicjującym tworzenie prawa w Unii Komisja Europejska Pełni funkcje legislacyjne Parlament Europejski Rozstrzyga w sprawach łamania prawa wspólnotowego przez państwa członkowskie Europejski Trybunał Sprawiedliwości Kontroluje finanse Unii Trybunał Obrachunkowy Kontroluje wykonanie budżetu oraz wpływy i wydatki Trybunał Obrachunkowy Materiał pomocniczy nr 2 Asocjogram 2 Unia Europejska Materiał pomocniczy nr 3 Dobieranka Połącz nazwy programów i funduszy funkcjonujących w Unii Europejskiej z ich opisami. INTELIGENTNA ENERGIA DLA EUROPY ZDROWIE PUBLICZNE 3 MŁODZIEŻ W DZIAŁANIU LEONARDO DA VINCI Program promujący odnawialne źródła energii oraz zmniejszenie negatywnych skutków korzystania z jej konwencjonalnych źródeł. Program strukturalny umożliwiający podwyższanie poziomu ochrony zdrowia, m.in. przez promocję zdrowia oraz profilaktyki. Program adresowany do młodzieży w wieku 13-30 lat oraz pracowników młodzieżowych; wspiera działania podejmowane przez młodych ludzi w czasie wolnym od nauki. Program promujący rozszerzanie współpracy europejskiej i wymianę w dziedzinie edukacji; obejmuje dzieci, młodzież i dorosłych. UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE Program skierowany do osób pracujących, skoncentrowanych na kształceniu ustawicznym i zawodowym; wspomaga wymiany, staże, badania, promuje metody nauczania wykorzystujące nowoczesne technologie. W jego skład wchodzą: Comenius, Leonardo, Erasmus, Grundtvig. W latach 2014-2020 zostanie zastąpiony programem Erasmus +. Więcej informacji na www.frse.org.pl. FUNDUSZ SPÓJNOŚCI Fundusz pomocowy wspierający zmniejszanie różnic gospodarczych i społecznych pomiędzy krajami i regionami UE; wspiera działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego i rozwoju infrastruktury transportowej. EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY Główne narzędzie finansowe Unii Europejskiej, wspierające zatrudnienie w państwach członkowskich oraz promujące spójność gospodarczą i społeczną. Poznajmy się lepiej z EFS 133 Materiał pomocniczy nr 4 Karty do gry Nauczyciel przed zabawą powinien uaktualnić informacje na kartach, zgodnie z danymi obowiązującymi w okresie ich stosowania na lekcji. Warto skorzystać ze strony: www.europa.eu. Można też omówić, czym jest prezydencja w Radzie Unii Europejskiej, kiedy Polska przewodniczyła Radzie, jakie funkcje w strukturach UE pełnili bądź pełnią Polacy. (Uwaga: materiały zaproponowane przez autorkę były aktualne podczas polskiej prezydencji w Radzie UE, na podanym przykładzie nauczyciel może wykonać inne karty). 4 przewodniczący Rady Europejskiej (czerwiec 2012 – listopad 2014) Jerzy Buzek, przewodniczący Parlamentu Europejskiego (lipiec 2009 – styczeń 2012) 134 Poznajmy się lepiej z EFS Janusz Lewandowski, komisarz ds. programowania finansowego i budżetu (luty 2010) José Manuel Barroso, przewodniczący Komisji Europejskiej (styczeń 2010 – grudzień 2014) fot. © European Union, 1995-2013 Herman Van Rompuy, Materiał pomocniczy nr 5 Model ustawienia krzeseł EKSPERCI PYTAJĄCY 5 Materiał pomocniczy nr 6 Barometr nastroju na lekcji Zaznacz za pomocą krzyżyka, jaki był Twój nastrój podczas pracy na dzisiejszej lekcji 6 Bardzo dobry Średni Byle jaki Poznajmy się lepiej z EFS 135 Materiał pomocniczy nr 7 Podział na zespoły w kampanii promocyjnej „EFS dla nas jest” Zespół Zadania INFORMATYCY 7 Prezentacja dotycząca EFS dla całej społeczności szkolnej (przy wsparciu nauczyciela technologii informacyjnej) DZIENNIKARZE (przy wsparciu nauczyciela języka polskiego) Przygotowanie i przeprowadzenie wywiadów z osobami, które dzięki dofinansowaniu z EFS prowadzą własną działalność gospodarczą, zmieniły zawód, uzyskały dodatkowe kwalifikacje, z lokalnymi politykami (można postarać się o zaproszenie do szkoły) itp. GRAFICY Oprawa plastyczna wydarzenia (zaproszenia, ulotki, plakaty) (przy wsparciu nauczyciela wiedzy o kulturze) ORGANIZATORZY 0 Organizacja kampanii informacyjnej, dotyczącej wykorzystania EFS w województwie (przy wsparciu opiekuna samorządu) AKTORZY Oprawa artystyczna wydarzenia (przy wsparciu opiekuna koła teatralnego) 136 Poznajmy się lepiej z EFS Cykl 3 zajęć Scenariusz z pomocą wybranych bohaterów literackich i prezentowanych problemów łączy przeszłość z teraźniejszością. Zapoznanie uczniów z EFS nabiera w tym kontekście szczególnego znaczenia – ukazuje podmiotowy charakter instrumentu wsparcia w stosunku do osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji. Nauczyciele korzystający z materiału powinni dostosować rozbudowane przez autorkę cele do potrzeb i możliwości grupy uczniów tak, aby były one możliwe do osiągnięcia. c a en I nagroda FS • oE 3.4.2 riusz lekc ji KATEGORIA •S Scenariusz nr 2 Cecylia Bielnik Ponadczasowość utworów pozytywistycznych. Jakie problemy bohaterów literackich i w jaki sposób mógłby pomóc rozwiązać EFS? Przedmiot język polski Poziom IV etap edukacyjny: szkoła ponadgimnazjalna Podstawa programowa Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń: sprawnie posługuje się różnymi odmianami polszczyzny (zwłaszcza ogólną w odmianie pisanej i mówionej oraz potoczną i fachową) w zależności od sytuacji komunikacyjnej poszerza czynnie repertuar leksykalny i frazeologiczny w rozmaitych wypowiedziach sprawnie i skutecznie uczestniczy w dialogu, dyskusji i negocjacjach aktywnie (z empatią, wspomaganiem, korygowaniem, sprzeciwem) uczestniczy w relacjach społecznych Poznajmy się lepiej z EFS 137 komponuje spójne, dłuższe wypowiedzi: analizuje temat, układa plan i konspekt, nadaje tytuły i śródtytuły w korespondencji przestrzega etykiety językowej czyta ze zrozumieniem teksty użytkowe, popularnonaukowe i eseje (krótkie fragmenty) utwory literackie czyta ze zrozumieniem sensu, troską o estetykę czytania, właściwą dykcją, akcentem, intonacją wyjaśnia powiązania z historią Polski i Europy rozpoznaje wartości i ich hierarchię w dziełach literackich, wskazuje w literaturze i sztuce wartości aprobowane przez siebie syntetyzuje poznany materiał, scala zebrane informacje w problemowe całości korzysta z literatury fachowej (notuje, relacjonuje), różnych rodzajów i technik gromadzenia oraz przekazywania informacji (dokumentów, leksykonów, encyklopedii, słowników, baz danych, nagrań dźwiękowych, internetu). Cele Po zajęciach uczeń powinien: znać imiona i nazwiska autorów, treść oraz losy omawianych na lekcji bohaterów literackich z epoki pozytywizmu objętych programem nauczania umieć rozpoznać przynależność poszczególnych tekstów do danego gatunku literackiego oraz znać podstawowe ich cechy (nowela, powieść) potrafić czytać ze zrozumieniem tekst literacki wykazać się umiejętnością pracy z tekstem literackim: wyszukiwać cytaty na podany temat, formułować komentarz interpretacyjny adekwatny do przeczytanego cytatu rozumieć znaczenie pojęć: „ponadczasowość”, „ponadczasowość ogólnoludzkich problemów”, „postawa prospołeczna”, „proeuropejska”, „przedsiębiorczość”, „okazywać empatię” umieć wyszukiwać, gromadzić i przekazywać informacje na temat EFS i korzystać w tym celu z różnych źródeł wiedzy (literatura popularnonaukowa, literatura fachowa, strony internetowe, foldery, a także bezpośredni kontakt z konsultantami w ośrodkach regionalnych EFS) potrafić wypowiadać się (ustnie i pisemnie) w różnych odmianach polszczyzny, zwłaszcza ogólnej i potocznej, z zachowaniem etykiety językowej i z troską o nią znać zakres wsparcia EFS w ramach poszczególnych priorytetów umieć wykorzystać zdobytą wiedzę na temat EFS w praktyce, wskazywać jego przydatność w rozwiązywaniu problemów społecznych mieć poczucie własnej wartości oraz większą samoocenę umieć nawiązywać właściwe relacje interpersonalne potrafić twórczo i bezkonfliktowo pracować w zespole. 138 Poznajmy się lepiej z EFS Metody i techniki burza mózgów metoda projektów dyskusja 4x Czas 3 godziny lekcyjne 2-3 tygodnie na samodzielną pracę w grupach 1 godzina lekcyjna na przedstawienie pracy uczniów Przydatna literatura i strony internetowe „Poznaj Unię Europejską” (CD-ROM), Komisja Europejska, Stowarzyszenie Ordynacka Weidenfeld W., Wessels W.: „Europa od A do Z. Podręcznik integracji Europejskiej”, Wydawnictwo III nagroda w kategorii „Dorośli”, Wojciech Gdowski, Kraków „Wokół nas”, Gliwice 2002 Zięba M., Korba J., Smutek Z.: „Edukacja europejska – podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum”, Wydawnictwo OPERON, Gdynia 2004 www.efs.gov.pl www.projekty.efs.gov.pl www.roefs.pl Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – omówienie proponowanych tematów materiał pomocniczy nr 2 – tekst „EFS. Co Ci to da?” tablica interaktywna lub tradycyjna kolorowa kreda lub pisaki Przebieg zajęć 1. Realizację tematu poprzedza przygotowanie uczniów do lekcji metodą projektów. 2. Nauczyciel omawia proponowane tematy (materiał pomocniczy nr 1) Schemat A – „Bohaterowie pozytywistycznych lektur i ich problemy w ujęciu ponadczasowym i współczesnym” A1: Bohaterowie utworów Elizy Orzeszkowej A2: Bohaterowie utworów Bolesława Prusa Poznajmy się lepiej z EFS 139 A3: Bohaterowie utworów Marii Konopnickiej Zadaniem grup jest omówienie problemu, z którym borykała się postać literacka (lub postacie) oraz podanie imienia i nazwiska autora, tytułu utworu oraz określenie gatunku literackiego, do którego dane dzieło przynależy. Przedstawiciel grupy czyta (maksymalnie 3) wybrane przez uczniów fragmenty, które potwierdzają zauważony przez uczniów problem, zwracając uwagę na realia historyczne wpisane w tekst oraz na ponadczasowość problemu. Wybrana osoba uzupełnia schemat, zawarty w prezentacji (na interaktywnej lub tradycyjnej tablicy), wykorzystując kilka kolorów kredy (pisaków). Pozostali uczniowie sukcesywnie zapisują notatki w zeszycie (przejrzysty schemat). Schemat B – „Człowiek zdany tylko na siebie. Konsekwencje braku pomocy ze strony innych osób i instytucji” Nauczyciel prezentuje schemat (odwołując się do socjologicznych i psychologicznych uwarunkowań zjawiska izolacji jednostki lub grupy w danej społeczności, zachęca uczniów do indywidualnych wypowiedzi na ten temat, których celem jest m.in. kształtowanie w nich empatii. Schemat C – „Człowiek, któremu ktoś pomógł w rozwiązaniu jego problemów” Nauczyciel pyta uczniów o sytuację hipotetycznego człowieka (na podstawie schematu w materiale pomocniczym nr 1). Celem rozmowy jest dostrzeżenie przez młodzież pozytywnej zmiany (w przypadku braku takich wniosków potrzebna jest rozmowa kierowana). Schemat D – „Inwestowanie w człowieka – EFS” Nauczyciel krótko wprowadza w tematykę, np. dobrze jest, gdy ktoś może pomóc i gdy pomoc ta jest adekwatna do sytuacji i potrzeb danego człowieka lub grupy osób. Warto wiedzieć, że EFS inwestuje w człowieka, bo „kapitał ludzki” to bezcenna wartość. Grupy prezentują działania współfinansowane z EFS w ramach założonych priorytetów. Schemat E – „Zasady uzyskania dofinansowania w ramach ogłaszanych konkursów na projekty, dotyczące określonych priorytetów” Nauczyciel wyjaśnia zasady ubiegania się o dofinansowanie z EFS. Wskazuje, gdzie można znaleźć aktualne informacje, np. na stronie internetowej www.efs.gov.pl (konkursy). Zadaniem uczniów jest opracowanie projektu, przekonująca argumentacja i złożenie go w regulaminowym terminie. Nauczyciel zaprasza grupy do szczegółowego omówienia tej kwestii. Uczniowie prezentują efekty swojej pracy zespołowej, dotyczącej wyszukiwania i gromadzenia informacji na temat EFS. Schemat F – „Bohaterowie pozytywistycznych lektur i ich problemy w ujęciu ponadczasowym i współczesnym. Pomoc EFS w ich rozwiązywaniu” Nauczyciel zaprasza poszczególne grupy do przypomnienia problemów, z którymi borykali się wybrani przez nich bohaterowie literaccy i do wskazania sposobu uzyskania dla nich pomocy z EFS. Uczniowie przygotowują argumenty, uzasadniają słuszność ubiegania się o dotacje z EFS na konkretny cel. 3. Nauczyciel podsumowuje tematykę dotyczącą ponadczasowego charakteru problemów ogólnoludzkich oraz możliwości ich rozwiązania przy wsparciu z EFS. Jako zadanie domowe uczniowie otrzymują do wyboru (zróżnicowane według poziomu wymagań i ich zainteresowań): 140 Poznajmy się lepiej z EFS poziom podstawowy – PP: Sporządź podręczny i praktyczny słownik pojęć, dotyczących EFS (10 haseł). Postaraj się, aby definicje haseł były proste. Możesz wykorzystać informacje ze strony internetowej, słownika języka polskiego lub słownika wyrazów obcych, a także notatki z lekcji poziom rozszerzony PR: Zredaguj humorystyczny wpis (1-3) na temat EFS do „Pamiętnika wesołego Europejczyka” (pamiętnik w tradycyjnym rozumieniu lub internetowy blog) dla uczniów z zainteresowaniami i uzdolnieniami plastycznymi oraz dla uczniów interesujących się grafiką komputerową: Wykonaj projekt komiksu popularyzującego EFS (technika dowolna). 4. Nauczyciel proponuje uczniom samodzielną pracę w 3 grupach problemowych przez 2-3 tygodnie, w zależności od demokratycznych ustaleń między nim a uczniami. W ten sposób młodzież uczy się efektywnej współpracy w zespole, opartej na poprawnych relacjach interpersonalnych. Wyznacza obszar i kierunek poszukiwań, zarówno literackich, jak i dotyczących EFS. Zadaniem uczniów będzie: wybranie spośród utworów Elizy Orzeszkowej, Bolesława Prusa i Marii Konopnickiej bohaterów literackich, których problemy są ponadczasowe (konieczna konsultacja z nauczycielem na etapie przygotowań) zdobycie niezbędnej wiedzy na temat funkcjonowania EFS i możliwości uzyskania wsparcia. 5. Nauczyciel zachęca młodzież do przeprowadzenia i zarejestrowania wywiadu (dyktafon, amatorska kamera) z konsultantem Regionalnego Ośrodka Europejskiego Funduszu Społecznego (adresy na stronie www.roefs.pl), pod warunkiem wyrażenia przez niego zgody. Można również zaprosić eksperta na jedną z godzin lekcyjnych, przewidzianych na realizację tematu. Spotkanie ma umożliwić młodzieży upewnienie się, czy dana pomoc byłaby możliwa, oczywiście hipotetycznie – beneficjentami byłyby przecież postacie literackie. 6. Dodatkowo nauczyciel przekazuje zainteresowanym uczniom kserokopię tekstu na temat EFS i zachęca ich do wykonania melorecytacji (materiał pomocniczy nr 1). Ten artystyczny występ może stanowić atrakcyjne zakończenie literacko-europejskiego cyklu lekcji, przyczyniając się do zrozumienia i zapamiętania omawianych treści, dzięki zamierzonej i celowej prostocie przekazywanego komunikatu. Występ może odbyć się w sali lekcyjnej albo przybrać formę happeningu na korytarzu szkolnym podczas długiej przerwy, zwiększając przez to zasięg oddziaływania. 7. Nauczyciel na lekcji syntezy dotyczącej literatury pozytywistycznej dziękuje wszystkim grupom za obowiązkowość, dotrzymanie terminu, podjęty wysiłek intelektualny oraz czas poświęcony na ukierunkowaną przez nauczyciela pracę z pozytywistycznymi tekstami literackimi oraz poszukiwanie i gromadzenie informacji na temat EFS. Zachęca poszczególne grupy do krótkich, ustnych relacji, dotyczących trudności i sukcesów oraz niezamierzonych gaf (cel: wytworzenie miłej atmosfery w klasie, sprzyjającej twórczej pracy i integracji uczniów). Poznajmy się lepiej z EFS 141 Materiał pomocniczy nr 1 Schemat A 1 Bohaterowie pozytywistycznych lektur i ich problemy w ujęciu ponadczasowym i współczesnym Schemat A1: Bohaterowie utworów Elizy Orzeszkowej Schemat A2: Bohaterowie utworów Bolesława Prusa Schemat A3: Bohaterowie utworów Marii Konopnickiej Bohaterowie pozytywistycznych lektur i ich problemy w ujęciu ponadczasowym Bohaterowie utworów Elizy Orzeszkowej Bohaterowie utworów Marii Konopnickiej Bohaterowie utworów Bolesława Prusa 142 Poznajmy się lepiej z EFS osobista porażka: brak perspektyw optymista pesymista utrata potencjału innowatora zahamowanie rozwoju rolnictwa pogorszenie się stosunków społecznych na terenach wiejskich niska efektywność nauczania podstaw języka polskiego i matematyki brak satysfakcji zawodowej utrata sił witalnych problemy zdrowotne utrata pracy skrajna bieda Znaczenie problemu oraz skutki w przypadku jego pogłębiania się Znaczenie problemu oraz skutki w przypadku jego pogłębiania się Znaczenie problemu oraz skutki w przypadku jego pogłębiania się trudności z realizacją życiowych ideałów przygotowanie do zawodu rolnika-agronoma konieczność zreformowania stosunków społecznych na wsi praca ponad siły praca niedająca poczucia bezpieczeństwa niskie zarobki Problemy Problemy prymitywne warunki pracy nauczycielskiej nierówne szanse biedoty miejskiej i dzieci zagrożonych patologią społeczną (dzieci stróża, zduna, ślusarza-alkoholika i maglarki) Eliza Orzeszkowa: „Nad Niemnem” gatunek literacki: powieść Problemy Źródło Eliza Orzeszkowa: „A...b...c...” gatunek literacki: nowela syn Benedykta brat Joanny Źródło Witold Korczyński Mieczysław Lipski 1 Joanna Lipska Bohaterowie utworów Elizy Orzeszkowej Schemat A1 Poznajmy się lepiej z EFS 143 144 Poznajmy się lepiej z EFS Ochocki praca ponad siły niska jakość życia problemy zdrowotne jakość opieki medycznej niezdolność do pracy utrata pracy pogorszenie stanu zdrowia nasilenie gruźlicy śmierć Znaczenie problemu oraz skutki w przypadku jego pogłębiania się przedsiębiorczości zahamowanie inicjatyw utrata optymizmu zawodowego braki w wykształceniu pogłębienie się licznych frustracji porażka osobista i zawodowa obniżenie poczucia własnej wartości Znaczenie problemu oraz skutki w przypadku jego pogłębiania się zahamowanie rozwoju małej wielkim poświęceniem edukacja kontra praca zarobkowa wielość inicjatyw, brak odpowiednich partnerów współpraca międzynarodowa dyskryminacja ze względu na pochodzenie społeczne frustracje: osobiste, zawodowe, społeczne brak psychologicznego wsparcia Problemy rozwój małej przedsiębiorczości zawodowy sukces, ale okupiony techniki utrata wiary w możliwość osobistego i zawodowego rozwoju we własnym kraju emigracja w celu poszukiwań możliwości samorealizacji zmniejszenie liczby naukowców w kraju (czasowe lub trwałe) Znaczenie problemu oraz skutki w przypadku jego pogłębiania się utrata entuzjazmu naukowego utrata fascynacji techniką brak osiągnięć naukowych brak osiągnięć w dziedzinie efektywnej pracy naukowej brak warunków do naukowego rozwoju brak perspektyw naukowych utopii Problemy życie w świecie Bolesław Prus: „Lalka” gatunek literacki: powieść Bolesław Prus: „Kamizelka” gatunek literacki: nowela Problemy Źródło idealista naukowy Źródło Stanisław Wokulski romantyk i pozytywista Pan wczesna śmierć poważne choroby, społecznego pogłębienie wykluczenia środków do życia Znaczenie problemu oraz skutki w przypadku jego pogłębiania się skrajna nędza brak podstawowych bezpieczeństwa i stabilizacji życiowej bieda, nędza bardzo niska jakość życia głodowa egzystencja brak środków do życia brak opieki zdrowotnej brak finansowego wsparcia Problemy bezrobocie dorywcza praca brak poczucia biedny człowiek Wysocki 1 młody urzędnik, który zachorował na gruźlicę Bohaterowie utworów Bolesława Prusa Schemat A2 Schemat A3 1 Bohaterowie utworów Marii Konopnickiej Mendel Gdański Kuntz Wunderli introligator pochodzenia żydowskiego stary człowiek Źródło Źródło Maria Konopnicka: „Mendel Gdański” gatunek literacki: nowela Maria Konopnicka: „Miłosierdzie gminy” gatunek literacki: nowela Problemy Problemy dyskryminacja mniejszości narodowych agresja przestarzałe warunki pracy rzemieślniczej niska jakość życia brak wsparcia dla człowieka samotnie wychowującego dziecko dotkliwa, przykra starość utrata godności niska jakość życia starych ludzi brak zdrowotnego wsparcia brak wsparcia instytucjonalnego (absurdalne działanie: licytacja starych ludzi) patologia stosunków międzyludzkich patologia więzi rodzinnych Znaczenie problemu oraz skutki w przypadku jego pogłębiania się Znaczenie problemu oraz skutki w przypadku jego pogłębiania się obniżenie poczucia własnej wartości alienacja krzywda pogorszenie jakości życia problemy wychowawcze jeszcze większe obniżenie wartości życia utrata godności utrata zdrowia zniszczenie więzi emocjonalnych w rodzinie jeszcze większe pogorszenie się relacji interpersonalnych utrata poczucia bezpieczeństwa jednostki znieczulica społeczna dyskryminacja ludzi ze względu na wiek Poznajmy się lepiej z EFS 145 Schemat B Człowiek zdany tylko na siebie. Konsekwencje braku pomocy ze strony innych osób i instytucji 1 jego problemy narastają i pogłębiają się jego samoocena obniża się staje się życiowym pesymistą minimalizuje swoje potrzeby załamuje się psychicznie (brak możliwości zaspokajania indywidualnych potrzeb) nie rozwija się Schemat C Człowiek, któremu ktoś pomógł w rozwiązaniu jego problemów 1 jego problemy zniknęły jego samoocena wzrasta staje się życiowym optymistą jest w dobrej kondycji psychicznej (powód: radość życia) 146 Poznajmy się lepiej z EFS ma świadomość swoich potrzeb i próbuje je zrealizować wszechstronnie się rozwija Schemat D Inwestowanie w człowieka — EFS 1 Człowiek = bezcenna wartość Europejski Fundusz Społeczny Cel: realizacja strategii rozwoju, wzrost poziomu zatrudnienia i spójności społecznej Obszary wsparcia zatrudnienie edukacja adaptacyjność pracowników i przedsiębiorstw integracja społeczna rozwój zasobów ludzkich na terenach wiejskich opieka zdrowotna Różne inicjatywy zapobieganie wykluczeniu społecznemu zapewnienie równego dostępu do zatrudnienia osobom dyskryminowanym na rynku pracy Typy projektów indywidualne systemowe konkursowe otwarte zamknięte aktywizacja bezrobotnych i biernych zawodowo administracja rozwój zarządzania budowa partnerskiego państwa Poznajmy się lepiej z EFS 147 Schemat E Zasady uzyskania dofinansowania w ramach ogłaszanych konkursów na projekty, dotyczące określonych priorytetów Słowa-klucze i wyrażenia 1 EFS EFS Śledzenie aktualności na stronie internetowej EFS Zbieranie informacji o konkursach ogłaszanych przez EFS i troi, żeby zdążyć 148 Poznajmy się lepiej z EFS Opracowanie projektu Dwoi się Schemat F Uwaga: Nauczyciel przed zajęciami uzupełnia informacje do schematu, dopisując możliwości uzyskania wsparcia z danego działania programu „Wiedza, Edukacja, Rozwój”. 1 Bohaterowie pozytywistycznych lektur i ich problemy w ujęciu ponadczasowym i współczesnym. Pomoc EFS w ich rozwiązaniu Bohaterowie utworów Elizy Orzeszkowej Joanna Lipska pomoc EFS obszar wsparcia: edukacja priorytet: (do uzupełnienia) działanie: (do uzupełnienia) Witold Korczyński pomoc EFS obszar wsparcia: rozwój terenów wiejskich priorytet: (do uzupełnienia) działanie: (do uzupełnienia) Mieczysław Lipski pomoc EFS obszar wsparcia: zatrudnienie priorytet: (do uzupełnienia) działanie: (do uzupełnienia) Poznajmy się lepiej z EFS 149 150 Poznajmy się lepiej z EFS pomoc EFS obszar wsparcia: wsparcie przedsiębiorstw priorytet: (do uzupełnienia) działanie: (do uzupełnienia) Stanisław Wokulski pomoc EFS obszar wsparcia: prace naukowo-badawcze priorytet: (do uzupełnienia) działanie: (do uzupełnienia) Ochocki pomoc EFS obszar wsparcia: zatrudnienie priorytet: (do uzupełnienia) działanie: (do uzupełnienia) Wysocki 1 pomoc EFS obszar wsparcia: opieka zdrowotna priorytet: (do uzupełnienia) działanie: (do uzupełnienia) Pan Bohaterowie utworów Bolesława Prusa Bohaterowie pozytywistycznych lektur i ich problemy w ujęciu ponadczasowym i współczesnym. Pomoc EFS w ich rozwiązaniu Schemat F Uwaga: Nauczyciel przed zajęciami uzupełnia informacje do schematu, dopisując możliwości uzyskania wsparcia z danego działania programu „Wiedza, Edukacja, Rozwój”. Schemat F Uwaga: Nauczyciel przed zajęciami uzupełnia informacje do schematu, dopisując możliwości uzyskania wsparcia z danego działania programu „Wiedza, Edukacja, Rozwój”. 1 Bohaterowie pozytywistycznych lektur i ich problemy w ujęciu ponadczasowym i współczesnym. Pomoc EFS w ich rozwiązaniu Bohaterowie utworów Marii Konopnickiej Mendel Gdański pomoc EFS obszar wsparcia: likwidowanie barier priorytet: (do uzupełnienia) działanie: (do uzupełnienia) Kuntz Wunderli pomoc EFS obszar wsparcia: integracja społeczna priorytet: (do uzupełnienia) działanie: (do uzupełnienia) Poznajmy się lepiej z EFS 151 Materiał pomocniczy nr 2 EFS. Co Ci to da? 2 ALEGORIA EFS (uczeń z emblematem EFS): E…F…S… to ja…to ja…to ja… CHÓREK (wskazując na różne osoby i w ten sposób przeciwdziałając bierności i obojętności widzów): Co ci to da? Co ci to da? Co ci to da? UCZEŃ 1: Dużo da, dużo da, dużo da. Kapitał to ja, to ja, to ja. Pytam, więc wiem: dużo mi da. ALEGORIA EFS: Dlaczego tak? UCZEŃ 1: Bo kapitał to ja. ALEGORIA EFS: Powiedz to głośniej, mocniej, pewniej. UCZEŃ 1: Kapitał to ja! ALEGORIA EFS (zwracając się do UCZNIA 2): A Tobie co da, że znam cię już ja? UCZEŃ 2: Też coś mi da. ALEGORIA EFS: Na przykład co? UCZEŃ 2: No co? No co? No co? UCZEŃ 3: Podpowiem ci – pamiętaj Polaku młody z EFS korzystaj dla swej wygody. Nie marudź i nie narzekaj – projekt rozwoju pisz, nie czekaj. Zielone światło masz, więc idź do EFS, nie zwlekaj. Nie jesteś sam – pomysły masz. Nie jesteś sam – przyjaciół masz. ALEGORIA EFS: A tobie co da? Co da? Co? UCZEŃ 4: To proste, bo poczucie mi da, że wartość to ja: intelekt mam, nie jestem sam. Zależy mi – rozwinę się. Nie jestem sam – Europę po swej stronie mam. Ja muszę sukces mieć, osiągnąć marzeń cel. ALEGORIA EFS: Kłopot masz – projekt złóż. Sukces jest tuż, tuż. 152 Poznajmy się lepiej z EFS Scenariusz umożliwia doskonalenie umiejętności pracy z komputerem. Uczeń aktywnie poszukuje użytecznych informacji w internecie i selekcjonuje pozyskaną wiedzę, aby przygotować ulotkę informacyjną o EFS dla swoich rodziców. Autor opracował szczegółową instrukcję dla uczniów pracujących indywidualnie lub w parach w zależności od możliwości technicznych szkolnych pracowni komputerowych. 3.4.3 Scenariusz nr 3 Stanisława Gurbowicz EFS jest dla ludzi Przedmiot informatyka, zajęcia pozalekcyjne prowadzone w pracowni komputerowej, wiedza o społeczeństwie, koła zainteresowań Poziom IV etap edukacyjny: klasy I-III szkoły ponadgimnazjalnej Podstawa programowa Treści nauczania – wymagania szczegółowe. Uczeń: znajduje dokumenty i informacje w udostępnianych w internecie bazach danych (np. bibliotecznych, statystycznych, w sklepach internetowych), ocenia ich przydatność i wiarygodność oraz gromadzi je na potrzeby realizowanych projektów z różnych dziedzin dobiera odpowiednie formaty plików do rodzaju i przeznaczenia zapisanych w nich informacji opracowuje informacje za pomocą komputera, w tym: rysunki, teksty z danymi liczbowymi, animacje, prezentacje multimedialne i filmy. Poznajmy się lepiej z EFS 153 Cele Po zajęciach uczeń powinien: umieć pozyskiwać i upowszechniać informacje na temat EFS potrafić wyszukiwać i selekcjonować informacje w internecie znać sposoby tworzenia materiałów reklamowych za pomocą komputera. Metody i techniki rozwiązywanie problemów miniprojekt indywidualny 2x Czas 2 godziny lekcyjne Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – logotypy EFS materiał pomocniczy nr 2 – podstawowe zagadnienia związane z EFS materiał pomocniczy nr 3 – informacje przydatne do zrobienia ulotki materiał pomocniczy nr 4 – karta oraz instrukcja do zadania materiały typu: ulotki, gadżety reklamowe EFS, drukarka (najlepiej sieciowa), stanowisko komputerowe dla każdego ucznia Przebieg zajęć 1. Nauczyciel przedstawia uczniom logotypy EFS (materiał pomocniczy nr 1) i pyta, czy lub gdzie widzieli takie oznaczenia i co one oznaczają. Przekazuje im gadżety reklamowe zawierające logotypy. Jeśli szkoła realizowała projekt unijny, warto przypomnieć dzieciom o tablicach informacyjnych, umieszczonych np. na drzwiach wejściowych do pracowni bądź na ścianie w szkole. 2. Nauczyciel wyjaśnia temat lekcji i omawia podstawowe zagadnienia związane z EFS (materiał pomocniczy nr 2). 3. Informuje, gdzie można znaleźć informacje o EFS, które będą przydatne do zrobienia ulotki (materiał pomocniczy nr 3). Prosi uczniów o zapoznanie się ze wskazanymi stronami internetowymi. 3. Nauczyciel objaśnia zadanie (materiał pomocniczy nr 4). Młodzież zadaje pytania oraz ustala z nauczycielem czas potrzebny na wykonanie pracy i formę prezentacji. 4. Na zakończenie uczniowie prezentują wyniki swojej pracy na komputerze lub w postaci papierowej ulotki. 154 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 1 Obowiązkowe logotypy związane z Europejskim Funduszem Społecznym 1 Materiał pomocniczy nr 2 Czego się dzisiaj nauczymy? 2 poznamy fundusz EFS wyszukamy i uporządkujemy informacje z internetu na jego temat dowiemy się, co znaczy, że coś jest współfinansowane z EFS przygotujemy ulotkę informacyjną o EFS dla rodziców. EFS Europejski Fundusz Społeczny Wspiera rozwój naszego kraju poprzez finansowanie różnych działań, dzięki czemu ludzie mogą: podnieść/uzupełnić kwalifikacje znaleźć pracę Z Europejskiego Funduszu Społecznego skorzystać mogą: dzieci i młodzież – współfinansowane są dla nich zajęcia pozalekcyjne, przyznawane stypendia oraz wspierane jest rozwijanie zainteresowań osoby dorosłe – organizowane są szkolenia, możliwe jest uzyskanie nowych kwalifikacji lub założenie własnej firmy. zmienić zawód lub przekwalifikować się założyć własną firmę Aby uczestniczyć w przedsięwzięciu realizowanym ze środków EFS, należy: znaleźć odpowiedni dla siebie projekt, np. na stronie www.efs.gov.pl skontaktować się z osobami prowadzącymi (koordynatorami) sprawdzić, czy spełnia się kryteria naboru wziąć udział w rekrutacji zakwalifikować się. Poznajmy się lepiej z EFS 155 Materiał pomocniczy nr 3 Uwaga: adresy stron internetowych powinny być zaktualizowane przez nauczyciela w kontekście zmian 2014-2020. Gdzie szukać informacji? 3 Nazwa portalu Adres strony internetowej Fundusze Europejskie www.funduszeeuropejskie.gov.pl Europejski Fundusz Społeczny www.efs.gov.pl Mapa Projektów EFS www.projekty.efs.gov.pl szkolenia z EFS www.inwestycjawkadry.pl Materiał pomocniczy nr 4 Karta oraz instrukcja do zadania Karta zadania 1. Przygotuj ulotkę informacyjną „EFS jest dla ludzi” adresowaną do Twoich rodziców. Aby to zrobić, musisz: utworzyć folder o nazwie: „EFS ulotka_informacyjna” w folderze „Moje dokumenty” lub innym, w którym zwykle zapisujesz wyniki swojej pracy na komputerze zapisać w nim wszystkie niezbędne pliki i dokumenty, służące do opracowania ulotki pobrać logotypy EFS (w formacie JPG) ze strony internetowej: www.efs.gov.pl 4 2. Zapoznaj się z instrukcją do zadania. 3. Informacji o programach szukaj na podanych przez nauczyciela stronach internetowych. Instrukcja do zadania 1. Przejrzyj podane przez nauczyciela strony internetowe i wybierz informacje najbardziej użyteczne dla Twoich rodziców, np.: nazwy instytucji zajmujących się programami w Twoim województwie, powiecie dane kontaktowe (nr telefonu, adres strony internetowej, adresy e-mail) adresy przydatnych stron internetowych. 2. Utwórz nowy dokument w edytorze tekstu i zapisz go pod nazwą: EFS_ulotka. 3. Zapisz w nim zebrane ze stron informacje. 4. Wszystkie informacje powinny się zmieścić na jednej stronie dokumentu. 5. W nagłówku i stopce dokumentu wstaw logotypy EFS. 6. Nadaj tytuł „EFS jest dla ludzi”. 7. Wyszukaj odpowiedni do tematyki obiekt z kolekcji clipart i wstaw go do swojej ulotki. 8. Zaplanuj układ treści: tekstu i grafiki na stronie dokumentu. 9. Ułóż hasło zachęcające do skorzystania z oferty programów. 10. Wykorzystaj możliwości formatowania tekstu (czcionka, wypunktowanie, wyróżnienie, kolor). 11. Uporządkuj zebrane informacje i wybierz te, które Twoim zdaniem są najważniejsze. W przypadku wątpliwości poproś o pomoc nauczyciela. 12. Pamiętaj, aby układ był przejrzysty i czytelny oraz dostarczał podstawowych informacji o EFS. 156 Poznajmy się lepiej z EFS 4 Scenariusze projektów edukacyjnych Nowa podstawa programowa zaleca metodę projektu jako sprzyjającą osiągnięciu celów kształcenia i wychowania na wszystkich etapach edukacji. Zadania w ramach projektu stawiają bowiem ucznia w roli badacza poszukującego rozwiązania. Wymagają zgłębienia kluczowych dla danej dziedziny pojęć i zagadnień, a także zaobserwowania ich w otaczającym świecie. Tematyka dotycząca wdrażania projektów współfinansowanych z EFS doskonale wpisuje się w zalecenia zawarte w podstawie programowej. Proponowane scenariusze projektów to w większości sprawdzone w praktyce koncepcje realizacji działań edukacyjnych, dlatego warte są polecenia jako wzorzec lub inspiracja do własnych opracowań. com/Nadya Lukic fot. © iStockphoto. 4.1 Szkoła podstawowa Scenariusz projektu umożliwia jego realizację z uczniami w różnym wieku. Podstawą organizacji pracy są dane z mapy zasobów, określające możliwości uczniów i środowiska. Dzieci biorą aktywny udział we wszystkich etapach – od tworzenia koncepcji po prezentację efektów. • Sc e rius KATEGORIA na z proje Wyróżnien ie kt uo E FS • 4.1.1 Scenariusz nr 1 Marta Kobza, Ewa Miłuch-Szewczyk Europa Fantastycznych Szans Poziom I i II etap edukacyjny: szkoła podstawowa Czas realizacji do uzgodnienia z uczniami Przydatna literatura i strony internetowe Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B.: „Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących”, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2000, s. 185-194 De Bono E.: „Naucz się myśleć kreatywnie”, Wydawnictwo Prima, Warszawa 1995 Dembek Z.K.: „Technika. Przewodnik po metodzie projektów dla uczniów gimnazjum”, Wydawnictwo Temat, Łysomice 2002 Glasser W.: „Każdy uczeń może osiągnąć sukces”, Wydawnictwo PAW, Łódź 2005 Góralski A.: „Twórcze rozwiązywanie zadań”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1980 Grondas M.: „Projekt jako narzędzie integracji międzyprzedmiotowej”, [w:] „Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa – materiały szkoleniowe dla rad pedagogicznych”, Wydawnictwo CODN, Warszawa 1999, s. 107-119 Hamer H.: „Klucz do efektywności nauczania”, Wydawnictwo Veda, Warszawa 1994 Królikowski J.: „Projekt edukacyjny”, Wydawnictwo CODN, Warszawa 2001 160 Poznajmy się lepiej z EFS Nęcka E.: „Twórcze rozwiązywanie problemów”, Wydawnictwo Impuls, Kraków 1994 Popek S.: „Aktywność twórcza dzieci i młodzieży”, WSiP, Warszawa 1988 Sterna D.: „Ocenianie kształtujące w praktyce”, Wydawnictwo CEO, Warszawa 2006 Tokarz A.: „Rola motywacji poznawczej”, Ossolineum, Wrocław 1992 www.ec.europa.eu www.efs.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.projekty.efs.gov.pl Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – formułowanie tematu materiał pomocniczy nr 2 – „buszowanie” po temacie materiał pomocniczy nr 3 – przygotowanie aktywności badawczej materiał pomocniczy nr 4 – aktywność badawcza, zbieranie i opracowywanie materiałów materiał pomocniczy nr 5 – omówienie doświadczeń i opracowanie materiałów materiał pomocniczy nr 6 – dyskusja panelowa materiał pomocniczy nr 7 – prezentacja działań projektowych materiał pomocniczy nr 8 – analiza projektu, ocena realizacji celów i ocena pracy materiał pomocniczy nr 9 – metody aktywizujące, wykorzystywane podczas projektu materiał pomocniczy nr 10 – mapa zasobów materiał pomocniczy nr 11 – karta oceny grupy materiał pomocniczy nr 12 – karta samooceny grupy materiał pomocniczy nr 13 – karta samooceny ucznia materiał pomocniczy nr 14 – terminy konsultacji nauczycieli materiał pomocniczy nr 15 – informacje dodatkowe materiał pomocniczy nr 16 – struktura raportu materiał pomocniczy nr 17 – ankieta dla ucznia materiał pomocniczy nr 18 – ankieta dla nauczycieli Zofia Rogula, praca konkursowa w kategorii „Dorośli” Poznajmy się lepiej z EFS 161 Podstawowe informacje – zespół uczniowski i wybieranie tematu projektu Temat projektu Europa Fantastycznych Szans Zespół uczniowski Imię i nazwisko ucznia/uczniów Nauczyciel/opiekun Imię i nazwisko nauczyciela Grupa I podpis nauczyciela, poświadczenie decyzji o objęciu opieką zespołu realizującego projekt Problem W jakim zakresie i na jakie cele w naszym powiecie/gminie pozyskiwane są fundusze z EFS? Główne cele i zadania projektu rozwijanie kompetencji społeczno-obywatelskich przeprowadzenie na terenie powiatu/gminy badań na temat pozyskanych funduszy z EFS opracowanie raportu EFS w moim powiecie/gminie Cele szczegółowe (umiejętności) Uczeń: wie, co oznaczają pojęcia: UE, Polska w UE, fundusze europejskie, co to jest i czym się zajmuje EFS potrafi wskazać zalety wykorzystywania funduszy europejskich w swoim powiecie/gminie umie wskazać projekty realizowane w swoim powiecie/gminie ze środków EFS potrafi wymienić pozytywne zmiany w regionie, jakie nastąpiły w związku z realizacją projektów współfinansowanych ze środków EFS precyzyjnie formułuje temat i cele projektu dokonuje selekcji informacji umie przetwarzać pozyskane informacje i nadawać im nową formę przygotowuje i przeprowadza wywiad sprawnie posługuje się nowoczesnymi środkami przekazu informacji tworzy prezentacje współpracuje w grupie, bierze odpowiedzialność za siebie i członków zespołu. Plan realizacji – harmonogram Cele i zadania Formułowanie tematu (materiał pomocniczy nr 1) 162 Poznajmy się lepiej z EFS Zadania szczegółowe podział uczniów na grupy zadaniowe (każda grupa opracowuje dane dotyczące wylosowanej gminy) przedstawienie własnych propozycji realizacji projektu plusy i minusy przedstawionych propozycji tworzenie mapy myśli – określenie ewentualnych kierunków rozwoju projektu formułowanie pytań do projektu Terminy realizacji Cele i zadania „Buszowanie” po temacie (materiał pomocniczy nr 2) Zadania szczegółowe Terminy realizacji zgromadzenie podstawowego zasobu wiedzy na temat UE i jej funduszy zapoznanie z terminologią i pojęciami dotyczącymi omawianych zagadnień ułożenie mapy powiatu z puzzli przygotowanie w grupach informacji na temat powiatu i poszczególnych gmin Przygotowanie aktywności wykonanie mapy zasobów do tematu badawczej projektu: członków zespołu, szkoły, (materiał pomocniczy nr 3) środowiska lokalnego opracowanie instrukcji do projektu: a) rozpisanie kart zadań b) ustalenie kryteriów oceniania c) określenie źródeł informacji d) ustalenie formy i terminów konsultacji e) określenie sposobu prezentacji projektu i czasu jej trwania f ) ustalenie struktury raportu g) stworzenie i podpisanie kontraktu opracowanie kwestionariusza wywiadu Aktywność badawcza, zbieranie i opracowywanie materiałów (materiał pomocniczy nr 4) wyjazd do wylosowanej gminy, wizyta w urzędzie gminy/powiatu przeprowadzenie wywiadu z burmistrzem, przedstawicielami instytucji lokalnych, mieszkańcami gminy zbieranie danych do raportu, odwiedziny w instytucjach, którym udało się pozyskać fundusze europejskie wykonanie dokumentacji fotograficznej, filmowej i pisemnej Omówienie doświadczeń i opracowanie materiałów (materiał pomocniczy nr 5) przygotowanie raportu sekcji zgodnie z jego strukturą wykonanie prac plastycznych na temat EFS w moim powiecie/gminie tworzenie prezentacji multimedialnej opracowanie całościowego raportu EFS w moim powiecie/gminie na podstawie raportów grup Dyskusja panelowa (materiał pomocniczy nr 6) spotkanie w szkole z przedstawicielami rady powiatu i ekspertem (koordynator projektu, osoba tworząca projekty, pracownik projektu itp.) dyskusja panelowa na temat działania władz w zakresie pozyskiwania funduszy europejskich wspólne tworzenie metaplanu Poznajmy się lepiej z EFS 163 Cele i zadania Zadania szczegółowe Terminy realizacji Prezentacja działań projektowych (materiał pomocniczy nr 7) prezentacja wyników projektu na forum szkoły dla uczniów, rodziców, środowiska lokalnego (prezentacja multimedialna, wystawa plastyczna, raport) przedstawienie raportu i prezentacji multimedialnej podczas sesji rady powiatu promocja projektu w szkole i lokalnych mediach Analiza projektu, ocena realizacji celów i ocena pracy (materiał pomocniczy nr 8) autorefleksje uczniów dotyczące realizacji projektu samoocena pracy uczniów ocena pracy grupy ewaluacja projektu, rekomendacje Materiał pomocniczy nr 1 1 Zadanie Zadania szczegółowe podział uczniów na grupy zadaniowe (każda grupa opracowuje dane dotyczące wylosowanej gminy) Formułowanie tematu Źródła informacji, materiały i zasoby lista uczniów Sojusznicy nauczyciele, koordynatorzy projektu, koordynatorzy grup przedstawienie własnych metoda aktywizująca – propozycji realizacji projektu burza mózgów (materiał pomocniczy nr 9) nauczyciele, koordynatorzy projektu, koordynatorzy grup plusy i minusy przedstawionych propozycji metoda aktywizująca – za i przeciw (materiał pomocniczy nr 9) nauczyciele, koordynatorzy projektu, koordynatorzy grup tworzenie mapy myśli – określenie ewentualnych kierunków rozwoju projektu metoda aktywizująca – mapa myśli (materiał pomocniczy nr 9) nauczyciele, koordynatorzy projektu, koordynatorzy grup formułowanie pytań do projektu scenariusz projektu nauczyciele, koordynatorzy projektu, koordynatorzy grup 164 Poznajmy się lepiej z EFS Termin wykonania Materiał pomocniczy nr 2 Zadanie „Buszowanie” po temacie Źródła informacji, materiały i zasoby Zadania szczegółowe 2 Sojusznicy Termin wykonania zgromadzenie podstawowego literatura tematyczna koordynatorzy projektu, zasobu wiedzy na temat UE www.funduszeeuropejskie.gov.pl koordynatorzy grup, i jej funduszy nauczyciele zapoznanie z terminologią i pojęciami dotyczącymi omawianych zagadnień literatura tematyczna koordynatorzy projektu, www.funduszeeuropejskie.gov.pl koordynatorzy grup, nauczyciele ułożenie mapy powiatu z puzzli mapa powiatu w formie puzzli koordynatorzy grup, nauczyciele przygotowanie w grupach informacji na temat powiatu i poszczególnych gmin foldery gmin lub powiatu literatura tematyczna strona internetowa gminy lub powiatu koordynatorzy projektu, koordynatorzy grup, nauczyciele Materiał pomocniczy nr 3 Zadanie Zadania szczegółowe 3 Przygotowanie aktywności badawczej Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy Termin wykonania wykonanie mapy zasobów do literatura tematyczna koordynatorzy projektu, tematu projektu: członków zespołu, karta pracy – mapa koordynatorzy grup, szkoły, środowiska lokalnego zasobów (materiał nauczyciele pomocniczy nr 10) opracowanie instrukcji do projektu: rozpisanie kart zadań ustalenie kryteriów oceniania określenie źródeł informacji ustalenie formy i terminów konsultacji określenie sposobu prezentacji projektu i czasu jej trwania ustalenie struktury raportu stworzenie i podpisanie kontraktu literatura tematyczna koordynatorzy projektu, struktura projektu koordynatorzy grup, edukacyjnego nauczyciele karta projektu karta zadania opracowanie kwestionariusza wywiadu literatura tematyczna nauczyciele, przykładowe nauczyciele języka kwestionariusze polskiego wywiadu strony internetowe Poznajmy się lepiej z EFS 165 Materiał pomocniczy nr 4 Zadanie Zadania szczegółowe 4 Aktywność badawcza – zbieranie i opracowywanie materiałów Źródła informacji, materiały i zasoby wyjazd do wylosowanej karty wycieczki gminy, wizyta w urzędzie zgody rodziców gminy/powiatu autokary plany miast Sojusznicy Termin wykonania koordynatorzy projektu, dyrektor szkoły, nauczyciele przeprowadzenie wywiadu z burmistrzem, przedstawicielami instytucji lokalnych, mieszkańcami gminy kwestionariusze wywiadu kamery dyktafony aparaty fotograficzne notatniki koordynatorzy projektu, władze gminy, kierownicy i dyrektorzy instytucji lokalnych, mieszkańcy gminy zbieranie danych do raportu, odwiedziny w instytucjach, którym udało się pozyskać fundusze europejskie kwestionariusze wywiadu kamery aparaty fotograficzne dyktafony notatniki obserwacja bezpośrednia plany miasta koordynatorzy projektu, kierownicy i dyrektorzy instytucji lokalnych wykonanie dokumentacji kamery fotograficznej, filmowej aparaty fotograficzne i pisemnej dyktafony kwestionariusze wywiadu notatniki koordynatorzy projektu Materiał pomocniczy nr 5 Zadanie Zadania szczegółowe 5 Omówienie doświadczeń i opracowanie materiałów Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy przygotowanie raportu sekcji zgodnie z jego strukturą dokumentacja zebrana podczas projektu koordynatorzy (filmowa, fotograficzna, wywiady) grup, sprzęt multimedialny nauczyciele internet wykonanie prac plastycznych na temat EFS w moim powiecie/gminie materiały plastyczne dokumentacja fotograficzna notatki własne uczniów koordynatorzy grup, nauczyciele tworzenie prezentacji multimedialnej internet sprzęt multimedialny (komputery, programy komputerowe) koordynatorzy grup, nauczyciele, informatyk opracowanie całościowego raporty grup raportu EFS w moim sprzęt multimedialny (komputery, powiecie/gminie na programy komputerowe) podstawie raportów grup internet 166 Poznajmy się lepiej z EFS koordynatorzy projektu, przedstawiciele grup Termin wykonania Materiał pomocniczy nr 6 Zadanie Dyskusja panelowa Źródła informacji, materiały i zasoby Zadania szczegółowe 6 Sojusznicy spotkanie w szkole z przedstawicielami rady powiatu i ekspertem (koordynator projektu, osoba pisząca wnioski, pracownik projektu itp.) zaproszenia dla radnych powiatu i eksperta materiały do dyskusji panelowej sprzęt multimedialny starosta, przedstawiciele rady powiatu dyskusja panelowa na temat działania władz w zakresie pozyskiwania funduszy europejskich dokumentacja zebrana podczas projektu (filmowa, fotograficzna, wywiady) opracowane zagadnienia i pytania raporty grup koordynatorzy projektu, koordynatorzy grup, wybrani przedstawiciele uczniów, przedstawiciele rady powiatu, starosta, ekspert wspólne tworzenie metaplanu (materiał pomocniczy nr 9) dokumentacja zebrana podczas projektu materiały z dyskusji panelowej wybrani przedstawiciele uczniów, przedstawiciele rady powiatu Termin wykonania Materiał pomocniczy nr 7 Zadanie Zadania szczegółowe 7 Prezentacja działań projektowych Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy prezentacja wyników projektu na forum szkoły dla uczniów, rodziców, środowiska lokalnego (prezentacja multimedialna, wystawa plastyczna, raport) struktura raportu (materiał koordynatorzy projektu, pomocniczy nr 16) dyrektor szkoły, raport EFS w moim nauczyciele, rodzice powiecie/gminie prezentacja multimedialna prace plastyczne przedstawienie raportu i prezentacji multimedialnej podczas sesji rady powiatu raport EFS w moim starosta, radni rady powiecie/gminie powiatu, koordynatorzy prezentacja multimedialna projektu, dyrektor szkoły promocja projektu w szkole i lokalnych mediach raport EFS w moim lokalne media, informatyk, powiecie/gminie koordynatorzy projektu, prezentacja multimedialna dyrektor szkoły strona internetowa szkoły lokalne media Termin wykonania Poznajmy się lepiej z EFS 167 Materiał pomocniczy nr 8 Zadanie Zadania szczegółowe 8 Analiza projektu, ocena realizacji celów i ocena pracy Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy autorefleksje uczniów dotyczące realizacji projektu karta pracy – gadająca ściana (materiał pomocniczy nr 9) osoba, która pomogła uczniom realizującym zadanie szczegółowe samoocena pracy uczniów karta samooceny ucznia (materiał pomocniczy nr 13) uczniowie, nauczyciele ocena pracy grupy karta oceny grupy (materiał pomocniczy nr 11) karta samooceny grupy (materiał pomocniczy nr 12) uczniowie, nauczyciele ewaluacja projektu, rekomendacje terminy konsultacji nauczycieli (materiał pomocniczy nr 14) informacje dodatkowe (materiał pomocniczy nr 15) ankieta dla ucznia (materiał pomocniczy nr 17) ankieta dla nauczycieli (materiał pomocniczy nr 18) uczniowie, nauczyciele, rodzice Termin wykonania Materiał pomocniczy nr 9 Metody aktywizujące, wykorzystywane podczas projektu 9 1. Burza mózgów Metoda pomagająca zgromadzić w krótkim czasie jak największą liczbę pomysłów na rozwiązanie danego problemu. Prowadzący podaje temat, udziela głosu zgłaszającym rozwiązania i zapisuje je na tablicy. Po wyczerpaniu pomysłów następuje dyskusja i wybór najlepszego rozwiązania. W czasie burzy mózgów pracuje się indywidualnie, ale dla dobra całego zespołu. 