klimat

klimat
15 lutego 2007 r.
Zmiany klimatu – fakty i mity
CZY MINISTERSTWO
ŒRODOWISKA
„PODGRZEWA KLIMAT”?
Aldona Zyœk
Ostatnie lata ubieg³ego wieku, a tak¿e pocz¹tek XXI wieku to okres wielu dyskusji na temat klimatu.
Niektórzy naukowcy byli przekonani o postêpuj¹cym ociepleniu klimatu. Win¹ za to obarczali cz³owieka i postulowali koniecznoœæ dzia³añ. Inni twierdzili, ¿e ¿adnego ocieplenia klimatu nie ma, ale je¿eli
nawet jest, to dzieje siê to w sposób naturalny.
Z czasem coraz wiêcej naukowców, polityków i oczywiœcie ekologów przekonuje siê, ¿e to dzia³alnoœæ
cz³owieka jest g³ówn¹ przyczyn¹
zmian klimatu. Taki zapis znalaz³ siê
tak¿e w opublikowanym na pocz¹tku
lutego raporcie IPCC powo³anego
przez ONZ Miêdzyrz¹dowego Panelu ds. Zmian Klimatycznych, gdzie
czytamy m.in.
„Z wiêcej ni¿ 90-procentow¹
pewnoœci¹ mo¿emy powiedzieæ, ¿e to
cz³owiek odpowiada za globalne ocieplenie”. Jest to zmiana stanowiska tej
organizacji, bo 6 lat temu w swoim
raporcie dopuszczano mo¿liwoœæ, ¿e
za ocieplenie klimatu mog¹ odpowiadaæ naturalne wahania, którym podlegaj¹ temperatury. Opublikowany
w³aœnie raport powsta³ na podstawie
wielu prac i badañ naukowych, które
pokazuj¹ gwa³towny wzrost iloœci
gazów cieplarnianych w atmosferze,
a w szczególnoœci dwutlenku wêgla.
W raporcie czytamy te¿, ¿e w
ci¹gu najbli¿szych stu lat temperatura powierzchni Ziemi wzroœnie od 1,8
do 4oC.
Czego siê mo¿emy spodziewaæ
w Europie? Zdaniem wielu naukowców najwiêksze zmiany nast¹pi¹ w
Europie Po³udniowej. Wzroœnie tam
temperatura, rozpoczn¹ siê procesy
pustynnienia. Pozornie skorzysta na
ociepleniu klimatu Europa Pó³nocna,
zw³aszcza Skandynawia. Na pó³nocy
4
Europy wyd³u¿y siê okres wegetacyjny, zwiêkszone opady stworz¹ doskona³e warunki do produkcji rolniczej.
Jednak jest to obszar stosunkowo niewielki i w kontekœcie ca³ej Europy nie
znacz¹cy zbyt wiele gospodarczo.
– Kolejny problem to znikniêcie
lodowców alpejskich, to te¿ poza
wszystkim problem ekonomiczny, straty poniesie przemys³ turystyczny w rejonach alpejskich – mówi prof. Sadowski.
Obserwujemy te¿ cofanie siê
granicy wiecznej zmarzliny i jednoczeœnie zwiêkszanie siê obszaru roztopienia zmarzliny w lecie, szczególnie na Syberii. Zagra¿a to nie tylko
strukturze przemys³owej, która tam
siê znajduje, g³ównie zwi¹zanej z rop¹
naftow¹ i gazem, ale ca³ym miastom
po³o¿onym na wiecznej zmarzlinie.
Zagro¿onych jest wiele europejskich ekosystemów, nie tylko na wspomnianych ju¿ lodowcach alpejskich.
Wiadomo, ¿e nie wytrzymaj¹ stresu termicznego czy opadowego. Zwierzêta
bêd¹ mog³y sobie poradziæ migruj¹c,
roœliny maj¹ znacznie gorzej.
– Wejd¹ nowe gatunki, tylko czy
jesteœmy do nich przystosowani kulturowo i gospodarczo? – pyta prof.
Sadowski.
