Nazwa obiektu i adres: Park Miejski na Wsypie Bolko w Opolu

PROJEKTOWANIE I WYKONAWSTWO
TERENÓW ZIELENI „SZEŚĆ”
Marcin Czyżowski
Ul. Powstańców Śląskich 6/2, 45-086 Opole
NIP: 754-220-67-01, REGON: 531297121
Tel: (77) 454-40-29, 691-525-131
Email: [email protected]
07.2014
METRYKA PROJEKTU
Nazwa obiektu i adres:
Park Miejski na Wsypie Bolko
w Opolu
Stadium dokumentacji:
Projekt nasadzeń uzupełniających
ETAP I – odtwarzanie i uzupełnienie alei parkowych
oraz zwartych grup starodrzewia i egzemplarzy
syngieltonowych.
Zamawiający:
Miasto Opole
Opracował:
mgr inż. arch. krajobrazu Marcin Czyżowski
Zawartość opracowania:
Wg. wykazu na stronie 2
EGZEMPLARZ NR
OPIS
DO PROJEKTU NASADZEŃ ZASTĘPCZYCH I UZUPEŁNIAJĄCYCH
Spis treści:
1.Wstęp
1.1 Przedmiot i zakres opracowania
1.2 Podstawa opracowania
2.Ogólna ocena stanu zachowania parku
3.Ogólne zasady postępowania z drzewostanem parkowym
3.1 Zasady postępowania z grupami starodrzewia
3.2 Zasady postępowania ze współczesnymi samosiewami i nasadzeniami drzew
3.3 Zasady postępowania z drzewami syngieltonowymi
4.Nasadzenie uzupełniające i zamienne
4.1 Nasadzenia uzupełniające
4.2 Wykaz materiału nasadzeniowego
1. Wstęp
1.1 Przedmiot i zakres opracowania
Przedmiotem opracowania są zadrzewienia zlokalizowane na terenie zabytkowego parku
miejskiego w Opolu – Park Wyspa Bolko. Rzeczowy zakres opracowania obejmuje projekt nasadzeń
zastępczych, uzupełniających i odtwarzających alei parkowych, drzew syngieltonowych oraz w
grupach starodrzewia. Nasadzenia zostały zaplanowane w miejscach po wcześniej wyciętych
drzewach, głownie po powodzi w 1997 roku oraz w latach późniejszych, ze szczególnym
uwzględnieniem wycinek sanitarnych z lat 2010 i 2012.
Projektowane nasadzenia mają na celu odtworzenie głównych alei parkowych, odtworzenie
egzemplarzy syngieltonowych oraz będących dominatami osi widokowych, a także zachowanie
ciągłości pierwotnych układów kompozycyjnych i grup starodrzewia parkowego.
1.2 Podstawa opracowania
- zlecenie Inwestora
- plan syt-wys w skali 1: 500
- pomiary terenowe z kwietnia / maja 2014 roku
- projekty gospodarki drzewostanem parkowym z lat 2010 i 2012
- obowiązujące wytyczne i zasady wykonywania dokumentacji i prac rewaloryzacyjnych w
zabytkowych założeniach pałacowo - ogrodowych wydane przez Zarząd Ochrony i Konserwacji
Zespołów Pałacowo - Ogrodowych w Warszawie
Literatura:
G.Ciołek
L.Majdecki
L.Majdecki
: Zarys histori kompozycji ogrodowej w Polsce
: Historia ogrodów
: Ochrona i konserwacja zabytkowych założeń
ogrodowych
M.Siewniak : Gospodarka drzewostanem w założeniach parkowo
ogrodowych/Komunikaty dendrologiczne Nr 16/
Z.Chachulski : Chirurgia drzew
2. Ogólna ocena stanu zachowania parku
a/
Inwentaryzowane zadrzewienia zlokalizowane są na ternie zabytkowego parku miejskiego
Wyspa Bolko, obejmującego obszar o powierzchni około 85ha, ograniczony wokół rzeką Odrą i
ogrodzeniem Ogrodu Zoologicznego, kanałem Wińskim i kanałem Ulgi w Opolu.
Park miejski oddano do użytku społeczności Opola 08.06.1913 roku.
Pierwotna kompozycja przestrzenna Parku utrzymana w stylu krajobrazowym objęła centralną część
wyspy ( o powierzchni 61 ha). Przed nasadzeniem tu drzew dla potrzeb założeń parkowych wycięto
pokrywający wyspę las, z którego pozostawiono do chwili obecnej pojedyncze najstarsze okazy dębu,
buka, lipy i grabu. W miejsce tego lasu, charakterystycznego dla doliny rzecznej rzeki Odry,
nasadzono około 12 tysięcy sztuk drzew i krzewów, głównie rodzimego pochodzenia.
