Czas trwania: 45 minut (1 lekcja)

Uwagi o realizacji:
Przyjęty zakres treści oraz dobór metod i form pracy uwzględniający wiek dzieci i ich konkretowi-obrazowy sposób myślenia pozwolą na osiągnięcie założonych celów lekcji. Zagadnienia zanieczyszczenia powietrza powinny być zaprezentowane przez nauczyciela na dość dużym poziomie ogólności
bez wchodzenia w szczegóły omawianej problematyki. Ważny będzie natomiast emocjonalny przekaz treści wpływający
w sposób najtrwalszy na kształtowanie postaw proekologicznych, jak też najlepiej sprzyjający nabywaniu umiejętności.
Zastosowane na lekcji metody wymagają dużej aktywności
dzieci zarówno ruchowej, jak też intelektualnej i będą dla
nich mocno angażujące. Natomiast formy pracy pozwolą na
rozwój umiejętności pracy zespołowej, jak też podjecie lub
zaplanowanie indywidualnych działań sprzyjających ochronie powietrza. Lekcja wymagać będzie od nauczyciela przygotowania licznych środków dydaktycznych, które właściwie
wykorzystane wpłyną na prawidłowość kształtowania pojęć
z zakresu ochrony środowiska, w tym powietrza.
Poziom edukacyjny: wychowanie przedszkolne
Temat: Jak przedszkolaki mogą chronić powietrze?
Czas trwania: 45 minut (1 lekcja)
Cel główny lekcji: zapoznanie dzieci z zagrożeniami płynącymi ze strony zanieczyszczonego powietrza i zachęcenie
przedszkolaków do podejmowanie działań na rzecz jego
ochrony.
Cele szczegółowe:
Wiadomości
Umiejętności
Postawy
Dziecko:
Dziecko:
Dziecko:
• nabywa
• nazywa lub
• podaje źródła
przekonanie
pokazuje
zanieczyszczenia
o szkodliwości
odczucia osób
powietrza,
zanieczyszczenia
oddychających
• wymienia skutki
powietrza
czystym
zanieczyszczenia
i zanieczyszczonym dla zdrowie
powietrza,
człowieka,
powietrzem,
• wylicza działania
• podejmuje
jakie może podjąć • rozpoznaje
działania
przedmioty, które
aby chronić
proekologiczne
mogą i które
powietrze.
na rzecz ochrony
nie powinny
powietrza
być spalane
wykonując laurkę
w paleniskach
na Dzień Czystego
domowych.
Powietrza,
w której
zamieszcza
informacje jak
będzie dbało
o powietrze.
Przebieg lekcji
Przed rozpoczęciem lekcji nauczyciel informuje dzieci, że lekcja w której biorą udział jest częścią obchodów Dnia Czystego Powietrza organizowanego przez Fundację Ekologiczną
Arka. Fundacja ta zajmuje się między innymi zachęcaniem
wszystkich ludzi do podejmowania działań zmierzających do
ochrony powietrza a zwłaszcza ograniczenia niskiej emisji.
W dniu 14 listopada zaprasza wszystkich uczniów do świętowania Dnia Czystego Powietrza oraz podjęcia konkretnych
działań na rzecz ochrony powietrza.
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów do tematu lekcji organizując
zabawę Jak się czujesz przedszkolaku? mającą na celu uświadomienie dzieciom jak zanieczyszczenie powietrza wpływa
na zachowania i zdrowie człowieka.
Metody i techniki wg klasyfikacji Szloska ze zmianami:
zabawa ruchowa, pogadanka, ćwiczenie przedmiotowe, rysunek
Przebieg zabawy:
1. Nauczyciel dzieli przedszkolaki na trzy grupy.
Formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa
2. Każdej z grup „po cichu” tak, aby nie usłyszały inne grupy
przydziela zadanie:
Środki dydaktyczne: szary papier (2 arkusze) z rysunkiem
pieca, bryłka węgla, drewno, kawałek mebla, kora, papier,
foliowy woreczek, styropian, gumowa rękawica, siatka lub
pojemnik plastikowy po owocach, kubeczek po jogurcie,
bateria, szklana butelka; blok rysunkowy, przybory do malowania lub rysowania
Grupa pierwsza otrzymuje zadanie polegające na pokazaniu
jak zachowują się ludzie oddychający czystym powietrzem
(są zadowoleni, mogą swobodnie bawić się, oddychają pełną
piersią itd.)
Grupa druga otrzymuje zadanie polegające na pokazaniu jak
zachowują się ludzie oddychający zanieczyszczonym powietrzem (kaszel, pocieranie oczu, branie małych oddechów, duszności, ból głowy itd.)
Zakres treści:
• źródła i skutki zanieczyszczenia powietrza,
• sposoby przeciwdziałania niskiej emisji – co wolno, a czego
nie wolno spalać w paleniskach domowych,
• znaczenie podejmowania działań indywidualnych zmierzających do ochrony powietrza.
Grupa trzecia – „obserwatorzy” przyglądają się zachowaniom
dwóch grup i odpowiadają na pytania: Jak zachowują się
27
rękawica, siatka lub pojemnik plastikowy po owocach, kubeczek po jogurcie, bateria).