2. Plusy i minusy Metoda polega na analizowaniu problemu, biorąc pod uwagę różne punkty widzenia. Służy do wyszukiwania pozytywnych i negatywnych stron, aby umożliwić podjęcie trafnej decyzji. Uczy analizowania faktów. 3. Mapy myśli Metoda kreatywnych notatek pozwala na szybkie i łatwe zapamiętywanie ich już podczas tworzenia oraz znacznie szybsze powtarzanie materiału. Mapy myśli przypominają cały obraz przyswojonej wiedzy na zasadzie hologramu. Zaletą ich tworzenia jest czerpanie z tego zabawy oraz możliwości dopisania kolejnych notatek w dowolnym miejscu, ukazanie połączeń między tematami i fragmentami wiedzy, struktury materiału i hierarchii. Metoda stymuluje kreatywne myślenie i wzmacnia połączenia między obydwiema półkulami, co przekłada się na długofalowy efekt. 168 Poznajmy się lepiej z EFS 4. Dyskusja panelowa (dyskusja obserwowana) Podczas korzystania z tej metody grupa dzieli się na dyskutujących ekspertów (panel) i uczących się słuchaczy (audytorium). Najpierw eksperci wprowadzają w temat i dyskutują między sobą, a następnie głos może zabierać każda osoba z audytorium. 9 5. Metaplan Metoda pozwala na rozważenie omawianego zagadnienia i poszukanie wspólnego, optymalnego rozwiązania. Podczas rozmowy o problemie powstaje plakat (metaplan). Schemat tworzenia metaplanu: wpisujemy problem, który jest przedmiotem dyskusji jak jest jak być powinno dlaczego nie jest tak, jak być powinno wnioski. 6. Gadająca ściana Przed rozpoczęciem zajęć przyklejamy do ściany (ważne, by uczniowie mieli do niej wygodny dostęp) arkusz szarego papieru z umieszczonym na górze napisem: „Gadająca ściana”. Podczas podsumowania projektu prosimy młodzież, by wyrazili na nim swoje opinie na temat pracy, mogą to być także rysunki. Kiedy uczniowie pytają, jakiego rodzaju mają to być komunikaty, możemy naprowadzić ich, zadając pytania. Materiał pomocniczy nr 10 Mapa zasobów umiejętności i doświadczenie uczniów możliwość pomocy ze strony sojuszników 10 Poznajmy się lepiej z EFS 169 Materiał pomocniczy nr 11 Karta oceny grupy Etap realizacji projektu formułowanie tematu 11 Umiejętności Ocena (0-5 punktów) precyzyjne formułowanie tematu jasne określenie celów zbieranie i opracowywanie selekcja informacji materiałów krytyczna ocena informacji przetwarzanie informacji – nadawanie im nowej formy prezentacja wykorzystanie czasu prezentacji zainteresowanie odbiorców precyzja wypowiedzi praca w grupie udzielanie sobie wzajemnie informacji podejmowanie decyzji słuchanie siebie nawzajem rozwiązywanie konfliktów zaangażowanie podczas realizacji zadań samoocena postępów w pracy Suma punktów Materiał pomocniczy nr 12 Karta samooceny grupy Liczba punktów (0-5 punktów) Kryteria oceny 12 Czy grupa ma opracowany plan pracy? W jakim stopniu odpowiedzialność za zadania została rozłożona pomiędzy poszczególne osoby w grupie? Czy decyzje grupowe podejmowane są sprawnie i z uwzględnieniem wszelkich możliwości? Czy w trakcie podejmowania decyzji w grupie uwzględnione są opinie wszystkich jej członków? Czy stopień realizacji wykonanej pracy i jej jakość świadczą o zaangażowaniu grupy w przygotowanie prezentacji? Suma punktów 170 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 13 Karta samooceny ucznia 13 Liczba punktów (0-5 punktów) Kryteria oceny W jakim stopniu byłam/em zaangażowana/y w układanie planu pracy przez grupę? Czy starałam/em się wpływać na decyzje grupy? Czy wywiązuję się z przyjętych w grupie zobowiązań? Czy jestem zaangażowana/y w pracę grupy? W jakim stopniu to, co do tej pory zrobiłam/em, odpowiada moim możliwościom? Suma punktów Materiał pomocniczy nr 14 Terminy konsultacji nauczycieli Nazwisko nauczyciela 14 Termin (przykładowe terminy) czwartek po 6 lekcji czwartek po 6 lekcji, wtorek 2 przerwa poniedziałek 5 przerwa, środa 2 przerwa Poznajmy się lepiej z EFS 171 Materiał pomocniczy nr 15 Ocena projektu Informacje dodatkowe 15 1. Ocena dotyczy realizacji całego projektu, poziomu wykonania zadań, inicjatywy uczniów, współudziału w zespole, sposobu dokumentowania projektu, publicznej prezentacji oraz uwzględnia samoocenę ucznia. 2. Ocenie podlega każdy z członków zespołu. 3. Końcowa ocena udziału ucznia w projekcie ma formę wyrażoną stopniem szkolnym (skala 1-6). 4. Forma i kryteria oceny są znane uczniowi od samego początku pracy. 5. Oceny dokonują opiekunowie projektu. 6. Udział ucznia w projekcie edukacyjnym ma wpływ na jego ocenę zachowania (pozytywny bądź negatywny wpis do dziennika wychowawczego). 7. Elementy brane pod uwagę podczas oceniania poszczególnych zadań: oryginalność i pomysłowość umiejętność analizy zebranego materiału, dobór wiadomości potrzebnych do opracowania raportu poprawność rzeczowa i językowa czytelność estetyka wykonania. Kryteria oceny Zadanie Punktacja Uwagi Każde zadanie z karty zadań 0-5 max. 15 zdań x 5 pkt = 75 pkt Samoocena 0-20 wg karty oceny Ocena grupy 0-20 wg karty oceny Zdobyte punkty przełożą się na oceny szkolne: poniżej 30% – 1 30% – 2 50% – 3 70% – 4 90% – 5 95% – 6 Oceny wpisujemy z ustalonych przedmiotów, np. język polski, matematyka, historia, informatyka, plastyka 172 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 16 16 Struktura raportu 1. Wstęp. 2. Charakterystyka gminy. 3. Cel badania: w jakim zakresie i na jakie cele w naszym powiecie pozyskiwane są fundusze z EFS? 4. Obszar objęty badaniem: instytucje publiczne nauka, kultura i sport opieka medyczna niepełnosprawni w środowisku lokalnym rynek pracy organizacje pozarządowe. 5. Źródła informacji. 6. Próba badawcza. 7. Metody i techniki badawcze. 8. Obszary badania. 9. Analiza czynników ilościowych i jakościowych. 10. Pytania kluczowe: jak badani wartościują działania w poszczególnych obszarach jakie działania prowadzone przez powiat przynoszą wymierne efekty jakie obszary wymagają wsparcia i wdrożenia zmian jakie czynniki wpływają na pozyskiwanie funduszy z EFS. 11. Wyniki w pytaniach kluczowych. 12. Wyniki końcowe i rekomendacje. Poznajmy się lepiej z EFS 173 Materiał pomocniczy nr 17 Ankieta dla ucznia Klasa Przeanalizuj interesujące nas problemy: 17 1. Nauczyciel zawsze omawiał cel zajęć. 2. Wiedziałam/em, jakim tematem się zajmowaliśmy. 3. Uczestniczyłam/em we wszystkich zajęciach. 4. Nauczyciel zawsze pytał mnie o zadowolenie z zajęć. 5. Zajęcia były dla mnie ciekawe. 6. Zawsze brałam/em czynny i aktywny udział w zajęciach. 7. Moja aktywność była dostrzegana i nagradzana. 8. Podczas zajęć prezentowałam/em swoją wiedzę i umiejętności. 9. Zawsze mogłam/em liczyć na pomoc i wsparcie. 10. Podczas pracy i uczestnictwa w zajęciach czułam/em się bezpiecznie. 11. Na zajęciach panowały przyjazne i partnerskie stosunki. 12. Byłam/em zachęcany i motywowany do aktywności podczas zajęć. 13. Na zajęciach pracowałam/em w parach, grupach i samodzielnie. 14. Zajęcia zawsze odbywały się w formie praktycznej (pracowali uczniowie). 15. Na zajęciach korzystałam/em z różnych pomocy. 16. W zajęciach brali udział zaproszeni goście. Razem Uczniowie 174 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 18 Ankieta dla nauczycieli Klasa Przeanalizuj problemy nas interesujące: 18 1. Zawsze podaję i omawiam cele zajęć. 2. Omawiam szczegółowo tematy, którymi się zajmujemy. 3. Uczestniczyłam/em we wszystkich zajęciach projektowych. 4. Zawsze pytałam/em swoich uczniów o zadowolenie z zajęć. 5. Prowadzone przeze mnie zajęcia były dla nich ciekawe. 6. Zawsze aktywnie uczestniczyłam/em w organizowanych zajęciach. 7. Na bieżąco monitorowałam/em i nagradzałam/em aktywność uczniów. 8. Na zajęciach uczniowie mieli możliwość prezentowania swoich umiejętności. 9. W przygotowaniu i realizacji zajęć zawsze mogłam/em liczyć na pomoc i wsparcie. 10. Podczas realizacji projektów i uczestnictwa w zajęciach czułam/em się bezpiecznie. 11. Na moich zajęciach panowały przyjazne i partnerskie stosunki. 12. Stosowałam/em różne metody i formy motywacji do aktywności podczas zajęć. 13. Na moich zajęciach uczniowie pracowali przede wszystkim w grupach. 14. Moje zajęcia zawsze odbywały się w formie praktycznej (pracowali uczniowie). 15. Na zajęcia przygotowywałam/em różne źródła informacji i pomoce. 16. Zajęcia wspierali zaproszeni do udziału goście. Razem Nauczyciele Poznajmy się lepiej z EFS 175 es com/CandyBoxImag fot. © iStockphoto. 4.2 Gimnazjum Scenariusz umożliwia realizację działań w najbliższym otoczeniu ucznia, dzięki czemu młodzież ma szansę poznania beneficjentów projektów współfinansowanych z EFS. Dodatkowa wartość to nawiązanie kontaktów, które zaowocować mogą innymi formami aktywności, takimi jak wolontariat. Autorka sugeruje przeprowadzenie zajęć na przedmiocie wiedza o społeczeństwie. na z proje I nagroda rius kt uo KATEGORIA • Sc e E FS • 4.2.1 Scenariusz nr 1 Barbara Koszyk EFS zmienia życie mieszkańców mojej miejscowości Poziom III etap edukacyjny: gimnazjum Czas realizacji 12 tygodni Przydatne strony internetowe www.efs.gov.pl www.ec.europa.eu www.mrr.gov.pl Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – EFS i jego główne cele materiał pomocniczy nr 2 – motywy wnioskodawców przy ubieganiu się o dofinansowanie z EFS materiał pomocniczy nr 3 – korzyści uzyskane przez beneficjentów projektów materiał pomocniczy nr 4 – wnioski z przeprowadzonych działań i promocja projektu w środowisku lokalnym materiał pomocniczy nr 5 – indywidualne karty zadań dla uczniów materiał pomocniczy nr 6 – ankieta 178 Poznajmy się lepiej z EFS materiał pomocniczy nr 7 – karta wywiadu z pracownikiem urzędu gminy, GOPS, stowarzyszenia, fundacji materiał pomocniczy nr 8 – karta wywiadu z beneficjentem projektu współfinansowanego z EFS materiał pomocniczy nr 9 – karta oceny projektu materiał pomocniczy nr 10 – kontrakt Podstawowe informacje – zespół uczniowski i wybieranie tematu projektu Temat projektu EFS zmienia życie mieszkańców mojej miejscowości Zespół uczniowski (4-5 osób) Imię i nazwisko ucznia 1. 2. 3. 4. 5. podpisy członków zespołu Nauczyciel/opiekun podpis nauczyciela, poświadczenie decyzji o objęciu opieką zespołu realizującego projekt Problem Czy EFS wpływa na jakość życia mieszkańców mojej miejscowości? Główne cele i zadania projektu popularyzacja działalności EFS w lokalnym środowisku zainteresowanie młodzieży problemami miejscowej społeczności Cele szczegółowe (umiejętności) Uczeń: wie, jakie działania finansuje EFS, na czym polega zasada pomocniczości i solidarności gromadzi i wykorzystuje informacje na temat projektów współfinansowanych przez EFS potrafi pracować w grupie, dokonać autoprezentacji Dagmara Mielke, praca konkursowa w kategorii „Dzieci” Poznajmy się lepiej z EFS 179 Plan realizacji – harmonogram Cele i zadania Terminy realizacji Zadania szczegółowe EFS i jego główne cele pozyskanie informacji na temat EFS (definicja, kiedy 2 tydzień (materiał pomocniczy powstał, jakie są jego zadania, obszary wsparcia) nr 1) zebranie informacji o sposobach pozyskania środków 2 tydzień z EFS zebranie danych na temat wiedzy rodziców o EFS 2 tydzień (przeprowadzenie ankiety wśród rodziców uczniów klas II) Motywy wnioskodawców przy ubieganiu się o dofinansowanie z EFS (materiał pomocniczy nr 2) zebranie informacji o projektach zrealizowanych przez: gminę lub powiat, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS), stowarzyszenia, fundacje, daną szkołę przeprowadzenie wywiadów z przedstawicielami instytucji, które uzyskały dofinansowanie z EFS 4 tydzień Korzyści uzyskane przez beneficjentów projektów (materiał pomocniczy nr 3) zebranie informacji o najważniejszych rezultatach projektu przeprowadzenie wywiadów z wnioskodawcami i beneficjentami na temat korzyści wynikających z realizacji projektu 8 tydzień 6 tydzień 9 tydzień Wnioski przygotowanie broszurek i prezentacji multimedialnej 10 tydzień wykonanie plakatów zapraszających mieszkańców na z przeprowadzonych 11 tydzień spotkanie działań i promocja projektu w środowisku zaprezentowanie lokalnej społeczności efektów 12 tydzień realizacji projektu lokalnym (materiał pomocniczy nr 4) Materiał pomocniczy nr 1 Zadanie Zadania szczegółowe 1 EFS i jego główne cele Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy Termin wykonania pozyskanie informacji na temat EFS (definicja, kiedy powstał, jakie są jego zadania, obszary wsparcia) www.efs.gov.pl www.ec.europa.eu opiekun projektu 2 tydzień zebranie informacji o sposobach pozyskania środków z EFS www.efs.gov.pl www.mrr.gov.pl przykładowe formularze projektowe opisy procedur, metodologii tworzenia projektów dokumenty, wytyczne opiekun projektu 2 tydzień opiekun projektu, wychowawcy klas II 2 tydzień zebranie danych na temat wiedzy ankieta opracowana na rodziców o EFS (przeprowadzenie potrzeby projektu ankiety wśród rodziców uczniów klas II) 180 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 2 2 Zadanie Zadania szczegółowe Motywy wnioskodawców przy ubieganiu się o dofinansowanie z EFS Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy Termin wykonania zebranie informacji o projektach zrealizowanych przez gminę lub powiat www.efs.gov.pl opiekun projektu strona internetowa urzędu gminy/powiatu wykaz projektów realizowanych przez gminę/powiat 4 tydzień pozyskanie informacji o projektach zrealizowanych przez GOPS www.efs.gov.pl opiekun projektu strona internetowa GOPS wykaz projektów realizowanych przez GOPS 4 tydzień wyszukanie informacji o projektach zrealizowanych przez stowarzyszenia i fundacje www.efs.gov.pl strony internetowe stowarzyszeń i fundacji wykaz projektów realizowanych przez stowarzyszenia, fundacje opiekun projektu 4 tydzień uzyskanie informacji o projektach współfinansowanych przez EFS w danej szkole rozmowa z dyrektorem opiekun projektu, szkoły dyrektor szkoły dane dotyczące projektów współfinansowanych z EFS w szkole 4 tydzień przeprowadzenie wywiadów wywiad z pracownikiem urzędu gminy, GOPS-u, z przedstawicielami stowarzyszenia, fundacji instytucji, które uzyskały dofinansowanie z EFS dane dotyczące projektów współfinansowanych przez EFS zdjęcia z realizowanych projektów plakaty i inne materiały udostępnione przez wnioskodawców opiekun projektu, pracownik urzędu gminy odpowiedzialny za pozyskiwanie środków z EFS, pracownik gminnego ośrodka pomocy społecznej odpowiedzialny za pozyskiwanie środków z EFS, przedstawiciel stowarzyszenia, fundacji 6 tydzień Poznajmy się lepiej z EFS 181 Materiał pomocniczy nr 3 Zadanie Korzyści uzyskane przez beneficjentów projektów Zadania szczegółowe 3 Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy Termin wykonania zebranie informacji o najważniejszych rezultatach projektu www.efs.gov.pl strony urzędu gminy, GOPS, stowarzyszeń, fundacji dane dotyczące rezultatów projektów, beneficjentów, otrzymanych środków itp. opiekun projektu, pracownicy punktów informacyjnych o funduszach europejskich przeprowadzenie wywiadów z wnioskodawcami na temat korzyści wynikających z realizacji projektu rozmowy z pracownikiem urzędu gminy pracownikiem GOPS przedstawicielem stowarzyszenia, fundacji, dyrektorem szkoły karty wywiadu dane na temat korzyści, jakie uzyskali wnioskodawcy i beneficjenci, uczestnicząc w realizowanych projektach 9 tydzień opiekun projektu, pracownik urzędu gminy odpowiedzialny za pozyskiwanie środków z EFS, pracownik gminnego ośrodka pomocy społecznej odpowiedzialny za pozyskiwanie środków z EFS, przedstawiciel stowarzyszenia, fundacji opiekun projektu przeprowadzenie beneficjenci projektów, np. mieszkańcy danej miejscowości wywiadów karty wywiadu z beneficjentami na temat korzyści dane na temat korzyści, jakie odnieśli beneficjenci, uczestnicząc wynikających w realizowanych projektach z realizacji projektu 8 tydzień 9 tydzień Materiał pomocniczy nr 4 Zadanie Zadania szczegółowe 4 przygotowanie broszurek i prezentacji multimedialnej Wnioski z przeprowadzonych działań i promocja projektu w środowisku lokalnym Źródła informacji, materiały i zasoby zgromadzone informacje opiekun projektu, karty przeprowadzonych wywiadów nauczyciel zdjęcia, nagrania filmowe informatyki umiejętności uczniów związane z obsługą programów komputerowych wykonanie plakatów wiedza uczniów na temat zapraszających realizowanego projektu mieszkańców na spotkanie pomysły plastyczne zaprezentowanie lokalnej społeczności efektów realizacji projektu 182 Poznajmy się lepiej z EFS Sojusznicy opracowane broszurki prezentacja multimedialna Termin wykonania 10 tydzień opiekun projektu, 11 tydzień nauczyciel plastyki opiekun projektu, dyrektor szkoły 12 tydzień Materiał pomocniczy nr 5 Indywidualna karta zadań dla ucznia nr 1 Imię i nazwisko ucznia: ……………………………………………………………………… Temat projektu: EFS zmienia życie mieszkańców mojej miejscowości 5 Zadanie Termin konsultacji Termin realizacji Data wykonania zadania Podpis opiekuna projektu Zebranie informacji o powstaniu EFS i jego zadaniach Zgromadzenie informacji o sposobach pozyskania środków z EFS Zebranie informacji o projektach zrealizowanych przez gminę Przeprowadzenie wywiadów z wnioskodawcami na temat korzyści wynikających z realizacji projektu (gmina) Przygotowanie plakatów zapraszających mieszkańców na spotkanie prezentujące efekty projektu Indywidualna karta zadań dla ucznia nr 2 Imię i nazwisko ucznia: ……………………………………………………………………… Temat projektu: EFS zmienia życie mieszkańców mojej miejscowości Zadanie Termin konsultacji Termin realizacji Data wykonania zadania Podpis opiekuna projektu Przeprowadzenie ankiety wśród rodziców uczniów klas II na temat działań współfinansowanych z EFS Zebranie informacji o projektach współfinansowanych przez EFS w naszej szkole Przeprowadzenie wywiadów z przedstawicielami instytucji, które uzyskały dofinansowanie z EFS (gmina) Przygotowanie broszurek Zaprezentowanie efektów wynikających z realizacji projektu w lokalnej społeczności Poznajmy się lepiej z EFS 183 Indywidualna karta zadań dla ucznia nr 3 5 Imię i nazwisko ucznia: ……………………………………………………………………… Temat projektu: EFS zmienia życie mieszkańców mojej miejscowości Zadanie Termin konsultacji Termin realizacji Data wykonania zadania Podpis opiekuna projektu Zebranie informacji o projektach zrealizowanych przez stowarzyszenia i fundacje Przeprowadzenie wywiadów z przedstawicielami instytucji, które uzyskały dofinansowanie z EFS (stowarzyszenia, fundacje) Zebranie informacji o najważniejszych rezultatach projektów Przygotowanie prezentacji multimedialnej Indywidualna karta zadań dla ucznia nr 4 Imię i nazwisko ucznia: ……………………………………………………………………… Temat projektu: EFS zmienia życie mieszkańców mojej miejscowości Zadanie Zebranie informacji o projektach zrealizowanych przez GOPS Przeprowadzenie wywiadów z przedstawicielami instytucji, które uzyskały dofinansowanie z EFS (GOPS) Przeprowadzenie wywiadów z beneficjentami na temat korzyści wynikających z realizacji projektu Przygotowanie prezentacji multimedialnej 184 Poznajmy się lepiej z EFS Termin konsultacji Termin realizacji Data wykonania zadania Podpis opiekuna projektu Indywidualna karta zadań dla ucznia nr 5 5 Imię i nazwisko ucznia: ……………………………………………………………………… Temat projektu: EFS zmienia życie mieszkańców mojej miejscowości Zadanie Termin konsultacji Termin realizacji Data wykonania zadania Podpis opiekuna projektu Przeprowadzenie rozmowy z przedstawicielami instytucji, które uzyskały dofinansowanie z EFS (np. dyrektor szkoły) Przeprowadzenie wywiadów z beneficjentami na temat korzyści wynikających z realizacji projektu Przygotowanie plakatów zapraszających mieszkańców na spotkanie prezentujące efekty projektu Zaprezentowanie efektów wynikających z realizacji projektu w lokalnej społeczności Wyróżnienie w kategorii „Dzieci”, Anna Łyskawa, Szkoła Podstawowa im. A. Mickiewicza w Jeżewie Poznajmy się lepiej z EFS 185 Materiał pomocniczy nr 6 Ankieta Ankieta została opracowana na potrzeby projektu edukacyjnego na temat Europejskiego Funduszu Społecznego i projektów przez niego współfinansowanych, realizowanego w naszej szkole. Prosimy o anonimowe jej wypełnienie – należy podkreślić wybraną odpowiedź. Jeżeli nie uczestniczyli Państwo w realizacji projektu, prosimy o pominięcie pytań 6-8. 6 1. Czy wiedzą Państwo, jakie są obszary wsparcia EFS? Tak / Nie 2. Proszę podać przykład działań współfinansowanych z EFS. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 3. Czy w naszej miejscowości były realizowane projekty współfinansowane przez EFS? Tak / Nie / Nie wiem 4. Proszę podać nazwę projektu współfinansowanego z EFS realizowanego w naszej miejscowości. ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 5. Czy brali Państwo udział w projekcie współfinansowanym przez EFS? Tak / Nie 6. Co skłoniło Państwa do udziału w projekcie? ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 7. Czy udział w projekcie spełnił Państwa oczekiwania? Tak / Nie 8. Jakie korzyści wynieśli Państwo, uczestnicząc w projekcie współfinansowanym przez EFS? ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 9. Czy wzięliby Państwo udział w projekcie współfinansowanym przez EFS? Tak / Nie 10. Czy zachęciliby Państwo znajomych do udziału w projekcie współfinansowanym przez EFS? Tak / Nie Dziękujemy za wypełnienie ankiety! 186 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 7 Karta wywiadu z pracownikiem urzędu gminy, GOPS, stowarzyszenia, fundacji 7 1. Ile projektów współfinansowanych przez EFS zrealizowali Państwo w naszej miejscowości w latach 2007-2013? 2. Czy może Pani/Pan podać tytuły ważniejszych projektów? 3. Jakie kwoty dofinansowania otrzymali Państwo na te projekty? 4. Do kogo skierowane były projekty współfinansowane przez EFS? 5. Jakie były najważniejsze cele realizowanych projektów? 6. Czy osiągnęli Państwo zamierzone rezultaty? 7. W jaki sposób docierali Państwo z informacją o naborze do projektu? 8. Jaki projekt współfinansowany z EFS cieszył się największym zainteresowaniem? 9. Jaki wpływ według Państwa miały realizowane projekty na życie mieszkańców naszej miejscowości? Czy są to trwałe zmiany? 10. Jak projekty realizowane ze środków EFS zmieniły naszą miejscowość? 11. Czy w przyszłości zamierzają Państwo pozyskiwać środki z EFS? Dlaczego? Materiał pomocniczy nr 8 Karta wywiadu z beneficjentem projektu współfinansowanego z EFS 8 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Jaki tytuł nosił projekt, w którym Pan/Pani uczestniczył/a? Skąd dowiedział/a się Pan/Pani o naborze do projektu? Co skłoniło Pana/Panią do wzięcia udziału w projekcie? Jak długo projekt był realizowany? Jakie umiejętności nabył/a Pan/Pani dzięki uczestnictwu w projekcie? Czy wykorzystuje Pan/Pani nabyte umiejętności? W jaki sposób je Pan/Pani wykorzystuje? W pracy zawodowej czy poza pracą? Czy uczestnictwo w projekcie współfinansowanym z EFS miało wpływ na Pana/Pani dalsze życie (w jaki sposób)? 9. Czy wziąłby/wzięłaby Pan/Pani udział w kolejnym projekcie współfinansowanym z EFS? 10. Czy realizacja projektów współfinansowanych z EFS pozytywnie wpływa na zmiany w naszej miejscowości? Poznajmy się lepiej z EFS 187 Materiał pomocniczy nr 9 Karta oceny projektu Imię i nazwisko ucznia 9 Temat projektu EFS zmienia życie mieszkańców mojej miejscowości Etap pracy Kryterium Ocena przebiegu pracy nad projektem 1. Wybór tematu projektu 2. Ustalenie zagadnień istotnych dla wykonania pracy projektowej 3. Trafność doboru źródeł informacji 4. Podział pracy w grupie 5. Podział pracy ze względu na dobór zadań 6. Wykonywanie zaplanowanych zadań 7. Stopień zaangażowania w działania w zespole i wywiązywania się z zadań 8. Terminowość 9. Praca w zespole 10. Stopień i poziom wykorzystania narzędzi informatycznych w projekcie Średnia ocena Ocena prezentacji 1. Merytoryczna wartość informacji przekazanych w prezentacji 2. Komunikatywność przekazu 3. Pomysłowość prezentacji 4. Przestrzeganie czasu przeznaczonego na prezentację 5. Wysiłek włożony w proces przygotowania prezentacji Średnia ocena: Ocena sprawozdania z realizacji projektu 1. Zredagowanie informacji zawierającej opis działań związanych z realizacją projektu 2. Ocena stopnia realizacji założonych celów 3. Atrakcyjność materiałów dołączonych do dokumentacji Średnia ocena: Ocena w skali od 1 do 6: 1 – bardzo niska 2 – niska 3 – średnia 4 – więcej niż średnia 5 – wysoka 6 – bardzo wysoka 188 Poznajmy się lepiej z EFS Samoocena Ocena nauczyciela Materiał pomocniczy nr 10 Kontrakt 10 Temat projektu: EFS zmienia życie mieszkańców mojej miejscowości 1. Zakres prac projektowych: zebranie i przedstawienie informacji o EFS, jego celach i działaniach, projektach współfinansowanych z EFS w naszej miejscowości i ich wpływie na jakość życia mieszkańców. 2. Data zawarcia kontraktu: ………………………………………………………………………… 3. Termin realizacji projektu: od …………………. do …………………. (12 tygodni) 4. Kontrakt zawarto pomiędzy nauczycielem: ……………………………………………………… a uczniami: ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… 5. Uczniowie zobowiązują się do: regularnego wykonywania zadań, zgodnie z przyjętym harmonogramem złożenia projektu w terminie: ………………………………………………………………… prezentacji projektu, która odbędzie się w …………………………………………………… (do ustalenia z dyrektorem szkoły) nie przekraczania czasu przeznaczonego na przedstawienie efektów projektu: 30 minut przedstawienia na spotkaniu z mieszkańcami miejscowości efektów realizacji projektu (broszurka i prezentacja multimedialna). 6. Nauczyciel (opiekun projektu) zobowiązuje się do: wspomagania uczniów w realizacji projektu poprzez pomoc merytoryczną, doradztwo oraz wskazanie sposobów pozyskiwania informacji i wykonania bibliografii systematycznego uczestniczenia w zaplanowanych konsultacjach powiadamiania o zmianie terminu konsultacji w przypadkach losowych przestrzegania zasad oceniania uczniów, zgodnie z przedstawionymi kryteriami oceny. Podpisy uczniów Podpis nauczyciela (opiekuna projektu) Poznajmy się lepiej z EFS 189 Scenariusz projektu umożliwia zapoznanie się z pojęciem: „wartość dodana”, które ściśle związane jest z pozyskiwaniem środków unijnych oraz osiągnięciem dodatkowych wskaźników lub produktów, nie wynikających bezpośrednio z celów projektu. Poznanie tego zagadnienia poprzez praktyczne działania zapewni trwałość wiedzy, która może zaprocentować w przyszłości. • Sc e rius z proje KATEGORIA na II nagroda kt uo E FS • 4.2.2 Scenariusz nr 2 Milena Stańczyk Rola EFS w nauczaniu języków obcych oraz rozpowszechnianiu wiedzy na temat krajów UE Poziom III etap edukacyjny: gimnazjum Czas realizacji do uzgodnienia z uczniami Przydatne strony internetowe www.efs.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.mapadotacji.gov.pl Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – pozyskanie wiedzy o EFS materiał pomocniczy nr 2 – projekty współfinansowane z EFS materiał pomocniczy nr 3 – wybór projektów dotyczących mieszkańców rodzimej miejscowości lub regionu materiał pomocniczy nr 4 – mocne i słabe strony 190 Poznajmy się lepiej z EFS materiał pomocniczy nr 5 – wywiad z osobami, które korzystały ze środków EFS materiał pomocniczy nr 6 – ocena wiedzy na temat działań współfinansowanych z EFS wśród lokalnej społeczności materiał pomocniczy nr 7 – prezentacja wyników projektu w lokalnym środowisku Podstawowe informacje – zespół uczniowski i wybranie tematu projektu Temat projektu Rola EFS w nauczaniu języków obcych oraz rozpowszechnianiu wiedzy na temat krajów UE Zespół uczniowski Imię i nazwisko ucznia 1. 2. 3. 4. Nauczyciel/opiekun Imię i nazwisko nauczyciela podpis nauczyciela, poświadczenie decyzji o objęciu opieką zespołu realizującego projekt Problem W jaki sposób EFS może wpływać na poziom nauki i nauczania języków obcych oraz upowszechniania wiedzy na temat krajów UE? Główne cele i zadania projektu zapoznanie z zagadnieniem wartości dodanej projektów współfinansowanych przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego umiejętność wyszukiwania i selekcjonowania informacji z różnych źródeł Cele szczegółowe (umiejętności) Uczeń: wie, co to jest EFS potrafi wyszukać projekty realizowane z EFS w swojej miejscowości/ regionie umie wymienić pozytywne strony udziału w projektach współfinansowanych z EFS potrafi przygotować i przeprowadzić wywiad. Plan realizacji – harmonogram Terminy realizacji Cele i zadania Zadania szczegółowe Pozyskanie wiedzy o EFS (materiał pomocniczy nr 1) stworzenie definicji EFS wybór informacji pomocnych przy realizacji zadania Projekty współfinansowane zgromadzenie informacji o projektach, np. kursach z EFS (materiał pomocniczy językowych, wymianach szkolnych, studiach, nr 2) projektach ponadnarodowych Poznajmy się lepiej z EFS 191 Cele i zadania Terminy realizacji Zadania szczegółowe Wybór projektów dotyczących mieszkańców rodzimej miejscowości lub regionu (materiał pomocniczy nr 3) selekcja projektów pod kątem ich przydatności dla mieszkańców danej miejscowości zapoznanie się z warunkami, jakie trzeba spełnić, by móc zostać ich beneficjentem Mocne i słabe strony (materiał pomocniczy nr 4) spotkanie w grupie projektowej z opiekunem: wspólne przemyślenia, burza mózgów Wywiad z osobami, które korzystały ze środków EFS (materiał pomocniczy nr 5) przygotowanie pytań, znalezienie osób i przeprowadzenie wywiadu przeprowadzenie ankiety wśród mieszkańców Ocena wiedzy miasta, rodziny, znajomych na temat działań współfinansowanych z EFS wśród lokalnej społeczności (materiał pomocniczy nr 6) Prezentacja wyników projektu w lokalnym środowisku (materiał pomocniczy nr 7) przygotowanie i rozwieszenie plakatów promujących EFS, zawierających informacje na temat krajów europejskich z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego przygotowanie prezentacji multimedialnej przedstawienie wyników pracy uczniom, nauczycielom i rodzicom, np. podczas dni języków obcych, zebrań z rodzicami, dni otwartych szkoły Materiał pomocniczy nr 1 Zadanie Zadania szczegółowe 1 Pozyskanie wiedzy o EFS Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy stworzenie definicji EFS (ogólna charakterystyka, zadania, obszary wsparcia, obowiązujące logotypy) www.efs.gov.pl opiekun projektu, www.funduszeeuropejskie.gov.pl lokalny punkt broszury, ulotki informacyjny funduszy europejskich wybór informacji pomocnych przy realizacji zadania zebrane informacje Zadanie 1 opiekun projektu 1. Stwórzcie definicję EFS (w jakim celu został stworzony, zadania, obszary wsparcia, obowiązujące logotypy). 2. Podajcie źródła, z których korzystaliście przy realizacji zadania. 192 Poznajmy się lepiej z EFS Termin wykonania Materiał pomocniczy nr 2 Zadanie Projekty współfinansowane z EFS Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy www.efs.gov.pl www.mapadotacji.gov.pl www.inwestycjawkadry.info.pl strony instytucji realizujących projekty finansowane z EFS opiekun projektu, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich Zadania szczegółowe 2 zgromadzenie informacji o projektach współfinansowanych z EFS, np. kursach językowych, wymianach szkolnych, studiach, projektach ponadnarodowych Termin wykonania Zadanie 2 Wyszukajcie projekty, które są współfinansowane z EFS, np. kursy językowe, wymiany, studia, projekty innowacyjne i ponadnarodowe. Materiał pomocniczy nr 3 Zadanie 3 Zadania szczegółowe selekcja projektów pod kątem ich przydatności dla mieszkańców danej miejscowości Wybór projektów dotyczących mieszkańców rodzimej miejscowości lub regionu Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy www.efs.gov.pl www.mapadotacji.gov.pl www.inwestycjawkadry.info.pl broszury, ulotki, foldery opiekun projektu, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich zapoznanie się z warunkami, broszury, ulotki, foldery jakie trzeba spełnić, by móc strony beneficjentów/ zostać ich beneficjentem instytucji realizujących dany projekt Termin wykonania opiekun projektu, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich Zadanie 3 Spośród wyszukanych projektów (zadanie nr 2) wybierzcie oferty dotyczące mieszkańców Waszej miejscowości lub regionu oraz przedstawcie, jakie warunki trzeba spełnić, by móc zostać ich beneficjentem. Poznajmy się lepiej z EFS 193 Materiał pomocniczy nr 4 Zadanie Zadania szczegółowe 4 Mocne i słabe strony Źródła informacji, materiały i zasoby spotkanie w grupie informacje zgromadzone projektowej z opiekunem: podczas projektu wspólne przemyślenia, burza mózgów Sojusznicy opiekun projektu Zadanie 4 Przeprowadźcie dyskusję na temat mocnych i słabych stron udziału w projektach współfinansowanych z EFS. Wyniki przedstawcie w formie graficznej. Korzyści wynikające z udziału w projektach EFS Minusy udziału w projektach EFS 194 Poznajmy się lepiej z EFS Termin wykonania Materiał pomocniczy nr 5 5 Zadanie Zadania szczegółowe przygotowanie pytań, znalezienie osób i przeprowadzenie wywiadu Wywiad z osobami, które korzystały ze środków EFS Źródła informacji, materiały i zasoby kwestionariusz wywiadu dyktafon aparat fotograficzny Sojusznicy Termin wykonania opiekun projektu, szkoła, rodzina, znajomi Zadanie 5 1. Opracujcie kwestionariusz wywiadu z osobą, która uzyskała wsparcie z EFS. 2. Znajdźcie takie osoby w swoim najbliższym otoczeniu i przeprowadźcie z nimi wywiad. 3. Zanotujcie to, co było dla Was szczególnie interesujące. Propozycja pytań dla uczniów słabszych, uczniowie zdolniejsi sami mogą zaproponować pytania. Pytania do wywiadu z osobami, które skorzystały ze środków EFS 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Skąd się Pan/Pani dowiedział/a o EFS? Proszę opisać, na co otrzymał Pan/Pani wsparcie z EFS? Od czego należy zacząć, aby otrzymać tego typu dofinansowanie? Czy Pana/Pani zdaniem było/jest trudno skorzystać ze środków EFS? Jakie są Pana/Pani zdaniem korzyści płynące z uczestnictwa w projektach finansowanych z EFS? Z jakimi trudnościami spotkał/a się Pan/Pani podczas ubiegania się o wsparcie z EFS? W jaki sposób uczestnictwo w projekcie/tach współfinansowanym/ch z EFS wpłynęło na Pana/Pani wiedzę o innych krajach? Proszę krótko scharakteryzować kraj, w którym Pan/Pani był/a w ramach projektu współfinansowanego z EFS. Proszę udzielić kilku przydatnych wskazówek dla osób, które chciałby zostać uczestnikami projektów finansowanych z EFS. Poznajmy się lepiej z EFS 195 Materiał pomocniczy nr 6 Ocena wiedzy na temat działań współfinansowanych z EFS wśród lokalnej społeczności Zadanie Źródła informacji, materiały i zasoby Zadania szczegółowe 6 przeprowadzenie ankiety wśród mieszkańców miasta, rodziny, znajomych Sojusznicy Termin wykonania przykładowe ankiety dostępne opiekun projektu w internecie literatura tematyczna Zadanie 6 1. Opracujcie pytania do ankiety na temat wiedzy o projektach współfinansowanych z EFS i zainteresowania nimi wśród uczniów lub mieszkańców Waszej miejscowości. 2. Przeprowadźcie ankietę i zanotujcie wyniki swoich badań. Propozycja pytań dla uczniów słabszych, uczniowie zdolniejsi sami mogą zaproponować pytania. Ankieta na temat wiedzy o EFS Prosimy o odpowiedź na kilka pytań w anonimowej ankiecie, która służy realizacji szkolnego projektu edukacyjnego. Proszę podkreślić wybraną odpowiedź. 1. Czy słyszeli Państwo kiedyś o EFS? Tak/Nie 2. Co oznacza skrót EFS? Europejski Fundusz Socjalny Europejski Fundusz Społeczny Europejska Fundacja Społeczna 3. Jaki jest główny cel działań współfinansowanych z EFS? przyczynianie się do równomiernego rozwoju krajów UE ułatwianie dostępu do opieki zdrowotnej w obszarze państw UE wsparcie obszarów bogatych 4. Czy korzystali Państwo z dofinansowania w ramach EFS? Tak/Nie Jeśli tak, proszę opisać, w ramach jakiej działalności. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. 5. Czy chcieliby Państwo skorzystać z dofinansowania w ramach EFS? Tak/Nie Jeśli tak, proszę napisać, w jakiej dziedzinie. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. 6. Jak Państwo sądzą, jakie korzyści może przynieść realizacja działań współfinansowanych z EFS? ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. 7. W jaki sposób można zachęcać innych do korzystania z ofert EFS? ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………. 196 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 7 7 Zadanie Zadania szczegółowe Prezentacja wyników projektu w lokalnym środowisku Źródła informacji, materiały i zasoby przygotowanie materiały plastyczne i rozwieszenie plakatów zebrana dokumentacja promujących EFS, zawierających informacje na temat krajów europejskich z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego Sojusznicy Termin wykonania nauczyciel plastyki, opiekun projektu przygotowanie prezentacji multimedialnej sprzęt multimedialny opiekun projektu przedstawienie wyników pracy uczniom, nauczycielom i rodzicom, np. podczas dni języków obcych, zebrań z rodzicami, dni otwartych szkoły sprzęt multimedialny zebrana dokumentacja opiekun projektu Zadanie 7 Plakat promujący EFS 1. Zanotujcie Wasze pomysły: jakie treści, hasła, symbole chcielibyście na nim umieścić? 2. Pamiętajcie o obowiązujących logotypach EFS. 3. Wykonajcie plakat w dowolnej technice. Poznajmy się lepiej z EFS 197 Scenariusz projektu skłania do krytycznego myślenia, wartościowania i samodzielnej oceny, wspiera więc kształtowanie osobowości ucznia. Autorka sugeruje przeprowadzenie zajęć na lekcjach języka polskiego. 4.2.3 Scenariusz nr 3 Małgorzata Słomińska Czy fundusze unijne pełnią znaczącą rolę w procesie rozwoju kapitału ludzkiego w naszym kraju oraz regionie? Poziom III etap edukacyjny: gimnazjum Czas realizacji do 6 tygodni Przydatna literatura i strony internetowe Tkaczyński J.W., Willa R., Świstak M.: „Leksykon funduszy Unii Europejskiej”, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009 „ABC Unii Europejskiej: opracowania wydawane przez Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce w latach 1999-2004”, Warszawa 2004 Buehl D.: „Strategie aktywnego nauczania, czyli jak efektywnie nauczać i skutecznie uczyć się”, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2004 www.efs.gov.pl 198 Poznajmy się lepiej z EFS www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.mrr.gov.pl Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – karta zadania dla zespołu skrybów materiał pomocniczy nr 2 – karta zadania dla zespołu historyków materiał pomocniczy nr 3 – karta zadania dla zespołu dziennikarzy materiał pomocniczy nr 4 – karta zadania dla zespołu reporterów nr 1 materiał pomocniczy nr 5 – karta zadania dla zespołu reporterów nr 2 materiał pomocniczy nr 6 – karta zadania dla zespołu specjalistów materiał pomocniczy nr 7 – karta zadania dla zespołu literatów materiał pomocniczy nr 8 – karta zadania dla zespołu informatyków materiał pomocniczy nr 9 – karta zadania dla zespołu polityków materiał pomocniczy nr 10 – karta zadania dla zespołu animatorów Podstawowe informacje – zespół uczniowski i wybieranie tematu projektu Temat projektu Tytuł ustalany przez uczniów podczas opracowywania harmonogramu Zespół uczniowski Imię i nazwisko ucznia 1. 2. 3. Nauczyciel/opiekun Imię i nazwisko nauczyciela podpis nauczyciela, poświadczenie decyzji o objęciu opieką zespołu realizującego projekt Problem Czy fundusze unijne pełnią znaczącą rolę w procesie rozwoju kapitału ludzkiego w naszym kraju oraz regionie? Główne cele i zadania projektu popularyzacja wiedzy o EFS i korzyściach płynących z jego wykorzystania Cele szczegółowe (umiejętności) Uczeń: porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie odróżnia fakty od opinii rozróżnia gatunki publicystyczne: prasowe, radiowe i telewizyjne (artykuł, wywiad, reportaż). Poznajmy się lepiej z EFS 199 Plan realizacji – harmonogram Cele i zadania Zadania szczegółowe Zespół skrybów zapoznanie się z publikacjami, słownikami, (materiał pomocniczy nr 1) broszurami dotyczącymi EFS zebranie słownictwa związanego z EFS zdefiniowanie haseł przygotowanie szaty graficznej słownika prezentacja publikacji Terminy realizacji 4 tygodnie Zespół historyków zapoznanie się z publikacjami, słownikami, 4 tygodnie (materiał pomocniczy nr 2) broszurami dotyczącymi EFS przedstawienie historii EFS, np. w formie wykresu lub tabeli poznanie cech gatunkowych kroniki spisanie kroniki poświęconej EFS prezentacja kroniki Zespół dziennikarzy zapoznanie się z publikacjami, słownikami, (materiał pomocniczy nr 3) broszurami dotyczącymi EFS poznanie charakterystycznych cech artykułu stworzenie mapy mentalnej zawierającej cele, formy, adresatów EFS zredagowanie i prezentacja artykułu 4 tygodnie Zespół reporterów nr 1 zapoznanie się z publikacjami, słownikami, (materiał pomocniczy nr 4) broszurami dotyczącymi EFS zebranie informacji o zakończonych projektach unijnych, zrealizowanych w gminie lub województwie poznanie charakterystycznych cech reportażu prezentacja pracy 4 tygodnie Zespół reporterów nr 2 zapoznanie się z publikacjami, słownikami, (materiał pomocniczy nr 5) broszurami dotyczącymi EFS zebranie informacji na temat zakończonych projektów unijnych poznanie charakterystycznych cech reportażu prezentacja pracy, np. w formie multimedialnej 4 tygodnie 5 tygodni Zespół specjalistów zapoznanie się z publikacjami, słownikami, (materiał pomocniczy nr 6) broszurami dotyczącymi EFS zebranie informacji na temat czterech filarów europejskiej strategii zatrudnienia, pięciu obszarów usług w zakresie pomocy dla obywateli opracowanie wykładu i ćwiczeń przygotowanie dyplomów ukończenia kursu przeprowadzenie szkolenia Zespół literatów zapoznanie się z publikacjami, słownikami, 5 tygodni (materiał pomocniczy nr 7) broszurami dotyczącymi EFS przypomnienie cech różnych gatunków literackich napisanie utworu lub utworów przygotowanie oprawy graficznej wydania tekstu, tomiku lub innej formy literackiej prezentacja pracy 200 Poznajmy się lepiej z EFS Cele i zadania Terminy realizacji Zadania szczegółowe Zespół informatyków zapoznanie się z publikacjami, słownikami, (materiał pomocniczy nr 8) broszurami dotyczącymi EFS opracowanie haseł i opisów porządkujących wiedzę o EFS przygotowanie szaty graficznej strony prezentacja pracy 5 tygodni Zespół polityków zapoznanie się z publikacjami, słownikami, (materiał pomocniczy nr 9) broszurami dotyczącymi EFS ustalenie różnych stanowisk przygotowanie wypowiedzi przedstawiającej szczegółowe stanowisko w dyskusji przeprowadzenie dyskusji na forum klasy zaktywizowanie słuchaczy 5 tygodni Zespół animatorów zapoznanie się z publikacjami, słownikami, (materiał pomocniczy nr 10) broszurami dotyczącymi EFS przygotowanie quizów dotyczących EFS zaplanowanie nagród przeprowadzenie quizów 6 tygodni Materiał pomocniczy nr 1 Karta zadania dla zespołu skrybów Zadanie Zadania szczegółowe 1 Redakcja słownika terminologii związanej z EFS Źródła informacji, materiały i zasoby zapoznanie się broszury, foldery, ulotki z publikacjami, słownikami, www.efs.gov.pl broszurami dotyczącymi EFS www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl Sojusznicy Termin wykonania opiekun projektu, 7 dni biblioteka publiczna, urząd marszałkowski, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich zebranie słownictwa związanego z EFS (sporządzenie listy haseł) zebrane informacje biblioteka publiczna, 7 dni urząd marszałkowski, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich zdefiniowanie haseł słowniki języka polskiego słowniki specjalistyczne opiekun projektu, biblioteka szkolna lub domowa komputer lub laptop przygotowanie słownika literatura tematyczna ułożenie haseł zgodnie z kolejnością alfabetyczną wybranie czcionki, rozmieszczenie haseł itd. 7 dni nauczyciel informatyki, 7 dni opiekun projektu Poznajmy się lepiej z EFS 201 Materiał pomocniczy nr 2 Karta zadania dla zespołu historyków 2 Zadanie Zadania szczegółowe Kronika poświęcona EFS Źródła informacji, materiały i zasoby zapoznanie się broszury, foldery, ulotki z publikacjami, słownikami, www.efs.gov.pl broszurami dotyczącymi EFS www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl Sojusznicy Termin wykonania opiekun projektu, biblioteka publiczna, urząd marszałkowski, urząd pracy, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich 7 dni przedstawienie historii EFS wybranie informacji dotyczących EFS ustalenie kolejności poruszanych tematów przygotowanie prezentacji graficznej, np. wykres, tabela zebrane informacje komputer lub laptop opiekun projektu, nauczyciel historii, wiedzy o społeczeństwie, języka polskiego 7 dni zapoznanie się z cechami gatunkowymi kroniki słownik terminów literackich słownik języka polskiego wybrana publikacja, np.: Kroniki Gala Anonima opiekun projektu, biblioteka 7 dni opiekun projektu, nauczyciel historii, wiedzy o społeczeństwie, języka polskiego, rodzice 7 dni komputer lub laptop przygotowanie kroniki zebrane informacje wybranie stylu nadanie tytułów rozdziałom opisanie m.in. powstania i etapów działań EFS 202 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 3 Karta zadania dla zespołu dziennikarzy 3 Zadanie Zadania szczegółowe Artykuł prasowy poświęcony EFS Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy Termin wykonania zapoznanie się broszury, foldery, ulotki z publikacjami, słownikami, www.efs.gov.pl broszurami dotyczącymi EFS www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl opiekun projektu, biblioteka publiczna, urząd marszałkowski, urząd pracy, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich 7 dni poznanie charakterystycznych słownik języka polskiego cech artykułu słownik terminów literackich publikacje uczące sztuki pisania przykładowe artykuły w czasopismach (np. „Victor”) opiekun projektu, nauczyciel języka polskiego, biblioteka publiczna lub szkolna 7 dni stworzenie mapy mentalnej mapa mentalna zebrane informacje zawierającej cele, formy, adresatów itd. EFS wybranie tematów mieszczących się w ramach artykułu rozpisanie tematów przy użyciu mapy mentalnej opiekun projektu, nauczyciel historii, wiedzy o społeczeństwie, języka polskiego 7 dni zebrane informacje opiekun projektu, nauczyciel języka polskiego 7 dni przygotowanie artykułu wybranie tematu nadanie tytułu napisanie artykułu naniesienie poprawek Poznajmy się lepiej z EFS 203 Materiał pomocniczy nr 4 Karta zadania dla zespołu reporterów nr 1 4 Zadanie Zadania szczegółowe Reportaż radiowy poświęcony regionalnym projektom unijnym Źródła informacji, materiały i zasoby zapoznanie się broszury, foldery, ulotki z publikacjami, słownikami, www.efs.gov.pl broszurami dotyczącymi EFS www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl Sojusznicy opiekun projektu, biblioteka publiczna, urząd marszałkowski, urząd pracy, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich Termin wykonania 7 dni zebranie informacji o zakończonych projektach unijnych w gminie lub województwie zgromadzone publikacje osoby realizujące projekty 7 dni opiekun projektu, urząd gminy, urząd marszałkowski, urząd pracy, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich poznanie charakterystycznych cech reportażu radiowego słownik języka polskiego słownik terminów literackich publikacje uczące sztuki pisania przykładowe reportaże radiowe opiekun projektu, nauczyciel języka polskiego, biblioteka publiczna lub szkolna, lokalne radio 7 dni przygotowanie reportażu radiowego wybór projektów opracowanie tematów i pytań nagranie słuchowiska montaż zebrane informacje nauczyciel języka polskiego, opiekun projektu 7 dni 204 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 5 Karta zadania dla zespołu reporterów nr 2 5 Zadanie Zadania szczegółowe Reportaż telewizyjny poświęcony projektom unijnym Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy Termin wykonania zapoznanie się broszury, foldery, ulotki z publikacjami, słownikami, www.efs.gov.pl broszurami dotyczącymi EFS www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl biblioteka publiczna, urząd marszałkowski, urząd pracy, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich zebranie informacji na temat zgromadzone publikacje zakończonych projektów osoby realizujące projekty unijnych w kraju urząd gminy, urząd 7 dni marszałkowski, urząd pracy, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich 7 dni poznanie charakterystycznych cech reportażu telewizyjnego słownik języka polskiego słownik terminów literackich przykładowe reportaże w telewizji opiekun projektu, nauczyciel języka polskiego, biblioteka publiczna lub szkolna, lokalna telewizja 7 dni przygotowanie reportażu telewizyjnego wybór projektów opracowanie tematów i pytań nagranie wywiadów montaż zebrane informacje nauczyciel języka polskiego, nauczyciel informatyki, opiekun projektu 14 dni Poznajmy się lepiej z EFS 205 Materiał pomocniczy nr 6 Karta zadania dla zespołu specjalistów Zadanie Zadania szczegółowe 6 Warsztaty lub szkolenie poświęcone EFS Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy Termin wykonania zapoznanie się broszury, foldery, ulotki z publikacjami, słownikami, www.efs.gov.pl broszurami dotyczącymi EFS www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl opiekun projektu, biblioteka publiczna, urząd marszałkowski, urząd pracy, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich 7 dni zgromadzenie informacji o czterech filarach europejskiej strategii zatrudnienia, pięciu obszarach usług w zakresie pomocy dla obywateli „Leksykon funduszy Unii Europejskiej” „ABC Unii Europejskiej: opracowania wydawane przez Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce w latach 1999-2004” www.efs.