Muzea historyczne to nie tylko pamiątki przeszłości. Lepiej

Muzea historyczne to nie tylko pamiątki przeszłości. Lepiej myśleć o nich jako o medium umożliwiającym
zaprezentowanie opowieści na temat własnej historii. Jak pisał niemiecki teoretyk Jan Assmann „tylko znacząca
przeszłość jest wspominana i tylko wspominana przeszłość staje się znacząca”. W praktyce opowieść snuta na
własny temat przez kolejne pokolenia ma nieuchronnie wybiórczy charakter – wiąże się z pewnym obrazem
samych siebie, stanowi świadectwo aktualnych ideałów, aspiracji i obaw.
Po 1989 roku polskie muzealnictwo stanęło przed wyzwaniem opowiedzenia historii Polski w nowej, coraz to
bardziej dynamicznej epoce. Na przestrzeni przeszło dwudziestu lat zmienił się nie tylko ustrój czy kontekst
geopolityczny, ale i wzorce kulturowe decydujące o wiarygodności oraz atrakcyjności opowieści historycznej
– w tym narracji muzealnej.
Organizatorów konferencji łączy przekonanie o konieczności wypracowania nowej – aktualnej i atrakcyjnej –
opowieści na temat polskiej historii adresowanej tak do Polaków, jak i innych narodów Europy, zwłaszcza tych,
z którymi złączyła nas historia. W szczególności powinna ona podjąć wyzwanie ponownego opisania wieku
XX – okresu wojny, doświadczenia dwóch totalitaryzmów, wyjątkowości transformacji ustrojowej oraz wysiłku
modernizacyjnego podjętego po roku 1989.
Pierwsza dekada XXI wieku dowodzi, że najbliższe lata, zwłaszcza w Europie, okażą się czasem silnych
tożsamości narodowych i poszukiwania nowych narracji historycznych. Jaki portret Polaków zdecydujemy się
przedstawić?
CEL KONFERENCJI
Dwudniowa konferencja służy próbie odnalezienia odpowiedzi na pytanie o kształt aktualnej i atrakcyjnej
narracji przedstawiającej całość dziejów Polski ze szczególnym uwzględnieniem wieku XX. Interdyscyplinarny
charakter konferencji umożliwia skonfrontowanie różnych porządków:
● teoretycznego, którego celem jest:
◦ omówienie przemian polskiej pamięci zbiorowej na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat,
◦ wskazanie narzędzi analitycznych umożliwiających systematyczną refleksję nad stale
rozwijającą się dziedziną muzealnictwa historycznego,
◦ identyfikacja trendów narracyjnych obecnych w polskim muzealnictwie historycznym po
1989 roku,
● praktycznego, omawiającego wybrane nowoczesne europejskie muzea narracyjne,
● dyskusji, zakładającej poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o aktualną narrację spajającą całość
dziejów Polski w sposób atrakcyjny dla obcokrajowców i samych Polaków.
Konferencja odbędzie się 27 i 28 września 2012 r.
w sali 316 Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, ul. Dobra 56/66
Informacje na temat konferencji: Michał Wysocki | Dział badawczy MHP | [email protected] | 22 211 90 31
PYTANIA BADAWCZE – USZCZEGÓŁOWIENIE
Konferencja powinna służyć przede wszystkim poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie o kształt nowoczesnej
narracji umożliwiającej kompleksowe przedstawienie historii Polski w atrakcyjny sposób, a w szczególności:
● w odniesieniu do polskiego muzealnictwa historycznego i trendów narracyjnych:
◦ w jaki sposób zmienia się polskie muzealnictwo historyczne po 1989 roku – jakie trendy
dominują, co decyduje o szansach i barierach rozwojowych instytucji muzealnych?
◦ jakim zmianom podlega obraz Polaków i polskiej historii w rodzimym muzealnictwie po
upadku komunizmu?
◦ jakimi głównymi narracjami historycznymi posługujemy się na potrzeby opowiedzenia
polskiej historii w wieku XX – w tym zwłaszcza okresu wojny, PRL i transformacji ustrojowej?
● w odniesieniu do systematyzacji terminologicznej umożliwiającej refleksję naukową:
◦ w jaki sposób naukowa refleksja nad zagadnieniem pamięci zbiorowej może wzbogacić
i usystematyzować badania nad muzealnictwem historycznym?
◦ na czym polega rola muzealnictwa historycznego w perspektywie studiów nad pamięcią?
◦ jakie są aktualne ustalenia związane z badaniem kultury pamięci Polaków i ich
świadomości historycznej?
● w odniesieniu do pytania o aktualne trendy w europejskim muzealnictwie historycznym:
◦ jaką historię, w jaki sposób opowiadają na swój temat narody europejskie za pomocą
nowoczesnych muzeów narracyjnych?
◦ jakie wspólne trendy można zaobserwować w odniesieniu do europejskiego muzealnictwa
historycznego na przestrzeni ostatnich lat?
◦ jakie były główne dylematy związane z konstruowaniem narracji historycznej w wybranych
instytucjach i w jaki sposób zostały przezwyciężone?
◦ co składa się na zespół dobrych praktyk, wartych naśladowania w Polsce pod względem
sposobu prowadzenia narracji muzealnej i organizacji struktury ekspozycji?
● w odniesieniu do pytania o aktualną narrację dla polskiej historii:
◦ jaką historię Polski chcemy opowiedzieć samym sobie i pozostałym narodom?
◦ jaka powinna być nowoczesna formuła polskiego muzeum historycznego?
◦ w jaki sposób przedstawić zmienne losy Polski i Polaków w wieku XX – ze szczególnym
uwzględnieniem okresu wojny, PRL i transformacji ustrojowej
◦ co decyduje o atrakcyjności i skuteczności przekazu narracyjnego muzeum historycznego
we współczesnej Polsce?