jubileusz 50-lecia polskiego towarzystwa biochemicznego

Jubileusz 50-lecia
Polskiego Towarzystwa Biochemicznego
przedstawiciele polskich towarzystw
tetu Jagiellońskiego), prof. Lech
Polskie Towarzystwo Biochemicznaukowych: prof. Jerzy Kawiak (PolWojtczak (trzykrotny prezes Polne świętowało pięćdziesiątą rocznicę
skiego Towarzystwa Biochemiczneskie Towarzystwo Histochemiczne i
swojego powstania 3 kwietnia 2009
Cytochemiczne), prof. Bogusław Bugo) przedstawił wykład o historii
roku w Sali Lustrzanej Pałacu StasziTowarzystwa. Wręczył on również
szewski (Polskie Towarzystwo Checa PAN. Zorganizowano z tej okazji
dyplomy nowym członkom honomiczne), prof. Alicja Józkowicz (Poluroczystą sesję naukową, w której
rowym Towarzystwa: prof. Jolanskie
Towarzystwo
Biologii
Komórki);
uczestniczyło wielu zaproszonych
cie Barańskiej (Instytut Nenckiego),
prof.
Małgorzata
Skup
(Polskie
Togości, sympatyków i członków Toprof. Edwardowi Bańkowskiemu
warzystwo Badań Układu Nerwowewarzystwa z całego kraju i zagranicy.
(Uniwersytet Medyczny w Białymgo), prof. Jan Pachecka (Polskie ToNa uroczystość przybyli m.in.: prof.
stoku), prof. Andrzejowi Dżugajowi
warzystwo FarIsrael Pecht (sekre(Uniwersytet Wrocławski) i prof.
maceutyczne),
tarz generalny FEBS),
Aleksandrowi Kojowi (Uniwersytet
przedstawiciele
prof. Jerzy Duszyński
Jagielloński).
warszawskich
(podsekretarz stanu
placówek naw Ministerstwie Naukowych, m.in.
uki i Szkolnictwa
Następnie wspaniałe wykłady wyMiędzynaroWyższego), minister
głosili laureaci nagród im. J. K. Parnadowego InstyJulia Pitera wraz z
sa: prof. Maciej Żylicz z Międzynarotutu
Biologii
siostrą Krystyną i
dowego Instytutu Biologii MolekuMolekularnej
synem Jakubem (rolarnej i Komórkowej, prezes Fundacji
i Komórkowej
dzina prof. Kazimiena rzecz Nauki Polskiej („Kameleony
oraz Centrum
rza Zakrzewskiego,
białkowe”) oraz prof. Grzegorz WęOnkologii, rewieloletniego prezegrzyn z Uniwersytetu Gdańskiego,
sa Polskiego Towa- Fotografia 1. Od prawej: w pierwszym rzędzie — daktor Krzyszredaktor naczelny Acta Biochimica PoPiotr Zielenkiewicz, prof. Bogusław Buszewski,
tof
Michalski
rzystwa Biochemicz- prof.
lonica („50 lat Polskiego Towarzystwa
prof. Andriy Sybirny, prof. Israel Pecht, prof. Adam
nego), prof. Serhiy Szewczyk, prof. Jerzy Duszyński, sekretarz stanu z I Programu
Biochemicznego — 150 lat DNA”).
Komisarenko (prezes Julia Pitera z synem Jakubem; w drugim rzędzie: Polskiego Radia
prof. Michał Woźniak, prof. Małgorzata Skup, prof.
Ukraińskiego Towa- Sławomir Majewski, mgr Łukasz Majewski; w głębi (laureat NagroPo części oficjalnej nastąpiły pełne
Polskiego
rzystwa Biochemicz- — prof. Janina Kwiatkowska-Korczak i prof. Barbara dy
wzruszeń chwile wspomnień przy
Towarzystwa
nego), prof. Andriej Grzelakowska-Sztabert
lampce wina i nie tylko. Podczas zaBiochemicznego
Mojsiejonok (Białojadania smakołyków można było poim. B.
