PSO Zajęcia komputerowe kl. 4-6 Sposoby osiągania celów
Transkrypt
PSO Zajęcia komputerowe kl. 4-6 Sposoby osiągania celów
PSO Zajęcia komputerowe kl. 4-6 Sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania Sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania zależą w dużej mierze przede wszystkim od właściwego doboru metod nauczania. Metody nauczania na lekcji wynikają ze specyfiki przedmiotu i mają na celu rozwijanie twórczej aktywności uczniów, zainteresowań wytworami współczesnej techniki i zdeterminować do rozwijania swoich umiejętności poznawczych. Ważne jest wykorzystanie takiego sposobu kierowania procesem nauczania - uczenia się, który pozwoli na jego dostosowywanie w zależności od sytuacji dydaktycznej i indywidualizacji pracy z uczniem zdolnym oraz uczniem mającym trudności w nauce. Mogą to być następujące metody: metody podające - polegające na podaniu gotowych treści uczniowi przez nauczyciela lub pracę ze źródłami informacji - pogadanka, wykład, opowiadanie, wygłoszenie referatu, dyskusja, praca z książką – ćwiczeniami, metody problemowe – to stworzenie sytuacji problemowej i poszukiwanie przez uczniów sposobu jej rozwiązania – burza mózgów, analiza SWOT, mapa myśli, drzewko decyzyjne, rozwiązywanie problemów w sposób twórczy, poszukiwanie, porządkowanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł metody eksponujące – polega na przyswajaniu określonej wiedzy poprzez ogląd – film, foliogramy, pokaz, metody praktyczne – praktyczne działanie uczniów – wykonywanie zadań, projektów, schematów, stosowanie zdobytej wiedzy w praktyce, samodzielne lub grupowe przygotowywanie przez uczniów niektórych tematów lekcyjnych Istotne znaczenie w nauczaniu zajęć technicznych ma metoda projektów, dzięki której uczniowie mają możliwość kształtowania umiejętności związanych z podejmowanych przez nie konkretnych działań. Pozwala na zrealizowanie zaplanowanego zadania w oparciu o określone, przyjęte założenia, plan realizacji. Najczęściej metodę projektu realizuje się w grupie w czasie przewidzianym poza ramami lekcji. Efekty pracy prezentowane są szerokiemu gronu odbiorcy, często poza klasą w atrakcyjny, zrozumiały dla wszystkich sposób. Program nauczania zajęć technicznych uwzględnia specjalne potrzeby edukacyjne (SPE) młodzieży zgodnie z rozporządzeniem MEN dotyczącym udzielania i organizowania pomocy psychologiczno– pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. W szczególności dotyczy to indywidualizacji procesu nauczania i wychowania. Poniżej opisano sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania z uwzględnieniem uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania w pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – uczniowie niepełnosprawni, z chorobami przewlekłymi oraz z ADHD Uczeń z SPE Uczeń z wadą słuchu lub wadami widzenia Sposoby osiągania celów – warunki zewnętrzne – zapewnienie prawidłowych warunków akustycznych – posadzenie w pierwszej ławce Uczeń z ADHD – oddalenie od okna (ograniczenie dekoncentracji) Uczeń z zespołem Aspergera Uczeń z niepełnosprawnością ruchową – unikanie nadmiaru bodźców dźwiękowych – zapewnienie ustawienia ławek ułatwiającego poruszanie się Sposoby osiągania celów – warunki edukacyjne – dostosowanie sposobu komunikowania się z uczniem (dobór odległości i natężenia głosu oraz koncentracji emisji na uczniu) – stosowanie dodatkowych środków dydaktycznych i technicznych – dostosowanie liczby bodźców związanych z procesem nauczania (uczeń z ADHD nie powinien mieć przy sobie zbyt wielu przedmiotów, dotyczy to także pomocy dydaktycznych) – unikanie