6. Po właściwym przyporządkowaniu przedmiotów nauczyciel zadaje pytanie i ustala z dziećmi co trzeba zrobić
z przedmiotami, których nie wolno spalić?
Na zakończenie tej fazy lekcji nauczyciel przeprowadza burzę
mózgów na temat co można zrobić, żeby ograniczyć zanieczyszczenia powietrza. Dzieci podają propozycje (spalanie
właściwych przedmiotów, jazda rowerem zamiast samochodem, korzystanie z komunikacji miejskiej, sadzenie drzew itd.).
Nauczyciel weryfikuje propozycje, wyjaśnia i pomaga wybrać
właściwe zachowania indywidualne.
dzieci z grupy pierwszej i drugiej? Które dzieci są zadowolone? Co dzieje się z tymi, które są smutne? Co może być
przyczyną tak różnego zachowania się dzieci?
3. Dzieci z pomocą nauczyciela wyciągają wniosek, że pierwsza grupa to dzieci oddychające czystym powietrzem zaś
grupa druga to dzieci oddychające powietrzem zanieczyszczonym.
Na zakończenie zabawy nauczyciel wyjaśnia przedszkolakom,
że zanieczyszczenia powietrza mogą doprowadzić do wielu
groźnych chorób (alergie, zapalenie płuc, wysypka, częste choroby – obniżenie odporności, choroby nerek) dlatego trzeba je
chronić. Informuje, że dzisiaj dowiedzą się jak dorośli i dzieci
mogą chronić powietrze przed zanieczyszczeniami.
Faza podsumowująca
Nauczyciel zachęca dzieci do włączenia się w obchody Dnia
Czystego Powietrza. W tym celu każde z dzieci przygotuje
laurkę na to święto powietrza, w której narysuje co zrobi
żeby chronić powietrze przed zanieczyszczeniami.
Faza realizacyjna
Nauczyciel przeprowadza z dziećmi krótką pogadankę na temat źródeł zanieczyszczenia powietrza. W tym celu zadaje
kilka pytań:
• Co znaczy powietrze zanieczyszczone?
• Czy zawsze widać, że powietrze jest zanieczyszczone?
• Czym zanieczyszczone jest powietrze? (pyły, gazy)
• Kto zanieczyszcza powietrze? (wulkan, samochód, fabryka,
trąba powietrzna, człowiek np. paleniska domowe)*.
Praca domowa:
Pokaż domownikom laurkę przygotowaną na Dzień Czystego
Powietrza. Opowiedz jak można chronić powietrze i zachęć
domowników do podjęcia wspólnych działań.
Źródła:
1. Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczowski D., Ochrona
środowiska w życiu codziennym. [w] Ochrona środowiska
przyrodniczego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
2009, s. 336-351.
2. Gajuś-Lankamer E., Wójcik A.M., Education for sustainable
development. Theory-Practice-Research, Wydawnictwo
UMCS, Lublin 2013, p. 44–71.
3. Karczun Z.M., Indeka L., Ochrona środowiska, Agencja Wydawnicza ARIES, Warszawa 1996.
4. Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012, Dz.U. 2013,
poz.
http://fundacjaarka.pl/akcje/listy-dla-ziemi
http://www.akademiaodpadowa.pl/5,a,dla-nauczycieli.htm
http://misja-emisja.pl/news/misja-niska-emisja/
http://misja-emisja.pl/knowledgebase/niska-emisja-polscestan-mozliwosci/
http://www.akademiaodpadowa.pl/42,a,o-p-r.htm
http://www.zarzadca.pl/pytania-i-odpowiedzi/76techniczne/883-jakie-odpady-mozna-spalac-w-piecach-ikotlowniach-domowych
W celu uświadomienia dzieciom, że spalanie w paleniskach
domowych stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia człowieka a zwłaszcza dzieci, osób starszych oraz kobiet w ciąży
nauczyciel przeprowadza ćwiczenie pt. Co wolno, a czego nie
wolno spalać w paleniskach domowych.
Przebieg ćwiczenia:
1. Nauczyciel przytwierdza na ścianie (tuż nad podłogą) dwa
schematyczne rysunki pieca. Jeden z nich jest otwarty (widać w nim ogień), drugi zasłonięty kratą/drzwiczkami.
2. Na środku sali (na stoliku/dywanie) nauczyciel układa
przedmioty lub ewentualnie rysunki przedmiotów, które
można spalać w paleniskach domowych i te których spalać nie wolno.
3. Dzieci wspólnie z nauczycielem ustalają po kolei co to za
przedmiot, z czego jest zrobiony i czy można go spalać
czy nie.
4. Przedmioty bądź rysunki, które można spalać dzieci układają przy rysunku z piecem otwartym (węgiel, drewno,
kora, papier).
5. Przedmioty bądź rysunki, których spalać nie wolno dzieci układają przy rysunku z piecem zamkniętym kratą/
drzwiczkami (meble, foliowy worek, styropian, gumowa
Opracowała:
dr Anna Maria Wójcik,
dydaktyk biologii i edukacji środowiskowej
* W pogadance można wykorzystać ilustracje/zdjęcia/rysunki ułatwiające odpowiedzi na poszczególne pytania.
28