Materiały szkoleniowe

Transkrypt

Centrum Aktywnej Pomocy RATLOMED
 www.ratlomed.pl
 [email protected]
 0 606 557 592
skrypt szkoleniowy
ZASADY UDZIELANIA
PIERWSZEJ POMOCY PRZEDMEDYCZNEJ
Materiały opracowane przez Centrum Aktywnej Pomocy RATLOMED
Aleksandra Majchrzak
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Aktualizacja : październik 2012
1
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
SPIS TREŚCI
WSTĘP
1. Prawo w ratownictwie medycznym …………………………………………………..
3
2. Co to jest pierwsza pomoc ………………………………………………………………..
4
3. Łańcuch przeżycia ……………………………………………………………………………… 4
BLS
4. Poszkodowany nieprzytomny nieoddychający (RKO) ………………………. 5
5. Poszkodowany nieprzytomny oddychający (pozycja boczna) …………… 9
6. Postępowanie w przypadku zadławienia ……………………………………………. 10
URAZY
7. krwawienia …………………………………………………………………………………......... 11
8. Krwotoki wewnętrzne …………………………………………………………............... 11
9. Krwotoki zewnętrzne ………………………………………………………………............ 11
10. Krwawienia z nosa …………………………………………………………………............ 12
11. Urazy brzucha ………………………………………………………………………............. 12
12. Urazy klatki piersiowej …………………………………………………………............. 12
13. „Ciało obce” w ranie ………………………………………………………………............ 13
14. Złamania …………………………………………………………………………………………..... 13
15. Oparzenia (termiczne, elektryczne, chemiczne) ……………………........... 14
16. Odmrożenia …………………………………………………………………………............... 15
17. Atak padaczki …………………………………………………………………................... 16
CHOROBY WEWNĘTRZNE
18. Cukrzyca ……………………………………………………………………………….............. 16
19. Zawał mięśnia sercowego …………………………………………………….............. 16
20. Astma …………………………………………………………………………………….............. 17
21. Zatrucia …………………………………………………………………………………............. 17
PODSUMOWANIE
22. Podstawowy skład apteczki …………………………………………………………....... 18
2
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
Od momentu wypadku tj. nagłego zdarzenia, do chwili przybycia specjalistycznego zespołu
ratunkowego, upływa przeciętnie 10 – 15 minut. Szanse osób poszkodowanych dające możliwość
szybszego powrotu do zdrowia, czasem szanse na przeżycie, maleją z minuty na minutę. Dlatego,
bardzo ważne jest, aby jak najszybciej podjąć czynności ratownicze. Najszybciej takie czynności
może podjąć świadek wypadku znajdujący się na miejscu zdarzenia.
Nawet ciężko poszkodowani: z zaburzeniami oddychania, zatrzymaniem krążenia, krwotokami, w
stanie wstrząsu pourazowego, mogą zostać uratowani, o ile podejmiemy natychmiast działania
podtrzymujące życie poszkodowanego.
Nie są to specjalnie skomplikowane czynności, z reguły nie wymagają leków i przyrządów, potrzeba
tylko minimum wiadomości i determinacji ze strony przypadkowego ratownika.
Nawet najlepiej zorganizowana opieka szpitalna, wszechstronnie przygotowane zespoły pomocy
doraźnej, nie są w stanie zastąpić pierwszej pomocy udzielonej przez świadka wypadku.
Zagadnienia dotyczące doraźnej działalności ratowniczej oraz udzielanie pierwszej pomocy
przedmedycznej są uregulowane w przepisach prawnych.
PODSTAWA PRAWNA
Kodeks Karny
Art.162.§1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim
niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc
jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego
uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Kodeks Cywilny
Art. 757. Kto w celu odwrócenia niebezpieczeństwa grożącemu drugiemu ratuje jego dobro, może
