docUniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział
download 
Reklamacja Transkrypt
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Zarządzania, Informatyki i Finansów studia podyplomowe MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA STREFY EURO Dariusz SZYMAŃSKI WSPÓŁPRACA UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH POMOCY HUMANITARNEJ I ROZWOJOWEJ praca końcowa Promotor: dr Magdalena STAWICKA Wrocław 2016 OŚWIADCZENIE Oświadczam, że pracę niniejszą przygotowałem(am) samodzielnie. Wszystkie dane, istotne myśli i sformułowania pochodzące z literatury (przytoczone dosłownie lub niedosłownie) są opatrzone odpowiednimi odsyłaczami. Praca ta nie była w całości ani w części, która zawierałaby znaczne fragmenty przedstawione w pracy jako oryginalne (wyniki badań empirycznych, obliczenia, spostrzeżenia, oceny, wnioski, propozycje itp.), przez nikogo przedłożona do żadnej oceny i nie była publikowana. Oświadczam, że tekst pracy dyplomowej na nośniku elektronicznym jest identyczny z tekstem wydrukowanym i nie zawiera znaków niewidocznych na wydruku. ..............................., dnia............................ ................................................. (miejscowość) (podpis) OŚWIADCZENIE Wyrażam zgodę / nie wyrażam zgody* mojej pracy dyplomowej. na udostępnienie osobom zainteresowanym Zgoda na udostępnienie pracy dyplomowej nie oznacza wyrażenia zgody na kopiowanie pracy dyplomowej w całości lub w części.Brak zgody nie wyklucza kontroli tekstu pracy dyplomowej w systemie antyplagiatowym, wyklucza natomiast dopisanie tekstu do bazy tego systemu. * niepotrzebne skreślić ..............................., dnia............................ (miejscowość) ................................................. (podpis) 2 Spis treści 1. WSTĘP 4 2. POMOC HUMANITARNA I OCHRONA LUDNOŚCI. POMOC ROZWOJOWA. 5 2.1 DEFINICJE POMOCY HUMANITARNEJ I ROZWOJOWEJ. 5 2.2 RAMY PRAWNE I POLITYCZNE. 10 3. ECHO JAKO INSTRUMENT FINANSOWANIA. 13 3.1 GENEZA POWSTANIA. 13 3.2 STRUKTURA ORGANIZACYJNA. 14 3.3 DZIAŁALNOŚĆ DYREKCJI GENERALNEJ ECHO W STRUKTURACH KOMISJI EUROPEJSKIEJ. 15 3.4 INNE INSTRUMENTY FINANSOWANIA. 18 4. MILENIJNE CELE ROZWOJU-POLITYKA POMOCOWA UE NA LATA 2000 - 2015. 20 4.1 GENEZA POWSTANIA. 20 4.2 MILENIJNE CELE ROZWOJU. 20 4.3 SKUTECZNOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ W ZAKRESIE REALIZACJI ZADAŃ POMOCOWYCH - RAPORT O MILENIJNYCH CELACH ROZWOJU NA ROK 2015. 21 5. PODSUMOWANIE. 34 6. BIBLIOGRAFIA. 35 7. NETOGRAFIA. 36 3 1. WSTĘP Tematyka poniższej pracy koncentruje się wokół problemów ekonomicznych współczesnego świata, problemu ubóstwa, wpływu globalizacji ekonomicznej na pogłębianie dysproporcji rozwojowych we współczesnej gospodarce światowej, polityki rozwojowej Unii Europejskiej wobec partnerów nią objętych, udzielania pomocy humanitarnej przez UE oraz mechanizmom finansowego wsparcia udzielanego w ramach polityki rozwojowej oraz współpracy UE z innymi organizacjami międzynarodowymi i pozarządowymi w kwestiach rozwojowych oraz w kwestiach udzielania pomocy humanitarnej. Świadczenie pomocy najbardziej potrzebującym w Europie i poza jej granicami, niezależnie od ich narodowości, pochodzenia etnicznego, religii, płci czy orientacji politycznej - pomocy opartej na zasadach humanitaryzmu, bezstronności, neutralności i niezależności już od ponad dwudziestu pięciu lat wciąż pozostają fundamentalnymi zasadami przyświecającymi działalności humanitarnej realizowanej ze środków budżetowych Unii Europejskiej. Unia Europejska ponadto zajmuje czołowe miejsce w rankingu organizacji zajmujących się pomocą rozwojową, których działalność jest najbardziej przejrzysta. Informacje o wysokości pomocy i jej przeznaczeniu pozwalają podatnikom stwierdzić, czy ich pieniądze są rozsądnie wydawane. Publikowanie tych informacji zapobiega również sytuacjom, w których różni darczyńcy inwestują w ten sam cel, jak również korupcji i wydawaniu pieniędzy niezgodnie z przeznaczeniem. Polityka humanitarna i polityka rozwojowa Unii Europejskiej to dwie polityki kierowane do krajów trzecich, a więc krajów leżących poza terytorium Unii Europejskiej. Są to też dwie polityki realizowane zarówno na poziomie unijnym, jak i na poziomie krajów członkowskich. Działania podejmowane na obu poziomach wzajemnie się uzupełniają, dając Unii Europejskiej dominującą pozycję w światowym rankingu największych darczyńców pomocy humanitarnej i pomocy rozwojowej. 4 2. POMOCHUMANITARNAI OCHRONA LUDNOŚCI. POMOC ROZWOJOWA. 2.1 DEFINICJE POMOCY HUMANITARNEJ I ROZWOJOWEJ. Podstawowym celem polityki humanitarnej Unii Europejskiej jest udzielanie doraźnej pomocy ofiarom klęsk żywiołowych oraz katastrof spowodowanych przez człowieka. Podstawowym celem polityki rozwojowej Unii Europejskiej jest walka z ubóstwem na świecie oraz pomoc krajom biedniejszym w zrównoważonym rozwoju gospodarczym i społecznym, a także w ich harmonijnej i stopniowej integracji z gospodarką światową. …”Działania Unii w dziedzinie pomocy humanitarnej są prowadzone zgodnie z zasadami i celami działań zewnętrznych Unii. Działania te mają na celu niesienie doraźnej pomocy i opieki dla ludności w państwach trzecich, która stała się ofiarą klęsk żywiołowych lub katastrof spowodowanych przez człowieka, oraz jej ochronę, w celu sprostania potrzebom humanitarnym wynikającym z takich różnych sytuacji. Działania Unii i Państw Członkowskich wzajemnie się uzupełniają i wzmacniają”… (art. 214.1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej)1. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej definiuje pojęcie pomocy humanitarnej świadczonej przez Unię i państwa członkowskie. Polityka Unii w dziedzinie pomocy humanitarnej regulowana jest rozporządzeniem Rady, które określa między innymi główne cele pomocy humanitarnej dla państw trzecich2. Wymienia się tam: 1) ratowanie i ochrona życia w czasie sytuacji krytycznych i bezpośrednio w ich następstwie oraz w czasie klęsk żywiołowych, które pociągają za sobą większe straty w ludziach, cierpienia fizyczne, psychologiczne lub społeczne lub straty materialne, 2) udzielanie koniecznej pomocy i wsparcia ludziom narażonym na długotrwałe kryzysy wynikające w szczególności z wybuchów walk lub wojen, które wywołują takie same skutki, jak te opisane wyżej, szczególnie gdy ich własne rządy okazują się niezdolne do udzielenia pomocy lub pomoc nie może zostać udzielona z powodu braku odpowiednich władz, 1 Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, art. 214.1 (wersja skonsolidowana opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, 30 marca 2010). 2 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1257/96 z 20 czerwca 1996 r. dotyczące pomocy humanitarnej, Dz.Urz.WE L 163 z 2 lipca 1996 r. ze zm. 5 3) pomoc w finansowaniu transportu pomocy humanitarnej i wysiłki w celu zapewnienia, by była ona dostępna dla tych, dla których jest przeznaczona, za pośrednictwem wszelkich dostępnych środków logistycznych oraz zapewniając ochronę towarów i personelu, służących celom humanitarnym, lecz z wyłączeniem działań obejmujących kwestie obronne, 4) przeprowadzanie krótkoterminowych prac związanych z odbudową i rekonstrukcją, szczególnie w zakresie infrastruktury i sprzętu, w ścisłej współpracy z instytucjami lokalnymi, w celu ułatwiania nadejścia pomocy, zapobiegania pogarszaniu się skutków kryzysu i rozpoczęcia udzielania poszkodowanym pomocy w odzyskaniu minimalnego poziomu samowystarczalności, biorąc pod uwagę, o ile to możliwe, długoterminowe cele rozwoju, 5) pokonywanie trudności związanych z konsekwencjami migracji ludności (uchodźcy, przesiedleńcy i repatrianci) spowodowanymi przez klęski żywiołowe lub katastrofy wywołane działalnością człowieka oraz przeprowadzanie programów pomocy w zakresie repatriacji do kraju pochodzenia i powtórnego osiedlenia się w nim, jeżeli warunki ustanowione w obowiązujących umowach międzynarodowych są spełnione, 6) przygotowanie się na ryzyko klęski żywiołowej lub porównywalnych wyjątkowych okoliczności oraz wykorzystanie odpowiednio szybkiego systemu wczesnego ostrzegania i interwencji, 7) wspieranie działań cywilnych w celu ochrony ofiar walk lub porównywalnych sytuacji krytycznych, zgodnie z obowiązującymi umowami międzynarodowymi. Ogólne zasady świadczenia pomocy humanitarnej zostały spisane w „Konsensusie europejskim w sprawie pomocy humanitarnej”3. Przedstawia on wspólną wizję i cele, które kierują działaniami UE w zakresie pomocy humanitarnej, zarówno na poziomie Komisji Europejskiej, jak