małego dystansu od ucznia sprzyjającego pobudzeniu – unikanie procedur dydaktycznych stawiających nieadekwatne wymagania ruchowe Uczeń chory na cukrzycę Uczeń chory na epilepsję – umożliwianie dokonywania pomiaru poziomu cukru i przyjmowania insuliny – zapewnianie odpoczynku po przebytym ataku choroby lub w celu jego zapobieżenia – umożliwianie dokonywania pomiaru poziomu cukru i przyjmowania insuliny – zapewnianie odpoczynku po przebytym ataku choroby lub w celu jego zapobieżenia Sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania w pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – uczniowie z poważnymi zaburzeniami w komunikowaniu się, uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, uczniowie niedostosowani społecznie bądź zagrożeni niedostosowaniem społecznym oraz uczniowie wybitnie zdolni. Uczeń z SPE Uczniowie z poważnymi zaburzeniami w komunikowaniu się Uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (m.in. uczniowie z dysleksją, dysgrafią, dysortografią) Uczniowie niedostosowani społecznie i zagrożeni niedostosowaniem społecznym Uczniowie wybitnie zdolni Sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania – rozwijanie odpowiedniej dla sytuacji komunikacji z uczniem – stosowanie materiałów dydaktycznych dostosowanych do możliwości komunikacyjnych ucznia – dostosowanie sposobu oceniana ucznia – różnicowanie pisemnych i ustnych instrukcji – dostosowywanie wymagań edukacyjnych i sposobu oceniania do możliwości ucznia – w miarę konieczności wydłużanie czasu pracy – dostosowanie tematyki zajęć, słownictwa i metod pracy do możliwości intelektualnych i zasobu doświadczeń uczniów – akcentowanie treści programowych szczególnie użytecznych dla osobistego rozwoju uczniów – dążenie do utrzymywania odpowiedniego standardu komunikacji międzyludzkiej na zajęciach – wybór metod pracy uwzględniających uzdolnienia i zainteresowania uczniów – stymulowanie samodzielnej aktywności poznawczej – działanie na rzecz integracji w grupie lekcyjnej uczniów o znacznie zróżnicowanych uzdolnieniach, zainteresowaniach i temperamentach Opis założonych osiągnięć ucznia Najważniejszym celem nauczania i wychowania technicznego jest przygotowanie ucznia do świadomego uczestnictwa w cywilizacji technicznej i korzystania z jej zdobyczy. Współczesny człowiek porusza się wśród urządzeń, maszyn, narzędzi wykorzystując je w życiu codziennym. Ważne jest więc, aby w sposób świadomy i zgodny z przeznaczeniem umiał z nich korzystać. Drugim ważnym celem kształcenia jest wyrobienie w uczniu nawyku planowania i realizacji praktycznych działań podejmowanych przez niego. Treści nauczania podstawy programowej zostały napisane językiem wymagań, jakie uczeń powinien spełnić, aby dokonać oceny ich realizacji. Zostały zawarte w 5 głównych grupach: 1. Opisywanie techniki w bliższym i dalszym otoczeniu. 2. Opracowywanie koncepcji rozwiązań problemów technicznych. 3. Planowanie i realizacja praktycznych działań technicznych. 4. Sprawne i bezpieczne posługiwanie się sprzętem technicznym. 5. Wskazywanie rozwiązań problemów rozwoju środowiska technicznego. Niniejszy program nauczania wychowania technicznego realizuje podstawę programową z tego przedmiotu. Zawarte w nim treści pozwalają uczniowi zdobyć wiedzę i umiejętności w zakresie świadomego korzystania z różnych materiałów konstrukcyjnych. Świadomość ta polega na umiejętności określenia wad i zalet rozwiązań materiałowych i konstrukcyjnych w celu wyboru jak najlepszych rozwiązań. Materiały jakie 2 uczeń powinien poznać to: papier, materiały drzewne, tworzywa sztuczne. Wymagania stawiane