zażądać od niego zwrotu uzasadnionych wydatków, chociażby jego działanie nie odniosło skutku, i
jest odpowiedzialny tylko za winę umyślną lub rażące niedbalstwo.
Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym
Art. 4.
Kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego lub jest
świadkiem zdarzenia powodującego taki stan, w miarę posiadanych możliwości i umiejętności ma
obowiązek niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do skutecznego powiadomienia o tym
zdarzeniu podmiotów ustawowo powołanych do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego
zagrożenia zdrowotnego.
3
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
Art. 5 .
1. Osoba udzielająca pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz podejmująca
medyczne czynności ratunkowe korzysta z ochrony przewidzianej w ustawie z dnia 6 czerwca 1997
r. - Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.2)) dla funkcjonariuszy publicznych.
2. Osoba, o której mowa w ust. 1, może poświęcić dobra osobiste innej osoby, inne niż życie lub
zdrowie, a także dobra majątkowe w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla ratowania życia lub
zdrowia osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.
CO TO JEST PIERWSZA POMOC ?
To zespół czynności podejmowanych w celu ratowania poszkodowanego będącego w stanie
nagłego zagrożenia zdrowotnego, wykonywanych przez osobę znajdującą się w miejscu zdarzenia, z
wykorzystaniem dostępnych w powszechnym obrocie sprzętów i artykułów medycznych.
Pierwsza pomoc - zespół czynności ratunkowych wykonywanych przez osoby znajdujące się na
miejscu zdarzenia.
Kwalifikowana pierwsza pomoc - prowadzona przez profesjonalnego ratownika w ramach
wykonywanej pracy lub w przypadku każdego zagrożenia zdrowia lub życia jakiego jest on
świadkiem.
Medyczne czynności ratunkowe - wykonywane przez lekarza lub ratownika medycznego
najczęściej podczas interwencji Pogotowia Ratunkowego lub w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym.
Łańcuch przeżycia:
WEZWANIE POMOCY
 WCZESNY BLS  WCZESNA DEFIBRYLACJA 
OPIEKA PORESUSCYTACYJNA
Wskazane jest, aby ewentualne działania w sytuacji nagłej były w pewien sposób
zaplanowane. Zadaniem osoby udzielającej pierwszej pomocy medycznej jest niedopuszczenie do
powstania dodatkowych powikłań u poszkodowanego do chwili przybycia na miejsce zdarzenia
profesjonalnych ratowników.
Pojęcie „łańcucha przeżycia” obejmuje: czynności doraźne mające na celu zabezpieczenie miejsca
wypadku, wezwanie profesjonalnej pomocy medycznej, udzielenie pierwszej pomocy, transport do
miejsca umożliwiającego docelową pomoc lekarską. Początek „łańcucha przeżycia”, czyli
podstawowe czynności ratujące życie mogą być podjęte przez każdego przypadkowego świadka
zdarzenia.
4
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
POSTĘPOWANIE W STANIE BEZPOŚRENIEGO ZAGROŻENIA ŻYCIA
Podstawowe czynności ratujące życie, powinny być niezwłocznie podjęte przez osobę będącą
świadkiem nagłego zdarzenia. Od momentu zatrzymania krążenia i oddychania w ciągu czterech
minut dochodzi do nieodwracalnych zmian u poszkodowanego w wyniku niedotlenienia mózgu (w
standardowych warunkach otoczenia). Niestety jest to proces biologicznie ostateczny i
nieodwracalny.
Jak postępować z poszkodowanym w stanie bezpośredniego zagrożenia życia? Wygodny do działania
i do zapamiętania jest algorytm wykonywania czynności BLS.
Basic Life Suport
-
PODSTAWOWE CZYNNOŚCI RATUJĄCE ŻYCIE
mające na celu:

podtrzymanie oddychania i krążenia - podstawowych funkcji życiowych (nieprzytomny,
nieoddychający) – RKO

utrzymanie drożności dróg oddechowych (nieprzytomny, oddychający) - pozycja bezpieczna
Resuscytacja Krążeniowo – Oddechowa /RKO/
oceń bezpieczeństwo
sprawdź przytomność
NIE
zapewnij sobie pomoc
udrożnij drogi oddechowe
sprawdź czy oddycha
NIE
wezwij pogotowie
30 uciśnięć klatki piersiowej
2 oddechy ratownicze
1. Oceń bezpieczeństwo
Zawsze pamiętaj o własnym bezpieczeństwie. Podchodź ostrożnie do poszkodowanego,
rozejrzyj się wokół, czy nic ci nie zagraża.
Decyzję o ewentualnej ewakuacji rannych podejmij jedynie wtedy gdy grozi im bezpośrednie
niebezpieczeństwo (np. pożar, wybuchy, zatrucie) a transport nie będzie zagrażał życiu rannych.
Jeżeli Twoim zdaniem istnieje zagrożenie dla Ciebie i nie jesteś w stanie bezpiecznie podejść
do miejsca zdarzenia, nie podejmuj działań ratowniczych, ale wezwij jak najszybciej pomoc.
5
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
2. Oceń przytomność poszkodowanego
Połóż swoje dłonie na ramionach poszkodowanego, następnie delikatnie nim potrząsając
głośno zadaj pytanie typu: „ Czy mnie słyszysz?” Jeżeli poszkodowany nie odpowiada - znaczy, że
mamy do czynienia z osobą nieprzytomną.
3. Wołaj o pomoc
Krzycz głośno, w taki sposób, aby zwrócić na siebie uwagę. Jeżeli znajdzie się ktoś w pobliżu,
poproś go, aby się zatrzymał, bo być może będzie ci pomocny.
4. Udrożnij drogi oddechowe poszkodowanego
U osoby nieprzytomnej język opada na tylną ścianę gardła i może w ten sposób blokować
drogi oddechowe.
Odchyl głowę poszkodowanego do tyłu, kładąc jedną dłoń na czole, a drugą unieś w górę dolną część
żuchwy.
5. Sprawdź, czy poszkodowany oddycha
Po udrożnieniu dróg oddechowych nachyl się nad poszkodowanym zbliżając swoje ucho do
jego ust. Postępuj zgodnie z zasadą: „zobacz, usłysz, poczuj”
 zobacz ruch klatki piersiowej
 usłysz wymianę powietrza z otoczeniem /wdech, wydech/
 poczuj ruch powietrza na swoim policzku
6
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
Wykonuj powyższe czynności nie dłużej niż przez 10 sekund - powinieneś w tym czasie
usłyszeć przynajmniej 2 oddechy. Jeśli nie jesteś pewny czy oddech jest wyczuwalny, lub
zauważyłeś jedynie pojedyncze westchnięcia, postępuj tak, jak gdyby poszkodowany nie oddychał.
Jeżeli po 10 sekundach uznasz, że nie ma oddechu...
6. Wezwij pomoc
Dzwoniąc na
999 112
lub
poinformuj:

gdzie się znajdujesz

ilu jest poszkodowanych / pozwoli to na wysłanie potrzebnej liczby zespołów
/ w miarę możliwości dokładny adres -nazwa
miejscowości, dzielnicy, ulicy, numer domu, mieszkania lub nazwa instytucji,
charakterystyczne elementy otoczenia/
ratowniczych. Jeden zespół pogotowia ratunkowego ma zwykle możliwość transportu tylko
jednej osoby poszkodowanej/

co się stało
/ np. czy poszkodowany jest nieprzytomny? czy oddycha?/ możliwie
pełna informacja pozwala skierować do miejsca zdarzenia adekwatną do sytuacji pomoc
specjalistyczną oraz daje możliwość konsultacji telefonicznej z fachowcem.
UWAGA !!!
Nigdy nie rozłączaj się pierwszy!
Być może dyspozytor będzie chciał zapytać o coś jeszcze.
7. Przystąp do ucisków klatki piersiowej poszkodowanego





znajdź miejsce ucisku - środek klatki piersiowej (1/3 dolnej części mostka)
połóż nasadę nadgarstka swojej ręki w tym miejscu
następnie połóż drugą rękę na pierwszej
łokcie wyprostowane
uciskaj rytmicznie klatkę piersiową 30 razy na głębokość 5 - 6 cm
7
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
8. Wykonaj oddechy ratownicze







odchyl głowę poszkodowanego
utrzymuj drożność dróg oddechowych
nabierz powietrza
obejmij swoimi ustami usta poszkodowanego
zaciśnij nos poszkodowanego
wykonaj 2 spokojne wdechy
oceń czy podczas wykonywania wdechu unosi się klatka piersiowa poszkodowanego, jeżeli
tak, to znaczy, że wdech jest skuteczny
Prowadź resuscytację w proporcji 30 uciśnięć i 2 oddechy na zmianę, w tempie około 100
uciśnięć na minutę. Pamiętaj, że przerwy pomiędzy uciśnięciami
i oddechami mają być jak
najkrótsze. To warunkuje efektywność Twoich działań.
30 : 2
UWAGA!!!
Jeśli z jakichkolwiek powodów nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych (np. brak
maseczki, krwawienie w obrębie jamy ustnej), możesz pominąć oddechy.
Wtedy cały czas uciskaj klatkę piersiową.
Resuscytację należy prowadzić do :