i państw członkowskich, a także zasady, jakimi należy kierować się udzielając pomocy. Za zasadę nadrzędną uznano poszanowanie i ochronę godność wszystkich ofiar. Z niej wynikają inne zasady świadczenia pomocy. Należy do nich między innymi neutralność (pomoc humanitarna nie może faworyzować żadnej ze stron konfliktu zbrojnego lub innego sporu), bezstronność(pomoc musi być dostarczana wyłącznie w zależności od potrzeb, bez dyskryminacji między poszczególnymi społecznościami czy wewnątrz danej 3 Wspólne oświadczenie Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie, ParlamencieEuropejskim i Komisji Europejskiej: „Konsensus europejski w sprawie pomocyhumanitarnej”, Dz.Urz. UE C 25z 30 stycznia 2008 r. 6 społeczności) czy poszanowanie niezależności (niezależność celów humanitarnych od celów politycznych, gospodarczych, wojskowych lub innych)4. …”Pomoc rozwojowa to pomoc świadczona przez państwa oraz organizacje międzynarodowe w formie finansowej, materialnej i doradczej na rzecz krajów mniej rozwiniętych. Celem pomocy rozwojowej jest redukcja ubóstwa, promocja zrównoważonego rozwoju, wsparcie reform demokratycznych i rządów prawa, przestrzeganie praw człowieka, rozwój społeczeństwa obywatelskiego, wspieranie wzrostu gospodarczego, zapobieganie konfliktom oraz promocja bezpieczeństwa globalnego”…5 Współpraca na rzecz rozwoju była od początku jednym z głównych obszarów zainteresowania Wspólnot Europejskich. Jednym ze źródeł zainteresowania Wspólnot krajami leżącymi poza ówczesnym jej terytorium było przede wszystkim stowarzyszenie ze Wspólnotą terytoriów zamorskich państw członkowskich, czyli ich kolonii lub dawnych kolonii6. W traktacie rzymskim czytamy, że państwa członkowskie zgadzają się stowarzyszyć ze Wspólnotą kraje i terytoria pozaeuropejskie, które utrzymują szczególne stosunki z Belgią, Francją, Włochami i Niderlandami. Lista tych krajów i terytoriów zawarta została w załączniku IV do traktatu7. Celem stowarzyszenia było promowanie rozwoju gospodarczego i społecznego krajów i terytoriów zamorskich oraz ustanowienie ścisłych stosunków gospodarczych między nimi i Wspólnotą jako całością. Stowarzyszenie miało służyć przede wszystkim: sprzyjaniu interesom i pomyślności mieszkańców tych krajów i terytoriów, w sposób prowadzący je do rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego, do czego aspirują8. W latach 50. XX wieku terytoria zamorskie położone były głownie w Afryce. Dlatego pierwsza pomoc rozwojowa kierowana była przede wszystkim do państw 4 Anna Zygierewicz, „Pomoc humanitarna i rozwojowa Unii Europejskiej” (Doktor naukekonomicznych, specjalista ds. społecznych w Biurze Analiz Sejmowych). 5 Słownik pomocy rozwojowej, http://www.un.org.pl/rozwoj/pr_slownik.php [dostęp: 28 sierpnia 2010 r.]. 6 „The European Union’s development policy”, Dieter Frisch, Policy Management Report 15, www.africa-eu.org[dostęp: 27 sierpnia 2010 r.]. 7 Załącznik IV „Kraje i terytoria zamorskie”: a) Francuska Afryka Zachodnia: Senegal, Sudan Francuski, GwineaFrancuska, Wybrzeże Kości Słoniowej, Dahomej, Mauretania, Niger i Górna Wolta; b) Francuska Afryka Równikowa:Środkowe Kongo, Ubagni-Shari, Czad i Gabon; c) Saint Pierre i Miquelon, Komory, Madagaskar i terenyzależne, Francuska Somalia, Nowa Kaledonia i terytoria zależne, d) Francuskie Kolonie Oceanii, Francuskie TerytoriaPołudniowe i Antarktyczne; Autonomiczna Republika Togo; e) Terytorium powiernicze Kamerun pod zarządemfrancuskim; f) Kongo Belgijskie i Ruanda-Urundi; g) Terytorium powiernicze Somalii pod zarządem włoskimi h) Nowa Gwinea Holenderska. Wraz z przystępowaniem nowych państw do UE lista ta była rozszerzana.Patrz także: decyzja Rady 2001/822/WE z 27 listopada 2001 r. w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriówzamorskich traci moc w dniu 31 grudnia 2013 r., Dz.Urz. UE L 314 z 30 listopada 2001 r. 8 http://eur-lex.europa.eu/pl/treaties/index.htm [dostęp: 23 sierpnia 2010 r.]. 7 Afryki, choć korzystały z niej także zamorskie terytoria państw członkowskich położone w innych częściach świata9. Środki na ten cel pochodziły głownie z Europejskiego Funduszu Rozwoju. Fundamentalne zmiany w architekturze polityki zagranicznej Unii Europejskiej, które nastąpiły w 2010 roku, umiejscowiły programowanie pomocy rozwojowej w kręgu wpływu decydentów odpowiadających za politykę zagraniczną i politykę bezpieczeństwa. Nie jest to jednak całkowita zmiana sytuacji – niektóre fundusze rozwojowe UE już przedtem były zależne od polityki zagranicznej, w tym fundusze współpracy antyterrorystycznej i wzmocnienia kontroli granic. Jednak wykorzystanie środków rozwojowych UE było ukierunkowane na redukcję ubóstwa, na podstawie zasad wynikających z prawa traktatowego UE10. Natomiast od tej pory ogólny podział środków i programowanie pomocy UE – jednego z największych budżetów pomocowych na świecie– będą określane przez nowy korpus dyplomatyczny Unii, Służbę Działań Zewnętrznych, pod kierownictwem Komisarza ds. Rozwoju, jednak ostateczną instancją będzie szef polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE11. Agencja rozwoju Komisji Europejskiej DEVCO będzie mogła podejmować jedynie decyzje niższego szczebla. Podobnie jak w Wielkiej Brytanii, czas pokaże jak ta nowa, zintegrowana architektura pomocy, wpłynie na podział i skuteczność pomocy udzielanej przez UE. 20 grudnia 2005 roku została wystosowana wspólna Deklaracja Rady, rządów państw członkowskich, Komisji i Parlamentu. Deklaracja zwana jest Konsensusem Europejskim i jako pierwszy dokument, po prawie 50 latach udzielania pomocy, definiuje pomoc rozwojową oraz zasady jej udzielania. Pierwsza część Deklaracji mówi o priorytetowym celu Wspólnoty- zwalczaniu ubóstwa w kontekście zrównoważonego rozwoju oraz realizacji „The European Union’s development policy”, op. cit Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej,art. 208(1) (wersja skonsolidowanaopublikowana w Dzienniku UrzędowymUnii Europejskiej, 30 marca 2010). Od1992 roku prawo UE wymagało, żeby polityka współpracy rozwojowej wspierała„trwały rozwój społeczny i gospodarczykrajówrozwijających się, w szczególnościtych najbardziej defaworyzowanych”oraz „kampanie przeciw ubóstwuw krajach rozwijających się” (Traktat o UniiEuropejskiej, art. 130u (Dziennik UrzędowyUnii Europejskiej, C191, 29 lipca 1992)). 11 DECYZJA RADY z 26 lipca 2010 roku,określająca strukturę organizacyjnąi funkcjonowanieEuropejskiej Służby DziałańZewnętrznych (2010/427/EU). Wdrażaniepozostaje w gestii DevCo, ciała dedykowanegokwestiom pomocy, ale trzy najwyższepoziomy decyzyjne w zakresie rozwoju zostałyprzeniesione do EEAS pod przewodnictwoKomisarza ds. Rozwoju. Dopiero przyszłość pokaże jak dokładnie będzie działać ten systemi w jakim stopniu Komisarz ds. Rozwojubędzie w stanie sprawować władzę nad służbąodpowiadającą przed jego zwierzchnikiem . 9 10 8 Milenijnych Celów Rozwoju.12 Ponadto podkreślone jest, że realizacji tej polityki towarzyszyć ma promowanie zasad dobrego rządzenia oraz poszanowania dla praw człowieka, czyli fundamentalnych zasad Unii Europejskiej. To kraje rozwijające się ponoszą pełną odpowiedzialność za swój rozwój, jednak Unia Europejska dzieli tą odpowiedzialność w zakresie wysiłków podjętych w ramach współpracy. Unia zobowiązuje się świadczyć pomoc w taki sposób, aby była ona jak najbardziej efektywna, czyli powinna opierać się na współpracy z krajem otrzymującym pomoc, pokrywać się ze strategią rozwojową danego obszaru oraz opierać się na współpracy z innymi donorami pracującymi na danym obszarze. Unia Europejska postanowiła jednocześnie do 2010 roku udzielać państwom rozwijającym się pomocy w wysokości 0,56% PKB, stawka ta ma się zwiększyć w 2015 do 0,7% PKB przeznaczanego na pomoc rozwojową w skali roku. Pomoc głównie przeznaczana jest dla Afryki, krajów najgorzej rozwiniętych (Least Developed Countries), w dalszej kolejności dla krajów o małym i średnim dochodzie. Obiektywne potrzeby danego kraju będą kryterium, według którego przyznawana jest pomoc unijna. W drugiej części Konsensusu UE zobowiązuje się tak współpracować z krajem beneficjentem pomocy, aby realizować narodowe założenia rozwoju. Przy tym UE zajmować się będzie takimi działaniami w zakresie: handlu i regionalnej integracji, środowiska naturalnego i zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi, wody i energii, rozwoju terenów wiejskich, bezpieczeństwa żywnościowego, dobrych rządów, demokracji, praw człowieka, zapobiegania konfliktom oraz rozwoju człowieka.13 12 The European Consensus [Official Journal C 46 of 24.2.2006]. http://www.psz.pl/120-unia-europejska/joanna-lewandowska „Unia rozwijających się” [dostęp: 26 maja 2016 r.]