To nie koniec niebezpiecznych
zjawisk, które gro¿¹ Europie wraz z
ociepleniem klimatu. Podniesienie siê
poziomu morza spowoduje, ¿e ca³a
ŒRODOWISKO 3 (339)/2007
infrastruktura, która znajduje siê na
wybrze¿ach, bêdzie musia³a byæ chroniona. Dotyczy to praktycznie ca³ej
linii brzegowej Europy.
Zmiany klimatu s¹ widoczne
ju¿ dziœ. Przypomnijmy sobie falê
upa³ów w latach 2003–2004 we Francji i W³oszech. Umar³o wówczas 20
tys. ludzi. Okaza³o siê, ¿e systemy
opieki zdrowotnej s¹ kompletnie nieprzystosowane do tego, aby ludziom
nieϾ pomoc w takich sytuacjach.
Zdaniem prof. Sadowskiego, musimy
siê liczyæ z tym, ¿e proces anomalii
pogodowych bêdzie trwa³ nadal. Dowodem tego by³ chocia¿by 2005 rok
– rekordowy pod wzglêdem temperatury – najgorêtszy rok w historii,
zarówno w iloœci, jak i intensywnoœci huraganów, dla których zaczyna³o brakowaæ ju¿ imion. W tym w³aœnie roku po raz pierwszy mieliœmy
do czynienia z prawdziwym huraganem na naszym kontynencie, który w
paŸdzierniku uderzy³ w wybrze¿e
Hiszpanii.
A czego mo¿emy spodziewaæ
siê w Polsce? Polska równie¿ zostanie objêta ociepleniem i jak siê przewiduje, temperatura wzroœnie u nas
co najmniej o 10C do po³owy tego stulecia przy za³o¿eniu, ¿e temperatura
globalna wzroœnie o ok. 3,50C. Ale
nie tylko wzrost temperatury jest wa¿ny, nie bez znaczenia bêdzie jej du¿a
zmiennoϾ.
Dziennikarska Agencja Wydawnicza
Â
siê liczyæ z tym, ¿e bê dziemy– Musimy
mieli do czynienia z bardzo
nas z po³udniowej Europy i niszczy
kasztanowce. Innym elementem, któgwa³townymi skokami temperatury, co ry ju¿ obserwujemy, jest przesuwaoczywiœcie zarówno z punktu widze- nie siê ku pó³nocy gniazdowania ptania zdrowotnego, jak i gospodarcze- ków ciep³olubnych. Zmiany klimatu
go nie jest korzystne. Fale upa³ów mog¹ te¿ przyczyniæ siê do daleko
przerywane gwa³townymi burzami z id¹cych zmian w naszym jad³ospisie,
krótkotrwa³ymi ulewnymi opadami w z którego zniknie np. ziemniak.
Zmiana linii brzegowej Ba³tylecie spowoduj¹ zamulania koryt
rzecznych i zbiorników. Trzeba bêdzie ku, podtopienie ¯u³aw i rejonu Szczewprowadziæ zupe³nie inn¹ agrotech- cina, destrukcja Pó³wyspu Helskiego,
nikê – nie pozostawiaæ w okresie let- otwarcie jezior œrodkowego wybrzenim ziemi nie pokrytej roœlinnoœci¹, ¿a na morze – stan¹ siê zatokami – to
bo w przeciwnym razie stracimy war- kolejne konsekwencje ocieplenia klimatu w Polsce.
Trzeba bêdzie chroniæ ludzi i infrastrukturê portow¹
przed erozj¹ fal.
Bêdziemy te¿
mieli problemy energetyczne, wprawdzie
mniej energii zu¿yjemy na ogrzewanie w
zimie, ale wiêcej na
klimatyzacjê w lecie.
„Greenpeace”
zarzuca Ministerstwu Œrodowiska
„sabota¿ klimatyczny”. Ze zdobytego
przez tê organizacjê
dokumentu wynika,
¿e Polska próbuje
nawet o po³owê obni¿yæ zobowi¹zania
redukcji CO2 i opóŸniæ ich przyjêcie.