przyjazdu Pogotowia Ratunkowego
przywrócenia prawidłowego oddechu
wyczerpania sił ratownika
momentu, kiedy wystąpi zagrożenie dla wykonującego resuscytację
UWAGA!!!
W niektórych miejscach publicznych znajduje się sprzęt specjalistyczny do udzielania
pierwszej pomocy tzw: AED – Automatyczny Defibrylator Zewnętrzny
Prowadząc RKO u poszkodowanego nieprzytomnego, nieoddychającego, należy z tego przyrządu
skorzystać.
AED jest to urządzenie specjalistyczne, łatwe w obsłudze i bardzo pomocne. Wystarczy wykonywać
polecenia głosowe, które to urządzenie emituje. Należy jedynie prawidłowo przykleić samoprzylepne
elektrody, a AED sprawdzi rytm serca poszkodowanego i powie, czy potrzebna jest defibrylacja.
8
/RKO dorośli/
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
/RKO dzieci/
NIE
NIE
NIE
NIE
wezwij pogotowie
wezwij pogotowie
5 oddechów ratowniczych
NIE
Pozycja bezpieczna
Jeśli poszkodowany ma zachowane oddychanie (wyczuwalny oddech), ale jest nieprzytomny i o ile
brak jest urazów), ułóż go w pozycji bezpiecznej. Pozycja ta umożliwia naturalne udrożnienie
górnych dróg oddechowych (język i podniebienie miękkie nie zapada się na tylną ścianę gardła) oraz
zabezpiecza przed ewentualnym zachłyśnięciem zawartością żołądka przy wymiotach.
UWAGA!!!
W przypadku omdlenia (krótkotrwałej utraty przytomności) postępuj tak samo jak z
poszkodowanym nieprzytomnym, oddychającym – zastosuj pozycję bezpieczną.
NIE
ułóż w pozycji bezpiecznej
wezwij pogotowie
regularnie sprawdzaj oddech
9
TAK
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
Z myślą o fizycznie słabym ratowniku i ciężkim poszkodowanym, opracowano specjalną
technikę układania poszkodowanego na boku.






bliższą siebie rękę poszkodowanego zegnij pod kątem prostym
dalszą od siebie rękę poszkodowanego spleć ze swoją dłonią
dalszą nogę poszkodowanego zegnij w kolanie i dociśnij ją na swoją stronę do podłoża
sprawdź czy osoba nadal oddycha
kontroluj co minutę oddech
jeśli nieprzytomny wymaga długotrwałego ułożenia w pozycji bocznej należy zmieniać
ułożenie ciała co około pół godziny przekładając na drugi bok (lustrzane odbicie pierwszej
pozycji). Długotrwałe utrzymanie pozycji bezpiecznej na jednym boku może prowadzić do
niedokrwienia ramienia lub nawet przejściowego porażenia nerwów splotu barkowego.
ZADŁAWIENIA
Z reguły nim osoba, która zaaspirowała ciało obce np. cukierek, papieros, proteza zębowa, do
górnych dróg oddechowych, straci przytomność z powodu duszenia się, jest możliwość udzielenia jej
wcześniej pomocy.
Jak rozpoznać ?
 poszkodowany chwyta się rękami za gardło
 ma objawy duszności i kaszel
 słychać świst wdechowy
Co zrobić?
 jeżeli osoba jest przytomna,
pochyl ją do przodu i namawiaj do kasłania,
jeśli nie pomaga...
 wykonaj 5 energicznych uderzeń pomiędzy
łopatkami poszkodowanego
jeśli nie pomaga...
 wykonaj 5 ucisków nadbrzusza,
jeśli nadal utrzymuje się niedrożność dróg oddechowych, powtarzaj sekwencję
5 uderzeń pomiędzy łopatki, na przemian z 5 uciskami nadbrzusza
jeżeli poszkodowany straci przytomność wezwij pogotowie , a następnie rozpocznij RKO
UWAGA !!!
Ze względu na ryzyko śmiertelnych powikłań nie wolno stosować tak
„tracheotomii polowej” (polegającej na nacięciu tchawicy przygodnym
narzędziem).
10
zwanej
ostrym
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
URAZY
Częściej niż z koniecznością resuscytacji poszkodowanych spotykamy się z sytuacją gdy zachodzi
potrzeba szybkiego opatrzenia ran pourazowych.
KRWAWIENIA
Jest to utrata niewielkiej ilości krwi.
Co zrobić ?