. 13 Europejska partner krajów 9 2.2 RAMY PRAWNE I POLITYCZNE. Od wejścia w życie Traktatu z Lizbony działania Unii Europejskiej z zakresu pomocy humanitarnej są regulowane w art. 214 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W przypadku pomocy humanitarnej kompetencje są równolegle rozdzielone. Oznacza to, że UE prowadzi w tym zakresie politykę autonomiczną, która ani nie zabrania państwom członkowskim wykonywania ich kompetencji, ani nie czyni z polityki UE zwykłego uzupełnienia działań podejmowanych przez państwa członkowskie. Do tego czasu pomoc humanitarna była domyślnie regulowana w art. 179 Traktatu WE (polityka rozwoju). Należała wówczas do kompetencji komisarza ds. rozwoju – najpierw Louisa Michela, a następnie Karela de Guchta w czasie kadencji Pierwszej Komisji José Manuela Barroso. Do rangi odrębnej polityki pomoc humanitarna została podniesiona 10 w Traktacie z Lizbony zmieniającym Traktat UE. Zgodnie z definicją w art. 214 działania UE w dziedzinie pomocy humanitarnej mają na celu niesienie doraźnej pomocy i opieki dla ludności w państwach trzecich, która stała się ofiarą klęsk żywiołowych lub katastrof spowodowanych przez człowieka. W art. 214 powtórzono również zasady pomocy humanitarnej, w tym zasadę poszanowania prawa międzynarodowego oraz zasady humanitaryzmu, bezstronności, neutralności i niedyskryminacji W 2013 r. Komisja przyjęła nowe przepisy dotyczące unijnego mechanizmu ochrony ludności. Przepisy te umożliwiają lepszą koordynację i wsparcie działań na rzecz poprawy efektywności w obszarach zapobiegania klęskom i katastrofom oraz zapewniania gotowości i reagowania na klęski i katastrofy. Wspomniane przepisy określają dobrowolną pulę wcześniej zgłoszonych zdolności reagowania państw członkowskich, szkolenia dla pierwszych podmiotów zainteresowanych oraz nowe podejście do zarządzania ryzykiem związanym z klęskami i katastrofami w przypadku 31 krajów uczestniczących w mechanizmie14. W Traktacie z Lizbony ustanowiony został również Europejski Ochotniczy Korpus Pomocy Humanitarnej (art. 214 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej), do którego mogą przystąpić Europejczycy zainteresowani bezpośrednim włączeniem się w działalność humanitarną. Przepisy i zasady udzielania pomocy humanitarnej, w tym instrumenty finansowania, szczegółowo określono również w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1257/96 z dnia 20 czerwca 1996 r. dotyczącym pomocy humanitarnej. Rozporządzenia tego nie zmieniono podczas przeglądu innych instrumentów finansowych dokonanego w ramach przygotowania do wprowadzenia wieloletnich ram finansowych na lata 2007-2013. Na lata 2014-2020 dla instrumentu pomocy humanitarnej przeznaczono 6,62 mld EUR. Poziom rocznych zobowiązań UE regularnie podwyższano, żeby sprostać nowym potrzebom humanitarnym. Ogólne ramy polityczne niesienia pomocy humanitarnej określono w Konsensusie europejskim w sprawie pomocy humanitarnej (2007 r.) podpisanym przez trzy instytucje UE (Komisję, Radę i Parlament). W konsensusie określono wspólną wizję UE, cele polityczne i zasady w odniesieniu do szeregu dziedzin, m.in.: współpracy międzynarodowej w zakresie pomocy humanitarnej, dobrych rozwiązań w zakresie pomocy, zmniejszenia ryzyka i zwiększenia gotowości, ochrony ludności oraz stosunków między podmiotami cywilnymi 14 https://pl.wikipedia.org/wiki/ECHO_(biuro)[dostęp: 01czerwca 2016 r.]. 11 i wojskowymi. W konsensusie przewidziano bardziej skoordynowane i spójne podejście do niesienia pomocy, w którym pomoc humanitarna i rozwojowa są ze sobą powiązane, żeby umożliwić UE skuteczniejszą odpowiedź na rosnące potrzeby. Plan działań służący wdrożeniu konsensusu wygasł w 2013 r., zaś kolejny plan wdrożenia został przedstawiony w listopadzie 2015 r. 12 3. ECHO JAKO INSTRUMENT FINANSOWANIA. 3.1 GENEZA POWSTANIA. Celem powstania DG ECHO, założonej w 1992 r. przez 12 państw członkowskich UE pod nazwą Biura Pomocy Humanitarnej Wspólnoty Europejskiej (European Community Humanitarian Aid Office, ECHO), miało być świadczenie pomocy najbardziej potrzebującym w Europie i poza jej granicami, niezależnie od ich narodowości, pochodzenia etnicznego, religii, płci czy orientacji politycznej Biuro Pomocy Humanitarnej Wspólnoty Europejskiej (ECHO) zostało utworzone jako centralny organ zajmujący się udzielaniem i koordynacją pomocy humanitarnej w Europie. W 2004 r. ECHO zyskało status dyrekcji generalnej (DG) w Komisji Europejskiej, chociaż zachowano starą, skróconą nazwę. Od 2010 r. mandat ECHO obejmuje ochronę ludności w celu zapewnienia lepszej koordynacji oraz reagowania na katastrofy wewnątrz UE i poza jej granicami. Funkcję komisarza ds. pomocy humanitarnej i zarządzania kryzysowego pełni obecnie Christos Stylianides, który od 24 października 2014 r. jest także koordynatorem UE ds. eboli. 13 3.2 STRUKTURA ORGANIZACYJNA. DIRECTOR-GENERAL Monique PARIAT Assistants to the DG: EU Humanitarian Aid and Civil Protection Task Force Refugee Crisis Felix BLOCH, Javier PEREZ APARICIO Head of Task Force Joe Murran Directorate A Strategy, Policy and International Co-operation: Florika FINK-HOOIJER Directorate B Humanitarian and Civil Protection Operations: Jean-Louis DE BROUWER Directorate C Resources, Partnerships and Operational Support: Walter SCHWARZENBRUNNER Adviser Dessislava CHOUMELOVA Advisers Giuseppe ANGELINI Rodrigo VILA DE BENAVENT A/1 - Strategy, Co-ordination and Inter-Institutional Relations: Leonor NIETO LEON Deputy Head of Unit: Antoine LEMASSON B/1 - Emergency Response: Juha AUVINEN Deputy Head of Unit: Loïc LALLEMAND ZELLER C/1 - Human Resources, Security, Document Management: Peter BILLING A/2 - Information and Communication: Mihela ZUPANCIC Deputy Head of Unit: Emil ANDERSEN B/2 - East and Southern Africa, Great Lakes: Johannes LUCHNER Deputy Head of Unit: Patrick LAMBRECHTS C/2 - Information System Management, Audit and Internal Control: Jean-Pierre BUISSERET Deputy Head of Unit: Alfonso DE LA FUENTE GARRIGOSA A/3 - Policy and Implementation Frameworks: Ian CLARK Deputy Head of Unit: Julia STEWARD-DAVID B/3 - West and Central Africa: Susanne MALLAUN C/3 - Budget and Finance, Legal Affairs and Partner Support: Marco PANIGALLI Deputy Head of Unit:Charles PIROTTE A/4 - Specific Thematic Policies: Henrike TRAUTMANN Deputy Head of Unit:Dominique ALBERT B/4 - European Neighborhood, Middle East, Central Asia: Hervé DELPHIN Deputy Head of Unit: Martin TASCHNER C/4 - Field Network, Transport and Logistics: Andrea KOULAIMAH Deputy Head of Unit:Manuela PALM A/5 - Civil Protection Policy, Prevention, Preparedness and Disaster Risk Reduction: Hans DAS Deputy Head of Unit:Alexander KOPKE B/5 - Asia, Latin America, Caribbean, Pacific: Cees WITTEBROOD Deputy Head of Unit: Martin LANDGRAFT Tabela nr 1.Struktura organizacyjna DGECHO,Źródło:http://ec.europa.eu/echo/who/aboutecho/organisational-chart_en - ostatnia aktualizacja 10.04.2016r. 14 3.3 DZIAŁALNOŚĆ DYREKCJI GENERALNEJ ECHO W STRUKTURACH KOMISJI EUROPEJSKIEJ. Od momentu utworzenia w 1992 r. ECHO przeznaczyła 21 mld EUR ze wspólnego budżetu UE dla ludzi dotkniętych przez katastrofy i konflikty w ponad 140 krajach. Z biegiem lat ECHO rozszerzyło swoje struktury: zatrudnia ponad 300 pracowników w swej siedzibie w Brukseli, wspieranych przez rozległą sieć ok. 480 ekspertów i pracowników miejscowych. Samo ECHO nie wdraża jednak programów pomocy humanitarnej, lecz finansuje działania realizowane przez instytucje partnerskie. Do głównych zadań ECHO należy finansowanie, kontrolowanie należytego gospodarowania środkami finansowymi oraz zapewnianie, by towary i usługi sprawnie i szybko docierały za pośrednictwem instytucji partnerskich do ludności znajdującej się w trudnej sytuacji, tak aby odpowiadać na rzeczywiste potrzeby. Od 2010 r. świadczone przez DG ECHO wsparcie obejmuje nie tylko pomoc humanitarną, realizowaną za pośrednictwem partnerów – organizacji pozarządowych, Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża oraz agend ONZ, lecz także koordynację działań krajów członkowskich UE w zakresie ochrony ludności cywilnej – zarówno w Europie, jak i na świecie. W 2014 r. Komisja przeznaczyła 1273 mld EUR na pomoc humanitarną i ochronę ludności, aby nieść pomoc 121 mln ludzi w ponad 80 krajach. Kwota ta znacząco przekroczyła początkowe zobowiązania w wysokości 896 mln EUR. Pierwotny