w tym zakresie przed uczniem to poznanie ich właściwości w drodze badania i porównania oraz określenie możliwości ich wykorzystania. Obok tych wymagań ważna jest umiejętność zaplanowania pracy i właściwej organizacji miejsca pracy, jak również bezpiecznego posługiwania się podstawowymi narzędziami do obróbki poznanych materiałów. Kolejnym ważnym elementem edukacji technicznej ucznia jest umiejętność właściwej eksploatacji urządzeń technicznych z jego otoczenia z czym związane jest posługiwanie się instrukcją obsługi urządzeń. Uczeń wykształcony technicznie to uczeń odpowiedzialny za swoje otoczenie, za środowisko naturalne. Nieobce są mu więc zagadnienia ochrony środowiska: segregacja odpadów i ich ponowne wykorzystanie, racjonalne gospodarowanie surowcami wtórnymi. Uczeń czwartej klasy szkoły podstawowej zgodnie z Kodeksem ruchu drogowego może ubiegać się o otrzymanie karty rowerowej. Program zawiera więc te zagadnienia, które przygotowują go do bycia świadomym uczestnikiem ruchu drogowego jako pieszy, pasażer i rowerzysta. Kryteria oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia Na początku każdego roku szkolnego uczniowie i ich rodzice zostają zapoznani z przedmiotowymi zasadami oceniania na lekcjach zajęć technicznych. Przedmiotowe zasady oceniania opracowane przez nauczyciela zawierają: - zasady bieżącego oceniania uczniów warunki i zasady poprawiania oceny bieżącej zasady klasyfikowania śródrocznego i rocznego warunki i zasady uzyskania oceny wyższej niż przewidywana sposób informowania uczniów i ich rodziców o postępach w nauce wymagania na poszczególne oceny Założenia ogólne oceniania: - - obowiązuje ogólnie przyjęta skalaocen z plusami ”+” i minusami ”-”: oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców (prawnych opiekunów), na wniosek ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę, na wniosek ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne oraz inna dokumentacja dotycząca oceniania ucznia są udostępniane uczniowi lub jego rodzicom (prawnym opiekunom), na podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz niepublicznej poradni specjalistycznej wymagania edukacyjne z przedmiotu informatyka zostaną dostosowane do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom. Obszary aktywności oceniane na lekcjach zajęć technicznych: - aktywność na lekcjach prace wytwórcze wykonywane na lekcjach zadania dodatkowe odpowiedzi ustne testy zadania domowe przygotowanie uczniów do zajęć. Zasady oceniania: - na lekcjach zajęć technicznych oceniane są wyżej wymienione obszary; 3 - - - - ocena zależy od poziomu wymagań na dany stopień, sposobu rozwiązania, prezentacji rozwiązania, estetyki, systematyczności (wywiązanie się w terminie); uczeń ma obowiązek systematycznego i estetycznego prowadzenia zeszytu przedmiotowego, który również podlega ocenie; po długiej usprawiedliwionej nieobecności uczeń może być nieprzygotowany do lekcji; w ciągu półrocza uczeń ma prawo zgłoszenia 1 raz nieprzygotowanie do lekcji, bez podania powodu; za zgłoszony przed lekcją brak zeszytu lub materiałów uczeń otrzymuje „-„ za nie zgłoszony przed lekcją brak zeszytu lub materiałów uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną; sprawdziany (testy) będą zapowiadane z 2 – tygodniowym wyprzedzeniem i oceniane do 2 tygodni; czas trwania sprawdzianu (testu) wynosi 40 min. sprawdziany oceniane są na podstawie liczby uzyskanych punktów, według następujących zasad przeliczania: 100% + zad. dodatkowe ocena celująca 100% ‒ 91% ocena bardzo dobra 90% ‒ 75% ocena dobra 74% ‒ 51% ocena dostateczna 50% ‒ 35% ocena