załóż rękawiczki
oczyść ranę z zabrudzeń
zdezynfekuj ją
przyklej plaster lub zabandażuj
KRWOTOKI
Jest to utrata dużej ilości krwi. Krwotoki pojawiają się przy głębokich ranach i stanowią zagrożenie
życia poszkodowanego.
KRWOTOKI WEWNĘTRZNE
Działanie dużych sił na organizm człowieka może spowodować uszkodzenia narządów wewnętrznych
w obrębie: klatki piersiowej, jamy brzusznej i czaszki, bez widocznego uszkodzenia skóry lub
złamania. Konsekwencją takich obrażeń może być wylew krwi wewnątrz organizmu.
najczęściej obserwowane objawy …







osłabienie
pogłębiający się blady kolor skóry
przyspieszony oddech
przyspieszona praca serca
niepokój
zawroty głowy
utrata przytomności
Co zrobić ?
 wezwij jak najszybciej pogotowie ratunkowe
KRWOTOKI ZEWNĘTRZNE - widoczne krwawienie
Co zrobić ?





załóż rękawiczki
unieś zranioną kończynę
rozetnij ubranie tak aby uwidocznić ranę
załóż opatrunek uciskowy
wezwij pogotowie ratunkowe
11
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
Rany szyi wymagają szczególnej ostrożności opatrywania. W tym przypadku także zastosuj
opatrunek uciskowy w ten sposób, aby nie spowodować zaburzeń oddychania (uduszenia),
zaciśnięcia tętnic szyjnych lub nie uszkodzić kręgosłupa w odcinku szyjnym.
KRWAWIENIE Z NOSA
Jest to jedno z najczęściej pojawiających się urazów, wynika to z tego, że śluzówka nosa jest
bardzo mocno unaczyniona i podatna na uszkodzenia.
Najczęstsze przyczyny to:




nieleczone lub źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze
alergia
choroby zapalne błony śluzowej nosa lub zatok
katar
Co zrobić ?






posadź poszkodowanego w pozycji półsiedzącej
pochyl głowę poszkodowanego do przodu
jeśli nie ma urazu nosa, poproś o wydmuchanie nosa
zaciśnij nos
połóż zimny kompres grzbiet nosa
poczekaj tak około 5 minut
URAZ BRZUCHA
Co zrobić ?
 poproś leżącą osobę poszkodowaną o zgięcie nóg w kolanach (zmniejszy to napięcia
ściany brzucha)
 załóż opatrunek osłaniający (np. z chusty trójkątnej lub gazy opatrunkowej)
 wezwij pogotowie ratunkowe
UWAGA !!
Nawet jeżeli dojdzie do pełnego wytrzewienia, nie należy upychać jelit z powrotem do
jamy brzusznej tylko zostawić przykryte opatrunkiem (ucisk grozi niedokrwieniem jelit).
URAZ KLATKI PIERSIOWEJ
Co zrobić ?