W latach 20-ych poprowadzono nowe drogi parkowe, dostosowane do kompozycji roślinnych,
a dziesięć lat później połączono wyspę z miastem stałym mostem łączącym park z Pasieką.
W latach 30-ych w miejscu starych wyrobisk gliny powstały stawy parkowe połączone
systemem kanałów, a w 1937 roku otwarty został ogród zoologiczny zajmujący obecnie powierzchnię
ok. 20 ha. Nad Odrą po wschodniej stronie ogrodu zbudowana została restauracja z muszlą
koncertową oraz dom dla młodzieży sportowej. Nad największym stawem parkowym powstała letnia
kawiarenka, a w jej sąsiedztwie górka saneczkowa.
Dzięki rozwijaniu założeń parkowych w następnych latach, nasadzaniu nowych drzew i
krzewów oraz planowym pracom w ramach gospodarki drzewostanowej, ukształtował się
ogólnodostępny, naturalistyczny park w stylu krajobrazowym.
Charakterystyczną cechą tego założenia parkowego jest wytworzenie piętrowego układu
kompozycyjnego zieleni, stwarzającego ciekawe perspektywy i osie widokowe biegnące od tarasu
wejścia głównego do stawu z wyspami i w kierunku odwrotnym oraz z tarasu kawiarenki letniej w
kierunku stawu i rozległych polan parkowych.
Główna oś kompozycyjna biegnąca od kawiarenki do wejścia głównego dzieli założenie
parkowe na dwie równoważne części. Pośrodku parku znajduje się rozległa polana parkowa, dobrze
zarysowana skupinami drzew.
Inną wyróżniająca cechą założenia jest system wodny składający się z 5 malowniczych stawów
o naturalnym przebiegu linii brzegowych i z obecnością trzech zadrzewionych wysp na największym z
nich. Układ dróg składa się z kolistej obwodnicy przebiegającej na obrzeżach parku oraz licznych dróg
łączących poszczególne części założenia. Większość dróg posiada nawierzchnię asfaltowa, a jedynie
niektóre - żwirową.
Drzewostan tworzący zieleń wysoką parku stanowią w 95% gatunki drzew liściastych. Jest on
względnie wyrównany pod względem gatunkowym i wiekowym.
W 60% drzewostan tworzy dąb szypułkowy, a kolejne miejsca zajmują grab zwyczajny, dąb
czerwony, klon polny, lipa drobnolistna, klon jesionolistny, robinia akacjowa, brzoza omszona, klon
zwyczajny i inne.
Największymi okazami drzew w parku są topole osiągające 30-34 m wysokości, średnicy pnia
150cm i powyżej, a średnicy korony do 28 m.
Najstarszym drzewem parku jest dąb szypułkowy o obwodzie 4.80 m, rosnący na południowym
krańcu drzewostanu, zarejestrowany jako pomnik przyrody – Dąb Piastowski .
Krzewy reprezentowane są przez nieliczne gatunki. Najliczniej występują: bez czarny, leszczyna,
głóg, trzmielina, dereń i kruszyna.
b/ W drzewostanie dominują następujące gatunki drzew: dąb szypułkowy Quercus robur, grab
zwyczajny Carpinus betulus, klon zwyczajny Acer platanoides, topola czarna Populus nigra, jesion
wyniosły Fraxinus excelsior i robinia akacjowa Robinia pseudoacacia.
Mniej licznie reprezentowane są: buk pospolity Fagus silvatica, klon polny Acer campestre, klon
jawor Acer pseudoplatanus, klon jesionolistny Acer negundo, lipa drobnolistna Tilia cordata, topola
osika Populus tremula, topola biała Populs alba, kasztanowiec zwyczajny Aesculus hippocastanum,
brzoza brodawkowata Betula pendula oraz wiąz pospolity Ulmus campestris.
Do rzadziej spotykanych na badanym terenie należą gatunki iglaste: świerk pospolity Picea abies,
modrzew europejski Larix decidua, sosna pospolita Pinus silvestris, sosna wejmutka Pinus strobus i
daglezja zielona Pseudotsuga menziesi.
c/ Wiek zadrzewień określa się na: 60-80 lat dla trzonu drzewostanu, stanowiącego około 60%
zadrzewień, ponad 100 lat dla drzew najstarszych stanowiących około 10% drzewostanu, oraz poniżej
60 lat dla pozostałych drzew, z licznymi egzemplarzami młodych nasadzeń w wieku do 10 lat.
d/ Zadrzewienia pochodzą głównie z planowanych nasadzeń parkowych, z domieszką naturalnych
samosiewów, pozostawianych jako egzemplarze zastępcze – docelowe, pozwalające na utrzymanie
prawidłowej struktury wiekowej drzewostanu.