Chodzi tu o stanowisko Unii Europejskiej w sprawie
zmniejszania emisji
gazów cieplarnianych po roku 2012,
Foto: Jacek Zyœk
które ma zostaæ zatwierdzone jeszcze w
Unia proponuje obni¿enie emisji gazów cieplarnianych
lutym. W planie tym
przez kraje uprzemys³owione o 30% do roku
Unia zaproponowa³a
2020. Polska forsuje zaœ wariant 15–30%.
kilka wa¿nych celów,
stwê u¿ytkow¹ gleby – mówi prof. które Polska obecnie neguje:
Sadowski.
Unia proponuje obni¿enie emiW Polsce pojawiaj¹ siê nowe sji gazów cieplarnianych przez kraje
szkodniki, których wczeœniej nie by³o. uprzemys³owione o 30% do roku
Takim nowym szkodnikiem jest cho- 2020. Polska forsuje zaœ wariant 15–
cia¿by szrotówek kasztanowcowia- 30%. Polscy negocjatorzy chc¹, by zaczek, który w wyniku zmiany warun- pisano, ¿e Unia „rozwa¿a swój potenków termicznych przywêdrowa³ do cja³ i mo¿liwoœæ zobowi¹zania siê w
Dziennikarska Agencja Wydawnicza
przysz³oœci do redukcji emisji do 30%.
Co wiêcej, zdaniem Polski Unia w
ogóle na razie nie powinna deklarowaæ celu redukcji i powinna zaczekaæ z tym do roku 2009. Tymczasem
UE d¹¿y do tego, aby w 2009 roku
zosta³y zakoñczone ju¿ negocjacje
miêdzynarodowe.
– Jeœli dopiero w 2009 r. Unia
podejmie swoje zobowi¹zanie, to szanse na to, by negocjacje na poziomie
miêdzynarodowym zakoñczy³y siê w
tym w³aœnie roku, s¹ du¿o mniejsze, co
oznacza, ¿e ratowanie klimatu rozpocznie siê póŸniej – mówi Maciej Muskat z organizacji Greenpeace i dodaje: – Aby ratowaæ klimat, musimy zrobiæ wszystko, ¿eby globalne ocieplenie
nie przekroczy³o 2°C. To w³aœnie stara
siê zrobiæ Unia, przyjmuj¹c nowe zobowi¹zania redukcji emisji gazów cieplarnianych po 2012 roku. Jesteœmy
ostatnim pokoleniem, które mo¿e zapobiec globalnej katastrofie, dlatego na
ministrze Szyszko spoczywa ogromna
odpowiedzialnoϾ.
6 lutego 2007 r., w Ministerstwie Œrodowiska odby³a siê konferencja prasowa Jana Szyszko, ministra œrodowiska, pod has³em „Zmiany klimatu – fakty i mity”.
Minister zdementowa³ informacje, które ukaza³y siê w ubieg³ym miesi¹cu w mediach, sugeruj¹ce, ¿e Polska jest „hamulcowym w uk³adach
zmian klimatycznych, a nasz kraj jest
znów na tzw. czarnej liœcie”.
– Polska nie jest przeciwnikiem
bardzo ambitnych planów, ale prosimy,
by te plany by³y poparte ekspertyzami i
badaniami naukowymi. Chcemy wiedzieæ, np. na jakiej podstawie Hiszpania
chce obni¿yæ emisjê gazów cieplarnianych
do roku 2020 o 30% a do roku 2050 o
50%, skoro w tej chwili nie wype³nia
na³o¿onych na ni¹ za³o¿eñ i zamiast
obni¿aæ emisjê podwy¿sza j¹ – mówi³
minister œrodowiska.
Minister przypomnia³ za³o¿enia
Protoko³u z Kioto, zgodnie z którym
kraje Unii Europejskiej zobowi¹za³y
siê do redukcji emisji gazów cieplarnianych w latach 2008–2012 o 5,2%.
Polska w tym samym czasie ma obni¿yæ redukcjê o 6%. Wed³ug stanu
na rok 2004 w naszym kraju redukcja gazów cieplarnianych w stosunku
ŒRODOWISKO 3 (339)/2007
klimat
15 lutego 2007 r.