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl opiekun projektu, biblioteka publiczna, urząd marszałkowski, urząd pracy, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich 7 dni opracowanie wykładu i ćwiczeń opracowanie harmonogramu szkolenia przygotowanie treści, zadań i materiałów szkoleniowych oraz dopasowanie metod przygotowanie ankiety ewaluacyjnej przykładowe programy kursów, szkoleń przykładowe ankiety nauczyciel języka polskiego, nauczyciel informatyki, opiekun projektu 7 dni przygotowanie dyplomów ukończenia kursu opracowanie graficzne, wydruk i podpisanie dyplomów komputer lub laptop drukarka nauczyciel języka polskiego, nauczyciel informatyki, opiekun projektu 7 dni przeprowadzenie szkolenia wyznaczenie etapów prowadzenia szkolenia, np. część teoretyczna i praktyczna przygotowanie sali do szkolenia (układ stołów, rzutnik itd.) przeprowadzenie szkolenia rozdanie ankiet ewaluacyjnych sala do szkolenia rzutnik ankieta nauczyciel języka polskiego, koledzy z klasy, opiekun projektu 7 dni 206 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 7 / Karta zadania dla zespołu literatów Zadanie Zadania szczegółowe 7 Utwór na temat EFS Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy Termin wykonania zapoznanie się broszury, foldery, ulotki z publikacjami, słownikami, www.efs.gov.pl broszurami dotyczącymi EFS www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl opiekun projektu, biblioteka publiczna, urząd marszałkowski, urząd pracy, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich 7 dni przypomnienie cech różnych słownik gatunków literackich gatunków literackich słownik terminów literackich słownik języka polskiego opiekun projektu, nauczyciel języka polskiego, biblioteka publiczna lub szkolna 7 dni zebrane informacje przygotowanie prezentacji komputer lub laptop wybranie gatunku drukarka literackiego napisanie utworu lub utworów nadanie tytułu lub tytułów wydrukowanie tekstu w odpowiedniej oprawie graficznej (dobór czcionki, ilustracji) wymyślenie sposobu prezentacji i podział ról opiekun projektu, nauczyciel języka polskiego, nauczyciel informatyki 21 dni Materiał pomocniczy nr 8 / Karta zadania dla zespołu informatyków Zadanie Zadania szczegółowe 8 Strona internetowa poświęcona EFS Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy Termin wykonania zapoznanie się broszury, foldery, ulotki z publikacjami, słownikami, www.efs.gov.pl broszurami dotyczącymi EFS www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl opiekun projektu, biblioteka publiczna, urząd marszałkowski, urząd pracy, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich opracowanie haseł i opisów zebrane publikacje porządkujących wiedzę o EFS nauczyciel języka 7 dni polskiego, opiekun proj. przygotowanie i prezentacja strony internetowej umieszczenie tekstu opracowanie szaty graficznej wymyślenie sposobu prezentacji i podział ról komputer lub laptop opiekun projektu, nauczyciel informatyki 7 dni 21 dni Poznajmy się lepiej z EFS 207 Materiał pomocniczy nr 9 Karta zadania dla zespołu polityków Zadanie 9 Zadania szczegółowe Debata poświęcona EFS Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy Termin wykonania zapoznanie się broszury, foldery, ulotki z publikacjami, słownikami, www.efs.gov.pl broszurami dotyczącymi EFS www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl opiekun projektu, biblioteka publiczna, urząd marszałkowski, urząd pracy, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich 7 dni ustalenie różnych stanowisk przykładowa debata obejrzenie przykładowej telewizyjna debaty telewizyjnej określenie antagonistycznych poglądów opiekun projektu, nauczyciel języka polskiego 7 dni przygotowanie wypowiedzi zebrane informacje będącej szczegółowym głosem w dyskusji wyznaczenie szczegółowych tematów wykorzystanie wyrażeń nadużywanych przez polityków sformułowanie przykładów, argumentów nauczyciel języka polskiego, opiekun projektu 9 dni przeprowadzenie dyskusji na forum klasy wyznaczenie prowadzącego wprowadzenie w tematykę umożliwienie wypowiedzenia się każdemu politykowi (można użyć metody sześciu kapeluszy) metoda pięciu kapeluszy nauczyciel języka polskiego, opiekun projektu 7 dni zaktywizowanie słuchaczy literatura tematyczna, np. Buehl D. „Strategie aktywnego nauczania, czyli jak efektywnie nauczać i skutecznie uczyć się”, rozdz. „Sieć dyskusji”, s. 61-63 nauczyciel języka polskiego, opiekun projektu 5 dni 208 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 10 Karta zadania dla zespołu animatorów 10 Zadanie Zadania szczegółowe Quiz poświęcony EFS Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy Termin wykonania zapoznanie się broszury, foldery, ulotki z publikacjami, słownikami, www.efs.gov.pl broszurami dotyczącymi EFS www.mrr.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl opiekun projektu, biblioteka publiczna, urząd marszałkowski, urząd pracy, lokalny punkt informacyjny funduszy europejskich 14 dni przykładowe formy przygotowanie quizów konkursów: krzyżówki, zapoznanie się z różnymi zagadki, testy, kalambury itd. formami konkursów: krzyżówki, zagadki, testy, kalambury itd. dopasowanie treści do formy przygotowanie gry nauczyciel języka polskiego, opiekun projektu 14 dni przygotowanie nagród przygotowane konkursy i przeprowadzenie quizów dyplomy lub nagrody określenie regulaminu przyznawania punktów wybór formy nagrody dostosowanie nagród do punktacji podział konkursów między prowadzących powołanie komisji dbającej o przestrzeganie regulaminu przeprowadzenie quizów przyznanie nagród nauczyciel języka polskiego, opiekun projektu 14 dni Poznajmy się lepiej z EFS 209 com/Chagin fot. © iStockphoto. 4.3 Szkoła ponadgimnazjalna Scenariusz wymaga dobrej organizacji pracy, konsekwencji w realizacji harmonogramu i wspierania młodzieży przez nauczycieli różnych przedmiotów. Stwarza uczniom możliwość sprawdzenia się w różnych sytuacjach, co może pomóc im w lepszym planowaniu kariery zawodowej. Autorka sugeruje podział uczniów na 5 zespołów oraz przeprowadzenie zajęć w I klasie liceum realizującej przedmiot podstawy przedsiębiorczości, po wcześniejszym zapoznaniu się z tematem „Państwo w gospodarce rynkowej”. 4.3.1 Scenariusz nr 1 Marlena Działabij-Drupka Mieszkaniec mojej gminy wobec interwencjonizmu europejskiego Poziom IV etap edukacyjny: szkoły ponadgimnazjalne Czas realizacji do ustalenia z uczniami Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – temat i cel projektu materiał pomocniczy nr 2 – karty zadań dla poszczególnych zespołów materiał pomocniczy nr 3 – metoda projektów sposobem pracy ucznia i nauczyciela materiał pomocniczy nr 4 – karty oceniania materiał pomocniczy nr 5 – karta projektu, kontrakt ZD materiał pomocniczy nr 6 – karta projektu, kontrakt ZI materiał pomocniczy nr 7 – karta projektu, kontrakt ZDI materiał pomocniczy nr 8 – karta projektu, kontrakt ZL materiał pomocniczy nr 9 – karta projektu, kontrakt ZP materiał pomocniczy nr 10 – metody pracy na lekcji 212 Poznajmy się lepiej z EFS materiał pomocniczy nr 11 – kwestionariusz wywiadu (diagnoza na wejściu) materiał pomocniczy nr 12 – kwestionariusz wywiadu (diagnoza na wyjściu) materiał pomocniczy nr 13 – krótka charakterystyka wybranych metod i technik stosowanych w badaniach materiał pomocniczy nr 14 – struktura władz gminy materiał pomocniczy nr 15 – jak przygotować dobry artykuł materiał pomocniczy nr 16 – wskazówki dobrej prezentacji Podstawowe informacje – zespół uczniowski i wybieranie tematu projektu Temat projektu Mieszkaniec mojej gminy wobec interwencjonizmu europejskiego Zespół uczniowski Imię i nazwisko ucznia 1. Zespół diagnostyczny (ZDI) ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… 2. Zespół informacyjny (ZI) ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… 3. Zespół poszukiwawczy (ZP) ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… 4. Zespół logistyczny (ZL) ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… 5. Zespół dydaktyczny (ZD) ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… Nauczyciel/opiekun Imię i nazwisko nauczyciela podpis nauczyciela, poświadczenie decyzji o objęciu opieką zespołu realizującego projekt Problem Stan wiedzy mieszkańców na temat polityki spójności UE oraz wykorzystanie przez gminę możliwości jaką daje członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Poznajmy się lepiej z EFS 213 Główne cele i zadania projektu poznanie zasad i celów polityki spójności UE oraz jej wpływu na nasze życie zainteresowanie społeczności szkolnej i lokalnej tematem zachęcenie uczniów do poszukiwania wiedzy i podejmowania wyzwań Cele szczegółowe (umiejętności) Uczeń: przedstawia cechy, jakimi charakteryzuje się osoba przedsiębiorcza rozpoznaje zachowania asertywne, uległe i agresywne oraz odnosi je do cech osoby przedsiębiorczej rozpoznaje mocne i słabe strony własnej osobowości oraz odnosi je do cech osoby przedsiębiorczej zna korzyści wynikające z planowania własnych działań i inwestowania w siebie podejmuje racjonalne decyzje, opierając się na posiadanych informacjach, i ocenia skutki własnych działań stosuje różne formy komunikacji werbalnej i niewerbalnej w celu autoprezentacji oraz prezentacji własnego stanowiska przedstawia przyczyny i narzędzia oddziaływania państwa na gospodarkę wyszukuje informacje o aktualnych tendencjach i zmianach w gospodarce świata i Polski omawia zasady pracy zespołowej i wyjaśnia, na czym polegają role lidera i wykonawcy oraz cechy dobrego kierownika zespołu omawia etapy realizacji projektu oraz planuje działania zmierzające do jego realizacji przedstawia drogę, na jakiej dochodzi się własnych praw, przybierając rolę członka zespołu, pracownika, konsumenta. Plan realizacji – harmonogram Cele i zadania Zadania szczegółowe Wprowadzenie w temat projektu przedstawienie tematu i celu projektu (materiał pomocniczy nr 1) podział na grupy zadaniowe przydział kart zadań (materiał pomocniczy nr 2) zapoznanie uczniów z metodą projektów (materiał pomocniczy nr 3) wyjaśnienie sposobu oceniania (materiał pomocniczy nr 4) Omówienie i podpisanie kart projektu – kontraktu materiał pomocniczy nr 5-9 Zaplanowanie zadań wspólne opracowanie planu i harmonogramu pracy Grupa ZD: przygotowanie i przeprowadzenie zajęć dydaktycznych (materiał pomocniczy nr 10) zebranie informacji na temat polityki spójności przygotowanie prezentacji multimedialnej przeprowadzenie zajęć dydaktycznych przygotowanie i omówienie sprawozdania samoocena i ocena pracy pozostałych zespołów 214 Poznajmy się lepiej z EFS Termin realizacji Cele i zadania Termin realizacji Zadania szczegółowe Grupa ZDI: diagnoza na wejściu: przeprowadzenie wywiadu zdiagnozowanie na temat polityki spójności wśród społeczności wiedzy mieszkańców szkolnej i lokalnej, opracowanie danych na temat celów i realizacji oraz prezentacja wyników na zajęciach polityki spójności (materiał dydaktycznych pomocniczy nr 11-13) diagnoza na wyjściu: kolejny wywiad na temat polityki spójności, opracowanie danych i prezentacja wyników na zajęciach dydaktycznych przygotowanie i omówienie sprawozdania samoocena i ocena pracy pozostałych zespołów Grupa ZP: zebranie i opracowanie informacji na temat wykorzystania środków unijnych w gminie (materiał pomocniczy nr 13-14) nawiązanie kontaktu z przedstawicielem gminy zebranie informacji na temat pozyskanych środków z ostatnich 5 lat opracowanie danych i ich prezentacja wizyta w miejscu realizacji wybranego projektu, współfinansowanego ze środków unijnych (przygotowanie informacji, prezentacja na zajęciach) przygotowanie i omówienie sprawozdania samoocena i ocena pracy pozostałych zespołów Grupa ZI: przygotowanie informacji na temat realizacji zebranie informacji od projektu poszczególnych zespołów, poinformowanie społeczności szkolnej obróbka merytoryczna o wynikach projektu (np. w szkolnej gazetce): „Nasza wiedza na temat polityki spójności UE” – i przygotowanie prezentacji po diagnozie na wejściu i zebraniu informacji (materiał pomocniczy nr 15) na temat zrealizowanych w gminie zadań przygotowanie artykułu „Wiedza po projekcie” po diagnozie wyjściowej i na zakończenie projektu (prasa szkolna i lokalna) przygotowanie i omówienie sprawozdania samoocena i ocena pracy pozostałych zespołów Grupa ZL: przygotowanie i poprowadzenie uroczystego podsumowania projektu (materiał pomocniczy nr 16) spotkanie z pozostałymi zespołami, włączenie ich do uroczystości kończącej projekt ustalenie listy gości, przygotowanie zaproszeń i rezerwacja sali poprowadzenie spotkania „Obywatel wobec interwencjonizmu europejskiego” przygotowanie i omówienie sprawozdania samoocena i ocena pracy pozostałych zespołów Poznajmy się lepiej z EFS 215 Materiał pomocniczy nr 1 Temat i cel projektu Zadania szczegółowe 1 Legenda: PP – Podstawy przedsiębiorczości PS – Polityka Spójności ZD – zespół dydaktyczny Źródła informacji, materiały i zasoby ZDI – zespół diagnostyczny ZP – zespół poszukiwawczy ZL – zespół logistyczny ZI – zespół informacyjny Sojusznicy przygotowanie scenariusza zajęć z prezentacją multimedialną na temat PS (ZD) informacje przygotowane przez nauczyciela (materiał pomocniczy nr 10) pozyskane wiadomości literatura tematyczna nauczyciel PP i informatyki realizacja zajęć dydaktycznych (ZD) pozyskane informacje literatura tematyczna nauczyciel PP przeprowadzenie wywiadu – arkusz wywiadu (materiał diagnoza na wejściu (ZDI) pomocniczy nr 11) nauczyciel PP przygotowanie i prezentacja wyników diagnozy na wejściu (ZDI) komputer lub laptop pozyskane informacje nauczyciel matematyki i PP nawiązanie kontaktu z przedstawicielem gminy (ZP) informacje przygotowane przez nauczyciela na temat struktury władz gminnych (materiał pomocniczy nr 14) pracownicy urzędu gminy zebranie danych w urzędzie gminy i przygotowanie informacji (ZP) pozyskane informacje na temat wykorzystania przez gminę środków europejskich z ostatnich 5 lat strona urzędu gminy nauczyciel PP, pracownik urzędu gminy przeprowadzenie wywiadu – arkusz wywiadu (materiał diagnoza na wyjściu (ZDI) pomocniczy nr 12) nauczyciel PP dokumentacja realizacji aparat fotograficzny jednego z projektów notatnik współfinansowanych z UE (ZP) dyktafon nauczyciel PP przygotowanie i prezentacja wyników diagnozy na wyjściu (ZDI) materiał pomocniczy nr 13 zebrane dane komputer lub laptop przygotowanie i przekazanie zebrane informacje przez informacji na temat projektu wszystkie zespoły (ZI) materiał pomocniczy nr 15 nauczyciel PP nauczyciel języka polskiego, PP, informatyki przygotowanie uroczystości (ZL) sala odpowiedni sprzęt np. rzutnik nauczyciel PP Uroczystość „Obywatel wobec interwencjonizmu europejskiego” (ZL) materiał pomocniczy nr 16 literatura tematyczna zebrane informacje dyrektor szkoły, władze gminy, nauczyciel PP, języka polskiego i informatyki przygotowanie i omówienie sprawozdania, samoocena i ocena prac zespołów, nauczyciel karty oceniania (materiał pomocniczy nr 4) uczniowie, nauczyciel PP 216 Poznajmy się lepiej z EFS Termin wykonania Materiał pomocniczy nr 2 Karty zadań dla poszczególnych zespołów Karta zadań dla ZDI 2 Zadanie nr 1 Po zapoznaniu się z otrzymanymi materiałami w dniach: …………. oraz ……………. przygotujcie propozycje planu i harmonogram działań. Spróbujcie wstępnie podzielić zadania między siebie. Plan i harmonogram pracy proszę skonsultować ze mną w dniu ……………… o godz. …………… Wzór do wykorzystania podziału zadań między członków grupy Proponowane działanie Imię i nazwisko osoby realizującej zadanie Sposób realizacji Szczegółowy termin realizacji Powodzenia Zadanie nr 2 Przeprowadźcie wywiad z przypadkowymi osobami: 5 mieszkańcami ………………………………… 5 mieszkańcami ………………………………… 5 mieszkańcami ………………………………… 5 osobami posiadającymi status przedsiębiorcy 5 pracownikami urzędu miasta i gminy 20 uczniami naszej szkoły 5 nauczycielami Wykorzystajcie wzory kwestionariusza wywiadu – diagnoza na wejściu. Termin wykonania zadania: ……………………… Powodzenia Zadanie nr 3 Opracujcie wyniki wywiadu. W razie problemów technicznych możecie skonsultować się z nauczycielem matematyki lub ze mną (daty konsultacji podano w karcie projektu). Zebrane dane proszę przygotować w formie ilościowej (wykresy i tabele) oraz jakościowej (kilka wniosków własnych). Wyniki pracy przedstawicie na pierwszych pięciu minutach lekcji PP w dniu ………………… Powodzenia Poznajmy się lepiej z EFS 217 Zadanie nr 4 Przeprowadźcie ponowny wywiad z przypadkowymi osobami: 5 mieszkańcami ………………………………… 5 mieszkańcami ………………………………… 5 mieszkańcami ………………………………… 5 osobami posiadającymi status przedsiębiorcy 5 pracownikami urzędu miasta i gminy 20 uczniami naszej szkoły 5 nauczycielami 2 Wykorzystajcie wzór kwestionariusza wywiadu – diagnoza na wyjściu. Termin wykonania zadania: ……………………… Powodzenia Zadanie nr 5 Opracujcie wyniki drugiego wywiadu. W razie problemów technicznych możecie skonsultować się z nauczycielem matematyki lub ze mną (daty konsultacji podano w karcie projektu). Zebrane dane proszę przygotować w formie ilościowej (wykresy i tabele) oraz jakościowej (kilka wniosków własnych). Wyniki pracy przedstawicie zespołowi informacyjnemu (ZI) na konsultacji w dniu …………… o godz. ……………, a następnie na pierwszych pięciu minutach lekcji PP w dniu ………………… Powodzenia Zadanie nr 6 Przygotujcie pomysły na uroczystość kończącą nasz projekt oraz pięciominutowy materiał o efektach Waszej pracy, który chcielibyście pokazać w prezentacji multimedialnej. Chętnie pomogę w podanych godzinach konsultacji. Pomysły muszą być gotowe na spotkanie wszystkich zespołów w dniu ………… o godz. ………… w sali nr …………… Powodzenia Zadanie nr 7 Przygotujcie sprawozdanie z pracy Waszej grupy. Opiszcie dokładnie, co i kiedy zrobiliście, co wam się udało, a co sprawiło największe problemy i dlaczego. Przygotujcie samoocenę pracy oraz ocenę pracy poszczególnych zespołów, korzystając z podanego wzoru. Przygotowany materiał zaprezentujecie w dniu ………………… na lekcji PP. Powodzenia 218 Poznajmy się lepiej z EFS Karta zadań dla ZP 2 Zadanie nr 1 Po zapoznaniu się z otrzymanymi materiałami w dniach: …………. oraz ……………. przygotujcie propozycje planu i harmonogram działań. Spróbujcie wstępnie podzielić zadania między siebie. Plan i harmonogram pracy proszę skonsultować ze mną w dniu ……………… o godz. …………… Wzór do wykorzystania podziału zadań między członków grupy Proponowane działanie Imię i nazwisko osoby realizującej zadanie Sposób realizacji Szczegółowy termin realizacji Powodzenia Zadanie nr 2 Udajcie się do urzędu gminy w ………………… Odszukajcie osobę zajmującą się pozyskiwaniem przez gminę środków z UE. Nawiążcie z nią kontakt i umówcie się na spotkanie, aby zebrać informacje na temat realizowanych przez gminę projektów współfinansowanych z UE w ciągu ostatnich 5 lat. Wykorzystajcie otrzymany ode mnie materiał – struktura władz gminy. Powodzenia Zadanie nr 3 Opracujcie pozyskane informacje. W razie problemów technicznych możecie skonsultować się ze mną (daty konsultacji podano w karcie projektu). Zebrane dane proszę przygotować w formie ilościowej (wykresy i tabele) oraz jakościowej (kilka wniosków własnych). Przygotujcie pięciominutową prezentację, którą pokażecie po prezentacji zespołu diagnostycznego (ZDI) na lekcji PP w dniu ………………… Powodzenia Zadanie nr 4 Udokumentujcie jeden wybrany projekt realizowany przez gminę za środki unijne (zdjęcia i krótki opis). Przygotowany materiał pokażecie po raz pierwszy na konsultacji w dniu …………… o godz. ………… zespołowi informacyjnemu (ZI), a następnie po prezentacji zespołu diagnostycznego (ZDI) na lekcji PP w dniu: ………………… Powodzenia Poznajmy się lepiej z EFS 219 Zadanie nr 5 2 Przygotujcie pomysły na uroczystość kończącą nasz projekt oraz pięciominutowy materiał o efektach Waszej pracy, który chcielibyście pokazać w prezentacji multimedialnej. Chętnie pomogę w podanych przeze mnie godzinach konsultacji. Pomysły muszą być gotowe na spotkanie wszystkich zespołów w dniu ……………… o godz. ……………… w sali nr ……………… Powodzenia Zadanie nr 6 Przygotujcie sprawozdanie pracy Waszej grupy. Opiszcie dokładnie, co i kiedy zrobiliście, co wam się udało, a co sprawiło największe problemy i dlaczego. Przygotujcie samoocenę pracy oraz ocenę pracy poszczególnych zespołów, korzystając z podanego wzoru. Przygotowany materiał zaprezentujecie w dniu ……………… na lekcji PP. Powodzenia Karta zadań dla ZI Zadanie nr 1 Po zapoznaniu się z otrzymanymi materiałami w dniach: …………. oraz ……………. przygotujcie propozycje planu i harmonogram działań. Spróbujcie wstępnie podzielić zadania między siebie. Plan i harmonogram pracy proszę skonsultować ze mną w dniu ……………… o godz. …………… Wzór do wykorzystania podziału zadań między członków grupy Proponowane działanie Imię i nazwisko osoby realizującej zadanie Sposób realizacji Szczegółowy termin realizacji Powodzenia Zadanie nr 2 Przy pomocy nauczyciela języka polskiego oraz nauczyciela informatyki (godziny konsultacji podane w karcie projektu) przygotujcie krótki artykuł (3500 znaków ze spacjami) o naszym projekcie. Pamiętajcie o podaniu kilku podstawowych informacji na temat polityki spójności UE. Nadajcie mu tytuł „Europa interweniuje w naszej lokalnej społeczności”. Materiał musi być przygotowany do druku po ostatecznej konsultacji ze mną w dniu ……………. Zaakceptowany do druku tekst (wersja elektroniczna) proszę oddać do redakcji lokalnej gazety w dniu ……. (osoba do kontaktu ………………….). Tego samego dnia proszę wydrukować tekst w formie biuletynu szkolnego i rozdać go uczniom oraz nauczycielom naszej szkoły (100 sztuk). Powodzenia 220 Poznajmy się lepiej z EFS 2 Zadanie nr 3 Wykorzystując informacje przedstawione na zajęciach PP w dniu: …………… przez ZDI oraz ZP, przy pomocy nauczyciela języka polskiego oraz nauczyciela informatyki (godziny konsultacji podane w karcie projektu) przygotujcie krótki artykuł (3500 znaków ze spacjami) pod tytułem „Nasza wiedza na temat polityki spójności UE”. Materiał musi być przygotowany do druku po ostatecznej konsultacji ze mną w dniu …………… o godz. …………… w sali nr …………… Zaakceptowany do druku tekst proszę oddać (wersja elektroniczna) do redakcji lokalnej gazety w dniu …………… (osoba do kontaktu ……………). Tego samego dnia proszę wydrukować tekst w formie biuletynu szkolnego i rozdać go uczniom oraz nauczycielom naszej szkoły (100 sztuk). Powodzenia Zadanie nr 4 Wykorzystując informacje przedstawione na zajęciach PP w dniu …………… przez ZDI oraz ZP, przy pomocy nauczyciela języka polskiego oraz nauczyciela informatyki (godziny konsultacji podane w karcie projektu) przygotujcie krótki artykuł (3500 znaków ze spacjami) pod tytułem „Wiedza po projekcie”. Materiał musi być przygotowany do druku po ostatecznej konsultacji ze mną w dniu …………… o godz. …………… w sali nr …………… Zaakceptowany do druku tekst (wersja elektroniczna) proszę oddać do redakcji lokalnej gazety w dniu …………… (osoba do kontaktu ……………). Tego samego dnia proszę go wydrukować w formie biuletynu szkolnego i rozdać uczniom oraz nauczycielom naszej szkoły (100 sztuk). Powodzenia Zadanie nr 5 Przygotujcie pomysły na uroczystość kończącą nasz projekt oraz pięciominutowy materiał o efektach Waszej pracy, który chcielibyście pokazać w prezentacji multimedialnej. Chętnie pomogę w podanych przeze mnie godzinach konsultacji. Pomysły muszą być gotowe na spotkanie wszystkich zespołów w dniu ………… o godz. ………… w sali nr …………… Powodzenia Zadanie nr 6 Przygotujcie sprawozdanie pracy Waszej grupy. Opiszcie dokładnie, co i kiedy zrobiliście, co wam się udało, a co sprawiło największe problemy i dlaczego. Przygotujcie także samoocenę pracy oraz ocenę pracy poszczególnych zespołów, korzystając z podanego wzoru. Przygotowany materiał zaprezentujecie w dniu …………… na lekcji PP. Powodzenia Poznajmy się lepiej z EFS 221 Karta zadań dla ZD 2 Zadanie nr 1 Po zapoznaniu się z otrzymanymi materiałami w dniach: …………. oraz ……………. przygotujcie propozycje planu i harmonogram działań. Spróbujcie wstępnie podzielić zadania między siebie. Plan i harmonogram pracy proszę skonsultować ze mną w dniu ……………… o godz. …………… Wzór do wykorzystania podziału zadań między członków grupy Proponowane działanie Imię i nazwisko osoby realizującej zadanie Sposób realizacji Szczegółowy termin realizacji Powodzenia Zadanie nr 2 Przygotujcie własną propozycję scenariusza zajęć lekcyjnych (45 min) na temat polityki spójności realizowanej przez UE (cel, zadania). Wykorzystajcie przygotowany przeze mnie materiał na temat metod pracy na lekcji i konstrukcji zajęć dydaktycznych. Propozycję proszę skonsultować ze mną w dniu …………… o godz. …………… w sali nr …………… Powodzenia Zadanie nr 3 Proszę przygotować krótką, pięciominutową prezentację multimedialną na temat polityki spójności UE, która będzie częścią składową zajęć dydaktycznych. Możecie skorzystać ze wsparcia nauczyciela IT (terminy konsultacji podane w karcie projektu). Gotowy scenariusz (łącznie z prezentacją) proszę skonsultować ze mną w dniu ………… o godz. ………… w sali nr ………… Powodzenia Zadanie nr 4 Przeprowadźcie zajęcia dydaktyczne w trzech klasach pierwszych w naszej szkole na podstawie przygotowanego przez Was scenariusza zajęć. Lekcja dydaktyczna dla klasy: 1. ……………… godz ……………… 2. ……………… godz ……………… 3. ……………… godz ……………… Powodzenia 222 Poznajmy się lepiej z EFS Zadanie nr 5 2 Przygotujcie pomysły na uroczystość kończącą nasz projekt oraz pięciominutowy materiał o efektach Waszej pracy, który chcielibyście pokazać w prezentacji multimedialnej. Chętnie pomogę w podanych przeze mnie godzinach konsultacji. Pomysły muszą być gotowe na spotkanie wszystkich zespołów w dniu ……………… o godz. ……………… w sali nr ……………… Powodzenia Zadanie nr 6 Przygotujcie sprawozdanie pracy Waszej grupy. Opiszcie dokładnie, co i kiedy zrobiliście, co się udało, a co sprawiło największe problemy i dlaczego. Przygotujcie samoocenę pracy oraz ocenę pracy poszczególnych zespołów, korzystając z podanego wzoru. Przygotowany materiał zaprezentujecie w dniu ……………… na lekcji PP. Powodzenia Karta zadań dla ZL Zadanie nr 1 Po zapoznaniu się z otrzymanymi materiałami w dniach: …………. oraz ……………. przygotujcie propozycje planu i harmonogram działań. Spróbujcie wstępnie podzielić zadania między siebie. Plan i harmonogram pracy proszę skonsultować ze mną w dniu ……………… o godz. …………… Wzór do wykorzystania podziału zadań między członków grupy Proponowane działanie Imię i nazwisko osoby realizującej zadanie Sposób realizacji Szczegółowy termin realizacji Powodzenia Zadanie nr 2 Zarezerwujcie salę w ……………………………… na dzień ……………… i godz. ……………… Rezerwacja musi być zrobiona najpóźniej do dnia ……………… Powodzenia Poznajmy się lepiej z EFS 223 Zadanie nr 3 2 Przygotujcie spotkanie ze wszystkimi zespołami w dniu ……………… w sali nr ……………… w godz. ………………, którego celem będzie zebranie od wszystkich zespołów informacji i propozycji, dotyczących uroczystego podsumowania projektu. Powodzenia Zadanie nr 4 Przygotujcie plan zakończenia projektu. Uwzględnijcie w nim propozycje pozostałych zespołów. Ostateczną wersję planu proszę skonsultować ze mną w dniu …………… podczas zajęć dydaktycznych. Zaakceptowany plan przekażcie dyrektorowi szkoły do akceptacji, po wcześniejszym zreferowaniu zaplanowanych zadań. Powodzenia Zadanie nr 5 Przygotujcie plakaty informacyjne o zakończeniu projektu oraz indywidualne zaproszenia dla dyrektora szkoły, nauczycieli, pracowników obsługi, władz gminy. Przygotujcie także plakaty informacyjne dla mieszkańców ……………………………… Rozdajcie zaproszenia. Zadania muszą być wykonane do dnia …………… Przygotowane plakaty i zaproszenia skonsultujcie ze mną w dniu …………… Powodzenia Zadanie nr 6 Przeprowadźcie uroczyste podsumowanie projektu pod tytułem „Obywatel wobec interwencjonizmu europejskiego”. W planie spotkania nie zapomnijcie wykorzystać prezentacji pozostałych grup. Możecie uzyskać pomoc nauczyciela języka polskiego i nauczyciela informatyki, a także moją (daty konsultacji w karcie projektu). Powodzenia Zadanie nr 7 Przygotujcie sprawozdanie pracy Waszej grupy. Opiszcie dokładnie, co i kiedy zrobiliście, co wam się udało, a co sprawiło największe problemy i dlaczego. Przygotujcie także samoocenę pracy oraz ocenę prac poszczególnych zespołów, korzystając z podanego wzoru. Przygotowany materiał zaprezentujecie w dniu …………… na lekcji PP. Powodzenia 224 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 3 Metoda projektów sposobem pracy ucznia i nauczyciela Projekt oznacza zamierzony plan działania, postępowania lub szkic czegoś. Tym terminem najczęściej określa się: 3 sposób realizowania zadania przez firmę, instytucję lub organizację metodę nauczania określonego fragmentu szkolnego programu nauczania. Projekt jako metoda nauczania polega na wykonywaniu przez uczniów określonego zadania, obszerniejszego i w dłuższym terminie, niż powszechnie realizowanego w klasie czy w domu. Zadanie takie możemy nazwać projektem, gdy: uczniowie znają jego, cel, metody i formy pracy (indywidualnie lub grupowo), kryteria oceniania, zasady prezentacji wyników (czas i warunki techniczne prezentacji, kto będzie publicznością) określone są terminy realizacji całego zadania oraz poszczególnych jego etapów. Biorąc pod uwagę przebieg i rezultaty projektu oraz możliwości ich publicznej prezentacji, można przyjąć, iż mamy dwa rodzaje projektów: badawczy, polegający na zebraniu i usystematyzowaniu informacji o zagadnieniach, a jego rezultaty mają charakter różnego rodzaju opracowań (np. rysunki, wykresy, wywiady, gry itp.), które uczniowie przygotowują, by zaprezentować w klasie na lekcji działania lub akcji, polegający na podjęciu jakiegoś działania w środowisku lokalnym (także szkolnym), a ich efekt nie zawsze będzie zaprezentowany bezpośrednio w klasie szkolnej (część w klasie, a część poza szkołą). Cechy metody projektów: zakłada pełną samodzielność uczniów realizuje charakterystyczną dla siebie wizję celów posiada określoną strukturę opiera się o zadania problemowe efektem realizacji projektu jest produkt. Umiejętności kształtowane i rozwijane za pomocą metody projektów: posługiwanie się sprzętem i źródłami informacji operowanie informacją (dobór, selekcja, ocena) podejmowanie decyzji poczucie odpowiedzialności ocenianie i samokontrola dostrzeganie, formułowanie i rozwiązywanie problemów organizacja pracy, np. planowanie, podział zadań współdziałanie, czyli praca w grupie komunikowanie, argumentowanie, negocjowanie, dyskusja prezentowanie sporządzanie sprawozdania, pisemnych opracowań. Indywidualne zasoby członków Waszego zespołu, które można wykorzystać, pracując metodą projektów: zainteresowania, umiejętności dobra znajomość grupy znajomość tematu znajomość organizacji i instytucji, które mogą wesprzeć projekt łatwość w nawiązywaniu kontaktów zaangażowanie w pracę. Opracowano na podstawie: Królikowski J.: „Projekt edukacyjny”, Wydawnictwo CODN, Warszawa 2001 Ulman G.: materiał metodyczny, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Zielona Góra Poznajmy się lepiej z EFS 225 Materiał pomocniczy nr 4 Karty oceniania Wzory arkuszy ocen przygotowano, korzystając z książki Jacka Królikowskiego „Projekt edukacyjny”, Wydawnictwo CODN, Warszawa 2001. Arkusz oceny zespołów przez nauczyciela 4 Nauczyciel, biorąc pod uwagę oryginalność pomysłów, kompleksowość projektu, trafność podjętych działań i wyciągania wniosków, staranność przygotowania produktu, wywiązywanie się z terminów i zobowiązań, efekt końcowy pracy, wystawia grupie ocenę wg wzoru Grupa ………………………………………… Temat projektu ……………………………… Termin prezentacji …………………………… Ocena grup będzie oceną punktową według podanego wzoru: ocena celująca – 30-28 bardzo dobra – 27-20 dobra – 19-15 dostateczna – 14-10 dopuszczająca – 9-7 niedostateczna – poniżej 6. Etapy realizacji projektu formułowanie tematu Umiejętności precyzyjne sformułowanie tematu jasne określenie celów projektu zbieranie i opracowywanie selekcja informacji materiału krytyczna ocena informacji przetwarzanie informacji, nadawanie im nowej formy obowiązkowość wywiązywanie się z terminów i zobowiązań staranność pracy praca w grupie udzielanie sobie wzajemnego wsparcia podejmowanie decyzji słuchanie się nawzajem rozwiązywanie konfliktów zaangażowanie w pracę samoocena postępów w pracy komunikacja umiejętności prezentacji własnego zdania umiejętność argumentacji umiejętność negocjacji kultura słowa produkt jakość przygotowania i zaprezentowania wyników pracy 226 Poznajmy się lepiej z EFS Ocena 0-5 Arkusz oceny zespołu …………..………..………..………..………..…..…….. 4 Ocenia zespół ……………………………………… Temat projektu ……………………………………… Termin prezentacji …………………………………… Oceniamy w skali od 1 do 5, gdzie 5 jest wartością najwyższą. Kryteria oceny Ocena punktowa 1-5 Uzasadnienie Czy grupa miała opracowany plan szczegółowy. Na ile był on pomocny w pracy? W jakim stopniu odpowiedzialność za poszczególne zadania została sprawiedliwie rozłożona między poszczególnych członków grupy? Czy decyzje w grupie podejmowane były sprawnie i uwzględniały możliwości jej członków? Czy w grupie liczono się z opinią wszystkich? Czy zespół chętnie współpracował z pozostałymi grupami? Czy komunikacja członków zespołu w stosunku do Was była prawidłowa? Samoocena ucznia …………..………..………..………..………..…..…….. Samoocenę dokonuje indywidualnie każdy uczeń, wypełniając tabelę. Po zliczeniu punktów ustali ocenę swojej pracy. Oceniamy w skali od 1 do 3, gdzie 3 jest wartością najwyższą, maksymalnie można uzyskać 12 punktów. Określonej liczbie punktów odpowiadają następujące oceny: ocena bardzo dobra – 12-10 ocena dobra – 9-7 ocena dostateczna – 6-5 ocena mierna – 4-3 ocena niedostateczna – 2-0 Kryteria oceny Liczba punktów W jakim stopniu byłem zaangażowany w układanie planu pracy przez grupę? Czy byłem wówczas pomocny grupie? Czy starałem się wpływać na decyzje grupy? Czy zastanawiałem się nad argumentami zgłaszanymi przez inne osoby? Czy wywiązywałem się z przyjętych w grupie zobowiązań? Czy rzeczywiście byłem zaangażowany w prace grupy? W jakim stopniu to, co robiłem odpowiadało moim możliwościom? Liczba punktów ………………… Ocena ………………… Poznajmy się lepiej z EFS 227 Arkusz ankiety ewaluacyjnej – indywidualna ocena pracy nauczyciela przez uczniów 4 Ankieta została opracowana dla uczniów, aby ocenili realizowany wspólnie z nauczycielem projekt, oceniając jego wkład i zaangażowanie w przedsięwzięcie. Ankieta jest anonimowa. Przy każdym punkcie zakreśl wybraną odpowiedź lub wpisz własną. 1. Zajęcia prowadzone metodą projektów były: nudne średnio interesujące interesujące bardzo interesujące 2. W projekcie najbardziej podobało mi się (dokończ zdanie) ……………………………………………………………………………………………………… 3. Czy odpowiadało Ci tempo pracy? raczej tak tak raczej nie nie 4. Czy przygotowane przez nauczyciela materiały i pomoce okazały się przydatne? tak nie 5. Czy zadania były dostosowane do Twoich możliwości? tak nie 6. Czy nauczyciel był dobrze przygotowany do zajęć? raczej tak tak raczej nie nie 7. Czy odpowiadała Ci atmosfera podczas realizacji projektu? Jeśli nie, to dlaczego? tak nie ……………………………………………………………………………………………………… 8. Czy nauczyciel stosował się do zasad pracy metodą projektów? tak nie 9. Jak ogólnie oceniasz pracę nauczyciela? Masz okazję postawić stopień. 1 2 3 4 5 6 Dziękuję za wypełnienie ankiety! 228 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 5 Karta projektu – kontrakt dla zespołu dydaktycznego (ZD) 5 Temat: Mieszkaniec mojej gminy wobec interwencjonizmu europejskiego Data rozpoczęcia projektu: …………………………………… Data zakończenia projektu: …………………………………… Data konsultacji Godzina konsultacji i miejsce Nauczyciel udzielający konsultacji Data pierwszej prezentacji lekcji dydaktycznej dla klasy: …………………, godz. ………………… Data ostatecznej prezentacji, uroczyste podsumowanie projektu: ………………………………… Data przedstawienia sprawozdania: ………………………………… Data przekazania oceny i samooceny pracy w projekcie: ………………………………… Zadaniem zespołu jest przygotowanie i przeprowadzenie zajęć dydaktycznych dla uczniów klas pierwszych. W ramach projektu zespół: wspólnie z nauczycielem uczestniczy w wyborze tematu, podziale na podzespoły i sporządza kartę projektu opracowuje plan i harmonogram pracy, wykorzystując przygotowane przez nauczyciela karty zadań ustala cele, wybiera treści oraz formułuje podstawowe pytania badawcze (zajęcia poprzedzające podpisanie kontraktu) zapoznaje się z materiałem przygotowanym przez nauczyciela (metoda projektów, materiał pomocniczy w wykonaniu zadania dla poszczególnych podzespołów) przygotowuje scenariusz zajęć dydaktycznych na temat celów polityki strukturalnej Unii Europejskiej, wzbogaca zajęcia prezentacją multimedialną przeprowadza zajęcia dydaktyczne we wszystkich klasach I LO wzbogaca pracę pozostałych zespołów własną krótką prezentacją (podsumowanie pracy w projekcie) sporządza i omawia wyniki pracy (sprawozdanie) przygotowuje ocenę pozostałych zespołów oraz ocenę pracy własnego zespołu. Wskazówki pomocnicze: w celu lepszego zorganizowania pracy zespoły mogą wybrać lidera grupy praca zostaje rozłożona w czasie, aby zespoły mogły poszczególne zadania podzielić na mniejsze części i skonsultować je z nauczycielem. Kryteria i sposób oceny projektu (oryginalność, kompleksowość, trafność wniosków, logiczne uzasadnienie, trafne dowody i badania, sposób realizacji, sposób prezentacji, wykorzystanie zasobów członków zespołu): każdy indywidualnie w oparciu o przedstawione kryteria przygotowuje samoocenę każdy zespół przygotowuje ocenę pracy poszczególnych zespołów w oparciu o przygotowany wzór uczniowie oceniają pracę nauczyciela w projekcie wg podanego wzoru nauczyciel ocenia pracę zespołów w oparciu o przedstawione kryteria. Podpisy członków zespołu Podpis nauczyciela PP Poznajmy się lepiej z EFS 229 Materiał pomocniczy nr 6 Karta projektu – kontrakt dla zespołu informacyjnego (ZI) 6 Temat: Mieszkaniec mojej gminy wobec interwencjonizmu europejskiego Data rozpoczęcia projektu: …………………………………… Data zakończenia projektu: …………………………………… Data konsultacji Godzina konsultacji i miejsce Nauczyciel udzielający konsultacji Data prezentacji dla klasy: ………………… Data oddania artykułu „Europa interweniuje w naszej lokalnej społeczności” do prasy lokalnej: ……………… Data wydania biuletynu szkolnego „Europa interweniuje w naszej lokalnej społeczności”: ……………… Data oddania artykułu „Nasza wiedza na temat polityki spójności UE” do prasy lokalnej: ……………… Data wydania biuletynu szkolnego „Nasza wiedza na temat polityki spójności UE”: ……………… Data oddania artykułu „Wiedza po projekcie” do prasy lokalnej: ……………… Data wydania biuletynu szkolnego „Wiedza po projekcie”: ……………… Data ostatecznej prezentacji, uroczyste podsumowanie projektu: ……………… Data przedstawienia sprawozdania: ……………… Data przekazania oceny i samooceny pracy w projekcie: ……………… Zadaniem zespołu jest zebranie informacji od poszczególnych zespołów, obróbka merytoryczna i poinformowanie środowiska lokalnego oraz szkolnego o wynikach projektu. W ramach projektu zespół: wspólnie z nauczycielem uczestniczy w wyborze tematu, podziale na podzespoły i sporządza kartę projektu opracowuje plan i harmonogram pracy, wykorzystując przygotowane przez nauczyciela karty zadań przygotowuje trzy artykuły do gazetki lokalnej oraz trzy biuletyny informacyjne, wykorzystując materiał przygotowywany przez inne zespoły. W pierwszym artykule i biuletynie należy wykorzystać informacje z przeprowadzonych zajęć dydaktycznych na temat celów polityki spójności UE oraz krótko zaprezentować projekt. W drugim chodzi o to, by wykorzystać materiał przygotowany przez zespół diagnostyczny (ZDI) oraz zespół poszukiwawczy (ZP). W ostatnim materiale należy podsumować projekt oraz przekazać wyniki diagnozy wyjścia przygotowane przez ZDI zaprasza gości na uroczystość zamykającą projekt wzbogaca pracę pozostałych zespołów własną krótką prezentacją (podsumowanie pracy w projekcie) sporządza i omawia wyniki pracy (sprawozdanie) przygotowuje ocenę pozostałych zespołów oraz ocenę pracy własnego zespołu. Wskazówki pomocnicze: w celu lepszego zorganizowania pracy zespoły mogą wybrać lidera grupy praca zostaje rozłożona w czasie, aby zespoły mogły poszczególne zadania podzielić na mniejsze części i skonsultować je z nauczycielem. Kryteria i sposób oceny projektu (oryginalność, kompleksowość, trafność wniosków, logiczne uzasadnienie, trafne dowody i badania, sposób realizacji, sposób prezentacji, wykorzystanie zasobów członków zespołu): każdy indywidualnie w oparciu o przedstawione kryteria przygotowuje samoocenę każdy zespół przygotowuje ocenę pracy poszczególnych zespołów w oparciu o przygotowany wzór uczniowie oceniają pracę nauczyciela w projekcie wg podanego wzoru nauczyciel ocenia pracę zespołów w oparciu o przedstawione kryteria. Podpisy członków zespołu 230 Poznajmy się lepiej z EFS Podpis nauczyciela PP Materiał pomocniczy nr 7 Karta projektu – kontrakt dla zespołu diagnostycznego (ZDI) 7 Temat: Mieszkaniec mojej gminy wobec interwencjonizmu europejskiego Data rozpoczęcia projektu: …………………………………… Data zakończenia projektu: …………………………………… Data konsultacji Godzina konsultacji i miejsce Nauczyciel udzielający konsultacji Data pierwszej prezentacji na zajęciach dydaktycznych PP opracowanych graficznie i merytorycznie wyników diagnozy na wejściu: ………………… Data prezentacji opracowanych graficznie i merytorycznie wyników diagnozy na wyjściu: ………………… Data ostatecznej prezentacji, uroczyste podsumowanie projektu: ………………… Data przedstawienia sprawozdania: ………………… Data przekazania oceny i samooceny pracy w projekcie: ………………… Zadaniem zespołu jest zdiagnozowanie stanu wiedzy mieszkańców gminy i społeczności lokalnej na temat polityki spójności UE. W ramach projektu zespół: wspólnie z nauczycielem wybiera temat, dzieli się na podzespoły i sporządza kartę projektu opracowuje plan i harmonogram pracy, wykorzystując przygotowane przez nauczyciela karty zadań przeprowadza 25 wywiadów środowiskowych z mieszkańcami gminy ……………… (5 mieszkańców ………………, 5 mieszkańców ………………, 5 mieszkańców ………………, 5 osób posiadających status przedsiębiorcy, 5 pracowników urzędu miasta i gminy) oraz 20 wywiadów z uczniami naszej szkoły i 5 wywiadów z nauczycielami według przygotowanego przez nauczyciela wzoru zebrane dane opracowuje jakościowo i ilościowo badanie powtarza w terminie ……………, a zebrane dane ponownie opracowuje jakościowo i ilościowo wzbogaca pracę pozostałych zespołów własną krótką prezentacją (podsumowanie pracy w projekcie) sporządza i omawia wyniki pracy (sprawozdanie) przygotowuje ocenę pozostałych zespołów oraz ocenę pracy własnego zespołu. Wskazówki pomocnicze: w celu lepszego zorganizowania pracy zespoły mogą wybrać lidera grupy praca zostaje rozłożona w czasie, aby zespoły mogły poszczególne zadania podzielić na mniejsze części i skonsultować je z nauczycielem. Kryteria i sposób oceny projektu (oryginalność, kompleksowość, trafność wniosków, logiczne uzasadnienie, trafne dowody i badania, sposób realizacji, sposób prezentacji, wykorzystanie zasobów członków zespołu): każdy indywidualnie w oparciu o przedstawione kryteria przygotowuje samoocenę każdy zespół przygotowuje ocenę pracy poszczególnych zespołów w oparciu o przygotowany wzór uczniowie oceniają pracę nauczyciela w projekcie wg podanego wzoru nauczyciel ocenia pracę zespołów w oparciu o przedstawione kryteria. Podpisy członków zespołu Podpis nauczyciela PP Poznajmy się lepiej z EFS 231 Materiał pomocniczy nr 8 8 Karta projektu – kontrakt dla zespołu logistycznego (ZL) Temat: Mieszkaniec mojej gminy wobec interwencjonizmu europejskiego Data rozpoczęcia projektu: …………………………………… Data zakończenia projektu: …………………………………… Data konsultacji Godzina konsultacji i miejsce Nauczyciel udzielający konsultacji Data pierwszej prezentacji na zajęciach dydaktycznych PP: ……………… Data przedstawienia sprawozdania: ……………… Data przekazania oceny i samooceny pracy w projekcie: ……………… Zadaniem zespołu jest przygotowanie i poprowadzenie podsumowania projektu. W ramach projektu zespół: wspólnie z nauczycielem wybiera temat, dzieli się na podzespoły i sporządza kartę projektu opracowuje plan i harmonogram pracy, wykorzystując przygotowane przez nauczyciela karty zadań przeprowadza uroczyste podsumowanie projektu, po wcześniejszym zarezerwowaniu sali w ……………… i jej przygotowaniu. Wykonuje plakaty i indywidualne zaproszenia dla wszystkich gości, grona pedagogicznego, rodziców wzbogaca pracę pozostałych zespołów własną, krótką prezentacją (podsumowanie pracy w projekcie) sporządza i omawia wyniki swojej pracy (sprawozdanie) przygotowuje ocenę pozostałych zespołów oraz ocenę pracy własnego zespołu. Wskazówki pomocnicze: w celu lepszego zorganizowania pracy zespoły mogą wybrać lidera grupy praca zostaje rozłożona w czasie, aby zespoły mogły poszczególne zadania podzielić na mniejsze części i skonsultować je z nauczycielem. Kryteria i sposób oceny projektu (oryginalność, kompleksowość, trafność wniosków, logiczne uzasadnienie, trafne dowody i badania, sposób realizacji, sposób prezentacji, wykorzystanie zasobów członków zespołu): każdy indywidualnie w oparciu o przedstawione kryteria przygotowuje samoocenę każdy zespół przygotowuje ocenę pracy poszczególnych zespołów w oparciu o przygotowany wzór uczniowie oceniają pracę nauczyciela w projekcie wg podanego wzoru nauczyciel ocenia pracę zespołów w oparciu o przedstawione kryteria. Podpisy członków zespołu 232 Poznajmy się lepiej z EFS Podpis nauczyciela PP Materiał pomocniczy nr 9 9 Karta projektu – kontrakt dla zespołu poszukiwaczy (ZP) Temat: Mieszkaniec mojej gminy wobec interwencjonizmu europejskiego Data rozpoczęcia projektu: …………………………………… Data zakończenia projektu: …………………………………… Data konsultacji Godzina konsultacji i miejsce Nauczyciel udzielający konsultacji Data pierwszej prezentacji: ……………… Data prezentacji dokumentacji z projektu realizowanego w gminie ze środków unijnych: ……………… Data ostatecznej prezentacji, uroczyste podsumowanie projektu: ……………… Data przedstawienia sprawozdania: ……………… Data dokonania oceny i samooceny pracy w projekcie: ……………… Zadaniem zespołu jest zbadanie wykorzystania przez gminę możliwości, jakie daje polityka spójności/ regionalna UE. W ramach projektu zespół: wspólnie z nauczycielem wybiera temat, dzieli się na podzespoły i sporządza kartę projektu opracowuje plan i harmonogram pracy, wykorzystując przygotowane przez nauczyciela karty zadań przygotowuje informację na temat wykorzystywania przez gminę środków z UE (projekty z ostatnich 5 lat) oraz dokumentację merytoryczną i fotograficzną na temat jednej inwestycji realizowanej ze środków unijnych wzbogaca pracę pozostałych zespołów własną krótką prezentacją (podsumowanie pracy w projekcie) sporządza i omawia wyniki swojej pracy (sprawozdanie) przygotowuje ocenę pozostałych zespołów oraz ocenę pracy własnego zespołu. Wskazówki pomocnicze: w celu lepszego zorganizowania pracy zespoły mogą wybrać lidera grupy praca zostaje rozłożona w czasie, aby zespoły mogły poszczególne zadania podzielić na mniejsze części i skonsultować je z nauczycielem. Kryteria i sposób oceny projektu (oryginalność, kompleksowość, trafność wniosków, logiczne uzasadnienie, trafne dowody i badania, sposób realizacji, sposób prezentacji, wykorzystanie zasobów członków zespołu): każdy indywidualnie w oparciu o przedstawione kryteria przygotowuje samoocenę każdy zespół przygotowuje ocenę pracy poszczególnych zespołów w oparciu o przygotowany wzór uczniowie oceniają pracę nauczyciela w projekcie wg podanego wzoru nauczyciel ocenia pracę zespołów w oparciu o przedstawione kryteria. Podpisy członków zespołu Podpis nauczyciela PP Poznajmy się lepiej z EFS 233 Materiał pomocniczy nr 10 Metody pracy na lekcji 10 1. Zasady przygotowania lekcji 2. Ramowy scenariusz zajęć edukacyjnych 3. Temat – zakres tematyczny zajęć 4. Cele ogólne – intencje prowadzącego 5. Cele operacyjne – osiągnięcia ucznia 6. Czas realizacji zajęć: 1 godzina lekcyjna 7. Organizacja i przebieg zajęć: wprowadzenie – powinno być wstępem do treści materiału i zawierać elementy takie, jak: słowa kluczowe do omawianego materiału, cel dydaktyczny zajęć, opis merytoryczny materiału i jego struktury, opis zagadnień, których znajomość ułatwi przyswojenie treści zasadniczej, słownik oraz zakres praktycznego wykorzystania omawianej tematyki część zasadnicza – treści materiału powinny być skonstruowane czytelnie, podzielone na mniejsze jednostki wiedzy, by ułatwić przyswojenie materiału podsumowanie zajęć – musi przypomnieć cel dydaktyczny oraz informacje o sposobie jego realizowania, a także powtarzać kluczowe zagadnienia omawiane podczas lekcji. 