doc1 ROWEREM W GÓRY! |
download 
Reklamacja Transkrypt
1 ROWEREM W GÓRY! |
1 | ROWEREM W GÓRY! 1 SPIS TREŚCI OBSAH fot. M. Tokarczyk 1 ROWEREM W GÓRY! NA BICYKLI DO HÔR! 2 Szlak rowerowy Kasina Wielka – Lubomir – Kasina Wielka Cyklotrasa Kasina Wielka – Lubomir – Kasina Wielka 12 Szlak rowerowy Przymiarki – Kasina Wielka Cyklotrasa trasa Przymiarki – Kasina Wielka 13 Szlak rowerowy Limanowa – Łososina Górna – Pasierbiec – Kisielówka – Rupniów Cyklotrasa Łososina Górna – Pasierbiec – Kisielówka – Rupniów 14 fot. D. Bokowy 2 TRASY ROWEROWE CYKLISTICKÉ TRASY 4 Mapa Powiatu Limanowskiego Mapa Limanovského okresu 8 Szlak rowerowy Tymbark – Łopień Cyklotrasa Tymbark – Łopień 10 Szlak rowerowy Chyszówki – Półrzeczki Cyklotrasa Chyszówki – Półrzeczki 11 fot. M. Manaka Szlak rowerowy Limanowa – Stara Wieś Wola – Majerz – Golców – Ostra Cyklotrasa Limanowa – Stara Wieś Wola – Majerz – Golców – Ostra 20 Szlak rowerowy Limanowa – Stara Wieś – Leśniówka – Ostra Cyklotrasa Limanowa – Stara Wieś – Leśniówka – Ostra Szlak rowerowy Słopnice – przełęcz Słopnicka – Zapowiednica – Mogielica – Chyszówki– Łopień Cyklotrasa Słopnice – przełęcz Słopnicka – Zapowiednica – Mogielica – Chyszówki – Łopień 21 Szlaki wokół Mszany Dolnej Trasy okolo Mszany Dolnej 22 Szlaki rowerowe Gorczańskiego Parku Narodowego Cyklotrasy Národného parku Gorce 24 Szlaki rowerowe wokół Laskowej Cyklotrasa okolo Laskowej 26 Mapa okolic Dolnego Kubina Mapa Dolného Kubína a okolia 28 Szlak rowerowy Limanowa – Łososina Górna – Koszary – Góra Paproć Cyklotrasa Limanowa – Łososina Górna – Koszary – Hora Paproć 16 Szlak rowerowy Limanowa – Pisarskie Góry – Męcina Cyklotrasa Limanowa – Pisarskie Góry – Męcina 17 Szlak rowerowy Limanowa – Sowliny – Miejska Góra – Krzyż Cyklotrasa Limanowa – Sowliny – Miejska Góra – Krzyż 18 fot. Archiwum Dolny Kubin Oravska Cyklomagistrala (Orawska Ścieżka Rowerowa nr 006) Oravská cyklomagistrála (Oravská cyklotrasa č. 006) Transgraniczne ścieżki rowerowe, Ścieżka Łokcza – Lipnica Wielka Cezhraničné cyklotrasy, Cyklotrasa Lokca – Lipnica Wielka 31 21 fot. P. Tokarczyk 30 fot. Archiwum Dolny Kubin Ścieżka Rowerowa nr 5439 Orawska Leśna – Tanecznik Cyklotrasa č. 5439 Oravská Lesná – Tanečník Ścieżka Rowerowa nr 2425 Sihelné – Orawska Półgóra Cyklotrasa č. 2425 Sihelné – Oravská Polhora 34 33 Beskidzka Ścieżka Rowerowa nr 006a Beskydská cyklotrasa č. 006a 35 Trasa Vyšný Kubín – Zázrivá Cyklotrasa Vyšný Kubín – Zázrivá 36 Trasa Biała Woda – Łokcza Cyklotrasa Biela voda – Lokca 37 38 3 Trasa Pod Kuzminowem – Medzihradné Cyklotrasa Pod Kuzmínovom – Medzihradné IMPREZY ROWEROWE W OBU REGIONACH CYKLISTICKÉ PODUJATIA V OBIDVOCH REGIÓNOCH 40 4 BEZPIECZNIE NA ROWERZE BEZPEČNE NA BICYKLI 42 fot. P. Tokarczyk 1 | ROWEREM W GÓRY! 2 1 | ROWEREM W GÓRY! 1 | ROWEREM W GÓRY! NA BICYKLI DO HÔR! Malownicze plenery, atrakcyjne szlaki turystyczne wiodące przez lesiste wzgórza, ślady minionych wieków i barwnej kultury zaklęte w murach świątyń, tradycjach zdobniczych, czy wciąż kultywowanych rzadkich zawodach. Ten ujmujący opis niezwykłych walorów turystycznych możemy przypisać dwóm nieodległym regionom. Jednym z nich jest Powiat Limanowski położony na południu Polski w Województwie Małopolskim. Nad tutejszymi miejscowościami górują majestatyczne wzniesienia Beskidu Wyspowego i Gorców. Drugim, położonym Karpat Zachodnich, oraz od wschodu Tatry Zachodnie, niegdyś nazywane Halami Liptowsko-Orawskimi. Oprócz wyjątkowego bogactwa walorów przyrodniczych, urozmaiconej rzeźby terenu i cennych pamiątek przeszłości, podobieństwo można odnaleźć w historii obu regionów. Przed wiekami ludność przemieszczała się i żyła w bliskim sąsiedztwie, a granice państwa nie stanowiły istotnej bariery. Współcześnie, gdy zarówno Polska, jak i Słowacja są członkami Unii Europejskiej i należą do Strefy zaledwie o 123 km na południowy zachód, są okolice Dolnego Kubina, stolicy historycznej i geograficznej krainy Orawy. Obszar ten od północy wyznacza pasmo górskie w łańcuchu Zewnętrznych Karpat Zachodnich – Magura Orawska, od południa Góry Choczańskie, od zachodu Mała Fatra, trzecia co do wysokości część Schengen, ponownie zanikają wszelkie bariery, kwitnie współpraca gospodarcza i otwierają się nowe możliwości dla wszystkich, którzy chcą eksplorować oba obszary. A jednym z najwygodniejszych sposobów na odkrywanie uroków i tajemnic okolic Limanowej i Dolnego Kubina jest wyprawa rowerowa. Malebné krajinky, mnohé turistické chodníky tiahnuce sa cez lesnaté pohoria, stopy dávnych storočí a farebnej kultúry zakliate v múroch chrámov, ozdobných tradíciách alebo neustále kultivovaných, avšak zriedkavých, povolaniach. Tento pôsobivý opis neobyčajných turistických bohatstiev môžeme pripísať dvom nie príliš od seba vzdialeným regiónom. Jedným z nich je okres Limanova nachádzajúci sa na juhu Poľska v malo- pát, a taktiež od východu Západné Tatry, kedysi nazývané Liptovsko-Oravskými hoľami. Okrem výnimočných hodnôt prírodného bohatstva, rôznorodého reliéfu a vzácnych pamiatok minulosti, je podobnosť možné nájsť aj v histórii obidvoch regiónov. Obyvatelia obidvoch regiónov sa pred stáročiami premiestňovali a žili v blízkom susedstve a štátne hranice nepredstavovali dôležitú bariéru. V súčasnosti, kde nielen Poľsko, ale aj Slo- poľskom vojvodstve. Nad tunajšími obcami sa týčia majestátne vrchy Ostrovných Beskýd a Gorcov. Druhým, nachádzajúcim sa iba 123 km na severozápad, to je okolie Dolného Kubína, historickej a geografickej mekky regiónu Orava. Toto územie vyznačuje od severu horské pásmo reťaze Vonkajších Západných Karpát – Oravská Magura, od juhu Chočské vrchy, zo západu Malá Fatra, tretia najvyššia časť Západných Kar- vensko sú členmi Európskej únie a patria do Shengenského priestoru, opätovne zanikajú akékoľvek bariéry, kvitne hospodárska spolupráca a otvárajú sa nové možnosti pred všetkými tými, ktorí chcú objavovať obidva územia. A jedným z najpohodlnejších spôsobov na objavovanie krás a tajomstiev okolia Limanowej a Dolného Kubína je výlet na bicykli. CIEKAWOSTKA / ZAUJÍMAVOSŤ: Ze Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1880 rok: Z geografického slovníka Poľského kráľovstva a iných slovanských krajín, 1880 rok: ORAWA „[…] na obszarze między grupą Babiej Góry a Tatrami. Wśród Słowaków zamieszkujących ten obszar, znajduje się dość znaczna ilość Polaków. W r. 1864 w hrabstwie orawskim naliczono 61,178 Słowaków i 24,196 Polaków.” ORAWA „[…] na území medzi skupinou Babej hory a Tatrami. Medzi Slovákmi obývajúcimi toto územie sa nachádza dosť výrazný počet Poliakov. V roku 1864 bolo v oravskom kraji napočítaných 61,178 Slovákov a 24,196 Poliakov.” 3 fot. J. Toporkiewicz 2 | TRASY ROWEROWE 2 | TRASY ROWEROWE CYKLISTICKÉ TRASY Każdego roku w rejon Limanowej i Dolnego Kubina coraz liczniej przybywają miłośnicy sportów rowerowych. Dzieje się tak za sprawą szerokiego wyboru szlaków, które nie tylko wiodą przez niezwykle atrakcyjne widokowo tereny, ale charakteryzują się dużym zróżnicowaniem trudności i dystansów. Idealne warunki rowerowe czekają tu zarówno na cieszących się świetną kondycją i szukających wyzwań, jak i na rodziny 4 2 | TRASY ROWEROWE z dziećmi czy osoby starsze. Niekwestionowanym atutem tych okolic są unikalne zabytki sakralne i liczne ślady kultury ludowej, zapisane w budownictwie, strojach i po dziś dzień kultywowanych świętach. Spośród wielu atrakcji Powiatu Limanowskiego warto wspomnieć choćby liczące ponad 750 lat Opactwo Cystersów w Szczyrzycu, drewniany kościół św. Antoniego w Męcinie olśniewający bogatym, baroko- wym wystrojem, rezerwat Mogielica położony na najwyższej górze Beskidu Wyspowego (1170 m n.p.m.), czy słynne Schronisko Górskie PTTK im. W. Orkana na Turbaczu. Okolice Dolnego Kubina powszechnie kojarzą się z jednym z najpiękniejszych i najczęściej odwiedzanych zamków na Słowacji – Zamkiem Orawskim. Do innych perełek regionu zaliczają się m.in. drewniane kościoły artykularne w Lesztinach i Twardoszynie, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO, Rohacze z nieomal alpejskimi szczytami czy Jezioro Orawskie, którego wody obmywają Wyspę Slanicką. Największe jednak znaczenie dla turystyki rowerowej obu regionów ma położenie w górskim krajobrazie. Beskid Wyspowy posiada niezwykle charakterystyczną rzeźbę terenu – tworzą go izolowane góry, o stromych północnych zboczach, okolone rozległymi dolinami. Gorce, położone we wschodniej części Powiatu Limanowskiego, dla odmiany opisać można jako typowo zwarte pasmo z kulminacją na Turbaczu (1310 m n.p.m.). Słowacka Magura Orawska posiada łagodne grzbiety, ale południowe stoki części centralnej i wschodniej są niekiedy bardzo strome, a ich nachylenie sięga 60%. Góry Choczańskie składają się z szeregu odrębnych masywów. Zbudowane są przede wszystkim z triasowych wapieni i dolomitów i kryją przepiękne doliny, wysokie ściany skalne, czy wieże o nietypowych kształtach. Na płaszczowinie Gór Choczań- skich znajdują się formacje krasowe (jaskinia Kostrmanka, jaskinia w Jazvinach i przy Žlebach). Zaś w Małej Fatrze turystów zachwycą zarówno rozległe hale jak i masywy z licznymi wychodniami skalnymi, urwiskami i skalnymi wieżami (m.in. Sokolie, Boboty). To ostatnie pasmo zbudowane jest z granitów nakrytych czapą skał wapienno–dolomitowych. Przebiegające tu procesy krasowe doprowadziły do powstania takich jaskiń jak Kryształowa Jaskinia w Małym Rozsutcu. CIEKAWOSTKA / ZAUJÍMAVOSŤ: Zamek Orawski, siedziba dawnej orawskiej żupy, wznosi się na stromej skale wapiennej 112 m nad nurtem rzeki Orawy. Z najwyższej części zamku – cytadeli (gdzie prowadzi 880 schodów) jest unikalny widok na dolinę Orawy na tle Rohaczy. Zamek w 1973 roku pełnił rolę planu dla licznych scen polskiego serialu telewizyjnego w reżyserii Jerzego Passendorfera – Janosik Oravský hrad, sídlo dávnej oravskej župy, sa týči na strmom vápencovom brale vo výške 112 m nad hladinou rieky Orava. Z najvyššej časti hradu – citadely (kam vedie 880 schodov) je jedinečný výhľad na údolie Oravy s pozadím Roháčov. V roku 1973 plnil hrad úlohu plánu pre rôzne scény poľského televízneho seriálu Jánošík, ktorého režisérom bol Jerzy Passendorfer. 