Â
5
15 lutego 2007 r.
klimat
Â
do roku bazowego, jakim by³ 1989,
wynios³a 31,6%, a œrednia w krajach
starej „15” – 0,9%. (liderem s¹ Niemcy, które obni¿y³y emisjê gazów cieplarnianych o 17%, ale np. Hiszpania, Portugalia, Grecja zwiêkszy³y
emisjê gazów cieplarnianych o kilkadziesi¹t procent).
– Polska jest krajem, który odgrywa znacz¹c¹ rolê w polityce klimatycznej œwiata. Krajem, który
mówi, ¿e konwencja klimatyczna i
konwencja ochrony bioró¿norodnoœci
powinny ze sob¹ wspó³dzia³aæ, a poch³anianie dwutlenku wêgla jest platform¹ porozumienia miêdzy tymi konwencjami. Nie mo¿na mówiæ o zmianach klimatu – mówi³ minister œrodowiska – bez równoczesnego rozpatrywania spraw zwi¹zanych ze zmian¹
bioró¿norodnoœci.
Zdaniem ministra œrodowiska,
Polska jest liderem w zakresie zmniejszania koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze.
– Sukces ten zawdziêczamy zastosowaniu dobrych technologii, efektywnemu wykorzystaniu polskich funduszy
ekologicznych oraz œrodków pomocowych – mówi³ minister i pyta³: – Na
jakiej wiêc podstawie mo¿na mówiæ, ¿e
Polska jest hamulcowym procesu redukcji gazów cieplarnianych w atmosferze?
Minister poinformowa³, ¿e Polska przywi¹zuje ogromn¹ wagê do
Zgodnie z raportem Europejskiej Agencji Œrodowiska
(EEA Technical Report, No 6/
2006), uzyskany przez Uniê Europejsk¹ w 2004 r. poziom redukcji gazów cieplarnianych w stosunku do roku bazowego Protoko³u z Kioto osi¹gn¹³ 1%. Natomiast Polska w tym samym okresie uzyska³a redukcjê emisji gazów cieplarnianych o ok. 32%.
Polska uwa¿a, ¿e zobowi¹zania dotycz¹ce redukcji emisji
gazów cieplarnianych, jakie podejmie UE, powinny wynikaæ z mo¿liwoœci poszczególnych krajów,
bior¹c pod uwagê ich skutki gospodarcze i spo³eczne, i opieraæ
siê na dog³êbnych analizach, które bêd¹ uwzglêdnia³y zarówno
potrzeby rozwojowe spo³eczeñ-
6
odbudowania zespo³ów Foto: Jacek Zyœk
przyrodniczych i do ochrony bioró¿norodnoœci.
– Ustawa o handlu
emisjami w³¹czaj¹ca poch³anianie lasów, powinna niebawem stan¹æ pod
obrady Rady Ministrów –
mówi³ minister Szyszko.
Przypomnijmy, ¿e
projekt tej ustawy wprowadza nowy system zarz¹dzania jednostkami
poch³aniania. Chodzi o
to, ¿eby w³¹czyæ lasy,
które s¹ niew¹tpliwym
rezerwuarem wêgla, do
handlu tymi uprawnieniami. Wszyscy uczestnicy tego systemu, a wiêc
Lasy Pañstwowe, w³aœciciele lasów prywatnych,
musz¹ okreœliæ akumulacjê wêgla, która siê dokonuje na powierzchniach lasów przez nich
zarz¹dzanych. Takie postêpowanie dopuszcza
Protokó³ z Kioto, który
mówi o tym, ¿e kraje
Ustawa o handlu emisjami w³¹czaj¹ca poch³anianie
mog¹ raportowaæ zmiany
lasów, powinna niebawem stan¹æ pod obrady Rady
akumulacji wêgla, jakie
Ministrów – mówi³ minister Szyszko.