budżet ECHO na rok 2016 wyniósł1175 mld EUR, a Komisja już zapowiedziała, że wykorzysta dodatkowe 150 mln EUR z rezerwy na pomoc nadzwyczajną, aby zająć się kryzysem humanitarnym spowodowanym wojną w Syrii. Generalnie budżet UE na pomoc humanitarną od lat uważa się za bardzo napięty; zapotrzebowanie osiągnęło poziom najwyższy od połowy lat 90, podczas gdy budżety ograniczano. Dlatego początkowy budżet na pomoc humanitarną regularnie zwiększano poprzez dodatkowe przeniesienia środków, pochodzących głównie z unijnej rezerwy na pomoc nadzwyczajną oraz przegrupowania środków z innych linii budżetowych. W 2014 r. 45% funduszy ECHO przekazano krajom afrykańskim, 27% krajom Bliskiego Wschodu i regionu Morza Śródziemnego, 10% krajom Azji i Pacyfiku, 4% krajom Ameryki Łacińskiej i Karaibów, 3% na pomoc w sytuacjach ogólnoświatowych klęsk żywiołowych, 4% na ochronę ludności, 1% na inicjatywę „Wolontariusze pomocy UE” i 6% na operacje uzupełniające. Interwencje w zakresie pomocy humanitarnej obejmowały utrzymanie 15 wsparcia w przypadku poważnych kryzysów niespowodowanych klęskami żywiołowymi, które ONZ ustaliła na poziomie 3 sytuacji kryzysowych (Syria i kraje ościenne, Irak, Republika Środkowoafrykańska i Sudan Południowy), reakcje na liczne nowe lub przedłużające się sytuacje kryzysowe (wschodnia Ukraina, tajfun Haiyan na Filipinach oraz Ebola w Afryce Zachodniej), jak również wsparcie dla ofiar licznych klęsk żywiołowych (trzęsienia ziemi, susze, powodzie, epidemie i cyklony / huragany / burze tropikalne). UE nadal skupia się na zapomnianych kryzysach” na całym świecie, na które przeznaczono 17% początkowego budżetu na 2014 r. na pomoc humanitarną. W 2016 r. dystrybucja funduszy prawdopodobnie będzie przebiegać według podobnego wzorca: ECHO planuje główne interwencje humanitarne w Afryce (w tym w Sudanie Południowym, Sudanie, Republice Środkowoafrykańskiej, Czadzie, Mali, Demokratycznej Republice Konga, w regionie Sahelu, w Rogu Afryki oraz w regionach północnej Nigerii najbardziej dotkniętych działaniami Boko-Haram), a także na Bliskim Wschodzie, gdzie ciągle istnieje ogromne zapotrzebowanie na pomoc, szczególnie w Syrii i Iraku. Działania w zakresie zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi są także odzwierciedleniem wagi, jaką ECHO przykłada do odporności. Programy gotowości na wypadek klęsk żywiołowych w ramach ECHO (DIPECHO) w Azji, Ameryce Łacińskiej oraz na Karaibach wspierają systemy wczesnego ostrzegania, kampanie informacyjne oraz inne środki profilaktyczne. Unia Europejska jest ważnym podmiotem w procesie kształtowania działań społeczności międzynarodowej w zakresie zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi. Ambitną wizję UE dotyczącą przyszłości przedstawiono w komunikacie z kwietnia 2014 r. pt. „Plan działania z Hyogo na lata po 2015 r.: zarządzanie ryzykiem w celu budowania odporności”, wydanym w ramach przygotowań do światowej konferencji ONZ poświęconej zmniejszaniu ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi, która odbyła się w marcu 2015 r. w Sendai (Japonia). Kształtowanie globalnej agendy humanitarnej będzie również głównym priorytetem UE w 2016 r., ze względu na Światowy Szczyt Humanitarny , który po raz pierwszy w historii odbył się w maju 2016 r. w Stambule. Komisja przedstawiła swoją wizję usprawnionych działań humanitarnych w wymiarze globalnym w komunikacie z dnia 2 września 2015 r. pt. „W kierunku Światowego Szczytu Humanitarnego: globalne partnerstwo na rzecz skutecznych działań humanitarnych opartych na przyjętych zasadach”. W dniu 16 grudnia 2015 r. Parlament przyjął swoją rezolucję w sprawie przygotowań do Światowego Szczytu 16 Humanitarnego: wyzwania i szanse w zakresie pomocy humanitarnej, a w Radzie trwają obecnie przygotowania do przyjęcia konkluzji przed szczytem. Włączanie problematyki płci i przeciwdziałanie przemocy uwarunkowanej płcią nadal stanowi priorytet dla DG ECHO, która wprowadziła wskaźnik równości płci w odniesieniu do działań z zakresu pomocy humanitarnej. Zgodnie z potrzebą priorytetowego traktowania najsłabszych grup społecznych, kolejnym obszarem o kluczowym znaczeniu jest wspieranie edukacji dzieci w sytuacjach nadzwyczajnych. Komisja zobowiązała się do zwiększenia o 3% środków na ten cel w unijnym budżecie na pomoc humanitarną w 2016 r. Unijna inicjatywa „Dzieci pokoju”, którą rozpoczęto po otrzymaniu przez UE Pokojowej Nagrody Nobla w 2012 r., jest jednym z konkretnych narzędzi finansowych przeznaczonych na ten priorytet15. Pomoc unijna w sytuacjach kryzysowych jest udzielana bezstronnie, bez względu na rasę, grupę etniczną, religię, płeć, wiek, narodowość lub przekonania polityczne poszkodowanych. Sektory otrzymujące najwięcej środków finansowych z pomocy humanitarnej UE16 15 Noty faktograficzne o Unii Europejskiej:http://www.europarl.europa.eu/aboutparliament/pl.html[dostęp: 01czerwca 2016 r.]. 16 http://europa.eu/pol/hum/index_pl.htm[dostęp: 01czerwca 2016 r.]. 17 3.4 INNE INSTRUMENTY FINANSOWANIA. Pomoc UE obejmuje dwie kolejne struktury: unijny mechanizm ochrony ludności i Europejski Ochotniczy Korpus Pomocy Humanitarnej. Utworzony pierwotnie w 2001 r. unijny mechanizm ochrony ludności obejmuje obecnie 33 państwa – 28 państw członkowskich Unii oraz Byłą Jugosłowiańską Republikę Macedonii, Islandię, Czarnogórę, Norwegię i Serbię. W decyzji nr 1313/2013/UE z dnia 17 grudnia 2013 r. wskazano art. 196 TFUE dotyczący ochrony ludności jako podstawę prawną i zapewniono finansowanie dla mechanizmu do 2020 r. Unijny mechanizm opiera się na kilku narzędziach: 1) Europejska zdolność reagowania kryzysowego zapewnia dobrowolną pulę wcześniej zadeklarowanego potencjału reagowania państw uczestniczących oraz ustrukturyzowany proces wskazywania potencjalnych rozbieżności w zakresie zdolności. 2) Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego funkcjonuje jako centrum operacyjne, ułatwiające całodobową koordynację interwencji w zakresie ochrony. 3) Wspólny system łączności i informacji w sytuacjach nadzwyczajnych (CECIS) ma na celu poprawę łączności w sytuacjach nadzwyczajnych poprzez aplikację internetową umożliwiającą ostrzeganie i powiadamianie. 4) W decyzji z 2013 r. przewidziano także sieć wyszkolonych ekspertów dyspozycyjnych w krótkim terminie. Europejski Ochotniczy Korpus Pomocy Humanitarnej przewidziano w art. 214 ust. 5 Traktatu z Lizbony i ustanowiono jako inicjatywę pod nazwą Wolontariusze pomocy UE w marcu 2014 r. Inicjatywa ma na celu uodparnianie szczególnie narażonych społeczności w państwach trzecich poprzez wzmacnianie zdolności UE do reagowania na kryzysy humanitarne. Jej budżet wynoszący 147,9 mln EUR pozwoli na przeszkolenie i zaangażowanie około 4000 wolontariuszy, a także zwiększanie zdolności takiej samej liczby pracowników miejscowych w okresie 2014–2020. Europejski Ochotniczy Korpus Pomocy Humanitarnej (2014–2020) umożliwi ok. 18 tys. obywateli UE odbycie wolontariatu w ramach projektów finansowanych przez UE na całym świecie. Do końca programu: 18 1) około 4 tys. wolontariuszy ma zostać przeszkolonych i włączonych do odpowiednich organizacji humanitarnych w krajach dotkniętych klęskami żywiołowymi 2) 4 tys. wolontariuszy i pracowników organizacji pozarządowych będzie mogło wziąć udział w szkoleniach i rozwinąć swój potencjał 3) 10 tys. wolontariuszy online będzie wspierać projekty w swoich krajach.17 W dniu 15 marca 2016 r. przyjęto nowe rozporządzenie Rady w sprawie udzielania nadzwyczajnego wsparcia w ramach Unii, aby zaradzić trudnej sytuacji humanitarnej spowodowanej kryzysem uchodźczym. Dzięki nowym przepisom UE będzie mogła pomóc Grecji i innym państwom członkowskim dotkniętym kryzysem zaspakajać humanitarne potrzeby uchodźców. Rozporządzenie będzie można stosować w przyszłości w reakcji na inne wyjątkowe kryzysy lub klęski o poważnych konsekwencjach humanitarnych, takie jak awarie jądrowe, zamachy terrorystyczne i epidemie. Ta nadzwyczajna pomoc będzie udzielana na podstawie art. 122 ust. 1 TFUE, za co odpowiedzialna będzie DG ECHO. Środki finansowe – których kwotę ustali władza budżetowa – będą pochodziły z linii budżetowych przeznaczonych na politykę wewnętrzną, w związku z czym nie przewiduje się żadnych reperkusji dla pomocy humanitarnej świadczonej w państwach trzecich. 17 http://europa.eu/pol/hum/index_pl.htm[dostęp: 18 maja 2016 r.]. 19 4. MILENIJNE CELE ROZWOJU-POLITYKA POMOCOWA UE NA LATA 2000 - 2015. 