5 2 | TRASY ROWEROWE Schronisko PTTK na Turbaczu, fot. F. Heryan Do regiónu Limanowej a Dolného Kubína prichádzajú každý rok čoraz početnejšie skupiny milovníkov cyklistických športov. Je to hlavne vďaka širokému výberu chodníkov, ktoré nielenže vedú cez neobyčajne vyhliadkovo atraktívne územia, ale sa charakterizujú aj veľkou rôznorodosťou stupňa ťažkosti a vzdialeností. Ideálne cyklistické podmienky tu čakajú nielen na tých, ktorí majú úžasnú kondičku a hľadajú výzvy, avšak aj na skupiny rodín s deťmi alebo staršie osoby. Nepopierateľným tromfom týchto území sú unikátne sakrálne pamiatky a mnohé stopy po ľudovej kultúre zapísanej v stavebníctve, krojoch a do dnešného dňa kultivovaných sviatkoch. 6 2 | TRASY ROWEROWE Spomedzi mnohých zaujímavostí okresu Limanowa sa oplatí spomenúť aspoň viac ako 750-ročné opátstvo cisterciánov v Szczyrzycu, drevený kostol sv. Antona v Męcine oslňujúci bohatou barokovou výzdobou, rezerváciu Mogielica nachádzajúcu sa na najvyššej vrchole Ostrovných Beskýd (1170 m n. m.) alebo známu horskú chatu PTTK W. Orkana na Turbaczu. Okolie Dolného Kubína sa vo všeobecnosti spája s jedným z najkrajších a najnavštevovanejších hradov na Slovensku – Oravským hradom. K iným perlám regiónu patria o. i. drevené artikulárne kostoly v Leštinách a v Tvrdošíne, ktoré sú zapísané do Zoznamu svetového kultúrneho a prírodného dedičstva UNESCO, Roháče s takmer alpskými štítmi alebo Oravské jazero, ktorého vody obmývajú Slanický ostrov. Pre cyklistickú turistiku obidvoch regiónov má však najväčší význam poloha v horskej krajine. Ostrovné Beskydy majú neobyčajne charakteristický tvar územia – vytvárajú ho izolované hory so strmými, severnými úbočiami, obklopené rozľahlými dolinami. Gorce, nachádzajúce sa vo východnej časti na území okresu Limanowa, je potrebné opísať ako typicky celistvé pásmo s kulmináciou na Turbaczy (1310 m n. m.). Slovenská Oravská Magura má jemné chrbty, avšak južné svahy hlavnej a východnej časti sú občas veľmi strmé a ich sklon dosahuje 60 %. Chočské vrchy sa skladajú z radu osobitných masívov. Sú budované najmä triasovými vápencami a dolomitmi a skrývajú nádherné doliny, vysoké skalné steny, či veže neobvyklých tvarov. Na plošine Chočských vrchov sa nachádzajú krasové útvary (jaskyňa Kostrmanka, jaskyňa v Jazvinách a pri Žleboch). V Malej Fatre však turistov očarujú nielen rozľahlé hole, ale aj masívy s mnohými skalnými odkryvmi, útesmi a skalnými vežami (o. i. Sokolie, Boboty). To posledné pásmo je budované z granitov pokrytých vrstvou vápencovo-dolomitových skál. Vďaka prebiehajúcim tu krasovým procesom vznikli také jaskyne ako Kryštálova jaskyňa v Malom Rozsutci. CIEKAWOSTKA / ZAUJÍMAVOSŤ: Na Turbaczu, obok tzw. Kaplicy Papieskiej na polanie Rusnakowej, rokrocznie w drugą niedzielę sierpnia odbywa się Święto Gór. W latach 1981–1997 odprawiał tam „Msze Ludzi Gór” ks. Józef Tischner, który dzieciństwo i młodość spędził w pobliskiej Łopusznej. Na Turbaczy, vedľa tzv. Pápežskej kaplnky na Rusnakovej poľane, sa každý rok počas druhej augustovej nedele odohráva Sviatok hôr. V rokoch 1981–1997 tam slúžil „Omše ľudí hôr“ kňaz Józef Tischner, ktorý svoje detstvo a mladosť strávil v neďalekej Łopusznej. Szlak rowerowy Lipnica – Łoksza, fot. Arch Miasta Dolny Kubin 7 Łęki e ka Krzyworz MYŚLENICE Kornatka 2 |Osieczany TRASY ROWEROWE 0 MYŚLENICE CENTRUM 662 s. 11 B 5 km Zasań Trzemeśnia Odvolanie na stránky v sprievodcovi E S K D a Rab M S7 Pcim K Wiśniowa Lipnik Łysina 891 A Kobielnik Wierzbanowa W Przenosza O S PCIM Ciecień 829 K Łopuszne Lubogoszcz 967 977 Raba Niżna ba Ra ZARYTE B Półrzeczki 1052 Jasień M an sz ka D 1170 Mogielica 968 Ponice 947 Zasadne s. 24-26 GORCZAŃSKI PARK O Turbacz 1310 R C E NARODOWY G. Kiczora 1282 Gorc Kamienicki 1228 Zbludza Kamienica Siekierczyna O Młyńczyska Jas trz ęb ik Kicznia Wola Kosnowa Zagorzyn Wola Piskulina Czerniec Zarzecze Ochotnica Chomranice Klęczany Wysokie Bińczyce-Grn. Y Roztoka Zabrzeż Młynne Zawadka Przyszowa W Klenina ica Kamien Tęgoborze 28 Trzetrzewina Długołęka Jastrzębie Grn. Chochorowice Stronie Olszana Szczereż Łącko Maszkowice 969 na jec Rogi Jadamwola Czarny Potok Stadła Gostwica Jastrzębie Niskowa Brzezna Mokra Wieś Łukowica Świdnik Du Obidowa Modyń 1028 Kanina Szczawa Konina G Rdzawka Zalesie Lubomierz Poręba Wlk. RABKA-ZDRÓJ s. 21-22 Stańkowa Kobyłczyna Świdnik SkrzętlaJust -Rojówka Męcina s. 20 P 75 615 S. Wieś S Żbikowice Kłodne s. 17 s. 21 Y Łososina Dolna Mordarka Pisarzowa W Łęki Michalczowa Żmiąca Jaworz 917 LIMANOWA Witowice-Grn. Kąty Sechna Ujanowice ŁOSOSINA GRN. SOWLINY s. 18-19 s. 16-17 Słopnice Dobrociesz Strzeszyce Jaworzna s. 10-11 s. 11 Łętowe 711 Spyrkowa Tymbark Zamieście I s. 26-27 Wytrzyszczka Porąbka Iwkowska Krosna Łos osina Młynne Piekiełko Jurków K Kamionka Mł. Lipowe Łopień 951 Wilczyce Podobin Olszówka 8 S E Mszana Grn. Niedźwiedź 47 28 -Dln. Laskowa Wojakowa Drużków Pusty Laskowa Grn. Makowica Koszary Chyszówki Łostówka Pasierbiec Iwkowa Pa r k K r a j o b r a z o w y s. 14-15 Rupniów Podłopień Rajbrot Rozdziele- 801 Kisielówka Dobra Ćwilin 1071 MSZANA DLN. s. 22-23 28 Zawadka Żegocina -Grn. Porąbka KRUPCIÓWKA MARKI 719 Szpilówka 512 ROWEROWE W i ś n i c k o -L i p n2i c|k i TRASY Bytomsko Nw. Rybie Gruszowiec ZARABIE Glisne Jodłownik -Grn. 965 Kamionna Wilkowisko Śnieżnica 1007 s. 22-23 Tenczyn Luboń Wlk. 1022 Janowice s. 12-13 Kasinka Mł. 968 Rdzawa Podlesie Kostrza Skrzydlna s. 13 Łąkta- -Dln. Szyk Barok Kasina Wlk. Potok S. Rybie Sadek Mstów Stróża 964 LUBIEŃ E77 Pogorzany Słupia Krasne Lasocice Góra Jana Szczyrzyc I Węglówka Lubień Krzesławice 964 Szlaki rowerowe Cyklotrasy Tarnawa Zbydniów Wola Grabska Ujazd Bełdno -Dln. I Goprówki, schroniska turystyczne Poręba Horská služba, turistické chaty Boczów Kępanów Sawa Zegartowice Dąbie -Grn. Poznachowice- Glichów Odniesienie do strony w przewodniku Kawec Komorniki Podegrodzie Naszacowice 969 STARY SĄCZ Mostki -Dln. Olszanka Jazowsko Kadcza -Niżna Gołkowice- -Grn. MoszczenicaGaboń 9 2 | TRASY ROWEROWE Szlak rowerowy Tymbark – Łopień Cyklotrasa Tymbark – Łopień 10 km, oznakowanie niebieskie, szlak trudny, pierwsza część asfaltowa, dalejnawierzchnia piaskowa, różnica wzniesień 550 m, czas przejazdu 1 godz. 10 min 10 km, modré označenie, ťažký chodník, prvá časť asfaltová, ďalej pieskový povrch, prevýšenie trasy 550 m, čas jazdy 1 hod. 10 min Tymbark – szlak rozpoczyna się na ulicy Kościelnej. Jeśli czas pozwoli warto jeszcze odwiedzić cmentarz wojenny, położony z lewej strony drogi prowadzącej z rynku w kierunku mostu na Łososinie. Znajdują się tu mogiły żołnierzy austrowęgierskich, niemieckich i rosyjskich, poległych w grudniu 1914 roku. Domek myśliwski – znajduje się już na stokach Łopienia, prowadzący doń szlak na ostatnich odcinkach jest niezwykle stromy. Zaraz obok domku mieści się kapliczka Koła Łowieckiego „Hubert”. Łopień – wzniesienie mierzy 961 m n.p.m. W części wschodniej jest prawie całkowicie zarośnięte, chociaż w minionych czasach górne partie był odsłonięte i pełniły rolę rozległej hali pasterskiej. W trakcie podjazdu (lub wędrówki) na szczyt warto zatrzymać 10 2 | TRASY ROWEROWE się na polanie o nazwie Myconiówka. Znajduje się tu źródło niezwykle czystej i smacznej wody. Tymbark – chodník sa začína na ulici Kościelnej. Ak čas dovolí, oplatí sa ešte navštíviť vojenský cintorín nachádzajúci sa na ľavej strane cesty vedúcej z námestia smerom k mostu na Łososine. Nachádzajú sa tu hroby rakúsko-uhorských, nemeckých a ruských vojakov, ktorí tu padli v decembri v roku 1914. Poľovnícky domček – nachádza sa hneď na svahoch Łopiena, chodník k nemu idúci je na posledných úsekoch neobyčajne strmý. V tesnej blízkosti domčeka sa nachádza kaplnka Poľovníckeho krúžku „Hubert“. Łopień – pahorkatina meria 961 m n. m. Jej východná časť je takmer celá zarastená, hoci v dávnych časoch boli jej horné partie odhalené a spĺňali úlohu rozľahlej pastierskej hole. Na ceste (alebo počas putovania) na vrchol sa oplatí zastaviť na poľane Podjazd na górę Łopień, fot. C. Szynalik s názvom Myconiówka. Nachádza sa tu prameň neobyčajne čistej a chutnej vody. Szlak rowerowy Chyszówki – Półrzeczki Cyklotrasa Chyszówki – Półrzeczki 15 km, oznakowanie niebieskie, szlak trudny, nawierzchnia zróżnicowana, przebiega na dużych wysokościach po zalesionych stokach 15 km, modré označenie, ťažký chodník, rôzny povrch, tiahne sa vo výške na zalesnených svahoch Chyszówki – zagórzańska wieś położona w dolinie górskiego, czystego potoku Chyszówka. Przełęcz Rydza-Śmigłego (700 m n.p.m.) – wspaniały punkt widokowy, na przełęczy krzyż i obelisk upamiętniający walki legionów w 1914 roku oraz obelisk z tablicą poświęconą żołnierzom AK. Szlak na przemian wiedzie przez lesiste stoki i polany, zaś końcowy odcinek stanowi długi zjazd z góry. Półrzeczki – wieś nad potokiem Jurkówka, baza wypadowa na Mogielicę, Jasień, Kiczorę oraz pośrednio na Łopień. Chyszówky – zahoranská obec nachádzajúca sa v horskom údolí čistého potoka Chyszówka. CIEKAWOSTKA / ZAUJÍMAVOSŤ: Przez Łopień wiodą trzy znakowane szlaki piesze i jeden rowerowy, zaś u stóp góry wyznaczono ścieżkę edukacyjną „Przełom Czarnej Rzeki”. Łopień wyróżnia największa wśród gór Beskidu Wyspowego ilość skalnych schronów i jaskiń. Najdłuższa to „Jaskinia Zbójecka”, słynąca z licznej populacji nietoperza podkowca małego. Cez Łopień vedú tri označené pešie chodníky a jeden cyklistický, avšak na úpätí hory bol vyznačený náučný chodník „Prelom Čiernej rieky“. Łopień sa medzi vrchmi Ostrovných Beskýd vyznačuje najväčším počtom bunkrov a jaskýň. Najdlhšou je „Zbojnícka jaskyňa“ (Jaskinia Zbójecka), ktorá je známa vďaka mnohým stanovištiam netopiera podkovára malého. Priesmyk Rydza-Śmigłego (670 m n. m.) – úžasný vyhliadkový bod, na priesmyku kríž a obelisk pripomínajúci bitky légií v roku 1914 a obelisk s tabuľou ku pamäti vojakom AK. Chodník vedie premenlivo cez lesnaté svahy a poľany a záverečný úsek predstavuje zjazd zhora. Półrzeczki – dedina nad potokom Jurkówka, výletná báza na Mogielicu, Jasień, Kiczoru a nepriamo na Łopień. 