pobierz artykuł - PTE Kraków - Polskie Towarzystwo Ekonomiczne

Zeszyty
Naukowe nr 13
Kraków 2012
POLSKIE TOWARZYSTWO EKONOMICZNE
Konrad Stępień
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Polityka rachunkowości
jako instrument kreowania
wizerunku przedsiębiorstwa
w okresie kryzysu gospodarczego
1. Wprowadzenie
Stan aktywności gospodarczej w poszczególnych krajach ulega nieustannym
i cyklicznym wahaniom. Co jakiś czas okres ożywienia gospodarczego, prowadzący do rozkwitu gospodarki, ustępuje miejsca spowolnieniu gospodarczemu,
spadkowi koniunktury, który w skrajnych przypadkach może przeobrazić się
w kryzys gospodarczy. Warto jednakże zauważyć, że kryzys gospodarczy rozprzestrzenia się etapowo, a jego wpływ jest niejednakowy na różne branże gospodarki. W pierwszej kolejności kryzys gospodarczy skutkuje bankructwem instytucji finansowych, a ostatecznie doprowadza do upadłości wielu przedsiębiorstw
i utraty miejsc pracy przez wiele grup społecznych.
W okresie kryzysu gospodarczego podmioty gospodarcze muszą liczyć się
z nagłym spadkiem sprzedaży nabytych towarów, wytwarzanych produktów czy
świadczonych usług. Spadek ten wywołany jest zazwyczaj załamaniem popytu
i ostrożnością konsumentów. Ograniczenie sprzedaży towarów, produktów
i usług przekłada się z kolei na spadek przychodów i wpływów ze sprzedaży,
doprowadzając do obniżenia planowanych zysków, a nawet pojawienia się ujemnych wyników finansowych (strat). Często pojawiają się problemy z płynnością
finansową, a sytuacja finansowa przedsiębiorstw znacznie się pogarsza. Z tego
też powodu w czasie kryzysu gospodarczego podmioty koncentrują się nie tyle na
290
Konrad Stępień
osiąganiu wysokich zysków, ile na przetrwaniu. Zapewnienie istnienia przedsiębiorstwa staje się priorytetem dla większości kadr zarządzających.
W czasie kryzysu gospodarczego uwidacznia się również problem „upiększania” wizerunku przedsiębiorstwa i manipulowania wynikiem finansowym
w sprawozdaniu finansowym. Niektóre podmioty gospodarcze, chcąc pozyskać
nowe źródła finansowania, nowych inwestorów i kredytodawców, pokazują
w swych sprawozdaniach finansowych lepszą sytuację finansową od tej w rzeczywistości. Wykorzystują w tym celu podstawowe narzędzie kształtowania
wizerunku przedsiębiorstwa, jakim jest polityka rachunkowości.
Celem niniejszego opracowania jest pokazanie, jak polityka rachunkowości
oddziałuje na obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
2. Rola polityki rachunkowości w kształtowaniu obrazu
sytuacji finansowej przedsiębiorstwa
Polityka rachunkowości przedsiębiorstwa jest w literaturze w różny sposób
definiowana. Przykładowo w literaturze anglojęzycznej czy też w polskiej ustawie o rachunkowości stosuje się określenie „polityka rachunkowości”, podczas
gdy w literaturze niemieckojęzycznej używa się terminu „polityka bilansowa”.
Jedni autorzy traktują te pojęcia zamiennie, z kolei inni dopatrują się rozbieżności między nimi. Słusznie zauważa T. Cebrowska, że „dyskusja nad tożsamością
i rozbieżnościami tych określeń jest stosunkowo bogata i choć ważna z teoretycznego punktu widzenia, to dla praktyki nie ma większego znaczenia” [Rachunkowość finansowa i podatkowa 2006, s. 225].
Zdaniem A. Jarugowej „polityka rachunkowości to zastosowanie przez zarząd
przedsiębiorstwa w sporządzaniu sprawozdań finansowych specyficznych zasad,
konwencji, reguł i praktyk dobranych odpowiednio do odwzorowania jego rzeczywistej pozycji finansowej, dochodowej i dokonań (…). Jeżeli prawo czy standardy przewidują alternatywne zasady, to ujawnia się zastosowaną politykę polegającą na wyborze między przewidzianymi przez prawo bilansowe zasadami”
[Jarugowa i Walińska 1997, s. 23–24].