4.1 GENEZA POWSTANIA. Milenijne Cele Rozwoju (ang. Millennium Development Goals, MDG) zostały przyjęte w Deklaracji Milenijnej przez przywódców 189 państw na szczycie Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2000 roku. Osiem Milenijnych Celów stanowi zobowiązanie społeczności międzynarodowej do redukcji ubóstwa i głodu, zapewnienia równego statusu kobiet i mężczyzn, poprawy stanu zdrowia, poprawy stanu edukacji, walki z AIDS, ochrony środowiska naturalnego a także zbudowania globalnego partnerstwa między narodami na rzecz rozwoju. Rozwój oznacza także bycie wolnym od niedoli i cierpienia, głodu, analfabetyzmu, chorób, złych warunków mieszkaniowych oraz poczucia zagrożenia. Ubóstwo wiąże się z brakiem szacunku, godności oraz wolnego wyboru jednostki. 4.2 MILENIJNE CELE ROZWOJU. Pierwsze siedem Celów jest mierzalnych. Dotyczą one m.in.: walki z ubóstwem i głodem, dostępu do podstawowej, powszechnej edukacji, promowania równości płci i wzmocnienie pozycji kobiet, zmniejszenie umieralności dzieci, poprawę zdrowia matek, zwalczanie HIV/AIDS, malarii i innych chorób oraz zapewnienie równowagi środowiska naturalnego. Ósmy Cel Milenijny to zadanie dla rozwiniętej Północy, które polega na zbudowaniu globalnego partnerstwa na rzecz rozwoju, by razem z Globalnym Południem dążyć m.in. do przestrzegania zasad sprawiedliwego handlu, umorzenia długów oraz zintensyfikowania współpracy międzynarodowej: 20 4.3 SKUTECZNOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ W ZAKRESIE REALIZACJI ZADAŃ POMOCOWYCH - RAPORT O MILENIJNYCH CELACH ROZWOJU NA ROK 2015. Jesteśmy świadkami najbardziej skutecznego ruchu na rzecz przeciwdziałania ubóstwu w historii świata. W Raporcie o Milenijnych Celach Rozwoju na rok 2015 wykazano, że wysiłki podejmowane od 15 lat w celu osiągnięcia ośmiu ambitnych celów wyznaczonych w Deklaracji Milenijnej w 2000 r. przyniosły w dużej mierze pozytywne rezultaty na całym świecie. Przedstawione w raporcie dane wraz z analizą dowodzą, że dzięki celowym interwencjom, solidnym strategiom, odpowiednim zasobom i woli politycznej można poczynić postępy nawet w najuboższych regionach. Cel 1: Wyeliminować skrajne ubóstwo i głód - Skrajne ubóstwo: W 1990 r. prawie połowa ludności zamieszkującej regiony rozwijające się musiała przeżyć za mniej niż 1,25 USD dziennie. W 2015 r. odsetek takich osób spadł do 14 procent. W ujęciu globalnym liczba osób żyjących w skrajnym ubóstwie zmniejszyła się o ponad połowę z poziomu 1,9 miliarda w 1990 r. do 836 milionów w 2015 r. Największy postęp w tym obszarze odnotowano po roku 2000. 21 - Głód: Od 1990 r. odsetek niedożywionych osób w regionach rozwijających się spadł niemalże o połowę z poziomu 23,3 procent w latach 1990 - 1992 do 12,9 procent w latach 2014-2016. Cel 2: Zapewnić powszechną edukację na poziomie podstawowym - Zapisy do szkół na poziomie podstawowym: W regionach rozwijających się współczynnik skolaryzacji na poziomie podstawowym netto osiągnął 91 procent 2015 r.; w 2000 r. wynosił 83 procent. - W regionie Afryki Subsaharyjskiej odnotowano największy postęp w zakresie edukacji podstawowej – od roku 2000 do roku 2015 współczynnik skolaryzacji netto wzrósł o 20 punktów procentowych; dla porównania w latach 1990 - 2000 współczynnik ten wzrósł o 8 punktów procentowych. - Dzieci nieuczęszczające do szkoły: Szacuje się, że na całym świecie liczba dzieci nieuczęszczających do szkoły podstawowej spadła do poziomu 57 milionów w 2015 r. W roku 2000 liczba ta wynosiła 100 milionów. - Wskaźnik alfabetyzacji: Wśród młodzieży w wieku od 15 do 24 lat wskaźnik alfabetyzacji w ujęciu globalnym podniósł się z 83 procent w roku 1990 do 91 procent w roku 2015; zmniejszyły się także różnice między alfabetyzacją kobiet i mężczyzn. Cel 3: Promować równość płci i awans społeczny kobiet - Równość płci w dostępie do edukacji: Obecnie do szkoły uczęszcza o wiele więcej dziewcząt niż 15 lat temu. W samej Azji Południowej w 1990 r. na 100 chłopców przyjętych do szkoły podstawowej przypadały 74 dziewczęta; obecnie na 100 chłopców przypadają 103 dziewczęta. - Dostęp kobiet do zatrudnienia: Udział kobiet otrzymujących wynagrodzenie za pracę wykonywaną poza sektorem rolnictwa zwiększył się z 35 procent w 1990 r. i w 2015 r. wynosi 41 procent. - Kobiety w parlamencie: 90 procent spośród 174 państw objętych analizą odnotowało zwiększenie liczby kobiet zasiadających w parlamentach w porównaniu do sytuacji sprzed 20 lat. W badanym okresie średni odsetek kobiet w parlamentach niemalże się podwoił, jednaknadal tylko co piąta osoba w parlamencie to kobieta. Cel 4: Ograniczyć umieralność dzieci - Wskaźnik umieralności dzieci: W latach 1990 - 2015 globalny wskaźnik umieralności dzieci poniżej piątego roku życia zmniejszył się z poziomu 90 do 43 zgonów na 1000 żywych 22 urodzeń. Mimo wzrostu liczby ludności w regionach rozwijających się, liczba dzieci umierających przed ukończeniem piątego roku życia zmniejszyła się z 12,7 miliona w roku 1990 do niecałych 6 milionów w roku 2015. - Choroby zakaźne: Dzięki szczepieniom przeciw odrze w latach 2000 - 2013 udało się zapobiec 15,6 miliona zgonów. Na całym świecie odnotowuje się o 67 procent mniej przypadków zachorowań na odrę. W 2013 r. około 84 procent wszystkich dzieci otrzymało przynajmniej jedną dawkę szczepionki przeciw odrze – to więcej niż w 2000 r., gdy odsetek ten wynosił 73 procent. Cel 5: Poprawić opiekę zdrowotną nad matkami - Współczynnik śmiertelności matek (w skali globalnej): Od roku 1990 współczynnik ten spadł niemal o połowę w skali globalnej, przy czym największą poprawę w tym obszarze odnotowano po roku 2000. - Współczynnik śmiertelności matek (Azja Południowa, Afryka Subsaharyjska): W Azji Południowej w latach 1990 - 2013 współczynnik śmiertelności matek zmniejszył się o 64 procent, w Afryce Subsaharyjskiej spadł prawie o połowę. - Pomoc przy porodzie: W 2014 r. blisko trzy czwarte porodów na świecie zostało przyjętych przez wykwalifikowany personel medyczny, co oznacza poprawę w stosunku do roku 1990, gdy odsetek ten wyniósł 59 procent. Cel 6: Ograniczyć rozprzestrzenianie się HIV/AIDS, malarii i innych chorób - Wskaźnik nowych zakażeń wirusem HIV: W latach 2000 - 2013 wskaźnik nowych zakażeń spadł o około 40 procent z szacowanego poziomu 3,5 miliona do 2,1 miliona przypadków. - Leczenie antyretrowirusowe: Do czerwca 2014 r. na całym świecie 13,6 miliona osób żyjących z wirusem HIV poddano leczeniu antyretrowirusowemu. Oznacza to ogromny wzrost liczby leczonych – w roku 2003 takich osób było zaledwie 800 000. Dzięki temu udało się zapobiec 7,6 miliona zgonów na skutek AIDS w latach 1995 - 2013. - Zgony na skutek malarii i wskaźnik zapadalności na malarię: W latach 2000 - 2015 udało się zapobiec 6,2 miliona zgonów na skutek malarii, głównie dzieci poniżej piątego roku życia w Afryce Subsaharyjskiej. Szacuje się, że wskaźnik zapadalności na malarię w ujęciu globalnym spadł o 37 procent, wskaźnik śmiertelności zaś zmniejszył się o ponad połowę. - Gruźlica: Według szacunków w latach 2000 - 2013 interwencje obejmujące zapobieganie, 23 diagnozowanie i leczenie gruźlicy ocaliły 37 milionów ludzkich istnień. Od 1990 r. do 2013 r. wskaźnik umieralności w wyniku gruźlicy spadł o 45 procent, a współczynnik chorobowości zmniejszył się o 41 procent. Cel 7: Zapewnić zrównoważone środowisko - Woda pitna: W 2015 r. ponad 90 procent wszystkich ludzi korzysta z ulepszonych źródeł wody pitnej – w roku 1990 dostęp do takich źródeł miało około trzech czwartych populacji. Od 1990 r. około 2,6 miliarda ludzi uzyskało dostęp do lepszej jakościowo wody pitnej. - Urządzenia sanitarne: Na całym świecie 2,1 miliarda ludzi uzyskało dostęp do odpowiednich urządzeń sanitarnych. Od 1990 r. odsetek osób praktykujących defekację na świeżym powietrzu zmniejszył się prawie o połowę. - Niszczenie warstwy ozonowej: Od 1990 r. udało się praktycznie wyeliminować substancje niszczące ozon. Według oczekiwań warstwa ozonowa odbuduje się do połowy XXI wieku. - Slumsy: Odsetek mieszkańców miast żyjących w slumsach w regionach rozwijających się spadł z poziomu około 39,4 procent w roku 2000 do 29,7 procent w roku 2014. Cel 8: Stworzyć globalne partnerskie porozumienie na rzecz rozwoju - Oficjalna pomoc rozwojowa (Official Development Assistance – ODA): Od 2000 r. kraje rozwinięte zwiększyły wielkość udzielanej oficjalnej pomocy rozwojowej o 66% w ujęciu realnym. W 2014 r. pomoc ta osiągnęła rekordową liczbę i wyniosła 135,2 miliarda USD - w 1990 r. przyznano 81 miliardów USD na ODA. W 2014 r. Dania, Luksemburg, Norwegia, Szwecja i Zjednoczone Królestwo w dalszym ciągu