11 2 | TRASY ROWEROWE Szlak rowerowy Kasina Wielka – Lubomir – Kasina Wielka Cyklotrasa Kasina Wielka – Lubomir – Kasina Wielka 24,5 km, oznakowanie czerwone, szlak umiarkowanie trudny, nawierzchnia zróżnicowana, długie podjazdy i zjazdy 24,5 km, červené označenie, chodník stredne ťažký, rôzny povrch, dlhé podjazdy a zjazdy Kasina Wielka – miejscowość popularna zarówno w sezonie letnim, jak i zimowym, znajduje się tu ważny przystanek na Szlaku Architektury Drewnianej – kościół św. Marii Magdaleny z XVII wieku. Na uwagę zasługują także budynek stacji kolejowej z 1884 roku, cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, Kamień graniczny na szczycie Śnieżnicy z datą 1789 i napisem odnoszącym się do referendarza koronnego 2 | TRASY ROWEROWE Stanisława Małachowskiego. Miejscowość rodzinna Justyny Kowalczyk. Wierzbanowska Góra – szczyt o wysokości 778 m n.p.m, atrakcyjne widoki szczególnie w okolicy odkrytego, południowego stoku. Lubomir – szczyt o wysokości 904 m n.p.m., z jego masywu wypływają potoki Niedźwiadek, Lipnik i Smarkawka. Uważni turyści obok nowego obserwatorium astronomicznego odnajdą pozostałości dawnego, zniszczonego przez hitlerowców, (zachowały się schody i podstawa teleskopu). Trzy Kopce – szczyt o wysokości 894 m n.p.m., całkowicie zalesiony, na tej wysokości rozpoczynamy pętlę powrotną do Kasiny Wielkiej. Kasina Wielka – obec populárna nielen v letnej, ale aj v zimnej sezóne, nachádza sa tu dôležitá zastávka na Chodníku drevenou architektúrou – kostol sv. Márie Magdalény zo 17. storočia. Pozornosť si zaslúžia aj budovy železničnej stanice z roku 1884, vojenský cintorín z obdobia I. svetovej vojny, Hraničný kameň na vrchole Snežnice s dátumom 1789 a nápisom odvolávajúcim sa na korunného referendára Stanisława Małachowského. Rodná obec Justyny Kowalczyk. Wierzbanowska Góra – vrchol s výškou 770 m n. m, zaujímavé výhľady predovšetkým v okolí odkrytého, južného svahu. Lubomir – vrchol s výškou 904 m n. m., z jedného masívu vyvierajú potoky Niedźwiadek, Lipnik a Smarkawka. Vedľa nového astronomického observatória nájdu pozorní turisti zvyšky starého, nacistami zničeného (zachovali sa schody a základ teleskopu). Trzy Kopce – vrchol s výškou 894 m n. m., úplne zalesnený, na tejto výške sa začína cesta späť do Kasiny Wielkiej. Szlak rowerowy Przymiarki – Kasina Wielka Cyklotrasa Przymiarki – Kasina Wielka fot. Archiwum Euro Pilot 6 km, oznakowanie czerwono- niebieskie, szlak łatwy i krótki, nieduże różnice wysokości 12 6 km, červeno-modrý chodník, ľahký a krátky chodník, malé prevýšenia trasy Przymiarki – część miejscowości Kasina Wielka, przy drodze krajowej nr 28, przy granicy ze Słomką. Szlak wznosi się zalesionymi stokami Lubogoszczy (968 m n.p.m.). Według podań z tej góry wybija 99 źródełek, znajdują się tu także dwa niewielkie stawy. Lubogoszcz to również węzeł trzech szlaków pieszych – czerwonego, zielonego (do Mszany Dolnej) i czarnego (do Kasinki Małej). Szlak łagodnie opada ku zabudowaniom Kasiny Wielkiej. Przymiarki – časť obce Kasina Wielka, pri štátnej ceste č. 28, pri hranici so Słomkou. Chodník vedie zalesnenými svahmi Lubogoszczy (968 m n. m.). Podľa správ sa z tejto hory vydobýva 99 prameňov, nachádzajú sa tu taktiež dva malé jazerá. Lubogoszcz je aj uzlom troch peších chodníkov – červeného, zeleného (do Mszany Dolnej) a čierneho (do Kasinki Małej). Chodník jemne klesá k zástavbe Kasiny Wielkiej. CIEKAWOSTKA / ZAUJÍMAVOSŤ: Zabytkowa stacja kolejowa w Kasinie Wielkiej stała się w roku 2007 jednym z plenerów filmu Andrzeja Wajdy „Katyń”, wcześniej „zagrała” w filmie „Lista Schindlera” Stevena Spielberg. Pamiatková železničná stanica v Kasine Wielkiej sa v roku 2007 stala jedným z plenérov filmu Andrzeja Wajdy „Katyń“, predtým si „zahrala“ vo filme „Schindlerov zoznam“ Stevena Spielberga. 13 2 | TRASY ROWEROWE Szlak rowerowy Limanowa – Łososina Górna – Walowa Góra – Pasierbiec – Kisielówka – Rupniów Cyklotrasa Limanowa – Łososina Górna – Walowa Góra – Pasierbiec – Kisielówka – Rupniów 25 km, oznakowanie zielone, szlak łatwy, nawierzchnia głównie asfaltowa 25 km, zelené označenie, ľahký chodník, povrch predovšetkým asfaltový Limanowa – szlak bierze początek w sercu i największej miejscowości regionu. Bocian biały, fot. M. Manka 14 2 | TRASY ROWEROWE Łososina Górna – miejscowość, o której pierwsze pisemne wzmianki pochodzą z początku XIV wieku, na szczególną uwagę zasługuje drewniany, zabytkowy kościół Wszystkich Świętych z 1778 roku. Walowa Góra – w średniowieczu przez miejscowość prowadziło odgałęzienie ważnego szlaku handlowego – traktu węgierskiego. Pasierbiec – miejscowość malowniczo położona na stokach Pasierbieckiej Góry (764 m n.p.m.) i Kamionnej (801 m n.p.m.). Z najwyższych rejonów roztacza się rozległa panorama na beskidzkie szczyty, m.in.: Grodzisko, Kostrzę, Ćwilin, Śnieżnicę, Łopień, Mogielicę i Cichoń. W pogodne dni z Pasierbca widać Tatry. Kisielówka – miejscowość o charakterystycznej dla regionu zabudowie. Rupniów – miejscowość położona w sąsiedztwie górnej części potoku Bednarka (dopływ Łososiny), pomiędzy masywami Kostrzy (730 m n.p.m.), Zęzowa (693 m n.p.m.) i Pasierbieckiej Góry. W okolicy natrafić można na liczne, zabytkowe kapliczki. Limanowa – hodník sa začína v srdci a v najväčšej obci regiónu. Łososina Górna – prvé písomné zmienky o tejto obci pochádzajú zo začiatku 14. storočia, zvláštnu pozornosť si zaslúži drevený, pamiatkový kostol Všetkých svätých z roku 1778. Walowa Góra – v stredoveku viedlo cez obec odvetvie dôležitého obchodného chodníka – maďarského traktu. U źródła Łososiny, fot. K. Dziadoń CIEKAWOSTKA / ZAUJÍMAVOSŤ: Pierwsze informacje o wsi Łososina Górna pochodzą z początku XVI wieku. Była ona wówczas własnością rodu Szreniawa ze Zbydniowa, który dał początek dwóm potężnym rodzinom szlacheckim – Lubomirskim i Stadnickim. Prvé informácie o obci Łososina Górna pochádzajú zo začiatku 16. storočia. Bola vtedy majetkom rodu Szreniawa zo Zbydniowa, ktorý bol počiatkom dvoch mocných šľachtických rodov – Lubomirskych a Stadnických. Pasierbiec – obec s malebnou polohou na svahoch Pasierbieckej Góry (768 m n. m.) a Kamionnej (801 m n. m.). Z najvyšších regiónov sa rozprestiera rozľahlá panoráma na beskydské vrchy, o. i.: Grodzisko, Kostrzę, Ćwilin, Śnieżnicu, Łopień, Mogielicu a Cichoń. Za pekného počasia je možné vidieť Tatry. Kisielówka – obec s regionálnou charakteristickou zástavbou. Rupniów – obec nachádzajúca sa v susedstve hornej časti potoka Bednarka (prítok Łososiny), medzi masívmi Kostrzy (730 m n. m.), Zęzowa (693 m) a Pasierbieckej Góry. V okolí je možné naraziť na mnohé pamiatkové kaplnky. 15 2 | TRASY ROWEROWE Szlak rowerowy Limanowa – Łososina Górna – Koszary – Góra Paproć Cyklotrasa Limanowa – Łososina Górna – Koszary – Hora Paproć 18 km, oznakowanie czerwone, szlak umiarkowanie trudny, nawierzchnia głównie asfaltowa, różnica wzniesień 180 m 18 km, červené označenie, chodník stredne ťažký, povrch predovšetkým asfaltový, prevýšenie trasy 180 m Limanowa – początek szlaku. Łososina Górna – oprócz kościoła warto zobaczyć w podworskim parku pomnik poświęcony legionistom Józefa Piłsudskiego. Rzeźba projektu Stanisława Odziomka 2 | TRASY ROWEROWE przedstawia strzelisty cokół, na którym przysiadł majestatyczny orzeł z rozpostartymi skrzydłami. Koszary – od niewielkiej wsi szlak zaczyna ostro piąć się ku górze. Paproć – góra o wysokości 645 m n.p.m., z długim wyrównanym grzbietem. Każdego roku w czerwcu odbywa się tu Powiatowe Otwarcie Sezonu Turystycznego połączone z zawodami rowerowymi. Warto zwrócić uwagę na wieńczący szczyt stalowy krzyż i kaplicę pw. Matki Boskiej Królowej Beskidów. Limanowa – začiatok chodníka. Łososina Górna – okrem kostola si je v podvorskom parku možné pozrieť pomník k pamäti legionárom Józefa Piłsudského. Socha navrhnutá Stanisławom Odziomkom predstavuje štíhly podstavec, na ktorý si sadol majestátny orol s rozprestretými krídlami. Koszary – od malej dedinky sa chodník začína ostro dvíhať smerom hore. Paproć – vrch s výškou 645 m n. m., s dlhým vyrovnaným chrbtom. Každý rok v júni sa tu odohráva Okresné otvorenie turistickej sezóny, ktoré je spojené s cyklistickými pretekmi. Pozornosť sa oplatí obrátiť na oceľový kríž a kaplnku zasvätenia Matky Božej Kráľovnej Beskýd, ktoré ozdobujú vrchol. Szlak rowerowy Limanowa – Pisarskie Góry – Męcina Cyklotrasa Limanowa – Pisarskie Góry – Męcina 26 km, oznakowanie niebieskie, szlak umiarkowanie trudny, nawierzchnia głównie asfaltowa, różnica wzniesień 180 m 26 km, modré označenie, chodník stredne ťažký, povrch predovšetkým asfaltový, prevýšenie trasy 180 m Panorama z góry Paproć, fot. J. Toporkiewicz 16 Limanowa – początek szlaku. Mordarka – miejscowość szczególnie popularna w sezonie wypoczynkowym. Pisarzowa – miejscowość słynie z niewielkiego kościółka św. Jana Ewangelisty z 1713 roku z drewnianą, trójkondygnacyjną wieżą, zachwyca szczególnie „Ogrójec” – jedna z przybudówek z figurą modlącego się Chrystusa, pocieszanego przez anioła. Kościół otacza kilka pomników przyrody. Męcina – w centrum miejscowości przykuwa uwagę drewniany kościół o konstrukcji zrębowej pw. św. Antoniego Opata (zachowane m.in. belka tęczowa z barokowym krucyfiksem, chór muzyczny o wykroju i profilach barokowych). Limanowa – začiatok chodníka. Mordarka – obec populárna hlavne v oddychovej sezóne. Pisarzowa – obec je známa vďaka malému kostolíku sv. Jána Evanjelistu z roku 1713 s drevenou, trojposchodovou vežou, pozornosť priťahuje predovšetkým „Ogrójec“ – jedna z prístavieb so sochou modliaceho sa Ježiša, ktorého utešuje anjel. Kostol obklopuje niekoľko prírodných pomníkov. Męcina – v centre obce priťahuje pozornosť drevený kostol so zrubovou konštrukciou zasvätený sv. Antonovi Opátovi (zachované o. i. nosný trám s barokovým krucifixom, hudobný chór s barokovým vzorom a profilom). CIEKAWOSTKA / ZAUJÍMAVOSŤ: W czasach Jana Długosza Pisarzową zwano Pisarską Wsią. Powodem tego był fakt, że dochody z niej były uposażeniem pisarza kancelarii królewskiej. Za čias Jana Długosza bola obec nazývaná Pisárskou dedinou. Dôvodom bol fakt, že príjmy z nej predstavovali platy pisára kráľovskej kancelárie. 