3.Ogólne zasady postępowania z drzewostanem parkowym
3.1 Zasady postępowania z grupami starodrzewia
Przestrzeganie podanych poniżej podstawowe zasad prowadzenia zabytkowych drzewostanów
parkowych umożliwia zachowanie poprawnej ciągłości przemian w parku z jednoczesnym
zachowaniem jego pierwotnych walorów kompozycyjnych.
a/ Generalną zasadą jest utrzymanie i odtwarzanie pierwotnego obrysu zasięgu grup i skupin drzew
tworzących szkieletowy układu kompozycji drzewostanu parkowego. Za drzewa tworzące
pierwotne skupiny i klomby drzew uznaje się egzemplarze w wieku powyżej 80 lat.
b/ Za drzewa najcenniejsze w/w grupach i na polanach parkowych uznaje się egzemplarze najstarsze
będące świadectwem istnienia wcześniejszych form ogrodowych w miejscu obecnego
naturalistycznego parku powstałego z początkiem XX wieku.
c/ W grupach i klombach drzew należy utrzymać lub wprowadzać prawidłowe zwarcie poziome i
pionowe, zapewniając naturalną sukcesję z gatunków wprowadzonych w ramach nasadzeń
pierwotnych.
d/ Drzewa młodsze pochodzące z samosiewu lub nasadzeń występujące pod okapem lub na obrzeżach
grup należy adaptować w przypadku gdy są zgodne ze składem gatunkowym grupy i nie
zniekształcają jej układu kompozycyjnego.
Egzemplarze wykraczające poza ustalone zasięgi drzew w grupach należy usuwać.
Ponadto usunąć należy drzewa: przygłuszone, zdeformowane i o wadliwej konstrukcji oraz suche i
zamierające.
e/ Zabiegi lecznicze i pielęgnacyjne należy wykonywać w pierwszej kolejności na drzewach
wymienionych w pkt"b", a następnie na drzewach wymienionych w pkt"a".
f/ w przypadku wycinki sanitarnej drzew, pochodzących z pierwotnych nasadzeń w miejscu ich
występowania należy wykonać nasadzenia odtwarzające z tego samego gatunku. W przypadku gdy
wprowadzanie tego samego gatunku jest niewskazane ze względów na niezgodność jego wymagań z
panującymi warunkami przyrodniczo glebowymi należy zastosować gatunek zbliżony formą i
pokrojem do pierwotnie występującego.
3.2 Zasady postępowania ze współczesnymi nasadzeniami i samosiewami drzew
Zasady postępowania z drzewami młodymi występującymi w zasięgu zwartych grup starodrzewia
podano w pkt 3.1.
Natomiast drzewa występujące poza zwartymi skupinami starodrzewia, a pochodzące z powojennych
nasadzeń lub samosiewów, zgodnie z zasadami rewaloryzacji założeń ogrodowych należy usuwać
w przypadku gdy ewidentnie naruszają pierwotną kompozycję założenia. Do w/w grupy zalicza się
samosiewy wyrosłe na polanach parkowych .
3.3 Zasady postępowania z drzewami syngieltonowymi
Z uwagi na szczególne znaczenie drzew syngieltonowych dla kompozycji założenia winne one
zastać poddane w jak najszerszym zakresie, zabiegom pielęgnacyjnym i chirurgicznym. W trakcie
wykonywania w/w prac należy bezwzględnie zachować pierwotny pokrój
korony drzewa. Przy drzewach syngieltonowych z objawami osłabienia kondycji należy stosować nawożenie wgłębne w zasięgu systemu korzeniowego. W przypadku zaschnięcia
egzemplarza syngieltonowego, należy go pozostawić do czasu podjęcia decyzji o usunięciu, lub też
konserwacji i pozostawieniu w formie suchodrzewia.
W miejscach wcześniejszego istnienie drzew syngieltonowych o czym świadczą pozostałe pniaki lub
archiwalne opracowania inwentaryzacyjne, należy dokonać wysadzenia drzew tego samego gatunku,
stosując materiał zadrzewieniowy dojrzały lub też pochodzący
z przesadzeń z terenu parku.