zastosuj pozycję półsiedzącą
załóż opatrunek uciskowy
uprzednio założony opatrunek uszczelnij folią i plastrem
wezwij pogotowie ratunkowe.
Uszczelnienie folią i plastrem zabezpiecza przed powstaniem lub narastaniem odmy opłucnowej. Fakt
oddychania zawdzięczamy między innymi rozprężaniu płuc wewnątrz klatki piersiowej. Wyrównanie
ciśnień między atmosferą a jamą opłucnej powoduje „zapadnięcie się” płuca pod działaniem sił
sprężystych tkanki, czyli odmę opłucnową. Brak czynnej tkanki płucnej prowadzi do duszenia się
poszkodowanego.
12
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
Istnieje również możliwość powstania tzw. odmy prężnej, gdzie uszkodzeniu ulega płuco przy
zachowaniu szczelności ściany klatki piersiowej. Ratunkiem jest wtedy punkcja i odbarczenie odmy,
wykracza to jednak poza zakres pomocy przedmedycznej.
UWAGA!!
Nie należy mocno bandażować klatki piersiowej, gdyż klatka piersiowa musi mieć
możliwość rozszerzenia się aby nabrać powietrze podczas oddychania.
„CIAŁO OBCE” W RANIE
Co zrobić ?
 NIE USUWAJ „ciała obcego” z rany, gdyż może to spowodować krwotok zagrażający
życiu.
 ustabilizuj ciało obce
 wezwij pogotowie
UWAGA!
Jeżeli ciało obce utkwiło w oku, jak najszybciej zabandażuj obydwie gałki oczne.
Ograniczy to ruchomość uszkodzonego oka, gdyż gałki oczne są zsynchronizowane.
Każdy uraz oka („ciało obce”, oparzenie) wymaga pilnej kontroli okulistycznej. Opóźnienie pomocy
specjalistycznej nawet o kilka godzin może doprowadzić nawet do utraty wzroku.
NIE NALEŻY:
stosować ligniny ani waty – mogą one we fragmentach pozostać w ranie, co spowoduje
późniejsze zropienie.
zdejmować przesiąkającego opatrunku – może to ponowić obfite krwawienie.
zakładać opaski zaciskowej – gdyż może doprowadzić to do martwicy kończyny
dezynfekować dużych ran - środek dezynfekcyjny może spowodować denaturację białka tkanek,
utrudnić postępowanie chirurgiczne, utrudnić niekiedy gojenie się rany oraz mogą spowodować
wstrząs bólowy.
Pamiętaj !!!
Nie tyle istotna jest podręcznikowa poprawność techniki bandażowania, sterylność opatrunków, co
szybkość i dokładność ich mocowania. Jeżeli nawet nie jesteśmy przesadnie zachwyceni jakością
wykonania opatrunku, dodajemy raczej kolejną warstwę, a kontrolę i zmianę pozostawmy lekarzom.
13
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
ZŁAMANIA
Czym się charakteryzują?




narastający przy poruszaniu ból
niemożność wykonywania ruchów
niefizjologiczne ułożenie ciała
obrzęk
Co zrobić?
 unieruchom dwa sąsiednie stawy /w przypadku złamań kończyn/
NIE NALEŻY:
nastawiać ani zmieniać położenia złamanej części ciała
przy złamaniu otwartym dodatkowo unieruchom widoczną kość
Podczas „tępych” urazów tułowia, często dochodzi do pęknięcia żeber, miednicy, rzadziej mostka. W
przypadku urazu klatki piersiowej, ułóż poszkodowanego w pozycji półsiedzącej podpartej.
W razie urazu miednicy, ułóż poszkodowanego na plecach z nieco ugiętymi i podpartymi nogami aby
przeciwdziałać bólowi.
OPARZENIA
Oparzenia termiczne
Co zrobić?
 odsuń poszkodowanego od „czynnika sprawczego” (ugaszenie odzieży, usunięcie innych
źródeł ciepła)
 zdejmij biżuterię
 schłodź ranę ( do 20% powierzchni ciała )
 załóż jałowy opatrunek, ponieważ otwarta rana
stanowi
potencjalne „wrota do zakażenia”
14
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
Największy postęp w dziedzinie pomocy doraźnej w oparzeniach stanowią opatrunki hydrożelowe –
najszybciej zmniejszają ból, temperaturę tkanek i zmniejszają ryzyko powikłań.
W razie potrzeby, skonsultuj ranę oparzeniową z
chirurgiem. Po całkowitym wygojeniu trzeba chronić miejsca
urazu przed opalaniem na słońcu, aby nie dopuścić do
kolejnych oparzeń lub przebarwień.
Oparzenia elektryczne / porażenie prądem/
Co zrobić?