17 2 | TRASY ROWEROWE 2 | TRASY ROWEROWE Szlak rowerowy Limanowa – Sowliny (Rola, Kącina) – Wyciąg na Sarczyn – Miejska Góra – Krzyż Cyklotrasa Limanowa, ul. Willowa – Sowliny (Rola, Kącina) – Vlek na Sarczyn – Miejska Góra – Krzyż Limanowa – trasa sa začína na ulici Willowej. Sowliny – malebná dedina nachádzajúca sa nad potokom Strudlak. Trasa vedie úvozom, ktorý prechádza cez ďalšie dedinky Sowliny – Rolu a Kącinu. Severné úbočie Łysej Góry – je možné obdivovať z perspektívy modernej infraštruktúry lyžiarskej stanice Limanowa-Ski. Miejska Góra – chodník ozdobuje zastávka vo výške 716 m n. m., nachádza sa tu Výročný kríž s impozantnými rozmermi, 37 m výška, rozpätie ramien 13 m a vyhliadková terasa s lavičkami a informačnou tabuľou opisujúcou podrobnosti tunajšej panorámy. V posledných rokoch je tu organizovaný populárny masový beh Limanowa Forrest. 19 km, oznakowanie żółte, szlak łatwy, nawierzchnia głównie asfaltowa, różnica wzniesień 220 m 19 km, žlté označenie, ľahký chodník, povrch predovšetkým asfaltový, prevýšenie trasy 220 m Limanowa – szlak rozpoczyna się na ulicy Willowej. Sowliny – malownicza wieś, położona nad potokiem Strudlak. Trasa wiedzie wąwozem, który mija kolejne przysiółki Sowliny – Rolę i Kącinę. CIEKAWOSTKA / ZAUJÍMAVOSŤ: Miejską Górę łatwo dojrzeć szczególnie nocą, ponieważ wieńczący ją krzyż pomalowano na biały kolor i co noc jest podświetlany czterema dużymi reflektorami. Miejsku Góru je možné vidieť predovšetkým v noci, pretože ozdobujúci ju kríž je namaľovaný bielou farbou a každú noc je osvetľovaný štyrmi veľkými reflektormi. 18 CIEKAWOSTKA / ZAUJÍMAVOSŤ: Na atrakcje Limanowa-Ski składają się 4-osobowa kolejka krzesełkowa Doppelmayr, dwa wyciągi orczykowe, bary, restauracje, klub nocny, hotele, wypożyczalnie i serwisy. Najdłuższa trasa mierzy 1000 m, a suma wszystkich tras to 2300 m. Atrakcie Limanowa-Ski predstavujú 4-členná sedačková lanovka Dopllemayr, dva vleky, bary, reštaurácie, nočné kluby, hotely, požičovne a servisy. Najdlhšia trasa meria 1000 m a celková dĺžka všetkých trás je 2300 m. Krzyż na Miejskiej Górze, fot. C. Szynalik Północne zbocza Łysej Góry – można tu podziwiać infrastrukturę nowoczesnej stacji narciarskiej Limanowa-Ski. Miejska Góra – szlak wieńczy przystanek na wzniesieniu liczącym 716 m n.p.m., znajduje się tu Krzyż Jubileuszowy o imponujących rozmiarach, 37 m wysokości, rozpiętości ramion 13 m, oraz taras widokowy z ławeczkami i tablicą informacyjną, opisującą szczegóły widocznej panoramy. W ostatnich latach organizowany jest popularny bieg masowy Limanowa Forrest. Panorama z Miejskiej Góry, fot. C. Szynalik 19 2 | TRASY ROWEROWE 2 | TRASY ROWEROWE Szlak rowerowy Limanowa – Stara Wieś Wola – Majerz – Golców – Opalona – Ostra Cyklotrasa Limanowa, sídlisko Marsów – Stara Wieś Wola – Majerz – Golców – Opalona – Ostra Szlak rowerowy Limanowa – Stara Wieś – Leśniówka – Ostra Cyklotrasa Limanowa – Stara Wieś – Leśniówka – Ostra 18 km, oznakowanie pomarańczowe, szlak umiarkowanie trudny, nawierzchnia głównie asfaltowa, różnica wzniesień 200 m 34 km, oznakowanie brązowe, szlak trudny, nawierzchnia głównie asfaltowa, różnica wzniesień 250 m 18 km, oranžové označenie, chodník stredne ťažký, povrch predovšetkým asfaltový, prevýšenie trasy 200 m 34 km, hnedé označenie, ťažký chodník, povrch predovšetkým asfaltový, prevýšenie trasy 250 m Rynek w Limanowej, fot. P. Niezielska Limanowa – początek szlaku w okolicy osiedla Marsów (ulica Marsów, Górszczyka, Lotników). Stara Wieś Wola – malowniczo położona miejscowość, skupiska domków rozsianych wśród barwnej szachownicy pól. Szlak wiedzie przez przysiółek Majerz. Golców – wzniesienie liczy 752 m n.p.m. Na północnych stokach znajduje się cmentarz wojenny nr 369, z okresu I wojny światowej. Groby zbiorowe i pojedyncze wieńczą łacińskie i lotaryńskie krzyże. W pobliży wykonano ławki i wiatę dla kontemplujących. Ostra – wzniesienie liczy 925 m n.p.m. Z południowych zboczy Ostrej roztacza się szeroka panorama na Radziejową, Dzwonkówkę, Kicznię, Turbacz i Wielki Wierch. 20 Limanowa – začiatok chodníka v okolí sídliska Marsów (ulica Marsów, Górszczyka, Lotników). Stara Wieś Wola – malebná obec, zoskupenie domov rozosiatych na farebnom šachovnicovom poli. Chodník vedie cez dedinu Majerz. Golców – pahorkatina s výškou 752 m n. m. Na severných svahoch sa nachádza Vojenský cintorín č. 369 z obdobia I. svetovej vojny. Spoločné a jednotlivé hroby ozdobujú latinské a lotrinské kríže. V súčasnej dobe boli neďaleko postavené lavičky a prístrešok pre kontemplujúcich. Ostra – pahorkatina s výškou 925 m n. m. Z južných úbočí Ostrej sa rozprestiera široká panoráma na Radziejowu, Dzwonkówku, Kiczniu, Turbacz a Wielki Wierch. Limanowa – początek szlaku. Stara Wieś – sercem miejscowości, położonej nad potokiem Starowiejskim, jest nowoczesny kościół pw. św. Józefa Rzemieślnika. Okolica słynie z czerwcowych, ogólnopolskich rajdów samochodowych – „Przełęcz pod Ostrą” (więcej na www.wysciggorski.pl). Ostra – ostatni odcinek szlaku okrąża wzniesienie, mijając Ośrodek Wypoczynkowy Pod Ostrą (tradycyjne domki letniskowe w stylu górskim). Limanowa – začiatok chodníka. Stara Wieś – srdcom obce nachádzajúcej sa nad hladinou Starowiejskeho potoka je moderný kostol zasvätený sv. Jozefovi Remeselníkovi. Okolie je známe vďaka júnovým celonárodným automobilovým pretekom – „Priesmyk nad Ostrou“. Ostra – posledný úsek chodníka obklopuje pahorkatina, prechádza popri Turistickom stredisku Pod Ostrou (tradičné turistické domčeky v horskom štýle). Szlak rowerowy Słopnice – Cichoń –przełęcz Słopnicka – Zapowiednica – Wyrębiska – Zalesie Leśniczówka – Mogielica – Chyszówki – Łopień Cyklotrasa Słopnice – Cichoń – przełęcz Słopnicka – Zapowiednica – Wyrębiska – Zalesie Leśniczówka – Mogielica – Chyszówki – Łopień 30 km, oznakowanie żółte, szlak na odcinku równoległym do szlaku papieskiego trudny, nawierzchnia mieszana 30 km, žlté označenie, chodník na úseku rovnobežnom k pápežskému chodníku ťažký, povrch miešaný Słopnice – początek szlaku, jeśli czas pozwoli warto odwiedzić zabytkowy, drewniany kościół św. Andrzeja Apostoła. Cichoń – wzniesienie położone 929 m n.p.m., leży na trasie odbijającej na wschód od głównego szlaku, godne polecenia szczególnie w okresie jesiennym – góra słynie z grzybnych polan. Przełęcz Słopnicka – położona między 21 2 | TRASY ROWEROWE Cichoniem a Zapowiednicą, wiedzie tędy również trasa narciarstwa biegowego okalająca Mogielicę. Zapowiednica – wzniesienie sięgające 823 m n.p.m. Wyrębiska Zalesiańskie – od tego miejsca szlak wyraźnie odbija na północ. Mogielica – najwyższy szczyt Beskidu Wyspowego liczy 1171 m n.p.m. Najbardziej znana z polan na wzniesieniu nosi nazwę Stumorgi (od dawnej jednostki powierzchni morga). W czasie II wojny światowej Polana Stumorgowa wykorzystywana była jako miejsce zrzutów z samolotów alianckich dla tutejszych oddziałów partyzanckich. Przełęcz Rydza-Śmigłego – w okresie PRL nosiła nazwę Chyszówki, oddziela Mogielicę od Łopienia. Łopień – masyw sięgający 961 m n.p.m., znajdują się tu największe jaskinie Beskidu Wyspowego: Zbójecka, Czarci Dół i Złotopieńska Dziura. 2 | TRASY ROWEROWE Zapowiednica – pahorkatina siahajúca do výšky 823 m n. m. Wyrębiska Zalesiańskie – z tohto miesta sa chodník výrazne odráža na sever. Mogielica – najvyšší vrchol Ostrovných Beskýd má 1171 m n. m. Najznámejšia poľana na vrchole sa nazýva Stumorgi (od starej jednotky povrchu morga). Počas II. svetovej vojny bola Stumorgowa poľana využívaná ako miesto na zhadzovanie zo spojeneckých lietadiel pre tunajších partizánov. Sedlo Rydza-Śmigłego – v období PĽR sa volal Chyszówki, oddeľuje Mogielicu od Łopienia. Łopień – masív siahajúci do výšky 961 m n. m., nachádzajú sa tu najväčšie jaskyne Ostrovných Beskýd: Zbójecka, Czarci Dół a Złotopieńska Dziura. Szlaki wokół Mszany Dolnej Trasy okolo Mszany Dolnej Słopnice – začiatok chodníka, ak je čas, oplatí sa navštíviť pamiatkový drevený kostol sv. Andreja Apoštola. Cichoń – pahorkatina nachádzajúca sa vo Sieć szlaków rowerowych wokół Mszany Dolnej jest niezwykle gęsta. Łączna ich długość wynosi blisko 200 km. Z 12 tutejszych výške 929 m n. m., leží na trase tiahnucej sa na východ od hlavného chodníka, odporúča sa predovšetkým v jesennom období – hora je známa vďaka hríbovým poľanám. Sedlo Słopnicka – nachádza sa medzi Cichoniom a Zapowiednicou, vedie tadiaľ taktiež lyžiarska bežecká trasa obklopujúca Mogielicu. tras 4 są górskie i posiadają oznaczenie czasowe, zaś 8 jest asfaltowych, oznaczonych informacją kilometrażową. Istotną zaletą wytyczonych na terenie gminy szlaków jest duża ilość połączeń między poszczególnymi trasami, dzięki czemu można tworzyć własne warianty wycieczek, adekwatne do naszych umiejętności czy kondycji. Przebieg 22 szlaków uwzględnia położenie najbardziej spektakularnych punktów widokowych. Aż cztery szlaki wyprowadzają rowerzystów z miasta na lesiste wzgórza Lubogoszczy. Wschodnie szlaki wiodą odpowiednio na Ćwilin i Jasień, zaś kierując się na zachód dotrzemy na Luboń Wielki. Propozycji wypraw w tej okolicy jest wiele, oto kilka z nich: Trasa Mszana Dolna – Kasinka Mała – Kasina Wielka – Mszana Dolna 23 km, trasa umiarkowanie trudna, nawierzchnia asfaltowa, 1 godz. 30 min Trasa Mszana Dolna – Lubogoszcz (968 m n.p.m.) – Czarny Dział (673 m n.p.m.) – Grunwald/Wsołowa (624 m n.p.m.) – Mszana Dolna trasa górska, trudna,nawierzchnia mieszana, 2 godz. 30 min Trasa Mszana Dolna – Glisne – Gęsia Szyja – Raba Niżna – Mszana Dolna trasa górska, trudna, nawierzchnia głównie asfaltowa, 1 godz. 30 min Sieť cyklistických trás okolo Mszany Dolnej je neobyčajne hustá. Ich celková dĺžka predstavuje takmer 200 km. Z 12 tunajších trás sú 4 horské a majú červené označenie, avšak 8 je asfaltových, označených informáciou o kilometroch. Dôležitou výhodou trás vyznačených na území obce je veľké množstvo spojení medzi jednotlivými trasa- mi, vďaka čomu je možné vytvoriť vlastné varianty výletov, ktoré sú adekvátne k našim schopnostiam a kondícii. Priebeh chodníkov zohľadňuje polohu najpôsobivejších vyhliadkových bodov. Až štyri chodníky zavedú cyklistov z mesta na lesnaté vysočiny pahorkatiny Lubogoszcz. Východné chodníky vedú príslušne na Ćwilin a Jasień a ak budeme smerovať na západ, dostaneme sa na Luboń Wielki. Návrhov na výlety v tomto okolí je mnoho a tu je niekoľko z nich: Trasa Mszana Dolna – Kasinka Mała – Kasina Wielka – Mszana Dolna 23 km, trasa stredne ťažká, asfaltový povrch, 1 hod. 30 min. Trasa Mszana Dolna – Lubogoszcz (968 m n. m.) – Czarny Dział (673 m n. m.) – Grunwald/Wsołowa (624 m