8. Środki dydaktyczne 9. Wszystkie materiały i pomoce wzbogacające lekcję. Analiza SWOT Metoda, dzięki której możemy kształcić umiejętność oceny zjawisk i problemów, może być wykorzystana zarówno w pracy z całą klasą, jak i do pracy w grupach przy wprowadzeniu nowego materiału lub utrwalania wiadomości. Czynność prowadzącego zajęcia – prezentuje problem i sprawuje nadzór nad pracą uczniów. Czynności uczniów – podczas swojej pracy młodzież określa mocne strony (wynikające z tego szanse) oraz słabe strony (zagrożenia dla rozwiązywanego problemu). Wnioski z przeprowadzonej analizy wpisuje na arkuszach. Metoda biograficzna Polega na wykorzystaniu przez uczniów biografii postaci historycznej, dzięki której opanowują pewien zakres materiału nauczania. Czynność prowadzącego zajęcia – wybiera postać, której życiorys będzie podstawą pracy. Kieruje pracą uczniów przy przygotowaniu scenariusza prezentacji i opracowaniu zadań dla poszczególnych uczniów i grup. Po zakończonej prezentacji dokonuje jej analizy, zwracając uwagę na najistotniejsze wiadomości, które są potrzebne do zrozumienia procesów historycznych. Na koniec ocenia pracę i zaangażowanie poszczególnych uczniów i grup. Czynności uczniów – odbiorcy pod kierunkiem prowadzącego zbierają przez określony czas potrzebne informacje, ustalają odpowiedzi na postawione zagadnienia, które będą wykorzystane podczas prezentacji. Efektem ich pracy jest odegranie roli wybranej osoby. Uczniowie określają mocne strony (wynikające z tego szanse) oraz słabe strony (zagrożenia dla rozwiązywanego problemu). Z przeprowadzonej analizy wpisują na arkuszach wnioski. 234 Poznajmy się lepiej z EFS Drama 10 Najbardziej aktywizująca metoda w procesie nauczania. Jest działaniem opartym na improwizacji. Czynność prowadzącego zajęcia – formułuje temat oraz dobiera odpowiednią technikę (rozmowę, wywiad, muzeum, rzeźbę, pantomimę, improwizację, żywy obraz), służącą do jego realizacji. Po zakończeniu dramy omawia pracę uczniów. Czynności uczniów uzależnione są od techniki dramy: rozmowa: w dwuosobowych zespołach prowadzony jest dialog na podany temat wywiad: jeden z uczniów wciela się w postać historyczną i odpowiada na pytania innych muzeum: klasa przedstawia wystawę na określony temat rzeźba: dwoje uczniów (jeden jest rzeźbiarzem, a drugi rzeźbą) przedstawia postać historyczną pantomima: uczniowie poprzez język ciała prezentują określoną sytuację związaną z tematem lekcji improwizacja: uczniowie rozpoczynają dramę, znając tylko sytuację wyjściową, przebieg i jej zakończenie jest ich wytworem żywy obraz: przy wykorzystaniu własnego ciała przedstawiają zdarzenia, które zatrzymywane są w najbardziej dramatycznym momencie. Drzewo decyzyjne Metoda polegająca na graficznym zapisie procesu podejmowania decyzji, można ją wykorzystać do pracy z całą klasą. Schemat wypełniany jest na tablicy. Lepsze efekty przynosi praca w kilkuosobowych grupach. Czynność prowadzącego zajęcia – dokładnie precyzuje problem, który wpisuje w pień drzewa, aby uczniowie widzieli konieczność dokonania wyboru. Następnie określa cele i wartości, które wypisuje na górze drzewa. Określa czas wykonania ćwiczenia oraz komentuje wyniki. Czynności uczniów – ich praca polega na szukaniu rozwiązań danego problemu, w wyniku czego powstaje zbiór pozytywnych i negatywnych skutków każdej z zaproponowanych możliwości. Wyniki pracy wpisywane są na przygotowane arkusze drzewa decyzyjnego. Burza mózgów Metoda często stosowana w pracy dydaktycznej, polegająca na prezentacji pomysłów na rozwiązanie problemu. Pomysły zgłaszane przez uczniów zapisywane są na tablicy lub planszy. Ważne jest przestrzeganie kilku zasad: należy zgłaszać jak najwięcej pomysłów, możliwie oryginalnych; nie krytykować pomysłów w trakcie ich zgłaszania, ustalić czas zgłaszania pomysłów. Czynność prowadzącego zajęcia – najpierw podaje problem do rozwiązania i zasady pracy, a następnie wspólnie z uczniami analizuje zgłoszone propozycje. Czynności uczniów – zgłaszają propozycje rozwiązania problemu i wspólnie z nauczycielem analizują je. Poznajmy się lepiej z EFS 235 Mapa mentalna Polega na wizualnym opracowaniu problemu za pomocą np. symboli, schematów, strzałek. 10 Czynność prowadzącego zajęcia – podaje problem do rozwiązania i wyjaśnia sposób pracy, dzieli uczniów na kilkuosobowe grupy i czuwa nad ich pracą. Czynności uczniów – każdy wypisuje na oddzielnych kartkach swoje skojarzenia odnośnie podanego problemu (zagadnienia). Następnie wszystkie kartki w grupie zostają wymieszane i następuje ich porządkowanie, czyli tworzenie zbiorów i podzbiorów zapisanych skojarzeń. Następnie projektowana jest mapa mentalna poprzez przyklejanie kartek na dużym arkuszu. Uczniowie dopisują nowe hasła, łączą je liniami i strzałkami. Po zakończonej pracy sprawozdawcy grup prezentują wyniki działań swoich grup. Wykład To słowne przekazanie uczniom nowych wiadomości. Podczas lekcji można wykorzystać następujące rodzaje wykładu: informacyjny – przekazanie materiału, którego nie ma w podręczniku, lub uzupełnienie treści analityczny – przeprowadzenie analizy faktu lub procesu historycznego syntetyczny – podsumowanie materiału, utrwalenie i usystematyzowanie wiadomości problemowy – poszukiwanie rozwiązania problemu postawionego na początku zajęć konwersatoryjny – zakłada udział słuchaczy poprzez stawianie hipotez i możliwych rozwiązań opis omawianych przedmiotów, np. zabytków opowiadanie o sytuacji bez analizy faktów. Wyróżnienie w kategorii „Dzieci”, Monika Bujnowska, Szkoła Podstawowa im. A. Mickiewicza w Jeżewie 236 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 11 Kwestionariusz wywiadu – diagnoza na wejściu (społeczność lokalna) Wskazówki do zaprezentowania się badanym 11 Szanowni Państwo! Jesteśmy uczniami klasy …………… w …………………, których zadaniem w ramach szkolnego projektu edukacyjnego jest pozyskanie informacji na temat wiedzy mieszkańców gminy …………………………… o Europejskim Funduszu Społecznym. Chcielibyśmy zadać kilka pytań, a Państwa odpowiedzi pozostaną anonimowe. Uzyskane dane zostaną podane do szkolnej i lokalnej informacji tylko w formie ilościowej. Zapraszamy do rozmowy! 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Proszę powiedzieć na czym polega polityka spójności Unii Europejskiej? Skąd czerpie Pan/i informacje na ten temat? Czy zna Pan/i przykłady wykorzystania w naszej gminie środków unijnych? Czy uważa Pan/i, że środki są dobrze wykorzystywane przez władze gminy? Jak Pan/i sądzi, czy miasto i gmina lepiej funkcjonują dzięki wsparciu polityki spójności/polityki regionalnej? Czy Pan/i indywidualnie lub w pracy zawodowej korzystał/a z takiego wsparcia? Jeśli tak, to czy łatwo było pozyskać środki? Jakie utrudnienia Pan/i napotkał/a? Jak Państwo uważacie, czy informacja na temat realizowanych celów PS jest dostępna dla zwykłego obywatela? 10. Czy macie Państwo jakieś propozycje dla władz Gminy, sugestie na temat potrzeby korzystania ze środków Unii Europejskiej? Dziękujemy za rozmowę i zachęcamy do czytania prasy lokalnej, w której ukażą się informacje na temat EFS i wyniki rozmowy! Kwestionariusz wywiadu – diagnoza na wejściu (społeczność szkolna) Wskazówki do zaprezentowania się badanym Szanowni nauczyciele, koleżanki i koledzy! W ramach realizowanego przez nas projektu z podstaw przedsiębiorczości chcielibyśmy Wam zadać kilka pytań. Udzielone odpowiedzi pomogą nam w zebraniu informacji na temat wiedzy naszej szkolnej społeczności o polityce strukturalnej Unii Europejskiej. Uzyskane dane zostaną przedstawione w sposób ilościowy i jakościowy, zapewniając całkowitą anonimowość respondentom. Zapraszamy do rozmowy. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Proszę powiedzieć na czym polega polityka spójności Unii Europejskiej? Skąd czerpiecie informacje na ten temat? Czy znacie przykłady wykorzystania w naszej gminie środków unijnych? Czy w szkole wykorzystywano środki unijne, jeśli tak, to przy realizacji jakich zadań? Jak myślicie czy szkoły mają możliwości pozyskiwania tego typu środków? Jeśli tak, to czy łatwo pozyskać takie środki? Jakie utrudnienia napotykają pozyskujący? Jak uważacie, czy informacja na temat polityki spójności jest dostępna dla ucznia i wystarczająca? Czy macie jakieś propozycje dla szkoły, władz gminy, sugestie na temat potrzeby korzystania ze środków unijnych? Dziękujemy za rozmowę i zachęcamy do czytania prasy lokalnej oraz biuletynu szkolnego, w którym ukażą się informacje na temat wyników wywiadu! Poznajmy się lepiej z EFS 237 Materiał pomocniczy nr 12 Kwestionariusz wywiadu – diagnoza na wyjściu (społeczność lokalna) Wskazówki do zaprezentowania się badanym 12 Szanowni Państwo! Jesteśmy uczniami klasy …………… w …………………, których zadaniem w ramach szkolnego projektu edukacyjnego jest pozyskanie informacji na temat wiedzy mieszkańców gminy …………………………… o Europejskim Funduszu Społecznym. W prasie lokalnej ………………………… temat polityka spójności został przedstawiony w dniu ……………, a w dniu …………… przedstawiliśmy wyniki przeprowadzonych z Państwem wywiadów. Chcielibyśmy ponownie zadać kilka pytań. Państwa odpowiedzi pozostaną anonimowe. Uzyskane dane zostaną podane do szkolnej i lokalnej informacji tylko w formie ilościowej. Zapraszamy do rozmowy! 1. Czy czytacie Państwo prasę lokalną, w której zamieszczamy informacje o polityce strukturalnej Unii Europejskiej? 2. Co sądzicie Państwo o naszym pomyśle? Czy dzięki podanym informacjom Państwa wiedza na temat polityki spójności zwiększyła się? 3. Czy znacie Państwo przykłady wykorzystania w naszej gminie środków unijnych? 4. Czy uważacie Państwo, że środki są dobrze wykorzystywane przez władze gminy? 5. Jak sądzicie Państwo, czy miasto i gmina lepiej funkcjonują dzięki unijnym środkom? 6. Czy Państwo indywidualnie lub w pracy zawodowej korzystali kiedyś ze wsparcia środków unijnych? 7. Jeśli tak, to czy łatwo pozyskać te środki? Jakie utrudnienia Państwo napotkali? 8. Jak Państwo uważacie, czy informacja na temat PS jest dostępna dla zwykłego obywatela? Dziękujemy za rozmowę i zachęcamy do czytania prasy lokalnej, w której ukażą się informacje na temat naszego projektu i wyniki wywiadu! Materiał pomocniczy nr 13 Krótka charakterystyka wybranych metod i technik stosowanych w badaniach 13 Metoda badawcza – określony, powtarzalny sposób rozwiązywania problemu. Można wyróżnić wśród nich: sondaż, obserwację, zapis obserwacji, metody panelowe, ale też badania terenowe, wywiad, eksperyment społeczny. Procedura badawcza – wykonywanie określonych, zaplanowanych działań. Do postawionych hipotez i problemów dobierane są metody, techniki i narzędzia badawcze oraz wybierane są warunki, w których badania mają się odbyć. Narzędzia badawcze – określone przedmioty służące do realizacji danej techniki badań. 238 Poznajmy się lepiej z EFS 13 Monografia pedagogiczna – rodzaj postępowania naukowego prowadzący do opisania instytucji pedagogicznej lub wychowawczej. Stosowanie tej metody ma na celu poznanie danej placówki, jej funkcjonowania, struktury, zasad, którymi się kieruje, efektywności podejmowanych przez nią działań wychowawczych. Celem jest również opracowanie ulepszeń czy też rozwojowych prognoz. Analiza dokumentów – technika uniwersalna, stosuje się ją we wszystkich naukach, ale jednocześnie jedna z trudniejszych technik, ponieważ grozi subiektywnym odczytaniem i interpretacją danego tekstu. Polega na badaniu różnych dokumentów i materiałów w celu zgromadzenia informacji wstępnych (ilościowych i jakościowych) na temat badanej instytucji wychowawczej. Sondaż diagnostyczny (ankietowy lub na grupie reprezentatywnej) – bardzo popularna metoda badań, polegająca na zbieraniu opinii, sądów i poglądów funkcjonujących w danej społeczności na temat zachodzących w niej zjawisk. Sondaż przeprowadza się w określonej, specjalnie dobranej społeczności, która tworzy tzw. grupę reprezentatywną. Przeprowadza się go za pomocą różnych technik badawczych, najbardziej popularne to: wywiad, ankieta, analiza dokumentów osobistych, techniki statystyczne, obserwacja. Ankieta – szczególna odmiana wywiadu. Badania przeprowadza się w terenie, mają więc charakter masowy. Ankietowany samodzielnie wypełnia specjalnie przygotowany kwestionariusz (w obecności badacza lub nie) zawierający pytania: otwarte (może podać własne odpowiedzi), zamknięte (respondent ma ograniczoną liczbę możliwych odpowiedzi do wyboru), półotwarte (oprócz podanych odpowiedzi respondent może dodać swoje), odkłamywacze, czyli pytania kontrolne, filtrujące, pośrednie i bezpośrednie. Odpowiedzi są właściwie wypowiedziami, gdyż służą poznaniu poglądów, stanowiska na dany temat, rozeznania i refleksji respondenta. Można więc mówić o odpowiedziach jedynie w kategoriach: wiarygodne lub niewiarygodne. Budowa kwestionariusza: część wstępna – instrukcja pytania dotyczące rozwiązywanego przez badacza problemu dane statystyczne (dane osobowe respondenta) instrukcja – powinna zawierać takie elementy, jak: nazwa instytucji prowadzącej badania, określenie „kwestionariusz ankiety”, przedmiot badań i grupę badawczą, definicje ważniejszych pojęć, cel badań (poznawczy i praktyczny), informacje o tym, czy ankieta jest anonimowa, czy imienna, informacje o sposobie zwrotu ankiety (jeśli odbywa się bez obecności ankietera), podziękowania za wypełnienie kwestionariusza, odpowiednią informację o sposobie odpowiedzi na postawione pytania. Metoda indywidualnych przypadków – to metoda, która polega na analizie pojedynczych ludzkich losów, które są uwikłane w konkretne sytuacje wychowawcze. Analizie poddawane są również zjawiska wychowawcze związane z konkretnymi osobami. Celem jest dokonanie diagnozy danego przypadku czy też zjawiska i podejmowanie działań terapeutycznych. Najbardziej popularnymi technikami są: wywiad, obserwacja, testy, techniki projekcyjne, analiza dokumentów osobistych. Wszystkie mają się wzajemnie uzupełniać. Jest to metoda jakościowa, ponieważ maksymalna liczba przebadanych osób może osiągnąć sto przypadków. Poznajmy się lepiej z EFS 239 13 Wywiad – polega na planowej i kierowanej rozmowie, bezpośrednim kontakcie badacza z osobą badaną (respondentem). Ma na celu uzyskanie określonych informacji, np. zbadanie środowiska rodzinnego ucznia, jego warunków uczenia się, miejsca, w którym przebywa poza szkołą (tzw. wywiad środowiskowy). Wywiad musi być odpowiednio przygotowany, aby zdobyte informacje były wiarygodne. Istnieją czynniki, które zakłócają poprawne jego przeprowadzenie, m.in. respondent może celowo podawać fałszywe informacje, błędy mogą tkwić w kwestionariuszu badań lub wynikać z niego. Jako narzędzie badawcze musi być poprawnie skonstruowany, nie może być zbyt obszerny, sugestywny, drażliwy, niejasny. Przyczyna fałszywych informacji może też tkwić w badaczu. Może odznaczać się takimi cechami osobowości, które nie będą sprzyjały rzetelnemu zebraniu informacji. Wyróżniamy różne rodzaje wywiadów: skategoryzowany – wyznaczona jest kolejność pytań i ich brzmienie nieskategoryzowany – możliwe jest swobodne zadawanie pytań, bez uwzględniania ich kolejności jawny – informujemy osobę badaną o celu i przedmiocie przeprowadzanego wywiadu, wywiad ten jest skategoryzowany ukryty – nie informujemy osoby badanej o celu czy też przedmiocie badań, gdyż są one drażliwe (badanie postaw czy motywacji) jawny nieformalny – przybiera formę luźnej rozmowy, ale posiada konkretny cel jawny formalny – przybiera formę bardziej sformalizowaną indywidualny – badana jest pojedyncza osoba zbiorowy – przeprowadzany w grupie w celu uzyskania informacji o jej opinii na interesujący nas temat. Źródło: www.bryk.pl Materiał pomocniczy nr 14 Struktura władz gminy 14 Samorząd terytorialny to forma administracji publicznej, w której mieszkańcy tworzą wspólnotę i w miarę samodzielnie decydują o realizacji zadań, wynikających z ich potrzeb. Często nazywany jest on „małą ojczyzną”. Burmistrz ……………………………………. Burmistrz przyjmuje interesantów w dn. …………… od godz. …………… do godz. …………… tel.: ……………………………… fax: ……………………………… e-mail: …………………………… Rada Miejska ul. ………………………………… tel.: ……………………………… fax: ……………………………… e-mail: …………………………… Biuro czynne: ……………………………………. ……………………………………. 240 Poznajmy się lepiej z EFS 14 Skład rady miejskiej w gminie: ……………………………………. Kadencja: ……………………………………. Przewodniczący Rady Miejskiej: ……………………………………. Zastępca Przewodniczącego Rady Miejskiej: …………………………………………. Członkowie: ……………………………………………………………………………. Komisje Rady Miejskiej Składy osobowe komisji stałych Rady Miejskiej w ……………………………………. Komisja Rewizyjna: ……………………………………. ……………………………………. ……………………………………. Komisja Budżetu i Finansów: ……………………………………. ……………………………………. Inne komisje i ich skład: ……………………………………. ……………………………………. Najczęściej występujące w gminie referaty: organizacyjny – przyjmuje, wysyła, rozdziela i prowadzi ewidencję korespondencji, prowadzi kadry, rejestr skarg, wniosków, petycji oraz archiwum zakładowe, zaopatruje urząd w niezbędny sprzęt i wyposażenie (materiały biurowe i kancelaryjne) finansowy – zapewnia obsługę finansowo-księgową i kasową urzędu, udziela pomocy wójtowi w przygotowaniu oraz wykonywaniu budżetu gminy, prowadzi księgi rachunkowe, przygotowuje akty administracyjne dotyczące podatków i opłat spraw obywatelskich – zajmuje się ewidencją ludności oraz wydawaniem dokumentów stwierdzających tożsamość, sporządza akty stanu cywilnego i prowadzi księgi stanu cywilnego, rejestracji urodzin, małżeństw, zgonów i innych zdarzeń mających wpływ na stan cywilny osób, współpracuje z gminami partnerskimi architektury i nieruchomości – przygotowuje, koordynuje i obsługuje działania związane z opiniowaniem i uzgadnianiem dokumentów planistycznych, prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, prowadzi sprawy związane z ustalaniem warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, ochroną środowiska i rolnictwem oraz z dziedziny gospodarki komunalnej i lokalowej. Nazwy poszczególnych referatów mogą być określane w nieco inny sposób, ale zakres obowiązków pozostaje taki sam. W zależności od wielkości gminy i jej złożoności referaty mogą być dzielone na mniejsze komórki. Poznajmy się lepiej z EFS 241 Stanowiska samodzielne z reguły podlegają bezpośrednio wójtowi, a zatrudnione osoby realizują zadania o indywidualnym i wyspecjalizowanym charakterze. Najczęściej są nimi: 14 radca prawny – prowadzi obsługę prawną gminy informatyk – zajmuje się informatyzacją urzędu (instaluje oprogramowanie, administruje siecią, prowadzi Biuletynu Informacji Publicznej itp.) pełnomocnik ds. informacji niejawnych – zapewnia ochronę informacji, systemów i sieci informatycznych specjalista ds. pozyskiwania funduszy europejskich – zbiera informacje o możliwościach i zasadach ubiegania się o granty ze środków unijnych, uczestniczy w szkoleniach i konferencjach na ten temat, utrzymuje kontakty z instytucjami odpowiedzialnymi za ich wdrażanie, czasami odpowiada za przygotowanie projektów specjalista ds. bezpieczeństwa i higieny pracy – okresowo analizuje stan bezpieczeństwa i higieny pracy i ppoż., rejestruje wypadki przy pracy i choroby zawodowe, sprawuje nadzór nad prawidłowością działania sprzętu i urządzeń ppoż., przeprowadza stosowne szkolenia w zakresie bhp i ppoż. audytor wewnętrzny – dokonuje niezależnego badania systemów zarządzania i kontroli w urzędzie oraz jednostkach organizacyjnych gminy, w tym procedur kontroli finansowej, określa oraz analizuje przyczyny i skutki uchybień, sporządza sprawozdania z przeprowadzonego audytu wewnętrznego pełnomocnik ds. organizacji pozarządowych – odpowiada za organizację wsparcia dla organizacji pozarządowych, np. poprzez realizację konkursów grantowych, animację w środowisku lokalnym na rzecz aktywności obywatelskiej. Źródło: www.samorzad.infor.pl Materiał pomocniczy nr 15 Jak przygotować dobry artykuł 15 1. Pierwsze przykazanie: zafascynuj, nie nudź. 2. Zamiast zamęczać, opowiedz historię, która trafia do serca – storytelling. 3. Poznaj zasady pisania artykułów, które czytelnik przeczyta z zapartym tchem i opowie o nich znajomym. 17 złotych reguł pisania, którymi kierują się profesjonaliści Jeśli wiesz już dokładnie, co chcesz przekazać swoim czytelnikom i jakich środków do tego użyjesz – dobrze jest użyć ich zgodnie ze „złotymi regułami”. Niestaranność czy nieudolność stylistyczna, gramatyczna bądź kompozycyjna potrafią zniweczyć efekt najlepiej zaplanowanego artykułu. Jak więc pisać dobrze? Oto kilka przydatnych zasad: 1. Sformułuj tezę artykułu, którą da się wyrazić w kilku, maksymalnie pięciu zdaniach. Czytelnik nie musi jej nawet znać, ale będzie ona drogowskazem i mapą, dzięki której tekst będzie zawsze na temat i nie rozpłynie się w pobocznych dopiskach, które nagle przyjdą Ci do głowy. Te zachowaj na inną okazję i inne artykuły. 2. Stosuj akapity, nadawaj im śródtytuły, segreguj myśli i wątki w rozsądnie wyodrębnionych działach. 242 Poznajmy się lepiej z EFS 3. Daruj sobie długi i majestatyczny wstęp. Początek musi wywołać w czytelniku chęć przeczytania całej reszty. Pracuj nad tymi pierwszymi paroma zdaniami. Pamiętaj, że tekst powinien zaczynać się od konkretów, a najlepiej zawierać je też w środku i nimi się kończyć. 15 4. Jeśli masz taką możliwość, statystyki i dane procentowe przedstawiaj w atrakcyjnej graficznie formie, rezygnując z zasypywania czytelników liczbami. 5. Zrezygnuj z zaskakującej puenty, również tej „druzgocącej”, zmieniającej lub nadającej sens artykułowi. Co będzie, gdy ktoś nie doczyta tekstu do końca? Dobrze napisany tekst powinien być dobry nie tylko na końcu. 6. Pisz dynamicznie: używaj czasu teraźniejszego, strony czynnej (lepsza niż bierna), nie pisz, czym coś nie jest (twierdzenia pozytywne i wprost są najbardziej zrozumiałe i sugestywne). 7. Wystrzegaj się zawiłej, fachowej terminologii. Gdy musisz jej użyć, umieszczaj czytelne wyjaśnienia każdego skomplikowanego pojęcia obok tekstu, np. w ramce. 8. Unikaj napuszonego języka i obcych zwrotów. 9. Wbrew pozorom bardzo niewiele rzeczy trzeba pisać z wielkiej litery: tylko początki zdań i nazwy własne. Warto więc unikać bicia pokłonów Wartościom, Klientom i innej Mistyce. 10. Relacje powinny być pisane w trzeciej osobie: narrator w większości wypadków jest niewidoczny, a autor nie eksponowany. 11. Zachowaj porządek i umiar. Nie przeskakuj co chwila z czasu teraźniejszego w przyszły, przeszły bądź odwrotnie. Jeśli tylko się da, konsekwentnie stosuj liczbę mnogą bądź pojedynczą. 12. Mów o ludziach, nie o „personelu”. Jeśli znasz czyjeś imię, użyj go. Nigdy nie zapominaj podać autora cytowanego tekstu! 13. Nie stosuj jednowyrazowych nagłówków. Ich zwięzłość może być odczytana na sposoby, które nawet nie przyjdą Ci na myśl. Mogą okazać się też po prostu niezrozumiałe. Pamiętaj w wielu przypadkach tylko nagłówki będą przeczytane! Muszą więc być samodzielną częścią artykułu, sugestywną i zrozumiałą nawet bez czytania drobniejszego druku pod spodem. 14. Nie nadużywaj przyjacielskich, nieoficjalnych środków wyrazu. Może być to odebrane jako spoufalanie się. To, co akceptowane jest w mowie potocznej, poza sklepem spożywczym czy pubem może nie przysporzyć Ci popularności. 15. Poprawiaj gotowy tekst. Nie łudź się ani sekundę, że on tego nie wymaga. Daj go do przeczytania paru osobom z poleceniem znalezienia jak najwięcej błędów i zobacz, co się stanie. 16. Tekst posiada swoją geografię. Ludzie zwracają największą uwagę na początek i koniec – słowa, zdania, strony, oraz na lewą część strony (kierunek czytania!). Rozpisany na stronie tekst jest jak las – najciemniejszy w samym środku. Warto o tym pamiętać, zanim umieści się tam istotne treści. Sukces odnosi się wtedy, gdy czytelnicy mogą przedstawione rozwiązania odnieść do siebie – nie na poziomie teorii, ale rad, wniosków, przykładów itp. Skupiaj się na aspekcie praktycznym. 17. Złam każdą z powyższych zasad, jeśli masz być niezadowolony z Twojej własnej pracy. Źródło: www.copywriting.pl Poznajmy się lepiej z EFS 243 Materiał pomocniczy nr 16 Wskazówki dobrej prezentacji 16 1. Kieruj wzrok na publiczność, nie szukaj niczego w podłodze, ścianie czy na suficie. 2. Możesz swobodnie spoglądać do notatek, ale nie przesadzaj i nie czytaj tekstu z kartki. 3. Spróbuj być swobodny i pogodny. Uśmiech zawsze jest mile wskazany. 4. Mów wolno i wyraźnie, nigdzie nie musisz się spieszyć. 5. Przed prezentacją sporządź jej strukturę w punktach, aby wiedzieć, co chcesz powiedzieć i w jakiej kolejności. 6. Jeśli o czymś nie powiedziałeś i musisz do tego wrócić, zrób to naturalnie, bez stresu, informując publiczność, że chciałbyś coś jeszcze uzupełnić. 7. Jeśli masz możliwość, przygotuj sobie proste materiały poglądowe: plansze, foliogramy lub większe kartki ze schematami, wykresami lub graficznie przedstawiony schemat wykonania. 8. Rozpocznij i mów wyraźnie. 9. Przedstaw siebie i swoją rolę. 10. Przedstaw temat. 11. Zmieść się w ramach czasowych. 12. Ciekawie przedstaw sprawę (nie zapomnij o zmianie tonacji głosu, znakach interpunkcyjnych itp.). 13. Korzystaj z pomocy wizualnych. 14. Funkcjonuj jako członek zespołu. 15. Wyraźnie zakończ prezentację. 16. Włącz słuchaczy do dyskusji. 17. Panuj nad odpowiadaniem nad pytania. 18. Zakończ, dziękując słuchaczom za uwagę. Źródło: Opracowanie własne autorki 244 Poznajmy się lepiej z EFS Scenariusz szczególnie polecany dla szkół realizujących projekty współfinansowane przez EFS lub inne fundusze. Społeczność szkolna i lokalna ma możliwość zapoznania się z działaniami szkoły oraz korzyściami z funkcjonowania w strukturach UE. Promocja może być też inspiracją do realizacji kolejnych projektów. Zastosowana metoda daje możliwość nauki poprzez praktyczne działania w obszarze multimediów. Realizowane są treści programowe z zakresu języka polskiego, technologii informacyjnej i informatyki. • Sc e z proje kt uo EFS • 4.3.2 rius KATEGORIA na III nagroda Scenariusz nr 2 Nina Cuske Na tropie funduszy unijnych – projekt dla kół dziennikarskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Poziom IV etap edukacyjny: szkoły ponadgimnazjalne Czas realizacji do uzgodnienia z uczniami Przydatna literatura i strony internetowe Bortnowski S.: „Warsztaty dziennikarskie”, Wydawnictwo Stentor, Warszawa 1999 Butkiewicz M.: „Edukacja radiowo-telewizyjna w szkole”, MEN, Warszawa 1989 Fras J.: „Dziennikarski warsztat językowy”, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999 www.efs.gov.pl www.mapadotacji.gov.pl Poznajmy się lepiej z EFS 245 Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – karta zadań dla grupy nr 1 materiał pomocniczy nr 2 – karta zadań dla grupy nr 2 materiał pomocniczy nr 3 – scenariusz zajęć „Sztuka dialogu – dziennikarski wywiad” materiał pomocniczy nr 4 – scenariusz warsztatów „Wymowa słowa” Podstawowe informacje – zespół uczniowski i wybieranie tematu projektu Temat projektu Na tropie funduszy unijnych – projekt dla kół dziennikarskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Zespół uczniowski Imię i nazwisko ucznia 1. 2. 3. 4. 5. 6. Nauczyciel/opiekun Podpis nauczyciela, poświadczenie decyzji o objęciu opieką zespołu realizującego projekt Problem W jaki sposób szkoła skorzystała z funduszy unijnych? Główne cele i zadania projektu wskazanie możliwości wykorzystania funduszy unijnych w realizacji projektów edukacyjnych zwrócenie uwagi młodzieży na korzyści dla szkoły/placówki płynące z wykorzystania środków EFS wspieranie inicjatywy młodych uczestników w kierunku aktywności społecznej rozwój kompetencji kluczowych integracja grupy Cele szczegółowe (umiejętności) popularyzacja wiedzy o EFS rozwój uzdolnień dziennikarskich poprzez poznanie nowych treści i nabycie umiejętności związanych z produkcją radiową i prasową Wyróżnienie w kategorii „Dzieci”, Sandra Loryńska, Szkoła Podstawowa im. A. Mickiewicza w Jeżewie 246 Poznajmy się lepiej z EFS Plan realizacji – harmonogram Cele i zadania Termin realizacji Zadania szczegółowe Uzasadnienie realizacji tematu, podział zadań określenie sytuacji wyjściowej i napisanie newsa przedstawienie tematu i celów realizacji projektu spisanie kontraktu uwzględniającego wspólnie wypracowane zasady realizacji projektu wybór form dziennikarskich możliwych do zastosowania przy realizacji tematu i form prezentacji końcowych podział na dwa zespoły uczniowskie, ustalenie strategii pracy podsumowanie pierwszego etapu: ustalenie harmonogramu projektu Wyjaśnienie pojęć związanych z EFS zebranie informacji na temat EFS oraz ich selekcja rozpisanie scenariusza audycji radiowej i opracowanie layoutu nowego numeru gazety ustalenie tematyki wywiadów i osób, z którymi zostaną one przeprowadzone, oraz harmonogramu rozmów ćwiczenie dziennikarskich form wypowiedzi: wywiad radiowy i prasowy podsumowanie drugiego etapu: prezentacja portfolio ze zgromadzonymi informacjami Ustalenie działań podejmowanych w szkole dzięki wykorzystaniu EFS zgromadzenie informacji na temat korzyści wynikających z przeprowadzanych w szkole projektów unijnych przygotowanie dokumentacji z działań, np. udział w zajęciach dodatkowych organizowanych w ramach projektu EFS, zwiedzenie pracowni doposażonych w sprzęt zakupiony z EFS podsumowanie trzeciego etapu: prezentacja portfolio ze zdjęciami, przedstawienie notatek, nagrań z przeprowadzonych wywiadów Opracowanie materiałów warsztaty z zakresu montażu audycji radiowych warsztaty dotyczące zasad wydawania gazety podsumowanie czwartego etapu: prezentacja i omówienie materiałów warsztatowych Przygotowanie form prezentacji końcowych wydanie gazety montaż i udźwiękowienie audycji radiowej samoocena uczestników projektu podsumowanie piątego etapu: prezentacja i ocena nagrania radiowego i publikacji piśmiennej Promocja projektu prezentacja prac przez poszczególne grupy: kolportaż gazety wśród uczniów, zaprezentowanie nagrania podczas imprezy podsumowującej projekt unijny realizowany w szkole przekazanie wypracowanych materiałów do biura projektu Poznajmy się lepiej z EFS 247 Materiał pomocniczy nr 1 1 Zadanie – grupa nr 1 Zadania szczegółowe wizyta w rozgłośni radiowej Przygotowanie audycji radiowej na temat wykorzystania w szkole funduszy unijnych Źródła informacji, materiały i zasoby notatnik i długopis aparat fotograficzny stworzenie koncepcji audycji scenariusz nagrania literatura tematyczna Sojusznicy lokalna rozgłośnia radiowa, opiekun projektu opiekun projektu wyszukanie i selekcja materiałów dotyczących EFS www.efs.gov.pl www.mapadotacji.gov.pl strona urzędu miasta lub gminy strona szkoły opiekun projektu, urząd miasta lub gminy (organ prowadzący szkołę), dyrekcja szkoły zajęcia „Sztuka dialogu – dziennikarski wywiad” (materiał pomocniczy nr 3) notatki zdjęcia literatura tematyczna opiekun koła dziennikarskiego, opiekun projektu zajęcia z emisji głosu, usprawnianie dykcji (materiał pomocniczy nr 4) notatki zdjęcia nauczyciel języka polskiego, opiekun koła dziennikarskiego, instruktor teatralny, opiekun projektu przeprowadzenie wywiadów dyktafon aparat komórkowy z funkcją dyktafonu opiekun projektu warsztaty z obsługi programu do nagrywania i edycji dźwięku komputer lub laptop nauczyciel informatyki dobór podkładu muzycznego komputer lub laptop keyboard mikrofon opiekun projektu, nauczyciel informatyki montaż materiału komputer lub laptop z programem do nagrywania i edycji dźwięku nauczyciel informatyki, opiekun projektu powielenie gotowego produktu komputer lub laptop z odpowiednim oprogramowaniem płyty CD lub DVD nauczyciel informatyki, opiekun projektu 248 Poznajmy się lepiej z EFS Termin wykonania Materiał pomocniczy nr 2 2 Zadanie – grupa 2 Zadania szczegółowe Przygotowanie specjalnego numeru gazety na temat wykorzystania w szkole funduszy unijnych Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy wizyta w redakcji lokalnej gazety notatnik i długopis aparat fotograficzny lokalna redakcja gazety, opiekun projektu stworzenie koncepcji publikacji przykładowy layout publikacji opiekun projektu lub koła dziennikarskiego wyszukanie i selekcja materiałów dotyczących EFS www.efs.gov.pl www.mapadotacji.gov.pl strona urzędu miasta lub gminy strona szkoły opiekun projektu, urząd miasta lub gminy (organ prowadzący szkołę), dyrekcja szkoły zajęcia „Sztuka dialogu – dziennikarski wywiad” (materiał pomocniczy nr 3) notatki literatura tematyczna opiekun koła dziennikarskiego, opiekun projektu zajęcia z emisji głosu, usprawnianie dykcji (materiał pomocniczy nr 4) notatki zdjęcia nauczyciel języka polskiego, opiekun koła dziennikarskiego, instruktor teatralny, opiekun projektu przeprowadzenie wywiadów dyktafon aparat komórkowy z funkcją dyktafonu Termin wykonania opiekun projektu zebranie materiału zdjęciowego aparat fotograficzny opiekun projektu warsztaty z obsługi programu służącego do wykonywania składu publikacji komputer lub laptop nauczyciel informatyki powielenie gotowego produktu komputer lub laptop drukarka lub kserokopiarka papier nauczyciel informatyki, opiekun projektu Poznajmy się lepiej z EFS 249 Materiał pomocniczy nr 3 Scenariusz zajęć „Sztuka dialogu – dziennikarski wywiad” 3 Scenariusz przygotowuje uczniów do przeprowadzania rozmów z osobami uczestniczącymi w realizacji wybranego projektu współfinansowanego z EFS. Cele Po zajęciach uczeń powinien: znać cechy gatunkowe wywiadu określać nadrzędny cel wywiadu umieć przeprowadzić wywiad redagować pytania i odpowiedzi do wywiadu stosować właściwy zapis wywiadu. Metody i techniki pogadanka burza mózgów praca z tekstem i nagraniem drama 2x Czas 2 godziny lekcyjne Przydatna literatura Bortnowski S.: „Warsztaty dziennikarskie”, Wydawnictwo Stentor, Warszawa 1999 Fras J.: „Dziennikarski warsztat językowy”, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999 Wykaz materiałów pomocniczych teksty prasowe nagrania wywiadów radiowych 250 Poznajmy się lepiej z EFS Przebieg zajęć 1. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że zadaniem grupy będzie przygotowanie informacji dla społeczności szkolnej o wybranym projekcie współfinansowanym z EFS. Źródłem pozyskiwania informacji będą 3 m.in. wywiady. W oparciu o książkę Stanisława Bortnowskiego uczniowie ustalają: co to jest wywiad? – opublikowana rozmowa z interesującą nas postacią, w której najczęściej udział biorą dwie osoby. Pytania (zazwyczaj dotyczące jednego tematu) zadaje osoba prowadząca (dziennikarz), a odpowiedzi udziela bohater wywiadu. typy wywiadów – ankieta, portret (rozmowa swobodna lub kierowana), relacja świadka (wykorzystywana np. w reportażu) warunki przeprowadzenia dobrego wywiadu – przygotowanie do rozmowy (research), przygotowanie pytań ostatni etap – opracowanie treści wywiadu i jego autoryzacja. 2. Uczniowie analizują przykładowe wywiady prasowe i radiowe – określają ich typ, śledzą sposób konstruowania, kolejność i sposób artykułowania pytań. Nauczyciel prosi uczniów o wnioski. Młodzież powinna dostrzec, że wywiad: ma określoną konstrukcję (nie jest zapisem rozmowy na żywo, podlega redakcji, można zrezygnować z niektórych pytań, skrócić odpowiedź) nie musi mieć formy pytanie – odpowiedź może dotyczyć rozważań problemu wyczerpujące odpowiedzi pojawiają się po serii pytań wprowadzających do tematu. 3. Nauczyciel wspólnie z grupą opracowuje schemat zapisu wywiadu, np. tytuł informacje o rozmówcy i o okolicznościach przeprowadzenia rozmowy dokładne oznaczenie, które wypowiedzi należą do prowadzącego rozmowę, a które do rozmówcy określenie tematu rozmowy pytania zmierzające do rozwinięcia tematu nawiązania do wcześniejszych wypowiedzi podsumowanie wywiadu podziękowanie za rozmowę. 4. Następnie ustalana jest lista pytań do wywiadu, które należy zadać rozmówcom. Jednocześnie nauczyciel podkreśla ich przydatność w zbieraniu informacji o projekcie. Wspólnie uzgadniana jest również kolejność, wstępny harmonogram spotkań oraz termin przygotowania materiałów na kolegium redakcyjne. Poznajmy się lepiej z EFS 251 Materiał pomocniczy nr 4 Scenariusz warsztatów „Wymowa słowa” Sposób, w jaki mówimy, w ogromnym stopniu wpływa na nasz wizerunek i efektywność komunikacji. Często dopiero po pierwszych publicznych wystąpieniach uświadamiamy sobie, że posiadamy 4 błędne nawyki wymowy. Tego typu problemy językowe przeszkadzają w życiu towarzyskim i zawodowym. W pracy dziennikarza dyskwalifikujące są błędy artykulacyjne, niedbała wymowa, naleciałości środowiskowe lub mały zasób słownictwa. Scenariusz ma pomóc uczniom (przed przystąpieniem do pierwszych wywiadów) w uświadomieniu sposobu własnej wymowy. Cele Po zajęciach uczeń powinien: znać proces emisji głosu wiedzieć, jakie są podstawowe błędy dykcyjne umieć wykonać ćwiczenia usprawniające aparat oddechowy, fonacyjny i artykulacyjny potrafić elastycznie zareagować na sytuację wymagającą użycia danego słownictwa. Metody i techniki miniwykład ćwiczenia 2x Czas 2 godziny zegarowe Przydatna literatura Bocheńska K.: „Sztuka retoryki. Uczeń w roli mówcy”, WSiP, Warszawa 2005 Kram J.: „Zarys kultury żywego słowa”, WSiP, Warszawa 1995 Toczyska D.: „Łamańce z dedykacją, czyli makaka ma Kama”, Wydawnictwo Podkowa, Gdańsk 2009 Wykaz materiałów pomocniczych papier długopis świeczki gazeta kartki z wprawkami rzutnik 252 Poznajmy się lepiej z EFS Przebieg zajęć 1. Nauczyciel przeprowadza miniwykład: Poprawna wymowa opiera się na prawidłowym funkcjonowaniu trzech układów: oddechowego, fo- 4 nacyjnego i artykulacyjnego. Kolejność ich wymienienia także ma znaczenie, bowiem podstawowym budulcem jest odpowiedni zasób powietrza, które podczas prawidłowo wykonanego wdechu wypełnia jamę brzuszną i płuca, by następnie w aparacie fonacyjnym wprawić w drgania więzadła głosowe. Powstały w krtani dźwięk trzeba jeszcze wzmocnić i uformować. Wzmaga się on w tzw. rezonatorach: klatce piersiowej, głowie, jamie gardłowo-nosowej. Żeby to sprawdzić, wymówcie głoskę „m” w sposób przeciągły, przykładając jednocześnie dłoń do wymienionych miejsc. Czujecie jak drgają? Miejscem, w którym dźwięk otrzymuje kształt głosek, jest aparat artykulacyjno-wymawianiowy. Inaczej mówiąc – język (najruchliwszy organ), zęby, żuchwa, podniebienie twarde i miękkie. Te wszystkie skomplikowane powiązania układów wpływają na tzw. emisję głosu (z łac. emittere – wypuszczać, wydobywać). Oczywiście istnieją ćwiczenia usprawniające wszystkie wymienione etapy. Podstawą jest sprawdzenie, czy oddychamy w sposób prawidłowy. 2. Następnie nauczyciel zachęca uczniów do wykonania kilku ćwiczeń: ćwiczenie „Cykl oddechowy” Cykl oddechowy składa się z wdechu i wydechu. Kładziemy się na plecach. Prawą rękę trzymamy w okolicy przepony (tuż pod żebrami). Nabieramy powietrze nosem i wypuszczamy ustami. Wyciszamy się, sprawdzamy ile razy w ciągu minuty wykonujemy pełny cykl oddechowy. Prawidłowa częstotliwość dla osoby dorosłej wynosi około 16 oddechów na minutę (dla osoby młodszej nieco mniej). Waszym zadaniem jest dostosowanie tempa oddechów do podanej normy. ćwiczenie „Pełen oddech” Pełen oddech przydaje się w komunikacji, ponieważ gdy jest prawidłowy, możemy regulować długość i głośność wypowiedzi. Pamiętamy, że głos wydobywamy podczas wydechu. Mając do dyspozycji świeczki i gazetę, możemy wykonać proste ćwiczenia poprawiające równomierność i siłę oddechu: a) pojedynczą kartkę gazety przykładamy do ściany i próbujemy utrzymać ją w miejscu za pomocą wydechu, który musi być dłuższy niż wdech b) dmuchamy na zapaloną świeczkę tak, aby płomień utrzymywał się w pozycji prostopadłej, nie możemy dmuchać zbyt mocno, żeby jej nie zgasić c) robimy małe kulki z papieru i kładziemy je na stole, przedmuchujemy je z jednego końca na drugi tak, aby nie spadły na podłogę. Uwaga! Nigdy nie wypuszczamy powietrza do końca, bo może to skutkować omdleniem. ćwiczenie „Powstawanie dźwięku” Stajemy w postawie wyprostowanej, na lekko rozstawionych nogach. Zwracamy uwagę, żeby nasza głowa nie była pochylona w dół ani za bardzo odchylona do tyłu, gdyż obie pozycje mogą przybloko- Poznajmy się lepiej z EFS 253 wać wydawany dźwięk. Wykonujemy pełen wdech, zatrzymujemy na krótki moment wciągnięte powietrze, a następnie wypuszczamy powoli z równoczesnym wymawianiem głoski „a”. Utrzymujemy ją jak najdłużej. Powtarzamy ćwiczenie, wymawiając na wydechu inne samogłoski lub spółgłoski, np. „s”. 