przewyższały wyznaczoną przez Narody Zjednoczone wielkość ODA, wynoszącą 0,7 procent DNB. - Handel: W 2014 r. prawie cztery piąte towarów importowanych z krajów rozwijających się do krajów rozwiniętych było zwolnione z cła – w roku 2000 zwolnionych z podatku było 65 procent towarów importowanych. - Dostęp do Internetu: W 2000 r. zaledwie 6 procent ludzi na świecie miało dostęp do Internetu, natomiast w 2015 roku 43 procent osób korzysta z sieci. To oznacza, że 3,2 miliarda ludzi korzysta z globalnej sieci informacyjnej i aplikacji. - Raport na temat zaległości w realizacji Milenijnych Celów Rozwoju: Według raportu grupy zadaniowej ds. zaległości w realizacji Milenijnych Celów Rozwoju na rok 2014, który został zainicjowany przez Sekretarza Generalnego ONZ w celu poprawy monitorowania realizacji Celu 8, poczyniono znaczące postępy. Istotnie zwiększono skalę oficjalnej pomocy 24 rozwojowej, osiągnięto przełomowe wyniki w negocjacjach handlowych, zlikwidowano cła i kwoty, ułatwiając krajom najmniej rozwiniętym dostęp do rynków krajów rozwiniętych, a w krajach rozwijających się zwiększono dostępność do usług telekomunikacyjnych i obniżono ich koszt. To właśnie na bazie osiągnięć Milenijnych Celów Rozwoju została opracowywana nowa agenda zrównoważonego rozwoju świata zawierająca cele zrównoważonego rozwoju, która została przyjęta przez państwa członkowskie ONZ we wrześniu 2015 roku. Poniższe dane pokazują postęp, jaki został dokonany w poszczególnych regionach świata18. Afryka Subsaharyjska - Ubóstwo: W regionie Afryki Subsaharyjskiej aż do końca roku 2002 nie udawało się obniżyć wskaźnika ubóstwa poniżej poziomu z roku 1990. W latach 1990 - 2015 wskaźnik ubóstwa w regionie spadł o 28 procent. Obecnie 41 procent ludności musi przeżyć za mniej niż 1,25 USD dziennie. - Głód: Odsetek osób niedożywionych zmniejszył się z poziomu 33 procent w latach 1990 1992 do 23 procent w latach 2014 - 2016. - Edukacja na poziomie podstawowym: W latach 2000 - 2015 współczynnik skolaryzacji na poziomie podstawowym netto wzrósł o 20 punktów procentowych, co oznacza, że w Afryce Subsaharyjskiej odnotowano największą poprawę sytuacji na tle wszystkich innych regionów od czasu wyznaczenia Milenijnych Celów Rozwoju. W latach 1990 - 2012 liczba bezwzględna dzieci przyjętych do szkół w regionie zwiększyła się ponad dwukrotnie – z 62 milionów do 149 milionów. Jednak spośród 57 milionów dzieci nieuczęszczających do szkoły podstawowej na całym świecie w 2015 r., w Afryce Subsaharyjskiej mieszkają 33 miliony. Ponad połowę tej liczby (55 procent) stanowią dziewczęta. - Równość płci: W 2015 r. wśród dziesięciu państw zajmujących najwyższe miejsca w światowych rankingach dotyczących reprezentacji kobiet w parlamencie znalazły się 4 państwa z regionu Afryki Subsaharyjskiej, z Rwandą na czele, gdzie kobiety sprawują ponad 60 procent mandatów w parlamencie. 18 http://www.unic.un.org.pl/mdg-report-2015/raport-o-milenijnych-celach-rozwoju-na-rok-2015:-swiat-dane-regionalne/2834#sthash.RRvaLlkg.dpuf[dostęp: 25 maja 2016 r.]. 25 - Umieralność dzieci: Wskaźnik umieralności dzieci poniżej piątego roku życia spadł o 52 procent z poziomu 179 zgonów na 1000 żywych urodzeń w roku 1990 do 86 zgonów w roku 2015. Mimo że w Afryce Subsaharyjskiej wciąż proporcjonalnie umiera najwięcej dzieci, to w latach 2005 - 2013 wskaźnik umieralności dzieci spadał pięć razy szybciej niż w latach 1990 -1995. - Zdrowie matek: W ciągu ostatnich dwudziestu lat współczynnik śmiertelności matek spadł o 49 procent – w 1990 r. na 100 000 żywych urodzeń umierało 990 matek, a w 2013 r. – 510. - Choroby zakaźne: W regionie stale zmniejsza się skala rozprzestrzeniania się wirusa HIV – liczba nowych zakażeń na 100 osób w wieku od 15 do 49 lat spadła o ponad 50 procent. W latach 2000-2015 na całym świecie udało się zapobiec 6,2 miliona zgonów na skutek malarii, przy czym szacuje się, że 69 procent uratowanych osób to dzieci poniżej piątego roku życia w regionie Afryki Subsaharyjskiej. - Woda i infrastruktura sanitarna: W 2015 r. do ulepszonych źródeł wody ma dostęp 20 procent więcej osób niż w roku 1990. W latach 1990-2015 odsetek ludności korzystającej z odpowiednich urządzeń sanitarnych zwiększył się z 24 do 30 procent. Afryka Północna - Ubóstwo: W Afryce Północnej udało się zrealizować cel obniżenia o połowę wskaźnika skrajnego ubóstwa pięć lat przed terminem wyznaczonym na rok 2015. Odsetek osób, które muszą przeżyć za mniej niż 1,25 USD dziennie, spadł z poziomu 5 procent w 1990 r. poniżej 1 procenta w 2015 r. - Głód: W regionie już prawie całkowicie wyeliminowano poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego, obniżając ogólny poziom tego zagrożenia poniżej 5 procent. Zrealizowano także cel zmniejszenia o połowę odsetka niedożywionych dzieci – w 1990 r. 10 procent dzieci poniżej 5 roku życia miało niedowagę, a w 2015 r. współczynnik ten wyniósł 4 procent. - Edukacja na poziomie podstawowym: W Afryce Północnej, gdzie w 1990 r. współczynnik skolaryzacji wynosił 80 procent, w 2015 r. udało się osiągnąć cel powszechnego dostępu do edukacji na poziomie podstawowym. W 1990 r. na 100 chłopców przyjętych do szkoły podstawowej przypadały tylko 82 dziewczęta; obecnie na 100 chłopców przypada 96 dziewcząt. 26 - Równość płci: W ciągu ostatnich dwudziestu lat nie poprawiono dostępu kobiet do pracy za wynagrodzeniem – kobiety wciąż obejmują mniej niż jedną piątą płatnych miejsc pracy poza sektorem rolnictwa. Z drugiej strony kobiety rosną w siłę w polityce. Udział procentowy mandatów sprawowanych przez kobiety w parlamencie wzrósł z poziomu 4 procent w roku 2000 do 25 procent w roku 2015. - Umieralność dzieci: Wskaźnik umieralności dzieci poniżej piątego roku życia spadł o 67 procent, z poziomu 73 zgonów na 1000 żywych urodzeń w roku 1990 do 24 zgonów w roku 2015. Afryka Północna znajduje się w grupie zaledwie trzech regionów, w których udało się osiągnąć cel obniżenia wskaźnika umieralności dzieci poniżej piątego roku życia o dwie trzecie jeszcze przed upływem terminu wyznaczonego na rok 2015. - Zdrowie matek: Afryka Północna to także jeden z regionów, którym udało się najbardziej obniżyć współczynnik śmiertelności matek (o 57 procent) – w 1990 r. na 100 000 żywych urodzeń umierało 160 matek, zaś w 2013 r. – 69. - Woda i infrastruktura sanitarna: W latach 1990 - 2015 odsetek osób korzystających z ulepszonych źródeł wody wzrósł z 87 do 93 procent, a odsetek ludności korzystającej z odpowiednich urządzeń sanitarnych zwiększył się z 71 do 89 procent. Kaukaz i Azja Środkowa - Głód: W regionie udało się zrealizować cel zmniejszenia głodu o połowę do roku 2015. O połowę spadł także odsetek niedożywionych dzieci. W przedziale czasowym 2014 - 2016 r. udział procentowy niedożywionych osób w całej populacji zmniejszył się do 7 procent. - Edukacja na poziomie podstawowym: 97,4 procent uczniów, którzy rozpoczęli naukę w szkole podstawowej, ukończyło ostatnią klasę, dzięki czemu region jest coraz bliżej realizacji celu edukacji powszechnej. - Równość płci: W regionie osiągnięto parytet płci w dostępie do edukacji zarówno na poziomie podstawowym, jak i średnim. Niemalże osiągnięto równy dostęp kobiet i mężczyzn do pracy za wynagrodzeniem, ponieważ w 2015 r. kobiety obejmują 44 na 100 płatnych miejsc pracy poza sektorem rolnictwa. W 2000 r. kobiety obejmowały 7 procent miejsc w niższych izbach parlamentów krajowych i w parlamentach jednoizbowych, według prognoz zaś w roku 2015 odsetek ten wynosi 18 procent. - Umieralność dzieci: Wskaźnik umieralności dzieci poniżej piątego roku życia spadł o 55 procent, z poziomu 73 zgonów na 1000 żywych urodzeń w roku 1990 do 33 zgonów w roku 2015. 