n. m.) – Mszana Dolna trasa horská, ťažká, asfaltový povrch miešaný, 2 hod. 30 min. Trasa Mszana Dolna – Glisne – Gęsia Szyja – Raba Niżna – Mszana Dolna trasa horská, ťažká, povrch hlavne asfaltový, 1 hod. 30 min. 23 2 | TRASY ROWEROWE Szlaki rowerowe Gorczańskiego Parku Narodowego, szlaki łącznikowe gmin Niedźwiedź i Rabka Cyklotrasy Národného parku Gorce, spájajúce chodníky obcí Niedźwiedź a Rabka Wyjątkowy pod względem walorów przyrodniczych i urody krajobrazu obszar Gorców objęto pierwszą formą ochrony już w roku 1927 (rezerwat przyrody im. Władysława Orkana). Właściwy Gorczański Park Narodowy utworzono jednak dopiero w 1981 roku. Współcześnie jego powierzchnia wynosi prawie 7 030 ha. Dodatkowo otacza go szeroki pierścień otuliny o powierzchni 16 647 ha. Park leży na terenie 5 gmin: Mszana Dolna, W Dolinie Kamienicy, fot. P. Tokarczyk 24 2 | TRASY ROWEROWE Niedźwiedź, Kamienica, Nowy Targ i Ochotnica Dolna. W jego granicach znajdują się także najwyższe szczyty Gorców: Turbacz (1310 m n.p.m.), Jaworzyna Kamienicka (1288 m n.p.m.), Kiczora (1282 m n.p.m.), Kudłoń (1279 m n.p.m.), Gorc (1228 m n.p.m.) i Czoło Turbacza (1258 m n.p.m.). Występują tu rośliny rzadkie w skali kraju, gatunki charakterystyczne dla piętra alpejskiego i populacje pozostające pod ochroną (113). Świat zwierząt Gorczańskiego PN reprezentują m.in. dziki, jelenie, sarny, rysie, borsuki, gronostaje i żbiki. Z myślą o tych, którzy chcą poznać bogactwo tutejszej przyrody i unikalne plenery, przygotowano liczne ścieżki i szlaki, wytyczone po najciekawszych zakątkach obszaru. Przed wycieczką po parku należy jednak zapoznać się, a przebywając na jego terenie, przestrzegać obowiązującego regulaminu (dostępny m.in. na stronie www. gorczanskipark.pl). Ponadto turyści poruszający się na rowerach muszą pamiętać, że w granicach GPN dopuszczalna jest jedynie turystyka rowerowa indywidualna tzn. do 5 rowerów i może odbywać się tylko po wyznaczonych do tego szlakach. Nie wolno także lekceważyć stopnia trudności tutejszych tras. Teren GPN jest wybitnie górzysty i wymaga wysokich umiejętności. Wstęp na niektóre obszary parku jest odpłatny. Szlaki rowerowe oznaczono w typowy sposób – za pomocą białego kwadratu z czarną sylwetką roweru. Obecnie wyróżnić można 7 szlaków, które łączą się z pobliskimi miejscowościami (4 prowadzą do Koniny, po jednym do Rabki, Lubomierza i Ochotnicy). Przed obraniem trasy należy się upewnić czy dany szlak nie został czasowo zamknięty, np. ze względów pogodowych. Kontakt GPN: tel. (18) 33 17 207 www.gorczanskipark.pl 16 647 ha. Park leží na území 5 obcí: Mszana Dolna, Niedźwiedź, Kamienica, Nowy Targ, Ochotnica Dolna. Pri jeho hraniciach sa nachádzajú aj najvyššie štíty Gorcov: Turbacz (1310 m n. m.), Jaworzyna Kamienicka (1288 m n. m.), Kiczora (1282 m n. m.), Kudłoń (1279 m n. m.), Gorc (1228 m n. m.) a Czoło Turbacza (1258 m n. m.). Vyskytujú sa tu zriedkavé rastliny, ktoré sa na iných miestach v Poľsku nenachádzajú, a taktiež druhy charakteristické pre alpský stupeň a chránené populácie (113). Svet zvierat Národného parku Gorce reprezentujú o. i. diviaky, jelene, srny, rysy, jazvece, hranostaje a divé mačky. Pre tých, ktorí sa chcú bližšie oboznámiť s bohatstvom tunajšej prírody a s unikátnou krajinou, boli pripravené mnohé trasy a chodníky vytýčené po najzaujímavejších zákutiach územia. Pred výletom po parku sa je však potrebné oboznámiť s platnými pravidlami (dostupné o. i. na stránke www. forczanskipark.pl) a počas pobytu na tomto území je ich potrebné dodržiavať. Turisti pohybujúci sa na bicykloch musia okrem toho mať na zreteli, že v hraniciach NPG je prípustná iba individuálna cyklistická turistika, Územie Gorcov výnimočné z hľadiska prírodných bohatstiev a krásy krajiny bolo zahrnuté do ochrany už v roku 1927 (prírodná rezervácia Władysława Orkana). Príslušný Národný park Gorce bol však vytvorený až v roku 1981. Jeho súčasná rozloha predstavuje približne 7030 ha. Dodatočne ho obklopuje široký prsteň s rozlohou tzn. do 5 bicyklov a môže sa uskutočňovať iba po trasách vyznačených na tento účel. Nesmie sa podceňovať stupeň ťažkosti tunajších trás. Územie NPG je veľmi hornaté a vyžaduje si obrovské schopnosti. Vstup na niektoré územia parku je platný. Cyklistické trasy sú označené typickým spôsobom – pomocou bieleho štvorca s čiernou siluetou 25 2 | TRASY ROWEROWE 2 | TRASY ROWEROWE bicykla. V súčasnej dobe je možné vymedziť 7 trás, ktoré sa spájajú s blízkymi obcami (4 vedú do Koniny a po jednej do Rabky, Lubomierza a Ochotnice). Pred výberom trasy sa je potrebné uistiť, či daná trasa nebola dočasne uzatvorená, napr. vzhľadom na počasie. Kontakt NPG: tel. č. (18) 33 17 207 www.gorczanskipark.pl Szlaki rowerowe wokół Laskowej Cyklistické trasy okolo Laskowej Las Bukowy, fot. A. Maciuszek Gmina Laskowa jest najbardziej wysuniętą na północny - wschód częścią Powiatu Limanowskiego. Nad tutejszymi miejscowościami górują takie szczyty jak: Groń, Sałasz, Jaworz (Pasmo Łososińskie), Kobyła czy Rosochatka. Przybywający w te strony mają okazję zapoznać się z wyjątkową mieszanką dziedzictwa kulturowego. Do największych atrakcji gminy należy Stacja Narciarska Laskowa-Kamionna z jednym z najdłuższych i najnowocześniejszych wyciągów w Polsce – Tatrapoma TS-4 (1550 m). i krawiecki). Z myślą o chcących poznać bliżej walory okolicy gmina proponuje cztery scenariusze wycieczek, dedykowanych zarówno piechurom jak rowerzystom, o łącznej długości 25 km. Odpowiednia dla pasjonatów pamiątek historii jest trasa biegnąca od Laskowej, przez przysiółek Nadole, Kamionkę Małą, na wzniesienie Jastrząbka (557 m n.p.m.) i pętlę przez Maliniska koło potoku Lipniczka i z powrotem. To wycieczka właściwa także dla przygotowujących się Letnią porą turyści chętnie odwiedzają dwór w Laskowej – przykład typowej drewnianej architektury rezydencjonalnej z XVI wieku. Dużym powodzeniem cieszą się również Stawy Rybne „Przy Młynie” w Żmiącej oraz skansen w Laskowej, prezentujący m.in. wiejskie warsztaty rzemieślnicze (tkacki, stolarski, kołodziejski, bednarski, szewski do większych wypraw – zaledwie 13 km po asfaltowej nawierzchni. Dla szukających wyzwań warto polecić trasę wybitnie górską, prowadzącą od Laskowej przez przysiółek Rozpite, szczytami Korab 727 m n.p.m., Sałasz (909 m n.p.m.), Jaworz (920 m n.p.m.), po Ujanowice. Na taką wyprawę trzeba zarezerwować co najmniej 6 godzin. 26 Obec Laskowa je najseverovýchodnejšou časťou okresu Limanowa. Nad tunajšími obcami sa týčia také štíty ako Groń, Sałasz, Jaworz (Łososińské pásmo), Kobyła alebo Rosochatka. Turisti prichádzajúci na tieto územia sa majú príležitosť oboznámiť s výnimočnou zmesou kultúrneho dedičstva. K najväčším atrakciám obce patrí Lyžiarska stanica Laskowa-Kamionna s jedným z najdlhších a najmodernejších vlekov v Poľsku – Tatrapoma TS-4 (1550 m). Turisti tu v lete veľmi radi obdivujú dvor v Laskowej – príklad rezidencie s typickou drevenou architektúrou pochádzajúcou zo 16. storočia. Veľký úspech majú aj Rybníky „Przy Mlynie“ v Żmiącej ako aj skanzen v Laskowej predstavujúci o. i. vidiecke remeselnícke dielne (tkáča, stolára, kolára, debnára, obuvníka a krajčíra). Pre tých, ktorí sa chcú bližšie oboznámiť s bohatstvom okolia obce, sú navrhnuté štyri výletné scenáre, ktoré sú určené nielen pre peších, ale aj pre cyklistov a ich celková dĺžka je 25 km. Pre milovníkov historických pamiatok je vhodná trasa idúca od Laskowej cez dedinu Nadole, Kamionku Mału, na vrch Jastrząbka (557 m n. m.) a uzol cez Maliniska pri potoku Lipniczka a späť. Tento výlet je vhodný aj pre tých, ktorí sa pripravujú na väčšie výlety – iba 13 km po asfaltovom povrchu. Tým, ktorí hľadajú rôzne výzvy, treba s určitosťou odporučiť veľmi horskú trasu vedúcu od Laskowej cez dedinu Rozpite, vrcholmi Korab 727 m n. m., Sałasz (909 m n. m.), Jaworz (920 m n. m.), po Ujanowice. Na takýto výlet si je potrebné rezervovať minimálne 6 hod. Jurków, fot. P. Niezielska 27 Ś KRAJOBRAZOWY K S I D K I BESKIDU L Ą S ŚLĄSKIEGO ŻYWIECKI Schroniska turystyczne Turistické chaty KRAJOBRAZOWY BESKIDY Ż Szlaki rowerowe Cyklotrasy S W Y C E s. 34-35 PARK KRAJOBRAZOWY E PARK B K KRAJOBRAZOWY PARK s. 33-34 S E s. 31-33 C s. 35-36 A GÓRNEJ ORAWY W s. 30-31 N K I K B D Y K I O Ł S E I A I KRAJOBRAZOWY s. 37-38 G M A A F Ł A 28 A A R A S s. 30-31 Ń R s. 38-39 s. 36-37 PARK T U O A W Y W KYSUCE Oravice Z A R M J O 2 | TRASY ROWEROWE BABIOGÓRSKI PARK NARODOWY D I K I I K K PARK Odniesienie do strony w przewodniku Odvolanie na stránky v sprievodcovi E S s. 30-31 B I E PARK 2 | TRASY 0 ROWEROWE 10 km G P O R NARODOWY Ó R Z E S K O R U S TATRZAŃSKI PARK NARODOWY TATRZAŃSKI T PARK MAŁA FATRA G Ó R Y S K A Ń Z C C H O I E A T NARODOWY R Y PARK NARODOWY W I WIELKA E L K A FATRA F A T R A 29 2 | TRASY ROWEROWE Oravska Cyklomagistrala (Orawska Ścieżka Rowerowa nr 006) Oravská cyklomagistrála (Oravská cyklotrasa č. 006) 90 km, oznakowanie czerwone, szlak trudny, 95% nawierzchni asfaltowej, różnica wzniesień 330 m 90 km, červená cyklotrasa, ťažká trasa, 95 % asfaltového povrchu, prevýšenie trasy 330 m Przełęcz Demianowska – trasę otwierają niezwykle malownicze widoki na przełęczy Demianowskiej (930 m n.p.m.) u styku Beskidu Kysuckiego i Beskidów Orawskich. Dalej trasa wiedzie dobrą, asfaltową nawierzchnią i wkracza w obszar krajobrazu chronionego. Obszar krajobrazu chronionego Górna Orawa (Chránená krajinná oblasť Horná Orava) – charakteryzuje się dużą lesistością i górską rzeźbą terenu. Szlak wiedzie doliną rzeki Biała Orawa. Zákamenné i Breza – kolejne niewielkie ale urokliwe miejscowości na szlaku. Zapora Orawska (Oravská priehrada) – na skrzyżowaniu przed gminą Łokcza trasa skręca w kierunku gminy Vavreczka i Zapory Orawskiej. Około 50 m od skrzyżowania koło Namiestova zbacza z głównej drogi na asfaltową ścieżkę w pobliżu zbiornika wodnego. Przed przystanią trasa rowerowa ponownie łączy się z główną drogą i prowa- 30 2 | TRASY ROWEROWE dzi do ściany zapory. Jezioro oprócz funkcji przeciwpowodziowej i retencyjnej, pełni rolę popularnego miejsca rekreacji i sportów wodnych. Z korony zapory roztacza się piękny widok na okolicę oraz Babią Górę, zwaną także Diablakiem (1723 m n.p.m.). Trzciana (Trstená) – miasteczko, którego historia sięga