dopuszczająca mniej niż 35% ocena niedostateczna. prace pisemne z materiału bieżącego, obejmującego trzy ostatnie tematy lekcyjne, nie będą zapowiadane we wcześniejszym terminie, przy realizacji zadań oceniane będą: przedstawianie rozwiązań problemów w postaci planu działania, schematu umiejętność zarządzania informacją, umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji, przestrzeganie prawa i zasad współżycia umiejętność współpracy w grupie, dyscyplina pracy każdy uczeń ma prawo do otrzymania dodatkowych ocen, które może uzyskać biorąc udział w konkursach, wykonując i przygotowując referat na temat określony przez nauczyciela lub stworzy własny projekt pracy (po uzgodnieniu z nauczycielem). nieobecność na lekcji nie zwalnia ucznia od obowiązku sporządzenia zadania domowego oraz opanowania wiadomości i umiejętności Aktywność na lekcjach oraz jej brak zostaną ocenione następująco: - - - uczeń otrzymuje „+” z aktywności na lekcji za: właściwe i szybkie rozwiązanie bieżącego problemu, gotowość do wykonywania ćwiczeń i zadań zaleconych do wykonania w trakcie zajęć podejmowanie merytorycznej dyskusji szybkość i trafność spostrzeżeń trudnych do wykrycia, dodatkowe przygotowanie materiałów do lekcji wykazanie się szczególnymi wiadomościami lub umiejętnościami pomoc kolegom w przyswajaniu wiedzy i umiejętności technicznych wykonanie pomocy do pracowni inne uczeń otrzymuje „‒” za brak aktywności na lekcji gdy: zajmuje się na lekcji czynnościami nie związanymi z realizowanym tematem wykazuje brak oczywistych umiejętności, niszczy prace kolegów nie przestrzega regulaminu pracowni inne sposób przeliczenia „+” i „‒” na oceny: „bdb”za +, +, +, + „db”za +, +, +, ‒ „dst” za +, +, ‒, ‒ 4 „dps” za +, ‒, ‒, ‒ „nast” za ‒, ‒, ‒, ‒ Ocena uczniów z zaleceniami poradni psychologiczno-pedagogicznej. - - nauczyciel obniża wymagania w zakresie wiedzy i umiejętności w stosunku do ucznia, u którego stwierdzono deficyty rozwojowe i choroby uniemożliwiające sprostanie wymaganiom programowym, potwierdzone orzeczeniem poradni psychologiczno-pedagogicznej lub opinią lekarza specjalisty. w ocenianiu uczniów z dysfunkcjami uwzględnione zostają zalecenia poradni: wydłużenie czasu wykonywania ćwiczeń praktycznych, możliwość rozbicia ćwiczeń złożonych na prostsze i ocenienie ich wykonania etapami, konieczność odczytania poleceń otrzymywanych przez innych uczniów w formie pisemnej, branie pod uwagę poprawności merytorycznej wykonanego ćwiczenia, a nie jego walorów estetycznych, możliwość (za zgodą ucznia) zamiany pracy pisemnej na odpowiedź ustną (praca klasowa lub sprawdzian), podczas odpowiedzi ustnych zadawanie większej ilości prostych pytań zamiast jednego złożonego, obniżenie wymagań dotyczących estetyki zeszytu przedmiotowego, możliwość udzielenia pomocy w przygotowaniu pracy dodatkowej Warunki i zasady poprawiania oceny bieżącej. - - - sprawdziany praktyczne są obowiązkowe uczeń, który nie był obecny na sprawdzianie z przyczyn usprawiedliwionych pisze go w terminie ustalonym z nauczycielem, ale nie później, niż 2 tygodnie po powrocie do szkoły udowodniona ucieczka ze sprawdzianu powoduje wystawienie oceny niedostatecznej, którą uczeń może poprawić w trybie przewidzianym poniżej niedostateczna ocena uzyskana ze sprawdzianu może być przez ucznia poprawiona w terminie i na zasadach ustalonych wcześniej z nauczycielem, jednak nie później, jak 2 tygodnie po oddanym sprawdzianie poprawa sprawdzianów jest dobrowolna uczeńmaprawodojednokrotnejpróbypoprawienia każdej oceny bieżącej poprawionaocenaodnotowanajestwdziennikuobokpoprawianej,oddzielonaodniejznakiem/,przyczym