4. Nasadzenia uzupełniające i zamienne:
4.1 Nasadzenia uzupełniające
W celu zachowania pierwotnej kompozycji parku, oraz w celu jej wzbogacenia i uzupełnienia,
należy wprowadzić nasadzenia zastępcze i uzupełniające w miejsce wcześniej wyciętych (tam gdzie
wskazują na to pozostałe pnie oraz wg wcześniejszych projektów gospodarki drzewostanem z lat
2010 i 2012), stosując gatunki tożsame z usuniętymi, bądź gatunki o tych samych cechach, w
wypadku gdy nie wskazane jest zastosowanie drzewa identycznego z usuniętym.
Dodatkowo, projekt przewiduje wprowadzenie gatunków egzotycznych, barwnych i
pokrojowych, które typowo występowały w dawnych założeniach parkowych, a obecnie w parku w
Wyspa Bolko ich nie stwierdzono.
Warunki przyrodniczo glebowe przyjmuje się jako dobre, teren parku otoczony jest wałami
przeciwpowodziowymi oraz zwartymi masywami drzewostanu, gdzie panuje sprzyjający ciepły
mikroklimat. Dodatkowo obszary planowanych nasadzeń obfitują w dobre, wilgotne podłoże glebowe,
nie przetworzone przez człowieka, są to głównie mady rzeczne czyli gleby żyzne, klasy III i IV.
W związku z powyższym, projekt przewiduje sadzenie drzew w doły sadzeniowe zaprawione
ziemią urodzajna jedynie do połowy głębokości, bez stosowania hydrożeli.
Do nasadzeń należy stosować materiał szkółkarski dojrzały, z bryłą korzeniową, o parametrach
podanych w tabeli doboru gatunkowego.
Wszystkie zastosowane gatunki i odmiany drzew ozdobnych są dostosowane tak do
panujących warunków siedliskowych, jak i do wymagań ogólnodostępnych parków miejskich oraz
wymagań ochrony zabytkowych założeń ogrodowych.
Lokalizację planowanych nasadzeń uzupełniających i zamiennych przedstawiono na
załączonym planie sytuacyjnym w skali 1:1000.
Odtwarzanie i uzupełnianie alei parkowych:
Odtworzenie alei parkowych obejmuje główne aleje parkowe, tj Aleje Brzozową, składającą
się głównie z brzóz omszonych /Betula pubescens/ oraz w południowej końcówce z klonów
srebrzystych oraz Aleje Wierzbową, składającą się w części z powojennych nasadzeń lipowych,
w części przebiegającej wzdłuż stawu parkowe – z wierzby kruchej /Salix fragilis/ oraz w
dalszym odcinku z nasadzeń dębowych.
- Sadzenie drzew liściastych form piennych, o wysokości minimum 2m i pierśnicy 14-16 i 1618 cm, w doły sadzeniowe 1/07 z zaprawą dołów ziemią urodzajna w ½ i opalikowaniem 3
palikami z ryglem poprzecznym na drzewo
= 265 szt
Odtwarzanie i uzupełnianie zwartych grup starodrzewia oraz egzemplarzy
syngieltonowych:
Na terenie całego parku wprowadza się, w miejsce dawniej usuniętych drzew nowe
nasadzenia, obejmujące głównie egzemplarze singieltonowe oraz będące dominantami osi
widokowych, egzemplarze pokrojowe i barwne, tworzące kulisy osi widokowych.
Dodatkowo, wprowadza się nowe egzemplarze drzew iglastych w miejsce systematycznie
„wypadających” egzemplarzy świerków, zamieniając je na bardziej odporne gatunki iglaste,
typowe dla XIX i XX wiecznych założeń naturalistycznych.
Uzupełnia się grupy starodrzewia parkowe, głównie o gatunki rodzime, których ilość na
terenie parku systematycznie spada, jak np. topoli białej /Populus alba/.
- Sadzenie drzew liściastych form piennych, o wysokości minimum 2m i pierśnicy 14-16 i 1618 cm, w doły sadzeniowe 1/07 z zaprawą dołów ziemią urodzajna w ½ i opalikowaniem 3
palikami z ryglem poprzecznym na drzewo
= 153 szt
- Sadzenie drzew iglastych w doły 1/0.7 z pełna zaprawą dołów sadzeniowych ziemia
urodzajną
= 28 szt
Mulczowanie powierzchni pod drzewami i krzewami po posadzeniu drobno mielona kora
drzew iglastych warstwą grubości min 3cm na łącznej powierzchni 223 m2
Drzewa liściaste form piennych należy opalikować minimum 3 palikami na drzewo, paliki z
ryglem poprzecznym. Łącznie 1254 szt palików.