XIV wieku, warto odwiedzić kościół i klasztor Franciszkanów przy Rynku. Orawice (Oravice) – miejscowość wypoczynkowa słynąca z wód termalnych, jednocześnie węzeł licznych szlaków turystycznych. Tatrzański Park Narodowy (słow. Tatranský národný park, TANAP) – najstarszy park narodowy Słowacji, zajmuje powierzchnię 74 284 ha. Przejazd w jego granicach wymaga stosowania się do regulaminu parku (www.tanap.org). Przełęcz Borek (sedlo Bôrik) – wznosi się na wysokości 890 m n.p.m. Zuberzec (Zuberec) – ważny ośrodek sportów zimowych, latem przyciąga odwiedzających malowniczy skansen – Muzeum Wsi Orawskiej. Zuberzec jest też gminą początkową dla wycieczek turystycznych w Tatrach Zachodnich – Rohaczach. Co roku odbywa się tu Festiwal Folkloru pod Rohaczami i Oravaman. Dalej na południe szlak opuszcza rejon Orawy i przechodzi w Kotlinę Liptowską. Demänovské sedlo – trasa začína peknými výhľadmi v sedle Demänová (930 m. n. m.) na rozhraní Kysuckých Beskýd a Oravských Beskýd. CIEKAWOSTKA / ZAUJÍMAVOSŤ: Zapora Orawska działa od 1954 roku, zatrzymuje wody o objętości 350 mln m³ i lustrze wody powierzchni 35 km² Oravská priehrada funguje od roku 1954 roku, zadržiava vody s objemom 350 mln m³ a vodnou hladinou 35 km² Trasa ďalej pokračuje po dobrej asfaltovej ceste územím chránenej krajinnej oblasti. Chránená krajinná oblasť Horná Orava – je charakteristická veľkou lesnatosťou a horským reliéfom. Trasa vedie dolinou rieky Biela Orava. Zákamenné a Breza – ďalšie malé, ale očarujúce dedinky na trase. Oravská priehrada – na križovatke pred obcou Lokca odbočuje smerom na obec Vavrečka a Oravskú priehradu. Asi 50 m od križovatky pri Námestove odbočuje z hlavnej cesty na asfaltový chodník v blízkosti vodnej nádrže. Pred Prístavom sa cyklotrasa opäť napája na hlavnú cestu a vedie na priehradný múr. Priehrad plní nielen protipovodňovú funkcie, ale je aj obľúbeným miestom oddychu a vodných športov. Z priehradného múru je pekný výhľad na okolie Oravskej priehrady a Babiu horu, nazývanú aj Diablak (1723 m. n. m.). Trstená – mestečko, ktorého dejiny siahajú do 14. storočia, na námestí sa oplatí navštíviť kostol a kláštor Františkánov. Oravice – rekreačná obec preslávená vďaka termálnym vodám, zároveň je to aj uzol mnohých turistických chodníkov. Tatranský národný park, TANAP – najstarší národný park na Slovensku, jeho rozloha predstavuje 74 284 ha. Počas pobytu na jeho území je potrebné dodržiavať pravidlá TANAP-u (www.tanap.org). Sedlo Bôrik – týči sa vo výške 890 m. n. m Zuberec – dôležité stredisko zimných športov, v lete priťahuje návštevníkov malebný skanzen – Múzeum oravskej dediny. Zuberec je tiež východiskovou obcou pre turistické výstupy v Západných Tatrách – Roháčoch. Každoročne sa tu konajú Podroháčske folklórne slávnosti a Oravaman. Ďalej na juh cyklotrasa opúšťa regió Oravy a prechádza do Liptovskej kotliny. Transgraniczne ścieżki rowerowe, Ścieżka Łokcza – Lipnica Wielka Cezhraničné cyklotrasy, Cyklotrasa Lokca – Lipnica Wielka 34.8 km, oznakowanie niebieskie, szlak umiarkowanie trudny, słowacko-polski Pogranicze polskie i słowackie spaja coraz większa liczba projektów o charakterze turystyczno-krajoznawczym. Tego typu przedsięwzięcia to nie tylko wyzwania logistyczne i administracyjne. To przede wszystkim 31 2 | TRASY ROWEROWE 2 | TRASY ROWEROWE inicjatywy wynikające z coraz lepszej i bliższej współpracy pomiędzy obu państwami, a także odpowiedzi na potrzeby mieszkańców i odwiedzających ten region turystów. Tworzenie transgranicznych ścieżek edukacyjnych, szlaków pieszych i rowerowych to wyraz zainteresowania wspólnym dziedzictwem kulturowym, podobieństwami i różnicami, których z przyjemnością doświadcza się podczas tego typu wędrówek. predstavujú iba logistickú a administratívnu výzvu. Je to hlavne iniciatíva vyplývajúca z čoraz lepšej a bližšej spolupráce medzi obidvoma štátmi a je aj odpoveďou na potreby obyvateľov a návštevníkov tohto regiónu. Tvorba cezhraničných náučných chodníkov, peších a cyklistických trás je výrazom záujmu o spoločné kultúrne dedičstvo, podobnosti a rozdiely, ktoré s príjemnosťou pociťujeme počas výletov tohto typu. 34.8 km, modrá cyklotrasa, stredne ťažká, slovensko-poľská Poľské a slovenské pohraničie spája čoraz väčší počet projektov s turisticko-náučným charakterom. Predsavzatia tohto typu ne- Łokcza (Lokca) – ścieżka wiedzie drogą powiatową do Namiestowa. Namiestowo (Námestovo) – obecnie ze względu na położenie nad Jeziorem Orawskim miejscowość ma charakter ośrodka rekreacyjno-wypoczynkowego. Z cenniejszych zabytków miejscowości należy wspomnieć renesansowy kościół pw. świętych apostołów Szymona i Judy z połowy XVII wieku. We wnętrzu zachowały się m.in. barokowa chrzcielnica i dwa konfesjonały z XVIII wieku. Dalej szlak prowadzi przez Żubrohławę (Zubrohlavę) i kieruje się na północny-zachód. Mija Rabczę (Rabča) i Rabczyce (Rabčice) i dociera do granicy z Polską. Lipnica Wielka – trasa dobiega końca w tej malowniczej i rozległej miejscowości, rozciągającej się na odcinku 16 km wzdłuż potoku Lipniczanka. Lokca – trasa vedie okresnou cestou do Námestova. Námestovo – vzhľadom na polohu nad Oravskou priehradou má mesto v súčasnej dobe charakter rekreačno-oddychového strediska. Z najvzácnejších pamiatok mesta je potrebné spomenúť renesančný kostol sv. Šimona a Júdu z polovice 17. storočia. V interiéri kostola sa nachádza baroková krstiteľnica a dve spovednice z 18. storočia. Trasa ďalej vedie cez Zubrohlavu a smeru- Turyści na szlaku Łokcza – Lipnica Wielka, fot. Archiwum Miasta Dolny Kubin 32 je na severozápad. Prechádza popri Rabči a Rabčiciach a tiahne sa až k hranici s Poľskom. Lipnica Wielka - trasa sa končí práve v tejto malebnej a rozľahlej obci, rozprestierajúcej sa na úseku 16 km pozdĺž potoka Lipniczanka. Ścieżka Rowerowa nr 5439 Orawska Leśna – Tanecznik Cyklotrasa č. 5439 Oravská Lesná – Tanečník 9 km, oznakowanie zielone, szlak łatwy, różnica wzniesień 85 m, 85% nawierzchni asfaltowej 9 km, zelená cyklotrasa, ľahká trasa, prevýšenie trasy 85 m, 85 % asfaltového povrchu Ścieżka rowerowa wiedzie Doliną Jurikowego Potoku (Juríkovho potoka). Tanecznik – w okolicy osady zachowały się pozostałości dawnej orawskiej leśnej kolejki wąskotorowej. Służyła ona głównie do przewozu drewna. W latach świetności kolej, której historia sięga 1918 roku, liczyła blisko 110 km. W roku 2008 zakończono modernizację obiektu i od tego czasu pociąg kursuje pomiędzy stacjami Sedlo i Tanecznik codziennie. U zbiegu górskich miejscowości Lehotska i Damianowa na wysokości 930 m n.p.m. nasza trasa łączy się z orawską ścieżką rowerową nr 006. Cyklotrasa vedie dolinou Juríkovho potoka. Tanečník – nachádzajú sa tu zachované zvyšky oravskej úzkorozchodnej železničky, 33 2 | TRASY ROWEROWE 2 | TRASY ROWEROWE 20 km, modrá cyklotrasa, ťažká trasa, 55 % asfaltového povrchu, zvyšok – spevnené poľné cesty, prevýšenie trasy 110 m ktorá v minulosti slúžila na zvážanie dreva. Počas svojich slávnych rokov mala železnica, ktorej história siaha do roku 1918, takmer 110 km. Obnovená bola v roku 2008 a premáva medzi stanicami Tanečník a Sedlo Beskyd každý deň. Na križovatke medzi horskými osadami Lehotská-Demänová v nadmorskej výške 930 m. n. m. sa trasa napája na Oravskú cyklomagistrálu číslo 006. Obszar chronionego krajobrazu Górna Orawa (Chránená krajinná oblasť Horná Orava) – szlak bierze początek w okolicach rezerwatu przyrody Babia Góra (Babia hora), otaczającego masyw z kulminacją na wysokości 1725 m n.p.m. Schronisko Słona Woda – schronisko turystyczne u podnóża Babiej Góry (1725 m n.p.m.) i Pilska (1557 m n.p.m.), oferuje 140 miejsc noclegowych a oprócz typowej dla schronisk górskich oferty – także basen. Nazwa pochodzi od znajdujących się tu źródeł mineralnych. Orawska Półgóra (Oravská Polhora) – miejscowość słynąca ze sportów zimowych i tradycyjnego rzeźbiarstwa ludowego kończy wyprawę. Warto odwiedzić tzw. Gajówkę Hviezdoslava, dedykowaną twórczości wybitnego poety. Ścieżka Rowerowa nr 2425 Sihelné – Orawska Półgóra Cyklotrasa č. 2425 Sihelné – Oravská Polhora 20 km, oznakowanie niebieskie, szlak trudny, 55% nawierzchni asfaltowej, pozostała – utwardzone drogi polne, różnica wysokości 110 m Kolej leśna różniła się od typowej rozstawem szyn, tj. 760 mm w porównaniu ze standardowym 1453 mm. Lesná železnica sa od typickej líšila rozchodom koľajníc, t. j. 760 mm na rozdiel od štandardných 1453 mm. 34 fot. Archiwum Miasta Dolny Kubin CIEKAWOSTKA / ZAUJÍMAVOSŤ: Glinne (Hliny) – sedlo nazývané aj Korbielowské, chrbtom sedla sa tiahne poľskoslovenská hranica. Neďaleko sa naša trasa napája na Oravskú cyklomagistrálu. Beskidzka Ścieżka Rowerowa nr 006a Beskydská cyklotrasa č. 006a 25 km, oznakowanie czerwone, szlak umiarkowanie trudny, 75% nawierzchni asfaltowej, różnica wzniesień 260 m Gajówka Hviezdoslava, fot. M. Pišný Glinne (Hliny) – przełęcz nazywana też Korbielowską, grzbietem biegnie granica polsko-słowacka. Nieopodal szlak łączy się z Orawską ścieżką rowerową. 25 km, červená cyklotrasa, trasa stredne ťažká, 75 % asfaltového povrchu, prevýšenie trasy 260 m Územie Chránenej krajinnej oblasti Horná Orava – trasa sa začína v okolí prírodnej rezervácie Babia hora obklopujúcej masív s kulmináciou vo výške 1725 m n. m. Chata Slaná voda – turistická chata na úpätí Babej hory (1725 m n. m.) a Pilska (1557 m Skrzyżowanie Vavrečkai Oravská Jasenica – szlak bierze początek przy moście na rzece Biała Orawa. Dolina rzeki Veselianki – szlak biegnie w górę malowniczej doliny. Oravské Veselé i Sihelné – kolejne miejscowości na szlaku, druga od niedawna kojarzy się z nowoczesnym ośrodkiem narciarskim n. m.), ponúka 140 ubytovacích miest a okrem ponuky typickej pre horské chaty – aj bazén. Názov je odvodený od minerálnych prameňov, ktoré sa tu nachádzajú. Oravská Polhora – v obci, ktorá je známa vďaka zimným športom a tradičnému ľudovému rezbárstvu, sa cyklotrasa končí. Oplatí sa navštíviť aj. Hviezdoslavovu hájovňu, venovanú tvorbe významného básnika. Ski Gruniky–Sihelné (3 wyciągi, w tym dwa o długości 1000 m). Glinne (Hliny) – szlak kończy się na przełęczy, dokładnie na wysokości przejścia granicznego Korbielów – Orawska Półgóra. Jest to jednocześnie skrzyżowanie szlaków turystycznych (po polskiej stronie – czerwony i czarny, po słowackiej – niebieski). 