zachodz¹ w ekosystemach leœnych, spowodowane dzia³al- cjonalnego dzia³ania – wprowadzania
noœci¹ cz³owieka. Je¿eli w wyniku ra- podrostów, podszytu, pozostawienia
czêœci drzewostanu a¿ do naturalnej
stwa, jak i podejmowane dzia³a- œmierci czy wyd³u¿enia wieku rêbnonia na rzecz podniesienia efektyw- œci iloœæ wêgla akumulowanego przez
noœci energetycznej, wykorzysta- lasy wzroœnie, wówczas zostanie to
nia odnawialnych Ÿróde³ energii i przeliczone na jednostki poch³aniania,
redukcji emisji zanieczyszczeñ. którymi bêdzie dysponowa³ w³aœciciel
Skutki przyjêtych zobowi¹zañ lasu.
bêd¹ znacz¹ce dla spo³eczeñstwa
Na koniec konferencji minister
i musz¹ byæ przez nie akceptowa- Szyszko poinformowa³, ¿e Polska bêne, np. w zakresie podniesienia dzie w przysz³ym roku gospodarzem
kosztów energii. Przed podjêciem i wspó³organizatorem 14. sesji Kondecyzji o nowych ograniczeniach ferencji Stron Ramowej Konwencji
emisji gazów cieplarnianych po Narodów Zjednoczonych w sprawie
roku 2012 nale¿y poznaæ stanowi- zmian klimatu wraz z 4. sesj¹ Sposka krajów spoza UE i spoza Pro- tkania Stron protoko³u z Kioto oraz
toko³u z Kioto, tym bardziej ¿e UE warsztatów i seminariów tematyczodpowiedzialna jest za zaledwie nych. Bêdzie to konferencja niezwy14% œwiatowej emisji i nawet ca³- kle wa¿na dla przysz³oœci procesu
kowita redukcja emisji w UE nie zmian klimatycznych, bêdzie tam rozspowoduje zatrzymania zmian patrywana polityka w tym wzglêdem
klimatu, je¿eli nie w³¹czy siê do po roku 2012.
dzia³añ „reszty œwiata”.
Aldona Zyœk
ŒRODOWISKO 3 (339)/2007
Dziennikarska Agencja Wydawnicza
Nikt nie wie ile czasu trzeba, by globalne
ocieplenie klimatu doprowadzi³o do
najczarniejszego scenariusza
OCIEPLENIE JEST
NIEUNIKNIONE
W efekcie anomalii pogodowych
spowodowanych przez zmiany klimatu
(takich jak na przyk³ad huragany) co
roku ginie na œwiecie ok. 160 000 osób.
W ci¹gu zaledwie 50 lat jedna trzecia
wszystkich gatunków roœlin i zwierz¹t
mo¿e wygin¹æ. Jesteœmy ostatnim pokoleniem, które mo¿e po³o¿yæ temu kres.
Atmosfera Ziemi zbudowana jest
z pow³oki gazów, które zatrzymuj¹c
ciep³o pozwalaj¹ na podtrzymanie
¿ycia na ziemi. Jest to naturalny efekt
cieplarniany, bez którego nie by³oby
¿ycia na ziemi. Jednak¿e dzia³alnoœæ
cz³owieka przyczynia siê do nasilenia
tego efektu. Przez spalanie paliw kopalnych potrzebnych do produkcji
energii i transportu ludzie uwalniaj¹
do atmosfery miliardy ton dwutlenku
wêgla. Jest on g³ównym gazem cieplarnianym emitowanym w wyniku dzia³alnoœci cz³owieka. Zmiany w u¿ytkowaniu ziemi np. przez wycinanie lasów, tak¿e przyczyniaj¹ siê do uwalniania wiêkszych iloœci CO2 do œrodowiska. Na przyk³ad drzewa w sposób naturalny absorbuj¹ CO2, a kiedy s¹ wycinane, ca³y dwutlenek wêgla, który zatrzyma³y w ci¹gu ¿ycia, jest emitowany do atmosfery.