uznaje sięwyższą ocenę za ocenę ostateczną. poprawa odbywa się poza lekcją – na dużej przerwie lub podczas zajęć kółka technicznego, konsultacji uczeń ma prawo poprawy ocen z odpowiedzi, prac pisemnychi innych na jego prośbę w porozumieniu z nauczycielem w terminie jednego tygodnia od jej uzyskania uczeń ma obowiązek wykonanie i ocenienia każdej pracy wykonanej na lekcjach, podczas jego nieobecności, w terminie ustalonym z nauczycielem, ale nie później, niż 2 tygodnie po powrocie do szkoły i na zasadach ustalonych przez nauczyciela wprzypadkukłopotówuczniaznauką nauczyciel wraz z uczniem opracowuje plan działań umożliwiający uczniowi uzupełnienie braków poprzez: ustalenie indywidualnych konsultacji zorganizowanie pomocy koleżeńskiej ustalenie terminu zaliczenia poszczególnych działów materiału i prac. Zasady klasyfikowania śródrocznego i rocznego. - - oceny śródroczne i roczne ustala się w oparciu o oceny bieżące przy czym oceny ze sprawdzianów mają decydujący wpływ na ocenę końcową. uczniowie i ich rodzice (prawni opiekunowie) na 14 dni przed śródrocznym i rocznym posiedzeniem rady pedagogicznej klasyfikującej informowani są przez nauczyciela o przewidywanych dla niego śródrocznych i rocznych ocenach klasyfikacyjnych z informatyki informacja o przewidywanych ocenach następuje poprzez zapisanie ich z tyłu zeszytu przedmiotowego i potwierdzenie podpisem rodziców (prawnych opiekunów) przewidywana ocena zostaje zapisana w dzienniku z zaznaczeniem daty jej wpisania 5 - ocena klasyfikacyjna śródroczna i rocznaz techniki zostaje wpisana do dziennika na 3 dni przed konferencją klasyfikacyjną; ocena klasyfikacyjna nie może być niższa od przewidywanej uczeń, który otrzymał ocenę śródroczną niedostateczną zobowiązany jest do uzupełnienia braków z zakresu pierwszego półrocza w terminie wyznaczonym przez nauczyciela w ciągu pierwszego tygodnia po feriach zimowych Warunki i zasady uzyskania oceny klasyfikacyjnej wyższej niż przewidywana. - - uczeń może uzyskać z informatyki wyższą od przewidywanej ocenę roczną, jeśli: do 3 dni od uzyskania informacji o przewidywanej rocznej ocenie klasyfikacyjnej zgłosi sam lub jego rodzice (prawni opiekunowie) pisemną prośbę do nauczyciela o umożliwienie podniesienia przewidywanej oceny, następnego roboczego dnia od złożenia prośby ustali wraz z nauczycielem: formę poprawy przewidywanej oceny klasyfikacyjnej i jej termin, wykonaustalone zadania na zasadach i w terminie określonymprzez nauczyciela, nie później jednak niżna 3 dni przed klasyfikacją końcową. nauczyciel w formie pisemnej powiadamia ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) o formie i terminie poprawy przewidywanej rocznej oceny klasyfikacyjnej niedotrzymanie przez ucznia wyżej określonych warunków powoduje ustalenie oceny końcowej takiej, jak przewidywana Sposoby informowania rodziców. - - - nauczyciel informujerodziców (prawnych opiekunów)oczynionychprzezuczniapostępach(lubichbraku)poprzez wpis oceny z tyłu zeszytu przedmiotowegooraz podczaskonsultacji i zebrań okresowych dla rodziców -wgharmonogramu ustalanego corocznie w terminarzu dla rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel na bieżąco wpisuje do zeszytu przedmiotowego uzyskiwane oceny cząstkowe z datą i adnotacją czego dotyczą; rodzice podpisują ocenę w przypadku kłopotów ucznia z nauką nauczyciel poprzez wychowawcę klasy zaprasza rodziców (prawnych opiekunów) na konsultacje i przedstawia problem uczniowie i ich rodzice (prawni opiekunowie) na 14 dni przed śródrocznym i rocznym posiedzeniem rady pedagogicznej klasyfikującej informowani