4 Na wydechu wybrzmiewać mogą także połączone samogłoski „aaaoouuaaoouu”. Można przy wdechu unieść w bok ręce do wysokości ramion, a przy wdechu powoli je opuszczać. Pozwoli to na zwiększenie powierzchni płuc przez odchylenie żeber. ćwiczenie „Wyraziście i przejrzyście” Na maksymalnie rozluźnionej i opuszczonej żuchwie wypowiadaj „bla, ble, bli, blo, blu”, wyrazy, swoje imię, całe zdania albo dłuższe teksty. Wymawiaj połączenia głosek: „ga ge gi go gu” „ka ke ki ko ku” „ha he hi ho hu” Wymawiaj wyraźnie głoski: „kap-kap-kap-kap” „ak- ka ok- ko ek- ke uk-ku ik- ki yk- ky” „ag- ga og- go eg- ge ug- gu ig- gi ug- gy” Wymawiaj energicznie: „ktktktktkt…” „tktktktktktktk…” „ttkttkttkttkttkttkttkttk…” „kktkktkktkktkktkktkkt…” Uczniowie otrzymują kartki, na których przedstawione zostały wierszyki dykcyjne, zawierające szereg trudnych słów. Należy spróbować przeczytać te teksty w wieloraki sposób – szeptem, półgłosem i głośno: GAPA KAPĘ MA W ŁAPIE Z KAPY GAPY COŚ KAPIE TATO POD DOBRĄ DATĄ KOŁDRĘ DRZE BABKA PCHA LEPKIE ŁAPKI DO PAPKI RAZ ŻABKA Z RABKI DOSTAŁA CHRAPKI BO ZAMIAST BUTKÓW NOSI W DESZCZ KLAPKI KRUK PRZY KRUKU TKWI NA BRUKU 254 Poznajmy się lepiej z EFS POWSTAŁY Z WYDM WIDMA W WIDM ZWAŁY WPADŁ RYDWAN 4 PRZY KARCZMIE STERCZY WARSZTAT SZLIFIER Uwaga! Dużo wprawek odnajdziemy w podanej literaturze. ćwiczenie „Moc synonimów” Nauczyciel podaje dowolne zdanie, a zadaniem uczniów jest opisanie zawartej w nim informacji w inny sposób, np.: Pożyczyłem Marcinowi zeszyt i nie będę mógł zrobić zadania domowego. Nie odrobię pracy domowej z prostej przyczyny – Marcin wziął ode mnie zeszyt. Żeby zrobić zadanie domowe, musiałbym mieć zeszyt, a ten jest u Marcina. Kolejne ćwiczenie to opis podanych przez nauczyciela pojęć. Każdy z uczestników dostaje kartkę z wypisanymi (tymi samymi pojęciami) i próbuje je wyjaśnić, np. „polityk”, „dziennikarz”, „wywiad”, „projekt” itp. 3. Na zakończenie warsztatów nauczyciel wyjaśnia uczniom najczęstsze błędy pojawiające się w artykulacji (np. w formie prezentacji multimedialnej): niedbała wymowa, w której brak dokładnych ruchów artykulacyjnych, wyrazistości, aż do bełkotu wymowa manieryczna, np. mówienie nosowe, artykulacja znudzona, cedzenie przez zęby, mówienie płaskie, skrzeczące, tubalne, gardłowe, mizdrzenie się opuszczanie pojedynczych głosek lub ich grup w wyrazach (niedbalstwo, szybkie tempo) uproszczenie grup głosek, np. czeba, dżewo gmatwanie i przestawianie głosek, czyli tzw. momotanie bardzo szybkie tempo, które przyczynia się do połykania końcówek, upraszczania wymowy błędy będące wynikiem naleciałości regionalnych, dialektu, np. „pójdo” zamiast „pójdą” , „lypa”, „lyst”, „kedy” hiperpoprawna wymowa, czyli wymawianie wyrazów według zapisu literowego (powoduje zbędny wysiłek narządów mowy, utratę elastyczności mięśni), np. „jem bułkę przez bibułkę” wadliwa wymowa głosek, sprzeczna z zasadami artykulacji danej głoski, np. seplenienie, sieplenienie lub szeplenienie, reranie Poznajmy się lepiej z EFS 255 Scenariusz projektu może być realizowany w ramach wiedzy o społeczeństwie (zakres rozszerzony) lub w szkołach współpracujących ze szkołami z zagranicy (mogą go realizować równocześnie i zakończyć wspólną prezentacją). W celu dokumentacji autorka sugeruje założenie bloga, np. na oficjalnej stronie internetowej szkoły. 4.3.3 Scenariusz nr 3 Jolanta Trzebniak Czy EFS może być sposobem na walkę z dyskryminacją kobiet na rynku pracy? Poziom IV etap edukacyjny: III klasa liceum ogólnokształcącego Czas realizacji do uzgodnienia z uczniami Przydatne strony internetowe www.cbos.pl www.ec.europa.eu www.efs.gov.pl www.ptf.fuw.edu.pl www.roefs.pl www.stat.gov.pl Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 – karta zadania dla grupy nr 1 materiał pomocniczy nr 2 – karta zadania dla grupy nr 2 256 Poznajmy się lepiej z EFS materiał pomocniczy nr 3 – karta zadania dla grupy nr 3 materiał pomocniczy nr 4 – karta zadania dla grup nr 4 i 5 Podstawowe informacje – zespół uczniowski i wybieranie tematu projektu Temat projektu Czy EFS może być sposobem na walkę z dyskryminacją kobiet na rynku pracy? Zespół uczniowski Imię i nazwisko ucznia 1. 2. 3. 4. 5. Nauczyciel/opiekun Imię i nazwisko nauczyciela podpis nauczyciela, poświadczenie decyzji o objęciu opieką zespołu realizującego projekt Problem Czy kobiety są dyskryminowane na rynku pracy? Główne cele i zadania projektu przedstawienie celów i założeń EFS zwrócenie uwagi uczniów na problem dyskryminacji kobiet na rynku pracy nagłośnienie problemu w środowisku lokalnym planowanie pierwszego biznesu Cele szczegółowe (umiejętności) Uczeń: porównuje skalę nierówności społecznych w Polsce i wybranym państwie wyjaśnia związek między nierównościami społecznymi a nierównością szans życiowych. Plan realizacji – harmonogram Cele i zadania Zadania szczegółowe Podział klasy na zespoły zadaniowe wybór liderów przydział zadań (materiały pomocnicze nr 1-4) Zasady współpracy stworzenie harmonogramu konsultacji z nauczycielem koordynującym projekt ustalenie zasobów niezbędnych do realizacji projektu oraz kryteriów oceniania Realizacja zadań przez poszczególne zespoły zgromadzenie i selekcja materiałów umieszczanie materiałów dokumentujących realizację projektu na blogu Konsultacje z nauczycielem weryfikacja materiałów przez nauczyciela, sugerowane poprawki Terminy realizacji Poznajmy się lepiej z EFS 257 Cele i zadania Termin realizacji Zadania szczegółowe Przygotowanie prezentacji ustalenie listy zaproszonych gości (dyrekcja, projektu nauczyciele, rodzice) przygotowanie sprzętu niezbędnego do przeprowadzenia prezentacji zaproszenie w charakterze ekspertów, np. pracowników z Centrum Praw Kobiet, lokalnego punktu informacyjnego funduszy europejskich przygotowanie i dystrybucja plakatów, zaproszeń, ulotek, informacji do gazetki szkolnej Prezentacja projektu Impreza w auli szkolnej, powitanie zaproszonych gości, przedstawienie celów projektu i form realizacji, debata: grupa nr 1: przygotowanie wystawy na korytarzu szkolnym grupa nr 2: prezentacja filmu (wywiadów) grupa nr 3: prezentacja na temat EFS grupa nr 4: prezentacja nr 1 „Innowacyjny biznes” grupa nr 5: prezentacja nr 2 „Przykładowy biznes” Ewaluacja podsumowanie realizacji projektu oraz ustalenie jego mocnych i słabych stron ocena i samoocena pracy uczestników i zaangażowania nauczyciela koordynującego Materiał pomocniczy nr 1 Karta zadania dla grupy nr 1 Zadanie Zadania szczegółowe 1 Dyskryminacja kobiet na rynku pracy – rozpoznanie problemu Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy zgromadzenie informacji potrzebnych do realizacji zadania www.cbos.pl www.ptf.fuw.edu.pl www.stat.gov.pl biblioteka szkolna, opiekun projektu, nauczyciel informatyki przygotowanie listy pytań badawczych, np. jakie są przejawy dyskryminacji kobiet na rynku pracy w jakich sektorach gospodarki kobiety są w najgorszym położeniu ile kobiet w naszym środowisku doznało dyskryminacji literatura tematyczna przykładowe ankiety opiekun projektu 258 Poznajmy się lepiej z EFS Termin wykonania Źródła informacji, materiały i zasoby Zadania szczegółowe 1 opracowanie ankiet przykładowe ankiety i przeprowadzenie ich wśród literatura tematyczna wybranej grupy 30 kobiet w rodzinnej miejscowości Sojusznicy opiekun projektu, rodzice, znajomi konsultacje z nauczycielem harmonogram spotkań opiekun projektu opracowanie wyników ankiet za pomocą komputera (teksty, wykresy) zgromadzone dane nauczyciel informatyki, opiekun projektu przygotowanie wystawy na korytarzu szkolnym dotyczącej zebranych informacji o sytuacji kobiet na polskim rynku pracy wykresy, teksty analiz dotyczące Polski i danej miejscowości opiekun projektu założenie bloga wykresy, teksty analiz i umieszczenie na nim dwóch dotyczące Polski i danej informacji dokumentujących miejscowości realizację zadania oraz zdjęcia wykonane w czasie informacji dostarczonych spotkań grupy przez inne grupy Termin wykonania nauczyciel informatyki, opiekun projektu Materiał pomocniczy nr 2 Karta zadania dla grupy nr 2 Zadanie Zadania szczegółowe 2 ustalenie listy pytań badawczych, np. jakie są przejawy dyskryminacji kobiet na rynku pracy ile kobiet w danym środowisku doznało dyskryminacji jaki jest stereotyp kobiety w dzisiejszym społeczeństwie Dyskryminacja kobiet na rynku pracy – rozpoznanie problemu Źródła informacji, materiały i zasoby przykładowe wywiady zarejestrowanie wywiadów kamera cyfrowa za pomocą kamery (wśród dowolnej grupy min. 10 kobiet) Sojusznicy Termin wykonania opiekun projektu rodzice, opiekun projektu Poznajmy się lepiej z EFS 259 Źródła informacji, materiały i zasoby Zadania szczegółowe Sojusznicy obróbka materiału filmowego program komputerowy do obróbki materiału filmowego nauczyciel informatyki, uczniowie, którzy dobrze znają program konsultacje z nauczycielem harmonogram spotkań opiekun projektu przygotowanie ulotek, transparentów materiały plastyczne zebrane informacje dyrektor szkoły, przedstawiciele grupy nr 1 akcja uliczna, której celem jest uświadomienie problemu ulotki transparenty opiekun projektu dostarczenie grupie nr 1 dwóch informacji dotyczących realizacji zadania zdjęcia z realizacji projektu materiały dźwiękowe nauczyciel informatyki 2 Termin wykonania Materiał pomocniczy nr 3 Karta zadania dla grupy nr 3 Zadanie Zadania szczegółowe 3 Co to jest EFS i co oznacza zasada równości szans? Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy ustalenie listy pytań badawczych www.efs.gov.pl www.ec.europa.eu www.roefs.pl gazety codzienne opiekun projektu wizyta w lokalnym punkcie informacyjnym funduszy europejskich, wypełnienie wniosku, zaproszenie eksperta na prezentację projektu rozmowy z pracownikami lokalnego punktu informacyjnego funduszy europejskich opiekun projektu, pracownicy, eksperci przygotowanie materiału fotograficznego dotyczącego inwestycji w ramach EFS aparat cyfrowy rodzice konsultacje z nauczycielem harmonogram spotkań opiekun projektu wykonanie prezentacji komputer umiejętności uczniów rodzice 260 Poznajmy się lepiej z EFS Termin wykonania Źródła informacji, materiały i zasoby Zadania szczegółowe 3 Sojusznicy ustalenie listy gości zaproszonych na prezentacje, przygotowanie i dystrybucja zaproszeń zebrane dane materiały papiernicze opiekun projektu dostarczenie grupie nr 1 dwóch informacji dotyczących realizacji zadania zdjęcia z realizacji projektu nauczyciel informatyki Termin wykonania Materiał pomocniczy nr 4 Karta zadania dla grup nr 4 i 5 Zadanie Zadania szczegółowe 4 Zakładamy innowacyjny biznes Źródła informacji, materiały i zasoby Sojusznicy ustalenie potrzeb środowiska lokalnego oraz wymyślenie pomysłu na biznes obserwacje wywiady rodzina, sąsiedzi, znajomi ustalenie zasobów, przygotowanie biznesplanu literatura tematyczna przykładowe biznesplany rodzice, opiekun projektu wypełnienie wniosku aplikacyjnego na projekt współfinansowany z EFS aparat cyfrowy opiekun projektu, uczniowie z grupy nr 3 konsultacje z nauczycielem harmonogram spotkań opiekun projektu opracowanie kampanii promocyjnej dla projektu zgromadzone dane ulotki, afisze, spoty reklamowe itp. opiekun projektu przygotowanie informacji do gazetki i radia szkolnego pozyskana wiedza opiekun projektu dostarczenie grupie zdjęcia dotyczące realizacji nr 1 dwóch informacji projektu dotyczących realizacji opracowane informacje zadania oraz przygotowanie wystąpienia liderów podczas prezentacji projektu Termin wykonania nauczyciel informatyki, opiekun projektu Poznajmy się lepiej z EFS 261 5 Scenariusze warsztatów dla nauczycieli Propozycje warsztatów mają na celu podniesienie wiedzy i kompetencji nauczycieli w zakresie polityki strukturalnej, jej narzędzi i zasad wdrażania. Najszerzej prezentowanym zagadnieniem jest tematyka związana z EFS, jego historią i zasadami aplikowania o środki. Materiały mogą być przydatne dla doradców metodycznych i konsultantów ośrodków doskonalenia nauczycieli, a także do realizacji szkoleń w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli. Wszystkie scenariusze mają szczegółowo omówione etapy realizacji, niezbędne załączniki, wykaz pomocy i źródła wiedzy. Załączone materiały mogą być wykorzystane do tworzenia i realizacji własnej koncepcji szkolenia. Podczas zajęć uczestnicy przypominają i/lub porządkują wiedzę o Unii Europejskiej i Europejskim Funduszu Społecznym. Przygotowując się do realizacji warsztatu, warto sięgnąć po opisy projektów realizowanych w danym regionie i użyć ich zamiast proponowanych w materiale pomocniczym nr 2. Przykłady można także znaleźć w albumie „Dobre Praktyki EFS” wydawanym cyklicznie przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (dostępny na stronie www.efs.gov.pl w zakładce działania promocyjne/wydawnictwa). W zastępstwie konkursu otwartego (materiał pomocniczy nr 3) można przygotować aktualne informacje, które znajdziemy na stronach internetowych lub w prasie codziennej. ar Wyróżnien ie o tu E FS • Scenariusz nr 1 Grażyna Modrzewska EFS dla każdego z nas Cel przybliżenie nauczycielom informacji o EFS wskazanie korzyści płynących z wykorzystania funduszy unijnych oraz sposobu sięgania po nie Adresaci nauczyciele wszystkich typów szkół 8x Czas 8 godzin lekcyjnych Przydatna literatura i strony internetowe „Najlepsza inwestycja w człowieka. Projekty wyróżnione w I edycji konkursu Dobre praktyki EFS”, MRR, Warszawa 2008 „W poszukiwaniu dobrych praktyk. Atlas Inicjatyw Lokalnych PO KL”, Centrum Projektów Europejskich, Warszawa 2011 www.gospodarka.dziennik.pl www.efs.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl 264 Poznajmy się lepiej z EFS wa iusz rszta 5.1 KATEGORIA • Sc en www.projekty.efs.gov.pl www.mapadotacji.gov.pl Materiały pomocnicze materiał pomocniczy nr 1 – kilka słów o Unii Europejskiej materiał pomocniczy nr 2 – karty pracy dla 4 grup materiał pomocniczy nr 3 – przykładowe ogłoszenie o konkursie materiał pomocniczy nr 4 – karta pracy z wnioskiem cukierki w kolorowych papierkach do podziału na grupy (prowadzący kupuje je przed zajęciami, papierki powinny mieć tyle kolorów, ile grup chce się stworzyć) Przebieg zajęć Moduł nr 1: budowanie zespołu 1. Wzajemne poznanie się. Prowadzący: wita uczestników i prezentuje cel warsztatów oraz ich przebieg ze szczególnym wskazaniem na korzyści, jakie projekt może przynieść proponuje wzajemne poznanie się, zaczynając od przedstawienia siebie, a następnie prosi uczestników o krótką prezentację, uwzględniającą informacje o doświadczeniu w pozyskiwaniu funduszy na realizację projektów, swoim udziale w projektach itp. rozdaje uczestnikom identyfikatory, żeby wypisali na nich swoje imiona dzieli uczestników na grupy, zwracając uwagę, aby były one liczebnie równe (każdy losuje jeden cukierek i szuka pozostałych członków swojej grupy) zaprasza osoby o tych samych kolorach cukierków do przygotowanych dla grup stolików. 2. Zawarcie kontraktu. Prowadzący: proponuje ustalenie zasad pracy poprzez zawarcie kontraktu wyjaśnia, że kontrakt precyzuje wymagania wobec prowadzącego i uczestników, sprawia, że cele stają się łatwiejsze do zrealizowania, przyśpiesza pracę oraz wpływa na tworzenie przyjemnej atmosfery szkolenia omawia elementy, które powinny być zawarte w kontrakcie, czyli ramy czasowe szkolenia (np. 2 godziny pracy, 10 minut przerwa: szkolenie od… do…), określenie roli prowadzącego szkolenie (organizuje pracę, koordynuje czynności, dostarcza wiedzę i materiały itp.), reguły postępowania członków grupy (nie opuszczamy sali podczas spotkania, zwracamy się do siebie po imieniu, jesteśmy dyskretni, mówimy od siebie /komunikat Ja/, nie oceniamy, mamy prawo do swojego zdania, mówimy do kogoś, a nie o kimś itp.) daje uczestnikom 10 min na przedyskutowanie tematu i przygotowanie propozycji Poznajmy się lepiej z EFS 265 prosi przedstawicieli grup o prezentację wypracowanego materiału na forum wspólnie z uczestnikami wybiera punkty kontraktu proponuje wszystkim złożenie podpisów pod kontraktem. 3. Ćwiczenie integracyjne. Prowadzący proponuje zabawę integracyjną „Kto lubi to, co ja?”. Uczestnicy siedzą w kręgu na swoich krzesłach, osoba prowadząca zabawę stoi, prosząc o powstanie osoby, które tak jak ona lubią np. wiosnę, owoce, podróże itp. Osoby te mają za zadanie zamienić się miejscami, ale nie wolno siadać na sąsiadujących krzesłach. Prowadzący zabawę też szuka dla siebie wolnego krzesła. Ktoś pozostaje na środku i teraz on zadaje pytanie itd. 4. Oczekiwania uczestników. Prowadzący: rozdaje uczestnikom karteczki i prosi o zapisanie na nich swoich oczekiwań co do szkolenia, np. trudności, z którymi się spotykają, czego konkretnie chcą się nauczyć lub jaki problem rozwiązać zbiera karteczki, przykleja je na tablicy (planszy) i głośno odczytuje określa, jakie oczekiwania są zgodne z celami i zostaną zrealizowane, a które wychodzą poza zakres niniejszego szkolenia prosi o współpracę przy realizacji celów szkolenia. Moduł nr 2: Polska w UE 1. Wprowadzenie do tematu. Prowadzący: robi miniwykład o funduszach europejskich w oparciu o materiał pomocniczy nr 1 (można przygotować prezentację multimedialną) sprawdza co zapamiętali uczestnicy – zadaje pytania i pozwala na swobodne wypowiedzi, np.: kiedy Polska została członkiem UE, jaka jest data utworzenia EFS, na co przeznacza się środki EFS, jak odbywa się wdrażanie EFS, kto może ubiegać się o pieniądze z EFS. 2. Odwołanie się do doświadczeń uczestników zajęć. Prowadzący: rozdaje grupom arkusze papieru i prosi o stworzenie mapy przemian, jakie dostrzegają w swoim otoczeniu dzięki funduszom europejskim na pracę przeznacza 10 min, a następnie prosi przedstawicieli o zaprezentowanie przemyśleń i zastanowienie się, czy wszystkie przytoczone przykłady są finansowane z EFS prosi grupy o spisanie na karteczkach własnych doświadczeń w korzystaniu z EFS (jako osoba/ instytucja wnioskująca lub jako beneficjent) i przyklejenie ich na planszy (10-15 min) następnie dyskutując grupuje je według rodzajów wykorzystanej pomocy, np. szkolenia dokształcające, zmiana pracy, otwieranie własnej działalności, kursy językowe, zakup pomocy dydaktycznych, zajęcia pozalekcyjne itp. 266 Poznajmy się lepiej z EFS rozdaje grupom materiał pomocniczy nr 2 i prosi o przeanalizowanie tekstu oraz udzielenie odpowiedzi na pytania: – jaki problem społeczny rozwiązywał przytoczony projekt – jaki cel można dla niego sformułować – jakie działania przeprowadzono i kto był ich adresatem – jak udział w projekcie mógł wpłynąć na życie uczestników – jakie korzyści odniosło społeczeństwo/kraj w wyniku realizacji projektu po 10-15 min prosi grupy o przedstawienie analizowanych projektów. Moduł nr 3: my też możemy działać 1. Planowanie zmian. Prowadzący: opowiada krótką anegdotkę o dziwnych projektach sfinansowanych przez UE pyta uczestników o sposoby pozyskania funduszy unijnych informuje, że informacje o konkursach na dofinansowanie z funduszy unijnych ogłaszane są w prasie, na stronach internetowych instytucji rozdaje grupom przykładowe ogłoszenie z gazety lokalnej o naborze wniosków w ramach EFS (materiał pomocniczy nr 3) i daje grupom 5 min na przeanalizowanie treści następnie wyjaśnia, że kolejne zadanie polega na wymyśleniu projektu, na który można aplikować do tego konkursu rozdaje grupom karty do wypełnienia (materiał dydaktyczny nr 4) ustala potrzebny czas na stworzenie własnych projektów (np. 30-40 min) w trakcie pracy podchodzi kolejno do grup i monitoruje ich pracę, udziela potrzebnych wskazówek, koryguje błędy po przewidzianym czasie prosi przedstawicieli grup o prezentację swoich pomysłów zapisuje na arkuszu papieru informacje charakteryzujące dany projekt proponuje „Ranking pomysłów”, czyli głosowanie wszystkich uczestników na najciekawszy pomysł zaznacza, że nie głosujemy na własny projekt i rozdaje karteczki do głosowania, które uczestnicy będą wrzucać do urny wybiera komisję, która zliczy głosy i ogłosi wyniki zwycięzców nagradza brawami lub wręcza im gadżety reklamowe pozyskane np. z lokalnego punktu informacyjnego funduszy europejskich na koniec zajęć wyjaśnia, że o pieniądze unijne możemy aplikować wszyscy, np. jako organizacja pozarządowa, pomocna w tych działaniach jest strona www.efs.gov.pl (może ją zaprezentować). 2. Zebranie i podsumowanie zdobytych doświadczeń. Prowadzący: informuje uczestników, że na dzisiejszym spotkaniu zrobili pierwszy krok w kierunku pozyskania funduszy – spróbowali zmierzyć się z wnioskiem o dotację Poznajmy się lepiej z EFS 267 zainteresowani powinni poszerzać swoją wiedzę i umiejętności, korzystając z bezpłatnych szkoleń i/lub doradztwa realizowanego przez różne instytucje pyta każdego uczestnika, w jaki sposób wykorzysta wiedzę i umiejętności ze szkolenia albo jakie planuje dalsze działania, tzn. czy ktoś zamierza wziąć udział w szkoleniu pogłębiającym temat, czy może ktoś już wie, że będzie brał udział w konkursie dziękuje zebranym za pracę i życzy wszystkim sukcesów w pozyskiwaniu unijnych funduszy. Materiał pomocniczy nr 1 Kilka słów o Unii Europejskiej 1 1. Historia 1957 r. – 6 państw (Włochy, Francja, Belgia, Niemcy, Luksemburg i Holandia) podpisuje w Rzymie traktat, na podstawie którego zostaje utworzona Europejska Wspólnota Gospodarcza, zalążek późniejszej UE do Wspólnoty przyjmowane są kolejne państwa: Wielka Brytania, Irlandia i Dania (1973), Grecja (1981), Hiszpania i Portugalia (1986) w 1992 r. został podpisany Traktat z Maastricht, dzięki któremu EWG przekształcono w Unię Europejską i powstała wspólna waluta – euro w 1995 r. UE liczyła już 15 państw członkowskich, w tym roku przystąpiły do niej kolejne trzy państwa – Szwecja, Finlandia i Austria w 2004 r. Unia powiększa się o 10 nowych państw: Czechy, Słowację, Węgry, Litwę, Łotwę, Estonię, Cypr, Maltę, Słowenię i Polskę w 2007 r. do UE przystąpiła Rumunia i Bułgaria w lipcu 2013 roku dołączyła Chorwacja obecnie w skład UE wchodzi 28 państw 2. Cele UE zapewnienie pokoju zwiększenie dobrobytu ochrona środowiska podnoszenie poziomu życia obywateli zacieśnianie związków między państwami 3. Cele realizowane są poprzez: otwarcie granic, co pozwala ludziom bez ograniczeń podróżować, mieszkać, pracować, uczyć się, leczyć we wszystkich krajach UE tworzenie więzów solidarności, wdrażanie wspólnej polityki i instrumentów finansowych (wspólna waluta) wyrównywanie różnic między państwami członkowskimi wspieranie gospodarki państw członkowskich Dla umożliwienia realizacji celów w 1957 r. utworzono Europejski Fundusz Społeczny (EFS), który jest głównym narzędziem finansowym Unii, wspierającym zatrudnienie w państwach członkowskich oraz promującym spójność gospodarczą i społeczną. 268 Poznajmy się lepiej z EFS 1 4. Na co przeznaczane są środki z EFS? W szczególności EFS przeznacza swe środki na tworzenie nowych i lepszych miejsc pracy w UE. Cel ten realizowany jest poprzez współfinansowanie krajowych, regionalnych i lokalnych projektów, które przyczyniają się do zwiększenia stopy zatrudnienia, polepszenia jakości miejsc pracy, a także do poprawy integracji na rynku pracy na szczeblu krajowym i regionalnym. 5. Wdrażanie EFS Strategia EFS definiowana jest na szczeblu UE, natomiast za wdrażanie jej środków odpowiedzialne są bezpośrednio państwa członkowskie i ich regiony. Po uzgodnieniu strategii i podziału środków z budżetu następuje etap wspólnego programowania. Państwa członkowskie planują wraz z regionami i Komisją Europejską siedmioletnie programy operacyjne, które opisują geograficzny lub tematyczny zakres działań, jakie będą finansowane. 6. Projekty EFS Wdrażanie EFS w terenie odbywa się poprzez projekty, które są zgłaszane i realizowane przez różnego typu organizacje zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego. Są wśród nich władze krajowe, samorządy regionalne i lokalne, instytucje edukacyjne i szkoleniowe, organizacje pozarządowe (NGO), wolontariat, jak również partnerzy społeczni, np. związki zawodowe, rady zakładowe, przedstawiciele przemysłu, stowarzyszeń zawodowych i indywidualne firmy. 7. Beneficjenci projektów Uczestnikami projektów mogą być indywidualni pracownicy, grupy osób, sektor przemysłu, związki zawodowe, jednostki administracji publicznej lub indywidualne firmy. Odrębną grupą docelową są środowiska szczególnie zagrożone wykluczeniem. Dotyczy to ludzi, którzy mają trudności ze znalezieniem pracy lub z otrzymaniem awansu, jak np. osoby długotrwale bezrobotne, niepełnosprawni, kobiety powracające do pracy po wychowaniu dzieci. Warto zaznaczyć, iż ocenia się, że co roku ponad 9 mln ludzi z grup narażonych otrzymuje pomoc dzięki uczestnictwu w projektach finansowanych z EFS. 8. EFS w latach 2007-2013 obecny okres programowania obejmuje lata 2007-2013 i przebiega pod hasłem „Człowiek najlepsza inwestycja” EFS inwestuje w tym okresie około 75 mld euro, czyli prawie 10% budżetu UE na projekty mające na celu zwiększenie zatrudnienia środki przyznawane są zgodnie z sześcioma priorytetami: – poprawa jakości kapitału ludzkiego (34% wszystkich środków) – poprawa dostępu do zatrudnienia i równowaga (30%) – poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i form, przedsiębiorstw i przedsiębiorców (18%) – poprawa integracji społecznej osób mniej uprzywilejowanych (14%) – wzmocnienie zdolności instytucjonalnych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym (3%) – mobilizacja na rzecz reform w obszarze zatrudnienia i integracji (1%). Poznajmy się lepiej z EFS 269 Materiał pomocniczy nr 2 Nauczyciel może opisać projekty, które są realizowane w jego mieście/ regionie. Przykłady można znaleźć w wydawanym cyklicznie od 2007 r. przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego albumie „Dobre Praktyki EFS” (dostępny na stronie www.efs.gov.pl w zakładce działania promocyjne/wydawnictwa) lub na stronach internetowych typu www.mapadotacji.gov.pl. Grupa nr 1 2 Projekt „EURO-kierowca” objął 155 kierowców z województwa opolskiego. Punktem wyjścia było przeprowadzenie testów z podstawowych przepisów drogowych. Wykazały one spore braki i potwierdziły konieczność stałego podnoszenia kwalifikacji, mimo że początkowo kierowcy nie czuli takiej potrzeby. Szkolenie miało wyczulić ich na możliwe zagrożenia i efekty niewłaściwego postępowania na drodze. Kurs pozwalał na pogłębienie znajomości przepisów prawa ruchu drogowego, zarówno polskiego, jak i krajów Unii Europejskiej. Nacisk kładziony był przede wszystkim na aspekty praktyczne. Nowością były treningi na torze manewrowym, np. na specjalnej macie przeprowadzano ćwiczenia wychodzenia z poślizgu. Odbył się również kurs udzielania pierwszej pomocy dla zawodowych ratowników. W projekcie wykorzystano nowoczesne technologie, takie jak GPS czy komputer pokładowy. Uczono kierowców korzystania z nowych cyfrowych tachografów. Specjalistyczna wiedza dotyczyła zagadnień związanych z przewozem materiałów niebezpiecznych, a odrębnym szkoleniem objęto również grupę strażaków. Badania wskazują, że zawodowi kierowcy to grupa dotychczas marginalnie traktowana przez instytucje szkoleniowe (…). Większość kursów dotyczy zrobienia prawa jazdy i brakuje na rynku oferty dla kierowców z doświadczeniem. (…) Projekt „EURO-kierowca” włączył osoby od lat pracujące w tym fachu; okazało się, że jest ogromne zapotrzebowanie na tego typu działania. Należy stale informować kierowców o zachodzących zmianach w przepisach oraz uświadamiać im, jaką rolę odgrywają na drodze. W nauce świetnie się sprawdzają nowe technologie (…). Firmy transportowe zyskują bardziej efektywnych pracowników. „Najlepsza inwestycja w człowieka. Projekty wyróżnione w I edycji konkursu Dobre praktyki EFS”, MRR, Warszawa 2008, s. 8 Grupa nr 2 Projekt „Szansa na sukces” został skierowany do mieszkańców województwa pomorskiego, którzy zamierzają założyć własną firmę. Chętni do udziału w przedsięwzięciu otrzymywali ofertę szkoleń i doradztwa, a także szansę na zdobycie środków finansowych potrzebnych do realizacji pomysłów. Efekty projektu były satysfakcjonujące dla wszystkich – zarówno uczestników, jak i organizatora. Uczestnicy zdobyli wiedzę przydatną do prowadzenia własnej działalności gospodarczej, a część z nich otrzymała wsparcie finansowe, pozwalające im otworzyć firmy. Pokłosiem projektu było powstanie 20 przedsiębiorstw. Zrealizowano koncepcje wyłonione w trakcie kwalifikacji. Wszystkie nowo powstałe firmy nadal istnieją na rynku. Wysokie kwalifikacje i bogactwo ofert spowodowały, że uczestnicy i organizatorzy utrzymują ze sobą kontakty zarówno biznesowe, jak i prywatne. W trakcie szkoleń wyłoniono zespół osób przedsiębiorczych i kreatywnych. Dzięki projektowi mieli oni szansę na wykazanie swoich umiejętności i realizację świetnych pomysłów. Teraz tworzą grupę ludzi zadowolonych z sukcesów i dumnych z własnych osiągnięć. Założone firmy stały się dla nich najlepszym sposobem na samorealizację i przyniosły wiele dobrego na rynku pracy. „Najlepsza inwestycja w człowieka. Projekty wyróżnione w I edycji konkursu Dobre praktyki EFS”, MRR, Warszawa 2008, s. 43 270 Poznajmy się lepiej z EFS 2 Grupa nr 3 Projekt „Stokrotkowy dom” kierowany był do ludzi podlegających tzw. wykluczeniu społecznemu, tj. bezdomnych, przebywających w zakładach karnych, tych, którzy odbyli terapie przeciwalkoholowe i przeciwnarkotykowe albo mieli problemy z przystosowaniem społecznym. Jednym z kryteriów doboru uczestników było pozostawanie bez pracy przez co najmniej trzy lata. Przedsięwzięcie skierowano do grupy, której nie obejmowały inne systemy wsparcia. Przeprowadzone szkolenia dotyczyły między innymi podniesienia samooceny uczestników, asertywności, autoprezentacji i przygotowań do ubiegania się o pracę, a także uczyły dobrej polityki finansowej, na przykład tego, jak ugotować obiad za 10 zł na rodzinę. (…) Kurs objął również zajęcia komputerowe (np. poszukiwanie pracy przez internet czy zakładanie konta bankowego) oraz szkolenia zawodowe, przygotowujące m.in. do prac budowlanych, porządkowych czy gastronomicznych. Roczna nauka kończyła się uzyskaniem certyfikatu. W trakcie trwania projektu uczestnicy otrzymywali wsparcie finansowe w postaci zasiłku oraz posiłki. Mieli także możliwość zapoznania się z alternatywnymi formami spędzania czasu wolnego. Wspólnie organizowali pikniki, zwiedzali miasto, chodzili na basen, do kina, opery, jednocześnie aktywizując się społecznie. Aż 78% z nich podjęło pracę i doskonale radzi sobie z nowymi wyzwaniami. Tym samym polepszył się ich status materialny i zaczęli aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym. „Najlepsza inwestycja w człowieka. Projekty wyróżnione w I edycji konkursu Dobre praktyki EFS”, MRR, Warszawa 2008, s. 77 Grupa nr 4 Projekt „Współczesny pedagog. Szkolenia dla nauczycieli” był adresowany do nauczycieli z Dolnego Śląska. Do projektu zakwalifikowano 525 nauczycieli różnych przedmiotów ze wszystkich typów szkół z województwa dolnośląskiego. W pierwszej kolejności dano szansę osobom z grupy szczególnego ryzyka na rynku pracy. A więc nauczycielom do 35 i powyżej 50 roku życia oraz zamieszkującym tereny wiejskie i mniejsze miasta. Głównym celem było dostosowanie umiejętności i kwalifikacji zawodowych nauczycieli do zmieniających się wymogów regionalnego rynku pracy. Ważne było wypracowanie u uczestników pewności siebie w aspekcie realizowania własnej kariery. (…) W ramach projektu zrealizowano cztery bloki szkoleniowe, dotyczące najczęstszych trudności i problemów, na które nauczyciele trafiają w swojej codziennej pracy z uczniami: „Jak uczyć dyslektyków języków obcych”, „Internet jako źródło informacji i pomoc w dydaktyce”, „Agresja i przemoc w szkole. Jak sobie z tym radzić?”, „Edukacja europejska w szkole”. Przy organizacji szkoleń dla nauczycieli często pojawia się problem odpłatności. Dzięki dotacji unijnej udało się zaoferować szkolenia nieodpłatne, a przy tym bardzo dobrej jakości. „Najlepsza inwestycja w człowieka. Projekty wyróżnione w I edycji konkursu Dobre praktyki EFS”, MRR, Warszawa 2008, s. 22 Poznajmy się lepiej z EFS 271 Materiał pomocniczy nr 3 Ogłoszenie o konkursie otwartym (wzór z 2011 r.) 150 mln zł w konkursie na staże i praktyki w przedsiębiorstwach dla nauczycieli kształcenia zawodowego. 3 Informujemy, iż dnia ………… r. został rozpoczęty konkurs otwarty nr 1/POKL/3.4.3/XXXXX na projekty dofinansowane ze środków EFS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, priorytet III „Wysoka jakość systemu oświaty”, działanie 3.4 „Otwartość systemu edukacji w kontekście uczenia się przez całe życie”, poddziałanie 3.4.3 „Upowszechnienie uczenia się przez całe życie – projekty konkursowe” w ramach typu projektu „Opracowanie i pilotażowe wdrożenie programów doskonalenia zawodowego w przedsiębiorstwach dla nauczycieli kształcenia zawodowego”. Rezultatem konkursu ma być wypracowanie rozwiązań, które poprawią jakość doskonalenia nauczycieli zajmujących się kształceniem zawodowym. Projekty realizowane w ramach działania 3.4, poddziałania 3.4.3 muszą być skierowane bezpośrednio do nauczycieli przedmiotów zawodowych i instruktorów praktycznej nauki zawodu. Kto może otrzymać dotację? O dofinansowanie projektu mogą się ubiegać wszystkie podmioty oprócz osób fizycznych z uwagi na brak możliwości zapewnienia warunków realizacji projektów. Jedynym wyjątkiem są osoby fizyczne prowadzące działalność oświatową lub gospodarczą. Beneficjentami konkursu mogą być zarówno: przedsiębiorcy, którzy chcą zorganizować staże i praktyki dla nauczycieli w swojej firmie szkoły wyższe, które np. przygotują programy staży i we współpracy z przedsiębiorcami zorganizują staże i praktyki dla nauczycieli samorządy jako organy prowadzące szkoły, które we współpracy z przedsiębiorcami zorganizują staże i praktyki dla nauczycieli organizacje pozarządowe. Na jakie projekty? Celem projektów realizowanych w konkursie ma być opracowanie i pilotażowe wdrożenie programów doskonalenia zawodowego w przedsiębiorstwach dla nauczycieli kształcenia zawodowego. W zamierzeniu przyczyni się to do wypracowania nowej jakości doskonalenia nauczycieli i instruktorów praktycznej nauki zawodu. Założeniem jest, że realizowane projekty powinny zaangażować przedsiębiorstwa do procesu realizacji programu, aby umożliwić nauczycielom odbycie staży i praktycznego uzupełnienia wiedzy. Efektem projektu ma być także poszerzenie wiedzy nauczycieli w zakresie nowych technik i technologii w obszarze nauczania zawodu, doskonalenie warsztatu pracy z uczniem przy użyciu nowoczesnych środków dydaktycznych, takich jak techniki wizualne i multimedialne. Co można sfinansować? opracowanie programu praktyk dokonanie rekrutacji uczestników organizację i realizację praktycznego doskonalenia w przedsiębiorstwach Ile można otrzymać dotacji? Środki przeznaczone na konkurs w roku ………… wynoszą 150 mln zł. Zostaną one wykorzystane na realizację staży i praktyk w przedsiębiorstwach dla nauczycieli kształcenia zawodowego. Nabór wniosków w konkursie rozpoczął się ………… Konkurs ma charakter otwarty i będzie prowadzony do wyczerpania limitu środków na dofinansowanie projektów. Dokumentacja konkursowa jest dostępna w siedzibie instytucji ogłaszającej konkurs oraz na jej stronie internetowej. 272 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 4 Informacje o projekcie 1. Numer i nazwa priorytetu 4 2. Numer i nazwa działania 3. Numer i nazwa poddziałania 4. Instytucja, do której wniosek zostanie złożony 5. Numer konkursu 6. Tytuł projektu 7. Okres realizacji projektu 8. Obszar realizacji projektu Województwo: Powiat: Gmina: Charakterystyka projektu 9. Uzasadnienie potrzeby realizacji projektu 10. Wskaż cel główny projektu 11. Wskaż problem, na jaki odpowiada projekt, przedstaw dane statystyczne 12. Scharakteryzuj osoby, do których kierowany jest projekt 13. Przewidywana liczba osób objętych projektem i ich status Bezrobotni – Nieaktywni zawodowo – Zatrudnieni – Zadania przewidziane podczas realizacji projektu: Budżet projektu Koszty zadania 1 Koszty zadania 2 Poznajmy się lepiej z EFS 273 Scenariusz jest propozycją szkolenia e-learningowego, które może być atrakcyjną formą dla osób mieszkających w dużej odległości od ośrodka prowadzącego warsztaty. Nauczyciele mogą wymieniać się doświadczeniami i weryfikować swoje dotychczasowe metody pracy podczas dyskusji na forum. Nie otrzymują gotowych materiałów do pracy z uczniem, lecz samodzielnie je wytwarzają. Prowadzący warsztaty pełni funkcję koordynatora, moderuje i weryfikuje działania nauczycieli. Każdy uczestnik jest zobowiązany do zamieszczania raz w tygodniu wpisu na blogu, dzięki czemu będzie dokonywał cząstkowej ewaluacji warsztatów. ar wa iusz rszta III nagroda o tu E FS • 5.2 KATEGORIA • Sc en Scenariusz nr 2 Dorota Maciejewska EFS jako temat projektu edukacyjnego (e-learning) Cel zastosowanie problematyki EFS w praktyce szkolnej Adresaci nauczyciele szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych (przy rekrutacji należy zadbać o równomierną liczbę nauczycieli z poszczególnych typów szkół) Czas 6 tygodni Przydatna literatura i strony internetowe Dembek Z.: „Przewodnik po metodzie projektów dla uczniów gimnazjum”, Wydawnictwo Temat, Łysomice 2002 Grondas M.: „Projekt jako narzędzie integracji międzyprzedmiotowej”, [w:] „Program »Nowa Szkoła« Integracja międzyprzedmiotowa. Materiały szkoleniowe dla rad pedagogicznych”, Wydawnictwo CODN, Warszawa 1999, s. 107-119 Królikowski J.: „Projekt edukacyjny” ,Wydawnictwo CODN, Warszawa 2001 Mikina A., Zając B.: „Jak wdrażać metodę projektów. Poradnik dla nauczycieli i uczniów gimnazjum, liceum i szkoły zawodowej”, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2006 274 Poznajmy się lepiej z EFS Nowacki T.: „O metodzie projektów”, Wydawnictwo CODN, Warszawa 1999 Potocka B., Nowak L.: „Projekty edukacyjne. Poradnik dla nauczycieli”, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2002 www.ore.edu.pl www.roefs.pl Materiały pomocnicze platforma moodle (zadania do wykonania, strony HTLM oraz linki do przydatnych stron HTML dotyczące EFS oraz metody projektu) składowe moodle pełniące funkcję kart pracy (forum, czat, wiki, quiz) materiał pomocniczy nr 1 – tekst etykiety materiał pomocniczy nr 2 – zadania do modułu nr 1 materiał pomocniczy nr 3 – quiz „Moja wiedza na temat EFS” materiał pomocniczy nr 4 – informacja o analizie SWOT materiał pomocniczy nr 5 – ogólne informacje o projekcie materiał pomocniczy nr 6 – bibliografia i przydatne strony internetowe materiał pomocniczy nr 7 – kontrakt materiał pomocniczy nr 8 – przydatne strony internetowe o EFS materiał pomocniczy nr 9 – cele, temat i kontrakt w projekcie edukacyjnym materiał pomocniczy nr 10 – harmonogram pracy w grupie materiał pomocniczy nr 11 – podstawowe informacje o przygotowaniu harmonogramu prac w grupie materiał pomocniczy nr 12 – formy prezentacji materiał pomocniczy nr 13 – słabe i mocne strony naszych prezentacji materiał pomocniczy nr 14 – ocena projektu edukacyjnego materiał pomocniczy nr 15 – ewaluacja w mojej szkole materiał pomocniczy nr 16 – ewaluacja projektu edukacyjnego Przebieg zajęć Moduł nr 1: projekt o EFS w mojej szkole Uczestnicy tworzą własne profile, wymieniają się doświadczeniami na forum oraz sprawdzają swoją wiedzę na temat EFS. Każda osoba zapoznaje się z materiałami dotyczącymi projektu oraz przeprowadza w swojej szkole analizę SWOT dotyczącą jego wdrożenia. Następnie dzieli się wynikami analizy na forum. Forum tematyka europejska w praktyce szkolnej wyniki analizy SWOT Poznajmy się lepiej z EFS 275 Zasoby etykieta (materiał pomocniczy nr 1) zadania do modułu nr 1 (materiał pomocniczy nr 2) quiz „Moja wiedza na temat EFS” (materiał pomocniczy nr 3) informacja o analizie SWOT (materiał pomocniczy nr 4) ogólne informacje o projekcie (materiał pomocniczy nr 5) bibliografia i przydatne strony internetowe (materiał pomocniczy nr 6) Moduł nr 2: temat, cele, kontrakt Uczestnicy zapoznają się z materiałami dotyczącymi EFS. Na forum uszczegółowiają temat projektu uczniowskiego. Przy pomocy wiki określają cele własnych działań podejmowanych podczas warsztatów oraz spisują kontrakt. Forum temat projektu uczniowskiego Wiki (platforma e-learningowa) kontrakt (materiał pomocniczy nr 7) Zasoby zadania do modułu nr 2 (materiał pomocniczy nr 2) przydatne strony internetowe o EFS (materiał pomocniczy nr 8) cele, temat i kontrakt w projekcie edukacyjnym (materiał pomocniczy nr 9) Moduł nr 3: podział na grupy Uczestnicy warsztatów zostają podzieleni na trzy grupy (nauczyciele szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych). Każda ustala harmonogram prac, wyznacza osoby odpowiedzialne za poszczególne zadania oraz decyduje się na formę prezentacji. Uczestnicy komunikują się ze sobą za pomocą forum, czatu lub poczty wewnętrznej. Wyniki zamieszczają na wiki. Forum szkoła podstawowa gimnazjum szkoła ponadgimnazjalna Czat szkoła podstawowa gimnazjum szkoła ponadgimnazjalna Wiki szkoła podstawowa gimnazjum szkoła ponadgimnazjalna (materiał pomocniczy nr 10) 276 Poznajmy się lepiej z EFS Zasoby zadania do modułu nr 3 (materiał pomocniczy nr 2) podstawowe informacje o przygotowaniu harmonogramu prac w grupie (materiał pomocniczy nr 11) formy prezentacji (materiał pomocniczy nr 12) Moduł nr 4: realizacja Uczestnicy pracują w swoich grupach, zgodnie z ustalonym wcześniej harmonogramem. Każdy jest zobowiązany do poinformowania na forum pozostałych uczestników o postępach prac nad projektem lub ewentualnych problemach. Uczestnicy dyskutują na czacie. Forum szkoła podstawowa gimnazjum szkoła ponadgimnazjalna Czat szkoła podstawowa gimnazjum szkoła ponadgimnazjalna Zasoby zadania do modułu 4 (materiał pomocniczy nr 2) Moduł nr 5: prezentacja i ocena Każda grupa umieszcza wynik swojej pracy na przydzielonych forach. Pozostali uczestnicy oceniają, komentują, proponują zmiany, wskazują słabe i mocne strony na wiki. Forum prezentacja grupy „Szkoła podstawowa” prezentacja grupy „Gimnazjum” prezentacja grupy „Szkoła ponadgimnazjalna” Wiki słabe i mocne strony naszych prezentacji (materiał pomocniczy nr 13) Zasoby zadania do modułu 5 (materiał pomocniczy nr 2) ocena projektu edukacyjnego (materiał pomocniczy nr 14) Moduł nr 6: ewaluacja Nauczyciele tworzą na wiki ankietę ewaluacyjną. Uczestnicy dokonują ewaluacji warsztatów poprzez dzielenie się refleksjami na forum (jakie były problemy, co udało się zrobić bez większych trudności) oraz cotygodniowe wpisy na blogu. Poznajmy się lepiej z EFS 277 Forum podsumowanie warsztatów Wiki ewaluacja w mojej szkole (materiał pomocniczy nr 15) Zasoby zadania do modułu 6 (materiał pomocniczy nr 2) ewaluacja projektu edukacyjnego (materiał pomocniczy nr 16) Materiał pomocniczy nr 1 1 Etykieta Witam na warsztatach „EFS jako temat projektu edukacyjnego”. Będziemy się spotykać przez sześć tygodni, w czasie których poszerzymy wiedzę na temat Europejskiego Funduszu Społecznego i wspólnie zastanowimy się, jak ją przekazać uczniom. W każdym module (tygodniu) będziecie mieli do wykonania określone zadania. Dzięki wirtualnemu charakterowi naszych warsztatów i platformie moodle, możecie wykonywać je w dogodnym dla Was czasie. Pamiętajcie jednak, że nieterminowość może zakłócić przebieg warsztatów, szczególnie wtedy, gdy będziecie pracować w grupach. Waszym zadaniem będzie przygotowanie propozycji scenariuszy projektów edukacyjnych na temat EFS, przeznaczonych dla różnych typów szkół. Oprócz wykonywania poszczególnych działań jesteście zobowiązani również do dokonywania cotygodniowego wpisu na blogach. Czekam na Wasze refleksje i opinie. W razie jakichkolwiek trudności, zarówno merytorycznych, jak i technicznych, zawsze możecie liczyć na moją pomoc. Życzę udanych warsztatów i wielu inspiracji w Waszym życiu zawodowym. Wasz moderator (imię i nazwisko prowadzącego) 278 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 2 Zadania do modułu nr 1 2 1. Stwórzcie własne profile na platformie, przedstawcie się, napiszcie coś ciekawego na swój temat, koniecznie wstawcie swoje zdjęcie. Im lepiej się poznamy, tym efektywniej będzie przebiegać nasza współpraca. 2. Na forum wymieńcie się swoimi doświadczeniami dotyczącymi wykorzystywania tematyki europejskiej w praktyce szkolnej. 3. Zapoznajcie się z materiałami na temat projektu edukacyjnego oraz analizy SWOT, następnie przeprowadźcie podobną analizę w swojej szkole. Wyniki Waszej pracy zamieśćcie na forum. Czekam również na komentarze i ciekawą dyskusję. 4. W piątek na platformie zostanie zamieszczony quiz, dzięki któremu sprawdzicie swoją wiedzę na temat EFS. 5. Pamiętajcie o dokonaniu wpisu na Waszym blogu. Zadania do modułu nr 2 1. Zapoznajcie się z materiałami dotyczącymi EFS, zamieszczonymi na stronach www.efs.gov.pl i www.roefs.pl. Zastanówcie się, co mogłoby zainteresować Waszych uczniów. 2. Zapoznajcie się z materiałem dotyczącym tematu, celów i kontraktu w projekcie edukacyjnym, a następnie: przeprowadźcie dyskusję na forum, postarajcie się uszczegółowić temat Waszego projektu dla uczniów na wiki spiszcie cele ogólne i strategiczne projektu oraz kontrakt, który będzie Was obowiązywał w czasie trwania warsztatów. 3. Pamiętajcie o dokonaniu wpisu na blogu. Zadania do modułu nr 3 1. Będziecie pracować w grupach. Zostaliście podzieleni ze względu na typ szkół, w których pracujecie (szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna). 2. Zapoznajcie się z materiałami na temat harmonogramu projektu edukacyjnego oraz form prezentacji. 3. Ustalcie harmonogram prac w Waszej grupie oraz zdecydujcie się na formę prezentacji (wpiszcie ją do kontraktu). Do dyspozycji macie odpowiednio przypisane do Waszej grupy fora dyskusyjne i czat. Korzystajcie również z poczty wewnętrznej oraz innych komunikatorów, dostępnych poza platformą. 4. Nad prezentacją będziecie pracować cały przyszły tydzień (weźcie to pod uwagę, ustalając terminy). 5. Wyniki Waszej pracy zamieśćcie na odpowiednim wiki. 6. Pamiętajcie o dokonaniu wpisu na Waszym blogu. Zadania do modułu nr 4 1. Będziecie pracować według harmonogramu swojej grupy. 2. Informujcie pozostałych członków grupy o postępach Waszych prac (na odpowiednim forum). Możecie również dyskutować na czacie. 3. Prace nad Waszymi prezentacjami powinny być zakończone w tym tygodniu. 