Z kolei E. Walińska pisze, że „polityka rachunkowości obejmuje zasady,
metody i procedury, przyjęte przez kierownictwo przedsiębiorstwa przy sporządzaniu i prezentacji sprawozdań finansowych, a jej wybór jest prawem podmiotu
gospodarczego, zagwarantowanym przepisami prawa bilansowego i zwyczajem”
[Rachunkowość finansowa… 2010, s. 390].
Według E.A. Hendriksena i M.F. van Bredy [2002, s. 250] „polityka rachunkowości jest zbiorem standardów rachunkowości, opinii, interpretacji, reguł oraz
Polityka rachunkowości jako instrument...
291
przepisów wykorzystywanych przez przedsiębiorstwa w ich sprawozdawczości
finansowej. Polityka konkretnego przedsiębiorstwa obejmuje sposoby stosowania
tych spośród zasad, które w ocenie kierownictwa jednostki są najbardziej odpowiednie w danych okolicznościach do przedstawienia rzetelnego obrazu pozycji
finansowej, zmian pozycji finansowej oraz rezultatów operacji w zgodzie z ogólnie akceptowanymi zasadami rachunkowości, które wobec tego zostały przyjęte
do celów przygotowania sprawozdań finansowych”.
W myśl ustawy o rachunkowości przez przyjęte zasady (politykę) rachunkowości rozumie się „wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą [o rachunkowości], w tym także określone w MSR, zapewniające
wymaganą jakość sprawozdań finansowych” (art. 3, ust. 1, pkt 11). „Określając
zasady (politykę) rachunkowości, należy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej
oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności” (art. 8,
ust. 1).
Natomiast analizując zapisy międzynarodowych standardów rachunkowości,
można zauważyć, że do 30 czerwca 1998 r. polityka rachunkowości była definiowana w MSR 1 jako „zasady, reguły, metody, uzgodnienia umowne i procedury
przyjęte przez kierownictwo przedsiębiorstwa przy opracowywaniu i prezentacji sprawozdań finansowych”. Jednakże od 1 lipca 1998 r. zmieniony MSR 1
nie zawiera wspomnianej definicji. Miejsce „polityki rachunkowości” zastąpiły
„zasady rachunkowości”. Kolejne zmiany MSR spowodowały, że w 2004 r. zmieniony został MSR 8, którego aktualna nazwa brzmi: Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów. Zgodnie z tym
standardem „polityka rachunkowości to konkretne prawidła, metody, konwencje,
reguły i praktyki przyjęte przez jednostkę gospodarczą przy sporządzaniu i prezentacji sprawozdań finansowych” [Rachunkowość w teorii… 2007, s. 295; Sprawozdawczość… 2007, s. 547–548].
Jak wynika z powyżej przytoczonych definicji, polityka rachunkowości przedsiębiorstwa jest ściśle powiązana z zasadami rachunkowości. Jednakże trzeba
mieć na uwadze, że polityka rachunkowości jest pojęciem związanym ze swego
rodzaju alternatywą stosowania zasad rachunkowości, z możliwością wyboru
zasad rachunkowości przez przedsiębiorstwo spośród wielu zasad rachunkowości, do których prawo, a zarazem obowiązek wyboru wyznaczają przepisy prawa
bilansowego. A zatem pojęcie zasad rachunkowości jest określeniem znacznie
szerszym, gdyż obejmuje także te zasady, które jednostka musi bezwzględnie
stosować i w wypadku których nie ma żadnej możliwości wyboru.
Analizując powyższe definicje polityki rachunkowości, warto zauważyć, że
przyznana podmiotom gospodarczym swoboda w doborze odpowiednich zasad
rachunkowości ma istotny cel. Tym zasadniczym celem jest zapewnienie odpo-
292
Konrad Stępień
wiedniej jakości sprawozdań finansowych, czyli innymi słowy przedstawienie
rzetelnego obrazu pozycji finansowej przedsiębiorstwa po to, aby te sprawozdania finansowe były użyteczne dla ich odbiorców, użytkowników. Jak zaznacza
E. Walińska, zadaniem polityki rachunkowości jest odwzorowanie w sposób true
and fair dokonań podmiotu i jego sytuacji finansowej [Rachunkowość finansowa… 2010, s. 391–392].