są przez nauczyciela o przewidywanych dla niego śródrocznych i rocznych ocenach klasyfikacyjnych z techniki informacja o przewidywanych ocenach następuje poprzez zapisanie ich z tyłu zeszytu przedmiotowego i potwierdzenie podpisem rodziców (prawnych opiekunów) Ogólne wymagania na poszczególne oceny: ocenę celującą uczeń otrzymuje, gdy: - biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w sytuacjach praktycznych wiedzą znacznie wykracza poza program nauczania osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych systematycznie korzysta z wielu źródeł informacji twórczo rozwija własne uzdolnienia śledzi najnowsze osiągnięcia nauki i techniki swoje uzdolnienia racjonalnie wykorzystuje na każdych zajęciach stosuje rozwiązania nietypowe, racjonalizatorskie biegle i właściwie posługuje się urządzeniami w najbliższym otoczeniu wykonuje dokumentację ciekawych rozwiązań technicznych ocenę bardzo dobrą uczeń otrzymuje, gdy: - opanował pełny zakres wiedzy określonej w planie wynikowym rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne prezentuje wzorowe cechy i postawy podczas zajęć 6 - potrafi współdziałać w grupie podczas realizacji zadań zespołowych ambitnierealizuje zadania indywidualne bardzo chętnie i często prezentuje swoje zainteresowania techniczne jest świadomy zasad bhp podczas pracy poprawnie rozpoznaje materiały, określa ich cechy sprawnie posługuje się narzędziami i przyborami cechuje się systematycznością, konsekwencją działania systematycznie korzysta z różnych źródeł informacji systematycznie, poprawnie i estetycznie prowadzi dokumentację właściwie posługuje się urządzeniami w najbliższym otoczeniu bierze udział w konkursach przedmiotowych ocenę dobrą uczeń otrzymuje, gdy: - nie opanował w pełni zakresu wiedzy określonej w planie wynikowym rozwiązuje samodzielnie zadania teoretyczne wykorzystuje czas zaplanowany przez nauczyciela sporadycznie prezentuje swoje zainteresowania techniczne zna i stosuje zasady bhp poprawnie rozpoznaje materiały, określa ich cechy poprawnie posługuje się narzędziami i przyborami właściwie posługuje się urządzeniami w najbliższym otoczeniu czasami korzysta z różnych źródeł informacji systematycznie i poprawnie prowadzi dokumentację ocenę dostateczną uczeń otrzymuje, gdy: - opanował minimum zakresu wiedzy określonej w planie wynikowym rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności poprawnie posługuje się przyrządami i narzędziami poprawnie rozpoznaje materiały, określa ich podstawowe cechy stosuje zasady organizacji i bezpieczeństwa pracy mało efektywnie wykorzystuje czas pracy rzadko korzysta z różnych źródeł informacji systematycznie prowadzi dokumentacje, jednak nie zawsze poprawnie ocenę poduszczającą uczeń otrzymuje, gdy: - ma braki w opanowaniu minimum wiedzy określonej w planie wynikowym rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności posługuje się prostymi przyrządami i narzędziami w nieznacznym stopniu potrafi posługiwać się urządzeniami z najbliższego otoczenia posługuje się urządzeniami w najbliższym otoczeniu wykazuje trudności w organizowaniu pracy, wymaga kierowania nie korzysta z żadnych źródeł informacji prowadzi dokumentację niesystematycznie i niestarannie ocenę niedostateczną uczeń otrzymuje, gdy: - nie opanował minimum wiedzy określonej w planie wynikowym nie jest w stanie rozwiązać podstawowych zadań nieumiejętnie używa prostych narzędzi i przyborów posługuje się niektórymi urządzeniami w najbliższym otoczeniu nie potrafi organizować pracy jest niesamodzielny nie korzysta z żadnych źródeł informacji nie prowadzi dokumentacji 7