4. Przypominam, że w razie jakichkolwiek problemów możecie zwrócić się do mnie o pomoc. Wasza prezentacja powinna być gotowa najpóźniej w przyszły poniedziałek (w pierwszy dzień piątego modułu). 5. Pamiętajcie o dokonaniu wpisu na blogu. Poznajmy się lepiej z EFS 279 Zadania do modułu nr 5 2 1. Wyznaczcie jedną osobę z grupy, która zamieści na forum prezentację Waszych prac, (najpóźniej we wtorek). 2. Zapoznajcie się z materiałem dotyczącym oceniania projektu edukacyjnego. 3. Skomentujcie (oceńcie) prezentacje poszczególnych grup. 4. Na wiki zapiszcie mocne i słabe strony prezentacji. 5. Pamiętajcie o dokonaniu wpisu na blogu. Zadania do modułu nr 6 1. 2. 3. 4. Zapoznajcie się z materiałem dotyczącym ewaluacji projektu edukacyjnego. Na wiki stwórzcie przykładową ankietę ewaluacyjną dla Waszych uczniów. Podsumujcie warsztaty na forum, napiszcie Wasze refleksje. Pamiętajcie o dokonaniu wpisu na Waszym blogu. Materiał pomocniczy nr 3 Quiz „Moja wiedza na temat EFS” 3 Test zawiera 10 pytań typu prawda czy fałsz i jest dostępny w okresie od (data z czwartku) do (data z piątku). Na wykonanie quizu masz 15 minut i tylko jedno podejście. Wyniki będą dostępne wraz z poprawnymi odpowiedziami po jego zakończeniu. Przeanalizuj je i zastanów się, w jaki sposób możesz przygotować się merytorycznie do prowadzenia zajęć na temat EFS. Całościowa informacja zwrotna: procentowe przedziały ocen Nazwa pytania Tekst pytania Poprawna odpowiedź EFS1 Fundusz ma na celu poprawę jakości życia obywateli UE, zapewniając im lepsze kwalifikacje i większe szanse na rynku pracy. Prawda EFS2 Fundusz został utworzony w 1967 r. Fałsz (1957) EFS3 We wczesnych etapach EFS był skierowanych do osób bezrobotnych. Prawda EFS4 W latach siedemdziesiątych EFS zaczął udzielać wsparcia Prawda kobietom, osobom niepełnosprawnym oraz po 50-tym roku życia. EFS5 W latach osiemdziesiątych wprowadzono wymóg, aby osoba przeszkolona w ramach EFS przepracowała co najmniej sześć miesięcy w miejscu pracy związanym z tematem szkolenia. Fałsz (wymóg ten został w tym okresie zlikwidowany) EFS6 W latach dziewięćdziesiątych powstał m.in. program YOUTHSTART pomagający grupom wykluczonym społecznie. Fałsz (program jest skierowany do ludzi młodych) EFS7 Po 2000 r. EFS wspiera Strategię Lizbońską. Prawda EFS8 EFS finansuje projekty bezpośrednio z Brukseli. Fałsz (środki są dostępne za pośrednictwem państw członkowskich i regionów) EFS9 Poziom finansowania z EFS zależy od bogactwa regionu. Prawda 280 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 4 4 Analiza SWOT (na podstawie Wikipedii) Nazwa SWOT pochodzi z języka angielskiego i odnosi się do czterech obszarów: S – mocne strony Strengths W – słabe strony Weaknesses O – możliwości Opportunities T – zagrożenia Threats Obszary S i W odnoszą się do postawy nauczyciela prowadzącego i uczniów oraz do infrastruktury szkoły (np. wyposażenia). Obszary O i T odnoszą się do do postawy rodziców, innych nauczycieli, dyrektora szkoły, możliwości technicznych w domach uczniów (np. dostęp do internetu). Analiza SWOT pozwoli ocenić Twoje szanse na powodzenie realizacji projektu edukacyjnego na temat EFS. Aby ją przeprowadzić, musisz odpowiedzieć na pytania i wpisać je do odpowiedniego obszaru. Do listy możesz dodać własne, ważne dla Ciebie pytania. 1. Jaka jest postawa władz edukacyjnych? Czy podobne przedsięwzięcia są wspierane przez dyrektora szkoły? Jakie stanowisko reprezentuje kuratorium? 2. Czy dyrektor szkoły wspiera wprowadzanie tematyki dotyczącej działalności UE? 3. Czy można liczyć na pomoc ze strony władz lokalnych? 4. Czy nauczyciele innych przedmiotów są gotowi do podjęcia współpracy? 5. Czy inni nauczyciele potrafią pracować metodą projektu? 6. Czy inni nauczyciele są przygotowani merytorycznie do prowadzenia zajęć na temat EFS? 7. Czy podobne działania przyjmowanie są życzliwie przez innych nauczycieli? 8. Jaka jest postawa uczniów wobec dodatkowych prac projektowych? 9. Czy uczniowie są zainteresowani tematyką dotyczącą działalności UE? 10. Czy uczniowie są wystarczająco samodzielni, kreatywni i zdolni do podejmowania decyzji? 11. Jaki jest stosunek rodziców do dodatkowych działań szkolnych? 12. Czy rodzice będą chętni do udostępnienia sprzętu elektronicznego na potrzeby projektu, np. kamer, aparatów fotograficznych. 13. Jakie jest Twoje doświadczenie w pracy metodą projektu? Czy w ogóle znasz tę metodę? 14. Czy masz wystarczającą wiedzę na temat EFS? 15. Czy chętnie wzbogacasz swój warsztat pracy o nowe doświadczenia? 16. Czy niepowodzenia i trudności szybko zniechęcają Cię do działań, czy wprost przeciwnie? 17. Czy potrafisz współpracować z innymi nauczycielami? 18. Czy jesteś elastyczna/y i potrafisz weryfikować własne działania? 19. Jakim sprzętem i środkami dydaktycznymi dysponuje Twoja szkoła? 20. Czy są problemy z korzystaniem w Twojej szkole z internetu? Czy uczniowie mają do niego dostęp także po lekcjach? 21. Jakim sprzętem dysponują Twoi uczniowie w swoich domach? 22. Czy szkoła ma doświadczenia w prowadzeniu projektów edukacyjnych? 23. Czy szkoła ma doświadczenia w realizowaniu zajęć o tematyce europejskiej? Poznajmy się lepiej z EFS 281 Materiał pomocniczy nr 5 Informacje ogólne o projekcie edukacyjnym 5 1. Projekt to metoda pracy polegająca na wykonywaniu zaplanowanych działań. 2. Charakteryzuje się jasno wyznaczonymi celami, określonymi sposobami realizacji, ustalonymi terminami kolejnych etapów. 3. Najlepiej gdy jest interdyscyplinarny, tzn. integruje wiedzę z różnych przedmiotów. 4. Decyzje związane z jego realizacją powinny być podejmowane samodzielnie przez uczniów, bowiem zwiększa to ich odpowiedzialność i zaangażowanie. Realizacja projektu wyzwala ciekawość, aktywność oraz chęć współdziałania, umożliwia rozwijanie zainteresowań i umiejętność pracy w grupie (decyzje grupowe, rozwiązywanie konfliktów, szukanie kompromisów). 5. Uczestnicy projektu samodzielnie formułują cel, planują i organizują własną pracę. 6. Do realizacji wykorzystywane są różne źródła informacji (podręczniki, opracowania, albumy, atlasy, internet itp.). 7. Rezultatem pracy może być wykład, przedstawienie teatralne, opracowanie literackie lub plastyczne, prezentacja komputerowa, itp. 8. Uczeń wykonujący projekt zdobywa nową wiedzę i umiejętności, a prezentując jego wyniki, uczestniczy w procesie uczenia innych. 9. Zadaniem nauczyciela jest koordynacja realizacji projektu i jak najmniejsza ingerencja w pracę uczniów. Powinien charakteryzować się wiedzą interdyscyplinarną, znajomością procesów grupowych, kreatywnością, doświadczeniem dydaktycznym, gotowością do podjęcia ryzyka i nowych wyzwań. Fazy projektu 1. Nauczyciel wyjaśnia, w jaki sposób pracuje się metodą projektu, podaje obszar, aby uczniowie mogli wybrać temat projektu, następnie ustalany jest harmonogram (rozpoczęcie, spisanie kontraktu, wykonanie projektu, prezentacja). 1. Następuje podział na grupy. 2. Uczniowie przedstawiają cele, formy realizacji i prezentacji, plan pracy w grupie. 3. Uczestnicy projektu spisują kontrakt, który powinien zawierać temat, zadania poszczególnych członków grupy, termin wykonania i prezentacji. 4. Projekt powinien być wykonany samodzielnie przez jego uczestników, nauczyciel pełni tylko rolę koordynatora. 5. W wybranej formie następuje prezentacja projektu. 6. Na koniec dokonuje się ewaluacji projektu – podsumowania i oceny pracy. Na podstawie Strzemieczny J.: „Jak organizować i prowadzić gimnazjalne projekty edukacyjne. Poradnik dla dyrektorów, szkolnych organizatorów i opiekunów projektów”, Ośrodek Rozwoju Edukacji (www.ore.edu.pl) 282 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 6 Przydatna literatura i strony internetowe Przed zajęciami prowadzący powinien zweryfikować i/lub uzupełnić strony internetowe. 6 Dembek Z.: „Przewodnik po metodzie projektów dla uczniów gimnazjum”, Wydawnictwo Temat, Łysomice 2002 Grondas M.: „Projekt jako narzędzie integracji międzyprzedmiotowej”, [w:] „Program »Nowa Szkoła« Integracja międzyprzedmiotowa. Materiały szkoleniowe dla rad pedagogicznych”, Wydawnictwo CODN, Warszawa 1999, s. 107-119 Królikowski J.: „Projekt edukacyjny”, Wydawnictwo CODN, Warszawa 2001 Mikina A., Zając B.: „Jak wdrażać metodę projektów. Poradnik dla nauczycieli i uczniów gimnazjum, liceum i szkoły zawodowej”, Impuls, Kraków 2006 Nowacki T.: „O metodzie projektów”, Wydawnictwa CODN, Warszawa 1999 Potocka B., Nowak L.: „Projekty edukacyjne. Poradnik dla nauczycieli”, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2002 www.ceo.org.pl/projekt www.wsse.gorzow.pl/dane/WSSE/Jak_pracowac_metoda_projektu.pdf www.goprojekt.pl/baza_wiedzy/strona/projekt_edukacyjny_w_gimnazjum/ www.bibliotekako.pl/news.aid,748,Nowosc_w_gimnazjach___projekt_edukacyjny.html www.skst.pl/gk/images/stories/pobieralnia/Poradnik.pdf www.twojelekcje.pl/polecamy/art,22,projekt-edukacyjny-od-pomyslu-do-ewaluacji.html www.ore.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=388&Itemid=992 Materiał pomocniczy nr 7 Kontrakt Waszym zadaniem jest określenie celów oraz zasad obowiązujących podczas warsztatów. O formie prezentacji zadecydujecie w module nr 3. Pamiętajcie o podpisaniu kontraktu. Temat projektu 7 Czy EFS może być tematem projektu edukacyjnego? Uczestnicy Cele ogólne uzupełniają uczestnicy warsztatów Cele strategiczne uzupełniają uczestnicy warsztatów Forma wykonania projektu uzupełniają uczestnicy podczas modułu nr 3 Zasady obowiązujące podczas trwania warsztatów uzupełniają uczestnicy warsztatów Termin prezentacji wyników pracy w grupach w trakcie trwania modułu nr 5 Podpisy uczestników warsztatów Poznajmy się lepiej z EFS 283 Materiał pomocniczy nr 8 Przydatne strony internetowe o EFS Przed zajęciami prowadzący powinien zweryfikować i/lub uzupełnić strony internetowe. 8 www.roefs.pl www.efs.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.kapitalludzki.gov.pl www.europa.eu www.mg.gov.pl www.funduszestrukturalne.gov.pl Materiał pomocniczy nr 9 Cele, temat i kontrakt w projekcie edukacyjnym 9 1. Najpierw należy wybrać rodzaj realizowanego projektu. Projekt badawczy – temat jest problemem, który przybiera formę pytania. Uczniowie szukają informacji, analizują, myślą krytycznie, stawiają i sprawdzają hipotezy, szukają rozwiązań. Ten typ projektu stawia na zdobywanie wiedzy, badanie, analizowanie, udowadnianie. Projekt zadaniowy – musi budzić ciekawość pytaniem postawionym w temacie. Uczniowie sprawdzają, które działania przynoszą korzyść. Wykonując działania, muszą mieć poczucie, że robią coś pożytecznego, ważnego, użytecznego publicznie lub personalnie. Ten typ projektu stawia na zdobywanie doświadczeń, rozwijanie postawy społeczno-obywatelskiej, odkrywanie w sobie przedsiębiorczości, kreatywności i empatii. 2. Następnie nauczyciel wybiera zakres tematyczny, analizując szkolne programy nauczania, podstawę programową, program wychowawczy, profilaktyczny itp. Pod uwagę brane są możliwości (własne i uczniów), zainteresowania, potrzeby lokalne lub społeczne. Może przygotować listę tematów (uczniowie wybierają jeden) lub sprowokować burzę mózgów i wyłonić ten właściwy. Problem do rozwiązania ujęty w temacie musi być zrozumiały i akceptowany przez wszystkich uczestników. 3. Cele edukacyjne muszą określać, czego uczniowie dowiedzą się, jakie zdobędą umiejętności, co zyskają bądź udoskonalą. Muszą być w prosty sposób sformułowane, dzięki czemu uczeń będzie mieć możliwość śledzenia swojego rozwoju, oceny pracy lub skorygowania błędów. 4. Kolejnym krokiem jest podział uczniów na zespoły projektowe/zadaniowe (drogą losową, przydzielenie przez nauczyciela lub dokonany przez uczniów). 5. Następuje spisanie kontraktu, który musi zawierać terminy, miejsce i częstotliwość spotkań, czas trwania całego projektu, reguły dotyczące komunikowania się w grupie, podział ról i zadań w zespole, podpisy. Kontrakt stanowi podstawę do przeprowadzenia kolejnych etapów projektu. 6. Podczas ustalonych spotkań omawiane i rozwiązywane są bieżące problemy (np. zmiana jakiegoś elementu projektu). Zbierane są wyniki pracy poszczególnych członków grupy. 284 Poznajmy się lepiej z EFS 9 Celem warsztatów, w których uczestniczycie, jest umiejętność przekazania uczniom wiedzy na temat EFS. Temat projektu uczniowskiego powinien być adekwatny do poziomu edukacyjnego oraz zainteresowań dzieci i młodzieży. Dlatego musicie się zastanowić, co młodzież może zainteresować. Temat projektu o EFS może dotyczyć m.in.: historii EFS roli EFS w rozwoju regionu grup społecznych wspieranych przez EFS korzyści płynących z wykorzystania funduszu sposobów przydzielania funduszu rodzajów kursów prowadzonych w ramach projektów współfinansowanych z EFS itp. Określając cele własnych działań zastanówcie się, co chcecie osiągnąć, w jaki sposób przekażecie uczniom wiedzę o EFS. Przygotowując scenariusze projektów uczniowskich, weźcie pod uwagę następujące aspekty: dostosowanie treści do typu szkoły atrakcyjność formy realizacji projektu zainteresowanie uczniów tematyką dotyczącą EFS rozwój kreatywności i umiejętności pracy w grupie umiejętność zdobywania i właściwego analizowania informacji o EFS. Na podstawie Strzemieczny J.: „Jak organizować i prowadzić gimnazjalne projekty edukacyjne. Poradnik dla dyrektorów, szkolnych organizatorów i opiekunów projektów”, Ośrodek Rozwoju Edukacji (www.ore.edu.pl) Materiał pomocniczy nr 10 Harmonogram pracy w grupie Wasze zadanie to utworzenie harmonogramu pracy w grupie. Możecie rozbudować tabelę o istotne dla Was informacje. 10 Lp. Zadanie Osoba odpowiedzialna Forma Termin realizacji Poznajmy się lepiej z EFS 285 Materiał pomocniczy nr 11 Jak przygotować harmonogram prac w grupie? 11 1. Po wyborze tematyki należy wskazać i zapisać szczegółowo, co będą robili uczniowie, w jakim składzie personalnym, kiedy (terminy poszczególnych etapów i zakończenia projektu) i co będzie efektem ich pracy. 2. Faza planowania omawiana jest wspólnie. 3. Najlepiej stworzyć bardzo szczegółową listę zadań do wykonania, przydzielić wykonawców i terminy. 4. Dobrze, jeśli uczniowie mają elastyczność w doborze zadań, bowiem najlepiej znają swoje możliwości, predyspozycje, zainteresowania. 5. Nie wszystkie zadania muszą być wykonywane wspólnie lub w podzespołach, część może być wykonywana indywidualnie i omawiana na spotkaniach zespołu. Harmonogram prac Waszego projektu W tym module będziecie pracować w grupie i tworzyć harmonogram projektu. Przedyskutujcie wszystko dokładnie, ustalcie listę zadań i podzielcie się pracą. Pamiętajcie, że pracujecie wirtualne i niejednokrotnie będziecie musieli przesyłać sobie poszczególne elementy Waszej pracy. Zadbajcie o dobrą komunikację i właściwy przepływ informacji. Dobrze byłoby, gdybyście wybrali spośród siebie lidera, który koordynowałby wszystkie działania. Na podstawie Strzemieczny J.: „Jak organizować i prowadzić gimnazjalne projekty edukacyjne. Poradnik dla dyrektorów, szkolnych organizatorów i opiekunów projektów”, Ośrodek Rozwoju Edukacji (www.ore.edu.pl) Materiał pomocniczy nr 12 Formy prezentacji pracy 12 Prezentacja wyników pracy niejednokrotnie łączy się z wystąpieniami publicznymi, które dla wielu osób są całkiem nowym doświadczeniem. Uczniom daje szansę pokazania co zrobili, czego się nauczyli i co potrafią. Może to silnie motywować ich do pracy, ale niektórych również zniechęcać. Dlatego tak ważna jest rola koordynatora, który powinien stale monitorować ich pracę – wyzwolić zapał i energię, a równocześnie utrzymać przyjazną atmosferę i zapobiec zbędnej rywalizacji. Wynikiem pracy (produktem końcowym) może być album, plakaty, obrazy, książka, gazeta, pokaz doświadczeń, wystawa fotograficzna, prezentacja multimedialna, makiety, spektakl, film itp. Już przy spisywaniu kontraktu należy ustalić, jaką formę będzie miała prezentacja projektu – czy będzie to oddzielna impreza, część innej całości, np. święta szkoły, dnia patrona, tygodnia poświęconego jakiemuś tematowi przewodniemu. Najczęściej na publiczną prezentację zaprasza się gości. Mogą to być: rodzice, nauczyciele, lokalne władze, przedstawiciele mediów itp. 286 Poznajmy się lepiej z EFS Wasza prezentacja 12 Ze względu na formułę warsztatów musicie przygotować prezentację w formie elektronicznej. Może to być: dokument wykonany w edytorze tekstu prezentacja mulimedialna folder strona www film itp. Scenariusz projektu edukacyjnego powinien zawierać: podstawowe informacje (temat, uczestnicy, opiekun, cele) harmonogram (zadania, terminy realizacji) opis projektu (przebieg poszczególnych etapów projektu) odpowiednie załączniki (karta zadania, ankieta ewaluacyjna itp.). Na podstawie Strzemieczny J.: „Jak organizować i prowadzić gimnazjalne projekty edukacyjne. Poradnik dla dyrektorów, szkolnych organizatorów i opiekunów projektów”, Ośrodek Rozwoju Edukacji (www.ore.edu.pl) Materiał pomocniczy nr 13 Słabe i mocne strony naszych prezentacji Wypiszcie słabe i mocne strony poszczególnych prezentacji. Będzie to informacja zwrotna dla ich autorów, dzięki której będą mogli zweryfikować swoją pracę. 13 Prezentacja grupy „Szkoła podstawowa” Mocne strony Słabe strony Prezentacja grupy „Gimnazjum” Mocne strony Słabe strony Prezentacja grupy „Szkoła ponadgimnazjalna” Mocne strony Słabe strony Poznajmy się lepiej z EFS 287 Materiał pomocniczy nr 14 Ocena projektu edukacyjnego 14 Ocena pracy ucznia może mieć wymiar stopnia szkolnego, ale warto dodać do niej omówienie wpływające na ocenę ze sprawowania. Można przeprowadzić rozmowę samooceniającą z zespołami przed lub po ankiecie ewaluacyjnej. Pozwoli to na uświadomienie uczniowi jego wkładu w projekt lub pozwoli zastanowić się, co zrobić w przyszłości lepiej. Najlepiej potraktować zespół jako całość (jeśli nie było jednostkowych przypadków uchylania się od pracy). Wpłynie to pozytywnie na dalsze relacje uczniowskie. Kryteria oceny Podczas wskazywania mocnych i słabych stron pracy poszczególnych grup można wziąć pod uwagę następujące kryteria: efekt końcowy spełnia wymagania projektu edukacyjnego projekt uczniowski wzbogaca wiedzę uczestników o EFS treści są odpowiednie do typu szkoły projekt rozwija kreatywność ucznia oraz jego umiejętność pracy w grupie projekt jest atrakcyjny dla ucznia i odpowiada jego zainteresowaniom. Na podstawie Strzemieczny J.: „Jak organizować i prowadzić gimnazjalne projekty edukacyjne. Poradnik dla dyrektorów, szkolnych organizatorów i opiekunów projektów”, Ośrodek Rozwoju Edukacji (www.ore.edu.pl) Materiał pomocniczy nr 15 Ankieta ewaluacyjna Stwórzcie przykładową, uniwersalną ankietę ewaluacyjną dotyczącą projektu o EFS. Zapiszcie pytania dla uczniów. Lp. Pytanie 15 288 Poznajmy się lepiej z EFS Tak Raczej tak Raczej nie Nie Materiał pomocniczy nr 16 Ewaluacja projektu edukacyjnego 16 Potocznie przyjęło się rozumieć ewaluację jako synonim oceniania i kontroli, czasem także jako wartościowanie i szacowanie wartości. W ewaluacji projektu edukacyjnego chodzi jednak przede wszystkim o uzyskanie informacji, które pomogą w ustaleniu przyczyn ewentualnych niepowodzeń, braków i problemów. Pozwolą także wyłonić i rozwinąć te obszary projektu, które okazały się szczególnie efektywne i atrakcyjne w osiąganiu ustalonych wcześniej celów. Na podstawie Strzemieczny J.: „Jak organizować i prowadzić gimnazjalne projekty edukacyjne. Poradnik dla dyrektorów, szkolnych organizatorów i opiekunów projektów”, Ośrodek Rozwoju Edukacji (www.ore.edu.pl) II nagroda w kategorii „Młodzież”, Dominika Borys, XI Liceum Ogólnokształcące im. Rotmistrza Witolda Pileckiego, Białystok Poznajmy się lepiej z EFS 289 Scenariusz umożliwia pozyskanie ogólnej wiedzy o EFS oraz umiejętności aplikowania o środki na realizację projektu. Zajęcia warsztatowe opracowano w trzech modułach. Realizacja każdego z nich prowadzi do wypracowania i osiągnięcia określonych rezultatów. Prowadzący powinien przemyśleć, w jaki sposób wykorzystać czas między zajęciami, aby zwiększyć zakładane efekty warsztatów. ar I nagroda wa iusz rszta o tu KATEGORIA • Sc en E FS • 5.3 Scenariusz nr 3 Ewa Miłuch-Szewczyk, Marta Kobza Wiedza o EFS podstawą kształcenia i doskonalenia umiejętności z podstawy programowej Cel przybliżenie uczestnikom informacji o EFS znajomość pojęć typu: beneficjent, porozumienie, partnerstwo, program, działanie, poddziałanie, projekty systemowe, konkursowe, edukacyjne Adresaci nauczyciele wszystkich typów szkół i placówek oświatowych 18x Czas 18 godzin lekcyjnych (3 moduły po 6 godzin) Przydatna literatura i strony internetowe De Bono E.: „Naucz się myśleć kreatywnie”, Wydawnictwo PRIMA, Warszawa 1995 Góralski A.: „Być nowatorem: poradnik twórczego myślenia”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1990 Góralski A.: „Twórcze rozwiązywanie zadań”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1980 Hamer H.: „Klucz do efektywności nauczania”, Wydawnictwo VEDA, Warszawa 1994 290 Poznajmy się lepiej z EFS Knafel K., Żłobecki E.: „WDN. Program »Nowa Szkoła«. Materiały dla rad pedagogicznych”, Wydawnictwo CODN, Warszawa 1999 Król-Fijewska M.: „Trening asertywności”, Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Warszawa 1993 Miłuch-Szewczyk E.: „Gry twórcze”, Jelenia Góra 1999 Miłuch-Szewczyk E.: „Scenariusze lekcji twórczych”, Jelenia Góra 1999 Nalaskowski A.: „Społeczne uwarunkowania twórczego rozwoju jednostki”, Wydawnictwo UMK, Toruń 1989 Nęcka E.: „Twórcze rozwiązywanie problemów”, Wydawnictwo Impuls, Kraków 1994 Popek S.: „Aktywność twórcza dzieci i młodzieży”, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988 Szymański M.S.: „Twórczość i style poznawcze uczniów”, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1987 Tatarkiewicz W.: „Dzieje sześciu pojęć”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1975 Tokarz A.: „Rola motywacji poznawczej”, Ossolineum, Wrocław 1992 www.efs.gov.pl www.roefs.pl Materiały pomocnicze materiał pomocniczy nr 1 – mapa skojarzeniowa materiał pomocniczy nr 2 – projektowanie działań metodą projektu materiał pomocniczy nr 3 – słowniczek pojęć materiał pomocniczy nr 4 – fiszka projektu materiał pomocniczy nr 5 – karta pracy materiał pomocniczy nr 6 – podstawowe informacje o projekcie materiał pomocniczy nr 7 – instrukcja dla realizatorów projektu materiał pomocniczy nr 8 – ocena projektu materiał pomocniczy nr 9 – arkusz oceny projektu materiał pomocniczy nr 10 – plan prezentacji materiał pomocniczy nr 11 – kryteria oceny prezentacji materiał pomocniczy nr 12 – arkusz ewaluacyjny materiały typu: papier, pisaki, tablica projekcyjna, flichpart Przebieg zajęć Moduł nr 1: Europejski Fundusz Społeczny 1. Wykorzystanie zabawy do wzajemnego poznania się prowadzący każdemu zadaje pytanie o ulubiony kolor, znak zodiaku, film, dyscyplinę sportową, spędzanie czasu wolnego, kolor flagi UE itp. Poznajmy się lepiej z EFS 291 uczestnik odpowiadając podaje swoje imię i dodaje coś miłego o sobie. 2. Opracowanie kontraktu (metoda „mapa myśli”) uczestnicy piszą na małych, pojedynczych kartkach, co chcą zawrzeć w kontrakcie dzielą się na kilkuosobowe grupy, np. przez przeliczenie do czterech/pięciu w zależności od liczby osób i tworzą zespoły zgodnie z zasadą: jedynki razem, dwójki razem itd. w grupach wspólnie przeglądają kartki z opisanymi problemami i wypracowują stanowisko do kontraktu przedstawiciele grup prezentują wnioski, prowadzący zapisuje je na flipcharcie, a każdy uczestnik pod przyjętym kontraktem składa swój podpis. 3. Zapoznanie z pojęciami związanymi z EFS (materiał pomocniczy nr 1) uczestnicy pracują w parach i wymyślają skojarzenia do pojęć: ewaluacja, umiejętność, beneficjent, wskaźnik, promocja, projekt, raport, rezultat, budżet, zadanie, priorytet następnie podają propozycje i wspólnie ustalana jest hierarchia zależności pojęć w kontekście opracowywania projektu dofinansowanego z EFS prowadzący zapisuje i koryguje pomysły. 4. Wyjaśnienie celu warsztatów i wykład o EFS prowadzący podaje przygotowane przed zajęciami informacje o EFS, m.in. na co są przeznaczone środki i jakie instytucje zajmują się wdrażaniem programu w obecnej perspektywie finansowej (może być to prezentacja multimedialna). 5. Co możemy zrobić dzięki EFS? uczestnicy opracowują katalog problemów edukacyjnych do rozwiązania – praca w grupach, prezentacja, wymiana doświadczeń następnie wybierają problem do rozwiązania i wypełniają kartę projektu (materiał pomocniczy nr 2), korzystając z materiału pomocniczego nr 3 każdy zespół dzieli się z pozostałymi wypracowanymi spostrzeżeniami i przemyśleniami kolejnym zadaniem jest porównanie opracowanego projektu z fiszką projektu (materiał pomocniczy nr 4) zespoły wymieniają się doświadczeniami, a prowadzący podsumowuje zadania. Moduł nr 2: uczę się o EFS – projekt edukacyjny 1. Na jakich przedmiotach mogę uczyć o EFS? przy wykorzystaniu mapy mentalnej uczestnicy analizują problem – jakie treści i jakie umiejętności mogę rozwijać ucząc o EFS – w grupach przedmiotowych (matematyczno-przyrodnicze, humanistyczne, artystyczne itp.) 292 Poznajmy się lepiej z EFS przedstawiciel zespołu pokazuje i omawia wykonaną mapę następnie grupy pracują z wykorzystaniem karty pracy (materiał pomocniczy nr 5) zespoły prezentują opracowane zadanie i wymieniają się doświadczeniami. 2. Opracowanie projektu edukacyjnego dla uczniów każdy uczestnik indywidualnie przygotowuje działania edukacyjne, a następnie szczegółowo omawia swój pomysł uczestnicy zapoznają się ze strukturą projektu edukacyjnego (materiał pomocniczy nr 6), wybierają tematykę i treści programowe realizowane metodą projektu pracują nad projektem w parach, korzystają z materiałów pomocniczych nr 7 i 8 wszystkie pary kolejno prezentują swój projekt (materiał pomocniczy nr 10) pozostałe osoby oceniają prezentacje (materiał pomocniczy nr 11) prowadzący podsumowuje efekty pracy. Moduł nr 3: uczę się o EFS – scenariusz cyklu lekcji 1. Jakie podstawowe umiejętności mogę rozwijać, kształcić i doskonalić, ucząc o EFS? (mapa mentalna) uczestnicy indywidualnie wypisują umiejętności nabywane podczas swojego przedmiotu następnie dzielą się na zespoły (przez przeliczenie do 4) każda grupa tworzy z umiejętności obszary i przyporządkowuje je do standardów i podstawowych umiejętności kluczowych zespoły prezentują wykonane zadanie oraz wymieniają się doświadczeniami. 2. Tworzenie scenariuszy zajęć uczestnicy analizują podstawę programową kształcenia ogólnego w kontekście opracowanych umiejętności: cele ogólne i szczegółowe oraz treści ukierunkowujące aktywność ucznia następnie opracowują tematy lekcji o EFS, rozwijające umiejętności przedmiotowe i podstawowe umiejętności kluczowe w grupach tematycznych przygotowywane są scenariusze lekcji przy wykorzystaniu zasad oceniania kształtującego zespoły prezentują swoje scenariusze, a pozostali uczestnicy dokonują oceny metodą PMI (szukają plusów, minusów i tworzą osobną rubrykę na rzeczy interesujące, czyli wszystko co nie jest ani pozytywne, ani negatywne, ale wiąże się z naszą decyzją). 3. Podsumowanie warsztatów za pomocą techniki świateł drogowych (czerwony – muszę wiedzę usystematyzować, żółty – sprawdzić wszystko w praktyce, zielony – mam wiedzę i wiem, jak ją wykorzystam) uczestnicy wypełniają arkusze ewaluacyjne (materiał pomocniczy nr 12). Poznajmy się lepiej z EFS 293 Materiał pomocniczy nr 1 Mapa skojarzeniowa ewaluacja projekt umiejętność raport beneficjent rezultat budżet zadanie wskaźnik promocja priorytet program 1 Materiał pomocniczy nr 2 Projektowanie działań metodą projektu Problemy Cel Priorytet 2 Diagnoza Beneficjent Rezultaty Wskaźniki Zadania Promocja Budżet Ewaluacja Monitorowanie Porozumienie Partnerstwo 294 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 3 Słowniczek pojęć Przygotowując słowniczek pojęć, można skorzystać ze stron internetowych np. www.funduszeeuropejskie.gov.pl lub ze słowniczka zamieszczonego w publikacji (s. 10-14). Przykładowe hasła: 3 Analiza SWOT – metoda pozwalająca przeanalizować atuty i słabości regionu, przedsiębiorcy, sektora gospodarki wobec szans i zagrożeń stwarzanych przez otoczenie. Skrót SWOT pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: strengths (mocne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse), threats (zagrożenia). Beneficjent – osoba lub organizacja korzystająca z publicznych środków wspólnotowych i krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji podjętej przez właściwego ministra, instytucję pośredniczącą lub przez wojewodę. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) – fundusz, którego zadaniem jest zmniejszanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionów należących do Unii Europejskiej. Współfinansuje realizację celów polityki strukturalnej Unii, w szczególności udziela wsparcia inwestycjom produkcyjnym, rozwojowi infrastruktury, małym i średnim przedsiębiorstwom oraz lokalnym inicjatywom rozwojowym. Ewaluacja – ocena realizacji programu, jego faktycznych rezultatów w stosunku do wcześniejszych założeń – oczekiwanych efektów. Koszty kwalifikowalne – wydatki, których poniesienie jest merytorycznie uzasadnione i spełniają określone kryteria wyznaczone przez instytucję zarządzającą programem operacyjnym. Płatność – określona wielkość środków w ramach pomocy finansowej, wypłacana przez Komisję Europejską do instytucji płatniczej na podstawie wniosku o płatność. Projekt – przedsięwzięcie realizowane w ramach danego działania, będące przedmiotem umowy o dofinansowanie między beneficjentem a instytucją zarządzającą bądź instytucją wdrażającą. Raport końcowy (sprawozdanie końcowe) – powinien być przedłożony w ciągu sześciu miesięcy od ostatniej płatności dokonanej przez instytucję płatniczą. Rezultaty – efekty zrealizowanego projektu, dostarczają informacji o zmianach, jakie nastąpiły w wyniku wdrożenia projektu u beneficjentów, bezpośrednio po uzyskaniu przez nich wsparcia. Wskaźniki monitorowania – miara celów, jakie mają zostać osiągnięte, zaangażowanych zasobów, uzyskanych produktów, efektów oraz innych zmiennych (ekonomicznych, społecznych, osobowych), odnoszących się do programu operacyjnego, priorytetów operacyjnych i działań. Wskaźniki wpływu, oddziaływania – odnoszą się do danego projektu i wykraczają poza natychmiastowe efekty, np. wpływ projektu na sytuację społeczną w pewnym okresie od jego zakończenia. Partnerstwo publiczno-prywatne – współpraca podmiotu publicznego i partnera prywatnego, służąca realizacji zdania publicznego. Poznajmy się lepiej z EFS 295 Materiał pomocniczy nr 4 Fiszka projektu edukacyjnego Temat projektu Zadania dla uczniów 4 Jakie umiejętności z podstawy programowej rozwija projekt? Jakie treści z podstawy programowej zostaną poznane? Formy prezentacji projektu Jakie sposoby poznania wykorzysta uczeń? Sposoby i formy oceny projektu Materiał pomocniczy nr 5 Tabela treść programowa umiejętność klasa propozycja problemu do analizy (temat lekcji) 5 Materiał pomocniczy nr 6 Podstawowe informacje o projekcie Temat Cel ogólny projektu 6 Założenia projektu Dla kogo projekt jest przeznaczony? Planowane efekty projektu Jakie umiejętności kluczowe będzie rozwijać projekt? Realizatorzy projektu i ich kwalifikacje Sposób prezentacji projektu Sposób ewaluacji projektu Kryteria oceny (arkusz oceny projektu dla uczniów) Budżet projektu 296 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 7 Instrukcja dla realizatorów projektu Zadania do realizacji dla grup Terminy konsultacji Osoby udzielające konsultacji Terminy realizacji zadań etapowych 7 Materiał pomocniczy nr 8 Ocena projektu Na początku realizacji projektu należy ustalić z uczniami sposób wystawiania ocen, np. po realizacji jednej trzeciej zadań lub na zakończenie pracy. Uczniowie muszą być również świadomi, co będzie oceniane i jak opinia o poszczególnych elementach będzie ważyła na końcowej ocenie projektu. 8 Ocenianiu mogą podlegać: umiejętności merytoryczne przygotowanie sprawozdania innowacyjność projektu wykazana inicjatywa praktyczny aspekt projektu przygotowanie oraz przeprowadzenie prezentacji umiejętność logicznego i zrozumiałego argumentowania. Na ocenę końcową powinny składać się następujące elementy: 1. Ocena projektu – 50% umiejętność pracy w zespole oryginalność, innowacyjność praktyczne lub teoretyczne umiejętności w pracy nad projektem stopień uzyskania zamierzonych celów 2. Ocena prezentacji i sprawozdania – 30% plan, logika argumentów, czytelność język, prezentacje graficzne, brak błędów przejrzystość wstępu i wniosków 3. Ocena przedsiębiorczości – 20% pracowitość, inicjatywa, zaangażowanie dodatkowa lektura lub badania Ocenianie może przybrać dwojaką postać: 1. Samoocena – uczniowie sami różnicują ocenę między sobą. Uczestnicy danej grupy: ustalają przed rozpoczęciem pracy, że dzielą ocenę równo bez względu na wkład pracy i wyniki dzielą między siebie zadania cząstkowe tak, aby były one porównywalnie trudne i pracochłonne ustalają własne kryteria zróżnicowania ocen przy samoocenie po zdaniu wykonanego zadania nauczyciel przyznaje grupie ocenę w skali procentowej. Poznajmy się lepiej z EFS 297 8 2. Ocena prac pozostałych grup – może być dokonana przez całą klasę lub wybrane jury. Ocenie powinno podlegać szereg elementów takich, jak: opis projektu i praca w grupie raport efekt końcowy projektu prezentacja. Materiał pomocniczy nr 9 Arkusz oceny projektu Lp. Kryterium Punktacja Etap I 9 1. Samodzielność w doborze tematu 2. Wyznaczenie zakresu i zadań istotnych dla uczniów 3. Planowanie pracy 4. Praca w zespole 5. Terminowość i odpowiedzialność 6. Dobór źródeł informacji 7. Samoocena Razem Etap I Etap II 1. Wprowadzenie koniecznych zmian w przygotowanej pracy 2. Uzasadnienie wybranej ścieżki postępowania 3. Korzystanie z różnorodnych źródeł informacji 4. Praca w zespole 5. Uczestnictwo w konsultacjach 6. Terminowość i odpowiedzialność 7. Samoocena Razem Etap II Etap III – prezentacja projektu 1. Logika układu prezentacji 2. Efektywność przedstawienia tematu 3. Właściwa terminologia 4. Wykorzystanie środków wspomagających prezentację 5. Dobór informacji do prezentacji 6. Płynność prezentacji 7. Obrona własnych poglądów – odpowiedzi na pytania uzupełniające 8. Samoocena Razem Etap III Razem wyniki punktacji 298 Poznajmy się lepiej z EFS Punktacja Materiał pomocniczy nr 10 Plan prezentacji 10 1. Wprowadzenie – prezentujący wyjaśnia cel spotkania i zagadnienia, które chciałby słuchaczom przedstawić. 2. Motywacja – należy przekonać słuchaczy, dlaczego warto wysłuchać prezentacji (określić korzyści i wiedzę, jaką można dzięki niej zdobyć). 3. Plan spotkania – jego przedstawienie umożliwi słuchaczom nadążanie za tokiem prezentacji i skłoni ich do aktywnego uczestnictwa w prezentacji. 4. Treść podzielona na części – przedstawienie głównych tez wystąpienia, a następnie dokonanie szczegółowej analizy problemu. Wyróżnienie każdej części omawianego zagadnienia i zmiana osób prezentujących zapobiegnie monotonii prezentacji. 5. Przejścia do następnych części – konstrukcja i ciąg prezentacji powinny być spójne i logiczne, należy więc zwrócić uwagę na związki występujące pomiędzy poszczególnymi częściami. 6. Zakończenie – jeżeli problem jest jednoznaczny i nie budzi kontrowersji, można podać wnioski płynące z projektu. Jeśli jednak spodziewamy się, że słuchacze mogą mieć wątpliwości i zastrzeżenia, warto pokazać pewne kontrowersyjne aspekty problemu i spróbować odeprzeć krytykę, zanim pojawi się w czasie zadawania pytań i dyskusji. 7. Wnioski – należy raz jeszcze powtórzyć główne tezy oraz przedstawić, dlaczego prezentowany projekt jest ważny i wartościowy zarówno dla prezentujących, jak i słuchaczy. Materiał pomocniczy nr 11 Kryteria oceny prezentacji Lp. 11 Pytania 1. Czy prezentacja miała wyraźne wprowadzenie, rozwinięcie i zakończenie? 2. Czy prezentacja mieściła się w wyznaczonym czasie? 3. W jakim stopniu wszyscy członkowie grupy byli zaangażowani w prezentację? 4. Czy występujące osoby mówiły w sposób zrozumiały? 5. Czy wystąpienie skupiały uwagę i wywoływały zainteresowanie słuchaczy? Punktacja (0-3) Razem Poznajmy się lepiej z EFS 299 Materiał pomocniczy nr 12 Arkusz ewaluacyjny 12 Bardzo proszę o ocenę moich zajęć. Państwa opinia będzie dla mnie informacją zwrotną, którą wykorzystam do doskonalenia własnego warsztatu oraz opracowania raportu. Lp. Pytanie do uczestnika tak 1. Przeprowadzone szkolenie było potrzebne 2. Tematyka szkolenia odpowiadała moim oczekiwaniom 3. Zawartość merytoryczna była wystarczająca 4. Forma przekazu treści była ciekawa i rzeczowa 5. Zajęcia poprowadzone były sprawnie i efektywnie 6. Atmosfera spotkania była twórcza i miła 7. Proponowana tematyka warsztatów była celowa 8. Przygotowany materiał ćwiczeniowy jest przydatny 9. Wiedza i umiejętności są do wykorzystania w praktyce 10. Stworzono warunki do wymiany doświadczeń 11. Zajęcia sprzyjały indywidualnej aktywności 12. Warunki pobytu i szkolenia były na dobrym poziomie 13. Tematyka i cele warsztatów są zgodne z projektem Razem 300 Poznajmy się lepiej z EFS raczej tak raczej nie nie Podczas szkolenia uczestnicy zapoznają się z budową matrycy logicznej, na której oparta jest konstrukcja formularza wniosku projektowego, jaki należy wypełnić, ubiegając się o dotację z EFS. Prawidłowe konstruowanie matrycy ma istotne znaczenie dla stworzenia koncepcji wniosku, a także sprawnej i prawidłowej realizacji projektu. Możliwe jest zrealizowanie warsztatów w pracowni komputerowej z dostępem do internetu, jak i bez takiego wyposażenia. Po przedstawieniu tematu przez prowadzącego, uczestnicy mają czas na wykonanie ćwiczeń aktywizujących, które umożliwiają praktyczne wykorzystanie nabytej wiedzy i umiejętności. ar II nagroda wa iusz rszta o tu E FS • 5.4 KATEGORIA • Sc en Scenariusz nr 4 Marta Janas Wykorzystać szansę, czyli skorzystać ze środków EFS Cel uzyskanie wiedzy o możliwościach pozyskiwania środków z EFS dla potrzeb projektów szkolnych i środowiskowych wykształcenie umiejętności sporządzania i zarządzania projektami Adresaci nauczyciele szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych 6x Czas 6 godzin lekcyjnych Przydatne strony internetowe www.efs.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.mapadotacji.gov.pl Materiały pomocnicze materiał pomocniczy nr 1 – propozycja kontraktu materiał pomocniczy nr 2 – wykład Poznajmy się lepiej z EFS 301 materiał pomocniczy nr 3 – tabela do uzupełnienia materiał pomocniczy nr 4 – przykłady dobrych praktyk materiał pomocniczy nr 5 – etapy przygotowywania projektu materiał pomocniczy nr 6 – karty pracy materiał pomocniczy nr 7 – wybrane elementy etapu analiz materiał pomocniczy nr 8 – karta pracy (rozsypanka) materiał pomocniczy nr 9 – zarządzanie projektem materiał pomocniczy nr 10 – karta pracy materiał pomocniczy nr 11 – ankiety ewaluacyjne sprzęt i materiały typu: rzutnik, komputery z dostępem do internetu, drukarki, tablica korkowa i zwykła, identyfikatory, papier, flamastry Przebieg zajęć Moduł nr 1: wprowadzenie do tematu 1. Część wstępna (15 min) uczestnicy wchodząc do sali otrzymują identyfikatory z symbolem EFS i wpisują na nich swoje imię siedząc w kręgu (wokół stołu lub koliście ustawionych stolików), każdy uczestnik podaje swoje imię i krótko określa (jedno, dwa zdania), dlaczego wziął udział w szkoleniu prowadzący notuje wypowiedzi i umieszcza je na tablicy korkowej następnie proponuje zawarcie kontraktu, sformułowane wspólnie z uczestnikami reguły zapisuje na tablicy (materiał pomocniczy nr 1). 2. Wprowadzenie do tematu: rola Unii Europejskiej we współczesnym świecie oraz historia EFS (30 min) prowadzący przeprowadza wykład o historii UE oraz zasadach finansowania przedsięwzięć z EFS (można skorzystać z materiału pomocniczego nr 2 lub samodzielnie przygotować informacje) w zależności od posiadanego wyposażenia zajęcia można uatrakcyjnić prezentując, materiały za pomocą rzutnika, pokazać informacje dostępne na stronach internetowych lub wspólnie z uczestnikami odczytać fragmenty wybranych dokumentów. Moduł nr 2: dlaczego EFS? 1. Prowadzący przed zajęciami sam wybiera i przygotowuje informacje, które będą omawiane w ramach tego modułu każda osoba musi otrzymać wydrukowane materiały ćwiczenie można także przeprowadzić w pracowni komputerowej w programie odpowiednim do umiejętności uczestników. 302 Poznajmy się lepiej z EFS 2. Uczestnicy losują karteczki z numerem priorytetu programu operacyjnego realizującego EFS (w perspektywie finansowej 2014-2020 będzie to „Wiedza, Edukacja, Rozwój”) i dzielą się na grupy zgodnie z wylosowanym numerem. Na odwrocie kartek znajduje się opis oraz wysokość unijnych i krajowych środków przeznaczonych na realizację danego priorytetu. Jeśli jest możliwość pracy z komputerem z dostępem do internetu, wówczas grupy same szukają informacji (karteczka z numerem bez opisu). 3. Wybrani liderzy prezentują pozostałym uczestnikom dany priorytet i wpisują informacje do tabeli finansowej (materiał pomocniczy nr 3). Moduł nr 3: przykłady dobrej praktyki – projekty współfinansowane z EFS 1. Przed zajęciami prowadzący prosi o zebranie informacji o projektach realizowanych w szkole bądź środowisku (może to być zadanie domowe na module nr 2) lub uczestnicy szukają informacji w internecie. 2. Następnie dzielą się posiadanymi doświadczeniami lub wiedzą o projektach współfinansowanych ze środków EFS. 3. Prowadzący wzbogaca informacje o przykłady dobrych praktyk (materiał pomocniczy nr 4), podaje przydatne strony internetowe o EFS i wyjaśnia korzystanie z zawartych na nich informacji w opracowywaniu projektu (materiał pomocniczy nr 5). 4. Uczestnicy w parach analizują karty pracy (materiał pomocniczy nr 6) pod kątem działań i wysokości dofinansowania. Uwaga: praca w pracowni komputerowej z dostępem do internetu przyśpiesza realizację tego ćwiczenia. Moduł nr 4: wybrane etapy przygotowania projektu 1. Wykład na temat etapów tworzenia projektu prowadzący omawia drzewo problemów i celów, matrycę logiczną i propozycję kosztorysu na przykładzie wybranego przez siebie projektu (materiał pomocniczy nr 7) można wzbogacić wykład kolorowymi schematami drzew i matrycy na papierze bądź na komputerach w wybranym programie dostępnym dla uczestników prowadzący wyjaśnia, że przygotowanie projektu wymaga znajomości procedur wdrażania programów operacyjnych, wpisania się w realizowane działania (poddziałania) oraz zgodności z innymi projektami wdrażanymi na tym samym obszarze i dla tej samej grupy docelowej. 2. Ćwiczenie utrwalające rozumienie konstrukcji matrycy logicznej uczestnicy w parach uzupełniają schemat matrycy logicznej w formie uporządkowania rozsypanki na polach schematu (materiał pomocniczy nr 8). Poznajmy się lepiej z EFS 303 3. Omówienie pracy chętne osoby prezentują swoje rozwiązania, pozostali mogą komentować w przypadku braku lub błędnego rozwiązania prowadzący podaje prawidłowe wpisy do schematu. Moduł nr 5: zarządzanie projektem 1. Zasady zarządzania projektem (materiał pomocniczy nr 9) prowadzący omawia zasady w formie pogadanki uczestnicy dyskutują na temat organizacji zespołu projektowego, zasad pracy i roli kierownika projektu. 2. Praktyczne ćwiczenie utrwalające wiedzę – w parach lub indywidualnie (materiał pomocniczy nr 10) prowadzący przedstawia wybrany przez siebie problem, np. bezrobocie wśród młodzieży kończącej edukację w małym mieście, dzieci i młodzież wałęsająca się po osiedlu itp. uczestnicy prezentują swoje rozwiązania, a pozostali oceniają propozycje kolegów w przypadku braku lub błędnych koncepcji prowadzący podaje propozycje rozwiązań. Moduł nr 6: ewaluacja i zakończenie zajęć 1. Prowadzący szkolenie wspólnie z uczestnikami przeprowadza podsumowanie warsztatów, odwołując się do jego celów. 2. Uczestnicy odczytują kartki ze swoimi oczekiwaniami i oceniają stopień ich spełnienia. 3. Na zakończenie wypełniają ankiety ewaluacyjne (materiał pomocniczy nr 11). Materiał pomocniczy nr 1 Propozycje kontraktu 1 1. Uczestniczymy tylko w całości szkolenia. 2. Szanujemy zdanie innych i nie przerywamy nikomu wypowiedzi. 3. Nie oceniamy i nie krytykujemy innych. 4. Uczestniczymy aktywnie w zajęciach. 5. Jesteśmy punktualni. Przestrzegamy harmonogramu zajęć. 6. Wyłączamy telefony podczas zajęć. 304 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 2 Ocena projektu 2 „Unia Europejska (skrót UE) – gospodarczo-polityczny związek demokratycznych państw europejskich. Unia Europejska powstała 1 listopada 1993 na mocy Traktatu z Maastricht jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej. (…). Unia Europejska jako organizacja międzynarodowa funkcjonuje od 1 grudnia 2009. Od 1 lipca 2013 w skład UE wchodzi 28 państw. Proces integracji wykracza poza ściśle określone ramy geograficzne Europy. W określeniu europejskości Unii naczelną rolę odgrywają czynniki historyczne i kulturowe oraz wspólna tożsamość i identyfikacja z wartościami demokratycznymi. Początkiem powojennej integracji europejskiej było powstanie w 1952 r. Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. W 1958 r. została utworzona Europejska Wspólnota Gospodarcza i to jej bezpośrednią następczynią jest Unia Europejska. Od czasu wejścia w życie traktatu lizbońskiego, tj. 1 grudnia 2009 r., podstawę prawną funkcjonowania stanowią: Traktat o Unii Europejskiej, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. (…) Duże znaczenie dla unijnego porządku prawnego ma też Karta Praw Podstawowych. Prawem wiążącym są także umowy międzynarodowe z państwami trzecimi (w tym układy stowarzyszeniowe), których stroną były Wspólnota Europejska i Unia Europejska. Dokończeniem acquis Unii są akty prawa wtórnego powstałe w oparciu o Traktaty i umowy międzynarodowe. Unia Europejska stanowi przypadek sui generis („szczególnego rodzaju”) w stosunkach międzynarodowych, jest tworem, który nigdy wcześniej nie istniał w historii powszechnej i był nieznany historii stosunków międzynarodowych. Do grudnia 2009 r. UE była kombinacją struktur ponadnarodowych (ponadpaństwowych, uwspólnotowionych) oraz międzyrządowych (międzynarodowych). Posiada cechy zarówno organizacji międzynarodowej (przy czym Unia Europejska do 2009 r. nie była nawet organizacją międzynarodową w prawnym tego słowa znaczeniu), jak i konfederacji czy nawet państwa federalnego. Wśród teoretyków prawa, politologii i stosunków międzynarodowych trwa spór, za co dokładnie można uznać Unię. Federaliści doszukują się w niej państwa federacyjnego lub konfederacji. Zwolennicy koncepcji Europy ojczyzn wykazują, że jest to tylko współpraca między państwami, a więc bliższa organizacji międzynarodowej. Ścierają się zarówno odrębne wizje poszczególnych państw członkowskich, jak i doktryn politycznych. Proces ten dodatkowo związany jest z powstawaniem inicjatyw, które były realizowane wewnątrz Wspólnot (w ramach zasady wzmocnionej współpracy i elastyczności) bądź obok, a które to stawały się ostatecznie częścią dorobku prawnego Unii Europejskiej i zalążkiem nowych polityk współpracy (np. układ z Schengen, Unia Gospodarczo-Walutowa). Najbardziej zawiły był status osobnych organizacji międzynarodowych powołanych przez część lub wszystkich członków UE (Unia Zachodnioeuropejska, Europejska Agencja Kosmiczna, Rada Europy), które w swych działaniach uzupełniają i wspomagają polityki prowadzone w ramach Unii Europejskiej, a przez co niesłusznie są z nią mylone. Zastanawiano się, jak te odrębne organizacje umieścić w skomplikowanej strukturze prawnej zintegrowanego kontynentu europejskiego i jak umieścić prawo Unii w prawie międzynarodowym. (…) Poznajmy się lepiej z EFS 305 2 Unia Europejska jest unikatową formą tego typu na arenie międzynarodowej, mającą ok. 30% udziału, w światowym PKB. Rola Unii Europejskiej jako światowego mocarstwa w polityce zagranicznej wzrasta, tworzone są unijne placówki dyplomatyczne, a sama UE jest członkiem m.in.: Światowej Organizacji Handlu, G8 i G20. Ciągle jednak głównymi aktorami i reżyserami polityki zagranicznej UE są państwa członkowskie, a nie ośrodki ponadnarodowe. Od lat 90. XX wieku wzrasta też wojskowy aspekt Unii Europejskiej, oparty początkowo na powstałej w latach 40. XX wieku Unii Zachodnioeuropejskiej, a którego obecnie główny trzon stanowi wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony. Najnowszą polityką UE jest polityka kosmiczna. (…) Kompetencje wyłączne to kompetencje, w których pierwszeństwo posiada Unia i jej instytucje. Państwa mogą podjąć działania za uprzednią zgodą UE. Są to: funkcjonowanie rynku wewnętrznego, unia celna, polityka monetarna krajów, które przyjęły walutę euro, zasoby morskie i polityka rybołówstwa, wspólna polityka handlowa. Kompetencje dzielone to kompetencje, w których Unia i państwa członkowskie wspólnie stanowią prawo, lecz tylko tam, gdzie Unia nie korzystała ze swoich kompetencji lub zaprzestała z nich korzystać (…). Są to: wspólny rynek, polityka społeczna (w zakresie spraw wymienionych w Traktacie), spójność ekonomiczna, społeczna i terytorialna, rolnictwo i połów ryb (wyłączając morskie zasoby), ochrona środowiska, ochrona konsumencka, transport, sieci, drogi i połączenia transeuropejskie, energia, przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, ochrona zdrowia i bezpieczeństwo publiczne (w zakresie spraw wymienionych w Traktacie). Kompetencje wspomagające mają charakter koordynujący, wspierający i uzupełniający jednak bez harmonizacji prawa w tych obszarach. Są to: ochrona i polepszanie ludzkiego zdrowia, przemysł, kultura, turystyka, edukacja, młodzież, sport i doradztwo zawodowe, ochrona obywatelska, współpraca administracyjna. (…) Szczególnymi kompetencjami posługuje się wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. Niewymieniona z nazwy w określonych kompetencjach jest polityka w zakresie badań, rozwoju technologicznego oraz przestrzeni kosmicznej”. Źródło: Wikipedia Historia EFS „Istnienie i działalność Europejskiego Funduszu Społecznego (polska nazwa pochodzi od European Social Fund) datuje się od 1957 roku, kiedy to, na mocy artykułu 123 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą, został powołany do życia. Początkowo, był jednym z czterech funduszy strukturalnych obok Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Finansowego Instrumentu Orientacji Rybołówstwa. Od 2007 roku, mianem funduszy strukturalnych określa się Europejski Fundusz Społeczny (EFS) oraz Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR). W początkowej fazie działalności EFS funkcjonował na zasadzie refundacji połowy kosztów szkoleń zawodowych, które ponosiły państwa członkowskie Unii Europejskiej. Z Funduszu przyznawano również granty oraz zasiłki dla pracowników, którzy decydowali się na przesiedlenie w celu zatrudnienia w innym regionie. Przyznawano zasiłki tym, których zakłady pracy restrukturyzowały się, obniżając jednocześnie pensje pracowników. Państwami, których obywatele w pierwszym okresie (tj. do 1970 roku) skorzystali najwięcej, były Włochy i Niemcy. W 1971 roku EFS poddano gruntownej reformie, by sprostać nowym wyzwaniom rynku pracy i pomóc w walce z rosnącym bezrobociem. Od tego momentu działalność EFS objęła również wspieranie sektora prywatnego i państwowego oraz działalność z zakresu dostosowania infrastruktury i miejsc pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. Finansowaniu podlegać zaczęły także całe projekty oraz programy mające na celu aktywizację zawodową młodzieży. Gałęziami gospodarki, które odniosły największe korzyści w tym okresie, były branża tekstylno-odzieżowa i rolnictwo. 306 Poznajmy się lepiej z EFS 2 Kolejne większe zmiany miały miejsce w 1983 roku, po gwałtownym wzroście bezrobocia w roku 1982. Modyfikacji poddano wówczas głównie programy, których działanie było ukierunkowane na pomoc dla ludzi młodych – poniżej 25 roku życia. W ramach tychże programów finansowano szkolenia zawodowe oraz praktyki, jak również tworzenie nowych miejsc pracy dla młodzieży z nieperspektywicznych pod względem gospodarczym regionów. W roku 1988 podwojono budżet EFS oraz włączono go do całościowej polityki strukturalnej Wspólnoty Europejskiej. W 1994 roku do zadań EFS dołączono promowanie równych szans dla kobiet w pracy, promowanie zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz osób, którym zagraża wykluczenie społeczne, a także wspieranie wkraczania osób młodych po raz pierwszy na rynek pracy. Polska korzysta z możliwości, które stwarza EFS od 2004 roku, czyli od momentu naszego przystąpienia do Unii Europejskiej. Zakończono realizację ok. 4,5 tysiąca projektów. Około 3,5 tysiąca jest w trakcie realizacji. Od chwili rozpoczęcia realizacji pierwszych projektów do chwili obecnej, z którejś spośród dostępnych form pomocy skorzystało ponad milion Polaków. Przeważającą większość tej liczby stanowią osoby bezrobotne oraz zagrożone wykluczeniem społecznym. Skorzystali też pracownicy, którzy dzięki projektom realizowanym w ramach EFS podwyższali swoje kwalifikacje zawodowe. EFS jest funduszem, któremu przyświeca cel pomocy ludziom pracy. Zarówno tym, którzy pracują, jak i osobom pozostającym bez zatrudnienia. Wśród nich EFS dostrzega grupy, do których adresuje pomoc w ramach swoich programów. Dzieli zatem bezrobotnych według wieku, kwalifikacji, stopnia dostępu do możliwości zatrudnienia i wychodzi im naprzeciw. Specyfika programów operacyjnych jest każdorazowo warunkowana aktualną sytuacją na rynku pracy i w gospodarce. Cele EFS i zasady działania Funduszu omawia Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 lipca 1999 roku w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego (1784/ 1999/ WE): 1. Aktywna polityka rynku pracy, czyli przeciwdziałanie i zapobieganie bezrobociu, a zwłaszcza zjawisku długotrwałego pozostawania bez pracy wśród mężczyzn, jak i kobiet. Aktywna polityka na rynku pracy ułatwia ponowną integrację długotrwale bezrobotnych z rynkiem pracy, a także wspiera integrację zawodową osób młodych oraz ludzi powracających na rynek pracy. 2. Przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego, czyli działania prowadzące do ograniczenia zjawiska marginalizacji społecznej i przygotowanie ludzi narażonych na wykluczenie społeczne do wejścia na rynek pracy. W tym obszarze istotne jest również utrzymanie zatrudnienia lub powrotu do czynnego życia zawodowego. Wsparcie jest przeznaczone dla osób, które ze względu na trudną sytuację życiową nie umieją odnaleźć się na rynku pracy. 3. Kształcenie ustawiczne, które z założenia ma ułatwiać i polepszać dostęp do rynku pracy oraz integrację z rynkiem pracy przez podwyższenie i utrzymanie potencjału zawodowego osób oraz promowanie mobilności zawodowej, przez zwiększanie dostępu do szkoleń zawodowych, edukacji, w tym doradztwa. 4. Doskonalenie kadr gospodarki (promocja potencjału adaptacyjnego) oraz rozwój przedsiębiorczości – w założeniach tego celu mieści się promocja wykwalifikowanej, przeszkolonej i zdolnej do adaptacji do zmiennych warunków rynku pracy kadry pracowniczej. Ponadto wspiera się innowacyjność i potencjał adaptacyjny w zakresie organizacji pracy, rozwijania przedsiębiorczości oraz warunków sprzyjających tworzeniu nowych miejsc pracy i podwyższaniu kwalifikacji, rozwój potencjału ludzkiego w sferze badań, nauki i technologii. Poznajmy się lepiej z EFS 307 2 5. Zwiększanie dostępu i uczestnictwa kobiet na rynku pracy oraz możliwość rozwijania kariery zawodowej, ponadto zwiększenie dostępu kobiet do nowych miejsc pracy. W punkcie tym zawiera się również pomoc w uruchamianiu działalności gospodarczej, a także w działaniach zakładających zmniejszenie dysproporcji i dyskryminacji płciowej zarówno w pionowych, jak i poziomych strukturach rynku pracy. EFS jest podstawowym narzędziem Unii Europejskiej, którego działania skierowane są na walkę z bezrobociem, wyrównywanie szans w dostępie do zatrudnienia różnych grup społecznych, a także doskonalenie kadr pracowniczych w ramach szkoleń”. Źródło: www.wup.mazowsze.pl Materiał pomocniczy nr 3 Uzupełnij tabelę finansową Priorytet 3 Nr Nazwa Ogółem 308 Poznajmy się lepiej z EFS Wkład wspólnotowy [euro] Wkład krajowy [euro] Ogółem [euro] Materiał pomocniczy nr 4 Przykład nr 1 4 Nazwa projektu: Rozwijanie kompetencji kluczowych szansą na lepsze perspektywy zawodowe Program: Kapitał Ludzki Priorytet: IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Działanie: 9.1 Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych świadczonych w systemie oświaty Beneficjent: powiat Ostrowiecki / LO nr IV im. C. K. Norwida Wartość projektu: 178 134,88 złotych Dofinansowanie UE: 151 414,65 złotych W programie skierowanym na potrzeby uczniów, ich rodziców i nauczycieli uczestniczyło 170 osób. Głównym celem projektu było wyrównanie szans edukacyjnych uczniów o utrudnionym dostępie do edukacji, poprzez zorganizowanie dodatkowych zajęć pozalekcyjnych ukierunkowanych na rozwój kompetencji kluczowych, ze szczególnym uwzględnieniem języków obcych i nauk matematyczno-przyrodniczych. Ponadto dzięki projektowi zmodernizowano pracownię językową oraz jej wyposażenie. Przeprowadzono 482 godziny zajęć dydaktycznych wyrównujących braki edukacyjne z matematyki, biologii, języka angielskiego i niemieckiego oraz 438 godzin zajęć doskonalących wiedzę i umiejętności w zakresie tych samych przedmiotów. Przeszkolono 80 uczniów z języka angielskiego, 40 z języka niemieckiego, 40 z biologii i 70 z matematyki. Projekt umożliwił polepszenie jakości usług edukacyjnych, uzupełnienie i rozszerzenie podstawowej oferty edukacyjnej szkoły, zwiększenie efektywności nauczania kompetencji kluczowych z punktu widzenia dalszej ścieżki edukacyjnej i potrzeb rynku pracy oraz zmniejszenie liczby uczniów, którzy w ramach egzaminu maturalnego uzyskali najniższe wyniki w odniesieniu do całkowitej liczby uczniów przystępujących do tego egzaminu. Źródło: www.efs.gov.pl Poznajmy się lepiej z EFS 309 4 Przykład nr 2 Nazwa projektu: Akademia Młodego Biznesmena Program: Kapitał Ludzki Priorytet: VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie: 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia Beneficjent: Fundacja „Regionalny Instytut Społeczno-Ekonomiczny” Wartość projektu: 1 600 312,00 złotych Dofinansowanie UE: 1 360 265,20 złotych Uczestnikami projektu jest młodzież do 25 roku życia, nieaktywna zawodowo, ucząca się, dla której główną przeszkodą w założeniu własnej firmy jest brak środków finansowych oraz brak wiedzy na temat procedur związanych z założeniem i prowadzeniem działalności gospodarczej. Realizując projekt, Fundacja RISE postanowiła także wspomóc osoby znajdujące się w gorszym położeniu – posiadające orzeczenie o niepełnosprawności oraz zamieszkujące tereny wiejskie. Do tej pory przeszkolono 88 osób. Podczas szkoleń uczestnicy zaznajomili się z tematyką związaną z podstawami prawnymi otwierania i prowadzenia działalności gospodarczej, poznali również zasady analizy ekonomicznej, podstawy rachunkowości, marketingu działalności gospodarczej oraz zarządzania projektem inwestycyjnym. Każdy z biznesplanów złożonych przez uczestników został poddany najpierw ocenie formalnej, a po jej pozytywnym przejściu – ocenie merytorycznej dokonanej przez Komisję Oceny Wniosków. Na tej podstawie wyłoniono dwadzieścia pięć najlepszych pomysłów na biznes i rozdano dotacje: 40 tys. zł, 20 tys. zł i wsparcie pomostowe na okres roku po 1126 złotych miesięcznie. Celem głównym projektu jest kreowanie postaw przedsiębiorczych oraz wzrost poziomu samozatrudnienia w województwie podlaskim. Projekt ma również na celu wsparcie w postaci szkoleń i doradztwa indywidualnego i grupowego oraz wsparcie w postaci przyznania środków finansowych na rozwój przedsiębiorstwa. Źródło: www.efs.gov.pl 310 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 5 Etapy przygotowania projektu 5 1. Etap analiz: ustalenie kogo projekt będzie dotyczył wybór głównego problemu, do którego projekt powinien się odnieść określenie działań prowadzących do osiągnięcia zamierzonego celu, przy założonych środkach wybór strategii. 2. Etap planowania: stworzenie matrycy logicznej ustalenie harmonogramu działań opracowanie budżetu. Materiał pomocniczy nr 6 Karty pracy Przykład nr 1 6 Chcesz zrealizować projekt współfinansowany z EFS. Zastanów się i uzupełnij informacje: 1. Gdzie chcesz realizować projekt? na terenie kraju czy województwa 2. W jakiej dziedzinie chcesz realizować projekt? edukacja – opracowywanie i realizacja programów nauczania 3. Do jakiej kategorii beneficjentów należysz? instytucje oświatowe 4. Możliwe działanie/a (uzupełnij): Przykład nr 2 Chcesz zrealizować projekt współfinansowany z EFS. Zastanów się i uzupełnij informacje: 1. Tytuł projektu: Rozwój kadry nowoczesnej edukacji 2. Miejsce realizacji: na terenie kraju lub województwa 3. Dziedzina: edukacja – rozwój edukacji i zasobów ludzkich 4. Podmiot uprawniony: szkoły, uniwersytety i instytucje prowadzące działalność edukacyjną lub badawczą (jednostki badawczo-naukowe) 5. Możliwe działanie i wysokość (uzupełnij): Poznajmy się lepiej z EFS 311 Materiał pomocniczy nr 7 7 Wybrane elementy etapu analiz Projekt współfinansowany z EFS musi rozwiązywać określony problem, a jego realizacja polega na wykonaniu działań w zaplanowanym czasie z wykorzystaniem określonych zasobów (ludzkich, rzeczowych i finansowych). Cechą wyróżniającą powinna być niepowtarzalność i atrakcyjność. Prowadzący warsztaty dokonuje analizy wybranego przez siebie problemu. Po omówieniu drzewa problemów i drzewa celów wspólnie z uczestnikami warsztatów opracowuje matrycę logiczną i propozycje projektu. 1. Drzewo problemów Przygotowanie projektu rozpoczyna się od identyfikacji problemu. Drzewo problemów stanowi całościową ilustrację bieżącej sytuacji. Narzędzie to pozwala na ustalenie głównego problemu, którego usunięcie ma być istotą projektu. Schemat działania: wynotowanie wszystkich problemów ustalenie związków przyczynowo-skutkowych umieszczenie „na górze” drzewa skutków, a na dole przyczyn wpisanie problemów oraz ustalenie problemu głównego (wąskie gardło). 2. Drzewo celów Aby zrealizować projekt (zmienić obecną sytuację), konieczne jest zobrazowanie drogi prowadzącej do oczekiwanego rezultatu. Inaczej mówiąc, trzeba odzwierciedlić zależności pomiędzy posiadanymi środkami a stawianymi celami i ustalić ich hierarchię. Należy przy tym pamiętać, że czasem konieczne jest sporządzenie odrębnych projektów, by osiągnąć wszystkie cele lub z niektórych z nich zrezygnować. 3. Matryca logiczna To podstawowe narzędzie etapu planowania, bowiem pozwala ocenić wykonalność pomysłu (od działania przez rezultaty, po cel projektu z uwzględnieniem założeń i zagrożeń). Opisane w matrycy działania pozwalają na określenie zadań i obszarów nadzoru. Informacje dotyczące stopnia realizacji celów na kolejnych etapach oraz podanie sposobów weryfikacji dają wiarygodne źródło do oceny w procesie nadzoru. Matryca logiczna musi być traktowana jako narzędzie podlegające modyfikacji wraz z rozwojem projektu lub wskutek zmian zachodzących w jego otoczeniu. 312 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 8 Karta pracy – uporządkuj rozsypankę Tabela dla prowadzącego Tekst kursywą otrzymuje każda grupa w formie rozsypanki do wklejenia w odpowiednich polach. 8 Matryca logiczna projektu Nazwa programu Projekt Tytuł projektu Cel strategiczny Wskaźniki osiągnięć Cel ogólny, do realizacji którego projekt powinien się przyczynić. Jakie mierzalne wskaźniki pokażą, że projekt przyczyni się do realizacji celu strategicznego? Cel bezpośredni Wskaźniki osiągnięć Cel projektu odnoszący się do problemu kluczowego, który ma być rozwiązany za pomocą projektu. Rezultaty Jakie mierzalne wskaźniki pokażą, że cel bezpośredni został osiągnięty? Wskaźniki osiągnięć Jakie mierzalne wskaźniki pokażą, że dany rezultat zostanie osiągnięty? Informacja, co zostanie osiągnięte poprzez realizację Należy użyć wskaźników działań, co sprawi, że cel ilościowych i jakościowych, a także dotyczących miejsca, ogólny zostanie osiągnięty. czasu realizacji działań oraz grupy docelowej. Działania Działania w układzie chronologicznym i w rozpisaniu na poddziałania, które doprowadzą do pożądanych rezultatów przy założeniu, że do dyspozycji będą zasoby, a założenia są prawdziwe. Suma działań powinna gwarantować wypracowanie rezultatów. Zasoby/Środki Należy wyliczyć zasoby, które są niezbędne do przeprowadzenia działań. Chodzi o zasoby ludzkie i materialne, bez których działania z komórki po lewej stronie nie byłyby wykonalne. Źródła weryfikacji Skąd będzie pochodziła informacja dotycząca wartości wskaźników? Źródła weryfikacji Skąd będzie pochodziła informacja o wartości wskaźników? Dane to ocena wskaźników osiągnięć projektu oraz weryfikacja, czy zostały osiągnięte. Źródła weryfikacji Skąd będzie pochodziła informacja dotycząca wartości wskaźników. Należy podać częstotliwość pomiaru tych wartości oraz osobę lub instytucję odpowiedzialną za pomiar i przechowywanie danych. Koszty/budżet Ile będzie kosztowało wdrożenie wszystkich działań przy zakładanych zasobach? zł łącznie zł EFS zł środki krajowe Założenia Jakie czynniki zewnętrzne muszą zajść w odniesieniu do celu/ów projektu, aby przyczyniły się do realizacji celu strategicznego? Jakie czynniki zewnętrzne mogą to utrudnić? Założenia Jakie czynniki zewnętrzne muszą zajść w odniesieniu do rezultatów, aby doprowadziły do realizacji założonego celu/ów projektu? Jakie czynniki zewnętrzne mogą utrudnić osiągnięcie założonego celu? Założenia Jakie czynniki muszą zajść, aby w wyniku działań wdrożonych za pomocą środków doprowadzić do osiągnięcia założonych rezultatów? Należy włączyć założenia dotyczące współfinansowania oraz działań powiązanych z projektem. Warunki wstępne Jakie ewentualne warunki wstępne muszą zostać spełnione, aby można było rozpocząć wdrażanie projektu, mając do dyspozycji zasoby? Poznajmy się lepiej z EFS 313 Schemat dla uczestnika Matryca logiczna projektu Nazwa programu Projekt Tytuł projektu 8 Cel strategiczny Wskaźniki osiągnięć Źródła weryfikacji Cel bezpośredni Wskaźniki osiągnięć Źródła weryfikacji Założenia Rezultaty Wskaźniki osiągnięć Źródła weryfikacji Założenia Działania Zasoby/Środki Koszty/budżet Założenia Warunki wstępne Materiał pomocniczy nr 9 9 Co to znaczy zarządzać projektem? (jak ktoś ciekawie powiedział – zarządzanie to sztuka przekształcania wizji w rzeczywistość) planować nadzorować i prowadzić obserwacje kontrolować wspierać i motywować współpracowników dla osiągnięcia celów projektu, w założonym czasie oraz zgodnie z przyjętym planem finansowym. W skład zarządzania projektem wchodzą: zarządzanie zasobami ludzkimi (zespół projektowy), rzeczowymi, finansowymi (budżet) zarządzanie czasem (harmonogram) zarządzanie ryzykiem i zmianą system monitoringu i oceny system informacji i promocji system dokumentowania i archiwizacji sprawozdawczość. Materiał pomocniczy nr 10 10 Ćwiczenie Po zapoznaniu się z opisem przypadku należy: zanalizować problemy i sporządzić drzewo problemów przeprowadzić analizę celów i sporządzić drzewo celów sporządzić listę potencjalnych projektów przeprowadzić analizę osób fizycznych i prawnych, które mogą wejść w relacje z projektem (omawia prowadzący szkolenie) opracować strukturę logiczną projektu – matryca logiczna projektu opracować propozycje kosztorysu według rodzaju kosztów. 314 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 11 Ankieta ewaluacyjna 11 Uprzejmie proszę o wypełnienie ankiety. Państwa opina na temat warsztatów pozwoli na doskonalenie zawartości merytorycznej i lepszą organizację zajęć. 1. Czy prowadzący podał cel szkolenia? Tak Nie Częściowo Nie wiem 2. Czy prowadzący zebrał informacje o oczekiwaniach uczestników szkolenia? Tak Nie Częściowo Nie wiem 3. Organizacja warsztatów była Bardzo dobra Właściwa Zła Nie mam zdania 4. Czy zajęcia prowadzone były w atrakcyjnej formie? Tak Nie Częściowo Nie wiem 5. Czy zdobytą wiedzę i umiejętności wykorzysta Pani/Pan w swojej pracy/działalności? Tak Nie Częściowo Nie wiem 6. Czy warsztaty spełniły Pani/Pana oczekiwania? Tak Nie Częściowo Nie wiem Inne uwagi i propozycje: ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. Dziękuję za wypełnienie ankiety! Poznajmy się lepiej z EFS 315 Scenariusz warsztatu jest pośrednio związany z tematyką EFS. Jego celem jest zwiększenie motywacji nauczycieli do aktywnych form pracy, zachęcanie do przekraczania utartych schematów, wychodzenia poza wymagane minimum oraz szukanie w środowisku szkolnym i pozaszkolnym sojuszników. Może być również wstępnym narzędziem do konsolidacji rady pedagogicznej wokół zadania, jakim jest opracowanie programu rozwojowego szkoły i wypełnienie wniosku o dofinansowanie projektu ze środków EFS. 5.5 Scenariusz nr 5 Marlena Działabij-Drupka Jak nie wylać ucznia z kąpielą? Cel zachęcenie nauczycieli do działania na rzecz uczniów poprzez autorefleksję i wzmocnienie samych siebie inspirowanie do sięgania poza ramy programowe i wykorzystywanie możliwości, jakie daje polityka spójności UE Adresaci nauczyciele wszystkich typów szkół grupa warsztatowa 12-16 osób 3x Czas 3 godziny lekcyjne Materiały pomocnicze materiał pomocniczy nr 1 – fragment „Traktat moralny” materiał pomocniczy nr 2 – arkusz do pracy metodą metaplanu materiał pomocniczy nr 3 – arkusz do pracy metodą SWOT materiał pomocniczy nr 4 – lista szkolnych sprzymierzeńców materiał pomocniczy nr 5 – schemat wykorzystania środków unijnych 316 Poznajmy się lepiej z EFS materiał pomocniczy nr 6 – elementy mojego przedsiębiorczego potencjału materiał pomocniczy nr 7 – ankieta ewaluacyjna materiały typu: polne kamienie, kosz, arkusze dużego szarego papieru, kolorowe markery, papierowa kukła – symbol ucznia, plansza symbolizująca puzzle, duży garnek, chochla, klej, kolorowe kartki Przebieg zajęć Moduł nr 1: mój uczeń i ja – otwarcie warsztatu 1. Zawarcie kontraktu (5 min) prowadzący rozdaje każdemu z uczestników po jednym kamieniu, a następnie czyta fragment „Traktatu moralnego” Czesława Miłosza (materiał pomocniczy nr 1) prosi uczestników o refleksje na temat własnego stosunku do świata, pracy, obowiązków i drugiego człowieka, zadając pytanie: Czy chcemy jako nauczyciele być bezwolnymi kamieniami, które nie robią nic poza, a nawet nie robiąc nic, robią jednak tak wiele? Jeśli nie, zapraszam do aktywnego uczestnictwa w warsztacie. uczestnicy, przyjmując warunki pracy, odrzucają otrzymane kamienie do kosza. 2. Wprowadzenie do tematu (10 min) prowadzący zachęca uczestników do dyskusji metodą „burzy mózgów”, której tematem są zadania nauczyciela wobec ucznia pytaniami naprowadza uczestników, aby wśród zadań znalazły się: dostarczenie wiedzy, umiejętności, przygotowanie do ról życiowych (pracownika, rodzica, obywatela), otwarcie i ułatwienie procesu samopoznania, uwrażliwienie na potrzeby drugiego człowieka, otwarcie drzwi do mikroświata (ja, najbliżsi) i makroświata (społeczność lokalna, kraj, Europa, świat) na dużej kartce szarego papieru zapisywane są propozycje uczestników i wspólnie z prowadzącym wyciągane wnioski z dyskusji. 3. Inscenizacja (10 min) prowadzący prezentuje uczestnikom papierową kukłę symbolizującą ucznia, do której poprzyczepiane są różne podtrzymujące ją sznurki (są one symbolem oddziaływania nauczyciela, prowadzenia młodego człowieka po ścieżkach życia w procesie edukacyjnym) następnie przypomina podane przez nauczycieli zadania i odcina kolejne sznurki, np. dostarczyliśmy wiedzy (odcinamy jeden sznur), pozwoliliśmy naszemu uczniowi samodzielnie myśleć i funkcjonować (kolejny sznur) itd. po odcięciu wszystkich sznurów papierowa kukła przewraca się, a prowadzący prosi o refleksję, zachęca do dyskusji Poznajmy się lepiej z EFS 317 uczestnicy powinni przede wszystkim szukać odpowiedzi na pytania: czy porównanie ucznia do kukły jest prawidłowe, dlaczego nasz uczeń nie jest samodzielny, mimo wkładanej przez nas pracy, czy możemy zrobić coś więcej oraz czy robimy wszystko, co możemy. 4. Edukacja pomostem w dorosłe życie (20 min) prowadzący dzieli grupę na cztery 3-4 osobowe zespoły, rozdaje arkusze do pracy metodą metaplanu (materiał pomocniczy nr 2) i prosi o przeanalizowanie problemu: czy edukacja jest dla ucznia pomostem ku dorosłości i życia we współczesnym świecie? uczestnicy analizując problem odpowiadają na pytania cząstkowe: jak jest, jak być powinno, dlaczego nie jest tak, jak być powinno przedstawiciele grup omawiają wnioski sformułowane podczas pracy grupowej, dzielą je na zależne od nich samych i zależne od innych w podsumowaniu prowadzący kładzie nacisk na informacje, które pomogą wyposażyć ucznia w umiejętności potrzebne w dorosłym życiu, m.in. nauczyciel musi wychodzić poza podstawowe wymagania programowe, wiedzę trzeba traktować całościowo, nie tylko z perspektywy danego przedmiotu, otwarcie na wsparcie pozaszkolne może wzmocnić naszą pracę i zaowocować lepszymi wynikami, szansą na poprawę standardu pracy są fundusze unijne. Moduł nr 2: w poszukiwaniu sprzymierzeńców 1. W poszukiwaniu sprzymierzeńców (10 min) prowadzący nawiązuje do wniosków z wcześniejszego zadania, prosi uczestników, aby sami podzielili się na małe zespoły (3-4 osobowe) każda grupa ma do przeanalizowania jeden problem przy pomocy analizy SWOT (materiał pomocniczy nr 3) – zespół nr 1: Człowiek bez sprzymierzeńców – mocne i słabe strony – zespół nr 2: Nauczyciel bez sprzymierzeńców – mocne i słabe strony – zespół nr 3: Państwo bez sprzymierzeńców – mocne i słabe strony – zespół nr 4: Europa bez sprzymierzeńców – mocne i słabe strony po wykonaniu zadania każdy zespół prezentuje wyniki pracy następnie na arkuszu papieru wypisywane są zaakceptowane przez wszystkich wnioski, prowadzący musi zadbać, by wśród nich znalazło się stwierdzenie: trudno funkcjonować samotnie (zarówno człowiekowi, jak i państwu), współpraca jest potrzebna, konieczna i korzystna. 2. Spis szkolnych sprzymierzeńców (10 min) zadaniem grup jest przygotowanie listy szkolnych sprzymierzeńców (materiał pomocniczy nr 4) po wykonaniu zadania liderzy prezentują wyniki pracy jeśli na żadnej liście nie znajdzie się jako sprzymierzeniec Unia Europejska i jej fundusze, a szczególnie EFS, prowadzący prosi o dopisanie. 318 Poznajmy się lepiej z EFS 3. Prezentacja polityki spójności UE (10 min) prowadzący omawia temat, wykorzystując przygotowaną wcześniej przez siebie prezentację multimedialną lub kolorowe plakaty, może też rozdać uczestnikom wydrukowane najważniejsze informacje uczestnicy mogą zadawać pytania lub prosić o uzupełnienie prezentacji. 4. Moja przygoda z EFS (15 min) prowadzący prosi uczestników o podanie przykładów korzystania z funduszy europejskich – sami brali w nich udział lub ktoś z rodziny czy znajomi pozyskali potrzebne środki na realizację przedsięwzięć propozycje są zapisywane na planszy według opracowanego schematu (materiał pomocniczy nr 5), prowadzący pomaga uczestnikom dopasować rodzaj funduszu, z jakiego pozyskane zostały dotacje, oraz analizuje możliwości, czyli rodzaj środków unijnych, które można pozyskać jeśli uczestnicy wymienią tylko EFS (większość prawdopodobnie skorzystała z tego funduszu, dokształcając się, uczestnicząc w kursach lub ucząc się języków obcych), to prowadzący przypomni pozostałe możliwości pozyskania dotacji (wykorzysta wcześniej przygotowany przez siebie materiał na podstawie informacji dostępnych na stronach, m.in. www.funduszeeuropejskie.gov.pl) na zakończenie uczestnicy wybierają możliwości wykorzystania środków do poprawy funkcjonowania swojej szkoły. Moduł nr 3: przepis na ucznia – propozycje zmian 1. Puzzle, czyli moje zasoby (10 min) prowadzący wyjaśnia, że współczesny człowiek powinien posiadać jak najwięcej cech przedsiębiorczych, by skutecznie kierować własnym życiem i kreować rzeczywistość, jednak nie można kształcić cudzych kompetencji bez odkrycia własnych – każdy z nas posiada niezbędny potencjał, choć może czasem sobie go nie uświadamia wiesza na ścianie dużą planszę (materiał pomocniczy nr 6), której powierzchnie pokrywa układ zazębiających się fragmentów – puzzli prosi uczestników o wyobrażenie sobie, że plansza to świat możliwości, a każdy z nas jest jednym małym puzzlem, który można wykorzystać na różne sposoby zaprasza uczestników do finalnej graficznej refleksji: ja – ja, ja – uczeń, ja – Europa, czyli co mogę dać sobie, mojemu uczniowi i Europie po wykonaniu zadania prowadzący wspólnie z uczestnikami odczytuje zapisy na poszczególnych puzzlach i formułuje wnioski do postawionego problemu, ważne, aby znalazły się wśród nich stwierdzenia typu: każdy człowiek ma wiele możliwości, które może wykorzystać na różne sposoby, musi je jednak znać; przekraczanie własnych granic pomoże uczniom w osiąganiu kolejnych faz rozwojowych; wspierając innych nie jesteśmy samotni. Poznajmy się lepiej z EFS 319 2. Składniki sukcesu ucznia w szkole i w życiu (5 min) Prowadzący stawia na środku duży garnek, a w dłoni trzyma chochlę, którą w nim miesza. Wyjaśni, że jeśli chcemy by potrawa była dobra, musimy wiedzieć, co będziemy gotować – znać przepis i przygotować składniki. Tak samo jest z edukacją (garnek jest jej symbolem). Jeśli chcemy, by uczeń był przygotowany do życia, kompetentny, kreatywny, „smakował” wyśmienicie, to musimy przygotować się do tego zadania – zebrać informacje, poznać przepisy, wybrać najlepszy sposób wykonania i przygotować składniki. 3. Moje składniki (15 min) prowadzący prosi, aby uczestnicy podzielili się na 3-4 osobowe zespoły i wymienili najlepsze „składniki” na wyedukowanego, przygotowanego do osiągnięcia pełni rozwoju osobowego i społecznego ucznia każdy pomysł powinien być rozpisany na jednej kolorowej kartce prowadzący przypomina o potencjale własnym i ucznia oraz sojusznikach i sposobach ich wykorzystania, które uczestnicy wcześniej przygotowali na warsztatach po wykonaniu zadania liderzy grup podchodzą do garnka, odczytują proponowany „składnik” i wrzucają do środka (jeden z przedstawicieli grupy może zamieszać składniki chochlą). 4. Zebranie i podsumowanie zdobytych doświadczeń (10 min) prowadzący wspólnie z uczestnikami składa małe stoliki w jeden duży stół, na którym rozkłada bardzo duży arkusz papieru (kilka szarych papierów połączonych ze sobą), gdzie na środku wpisane jest zdanie – „jak nie wylać ucznia z kąpielą” prowadzący „wylewa” zawartość garnka, a uczestnicy, wykorzystując zapisane informacje, próbują znaleźć odpowiedź (metoda mapa myśli) nad zadaniem pracują wszyscy, ale decyzja o sposobie wykonania należy do uczestników (mogą np. podzielić się na podzespoły) po wykonaniu zadania jedna osoba prezentuje wyniki pracy. 5. Wnioski i ewaluacja (5 min) prowadzący zachęca do dyskusji i prosi o konkluzje ze zdobytych podczas warsztatów doświadczeń i informacji uczestnicy wypowiadają się indywidualnie, a następnie grupa wspólnie podejmuje decyzję o ostatecznych wnioskach na zakończenie wszyscy wypełniają ankietę ewaluacyjną (materiał pomocniczy nr 7). 320 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 1 Czesław Miłosz, „Traktat moralny” (fragment) Nie jesteś jednak tak bezwolny, A choćbyś był jak kamień polny, Lawina bieg od tego zmienia, Po jakich toczy się kamieniach. I, jak zwykł mawiać już ktoś inny, Możesz, więc wpłyń na bieg lawiny. Łagodź jej dzikość, okrucieństwo, Do tego też potrzebne męstwo, A chociaż nowoczesne państwo Na służbę grzmi samarytańską, Zbyt wieleśmy widzieli zbrodni, Byśmy się dobra wyrzec mogli I mówiąc: krew jest dzisiaj tania – Zasiąść spokojnie do śniadania, Albo konieczność widząc bredni Uznawać je za chleb powszedni. A więc pamiętaj – w trudną porę Marzeń masz być ambasadorem 1 Materiał pomocniczy nr 2 Arkusz do pracy metodą metaplanu Problem Jak jest? Jak być powinno? 2 Dlaczego nie jest tak, jak być powinno? Wnioski Zależne od nas Niezależne od nas Poznajmy się lepiej z EFS 321 Materiał pomocniczy nr 3 Arkusz do pracy metodą SWOT Temat (problem) Mocne strony Słabe strony Szanse Zagrożenia 3 Materiał pomocniczy nr 4 Lista szkolnych sprzymierzeńców Lp. Kto? Kiedy? Jak? 4 Materiał pomocniczy nr 5 Schemat wykorzystania środków unijnych przez uczestników spotkania Lp. Kto korzystał? 5 322 Poznajmy się lepiej z EFS W jakiej formie korzystał? Kiedy? Rodzaj funduszu Materiał pomocniczy nr 6 Elementy mojego przedsiębiorczego potencjału Wiara w siebie i własne siły 6 Potrzeba osiągnięć i samorealizacji Posiadanie wizji swego życia – dokąd zmierzam i co chcę osiągnąć Upór i wytrwałość w dążeniu do celu Odwaga i niezależność w myśleniu i działaniu Ciekawość świata, skłonność do poznawania nowych rzeczy Pomysłowość, kreatywność i wykazywanie inicjatywy Umiejętność wpływania na innych, wciągania do współpracy lub odgrywania roli lidera, przywódcy Umiejętność wyszukania i korzystania ze wsparcia oferowanego przez osoby i/lub instytucje (np. specjaliści, eksperci) Poznajmy się lepiej z EFS 323 Materiał pomocniczy nr 7 Ankieta ewaluacyjna 7 Ankieta została przygotowana, abym mogła doskonalić pracę. Przy każdym punkcie proszę postawić X, zaznaczając jedną wybraną odpowiedź. Ankieta jest anonimowa. 1. Przeprowadzony warsztat był: nudny średnio interesujący interesujący bardzo interesujący 2. Praca na zajęciach była rozłożona: równomiernie między prowadzącym a uczestnikiem więcej pracował prowadzący więcej pracował uczestnik 3. Czy odpowiadało Państwu tempo pracy? raczej tak tak raczej nie nie 4. Jak oceniacie Państwo zastosowane przez prowadzącego metody w skali od 1- 6, gdzie 6 jest oceną najwyższą? 1 2 3 4 5 6 5. Jak oceniacie Państwo pracę grupy w skali 1- 6, gdzie 6 jest oceną najwyższą? 1 2 3 4 5 6 6. Jak oceniacie Państwo przygotowanie merytoryczne prowadzącego w skali 1- 6, gdzie 6 jest oceną najwyższą? 1 2 3 4 5 6 7. Jak oceniacie Państwo możliwość wykorzystania w swojej pracy uzyskanych informacji i nabytych umiejętności w skali 1- 6, gdzie 6 jest oceną najwyższą? 1 2 3 4 5 6 8. Czy odpowiadała Państwu atmosfera na zajęciach? Tak, ponieważ …………………………………………………………………………… Nie, ponieważ …………………………………………………………………………… 9. Czy coś zmienilibyście Państwo w zaproponowanym warsztacie? Jeśli tak, proszę wymienić. …………………………………………………………………………………………… Dziękuję za wypełnienie ankiety! 324 Poznajmy się lepiej z EFS Scenariusz warsztatu umożliwia doskonalenie umiejętności posługiwania się komputerem i internetem podczas pozyskiwania wiedzy o EFS oraz zasadach przygotowania wniosków o dofinansowanie projektu. Dla osiągnięcia sukcesu warto dobrać grupę o podobnych kompetencjach w zakresie obsługi komputera. Warsztat należy zrealizować w pracowni komputerowej z dostępem do internetu lub w sali z możliwością podłączenia do sieci. 5.6 Scenariusz nr 6 Stanisława Gurbowicz EFS inwestycją w nauczycieli i uczniów Cel upowszechnianie wiedzy o EFS pozyskanie przez uczestników umiejętności stosowania narzędzi internetowych przydatnych w tworzeniu projektu ukazanie możliwości, jakie daje EFS w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli i wzbogacenia oferty edukacyjnej szkół Adresaci nauczyciele i dyrektorzy szkół lub placówek wszystkich etapów kształcenia doradcy metodyczni, konsultanci, koordynatorzy szkolnych zespołów zajmujących się np. organizacją pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, wewnątrzszkolnym doskonaleniem nauczycieli (WDN) przewodniczący i członkowie zespołów zadaniowych (przedmiotowych, wychowawczych) 4x Czas 4 godziny lekcyjne Przydatne strony internetowe www.ec.europa.eu Poznajmy się lepiej z EFS 325 www.efs.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.projekty.efs.gov.pl Materiały pomocnicze materiał pomocniczy nr 1 – wprowadzenie do zajęć materiał pomocniczy nr 2 – podstawowe informacje o EFS materiał pomocniczy nr 3 – karta zadania nr 1 materiał pomocniczy nr 4 – przydatne informacje materiał pomocniczy nr 5 – karta zadania nr 2 materiał pomocniczy nr 6 – karta zadania nr 3 Przebieg zajęć Moduł nr 1: wprowadzenie 1. Zapoznanie z celem warsztatu (materiał pomocniczy nr 1) prowadzący może materiał wyświetlić na ekranie lub na jego podstawie przygotować prezentację multimedialną. 2. Zawarcie kontraktu, spisanie i umieszczenie go w widocznym miejscu. 3. Przekazanie podstawowych informacji o EFS prowadzący przygotowuje krótką prezentację o EFS, korzystając z dostępnych źródeł, lub może posłużyć się materiałem pomocniczym nr 2 prezentację warto uzupełnić o aktualne informacje dotyczące programu finansowanego z EFS (w nowej perspektywie 2014-2020 będzie to „Wiedza, Edukacja, Rozwój”). Moduł nr 2: moje doświadczenia z EFS 1. Prowadzący dzieli uczestników na 4-5 osobowe grupy i rozdaje kartę zadania nr 1 (materiał pomocniczy nr 3). 2. Prezentacja wyników pracy i ich omówienie – elementy dyskusji, wymiana doświadczeń. Moduł nr 3: moja szkoła i ja 1. Prowadzący omawia sposoby wyszukiwania informacji o projektach współfinansowanych z EFS (materiał pomocniczy nr 4 lub samodzielnie przygotowane zaktualizowane informacje). 2. Ćwiczenia praktyczne z wykorzystaniem stanowiska komputerowego z dostępem do internetu uczestnicy wyszukują projekty dla danego regionu, stosując różne kryteria, np. przydatne dla danego etapu kształcenia lub grupy przedmiotów (w zależności od zainteresowań uczestników). 326 Poznajmy się lepiej z EFS Moduł nr 4: praktyka czyni mistrza 1. Prowadzący dzieli uczestników na grupy zgodnie z typem szkół (etapem kształcenia) lub przedmiotem, którego uczą. 2. Rozdaje karty zadania nr 2 (materiał pomocniczy nr 5). 3. Grupy prezentują i omawiają wyniki pracy. 4. Następnie rozdaje kartę pracy nr 3 (materiał pomocniczy nr 6). 5. Grupy wyszukują odpowiedni projekt, korzystając z komputera z dostępem do internetu. 6. Prezentują wybrany projekt i wyjaśniają zasadność udziału (potrzeby szkoły, nauczycieli, uczniów). 7. Podsumowanie warsztatu – refleksja nad zdobytą wiedzą i umiejętnościami oraz możliwością ich zastosowania w szkole i dla własnego doskonalenia zawodowego. Materiał pomocniczy nr 1 Wprowadzenie do zajęć 1 Celem warsztatu jest: upowszechnianie wiedzy o EFS pozyskanie przez uczestników umiejętności stosowania narzędzi internetowych przydatnych w tworzeniu projektu ukazanie możliwości, jakie daje EFS w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli i wzbogacenia oferty edukacyjnej szkół Czego się nauczymy: poznamy EFS wykorzystamy strony internetowe, mapy projektów jako źródła informacji wyszukamy projekty najbardziej odpowiadające potrzebom naszym i naszych uczniów zastosujemy zdobytą wiedzę w praktyce Warsztaty będą przeprowadzone w 4 modułach: 1. Wprowadzenie – zapoznanie z celem zajęć, podpisanie kontraktu i przekazanie podstawowych informacji o EFS 2. Moje doświadczenia z EFS – odwołanie się do doświadczeń uczestników 3. Moja szkoła i ja – poszukiwanie informacji o EFS 4. Praktyka czyni mistrza – wypracowanie praktycznych rozwiązań oraz podsumowanie warsztatów Poznajmy się lepiej z EFS 327 Materiał pomocniczy nr 2 Wprowadzenie do EFS 2 Europejski Fundusz Społeczny (European Social Fund) został powołany na podstawie art. 123 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą z 1957 r. Program działa od 1960 r., a jego głównym celem jest walka z bezrobociem w krajach członkowskich. Fundusz wspiera działania podejmowane w ramach realizacji Europejskiej Strategii Zatrudnienia oraz ogłaszanych corocznie Wytycznych w Sprawie Zatrudnienia. Pomoc z Europejskiego Funduszu Społecznego jest realizowana poprzez: organizowanie szkoleń rozwijających umiejętności zawodowe dostosowywanie systemów kształcenia do potrzeb na rynku pracy kształcenie kadr wspieranie pośrednictwa pracy oraz organizacji zajmujących się doradztwem i informacją zawodową wspieranie programów mających na celu tworzenie nowych miejsc pracy w tym zatrudnienia w małych i średnich przedsiębiorstwach przeciwdziałanie dyskryminacji na rynku pracy, w tym wyrównywanie szans zawodowych kobiet i mężczyzn wspieranie ludzi zagrożonych wykluczeniem społecznym (np. bezdomnych i uzależnionych). Materiał pomocniczy nr 3 Karta zadania nr 1 3 1. Porozmawiajcie w grupie na temat Waszych doświadczeń z EFS. 2. W tabeli wypiszcie nazwy projektów, w których braliście udział (Wy lub Wasza szkoła/placówka). 3. Podzielcie projekty na te, które służyły Wam jako nauczycielom w doskonaleniu warsztatu pracy, oraz te, które adresowane były do uczniów i wzbogacały ofertę edukacyjną szkoły/placówki. 4. Wybierzcie jeden projekt, który Waszym zdaniem był najciekawszy. Projekty EFS Służące doskonaleniu warsztatu pracy, podnoszące wiedzę i umiejętności nauczycieli 328 Poznajmy się lepiej z EFS Adresowane do uczniów, wzbogacające ofertę edukacyjną szkoły/placówki Materiał pomocniczy nr 4 Przed zajęciami prowadzący powinien zaktualizować informacje o stronach internetowych. Jak wziąć udział w projekcie? 4 Uczestnicy projektów Nauczyciele Współpracują z instytucjami, organami prowadzącymi szkoły będącymi projektodawcami w przygotowaniu projektu; są pomysłodawcami, współautorami projektów zgłaszanych do konkursów przez np. organy prowadzące Uczniowie Uczestniczą w szkoleniach, kursach, studiach podyplomowych podnoszących kwalifikacje, doskonalących wiedzę i umiejętności Uczestniczą w projektach organizowanych w szkole, np. w programach dodatkowych zajęć, programach stypendialnych itp. Gdzie szukać informacji? www.efs.gov.pl www.projekty.efs.gov.pl www.mrr.gov.pl www.inwestycjawkadry.pl www.funduszeeuropejskie.pl Poznajmy się lepiej z EFS 329 Materiał pomocniczy nr 5 Karta zadania nr 2 5 1. Porozmawiajcie w grupie o potrzebach uczniów i nauczycieli, np. w zakresie doskonalenia. 2. Wypiszcie je na kartce papieru, uzasadnijcie i podkreślcie te, które Waszym zdaniem są najpilniejsze. Potrzeby szkoły Uczniowie Potrzeby uczniów Uzasadnienie Potrzeby nauczycieli Uzasadnienie (potrzeby uczniów dotyczące wsparcia w zakresie specjalnych potrzeb edukacyjnych, rozwijania zdolności, dodatkowych zajęć) Nauczyciele (potrzeby nauczycieli w zakresie doskonalenia zawodowego w ścisłym powiązaniu z potrzebami uczniów i szkoły, np. dodatkowe kwalifikacje, doskonalenie umiejętności w zakresie wsparcia ucznia zdolnego, analizy wyników egzaminów zewnętrznych) Materiał pomocniczy nr 6 Karta zadania nr 3 6 1. Skorzystajcie z wyszukiwarki dotacji lub mapy projektów i wybierzcie projekt/y, odpowiadający/ce potrzebom nauczycieli, uczniów lub szkoły. 2. Uzasadnijcie swój wybór oraz wskażcie efekty, jakie można uzyskać, przystępując do projektu. 3. W tabeli wpiszcie zebrane informacje. Wybrany projekt/projekty Nazwa projektu (podać nazwę) 330 Poznajmy się lepiej z EFS Spełnienie kryteriów naboru (można je wypisać) Uzyskane efekty (w odniesieniu do własnego warsztatu, umiejętności, wiedzy; wskazanie korzyści dla uczniów) Scenariusz warsztatów dostarcza ogólnej wiedzy na temat EFS, która może stać się inspiracją do dalszego nabywania umiejętności. Zajęcia wzbogacono o prezentacje (zawierające najważniejsze hasła i zagadnienia), ćwiczenia i przykłady. Autorka sugeruje, aby zajęcia poprowadziła osoba, której znana jest tematyka EFS, dzięki temu treści zawarte w prezentacjach zostaną omówione w sposób wyczerpujący. 5.7 Scenariusz nr 7 Monika Mojsym EFS – inwestycją w ludzi Cel dostarczenie wiedzy na temat funkcjonowania EFS Adresaci nauczyciele szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, w szczególności uczący języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie, historii i podstaw przedsiębiorczości 12x Czas 12 godzin lekcyjnych (pierwszy dzień – 8 godzin, drugi dzień – 4) Przydatna literatura i strony internetowe „Europejski Fundusz Społeczny. Inwestowanie w kapitał ludzki”, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, Luksemburg 2007 „Europejski Fundusz Społeczny. 50 lat inwestycji w kapitał ludzki”, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, Luksemburg 2007 www.efs.gov.pl www.ec.europa.eu Poznajmy się lepiej z EFS 331 Materiały pomocnicze materiał pomocniczy nr 1 – ankieta ex ante materiał pomocniczy nr 2 – krótka historia EFS materiał pomocniczy nr 3 – sposób funkcjonowania EFS (ćwiczenie) materiał pomocniczy nr 4 – ćwiczenie „case study” materiał pomocniczy nr 5 – ankieta ex post materiały typu: tablica flipchart, plansze kartonowe, flamastry Przebieg zajęć Moduł nr 1: wprowadzenie do ogólnej tematyki związanej z EFS 1. Zawarcie kontraktu prowadzący proponuje uczestnikom spisanie zasad dotyczących uczestnictwa w zajęciach postanowienia zostaną spisane na specjalnej planszy, podpisane przez uczestników oraz powieszone w widocznym miejscu. 2. Wprowadzenie do tematu i sprawdzenie wiedzy o EFS uczestnicy wypełniają ankietę ex ante (materiał pomocniczy nr 1). 