27 - Zdrowie matek: Region Kaukazu i Azji Środkowej może poszczycić się jednym z najniższych współczynników śmiertelności matek wśród wszystkich regionów rozwijających się – w 2013 r. odnotowano 39 zgonów na 100 000 żywych urodzeń. - Dostęp do pomocy wykwalifikowanego personelu medycznego przy porodzie był niemal powszechny. - Woda i infrastruktura sanitarna: W regionie Kaukazu i Azji Środkowej poprawił się dostęp do wody pitnej z poziomu 87 procent w 1990 r. do 89 procent w 2015 r. Jeszcze przed terminem udało się tu osiągnąć cel zmniejszenia o połowę odsetka ludności pozbawionej dostępu do podstawowych urządzeń sanitarnych – w 2015 r. 96 procent osób korzysta z odpowiednich urządzeń sanitarnych. Azja Zachodnia - Ubóstwo: Wskaźnik ubóstwa absolutnego spadł z poziomu 5,3 procent w 1990 r. do 1,5 procent w 2011 r. Jednak ostatnio, po latach postępu, odnotowano regres. Oczekuje się, że wskaźnik ubóstwa będzie dalej rosnąć z 1,5 procent do 2,6 procent w latach 2011-2015. - Głód: W regionie dokonano znaczącego postępu w kwestii niedożywienia dzieci; udział procentowy dzieci z niedowagą poniżej piątego roku życia zmniejszył się z 14 procent w 1990 r. do 4 procent w 2015 r. Jednak w związku z wojną, niepokojami społecznymi i wzrostem liczby uchodźców, wskaźnik niedożywienia w latach 2014 - 2016 wzrośnie o 32 procent w stosunku do lat 1990 - 1992. - Edukacja na poziomie podstawowym: Skorygowany współczynnik skolaryzacji na poziomie podstawowym netto wzrósł z poziomu 84 procent w 1990 r. do 95 procent w roku 2015. W 1991 r. liczba dziewcząt uczęszczających do szkół podstawowych, średnich i wyższych wynosiła odpowiednio 85, 66 i 63 na 100 chłopców. Obecnie liczba ta wzrosła odpowiednio do 94, 95 i 99 dziewcząt na 100 chłopców. Azja Zachodnia to jedyny region rozwijający się, w którym osiągnięto parytet płciowy w szkolnictwie wyższym. - Zatrudnienie: W ciągu ostatnich dwudziestu lat odnotowano poprawę dostępu kobiet do pracy za wynagrodzeniem, jednak kobiety wciąż obejmują tylko około jedną piątą płatnych miejsc pracy poza sektorem rolnictwa. Stopa zatrudnienia młodzieży jest o połowę mniejsza od stopy zatrudnienia wszystkich osób w wieku produkcyjnym. - Równość płci: W Azji Zachodniej kobiety rosną w siłę w polityce. W 2000 r. kobiety obejmowały 4 procent miejsc w niższych izbach parlamentów krajowych i w parlamentach jednoizbowych, w roku 2015 zaś odsetek ten wynosi 12 procent. 28 - Umieralność dzieci: Wskaźnik umieralności dzieci poniżej piątego roku życia spadł o 65 procent z poziomu 65 zgonów na 1000 żywych urodzeń w roku 1990 do 23 zgonów w roku 2015. - Udział dzieci w konfliktach: Niemniej jednak trwający konflikt w Syrii ma druzgocący wpływ na edukację dzieci. Według danych Ministerstwa Edukacji w Syrii współczynnik skolaryzacji dla klas 1-12 w roku szkolnym zakończonym w 2013 r. spadł o 34 procent. Szacuje się, że do szkoły chodzi 12 procent dzieci-uchodźców z Syrii w wieku szkolnym (6 4 lat) przebywających w Libanie. - Woda i infrastruktura sanitarna: W latach 1990 - 2015 odsetek osób korzystających z ulepszonych źródeł wody wzrósł z 85 do 95 procent. W tym samym czasie udział procentowy ludności korzystającej z odpowiednich urządzeń sanitarnych zwiększył się z 80 do 94 procent. Azja Wschodnia, Południowo - Wschodnia i Południowa - Ubóstwo: Do roku 2011 w Azji zrealizowano cel obniżenia o połowę odsetka ludzi żyjących w skrajnym ubóstwie. Na skutek poprawy sytuacji w Chinach wskaźnik skrajnego ubóstwa w Azji Wschodniej zmniejszył się z 61 procent w 1990 r. aż do 4 procent w 2015 r. Od 1990 r. wskaźnik skrajnego ubóstwa spadł odpowiednio o 66 i 84 procent w Azji Południowej i Azji Południowo - Wschodniej. - Głód: W Azji Wschodniej oraz w Azji Południowo-Wschodniej zrealizowano cel dotyczący głodu. Samym Chinom udało się zmniejszyć liczbę osób niedożywionych w regionach rozwijających się o prawie dwie trzecie w porównaniu do roku 1990. Azja Południowa zmaga się z największym problemem głodu – 281 milionów osób żyjących w tym regionie jest niedożywionych. - Edukacja na poziomie podstawowym: W tych trzech subregionach osiągnięto lub prawie osiągnięto cel zapewnienia powszechnego dostępu do edukacji na poziomie podstawowym. Obecnie do szkoły uczęszcza o wiele więcej dziewcząt niż 15 lat temu. Osiągnięto parytet płci zarówno w dostępie do edukacji na poziomie podstawowym, jak i średnim. Największych postępów dokonano w Azji Południowej. W 1990 r. na 100 chłopców przyjętych do szkoły podstawowej w subregionie przypadały tylko 74 dziewczęta. Obecnie na 100 chłopców przypadają 103 dziewczęta. Mimo to szacuje się, że w Azji Południowej 57 procent dzieci, które teraz nie uczęszczają na lekcje, nigdy nie pójdzie do szkoły. 29 Równość płci: Kobiety obejmują coraz więcej płatnych miejsc pracy. Jednak w Azji Południowej udział procentowy kobiet w rynku pracy wynosi między jedną czwartą a jedną trzecią udziału mężczyzn. W latach 2000 - 2015 odsetek miejsc obejmowanych przez kobiety w niższych izbach parlamentów krajowych i w parlamentach jednoizbowych wzrósł z poziomu 7 do 18 procent w Azji Południowej; w Azji Południowo - Wschodniej odnotowano wzrost z 12 do 18 procent; w Azji Wschodniej zaś odsetek ten zwiększył się z 20 do 22 procent. - Umieralność dzieci: We wszystkich subregionach Azji od 1990 r. wskaźnik umieralności dzieci poniżej piątego roku życia spadł o 60 procent lub więcej. - Zdrowie matek: W latach 1990 - 2013 współczynnik śmiertelności matek zmniejszył się o ponad 55 procent. - Choroby zakaźne: W Azji Południowej odnotowuje się o 49 procent mniej nowych zakażeń wirusem HIV. Z drugiej strony w Azji Południowo - Wschodniej i w Azji Wschodniej liczba nowych zakażeń wirusem HIV pozostaje na niezmienionym poziomie lub wzrasta. Zapadalność na gruźlicę zmniejsza się we wszystkich subregionach. - Woda i infrastruktura sanitarna: Od roku 1990 udział procentowy osób niemających dostępu do ulepszonych źródeł wody pitnej w Azji Wschodniej, Azji Południowo-Wschodniej oraz w Azji Południowej spadł o połowę. Niemniej jednak prawie jedna piąta całej ludności w Azji Południowej nie korzysta z ulepszonych źródeł wody. Natomiast w Azji Wschodniej zrealizowano cel dotyczący dostępu do urządzeń sanitarnych jeszcze przed terminem. W Azji Południowo - Wschodniej oraz w Azji Południowej odsetek osób korzystających z odpowiednich urządzeń sanitarnych zwiększył się od 1990 r. o 25 punktów procentowych. Jednak wciąż ponad połowa ludności w Azji Południowej nie ma dostępu do odpowiednich urządzeń sanitarnych. Ameryka Łacińska i Karaiby - Ubóstwo: W regionie Ameryki Łacińskiej i Karaibów udało się zrealizować cel obniżenia o połowę wskaźnika skrajnego ubóstwa – odsetek osób, które muszą przeżyć za mniej niż 1,25 USD dziennie, spadł z poziomu 13 procent w 1990 r. do 4 procent w 2015 r. - Głód: Udział procentowy niedożywionych osób w całej populacji zmniejszył się z poziomu 15 procent w latach 1990 - 1992 do 6 procent w latach 2014 - 2016. Przy tym latach 201-2016 wskaźnik niedożywienia w Ameryce Łacińskiej wynosi mniej niż 5 procent, na Karaibach zaś – 20 procent. 30 - Edukacja na poziomie podstawowym: Skorygowany współczynnik skolaryzacji netto wzrósł z poziomu 87 procent w 1990 r. do 94 procent w 2015 r., lecz największe postępy poczyniono przed rokiem 2000. Między tymi dwoma subregionami wciąż występują znaczne różnice: na Karaibach do szkoły podstawowej chodzi 82 procent dzieci, w Ameryce Łacińskiej zaś 95 procent. - Równość płci: W regionie osiągnięto parytet płci w dostępie do edukacji na poziomie W Ameryce podstawowym. Łacińskiej i na Karaibach kobiety wykonują pracę za wynagrodzeniem prawie w takim samym stopniu, jak mężczyźni. 45 na 100 płatnych miejsc pracy poza sektorem rolnictwa obejmują kobiety – to najwyższy współczynnik we wszystkich regionach rozwijających się. Kobiety mają tu najsilniejszą reprezentację w parlamencie (27 procent w 2015 r.) spośród wszystkich regionów rozwijających się – udział procentowy kobiet w parlamencie przewyższa nawet średnią wartość w regionach rozwiniętych. - Umieralność dzieci: Wskaźnik umieralności dzieci poniżej piątego roku życia spadł o 69 procent z poziomu 54 zgonów na 1000 żywych urodzeń w roku 1990 do 17 zgonów w roku 2015. Osiągnięto cel zakładający zmniejszenie o dwie trzecie wskaźnika umieralności dzieci poniżej piątego roku życia. - Zdrowie matek: W 2013 r. na Karaibach na 100 000 żywych urodzeń umierało 190 matek. W Ameryce Łacińskiej odnotowuje się o wiele niższy współczynnik umieralności matek – w 2013 r. na 100 000 żywych urodzeń umierało tam 77 matek. W Ameryce Łacińskiej i na Karaibach poczyniono niewielkie postępy w zakresie zmniejszenia liczby porodów wśród nastolatek – odnotowywany tu wskaźnik porodów wśród nastoletnich dziewcząt zajmuje drugie miejsce wśród wszystkich regionów rozwijających się. - Choroby zakaźne: W latach 2000 - 2015 liczba nowych zakażeń wirusem HIV na Karaibach zmniejszyła się o 56 procent. W tym samym czasie w Ameryce Łacińskiej odnotowano jedynie niewielki spadek liczby nowych zakażeń wirusem HIV. 44 procent osób zakażonych wirusem HIV/chorych na AIDS w całym regionie poddano leczeniu antyretrowirusowemu – to największy odsetek spośród wszystkich regionów rozwijających się. - Woda i urządzenia sanitarne: W regionie udało się osiągnąć Milenijny Cel Rozwoju dotyczący dostępu do wody pitnej