35 2 | TRASY ROWEROWE Križovatka Vavrečka a Oravská Jasenica – trasa sa začína pri moste na rieke Biela Orava. Dolina rieky Veselianky – trasa vedie smerom hore malebnou dolinou. Oravské Veselé a Sihelné – ďalšie obce na trase, druhá sa od nedávna spája s moderným lyžiarskym strediskom Ski Gruniky – Sihelné (3 vleky, z toho 2 s dĺžkou 1000 m). Glinne (Hliny) – trasa sa končí na sedle, presne na výške hraničného prechodu Korbielów – Oravská Polhora. Je to zároveň križovatka turistických chodníkov (na poľskej strane – červený a čierny a na slovenskej – modrý). Trasa Vyšný Kubín – Zázrivá Cyklotrasa Vyšný Kubín – Zázrivá 33 km, kolor niebieski, szlak łatwy, nawierzchnia głównie asfaltowa 2 | TRASY ROWEROWE również kościół Świętej Trójcy z XV wieku. Jasenowa – niewielka miejscowość słynie z domu pamięci Martina Kukuczina, słowackiego pisarza realistycznego – obiekt jest wiernym świadectwem życia codziennego w tych strona z przełomu XIX i XX wieku. Štyrichotáre – wzniesienie sięgające 711 m n.p.m. Most Žaškovský – most nad Orawą, rzeką wypływającą z Jeziora (Zbiornika) Orawskiego, wiodący do Istebnej. Istebna – do największych atrakcji miejscowości należy drewniany kościół św. Michała, rozbudowany w roku 1730 na bazie wcześniejszej niewielkiej kaplicy, wewnątrz m.in. cenne malowidła, barokowy ołtarz i ozdobna ambona. Zázrivá – wyprawa kończy się w miejscowości do dziś dnia kontynuującej tradycje pasterskie i słynącej z wyrobu korbacza (korbačik), góralskiego sera. Górny Kubin (VyšnýKubín) – trasa rowerowa Vyšný Kubín – cyklotrasa začína v malej dedinke, ktorá je rodiskom najväčšieho slovenského básnika P. O. Hviezdoslava, nachádzajúcej sa iba 4 km od okresného mesta Dolný Kubín. Tu sa oplatí navští- zaczyna się w małej wiosce, w której urodził się największy słowacki poeta P. O. Hviezdoslav, położonej zaledwie 4 km od stolicy regionu Dolnego Kubina. Warto poświęcić czas na wizytę w muzeum znajdującym się w lewym skrzydle Kubińskiego Dworu. Mieści się tu bogata ekspozycja etnograficzna i archeologiczna. Na uwagę zasługuje viť horný Kubínyovský kaštieľ, v ktorom sa nachádza expozícia obce s bohatou etnografickou a archeologickou výstavou. Pozornosť si zaslúži aj kostol Svätej Trojice z 15. storočia. Jasenová – malá obec známa vďaka slovenskému realistickému spisovateľovi Martinovi Kukučínovi – pamätný dom sprítomňuje 33 km, modrá cyklotrasa, ľahký trasa, povrch hlavne asfaltový 36 prostredie každodenného života prozaika na prelome 19. a 20. storočia. Štyri chotáre – sedlo siahajúce do výšky 711 m n. m. Žaškovský most – most nad Oravou, riekou vyplývajúcou z Oravského jazera, vedie do Istebnej. Istebna – k najväčším atrakciám obce patrí drevený artikulárny kostol, ktorý bol rozšírený v roku 1730 na základoch malej kaplnky v interiéri sa nachádzajú vzácne maľby, barokový oltár a ozdobná kazateľnica. Zázrivá – výlet končíme v obci, ktorá až do dnešného dňa pokračuje v pastierskych tradíciách a je známa vďaka výrobe korbáčikov a ovčieho syra. Trasa Biała Woda – Łokcza Cyklotrasa Biela voda – Lokca 38 km, oznakowanie czerwone, szlak umiarkowanie trudny, nawierzchnia zróżnicowana 38 km, červená cyklotrasa, trasa stredne ťažká, rôznorodý povrch Biała Woda – szlak rozpoczynamy na skrzyżowaniu przed Osadką, przy kierunkowskazie i krzyżówce 3 szlaków (czerwony, zielony, niebieski). Lesztiny – pierwszy dłuższy przystanek warto poświęcić na zwiedzenie drewnianego kościółka z końca XVII wieku. Przez wieki przetrwał w nieomal nienaruszonym stanie i w roku 2008 został uhonorowany miejscem na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wyżny Kubin – miejscowość rodzinna słowackiego poety i dramaturga P. O. Hviezdoslava. Dolny Kubin – doliną potoku Medzihradník wjeżdżamy do jednej z najciekawszych i najstarszych miejscowości regionu. Spośród licznych atrakcji Dolnego Kubina warto wymienić chociażby Galerię Orawską, Muzeum Orawskie P. O. Hviezdoslava, zabytkowy cmentarz, kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej, kościół ewangelicki czy wspaniały most kolumnowy, łączący Stare Miasto z kompleksem Bysterec – prawdziwą wizytówkę miasta. Kubinska Hala – szlak wiedzie ku górującemu nad doliną Orawy i Dolnym Kubinem masywowi Kubińskiej Hali, której szczyt znajduje się na wysokości 1346 m n.p.m. Rejon ten jest niezwykle popularny wśród miłośników sportów zimowych ze względu na rozległy i nowoczesny ośrodek narciarski (SKI PARK Kubinska hola). Znajduje się tu także czynne przez cały rok schronisko na Kubińskiej Hali. Przysłop (Príslop) – kolejny szczyt do zdobycia o wysokości 1 032 m n.p.m., na który szlak wiedzie przez przełęcz o tej samej nazwie (808 m n.p.m.). Prowadzi tędy m.in. europejski długodystansowy szlak pieszy E3 (od Atlantyku po Morze Czarne, dł. ok. 7500 km, przechodzi przez 12 państw, 37 2 | TRASY ROWEROWE m.in: Turcję, Węgry, Słowację, Polskę, Luksemburg, Francję i Hiszpanię). Łokcza (Lokca) – za przełęczą odbijamy w lewo i kierujemy się do niewielkiej lecz wielowiekowej (powstałej w XV wieku) miejscowości Łokcza. Biela voda – trasa sa začína na križovatke pred Osádkou, pri križovatke 3 chodníkov (červeného, zeleného, modrého). Leštiny – prvú dlhšiu zastávku sa oplatí urobiť na návštevu dreveného kostolíka z konca 17. storočia. Počas stáročí sa zachoval v takmer nenarušenom stave a v roku 2008 mu bolo ako vyznamenanie pridelené miesto na Zozname svetového dedičstva UNESCO. Vyšný Kubín – rodisko slovenského básnika a dramatika P. O. Hviezdoslava. Dolný Kubín – dolinou potoka Medzihradník vchádzame do jednej z najzaujímavejších a najstarších obcí regiónu. Spomedzi rôznych atrakcií Dolného Kubína sa oplatí navštíviť aspoň Oravskú galériu, Oravské múzeum P. O. Hviezdoslava, historický cintorín, kostol sv. Kataríny Alexandrijskej, evanjelický kostol alebo kolonádový most spájajúci staré mesto so sídliskom Bysterec - vyhľadávaná atrakcia mesta. Kubínska hoľa – trasa vedie k masívu Kubínskej hole týčiacemu sa nad dolinou Oravy a Dolným Kubínom, ktorej vrchol sa nachádza vo výške 1346 m n. m. Tento región je neobyčajne populárny medzi milovník- 38 2 | TRASY ROWEROWE mi zimných športov vzhľadom na rozľahlé a moderné lyžiarske stredisko (SKI PARK Kubínska hoľa). Nachádza sa tu aj celoročne otvorená chata na Kubínskej holi. Príslop – ďalší vrchol na zdolanie s výškou 1 032 m n. m., na ktorý sa dostaneme cez sedlo s tým istým názvom (808 m n. m.). Tiahne sa tadiaľ aj európska diaľková trasa E3 (od Atlantiku po Čierne more, dĺžka približne 7500 km, prechádza cez 12 štátov, o. i.: Turecko, Maďarsko, Slovensko, Poľsko, Luxemburg, Francúzsko a Španielsko). Lokca – pod Príslopom odbočíme vpravo a pokračujeme do malej obce Lokca, ktorrej história siaha až do 15. storočia. Trasa Pod Kuzminowem – Medzihradné Cyklotrasa Pod Kuzmínovom – Medzihradné 42 km, oznakowanie niebieskie, szlak umiarkowanie trudny, nawierzchnia różna 42 km, modrá cyklotrasa, stredne ťažká, rôzny povrch Pod Kuzminowem – szlak rozpoczyna się nieopodal najbardziej oddalonego na południe mostu Dolnego Kubina. Mokraď – w miejscowości znajduje się ma- jestatyczny renesansowy dwór z XVII wieku, o charakterystycznych cebulastych wieżyczkach i mansardowym dachu. Orawskie Podzamcze (Oravský Podzámok) – to najważniejszy przystanek na szlaku. W miejscowości znajduje się bodaj najbardziej znany zabytek Słowacji – Zamek Orawski. Najstarsza część tej olbrzymiej budowli datowana jest na pierwszą połowę XIII wieku. Owiany wieloma legendami zamek, o nieomal baśniowym wyglądzie, pełni nierzadko rolę scenerii dla imprez kostiumowych, muzycznych i edukacyjnych. Horná Lehota – miejscowość, w której zachowało się wiele drewnianych domostw o charakterystycznej budowie zrębowej, warto zobaczyć także renesansowy kasztel. Sedliacka Dubová, Chlebnice, Malatiná – kolejne malownicze miejscowości. Z Chlebnic do Malatiny jest trudny odcinek, prowadzący polną drogą (po deszczu przejazd trasą należy rozważyć). Osádka – miejscowość położona u północnych podnóży Gór Choczańskich, w dolinie potoku o nazwie Ohnutý potok. Z Osádki Pod Kuzmínovom – trasa sa začína neďaleko najsevernejšie nachádzajúceho sa mostu Dolného Kubína. Mokraď – v obci sa nachádza majestátny renesančný kaštieľ zo 17. storočia, s charakteristickými cibuľovými vežičkami a manzardovou strechou. Oravský Podzámok – najzaujímavejšia zastávka na trase. V obci sa nachádza najnavštevovanejší hrad na Slovensku – Oravský hrad. Najstaršia zmienka o hrade pochádza z polovice 13. storočia. Hrad opradený mnohými legendami, s takmer rozprávkovým vzhľadom, je dejiskom mnohých filmových scenárov a hudobných a vzdelávacích podujatí. Horná Lehota – obec, v ktorej sa zachovalo mnoho drevených domov s charakteristickou zrubovou konštrukciou, oplatí sa navštíviť aj renesančný kaštieľ. Sedliacka Dubová, Chlebnice, Malatiná – ďalšie malebné obce. Z Chlebníc do Malatinej je dosť náročný úsek, ktorý vedie po poľnej ceste (trasu je potrebné zvážiť po daždi). Osádka – obec nachádzajúca sa na severnom úpätí Chočských vrchov, v doline jedziemy w kierunku na Pokryváč trudnym podjazdem. Na szczycie Dielców skręcamy w lewo. Dielce – skrzyżowanie licznych szlaków rowerowych, kierunek powrotny do Dolnego Kubina. Medzihradné – koniec szlaku nieopodal Dolnego Kubina. potoka s názvom Ohnutý potok. Z Osádky pokračujeme smerom na Pokryváč náročným stúpaním. Na vrchole Dielce odbočíme doľava. Dielce – križovatka mnohých cyklotrás, pokračujeme cestou späť do Dolného Kubína. Medzihradné – koniec cyklotrasy v mestskej časti Dolného Kubína. 