Warto zaznaczyć, że prawo bilansowe wyznacza jedynie ramy, ogólny kształt
rachunkowości przedsiębiorstw. Nie uwzględnia jednak szczegółowo ich specyfiki działania. Z racji tego, że podmioty gospodarcze prowadzą zróżnicowaną
działalność oraz funkcjonują w różnych warunkach, prawo bilansowe nie może
stworzyć idealnego modelu, swego rodzaju wzorca rachunkowości dla każdego
podmiotu gospodarczego. Z tego też względu dopuszczono, aby to właśnie kierownictwo przedsiębiorstwa, uwzględniając specyfikę jego działalności, tak
dobrało zasady rachunkowości spośród wielu dopuszczonych prawem, aby jak
najlepiej, najwierniej i najrzetelniej przedstawić pozycję przedsiębiorstwa w sprawozdaniu finansowym. A zatem to kierownictwo przedsiębiorstwa decyduje
o wyborze rozwiązań, które w ostateczności składają się na jego politykę rachunkowości, przy czym kryterium wyboru jest uzyskanie pożądanego obrazu firmy
[Rachunkowość w teorii… 2007, s. 296]. Biorąc powyższe pod uwagę, można
stwierdzić, że polityka rachunkowości jest swoistym instrumentem kreowania
wizerunku przedsiębiorstwa.
Z uwagi na fakt, że polityka rachunkowości tworzy obraz przedsiębiorstwa
w sprawozdaniu finansowym, przepisy prawa bilansowego nakazują, by przyjęte
zasady (politykę) rachunkowości stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych,
wyceny aktywów i pasywów, w tym także dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby za kolejne lata wynikające z nich informacje były
porównywalne [Ustawa… art. 5, ust. 1]. Ponadto począwszy od 1 stycznia 2002 r.
jednostki gospodarcze powinny posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nie zasady (politykę) rachunkowości, a w szczególności dotyczące (art. 10, ust. 1):
1)określenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych,
2)metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego,
3)sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Dokumentację przyjętych zasad rachunkowości ustala i aktualizuje kierownik
jednostki gospodarczej (art. 10, ust. 2). Okres jej przechowywania nie może być
krótszy niż 5 lat od upływu jej ważności (art. 74, ust. 2, pkt 5).
Polityka rachunkowości jako instrument...
293
Ponieważ polityka rachunkowości determinuje kształt sprawozdania finansowego, a przez to i obraz sytuacji przedsiębiorstwa, jej prezentacja powinna być
integralną częścią sprawozdania finansowego. Z tego też względu przepisy prawa
bilansowego nakazują prezentowanie we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny i sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia
jednostce prawo wyboru, oraz przedstawienie przyczyn i skutków ich ewentualnych zmian w stosunku do roku poprzedniego (art. 48, ust. 1, pkt 1). Wprowadzenie obowiązku omówienia przyjętych zasad (polityki) rachunkowości jednostki
przed pozostałymi elementami sprawozdania finansowego pozwala jego użytkownikom zorientować się, jakie rozwiązania zostały wybrane przez kierownika
jednostki, zanim zaczną oni czytanie pozostałych elementów sprawozdania. Opis
polityki rachunkowości stanowi specyficzną legendę ułatwiającą, a nierzadko
w ogóle umożliwiającą właściwe odczytanie treści zawartych w sprawozdaniu
finansowym [Sprawozdawczość… 2007, s. 553].
Dopuszczalność dokonywania wyboru zasad rachunkowości przez kierownictwo jednostki gospodarczej ma na celu zapewnienie wiernego i rzetelnego
wizerunku pozycji finansowej przedsiębiorstwa prezentowanego w sprawozdaniu finansowym, z uwzględnieniem specyfiki jego działalności. Jednakże paradoksalnie stwarza także możliwość kreowania obrazu przedsiębiorstwa, jego
upiększania, a w skrajnych przypadkach swoistego przekłamania, zaciemniania
czy też fałszowania tego wizerunku. Problem ten uwidacznia się w szczególności w okresie kryzysu gospodarczego, kiedy sytuacja finansowa przedsiębiorstw
znacznie się pogarsza.