ruskie Towarzystwo Biochemiczne),
wspominać
oglądając
Filipowicza) oraz członkoprof. Andriy Sybirny (prezes Ukraińpokaz zdjęć z zasobów
wie honorowi Polskiego
skiego Towarzystwa Biologii Komórarchiwalnych Zarządu
Towarzystwa Biochemiczki), prof. Wojciech Stec (wiceprezes
i członków Towarzynego: prof. Mieczysław
PAN), profesorowie: Adam Szewstwa. Szczegółowy opis
Chorąży, prof. Janina
czyk (Instytut Biologii Doświadczaluroczystości wraz z gaKwiatkowska-Korczak,
nej im. M. Nenckiego PAN i Piotr
lerią zdjęć znajduje się
prof. Aleksander Koj i
Zielenkiewicz (Instytut Biochemii i
na stronie internetowej
prof. Konstancja RaczyńBiofizyki PAN) — dyrektorzy placóTowarzystwa — www.
ska-Bojanowska.
wek naukowych od lat wspierających
ptbioch.edu.pl; zamiePolskie Towarzystwo Biochemiczrzamy tam również
ne, a także prorektorzy i dziekani z
umieścić prezentację z
Po krótkich wystąpieuczelni biologicznych z całego kraju,
wykładem prof. Wojtniach gości i odczytaniu
m.in.: Szkoły Głównej Gospodarstwa
listów
gratulacyjnych Fotografia 2. Prof. Andrzej Dżu- czaka oraz pokazywane
prezes Polskiego TowarzyWiejskiego w Warszawie, Warszawpodczas części wspom.in. od prof. Andrzeja gaj,
stwa Biochemicznego otwiera
skiego Uniwersytetu Medycznego,
mnieniowej zdjęcia arLegockiego
(przewod- Sesję Jubileuszową.
Akademii Wychowania Fizycznego
chiwalne.
niczący Wydziału Nauk
w Warszawie; Wydziałów: Biologii
Biologicznych PAN), prof.
i Chemii Uniwersytetu WarszawZorganizowanie uroczystość było
Macieja J. Nałęcza (dyrektor Deskiego, Wydziałów: Biotechnologii,
możliwe dzięki hojności sponsorów:
partamentu Nauk Podstawowych i
Nauk Biologicznych i Chemii UniInstytutu Biologii Doświadczalnej im.
Inżynieryjnych, UNESCO) i prof.
wersytetu Wrocławskiego, a także
M. Nenckiego PAN, Instytutu BiocheKarola Musioła (rektor UniwersyPostępy Biochemii 55 (2) 2009
105
mii i Biofizyki PAN oraz firm: Comesa Polska, Sigma-Aldrich, Kendrolab,
Carl Zeiss, Kawa.ska, Abo Grażyna
Boreysza, A.G.A. Analytical, Millipore, Olympus Polska, Sarstedt i Becton
Dickinson Polska.
Wszystkim
darczyńcom
bardzo
serdecznie dziękujemy.
Ponadto, I Program Polskiego
Radia wyemitował w dniu 4 kwietnia 2009 r. audycję radiową poświęconą historii polskiej biochemii. Była
to dyskusja w ramach cyklu Wieczór
Odkrywców; gospodarzem był redaktor Krzysztof Michalski, a gośćmi — prof. Andrzej Dżugaj (prezes
Polskiego Towarzystwa Biochemicznego), prof. Jolanta Barańska (wice-
prezes) i prof. Edward Bańkowski
(członek Prezydium Zarządu Głównego). Ze strony internetowej Towarzystwa można odsłuchać tą ciekawą audycję.
Maria Jolanta Rędowicz
Sekretarz Polskiego Towarzystwa
Biochemicznego
Wspomnienie o profesor
R e n a c i e D ą br o w s k i e j
Profesor dr hab. Renata Dąbrowska (zdjęcie ze
zbiorów Jana Dąbrowskiego).
Prof. dr hab. Renata Dąbrowska zmarła 4 października 2008 r.
po długiej i wyniszczającej chorobie.
Należała ona do tych uczonych, których określa się mianem pasjonatów.
Niezwykle oddana badaniom w dziedzinie wiedzy, którą sobie obrała za
przedmiot wieloletnich dociekań,
była niekwestionowanym liderem w
zakresie biochemii mięśni, a w szczególności struktury i funkcji białek aparatu skurczu i cytoszkieletu różnych
typów mięśni oraz regulacji aktywności motorycznej mięśni gładkich.