39 3 | IMPREZY ROWEROWE W OBU REGIONACH Počas letného obdobia sa pohoria Ostrovných Beskýd, Gorcov a neďalekej Oravskej Magury a Chočských vrchov zapĺňajú doj- 40 V Król Magurki, rajd w okolicy Namiestowa, główne wyzwanie stanowi jazda pod górę Kráľ Magurky, preteky v okolí Námestova, obrovskou výzvou je predovšetkým jazda smerom hore VII Orawski maraton rowerowy, 3 trasy do wyboru (80 km, 43 km, 25 km) Oravský cyklomaratón, 3 trasy na výber (80 km, 43 km, 25 km) lipiec júl VII VIII sierpień august Otwarcie Letniego Sezonu Turystycznego na Ziemi Limanowskiej, Góra Paproć Otvorenie letnej turistickej sezóny na Limanowskej zemi, Hora Paproć Przejazd na rowerach górskich wokół Zázrivej, 2 trasy do wyboru (30,5 km, 22,5km) Prechod na horských bicykloch okolo Zázrivej, 2 trasy na výber (30,5 km, 22,5 km) Wokół Tatr, rajd rowerowo-turystyczny trwa trzy dni, od piątku do niedzieli, mija m.in. miejscowości Nižna: – Zakopane – Łysa Polana – Ždiar – Tatrzańska Łomnica – Stary Smokowiec – Liptowski Mikulasz – Nižna Okolo Tatier, cyklisticko-turistické preteky trvajú tri dni, od piatku do nedele, prechádzajú o. i. popri obci: Nižná – Zakopané – Lysá Poľana – Ždiar – Tatranská Lomnica – Starý Smokovec – Liptovský Mikuláš – Nižná lipiec júl programu imprez, wariantów przebiegu tras czy zapisów warto szukać na portalach: www.odkryjbeskidwyspowy.pl, www.pzkol.pl i www.horal.sk. mov chtivými cyklistami. A to nielen zaujímajúcimi sa navštevovaním a objavovaním krás tunajšej krajiny, ale aj získavaním pohárov, medailí a finančných výhier. Nielen poľský, ale aj slovenský región ponúkajú vysnívané podmienky pre horské preteky. Presné informácie o programe podujatí, o variantoch priebehu trás a registrácií sa oplatí hľadať na portáloch: www.odkryjbeskidwyspowy.pl, www.pzkol.pl a www.horal.sk. maj máj W okresie letnim wzgórza Beskidu Wyspowego, Gorców oraz nieodległej Magury Orawskiej i Gór Choczańskich, zapełniają się żądnymi wrażeń rowerzystami. I to nie tylko zainteresowanymi zwiedzaniem i odkrywaniem piękna tutejszych krajobrazów, ale także zdobywaniem pucharów, medali i wysokich lokat. Zarówno region polski jak i słowacki zapewniają wymarzone warunki dla górskich zawodów. Dokładnych informacji na temat czerwiec jún 3 | IMPREZY ROWEROWE W OBU REGIONACH CYKLISTICKÉ PODUJATIA V OBIDVOCH REGIÓNOCH fot. Archiwum Miasta Dolny Kubin VI IX wrzesień septembra 3 | IMPREZY ROWEROWE W OBU REGIONACH Oravamen, zawody odbywają się w 3 kategoriach: pływanie (2 km), rajd rowerowy (90 km) i bieg (21 km) Oravamen, preteky sa odohrávajú v 3 kategóriách: plávanie (2 km), cyklistické preteky (90 km) a beh (21 km) Zawody Rowerowe Limanowa Downhill Challenge, ze szczytu na Łysej Górze 781 m n.p.m Cyklistické preteky Limanowa Downhill Challenge, z vrcholu na Łysej Góre 781 m n. m Otwarte Mistrzostwa Małopolski Kasina Wielka Gravity Cup i MM Downhill, Kasina Wielka Otvorené majstrovstvá Malopoľska Veľká Gravity Cup a MM Downhill, Kasina Wielka Rajd Rowerowy Tour Lubogoszcz, wjazd i zjazd z góry Lubogoszcz 968 m n.p.m. Cyklistické preteky Tour Lubogoszcz, vjazd a zjazd z hory Lubogoszcz 968 m n. m. 41 fot. Archiwum Dolny Kubin 4 | BEZPIECZNIE NA ROWERZE 4 | BEZPIECZNIE NA ROWERZE 4 | BEZPIECZNIE NA ROWERZE BEZPEČNE NA BICYKLI Udane wakacje to takie, z których wracamy nie tylko wypoczęci, pełni wrażeń ale także w dobrym zdrowiu. Dlatego bardzo ważne jest aby planując wycieczki rowerowe pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa. Dokonując wyboru trasy, którą zamierzamy pokonać, pamiętajmy aby: dostosować przebieg wycieczki do kondycji i stanu zdrowia. Należy sprawdzić długość trasy, oszacować czas przejazdu, ocenić trudność i uwzględnić wysokości, na których przebiega; dostosować ubiór. Nie zawsze typowy ubiór górski jest idealny na górskie wycieczki rowerowe. Strój rowerzysty to strój przede wszystkim przylegający i dobrze dopasowany, najlepiej wykonany z tworzyw termoaktywnych. Konieczne jest cieplejsze okrycie wierzchnie w postaci bluzy, kurtki itp. Nie należy zapominać o rowerowym płaszczu przeciwdeszczowym/przeciwwiatrowym, który najwygodniej na czas pogody spakować do plecaka czy bocznej sakwy roweru. Buty na wycieczkę rowerową powin- sprawdzić prognozę pogody. Pamiętajmy, że pogoda w górach ulega gwałtownym zmianom i zawsze należy być przygotowanym na ulewny deszcz, silny wiatr bądź spadek temperatury. Nagła zmiana pogody prowadzi do pogorszenia warunków na szlaku (śliska nawierzchnia, słaba widoczność itp.); ny być wygodne i nie ślizgać się. Jeśli mamy nowe buty, warto wypróbować je najpierw na krótszych dystansach. Ważne jest również dobranie odpowiednich rękawiczek rowerowych. Zawsze należy pamiętać o „czymś na szyję”. Nieodzownym elementem na rowerze, niezależnie od umiejętności, jest kask – znowu 42 dobrze dopasowany i przylegający. Nie wstydźmy się strojów w barwach jaskrawych, nawet odblaskowych. Zwiększają one widoczność naszej osoby, a w środowiskach sportowo-turystycznych rzucająca się w oczy kolorystyka stroju to dresscode ludzi świadomie podchodzących do bezpieczeństwa; dostosować ekwipunek. Do najważniejszych należą: prowiant i woda – oprócz kanapek coś wysokoenergetycznego typu baton, czekolada, woda zamiast słodkich napojów, około 2 l na kilka godzin, lampa na rowerze, latarka w plecaku odblaski na rowerze, podręczny zestaw narzędzi, pompka i zestaw do łatania dziury, okulary przeciwsłoneczne, krem UV, mapa, GPS, kompas, dobrze naładowany telefon, ewentualnie wymienna, naładowana bateria, nóż, zapałki, apteczka (plastry, woda utleniona, bandaż, gaza, środki przeciwbólowe); dobrać odpowiedni rower. Jak każdy wie rower górski charakteryzuje się m.in. mniejszymi od standardowych kołami, oponami o szerokich bieżnikach, wzmacnianymi hamulcami i amortyzacją. Jeśli nie jesteśmy ekspertami warto poradzić się w sklepie lub wypożyczalni sprzętu. Dobrá dovolenka je taká, z ktorej sa vracia- me nielen oddýchnutí, plní nových dojmov, ale aj s dobrým zdravím. Preto je veľmi dôležité, aby sme pri plánovaní výletov na bicykli mali na pamäti základné bezpečnostné pravidlá. Pri výbere trasy, ktorú sa chystáte zdolať, nezabudnite: prispôsobiť priebeh výletu kondícii a zdravotnému stavu. Je potrebné skontrolovať dĺžku trasy, odhadnúť čas prechodu, náročnosť a prevýšenie trasy; sledovať predpoveď počasia. Pamätajte si, že počasie sa v horách náhle mení a je vždy potrebné, aby sme boli pripravení na poriadny dážď, silný vietor alebo pokles teploty. Náhla zmena počasia vedie k zhoršeným podmienkam na chodníku (klzký povrch, slabá viditeľnosť atď.); bol odev prispôsobený. Typický horský odev nie je vždy ideálny na cyklistické výlety. Oblečenie cyklistu to je predovšetkým obtiahnuté a dobre dopasované oblečenie, ideálne, ak by bol vykonaný z termoaktívneho materiálu. Potrebný je aj teplejší vrchný odev ako bunda, vetrovka atď. Netreba zabúdať ani na cyklistický pršiplášť alebo plášť proti vetru, ktorý v tomto čase je potrebné zbaliť do vaku alebo bočného vrecka na bicykli. Topánky na výlet na bicykli by mali byť pohodlné a nemali by byť klzké. Ak máme nové topánky, treba si ich najprv vyskúšať na krátkych vzdialenostiach. Dôležitý je aj vhodný výber cyklistických rukavíc. Musíme mať na zreteli, že potrebuje- 43 4 | BEZPIECZNIE NA ROWERZE me aj „niečo na krk“. Nenahraditeľnou súčasťou bicykla, nezávisle od schopností, je prilba – dobre prispôsobená a priliehajúca. Nehanbime sa oblečenia s krikľavými, dokonca aj s lesklými farbami. Zvyšujú viditeľnosť našej osoby a v športovo-turistických kruhoch je nápaditá farebnosť oblečenia dresscodom ľudí s vedomým prístupom k bezpečnosti; prispôsobiť vybavenie. K najdôležitejším patria: proviant a voda – okrem sendvičov aj niečo energetické, napr. čokoládové tyčinky, čokoláda, voda namiesto sladkých nápojov, približne 2 l na niekoľko hodín, svetlo na bicykli, baterka vo vaku, odrazové sklíčka na bicykli, 4 | BEZPIECZEŃSTWO NA ROWERZE príručná súprava náradia, pumpa a súprava na zalepenie defektu duší, slnečné okuliare, krém s UV filtrom, mapa, GPS, kompas, dobre nabitý telefón, prípadne, vymeniteľná, nabitá baterka, nôž, zápalky, lekárnička (náplasť, peroxid vodíka, obväz, gáza, tabletky proti bolesti); vybrať vhodný bicykel Každý vie, že horský bicykel je charakteristický o. i. menšími kolesami ako sú štandardné, pneumatikami so širokými behúňmi, posilnenými brzdami a amortizáciou. Ak nie sme expertmi, treba sa poradiť v obchode alebo v požičovni. O NASZYM BEZPIECZEŃSTWIE DECYDUJE TAKŻE MOŻLIWOŚĆ SKONTAKTOWANIA SIĘ Z KIMŚ, KTO MOŻE UDZIELIĆ POMOCY O NAŠEJ BEZPEČNOSTI ROZHODUJE AJ MOŽNOSŤ KOMUNIKÁCIE S NIEKÝM, KTO NÁM MÔŽE POSKYTNÚŤ POMOC Po stronie polskiej będzie to przede wszystkim GOPR telefon ratunkowy GOPR – tel. 601100300 (985) Centralna Stacja Ratunkowa Grupy Podhalańskiej GOPR al. 1000-lecia 1, 34-700 Rabka-Zdrój, tel. 18 267 68 80 Grupa Podhalańska GOPR – dyżurka ratownicza, ul. Rynek 3, Kamienica tel. 18 332 30 39 Grupa Podhalańska GOPR – sekcja operacyjna Limanowa ul. Mordarskiego 6, 34-600 Limanowa, tel. 18 337 19 99, 504 127 863 44 Po stronie słowackiej będzie to przede wszystkim Horská Záchranná Služba HZS telefon ratunkowy HZS – tel. 18 300 / +421 (0) 527877711 HZS Západné Tatry – tel. 043/5395101 HZS Malá Fatra – tel. 041/5695232 Na poľskej strane to bude predovšetkým GOPR núdzové telefónne číslo GOPR – tel. 601 100 300 (985) Centrálna záchranná stanica Grupy Podhalańskej GOPR al. 1000-lecia 1, 34-700 Rabka-Zdrój, tel. 18 267 68 80 Grupa Podhalańska GOPR, Záchranná služba, ul. Rynek 3, Kamienica tel.: 18 332 30 39 Grupa Podhalańska GOPR, operačná sekcia Limanowa ul. Mordarskiego 6, 34-600 Limanowa, tel. 18 337 19 99, 504 127 863 Na slovenskej strane to bude predovšetkým Horská Záchranná Služba HZS núdzové telefónne číslo HZS – tel. 18 300 / +421 (0) 527877711 HZS Západné Tatry – tel. 043/5395101 HZS Malá Fatra – tel. 041/5695232 Publikacja opracowana na zlecenie Starostwa Powiatowego w Limanowej adres: ul. Józefa Marka 9, 34-600 Limanowa tel. 18 33 37 800, fax. 18 33 37 880 e-mail: [email protected] Redakcja: Wydawnictwo Euro PIlot Sp. z o.o. Wyłączną odpowiedzialność za treść niniejszej publikacji ponosi Powiat Limanowski i w żadnym razie nie może ona być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Unii Europejskiej ani Euroregionu „Tatry”. Výlučnú zodpovednosť za obsah tejto publikácie znáša okres Limanowa a v žiadnom prípade nemôže byť identifikovaná s oficiálnymi stanoviskami Európskej únie a ani Euroregiónu „Tatry“ adres: ul. St. Konarskiego 3, 01-355 Warszawa tel./fax 22 664 50 91, www.europilot.com.pl Zdjęcie na okładce: Turyści na szlaku – Archiwum Euro Pilot Teksty: Dominika Borówka Korekta merytoryczna (polska): Stefan Bugajski Korekta merytoryczna (słowacka): Jurassic Bike Team, Dolný Kubín Koordynacja: Anna Kordeczka i Paweł Tokarczyk 45 4 | BEZPIECZNIE NA ROWERZE 46