Kierownictwo przedsiębiorstwa, oceniane przez pryzmat sprawozdań finansowych, może wykorzystywać politykę rachunkowości przedsiębiorstwa do własnych celów. Przykładowo może mieć tendencję do [Rachunkowość finansowa
i podatkowa 2006, s. 227]:
1)stwarzania zbyt pozytywnego obrazu przedsiębiorstwa, przez co:
– wierzyciele będą się skłaniać do utrzymania i podwyższania gotowości kredytowej,
– akcjonariusze będą zachęcani do nabycia nowych akcji lub powstrzymywania się od wyprzedaży posiadanych akcji,
– pracownicy będą przekonani o pewności pracy,
– klienci będą ufać w nieprzerwaną realizację umów;
2)tworzenia zbyt negatywnego obrazu przedsiębiorstwa, przez co:
– wierzyciele będą gotowi do wydłużania terminów spłaty pożyczek i kredytów oraz umarzania części odsetek, chcąc odzyskać pożyczony kapitał,
294
Konrad Stępień
– akcjonariusze nie będą żądać wypłacania dywidendy, w wyniku czego zysk
posłuży do zwiększenia finansowego zasilenia w spółce (mogą jednak stracić
ufność w kompetencje zarządu),
– klienci mogą odnieść wrażenie, że nie płacą zbyt wygórowanych cen, skoro
zyski przedsiębiorstwa są nikłe,
– Skarb Państwa może być przekonany, że przedsiębiorstwo nie osiąga wyników, od których należałoby płacić podatek.
Oczywiście trzeba mieć na uwadze, że polityka rachunkowości kończy się
tam, gdzie przekraczane są granice legalności, a zaczyna się kłamstwo i fałszerstwo. Mówi się wówczas o tzw. matactwach bilansowych [Rachunkowość finansowa i podatkowa 2006, s. 228]. Jeżeli natomiast kreatywne działania w zakresie
kształtowania polityki rachunkowości mieszczą się w ramach obowiązującego
prawa, to takie działania należy oceniać jak najbardziej pozytywnie. Świadome
wykorzystanie narzędzi polityki rachunkowości ma bowiem za zadanie pokazanie sytuacji przedsiębiorstwa w najlepszy sposób, od najlepszej strony odzwierciedlający jednak rzeczywistość gospodarczą.
3. Narzędzia polityki rachunkowości
Polityka rachunkowości oddziałuje na obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, wykorzystując do tego różne rodzaje narzędzi, nazywanych również
instrumentami polityki rachunkowości. Narzędzia te z uwagi na ich rodzaj można
podzielić na [Sawicki 1997, s. 177–178]:
– instrumenty czasowej polityki rachunkowości,
– instrumenty materialnej polityki rachunkowości,
– instrumenty formalnej polityki rachunkowości.
Instrumenty czasowej polityki rachunkowości dotyczą prawa wyboru: dnia
bilansowego, okresu oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć, terminu
przedłożenia, zatwierdzenia, a także opublikowania rocznego sprawozdania
finansowego.
Z kolei instrumenty materialnej polityki rachunkowości związane są z wyborem metod wyceny zasobów przedsiębiorstwa i bezpośrednio oddziałują na
wielkość pozycji aktywów i pasywów, przychodów i kosztów, a w konsekwencji i wyniku finansowego przedsiębiorstwa. Obejmują one dwie grupy środków
oddziaływania [Rachunkowość finansowa i podatkowa 2006, s. 228–229]:
– częściowo na świadomie przyznane przez ustawodawcę prawa wyboru ustalania wartości i wyceny (np. wybór metody amortyzowania środków trwałych
czy wartości niematerialnych i prawnych, wybór metody rozchodu zapasów),
Polityka rachunkowości jako instrument...
295
– częściowo na bezwarunkowo konieczny zakres swobodnego uznania i prognozy, tzw. pola swobodnego działania (np. decyzja o utworzeniu rezerwy na
grożące jednostce straty lub odpisu aktualizującego wartość aktywów, algorytm
obliczania tej rezerwy czy odpisu aktualizującego).