3. Znaczenie i zakres wsparcia ze środków EFS (ćwiczenie „burza mózgów”) uczestnicy zapisują swoje pomysły na flipcharcie prowadzący weryfikuje i wskazuje propozycje, które są zgodne z EFS. 4. Prezentacja – historia powstania EFS przed zajęciami prowadzący przygotowuje krótki wykład lub prezentację multimedialną o EFS, korzystając z dostępnych źródeł lub może posłużyć się materiałem pomocniczym nr 2. 5. Dyskusja na temat znaczenia EFS dla rozwoju kapitału ludzkiego w Polsce uczestnicy wspólnie opracowują wnioski i zapisują je na specjalnej planszy. 6. Sposób funkcjonowania EFS (materiał pomocniczy nr 3) uczestnicy otrzymują zestawy kartek, na których wypisane są problemy trapiące mieszkańców Unii, sposoby ich rozwiązywania i skutki działania zadanie polega na ułożeniu poprawnych zestawów informacji, np. emigranci nieznający języka – szkolenia językowe – zwiększenie szans na znalezienie pracy oraz integrację społeczną. 332 Poznajmy się lepiej z EFS 7. Omówienie głównych założeń funkcjonowania EFS w latach 2014-2020 prowadzący, korzystając z dostępnych źródeł, przed zajęciami przygotowuje krótki wykład o celach EFS (może być w formie prezentacji multimedialnej). 8. Ćwiczenie „EFS to dla mnie…” zadaniem uczestników jest napisanie 10 zdań na temat EFS zaczynających się od stwierdzenia: Europejski Fundusz Społeczny to dla mnie… 9. Omówienie pracy i sformułowanie wniosków dotyczących postrzegania EFS przez indywidualne osoby. Moduł nr 2: EFS blisko nas 1. Prowadzący przypomina najważniejsze zagadnienia omawiane na poprzednich zajęciach oraz wyjaśnia założenia nowego programu „Wiedza, Edukacja, Rozwój” (wykład lub prezentacja samodzielnie przygotowana przed warsztatami). 2. Ćwiczenie „case study” uczestnicy dostają kartki z opisami sytuacji problemowych, do których muszą dopasować rozwiązania, odpowiadające założeniom poszczególnych priorytetów programu „Wiedza, Edukacja, Rozwój” (materiał pomocniczy nr 4). 3. Zebranie oraz podsumowanie zdobytych doświadczeń. 4. Wypełnienie przez uczestników ankiet ex post (materiał pomocniczy nr 5). Materiał pomocniczy nr 1 Ankieta ex ante sprawdzająca poziom wiedzy na temat EFS 1. Jaki jest zakres działalności EFS? …………………………………………………………………………………………… 2. Które wydarzenia związane z historią Europy mają związek z powstaniem EFS? …………………………………………………………………………………………… 3. Proszę wymienić grupy społeczne, które w szczególnym stopniu są objęte wsparciem w ramach EFS. …………………………………………………………………………………………… 4. Proszę wymienić przykłady działań realizowanych w ramach EFS. …………………………………………………………………………………………… 1 Poznajmy się lepiej z EFS 333 Materiał pomocniczy nr 2 Historia powstania EFS 2 (Uwaga: prezentację warto uzupełnić o informacje dotyczące nowej perspektywy finansowej 2014-2020) 1. Po II wojnie światowej W roku 1951, sześć lat po zakończeniu wojny, sześć państw (Francja, Niemcy Zachodnie, Włochy, Belgia, Niderlandy i Luksemburg) podpisały Traktat paryski ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS), dzięki czemu zapewniono wspólne zarządzanie zasobami węgla i stali – kluczowymi surowcami dla wojska. Nadrzędnym celem było zapobieganie ponownemu wybuchowi wojny na naszym kontynencie. 2. Prekursor EFS Jednym ze skutków podpisania Traktatu o EWWiS było powstanie funduszu, który miał pomagać robotnikom pracującym w sektorach przemysłowych węgla i stali w zdobyciu umiejętności pozwalających im nadążyć za modernizacją w przemyśle i przekwalifikować się do pracy w innych działach produkcji lub, jeśli się to nie powiodło, pozwolić im poszukiwać pracy w innych gałęziach przemysłu lub w innych regionach. Ten fundusz, zwany Funduszem na rzecz Przekwalifikowania i Przesiedlania Robotników EWWiS, był prekursorem Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). 3. Traktat rzymski W 1957 r. Traktat rzymski ustanowił Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), a wraz z nią EFS. Fundusz stanowił od samego początku nieodłączną część wizji Europy, a został stworzony, by rozwijać możliwości zawodowe we Wspólnocie przez promocję zatrudnienia oraz zwiększanie mobilności geograficznej i zawodowej pracowników. 4. EFS dla Włoch W latach 50. i 60. poziom zatrudnienia w Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej był tak wysoki, że bezrobocie uznawano za zjawisko wyjątkowe. W 1957 r. zatrudnionych było 70 milionów osób, a jedynie 2,6 miliona bezrobotnych, co oznacza, że stopa bezrobocia wynosiła zaledwie nieco ponad 3,5%. Głównym wyjątkiem były Włochy, gdzie mieszkało prawie dwie trzecie bezrobotnych EWG, czyli prawie 1,7 miliona osób bez pracy. W latach 1955–1971 aż 9 milionów pracowników opuściło południe Włoch. Włosi stali się głównymi beneficjentami Europejskiego Funduszu Społecznego, przyznającego na wczesnym etapie swojego działania dotacje na przekwalifikowanie i przesiedlanie pracowników. 5. Pierwsza reforma EFS W 1969 r. przedstawiciele rządów państw EWG spotkali się na konferencji w Hadze, by rozmawiać o zreformowaniu funduszu w celu ujednolicenia krajowych polityk społecznych. Pierwsza reforma Europejskiego Funduszu Społecznego miała miejsce w 1971 r. i zmierzała do nakierowania wsparcia z funduszu na szczególne grupy i kategorie osób. Ponadto do wspólnego kapitału dodano pieniędzy, a budżet nowego funduszu w 1972 i 1973 r. był wyższy niż suma środków w minionych 12 latach. 334 Poznajmy się lepiej z EFS 2 6. Dla rolnictwa i przemysłu odzieżowego W latach 70. EFS zaczął zajmować się szerszą grupą pracowników. W wyniku zmian zachodzących w rolnictwie rolnicy i robotnicy rolni, którzy odchodzili ze swego sektora, potrzebowali pomocy. W 1972 r. zostali oni dopuszczeni do projektów funduszu. Podobne zjawiska miały miejsce w sektorze tekstylnym, wczesne pojawienie się wzorów handlu globalnego zmieniło ten sektor; przestał być on pracochłonny, a zaczął być kapitałochłonny. Pracownicy sektora tekstylnego musieli zdobywać nowe umiejętności, niezależnie od tego, czy chcieli pozostać w tej branży, czy przejść do innej zawodu. W rezultacie w 1975 r. EFS otworzył drzwi dla przemysłu odzieżowego. 7. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego W 1975 r. narodził się Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR). Miał za zadanie wspierać regiony przechodzące trudności rozwojowe, które wynikały z restrukturyzacji lub ze zmian w przemyśle. Zgodnie z założeniami oba fundusze miały ze sobą współpracować. EFS miał skupiać się na pomocy ludziom z całej Europy w uzyskaniu nowych umiejętności, a EFRR miał zajmować się rozwojem infrastruktury regionów, które pozostawały w tyle. Oba fundusze określono wspólną nazwą „funduszy strukturalnych”. 8. EFS dla młodych W roku 1977 Komisja zauważyła, że bezrobocie wśród młodzieży zwiększyło się ponad dwukrotnie w ciągu czterech lat. We Wspólnocie Europejskiej było więcej niż 2 miliony bezrobotnych w wieku poniżej 25 lat. Posiadanie odpowiednich kwalifikacji zawodowych lub dyplomu uniwersyteckiego stawało się coraz ważniejsze w poszukiwaniu pracy. Młodzi ludzie bez takich kwalifikacji lub z kwalifikacjami niespełniającymi wymagań rynku pracy mieli duże trudności w znalezieniu pracy. Tak więc młodzi bezrobotni stali się priorytetową grupą dla EFS. 9. Inne osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy Mniej więcej w tym samym czasie EFS zaczął zwracać coraz większą uwagę na rolę kobiet na rynku pracy. W reakcji na wzrastającą rolę kobiet w miejscu pracy EFS zaczął udzielać większego wsparcia kobietom, które utraciły pracę, chciały wejść na rynek pracy po raz pierwszy lub wracały do pracy po przerwie w zatrudnieniu. Fundusz zaczął także zajmować się innymi, szczególnymi grupami społecznymi, takimi jak osoby niepełnosprawne i pracownicy w starszym wieku (powyżej 50. roku życia). 10. Rozwój Wspólnoty Europejskiej W 1981 r. Grecja została członkiem Wspólnoty Europejskiej, a w 1986 r. w jej ślady poszły również Hiszpania i Portugalia. Rok później, w 1987 r., dążenia do utworzenia jednolitego rynku europejskiego nabrały tempa, gdyż wszedł w życie Jednolity Akt Europejski. Dwanaście państw członkowskich Wspólnoty zmierzało do bardziej ujednoliconej polityki finansowej i połączenia rynków. Poznajmy się lepiej z EFS 335 11. EFS w latach 80. 2 Priorytety EFS skupiały się wokół szkoleń zawodowych (spośród których połowa polegała na zdobywaniu doświadczenia w miejscu pracy) i kursów, które służyły do szkolenia osób w dziedzinie wykorzystywania nowych technologii. W 1983 r. postanowiono, że finansowanie z EFS powinno zostać skierowane do najbardziej potrzebujących regionów. Doprowadziło to do zwiększenia liczby wniosków o fundusze, a w 1988 r. EFS został zreformowany tak, by lepiej mógł wspomagać regiony pozostające najbardziej w tyle (co zmniejszało nierówności pomiędzy bogatymi i biednymi) i by był w stanie poradzić sobie ze wzmożoną liczbą wniosków. 12. Zmieniona Europa – lata 90. upadek Muru Berlińskiego w 1989 r. podpisanie Traktatu z Maastricht i Traktatu z Amsterdamu w 1992 r. poszerzenie Wspólnoty Europejskiej do 15 państw członkowskich (dołączyły Austria, Finlandia i Szwecja). 13. Nowe programy dla Wspólnoty EUROFORM – testujący nowe sposoby kształcenia zawodowego i promocji zatrudnienia HORIZON – zapewniający szkolenia dla osób niepełnosprawnych NOW (New Opportunities for Women – „Nowe szanse dla kobiet”) – oferujący nowe szanse zatrudnienia dla kobiet YOUTHSTART – pomagający młodym ludziom bez kwalifikacji zdobyć pierwszą pracę INTEGRA – wspierający takie grupy, jak samotni rodzice, bezdomni, uchodźcy, więźniowie i byli więźniowie, w znalezieniu stałej pracy i zwalczający dyskryminację w edukacji lub pracy ze względu na rasę lub inne czynniki ADAPT – wspomagający ludzi w dostosowaniu się do zmian w biznesie i przemyśle poprzez szkolenia w dziedzinie technologii informatycznych. 14. EFS po 2007 r. – główne priorytety idea Flexicurity (elastyczność rynku pracy i bezpieczeństwo socjalne) to próba pogodzenia tych dwóch fundamentalnych celów. Flexicurity promuje połączenie elastyczności rynków pracy i wysokiej stopy zatrudnienia, jak również bezpieczeństwa zarobków modernizacja instytucji rynku pracy wspieranie równouprawnienia kobiet i mężczyzn, solidarność pokoleń, a jednocześnie zwalczanie wykluczenia społecznego i dyskryminacji poprzez zapewnianie dostępu do rynku pracy i aktywizację zawodową pracowników w niekorzystnej sytuacji promowanie partnerstwa pomiędzy pracodawcami, związkami zawodowymi, organizacjami pozarządowymi i administracją publiczną, by ułatwić prowadzenie reform w dziedzinie zatrudnienia i integracji. Źródło: „Europejski Fundusz Społeczny. 50 lat inwestycji w kapitał ludzki”, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, Luksemburg 2007 336 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 3 Sposób funkcjonowania EFS 3 Emigranci Szkolenia językowe Zwiększenie szans na znalezienie pracy i integrację społeczną Duże bezrobocie wśród osób młodych Staże finansowane ze środków EFS Znalezienie zatrudnienia przez osoby, które zdobyły doświadczenie zawodowe Duże bezrobocie wśród Romów Tworzenie miejsc pracy dla przedstawicieli grup dyskryminowanych Zwiększenie szans na znalezienie pracy i integrację społeczną Brak pracy dla osób z wadami słuchu Utworzenie miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych Możliwość zatrudnienia, integracja społeczna, przełamywanie stereotypów Niski poziom wykształcenia osób dorosłych Umożliwienie dostępu do szkolnictwa średniego Większe szanse na podjęcie pracy i kontynuowanie nauki na kolejnych etapach Trudności w podejmowaniu pracy przez absolwentów Programy mające na celu wspieranie zatrudnienia absolwentów Wzrost zatrudnienia wśród absolwentów Brak szans na powrót do pracy przez młode matki Elastyczne formy zatrudnienia Umożliwienie godzenia obowiązków rodzinnych z pracą zawodową Wsparcie osób w trudnej sytuacji na rynku pracy Szkolenia i dotacje na rozwój własnej działalności gospodarczej Podjęcie pracy przez osoby w trudnej sytuacji Materiał pomocniczy nr 4 Sytuacja nr 1 4 Ponad 20% mieszkańców miasta X stanowią osoby bezrobotne. Większość z nich posiada niski poziom wykształcenia, nie pracują od kilku lat. Brak zatrudnienia przekłada się na ich sytuację ekonomiczną, muszą korzystać ze wsparcia ośrodka opieki społecznej. Większość z nich jest przekonana, że już nigdy nie znajdzie pracy, brak im wiary w siebie. Sytuacja nr 2 Grupa kobiet po 50. roku życia została zwolniona z firmy, w której przepracowały ponad 20 lat. Nie osiągnęły jeszcze wieku emerytalnego, więc muszą szukać innej pracy. Problemem dla pracodawców jest ich wiek oraz posiadanie kwalifikacji tylko z jednej dziedziny. Bezrobotne kobiety nie wiedzą, co dalej robić. Nie wierzą, że znajdą pracę, czują się niepewnie na rynku pracy i są przekonane, że niewiele już mogą osiągnąć. Poznajmy się lepiej z EFS 337 Sytuacja nr 3 Pan X prowadzi mały zakład naprawy odbiorników telewizyjnych oraz aparatów telefonicznych. Niestety z roku na rok ubywa mu klientów, dlatego martwi się o swoją przyszłość. Zwolnił już jednego pracownika i obawia się, że będzie musiał zrezygnować z pozostałych. Jego pracownicy są dobrymi specjalistami, ale brakuje im kwalifikacji dotyczących napraw nowoczesnych urządzeń. 4 Sytuacja nr 4 Pani X jest matką dwójki dzieci w wieku przedszkolnym, ale mieszka w niewielkiej wsi, gdzie nie ma przedszkola. Całodobowa opieka nad dwójką dzieci jest dla niej dosyć męcząca. Nawet zwykłe wyjście do sklepu stanowi ogromną wyprawę. Nieśmiało wspomina, że gdyby jej dzieci poszły do przedszkola, to mogłaby wrócić do pracy. Sytuacja nr 5 Szkoła zawodowa w X od lat kształciła ślusarzy i tokarzy. Niestety w ostatnich latach te zawody przestały być popularne wśród młodzieży i znacząco spadła liczba uczniów. Dyrektor szkoły zastanawia się, jak zmienić tę niekorzystną sytuację. Rozwiązaniem byłoby utworzenie klas o profilu informatycznym, jednak ani szkoła, ani miasto nie ma pieniędzy na zakup nowych komputerów. Potrzebne jest też przeszkolenie nauczycieli i opracowanie nowych programów nauczania. Materiał pomocniczy nr 5 Ankieta ex post sprawdzająca poziom wiedzy na temat EFS 5 1. Jaki jest zakres działalności EFS? …………………………………………………………………………………………… 2. Które wydarzenia związane z historią Europy mają związek z powstaniem EFS? …………………………………………………………………………………………… 3. Proszę wymienić grupy społeczne, które w szczególnym stopniu są objęte wsparciem w ramach EFS. …………………………………………………………………………………………… 4. Proszę wymienić przykłady działań realizowanych w ramach EFS. …………………………………………………………………………………………… 338 Poznajmy się lepiej z EFS Scenariusz warsztatu skupia się na diagnozie problemów, które są podstawą konstrukcji projektów współfinansowanych z UE. Harmonogram prowadzenia zajęć może być ustalany indywidualnie przez prowadzącego – można podzielić materiał na poszczególne moduły w różnych terminach lub zrealizować wszystko w trakcie jednego dnia szkoleniowego. Autorka sugeruje, aby prowadzący zorganizował wizytę studyjną w instytucji, która realizowała projekt współfinansowany z EFS. 5.8 Scenariusz nr 8 Natalia Krzyżan EFS – znam, rozumiem, korzystam Cel upowszechnienie wiedzy o EFS uświadomienie możliwości, jakie EFS daje społeczności i jednostkom zachęcenie odbiorców do aktywnego zaangażowania w proces integracji grup zagrożonych wykluczeniem społecznym w lokalnym środowisku Adresaci nauczyciele przedmiotów społecznych i wychowawcy klas (WOS, Edukacja Obywatelska, lekcja wychowawcza) Czas dwa dwugodzinne spotkania wizyta studyjna spotkanie podsumowujące (30 min) Materiały pomocnicze materiał pomocniczy nr 1 – linki do materiałów filmowych materiał pomocniczy nr 2 – karta pracy do diagnozowania problemów społecznych materiał pomocniczy nr 3 – karta do pracy metodą projektową Poznajmy się lepiej z EFS 339 materiały typu: samoprzylepne karteczki, tablica flipchart, opisy projektów realizowanych w danym regionie Przebieg zajęć Moduł nr 1: świat społeczny, czyli problemy i wyzwania, z jakimi zmagamy się na co dzień 1. Zawarcie kontraktu (10 min) prowadzący przedstawia tematykę i harmonogram spotkań w ramach warsztatów oraz omawia korzyści z uczestnictwa w zajęciach uczestnicy podpisują przygotowany wcześniej kontrakt, który może zawierać zobowiązanie do: aktywnego uczestnictwa, pracy w grupie, samodzielnego przygotowania części zagadnień, uczestniczenia w wizycie studyjnej, otwartości na różne punkty widzenia, gotowości dzielenia się swoimi przemyśleniami, nieoceniania nikogo, pracy według założenia „nie ma głupich pytań, nie ma głupich pomysłów” itp. 2. Wprowadzenie do tematu prowadzący dzieli uczestników na grupy (maks. 6-osobowe), prosi o zgłoszenie się dwóch sekretarzy i wyłonienie lidera każdej grupy, który zobowiąże się do jej aktywizowania (w trakcie warsztatów wszystkie przemyślenia i uwagi zapisywane będą na flipchartach oraz kartach pracy) następnie rozdaje samoprzylepne karteczki, a grupy oglądają krótkie materiały filmowe (materiał pomocniczy nr 1), pokazujące różne sytuacje społeczne lub obszar działania/wsparcia z EFS (15 min) po pokazie grupy diagnozują problemy lub zjawiska społeczne, o których opowiadają filmy i zapisują je na karteczkach, liderzy odczytują wyniki prac (20 min) prowadzący rozpoczyna dyskusję o przedstawionych przez grupy problemach i na flipchartach zapisuje ujednolicone definicje głównych obszarów/problemów każda grupa podchodzi i przykleja swoją karteczkę na flipchart, na którym zapisano definicje najbardziej zbliżoną do jej zapisku. 3. Odwołanie się do doświadczeń uczestników każda grupa otrzymuje przydzielony losowo problem społeczny odpowiadający definicji zapisanej na flipcharcie uczestnicy dyskutują w grupach i starają się znaleźć odpowiedzi na pytania zawarte w karcie pracy (materiał pomocniczy nr 2), przemyślenia i uwagi zapisywane są zarówno na flipchartach, jak i na kartach pracy (15 min) następnie dwóch przedstawicieli danej grupy udaje się do innego zespołu (zgodnie z ruchem wskazówek zegara), który krótko przedstawia im swoją pracę zadaniem reprezentantów jest zgłoszenie uwag, wątpliwości i ewentualnych pytań, które mają pomóc w ostatecznym dopracowaniu kart pracy 340 Poznajmy się lepiej z EFS kolejni uczestnicy, udają się do innej grupy i proces się powtarza (25 min) każda grupa przedstawia wyniki swoich prac na forum, prezentując opisane flipcharty, a prowadzący zadaje pytania, moderując dyskusję i odwołując się do doświadczeń życiowych uczestników (25 min) prowadzący zapisuje na jednym flipcharcie podsumowanie, które będzie stanowiło punkt wyjścia do dalszej pracy (10 min). Moduł nr 2: siła całości z siły jednostek, czyli jak EFS wzmacnia nasze społeczeństwo 1. Prowadzący prosi grupy o odczytanie zapisanych krat pracy oraz przypomina wnioski zapisane na flipcharcie (15 min). 2. Następnie przeprowadza samodzielnie przygotowany przed zajęciami wykład dotyczący EFS, uzupełniony o informacje dotyczące programu „Wiedza, Edukacja, Rozwój”, skupiając się na zagadnieniach będących odpowiedzią na zdiagnozowane problemy społeczne (10 min). 3. Każda grupa otrzymuje przygotowany wcześniej przez prowadzącego opis priorytetu programu „Wiedza, Edukacja, Rozwój” wraz z odpowiadającą mu kartą pracy (materiał pomocniczy nr 3). 4. Zespoły odwołując się do doświadczeń osobistych, znanych im problemów, z którymi boryka się dana społeczność lokalna, rodzina lub szkoła próbują zdefiniować cele oraz działania, jakie należy podjąć. 5. Prowadzący powinien nadzorować ich pracę, badać czy uczestnicy nie mylą pojęcia problemu/ celu/działania i czy rozumieją związek logiczny, jaki między nimi istnieje. 6. Wszystkie pomysły grupa zapisuje zarówno na flipcharcie (w graficznym ujęciu cyklu), jak i na kartach pracy (30 min). 7. Po przewidzianym czasie grupy kolejno przedstawiają rezultaty swojej pracy (20 min). 8. Prowadzący może przygotować przykłady projektów realizowanych lokalnie. Jeśli praca przebiegła zgodnie z założeniami, uczestnicy powinni zauważyć podobieństwo między ich projektami a przedsięwzięciami realizowanymi w rzeczywistości (5 min). 9. Podsumowanie pracy metodą SWOT – każda z grup ma przedstawić słabe i moce strony EFS albo szanse i zagrożenia dla EFS (10 min). 10. Uczestnicy przedstawiają wypracowane wnioski, prowadzący zapisuje je na flipcharcie/tablicy podzielonej na 4 części (10 min). 11. Podsumowanie i ewentualna dyskusja nad rolą EFS (10 min). Moduł nr 3: wizyta studyjna 1. W celu ukazania praktycznej strony projektów współfinansowanych z EFS prowadzący może zorganizować wizytę w instytucji realizującej tego typu przedsięwzięcia, wyszukując do niej kontakt za pomocą instytucji pośredniczącej, stron internetowych (np. www.mapaprojektow.gov.pl) lub lokalnego punktu funduszy europejskich. Poznajmy się lepiej z EFS 341 2. Jeśli zorganizowanie wizyty nie będzie możliwe, można przygotować prezentację multimedialną – zadanie dla prowadzącego lub poszczególnych grup. 3. Można także wykonać oba działania – wizytę i prezentację. Moduł nr 4: spotkanie podsumowujące (30 min) Zebranie i podsumowanie zdobytych doświadczeń – dyskusja moderowana przez prowadzącego pytaniami: czego dowiedziałam/łem się o EFS, jak mogę wykorzystać zdobytą wiedzę, w jakiego typu projektach mogę uczestniczyć, jak mogę pomóc innym, jak wskazać źródła wiedzy/pomocy, gdzie mogę znaleźć informacje. Materiał pomocniczy nr 1 Filmy przedstawiające wybrane obszary wsparcia z EFS 1 Prowadzący może z zestawu wybrać dowolne filmy lub znaleźć własne. Reklama kampanii społecznej „Spraw, by inni czuli się ważni” http://www.youtube.com/watch?v=-RR16Lg63S0 Sprawni w pracy http://www.youtube.com/watch?v=NMOtKHNLbf4&feature=related Reklama społeczna Centrum DZWONI http://www.youtube.com/watch?v=6sSVYE7VQDM&feature=related „Zasada równości szans kobiet i mężczyzn” http://www.youtube.com/watch?v=T3dtd8r7OK0 Poszukiwana 45+ – „Śmietnik” http://www.youtube.com/watch?v=tKhM3nwf7tY Kobieta spełniona w biznesie – „Kwiaciarnia” http://www.youtube.com/watch?v=EADSKO416iU&feature=related Idea flexicurity http://www.youtube.com/watch?v=MMoPrlNimxc Europejski Fundusz Społeczny – wybrane animacje: http://www.youtube.com/watch?v=ky8EAGpLPys&feature=related http://www.youtube.com/watch?v=ruvSk8fAve4&feature=related 342 Poznajmy się lepiej z EFS Materiał pomocniczy nr 2 Karta pracy – diagnoza problemu z obszaru działania EFS Nazwa problemu 2 Kogo dotyczy Miejsca występowania Częstotliwość występowania Powody występowania Sposoby zaradzenia Sposoby pomocy osobom, których problem dotyczy Opisz typowy przypadek (sytuacja, kontekst) przedstawionego problemu. Jeśli nie masz osobistych doświadczeń, możesz przytoczyć przykład z mediów. Poznajmy się lepiej z EFS 343 Materiał pomocniczy nr 3 Prowadzący przed zajęciami powinien przygotować krótki opis wybranych priorytetów programu „Wiedza, Edukacja, Rozwój”, realizującego EFS w kolejnej perspektywie finansowej 2014-2020 (nazwa i adresaci wsparcia). Karta pracy Problem, czyli co złego się dzieje 3 Cel, czyli co chcę, żeby się zmieniło Działania, czyli jak osiągnąć zamierzone cele 344 Poznajmy się lepiej z EFS 6 Zestawienie metod i technik pracy A Analiza SWOT Metoda polegająca na posegregowaniu posiadanych informacji o danej sprawie na cztery grupy (kategorie): S (Strengths) – mocne strony, czyli atuty, zalety W (Weaknesses) – słabe strony, czyli słabości, bariery, wady O (Opportunities) – szanse, czyli wszystkie sprzyjające sytuacje, które można wykorzystać do osiągnięcia celu T (Threats) – zagrożenia, czyli czynniki utrudniające uzyskanie pożądanego rezultatu. Analiza SWOT określa zatem, co może nam pomóc w realizacji (silna strona, możliwość) lub co może być przeszkodą, którą należy przezwyciężyć czy zminimalizować, aby osiągnąć pożądany rezultat (słaba strona, zagrożenie). Mocne strony Słabe Szanse Zagrożenia Warto także znaleźć wzajemne powiązania między tymi czterema kategoriami i odpowiedzieć na pytania: czy dana mocna strona pozwoli nam wykorzystać daną szansę czy dana mocna strona pozwoli nam zniwelować dane zagrożenie czy dana słaba strona ogranicza możliwość wykorzystania danej szansy czy dana słaba strona potęguje ryzyko związane z danym zagrożeniem. Wnioski nie mogą być jednak prostym powtórzeniem wymienionych w tabeli informacji. Muszą wskazywać sposób najpełniejszego wykorzystania mocnych stron i szans w celu zminimalizowania lub zmodyfikowania słabych stron oraz zagrożeń. Jednocześnie powinny dawać odpowiedź, w jaki sposób ograniczyć słabe strony i skutki rozpoznanych i nazwanych zagrożeń. A Analiza tekstu (praca z materiałem źródłowym) Metoda służy do przyswajania istotnych zagadnień poprzez samodzielne wyszukiwanie przez uczniów informacji w podanym materiale. Praca z tekstem obejmuje kilka etapów: uświadomienie sensu czytania – nauczyciel określa jasno sprecyzowany cel wstępne czytanie tekstu, znajdywanie słów niezrozumiałych – chodzi o zrozumienie tekstu jako całości 346 Poznajmy się lepiej z EFS stawianie pytań dotyczących tekstu – pytania powinny być zrozumiałe i zróżnicowane pod względem trudności tak, aby każdy uczeń miał szansę znalezienia odpowiedzi przynajmniej na część z nich czytanie właściwe – poszukiwanie w tekście informacji będących odpowiedzią na wcześniej sformułowane pytania czy polecenia, robienie notatek. A Asocjogram Metoda, za pomocą której można definiować pojęcia, tworząc różne skojarzenia, albo twórczo rozwiązywać problemy poprzez tworzenie listy pomysłów na ich rozwiązanie. Pracując równocześnie w dwóch grupach, można szukać rozwiązań na dwa podobne do siebie problemy. Etapy realizacji: 1. Dzielimy klasę na dwie grupy, dajemy im pisaki, kartki samoprzylepne w dwóch kolorach (każda inny) oraz plakaty z wypisanym problemem. 2. Zadaniem grup jest wypisanie na kartkach odpowiedzi na zadane pytanie i przyklejenie ich na swoim plakacie. 3. Po upływie wyznaczonego czasu grupy wymieniają się plakatami i uzupełniają asocjogram nowymi pomysłami, zapisując je na kartkach swojego koloru. 4. Na zakończenie grupy wspólnie rozmawiają o pomysłach. B Burza mózgów (metoda odroczonego wartościowania) Istotą tej metody jest zminimalizowanie cenzury wewnętrznej (podpowiadającej: nie mam nic wartościowego do powiedzenia), jak i zewnętrznej, obecnej szczególnie w szkole (oczekiwanie od uczniów prawidłowych odpowiedzi). Często są to właśnie powody rezygnacji z ujawniania własnych pomysłów. Burzę mózgów można podzielić na trzy etapy: 1. Wytwarzanie pomysłów (podawanie różnych skojarzeń, rozwiązań, jakie podpowiada nasza wyobraźnia, mogą być nawet najbardziej szalone lub niedorzeczne) i zapisywanie ich na tablicy. 2. Dyskusja i analiza zgłoszonych pomysłów według ustalonych kryteriów w celu wybrania najbardziej trafnego. 3. Zastosowanie pomysłu lub rozwiązania w praktyce. Podstawowe zalety burzy mózgów: powstaje dużo wysokiej jakości pomysłów korzystając z wzajemnej inspiracji, uczestnicy zajęć tworzą o wiele więcej rozwiązań, niż udałoby się im wyprodukować, gdyby każdy pracował indywidualnie akceptacja wszystkich pomysłów zmniejsza niebezpieczeństwo przeoczenia wartościowego rozwiązania Poznajmy się lepiej z EFS 347 wzmaga się kreatywność grupy, a jednocześnie uczestnicy słuchają się nawzajem i powstrzymują od krytyki cudzych wypowiedzi łatwość zastosowania – nie wymaga wyposażenia technicznego ani specjalnego przygotowania. Wadą, choć jednocześnie także zaletą, jest uzależnienie powodzenia tej metody od zaangażowania się całej grupy. D Drama Metoda rozwija kreatywność, wzbogaca doświadczenie (przeżyłem, więc wiem), pomaga w zapamiętaniu informacji. Prowadzący zajęcia formułuje temat oraz dobiera odpowiednią technikę (rozmowę, wywiad, muzeum, rzeźbę, pantomimę, improwizację, żywy obraz). Uczestnicy odgrywają role pełnione przez określone postaci (np. prezydenta miasta, turysty, dyrektora, prokuratora itp.) i w zależności od techniki wykonują zadania: rozmowa: w dwuosobowych zespołach prowadzony jest dialog na podany temat wywiad: jeden z uczniów wciela się w postać i odpowiada na pytania innych muzeum: klasa przedstawia wystawę na określony temat rzeźba: dwoje uczniów (jeden jest rzeźbiarzem, a drugi rzeźbą) przedstawia postać pantomima: uczniowie poprzez język ciała prezentują określoną sytuację związaną z tematem lekcji improwizacja: uczniowie rozpoczynają dramę, znając tylko sytuację wyjściową; przebieg i jej zakończenie jest ich wytworem żywy obraz: przy wykorzystaniu własnego ciała przedstawiane są zdarzenia, które zatrzymywane są w najbardziej dramatycznym momencie. D Drzewko decyzyjne Metoda jest pomocna przy dokonywaniu wyboru i podejmowaniu decyzji. Graficzna forma pozwala na dokładne zebranie informacji (odróżnienie tego, co istotne, od tego, co błahe) oraz wyszukanie ewentualnych braków. Uczestnicy analizują problem, zastanawiają się nad skutkami najróżniejszych rozwiązań, oceniają je pod względem przyjętych celów i wartości. 348 Poznajmy się lepiej z EFS Schemat drzewka decyzyjnego D Dyskusja (debata, minidyskusja) Uczy formułowania myśli, wyrażania swojego zdania, argumentacji i szacunku do przekonań innych. Temat musi być sformułowany w sposób wywołujący zaangażowanie emocjonalne i umożliwiający ścieranie się przynajmniej dwóch racji. Dyskusja może mieć charakter wolny, wówczas wszyscy na równych prawach biorą w niej udział, respektując jedynie limity czasowe dla jednorazowej wypowiedzi lub liczbę przydzielonych głosów, albo może być kierowana (panel dyskusyjny) – kilka osób przedstawia swój punkt widzenia, następnie w dyskusji mogą wziąć udział obserwatorzy. Dyskusja jako aktywna metoda nauczania pozwala na nabywanie umiejętności i wiadomości poprzez działanie, czyli w sposób najbardziej trwały i ciekawy. Jednocześnie umożliwia uczniom osiągnięcie ważnych kompetencji, wśród których są m.in.: łączenie różnych elementów wiedzy przy wygłaszaniu poglądów i prezentacji argumentów wykorzystanie doświadczeń (własnych lub innych) zwłaszcza przy uzasadnianiu stanowiska myślenie wartościujące – kontekstowe poszukiwanie informacji, porządkowanie, korzystanie z różnych źródeł w trakcie przygotowywania się do dyskusji przyjmowanie odpowiedzialności za to, co się mówi poszukiwanie nowych rozwiązań stawianie czoła przeciwnościom komunikowanie się w trakcie dyskusji współpraca w grupie. D Dyskusja panelowa (dyskusja obserwująca) Podczas pracy grupa dzieli się na dyskutujących – ekspertów (panel) i uczących się – słuchaczy (audytorium). Eksperci wprowadzają w temat i dyskutują między sobą, następnie pytania mogą zadawać słuchający. Mogą też przedstawić własne stanowisko, uzupełnić dyskusję, wyjaśnić, zaakceptować lub odrzucić stanowisko któregoś z ekspertów (z uzasadnieniem). Dyskusję podsumowuje prowadzący panel. D Działania praktyczne (metoda praktycznego działania, metoda ćwiczeniowa) Metoda polegająca na łączeniu teorii z praktyką, czyli stosowaniu wiedzy w rozwiązywaniu zadań. Pomocna zawsze wtedy, gdy nauka nie jest celem samym w sobie, lecz środkiem pomagającym opanować umiejętności. Etapy realizacji zajęć: 1. Uświadomienie uczniom celu działania praktycznego i jego znaczenia. 2. Zapoznanie uczniów z zasadami, jakimi powinni kierować się, wykonując zadania, lub przytoczenie przykładu dobrej praktyki. Poznajmy się lepiej z EFS 349 3. Samodzielne (lub w małych grupach) wykonywanie pracy według ustalonego wzoru, na podstawie poznanych zasad. G Gadająca ściana Metoda ma charakter opiniotwórczy, dlatego nauczyciel nie powinien ograniczać uczniów pytaniami, czy też ukierunkowywać ich na konkretne zagadnienia. Przed rozpoczęciem zajęć do ściany przyklejany jest arkusz szarego papieru z umieszczonym na górze napisem: „Gadająca ściana”. Uczniowie są proszeni o wyrażenie na nim swojej opinii na temat pracy, także w formie rysunków. M Mapa mentalna (mapa pojęciowa, mapa myśli) Metoda, w której problem lub zagadnienie prezentowane są za pomocą zapisu graficznego. Wizualizacja pomaga uporządkować wiadomości i znaleźć zachodzące między nimi związki. Etapy pracy: 1. Nauczyciel dzieli klasę na grupy i każdej przydziela arkusz papieru, mazaki, kredki, kolorowe długopisy, ewentualnie kolorowe gazety, nożyczki, klej. 2. Następnie podaje słowo (pojęcie kluczowe), które uczniowie zapisują na środku arkuszy. 3. Każdy z uczniów w grupie przygotowuje własne skojarzenia z podanym pojęciem w postaci haseł, rysunków lub symboli. 4. Zebrane informacje są porządkowane, a potem umieszczane na arkuszach papieru w taki sposób, by tworzyły układy wzajemnych związków. 5. Uczniowie zapisują hasła, rysują znaki, symbole lub wycinają z gazet ilustracje, fragmenty tekstu i przyklejają je w konkretnych miejscach. 6. Liderzy kolejno prezentują mapy, wyjaśniają, co i dlaczego jest w nich zawarte. 7. Grupy porównują swoje mapy i szukają skojarzeń pojawiających się na każdej z nich. 8. Nauczyciel podsumowuje pracę i ocenia mapy. Zasady tworzenia map myśli: zawsze zaczynaj od obrazka tematu na środku kartki do jego namalowania wykorzystaj przynajmniej trzy kolory używaj obrazków, symboli, kodów i skalowania do wyrażania pojęć wyrazom nadawaj wartość, zapisując je dużymi lub małymi literami na jednej linii musi być tylko jeden wyraz lub grafika linie muszą wychodzić ze środkowego obrazka i być ze sobą połączone im dalej od centrum, tym linie cieńsze – bardziej szczegółowe zagadnienia rysuj linie tej samej długości co wyraz lub grafika używaj kolorów wykreuj swój własny styl tworzenia 350 Poznajmy się lepiej z EFS wyróżniaj i zaznaczaj asocjacje jednego elementu z drugim używaj promienistej hierarchii, numeruj, aby mapa była przejrzysta. M Mapa zasobów Pozwala uczniom na określenie ich umiejętności i doświadczenia, a z drugiej strony na poszukiwanie sojuszników gotowych przyjść z pomocą przy rozwiązywaniu problemu bądź zadania. M Metaplan Metoda pozwala na rozwijanie umiejętności analizy, oceny faktów i wyciągania wniosków. Przygotowuje do prezentowania swojego punktu widzenia, argumentowania i obrony własnego zdania. Uczniowie mają okazję wysłuchać i brać pod uwagę poglądy innych osób. Ponadto zdobywają wiadomości z różnych źródeł, porządkują je i dostrzegają związki przyczynowo-skutkowe. Uczą się współpracy poprzez negocjowanie i osiąganie porozumienia oraz stosowanie demokratycznych procedur w trakcie podejmowania decyzji. Etapy pracy: 1. Nauczyciel wraz z uczniami określa problem, który będzie przedmiotem dyskusji, wyznacza czas na wykonanie zadania i dzieli klasę na 5-6 osobowe grupy. 2. Każdy zespół wybiera lidera, sekretarza i sprawozdawcę, zapoznaje się z otrzymanym materiałem i dzieli pracę między siebie, a następnie przygotowuje plakat ilustrujący dyskusję. 3. Liderzy przedstawiają plakaty, udzielając odpowiedzi na pojawiające się pytania pozostałych grup. 4. Nauczyciel podsumowuje pracę, zbiera konkluzje i wspólnie z uczniami wypracowuje ostateczny wynik dyskusji. Schemat metaplanu Temat Jak jest? Dlaczego nie jest tak, jak być powinno? Jak być powinno? Wnioski zależne ode mnie zależne od innych Poznajmy się lepiej z EFS 351 M Metoda biograficzna Prowadzący zajęcia wybiera postać, której życiorys będzie podstawą pracy i opracowuje zadania dla poszczególnych uczniów i grup. Uczniowie pod kierunkiem prowadzącego zbierają potrzebne informacje i ustalają odpowiedzi na postawione zagadnienia. Efektem ich pracy jest odegranie roli wybranej osoby. Uczniowie określają mocne strony (wynikające z tego szanse) oraz słabe strony (zagrożenia dla rozwiązywanego problemu). M Metoda ćwiczeniowa Polega na wielokrotnym wykonywaniu czynności uprzednio zademonstrowanych przez nauczyciela do momentu, gdy uczniowie nie nabiorą wprawy i będą je poprawnie wykonywać. M Metoda PMI (plus, minus, interesujące) Wybieramy tezę i wypisujemy plusy, minusy, a także z jakich przyczyn jest ona interesująca, czyli wszystko co nie jest ani pozytywne, ani negatywne, ale wiąże się z naszą decyzją. Kiedy podamy już wszystkie opcje, nadajemy im wartość punktową (plusy na +, minusy na – ) w zależności od tego, jak bardzo dany aspekt decyzji jest dla nas ważny. W ostatniej rubryce również próbujemy oszacować każdą informację. Na koniec sumujemy rubryki i sprawdzamy, czy więcej mamy na plusie, czy na minusie. Można także poprosić o pomoc drugą osobę, która pomoże w wyłapaniu naszych błędów, często opartych o mechanizm słodkich cytryn i kwaśnych winogron (sytuacje, w których minusy widzimy mniejszymi niż są w rzeczywistości, a plusom przypisujemy większą wartość, lub też minusy zaczynamy traktować jak plusy i vice versa). M Metoda projektu Uczniowie samodzielnie realizują zadania przygotowane przez nauczyciela na podstawie wcześniej ustalonych założeń. Projekt jako metoda nauczania: posiada określone cele efektem działań jest rozwiązanie problemu, zdobycie nowych umiejętności i poszerzenie wiedzy wyznaczone są terminy realizacji poszczególnych zadań i całości przedsięwzięcia poszczególne zadania posiadają określonych realizatorów rezultaty prezentowane są publicznie. Etapy realizacji: 1. Przygotowanie do pracy metodą projektu – uczniowie muszą wiedzieć, na czym ona polega, wskazane jest także przygotowanie ich do pracy w grupach. 2. Wprowadzenie uczniów w problematykę projektu (wymaga od nauczyciela pewnego przygotowania teoretycznego). 3. Sformułowanie, wybór tematu lub tematów oraz podział na grupy. Możliwości: tematy mogą być sformułowane przez nauczyciela, a wybór należy do grupy 352 Poznajmy się lepiej z EFS uczniowie sami mogą ustalić tematy swoich projektów (wskazane jest, aby nauczyciel pomógł w odpowiedni sposób sformułować problem) wszyscy realizują jeden problem określony przez nauczyciela. 4. Przygotowanie do realizacji projektu: zaplanowanie szczegółowych zadań dla poszczególnych grup lub uczniów (w przypadku większych projektów, rozłożonych w czasie, konieczne jest opracowanie planu realizacji) zawarcie kontraktu. 5. Realizacja projektu – uczniowie zbierają i opracowują materiały, zyskują nową wiedzę i umiejętności. 6. Prezentacja projektu – w zależności od pomysłowości i możliwości uczniów mogą to być różnorodne formy, np. sprawozdania, prezentacje multimedialne, plakaty itp. 7. Ocena projektu według przyjętych kryteriów zadaniem nauczyciela jest szczegółowe opracowanie kryteriów oceny poszczególnych etapów pracy – uczestnicy projektu muszą wiedzieć, co będzie podlegać ocenie i według jakich kryteriów ocenie powinno podlegać to, co jest ważne, a nie to, co łatwo ocenić, dlatego jej przedmiotem powinien być nie tyle produkt końcowy (choć także jej podlega), ale jakość działania uczniów w trakcie rozwiązywania problemu nauczyciel może prowadzić arkusz oceny dla każdej grupy lub ucznia, ale bardzo ważnym elementem procesu oceniania jest samoocena i wzajemna ocena pracy (konkretne propozycje opracowane przez prowadzącego). M Metoda rozwiązywania problemów Uczy twórczej, samodzielnej pracy i pozwala na poszerzenie wiedzy z określonej tematyki. Każde zagadnienie omawiane na lekcji jest traktowane jako problem do rozwiązania. Nauczyciel pomaga uczniom wykorzystać nabytą wiedzę w szukaniu odpowiedzi, pomocnych w rozwiązaniu problemu, np.: co wiemy, a czego musimy się dowiedzieć oraz co umiemy i czego musimy się nauczyć, aby rozwiązać problem. Etapy rozwiązywania problemu: rozpoznanie i sformułowanie problemu określenie przeszkód i ograniczeń wymyślenie rozwiązań wybór i sprawdzenie rozwiązania. M Metoda sześciu kapeluszy Pozwala na twórcze podejście do rozwiązywania problemów. Kapelusze mają różne kolory, które symbolizują odmienne perspektywy spostrzegania problemu, sytuacji czy zadania: czerwony – symbolizuje emocje, intuicję, subiektywne wrażenia biały – obiektywizm, neutralność, fakty, dane czarny – pesymizm, wady, niedociągnięcia, trudności, błędy Poznajmy się lepiej z EFS 353 żółty – optymizm, pozytywne nastawienie, korzyści, zalety, marzenia zielony – możliwości, pomysły, idee niebieski – plan, priorytety, wnioski, reguły Zmieniając kapelusze, jednocześnie zmieniamy więc sposób myślenia. M Metoda „za i przeciw” (plusy i minusy) Służy do wyszukiwania pozytywnych i negatywnych stron, umożliwiających podjęcie trafnej decyzji. Uczy analizowania faktów. P Praca w grupach Uczniowie pracujący w małych grupach mają zazwyczaj więcej pomysłów, niż pracując indywidualnie lub całą klasą. Śmielej występują z problemami wymagającymi przedyskutowania, przekonują się, że ich własne doświadczenia mają wartość, nawet mniej aktywne osoby zabierają głos i włączają się w dyskusję. Etapy pracy: 1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z problemem i przekazuje wstępne informacje (poprzez pogadankę, czytanie poezji, fragmentów książek typu poradnikowego, objaśnienia na tablicy, pokazanie fragmentu filmu, wysłuchanie wywiadu) oraz dzieli klasę na 5-6 osobowe grupy. 2. Dyskusja poszukiwawcza nauczyciel przekazuje grupom napisany na kartce jasno sprecyzowany problem każda grupa samodzielnie wybiera spośród siebie przewodniczącego nauczyciel kontroluje zgodność pracy uczniów z zadaniem, pomaga grupom, rejestruje różne głosy w dyskusjach grupowych, by je wykorzystać podczas spotkania plenarnego. 3. Grupy wypracowują własne stanowisko wobec problemu i sposoby jego rozwiązania oraz wybierają formę prezentacji wyników pracy na forum klasy (plakat, scenka, ułożony przez grupę wiersz lub hasło itp.). 4. Przewodniczący grup składają sprawozdania w formie wypracowanej przez grupę. 5. Cała klasa omawia przedstawione wyniki pracy poszczególnych zespołów. 6. Nauczyciel podsumowuje, porządkuje to, co zostało wypracowane. R Rozmowa nauczająca (pogadanka) Metoda polegająca na dialogu nauczyciela z klasą, czyli zadawaniu pytań i otrzymywaniu odpowiedzi. Warunkiem zastosowania tej metody jest posiadanie przez uczniów określonych wiadomości. Pytania powinny skłonić ich do analizy i syntezy wiadomości oraz wyciągania wniosków. Tylko pierwsze pytanie nauczyciel stawia tak, jak sobie założył, natomiast pozostałe wynikają z odpowiedzi uczniów. Nie należy traktować wiedzy pojedynczego ucznia jako poziomu wiadomości 354 Poznajmy się lepiej z EFS całej klasy. Stosując tę metodę, można wprowadzać nowe wiadomości, utrwalić materiał lub doskonalić wiadomości posiadane przez uczniów. Rodzaje rozmów nauczających: wstępna – zapoznanie z nowym materiałem systematyzująca – porządkowanie informacji utrwalająca – powtarzanie przyswojonej wiedzy kontrolna – sprawdzanie opanowanych wiadomości. S Stacje uczenia się Metoda rozwiązywania problemów w twórczy sposób, poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz stosowania zdobytej wiedzy w praktyce. Nauczyciel przygotowuje na dany temat zestaw materiałów dydaktycznych, które uczniowie będą poznawali, przechodząc kolejne stacje uczenia się. Etapy pracy: 1. Rozmowa wstępna – nauczyciel omawia ogólnie temat lub problem. 2. Wędrówka po stacjach – uczniowie otrzymują karty pracy, na których zaznaczają wykonanie wybranego zadania, nauczyciel krótko wyjaśnia, co znajduje się na przygotowanych stanowiskach. 3. Rozwiązywanie zadań – uczniowie wykonują wszystkie zadania lub wybierają stacje, które odpowiadają ich zainteresowaniom i możliwościom. 4. Podsumowanie (może być połączone z oceną) – uczniowie opowiadają, co było dla nich ważne, prezentują modele, teksty, rozwiązania, które udało im się wykonać. U Układanka ekspercka, puzzle eksperckie, metoda JIGSAW (z ang. układanka) Metoda ma charakter uniwersalny i może być stosowana na różnych przedmiotach, a jej zadaniem jest aktywne włączenie uczniów w proces uczenia się. Wymusza to współpracę, bowiem uzyskanie rezultatu zależy od każdego ucznia, który musi skorzystać z pomocy (wiedzy) kolegi. Metodę wykorzystuje się wtedy, gdy materiał da się podzielić na spójne fragmenty, elementy (puzzle). Etapy pracy: 1. Nauczyciel dzieli materiał na części odpowiadające liczbie zespołów w klasie (grupy 4-6 osobowe). 2. Uczniowie pracują w tzw. grupach eksperckich, z których każda dostaje do przestudiowania część lub aspekt tematu, działu programowego itp. Ich zadaniem jest zrozumienie zagadnienia, które potem będą musieli wytłumaczyć innej grupie. Podczas pracy nauczyciel rozdaje w każdej grupie jednakowy zestaw numerków, np. w grupie pięcioosobowej 1, 2, 3, 4, 5. Poznajmy się lepiej z EFS 355 3. Następnie nauczyciel ponownie dzieli grupy w taki sposób, aby w skład każdej wchodził jeden przedstawiciel poprzednich (,,eksperckich”). Tworzy się zatem grupa z nr 1, nr 2 itd. Poszczególni uczniowie kolejno relacjonują, czego nauczyli się w poprzednich zespołach. Można zlecić uczniom zbieranie wszystkich informacji. 4. Kolejnym krokiem jest przygotowanie plakatu lub innej formy prezentacji opracowanego materiału i zaprezentowanie na forum. W Wykład (miniwykład) To najstarsza metoda dydaktyczna, polegająca na przekazaniu usystematyzowanej wiedzy. Ma charakter pasywny, dlatego ważne jest wzbudzanie zainteresowania słuchaczy poprzez podawanie przykładów z życia, użycie wizualnych form pomocy takich, jak prezentacje multimedialne, plansze, foliogramy, tablice typu flipchart. Tekst wystąpienia należy przygotować tak, aby ułatwiał prowadzenie wykładu w sposób dynamiczny, z użyciem pytań retorycznych i argumentacji dwustronnej. Na podstawie: Brudnik E, Moszyńska A., Owczarska B.: „Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących”, Zakład wydawniczy SFS, Kielce 2000 Owczarz M. ( red.): „Poradnik edukatora”, Wydawnictwo CODN, Warszawa 2005 Rau K., Ziętkiewicz E.: „Jak aktywizować uczniów. Burza mózgów i inne techniki w edukacji”, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2000 356 Poznajmy się lepiej z EFS Notatki dla nauczycieli Poznajmy się lepiej z EFS 357 Notatki dla nauczycieli 358 Poznajmy się lepiej z EFS Notatki dla nauczycieli Poznajmy się lepiej z EFS 359 Notatki dla nauczycieli 360 Poznajmy się lepiej z EFS Notatki dla nauczycieli Poznajmy się lepiej z EFS 361 Notatki dla nauczycieli 362 Poznajmy się lepiej z EFS Notatki dla nauczycieli Poznajmy się lepiej z EFS 363 Notatki dla nauczycieli 364 Poznajmy się lepiej z EFS Notatki dla nauczycieli Poznajmy się lepiej z EFS 365 Notatki dla nauczycieli 366 Poznajmy się lepiej z EFS Notatki dla nauczycieli Poznajmy się lepiej z EFS 367 Notatki dla nauczycieli 368 Poznajmy się lepiej z EFS Scenariusze lekcji Scenariusze projektów edukacyjnych Scenariusze warsztatów dla nauczycieli Zestawienie metod i technik pracy Egzemplarz bezpłatny Publikacja jest współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ISBN 978-83-930651-9-6