Ponadto przemys³ i inne ga³êzie
dzia³alnoœci ludzkiej zwiêkszaj¹ tak¿e
iloœci innych naturalnie wystêpuj¹cych
w atmosferze gazów, takich jak metan
(CH 4) pochodz¹cy z upraw ry¿u, hodowli zwierz¹t i odpadów fermentuj¹cych na wysypiskach oraz podtlenek
azotu (N2O) pochodz¹cy przede wszystkim z rolnictwa. Metan ma 21-krotnie
wiêkszy potencja³ ocieplania klimatu
ni¿ dwutlenek wêgla i przyczynia siê
globalnie w oko³o 18% do efektu cieplarnianego. Natomiast podtlenek azotu ma potencja³ ocieplania 310 razy
wiêkszy w porównaniu z dwutlenkiem
wêgla, ale emitowany jest w mniejszych
iloœciach i przyczynia siê w 6% do
efektu cieplarnianego.
Dziennikarska Agencja Wydawnicza
Gazy te nasilaj¹ efekt cieplarniany, zagêszczaj¹c naturaln¹ pow³okê
gazów w atmosferze i przyczyniaj¹c siê
do zatrzymywania wiêkszej iloœci ciep³a. W rezultacie temperatura roœnie, pozbawiaj¹c klimat równowagi.
Podczas gdy wiele gazów cieplarnianych wystêpuje w powietrzu naturalnie,
tempo, w jakim ludzie dodaj¹ je do atmosfery, dalece odbiega od naturalnego.
Oszacowano, ¿e obecna iloœæ CO2 w atmosferze jest o 30% wy¿sza ni¿ przed
rewolucj¹ przemys³ow¹, kiedy to na
wiêksz¹ skalê zaczêto spalanie paliw kopalnych. W wyniku dzia³alnoœci przemys³owej ludzie równie¿ tworz¹ nowe
gazy cieplarniane, jak HFC i PFC (zwi¹zki
z grupy hydrofluorowêglowodorów).
Chocia¿ s¹ jeszcze w¹tpliwoœci
co do skali zmian klimatycznych, istnieje powszechna zgoda co do tego, ¿e
ocieplenie o ok. 1,3°C jest nieuniknione ze wzglêdu na obecn¹ koncentracjê
dwutlenku wêgla w atmosferze. Musimy zatrzymaæ ocieplenie poni¿ej 2°C,
aby zapobiec najgorszemu scenariuszowi zmian klimatycznych.
Jeœli emisje gazów nie zostan¹ zatrzymane, zmiany zachodz¹ce w klimacie przez nastêpne 100 lat bêd¹ szybsze ni¿ dotychczas nam znane.
Istnieje du¿e prawdopodobieñstwo,
¿e mechanizm klimatycznego sprzê¿enia
zwrotnego przyniesie w rezultacie jeszcze
szybsze i nieodwracalne zmiany klimatu.
Zjawisko to polega na tym, ¿e gazy cieplarniane absorbuj¹ promienie odbite od
powierzchni Ziemi, co doprowadza do
wzrostu temperatury; efekty wtórne zwi¹zane ze zwiêkszon¹ iloœci¹ pary wodnej
w atmosferze mog¹ spowodowaæ zmianê w pokrywie chmur, zatrzymywanie
jeszcze wiêkszej iloœci ciep³a i w efekcie
dalsze zmiany klimatyczne. Nikt nie wie
ile czasu trzeba, by globalne ocieplenie
klimatu doprowadzi³o do tego najczarniejszego scenariusza.
Greenpeace
klimat
15 lutego 2007 r.