Natomiast instrumenty formalnej polityki rachunkowości obejmują prawa
wyboru: sposobu prezentacji danych liczbowych w sprawozdaniu finansowym,
szczegółowości poszczególnych pozycji sprawozdania, wariantu rachunku
zysków i strat, wariantu rachunku przepływów pieniężnych, podziału zysku itp.
Największą jednak siłę i zakres oddziaływania na sytuację finansową przedsiębiorstwa mają instrumenty materialnej polityki rachunkowości. To one bezpośrednio wpływają na wartość aktywów i pasywów oraz na wysokość wyniku
finansowego przedsiębiorstwa.
4. Rola biegłego rewidenta w badaniu polityki
rachunkowości
Problem manipulowania wizerunkiem przedsiębiorstwa przez wykorzystanie
polityki rachunkowości istnieje i nabiera znaczenia zwłaszcza w czasie kryzysu
gospodarczego, gdy sytuacja przedsiębiorstw się pogarsza. Warto jednak zastanowić się, w jaki sposób można zapobiegać tym patologicznym zachowaniom.
Jednym ze sposobów eliminowania takich działań może być wprowadzenie
ograniczonej ilości dopuszczalnych prawem rozwiązań związanych z wyborem
zasad rachunkowości. Jednakże takie działania zaprzeczają sensowi istnienia
polityki rachunkowości. Wydaje się, że manipulacja zasadami (polityką) rachunkowości może być w miarę skutecznie ograniczana poprzez rzetelne badanie
sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta.
Począwszy od 1 stycznia 2009 r. ustawa o rachunkowości (art. 65) rozszerzyła
cel i zakres badania sprawozdania finansowego, wskazując, że biegły rewident
ma zbadać, czy sprawozdanie to jest zgodne z zastosowanymi zasadami (polityką) rachunkowości oraz czy rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową
i finansową, jak też wynik finansowy badanej jednostki. W świetle tego przepisu badanie polityki rachunkowości stało się istotnym elementem całego badania
przeprowadzanego przez biegłego rewidenta.
Zadaniem biegłego rewidenta w ramach przeprowadzanego badania polityki
rachunkowości przedsiębiorstwa jest wnikliwe rozpoznanie wybranych przez jednostkę zasad rachunkowości, stwierdzenie ich zgodności z prawem bilansowym
(ustawą o rachunkowości, MSSF), jak również zweryfikowanie, czy podmiot stosuje się w sposób ciągły do wybranych zasad.
296
Konrad Stępień
Z badaniem polityki rachunkowości są jednak związane pewne dylematy. Największy z nich dotyczy tego, czy biegły rewident ma oceniać celowość i zasadność wybranych przez jednostkę rozwiązań w ramach przyjętej polityki rachunkowości. Zdaniem K. Sawickiego biegły rewident nie powinien kwestionować
wybranych przez badaną jednostkę instrumentów polityki rachunkowości, jeżeli
nie są one sprzeczne z obowiązującymi przepisami. Poza tym biegły powinien
wyrażać swoje poglądy dotyczące polityki rachunkowości tylko w szczególnych
przypadkach, a do oceny celowości przyjętych rozwiązań nie jest zobowiązany
[Sawicki 1997, s. 133–134].
Zdaniem innych autorów ocena zasadności wyboru instrumentów polityki
rachunkowości jest kwestią otwartą, niemniej w pewnych sytuacjach prawa
wyboru są ograniczane warunkami, w jakich mogą być wykorzystywane. Dlatego też uznaje się, że biegły rewident powinien ocenić zasadność stosowania
danych rozwiązań w konkretnej sytuacji przedsiębiorstwa [Cebrowska 2001].
5. Zakończenie
Podmioty gospodarcze prowadzą zróżnicowaną działalność gospodarczą oraz
funkcjonują w różnych warunkach. Dlatego też prawo bilansowe nie może stworzyć idealnego modelu, swego rodzaju wzorca rachunkowości dla każdego podmiotu gospodarczego.