pięć lat przed terminem. Odsetek ludności korzystającej z ulepszonych źródeł wody wzrósł z poziomu 85 procent w roku 1990 do 95 procent w roku 2015. W regionie niewiele brakuje do realizacji celu zmniejszenia o połowę udziału 31 procentowego ludności niemającej dostępu do podstawowych urządzeń sanitarnych. W latach 1990 - 2015 odsetek ludności korzystającej z odpowiednich urządzeń sanitarnych zwiększył się z 67 do 83 procent. Oceania - Głód: W Oceanii odnotowano niewielki postęp na drodze do zwalczenia niedożywienia od lat 1990 - 1992 do lat 2014 - 2016. Udział procentowy niedożywionych osób w całej populacji zmniejszył się z poziomu 15,7 procent w latach 1990 - 1992 do 14,2 procent w latach 2014 - 2016. Niewielki postęp w regionie Oceanii wynika z dużej zależności małych wysp, składających się na większość państw w regionie, od importu żywności. Bezpieczeństwo żywnościowe zostało również zachwiane w wyniku klęsk żywiołowych i kataklizmów spowodowanych działalnością człowieka. Niestabilna sytuacja często powoduje zmienność cen oraz nagłe i nieprzewidywalne zmiany w dostępności podstawowych produktów spożywczych. - Edukacja na poziomie podstawowym: W Oceanii poczyniono istotne postępy w zakresie upowszechniania dostępu do edukacji na poziomie podstawowym. Współczynnik skolaryzacji wzrósł z poziomu 69 procent w 1990 r. do 95 procent w 2015 r. Jednak dziewczęta wciąż napotykają przeszkody na drodze do edukacji na wszystkich poziomach. Według prognoz w 2015 r. w Oceanii na 100 chłopców przyjętych do szkoły średniej przypadnie tylko 86 dziewcząt. - Równość płci: W ciągu ostatnich dwudziestu lat kobiety uzyskały większy dostęp do pracy za wynagrodzeniem poza sektorem rolnictwa. W tym obszarze w latach 1990 - 2015 odnotowano wzrost o 6 punktów procentowych z poziomu 33 do 39 procent. Odsetek mandatów obejmowanych przez kobiety w parlamencie tylko nieznacznie wzrósł z poziomu 3,6 procent w roku 2000 do 4,4 procent w roku 2015. Oceanii daleko do równości płci w zakresie podejmowani decyzji politycznych. - Umieralność dzieci: Wskaźnik umieralności dzieci poniżej piątego roku życia spadł o 31 procent z poziomu 74 zgonów na 1000 żywych urodzeń w roku 1990 do 51 zgonów w roku 2015. - Zdrowie matek: W ciągu ostatnich dwudziestu lat współczynnik śmiertelności matek w Oceanii spadł o ponad połowę – w 1990 r. na 100 000 żywych urodzeń umierało 390 matek, w 2013 r. zaś – 190. 32 - Choroby zakaźne: W Oceanii odnotowuje się o 25 procent mniej nowych zakażeń wirusem HIV. Na skutek gruźlicy w regionie umiera o dwie trzecie osób mniej. - Ochrona środowiska: W 1990 r. w Oceanii żaden fragment wybrzeża ani obszar morski nie były chronione. W 2014 r. już 7,4 procent takich terenów było objętych ochroną. - Woda i infrastruktura sanitarna: W latach 1990-2015 odsetek ludności korzystającej z ulepszonych źródeł wody zwiększył się z 50 do 56 procent. Z drugiej strony udział procentowy ludności korzystającej z odpowiednich urządzeń sanitarnych od 1990 r. pozostał na niezmienionym poziomie 35 procent19. 19 http://www.unic.un.org.pl/mdg-report-2015/raport-o-milenijnych-celach-rozwoju-na-rok-2015:-swiat--dane-regionalne/2834[dostęp: 25 maja 2016 r.]. 33 5. PODSUMOWANIE. Celem pracy była prezentacja ogólnych założeń polityki humanitarnej i polityki rozwojowej Unii Europejskiej, polityk kierowanych do państw trzecich, a więc państw leżących poza terytorium Unii Europejskiej, realizowanych zarówno na poziomie unijnym, jak i na poziomie państw członkowskich. Stąd w materiale pojawiły się informacje dotyczące działań podejmowanych na obu poziomach. Unia Europejska jest przodującym światowym darczyńcą w zakresie pomocy humanitarnej, udzielając większą część globalnych funduszy na pomoc doraźną dla osób dotkniętych przez klęski żywiołowe lub katastrofy spowodowane przez człowieka. Część tych funduszy pochodzi bezpośrednio od państw członkowskich, niemniej jednak znaczący jest udział środków pochodzących z budżetu UE. Unia Europejska i jej państwa członkowskie również w 2015 r. utrzymały swoją pozycję czołowego darczyńcy na świecie, dostarczając ponad połowę ogółu oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA), zgłoszonej w ubiegłym roku przez członków Komitetu Pomocy Rozwojowej Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD-DAC).Wstępne dane wskazują, że ogólnounijna oficjalna pomoc rozwojowa (przekazywana przez instytucje UE i państwa członkowskie) zwiększyła się do 68 mld euro w 2015 r. (wzrost o 15 proc. W stosunku do 59 mld euro w 2014 r.) – wzrastając trzeci rok z rzędu i osiągając najwyższy jak dotychczas poziom. Ogólnounijna kwota ODA stanowiła 0,47 proc. unijnego dochodu narodowego brutto (DNB) w 2015 r., co stanowi wzrost w porównaniu z 0,43 proc. w 2014 r. Przekracza to znacznie średnią krajową wynoszącą 0.21 proc. ODA/DNB dla państw spoza UE należących do Komitetu Pomocy Rozwojowej (DAC). Pomoc humanitarna i pomoc rozwojowa Unii Europejskiej to wspólny efekt działań organów Unii Europejskiej i państw członkowskich. Dotyczy to zarówno ustalania wspólnych celów i kierunków działania, jak i realizacji tych działań oraz wydatkowania środków. Środki unijne pochodzą ze składek państw członkowskich do wspólnego budżetu UE oraz składek na rzecz Europejskiego Funduszu Rozwoju. Do tego trzeba dodać wspólne ustalenia dotyczące celów i kierunków działań podejmowanych m.in. razem z Organizacją Narodów Zjednoczonych oraz innymi państwami darczyńcami. Doświadczenia pokazują, że taki system wzajemnej współpracy jest niezbędny dla osiągnięcia jak najlepszych efektów z zaangażowanych środków. Tylko wzajemna współpraca oraz unikanie dublowania się działań mogą prowadzić do efektywności a także, co wymaga szczególnego podkreślenia w obecnej sytuacji na świecie, do zwiększenia bezpieczeństwa osób świadczących pomoc humanitarną w krajach trzecich. 34 6. BIBLIOGRAFIA. 1. „The European Union’s development policy”, Dieter Frisch, Policy Management Report 15, www.africa-eu.org[dostęp: 27 sierpnia 2010 r.]. 2. „The European Union’s development policy”, op. cit. 3. Anna Zygierewicz „Pomoc humanitarna i rozwojowa Unii Europejskiej” (Doktor nauk ekonomicznych, specjalista ds. społecznych w Biurze Analiz Sejmowych). 4. DECYZJA RADY z 26 lipca 2010 roku, określająca strukturę organizacyjną i funkcjonowanie Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (2010/427/EU). 5. Traktat o Unii Europejskiej, art. 130u (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, C191, 29 lipca 1992). 6. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1257/96 z 20 czerwca 1996 r. dotyczące pomocy humanitarnej, Dz.Urz. WE L 163 z 2 lipca 1996 r. ze zm. 7. Słownik pomocy rozwojowej, http://www.un.org.pl/rozwoj/pr_slownik.php [dostęp: 28 sierpnia 2010 r.]. 8. Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, art. 208(1) (wersja skonsolidowana opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, 30 marca 2010) 9. Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, art. 214.1 (wersja skonsolidowana opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, 30 marca 2010). 10. Wspólne oświadczenie Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie, Parlamencie Europejskim i Komisji Europejskiej: „Konsensus europejski w sprawie pomocy humanitarnej”, Dz. Urz. UE C 25 z 30 stycznia 2008 r. 11. Załącznik IV „Kraje i terytoria zamorskie”: a) Francuska Afryka Zachodnia: Senegal, Sudan Francuski, Gwinea Francuska, Wybrzeże Kości Słoniowej, Dahomej, Mauretania, Niger i Górna Wolta; b) Francuska Afryka Równikowa: Środkowe Kongo, Ubagni-Shari, Czad i Gabon; c) Saint Pierre i Miquelon, Komory, Madagaskar i tereny zależne, Francuska Somalia, Nowa Kaledonia i terytoria zależne, d) Francuskie Kolonie Oceanii, Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne; Autonomiczna Republika Togo; e) Terytorium powiernicze Kamerun pod zarządem francuskim; f) Kongo Belgijskie i Ruanda-Urundi; g) Terytorium powiernicze Somalii pod zarządem włoskim i h) Nowa Gwinea Holenderska. Wraz z przystępowaniem nowych państw do UE lista ta była rozszerzana. Dz. Urz. UE L 314 z 30 listopada 2001 r. 12. The European Consensus [Official Journal C 46 of 24.2.2006]. 35 7. NETOGRAFIA. 1. http://eur-lex.europa.eu/pl/ 2. http://www.psz.pl/ 3. https://pl.wikipedia.org/ 4. NotyfaktograficzneoUniiEuropejskiej:http://www.europarl.europa.eu/aboutparliament/ pl.html 5. http://europa.eu/pol/hum/index_pl.htm 6. http://europa.eu/pol/hum/index_pl.htm 7. http://www.unic.un.org.pl/ 8. http://www.un.org.pl/ 36