ek
koserwis
„ Jan Szyszko, minister œrodowiska, wzi¹³ udzia³ w konferencji
na temat roli energetyki odnawialnej w przeciwdzia³aniu
zmianom klimatu, która odby³a siê w Brukseli 29–31 stycznia br. Organizatorami konferencji by³a Prezydencja Niemiecka UE oraz Komisja Europejska i Europejskie Biuro Energii Odnawialnej (EREC). W trakcie spotkania minister Jan
Szyszko zaprezentowa³ referat
pt. „Energetyka Odnawialna:
Rola sekwestracji wêgla w
ochronie klimatu i bioró¿norodnoœci”. W swoim wyst¹pieniu
minister mówi³ o charakterystycznych dla Europy Œrodkowej lasach klimaksowych (czyste drzewostany bêd¹ce koñcow¹ form¹ ewolucji), podkreœlaj¹c ich olbrzymi¹ bioró¿norodnoœæ. Zwróci³ równie¿ uwagê, ¿e w tego rodzaju lasach
znajduj¹ siê du¿e pok³ady wêgla; dla przyk³adu: w 1 hektarze gleby znajduje siê 140 ton
wêgla, w 1 ha œció³ki leœnej –
25 ton, natomiast na jednym
hektarze roœlinnoœci – 160 ton
wêgla. Minister podkreœli³ œcis³e powi¹zania iloœci wêgla w
lasach klimaksowych z wystêpuj¹c¹ tam bioró¿norodnoœci¹.
Minister Szyszko wskaza³
zwiêkszanie akumulacji wêgla
w glebie i biomasie jako najlepszy sposób ochrony bioró¿norodnoœci lasów.
Znaczn¹ czêœæ wyst¹pienia minister Szyszko poœwiêci³ wykorzystaniu biomasy jako odnawialnego Ÿród³a energii. Stwierdzi³, ¿e jej wykorzystanie mo¿e
przyczyniæ siê do redukcji dwutlenku wêgla w atmosferze oraz
cd. na str. 17
ŒRODOWISKO 3 (339)/2007
7
klimat
15 lutego 2007 r.
ZRÓB COŒ DLA PLANETY
Zim¹ jest cieplej ni¿ dawniej,
wichury zdarzaj¹ siê czêœciej, nigdy nie
by³o tyle powodzi – to fakty czy mity?
Odk¹d w 1976 roku rozpoczêto regularne badania, odnotowuje siê co dekadê wzrost œredniej temperatury na œwiecie o 0,18°C. To nie jest ma³o. Rozmowy
o pogodzie przesta³y byæ banalne. Je¿eli szybko nie podejmiemy skutecznych
dzia³añ, skutki bêd¹ op³akane. Parlament
przygotowuje w tej sprawie raport maj¹cy zwróciæ uwagê opinii publicznej i decydentów na koniecznoœæ wiêkszej troski o przysz³oœæ planety.
– Rozmawiamy o tym jak ocaliæ planetê, ale faktycznie mówimy
o ocaleniu cywilizacji – powiedzia³ Lester Brown podczas
swej wizyty w Parlamencie Europejskim. Ten amerykañski
naukowiec, specjalista w dziedzinie ochrony œrodowiska. jest
autorem lub wspó³autorem blisko piêædziesiêciu ksi¹¿ek.
Osiemset milionów w³aœcicieli
samochodów na ca³ym œwiecie i
dwa miliardy osób ¿yj¹cych w
ubóstwie wspó³zawodnicz¹, jego
zdaniem, w walce o te same zasoby.
zawar³a w tym komunikacie m.in. i propozycje obni¿enia emisji gazów cieplarnianych o 20% do 2020 roku. Pozwoli³oby to, zdaniem ekspertów Komisji,
ograniczyæ wzrost temperatury do 2°C.
Dokument przypomina te¿, ¿e kraje wysoko rozwiniête, w tym pañstwa cz³onkowskie UE, odpowiedzialne s¹ za 75%
emisji gazów cieplarnianych. Komunikat Komisji, podobnie jak rezolucja
Nie czekaj na instytucje,
zrób coœ sam
Bezczynnoœæ kosztuje dro¿ej
ni¿ dzia³anie
Szereg badañ i opracowañ, takich
jak raport Sterna z paŸdziernika 2006,
jest poœwiêconych gospodarczym
aspektom zmian klimatycznych. Zwracaj¹ one uwagê przede wszystkim na
olbrzymi koszt zaniechania. Koszty s¹
oczywiœcie gospodarcze, ale te¿ ekologiczne i spo³eczne. To najbiedniejsi ponios¹ je jako pierwsi, zarówno w pañstwach wysoko rozwiniêtych jak i tych,
które wci¹¿ staraj¹ siê doci¹gn¹æ do
œredniej. Nicholas Stern stwierdza w
swoim raporcie, ¿e koszty przeciwdzia³ania zmianom klimatycznym mog¹
zamkn¹æ siê na poziomie 1% œwiatowego PKB, natomiast koszty zaniechania dzia³añ to straty rzêdu 5–20% œwiatowego PKB ka¿dego roku.