Prawo bilansowe, określając zasady rachunkowości przedsiębiorstw, wyznacza
jedynie ramy, ogólny kształt rachunkowości. Z tego też względu dopuszczono, aby
to właśnie kierownictwo przedsiębiorstwa, uwzględniając specyfikę działalności
przedsiębiorstwa, dobrało zasady rachunkowości spośród wielu dopuszczonych
prawem, aby jak najlepiej, najwierniej i najrzetelniej przedstawić obraz sytuacji
finansowej przedsiębiorstwa w sprawozdaniu finansowym. A zatem to kierownictwo przedsiębiorstwa decyduje o wyborze rozwiązań, które w ostateczności
składają się na jego politykę rachunkowości. Jednakże ta dopuszczalność dokonywania wyboru zasad rachunkowości paradoksalnie stwarza także możliwość kreowania obrazu przedsiębiorstwa, jego upiększania, a w skrajnych przypadkach
swoistego przekłamania, zaciemniania czy też fałszowania tego wizerunku.
Sposobem eliminowania takich patologicznych działań może być ograniczenie
ilości dopuszczalnych prawem rozwiązań dotyczących wyboru zasad rachunkowości, co w zasadzie zaprzecza sensowi istnienia polityki rachunkowości.
Wydaje się, że w miarę skutecznym rozwiązaniem może okazać się zlecenie
biegłemu rewidentowi zbadania i oceny przyjętej polityki rachunkowości przedsiębiorstwa w trakcie badania sprawozdania finansowego, ostateczny jednak efekt
Polityka rachunkowości jako instrument...
297
zależeć będzie od rzetelności przeprowadzanego badania sprawozdania finansowego.
Literatura
Cebrowska T. [2001], Badanie polityki rachunkowości – nowe wyzwanie dla audytora
[w:] Rewizja sprawozdań finansowych a rozwój podmiotów gospodarczych, Referaty
i komunikaty na II Doroczną Konferencję Auditingu, Jachranka k. Warszawy, 22–24
listopada 2001 r., KIBR, Warszawa.
Hendriksen E.A., van Breda M.F. [2002], Teoria rachunkowości, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa.
Jarugowa A., Walińska E. [1997], Roczne sprawozdania finansowe – ujęcie księgowe
a podatkowe, ODDK, Gdańsk.
Rachunkowość finansowa – ujęcie sprawozdawcze i ewidencyjne [2010], red. E. Walińska, Wolters Kluwer, Warszawa.
Rachunkowość finansowa i podatkowa [2006], red. T. Cebrowska, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa.
Rachunkowość w teorii i praktyce. Rachunkowość finansowa [2007], red. W. Gabrusewicz, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
Sawicki K. [1997], Polityka bilansowa a badanie rocznych sprawozdań finansowych,
Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej, nr 40, SKwP, Warszawa.
Sprawozdawczość i rewizja finansowa w kształtowaniu wiarygodności informacji ekonomicznej [2007], red. B. Micherda, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego
w Krakowie, Kraków.
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości Dz.U. z 2002 r., nr 76, poz. 694
z późn. zm.
The Accounting Policy as a Tool for Creating Corporate Image in a Period
of Economic Crisis
The balance sheet law cannot create an ideal accounting model for all business entities which
carry out diversified activities in different economic conditions. Therefore, company management
boards have the right to choose their own legally accepted accounting principles in order to present
a reliable picture of their financial condition in financial statements. However, the freedom to
choose accounting principles may also lead to creating an unreliable company image, and in some
extreme cases to presenting a false picture of the company’s condition.
The problem of manipulating the company’s image with the use of accounting policies
becomes visible especially at the time of crisis, when business conditions tend to deteriorate.
Company boards, assessed on the basis of financial statements, can make use of financial
statements for their personal gains. One of the ways to counteract the overrating of company
performance and financial statement manipulation is to introduce a limited number of legally
accepted accounting principles. Such measures, however, contradict the idea of accounting
policies. A reasonably effective solution is the certified auditor’s assessment of the adopted
298
Konrad Stępień
accounting policy, performed in the course of auditing financial statements. The ultimate result,
however, depends on the reliability of the performed audit.
Konrad Stępień – doktor, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Wydział Finansów, Katedra
Rachunkowości Finansowej.
Zainteresowania naukowo-badawcze: rachunkowość finansowa, sprawozdawczość finansowa, analiza finansowa.
e-mail: [email protected]