odłącz poszkodowanego od źródła prądu
w razie pojawienia się ran – załóż opatrunek osłaniający
w razie NZK - rozpocznij resuscytację
nieprzytomnego, oddychającego ułóż w pozycji bocznej
ZAWSZE WZYWAJ POGOTOWIE RATUNKOWE
Należy liczyć się z ryzykiem wystąpienia wstrząsu pourazowego również u osób, które nie doznały
zewnętrznych obrażeń (poparzeń). Wszystkie osoby po porażeniu prądem powinny być poddane
badaniom lekarskim ze względu na duże prawdopodobieństwo opóźnionych, poporażennych
zaburzeń rytmu serca, a nawet ryzyka zatrzymania krążenia. Według badań brytyjskich szczyt
(statystycznie) ryzyka zaburzeń rytmu serca jest w 12 – 14 godzinie od momentu porażenia
prądem. Istnieje także ryzyko późnych uszkodzeń nerek po porażeniu prądem.
Oparzenia chemiczne
Co zrobić?
 w sposób mechaniczny usuń nadmiar substancji żrącej
 natychmiast zdejmij skażoną odzież
 obficie spłucz sparzone miejsce bieżącą,
zimną wodą
Szczególne niebezpieczeństwo związane jest z poparzeniem śluzówek
jamy ustnej, przełyku i żołądka. Nie prowokuj wtedy wymiotów, bo może dojść do zachłyśnięcia lub
pęknięcia przełyku i żołądka. Także nie wolno neutralizować szkodliwej substancji, gdyż
egzotermiczna reakcja zobojętniania powoduje spienienie zawartości żołądka, wymioty i
zachłyśnięcie.
Ewentualnie można podać do picia 1-2 szklanki ciepłej wody w celu rozcieńczenia substancji w jamie
ustnej, przełyku i w żołądku.
ODMROŻENIA
Odmrożenia są kłopotliwe w leczeniu, zawsze pozostawiają jakiś fragment tkanki co prawda
wygojonej, ale o gorszym ukrwieniu (blizna), bardziej skłonnych do kolejnych odmrożeń. Najlepiej
jest zapobiegać odmrożeniom poprzez odpowiednie ubranie i unikanie długotrwałej ekspozycji na
mróz.
Czynniki sprzyjające:





przemoczenie odzieży
za ciasne buty
zmęczenie
wpływ alkoholu
wiatr
15
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
Co zrobić?
 delikatne rozgrzewaj dłońmi (nie rozcieraj) odmrożone miejsce
 powoli ogrzewaj odmrożenie w coraz cieplejszej wodzie
 osobę wychłodzoną na mrozie rozgrzewaj stopniowo, zastosuj ciepły okład na klatce
piersiowej, okryj tułów i głowę, nie ruszając kończyn.
 nie wolno rozcierać rąk ani nóg, gdyż zasoby wychłodzonej krwi obwodowej mogłyby
spowodować zatrzymanie pracy serca.
PADACZKA
Co zrobić?
 chroń głowę chorego
 udrożnij / w razie potrzeby / drogi oddechowe chorego
NIE NALEŻY:
wkładać niczego twardego pomiędzy zęby poszkodowanego oraz nie hamować drgawek
Po skończonym ataku, ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej i czekaj przy nim do momentu
przyjazdu pogotowia.
CHOROBY WEWNĘTRZNE
CUKRZYCA
Inne zaburzenia świadomości, bez drgawek, lecz z objawami podobnymi do stanu upojenia
alkoholowego, mogą być spowodowane przez zaburzenie gospodarki metabolicznej ustroju, np. w
przebiegu cukrzycy. Osłabienie, wzmożone pragnienie, wzmożone oddawania moczu, zaburzenia
świadomości, mogą być pierwszymi objawami cukrzycy. Osoby tracące przytomność ułożyć w pozycji
bocznej.
ZAWAŁ MIĘŚNIA SECOWEGO
Jest postacią choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego. Najczęściej dochodzi na tle miażdżycy
tętnic wieńcowych.
Najbardziej znaczące czynniki ryzyka to: starszy wiek, płeć męska, palenie tytoniu, nadciśnienie
tętnicze, wysoki poziom cholesterolu, brak aktywności fizycznej, otyłość i predyspozycje rodzinne.
Najczęstsze objawy:





silny ból w klatce piersiowej
duszność
zdenerwowanie
bladość
spocona skóra
Co zrobić?
 jak najszybciej wezwij pogotowie ratunkowe
 posadź poszkodowanego w pozycji półsiedzącej
16
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
 uspokój poszkodowanego
 jeśli dojdzie do zatrzymania krążenia – rozpocznij RKO
ASTMA
Jest chorobą, która objawia się napadami duszności wydechowej na skutek: skurczu mięśniówki
oskrzeli lub obrzęku śluzówki.
Często podłożem choroby jest nadmierna reaktywność oskrzeli na bodźce, często uczuleniowe.
Najczęstsze objawy:




nagłe napady duszności
uczucie ucisku lub rozpierania w klatce piersiowej
kaszel
świsty i furczenia
Co zrobić?




zapewnij choremu dostęp do świeżego powietrza
posadź w pozycji półsiedzącej
uspokój poszkodowanego
ZATRUCIA
Są możliwe trzy podstawowe drogi zatrucia : droga wziewna (oddechowa), droga kontaktowa
(przezskórna) oraz droga pokarmowa (doustna). Pamiętaj, że w niektórych przypadkach substancja
trująca może dostać się dwoma albo trzema drogami jednocześnie.
Zatrucia poprzez układ pokarmowy /leki/
Co zrobić?
 prowokuj wymioty (jeśli od zażycia nie upłynęło więcej niż 30 minut)
 poszukaj opakowania po lekach
 wezwij pogotowie ratunkowe
Technika wzbudzania wymiotów:
Podaj osobie zatrutej 1-2 szklanki ciepłej, dobrze osolonej wody, następnie podrażnij palcem tylną
ścianę gardła. Zabieg powtórz 2-3 razy.
Zatrucia poprzez układ pokarmowy /substancje chemiczne/
Co zrobić?




NIE prowokuj wymiotów !!!
poszukaj opakowania po substancji chemicznej
podaj około pół szklanki wody do picia
Zatrucia przezskórne
Co zrobić?
 usuń mechanicznie nadmiar substancji niebezpiecznej
17
 www.ratlomed.pl
 0 606 557 592
 usuń skażoną odzież
 płucz obficie bieżącą zimną wodą
 wezwij pogotowie
Zatrucia poprzez drogi oddechowe
/gdy poszkodowany przytomny/
Co zrobić?
wyprowadź na świeże powietrze
posadź w pozycji półsiedzącej
chroń przed utratą ciepła
wezwij pogotowie




Zatrucia poprzez drogi oddechowe
/gdy poszkodowany nieprzytomny/
Co zrobić?




wynieś na świeże powietrze
ułóż w pozycji bocznej
chroń przed utratą ciepła
wezwij pogotowie
PODSTAWOWY SKŁAD APTECZKI
Aby sprawnie i skutecznie udzielić poszkodowanym pomocy, oprócz podstawowego przygotowania
ratownika (wiedza) warto jest posiadać minimum sprzętu ratowniczego (apteczka pierwszej
pomocy).
Zaopatrzmy się w sprzęt i środki, które potrafimy bezpiecznie oraz skutecznie użyć.
Proponowany, podstawowy skład apteczki do zakładu pracy, samochodu:
 rękawiczki lateksowe lub winylowe
 maseczka do sztucznego oddychania
 gaza opatrunkowa
 bandaże (opaski dziane, bandaże elastyczne)
 opatrunek indywidualny
 chusta trójkątna
 codofix
 koc ratunkowy (NRC)
 plastry z opatrunkiem
 plaster zwykły
 LEKO
 opatrunek hydrożelowy
 nożyczki
 instrukcja udzielania pierwszej pomocy
PODSUMOWANIE




działaj szybko, ale z opanowaniem
zastanów się dwa razy, zanim cokolwiek zrobisz
staraj się zapewnić sobie pomoc innych
nie bój się udzielania pomocy
18

Materiały szkoleniowe

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zatrucie czadem

Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego Pierwsza pomoc

Kraków, dn.07 lipca 2006 Są ju wakacje! W tak gorące dni

pierwsza pomoc – lista działań

Pierwsza pomoc

Mini podręcznik

Pozycja boczna ustalona Plik

Zasady udzielania pierwszej pomocy