Uwaga: Pielęgnacją należy objąć wszystkie nowo założone elementy zieleni, a w rzeczowym
zakresie robót obejmuje standardowe prace ogrodnicze, podlewanie (co najmniej raz w tygodniu, a w
okresach suchych co najmniej co 2gi dzień) i nawożenie (2x w roku) nasadzeń, prace pielęgnacyjne w
koronach drzew.
Pracami pielęgnacyjnymi należy objąć projektowane elementy zieleni przez okres minimum 1roku
po posadzeniu.
4.2 WYKAZ MATERIAŁU NASADZENIOWEGO:
LP
Nazwa polska
1
2
Nazwa łacińska
Ilość
sztuk
Obwód
pnia
Forma
szkółkarska
Wymiary
dołów
sadzeniowych
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Ambrowiec amerykański
Brzoza brodawkowata
Brzoza omszona
Buk pospolity
Dąb błotny
Dąb czerwony
Dąb szypułkowy
Grab pospolity
Grab pospolity ‘Pendula’
3
4
DRZEWA LIŚCIASTE
Liquidambar styraciflua
2
Betula verrucosa
3
Betula pubescens
166
Fagus silvatica
4
Quercus palustris
7
Quercus rubra
9
Quercus robur
18
Caprinus betulus
12
Carpinus betulus ‘Pendula’
7
10
11
Grujecznik japoński
Grusza wierzbolistna
Cercidyphyllum japonicum
Pyrus salicifolia
5
7
14-16
14-16
12
13
14
15
16
Iglicznia trójcierniowa
Jabłoń kwiecista
Kasztanowiec czerwony
Klon jawor
Klon pospolity ‘Fassens Black’
4
11
4
5
8
14-16
14-16
14-16
14-16
14-16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
Klon srebrzysty
Lipa drobnolistna
Lipa szerokolistna
Olsza czarna
Platan klonolistny
Orzech czarny
Topola biała
Topola czarna
Topola włoska
Tulipanowiec amerykański
Wierzba biała odm zwisłej
Wierzba krucha
6
52
12
5
3
7
6
6
12
2
10
25
418
14-16
14-16
16-18
14-16
16-18
14-16
14-16
14-16
14-16
14-16
16-18
16-18
P (h=2,5m)
P (h=2,5m)
P (h=3,0m)
P (h=2,5m)
P (h=3,0m)
P (h=2,5m)
P (h=2,5m)
P (h=2,5m)
P (h=3,0m)
P (h=2,5m)
P (h=3,0m)
P (h=3,0m)
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
29
Choina kanadyjska
Gleiditsia triacanthos
Malus floribunda
Aesculus carnea
Acer psudoplatanus
Acer platanoides ‘Fassens
Black’
Acer saccharinum
Tilia cordata
Tilia platyphyllos
Alnus glutinosae
Platanus x acerifolia
Juglans nigra
Populus alba
Populus nigra
Populus nigra ‘Italica’
Liriodendron tulipifera
Salix alba ‘Tristis’
Salix fragilis
Łącznie
DRZEWA IGLASTE
Tsuga menziesii
P (h=2,0m)
P (h=2,5m)
P (h=3,0m)
P (h=2,5m)
P (h=2,5m)
P (h=2,5m)
P (h=2,5m)
P (h=2,5m)
Pa
(h=1,8m)
P (h=2,0m)
Pa
(h=2,0m)
P (h=2,5m)
P (h=2,0m)
P (h=2,5m)
P (h=2,5m)
P (h=2,5m)
4
-
h= min 3m
1,0/0,7
30
Daglezja zielona
Psudotsuga menziesii
5
-
h= min 3m
1,0/0,7
31
Jodła jednobarwna
Abies concolor
4
-
h= min 3m
1,0/0,7
32
33
Jodła pospolita
Metasekwoja chińska
2
2
-
Modrzew europejski
2
-
h= min 3m
h= min
2,5m
h= min 3m
1,0/0,7
1,0/0,7
34
Abies alba
Metasequoia
glyptosrtoboides
Larix decidua
35
Sosna czarna
Pinus niga
5
-
1,0/0,7
36
Sosna himalajska
Pinus wallichiana
4
-
h= min
2,5m
h= min
2,5m
Łącznie
28
5
6
7
14-16
14-16
16-18
14-16
14-16
14-16
14-16
14-16
14-16
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7
1,0/0,7