Parlamentu, stanowi g³os w debacie poprzedzaj¹cej szczyt pañstw cz³onkowskich maj¹cy siê odbyæ na wiosnê pod
niemieckim przewodnictwem.
…cele stawiajmy ambitne
Parlamentarna Komisja Œrodowiska przyjê³a wczoraj projekt stanowiska Parlamentu Europejskiego w sprawie planu dzia³añ UE przed³o¿onego
przez Komisjê Europejsk¹. Ca³y Parlament wypowie siê w tej sprawie na posiedzeniu plenarnym, które odbêdzie
siê od 12 do 15 lutego w Strasburgu.
Pos³owie ocenili, ¿e propozycje obni¿enia emisji gazów cieplarnianych o
20% do 2020 roku s¹ ma³o ambitne i
nie odpowiadaj¹ potrzebom. ParlamenDzia³ajmy szybko…
tarna komisja opowiada siê za podniesieniem poprzeczki do 30%.
10 stycznia Komisja Europejska
W programie prac legislacyjnych
przedstawi³a komunikat na temat ener- Parlamentu regularnie pojawia siê kwegii i zmian klimatycznych. Komisja stia przeciwdzia³ania zmianom klima-
8
tycznym. W maju 2006 pos³owie g³osowali w sprawie regulacji poœwiêconej emisji gazów fluorowych, emisji
wydzielanych przez systemy klimatyzacji, w lipcu tego samego roku podjêli inicjatywê w sprawie wp³ywu transportu lotniczego na zmiany klimatyczne, w grudniu wypowiedzieli siê w sprawie dokumentu „Europejska strategia
na rzecz zrównowa¿onej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii”, wzywaj¹c
pañstwa cz³onkowskie do przyjêcia na
wiosennym szczycie UE nowego planu konkretnych dzia³añ (miêdzy innymi w zakresie europejskiego
systemu handlu emisjami).
ŒRODOWISKO 3 (339)/2007
Codzienne ma³e gesty
ka¿dego z nas w zasadniczym stopniu mog¹ przyczyniæ siê do zmiany sytuacji.
Pamiêtajmy o segregacji odpadów, starajmy siê ich wytwarzaæ mniej. Plastikowa torebka jednorazowego u¿ycia,
która dostajemy w supermarkecie,
nie jest niezbêdna. Wy³¹czajmy
œwiat³o. Nie tylko w ³azience i w piwnicy. Jesteœmy przecie¿ otoczeni ró¿nokolorowymi diodami komputera, telewizora, radia w³¹czonymi bez przerwy. Prawie 45% energii, któr¹ zu¿ywaj¹ te aparaty, pobierane jest w czasie, gdy ich... nie u¿ywamy, bo pozostaj¹ one w stanie „czuwania”. £adowarki do telefonów komórkowych
umieszczone na sta³e w gniazdkach
elektrycznych poch³aniaj¹ 95% przep³ywaj¹cej przez nie energii, gdy niczego nie ³aduj¹. Nasze mieszkania s¹
czêsto przegrzane. A wystarczy obni¿yæ temperaturê o 1°C, ¿eby zaoszczêdziæ nawet 7% energii grzewczej. Obliczono, ¿e 30% energii zu¿ywanej w UE,
zaspokaja potrzeby gospodarstw domowych. To du¿o.
z
Co jeszcze mo¿emy zrobiæ? Ograniczyæ u¿ycie samochodu – spalenie
litra paliwa to emisja 2,5 kg CO2. Jeœli
ju¿ siê nim jedzie, jechaæ wolniej –
przekroczenie prêdkoœci 120 km na
godzinê oznacza zu¿ycie 30% paliwa
wiêcej ni¿ przy osiemdziesi¹tce.
Dziennikarska Agencja Wydawnicza