Była autorką ponad 100 publikacji doświadczalnych i przeglądowych oraz
niezliczonej liczby doniesień i komunikatów zjazdowych poświęconych
procesom regulacji skurczu mięśni.
O wadze Jej osiągnięć świadczy obecność Jej nazwiska na liście polskich
uczonych najczęściej cytowanych w
literaturze światowej. Jej publikacje były wielokrotnie nagradzane,
otrzymała m.in. nagrody zespołowe
Sekretarza PAN, Przewodniczącego
Wydziału Nauk Biologicznych PAN,
a ostatnio nagrodę za współpracę pomiędzy Polską i Rosyjską Akademią
Nauk; nie doczekała jednak momentu
106
jej odbioru. Powierzano Jej prestiżowe
funkcje w krajowych i międzynarodowych organizacjach naukowych. Była
m.in. członkiem Komitetu Cytobiologii PAN, Komitetu Biochemii i Biofizyki PAN, Komitetu Nauk Fizjologicznych PAN i Polskiego Towarzystwa
Biochemicznego, w którym w latach
siedemdziesiątych pełniła funkcję sekretarza Zarządu Głównego. Należała również do European Cytoskeleton
Forum oraz European Muscle Society,
w którego pracach uczestniczyła jako
członek Zarządu ds. Europy Środkowo-Wschodniej. Wielokrotnie zapraszano ją do prezentowania swoich
osiągnięć naukowych; wygłaszała
wykłady w tak prestiżowych placówkach naukowych jak m.in. College
de France w Paryżu, Uniwersytet w
Heidelbergu, Uniwersytety w Tokio i
Nagoi, Boston University oraz instytutach Szwedzkiej Akademii Nauk w
Sztokholmie i Lund.
Prof. Dąbrowska urodziła się w
1936 r. w podwarszawskim Konstancinie. Po ukończeniu w 1958 r. Wydziału Chemii na Politechnice Warszawskiej rozpoczęła pracę jako asystent w
Zakładzie Chemii Ogólnej Akademii
Medycznej w Warszawie, a od 1966 r.
aż do odejścia na emeryturę w 2006 r.
związała się z Instytutem Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN,
gdzie została wprowadzona w tematykę biochemii mięśni przez prof. Witolda Drabikowskiego. W Instytucie
Nenckiego osiągnęła wszystkie etapy
kariery naukowej, tu w 1969 r. obroniła pracę doktorską, w 1974 r. uzyskała
stopień doktora habilitowanego, w
1982 r. została profesorem nadzwyczajnym, a w 1990 r. — profesorem
zwyczajnym. Staże podoktorskie odbywała w Zakładzie Zoologii, University of Oxford, Wielka Brytania (19701971) oraz w Zakładzie Biochemii,
Pittsburgh University, USA (1977/78),
gdzie pracowała w laboratorium kierowanym przez prof. Davida J. Harshorne’a; owocną współpracę z nim
i jego wychowankami kontynuowała
do końca aktywnej pracy zawodowej.
W 1981 r. zorganizowała Pracownię
Regulacji Procesów Skurczu, którą
kierowała przez ćwierć wieku, zaś w
latach 1991–1999 była kierownikiem
Zakładu Biochemii Mięśni, a w latach
1982–1990 pełniła funkcję zastępcy
Dyrektora Instytutu ds. Spraw Naukowych. Przez wiele kadencji aktywnie uczestniczyła również w pracach Rady Naukowej Instytutu.
Była w ścisłej czołówce badaczy,
którym Instytut Nenckiego zawdzięcza wysoką pozycję w Polsce i na
świecie. Praca pod Jej kierunkiem zapewniała młodym ludziom solidne
przygotowanie do prowadzenia samodzielnych badań i gwarantowała
udział w rozwiązywaniu ważnych i
jednocześnie ciekawych problemów.
Współpracując owocnie z zagranicznymi ośrodkami naukowymi na
wschód (m.in. z Prof. Jurijem Borowikowem z Instytutu Cytologii Rosyjskiej Akademii Nauk) i zachód od
Polski (przede wszystkim z D. Hartshornem), starała się kierować swoich
wychowanków na staże do najlepszych laboratoriów; większość z jej
podopiecznych pozostała jednak za
granicą.
Ostatnie dziesięć lat Jej życia było
heroiczną walką z chorobą, której
www.postepybiochemii.pl