1.6. WOJEWÓDZKI KONKURS ORTOGRAFICZNY 1.6.1. Cele

1.6. WOJEWÓDZKI KONKURS ORTOGRAFICZNY
1.6.1. Cele edukacyjne
 Pogłębianie zainteresowania zagadnieniami związanymi z ortografią i interpunkcją
jako częściami kultury języka.
 Rozwijanie świadomości ortograficznej i wrażliwości na problemy pisowni.
 Rozwijanie praktycznych umiejętności związanych z poprawnym zapisem tekstu.
 Pogłębianie wrażliwości na poprawność ortograficzną i ortograficzną tekstu pisanego
jako elementów skutecznego komunikowania się.
 Kształtowanie postawy szacunku i współodpowiedzialności za dziedzictwo językowe
polszczyzny.
1.6.2. Podstawa prawna treści programowych konkursu
Rozporządzenie MEN z dnia 27 sierpnia 2012 roku w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U.
z 30 sierpnia 2012 roku., poz. 977 z późniejszymi zmianami)
Rozporządzenie MENiS z dnia 29 stycznia 2002 roku w sprawie organizacji oraz sposobu
przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (Dz.U. nr 13, poz. 125 z późniejszymi
zmianami)
1.6.3. Opis obowiązujących treści programowych
1. Zakres użycia litery ó
Wymiana ó w wyrazach pokrewnych, w formach fleksyjnych; pisownia ó w zakończeniach: -ów, ówna, -ówka; pisownia ó uzasadniona historycznie.
2. Zakres użycia litery u
Pisownia u na początku wyrazów; w przyrostkach rzeczowników i przymiotników (np. -uch,
-utki); pisownia w formach czasu teraźniejszego zakończonych na -uję, -ujesz, -uje oraz
w wyrazach, w których nie ma uzasadnienia pisownia ó.
3. Zakres użycia litery ż
Wymiana ż w wyrazach pokrewnych, w formach fleksyjnych; pisownia ż po ł, l, r; pisownia ż
także po n w wyrazach zapożyczonych; pisownia ż uzasadniona historycznie.
4. Zakres użycia litery rz
Wymiana rz w wyrazach pokrewnych, w formach fleksyjnych; pisownia zakończeń -erz, -arz,
-mierz, -mistrz; pisownia rz po spółgłoskach p, b, t, d, k, g, ch, j, w z uwzględnianiem pisowni
sz lub ż po spółgłoskach; pisownia rz uzasadniona historycznie.
5. Zakres użycia litery ch
Wymiana ch w wyrazach pokrewnych, w formach fleksyjnych; pisownia ch na końcu wyrazu;
pisownia ch po literze s; pisownia ch w wyrazach zapożyczonych oraz pisownia uzasadniona
historycznie.
6. Zakres użycia litery h
Wymiana h w wyrazach pokrewnych; pisownia w rozpoczynającej wyraz cząstce hekto-,
hiper-hydro-, hidro-, hipo-; pisownia h uzasadniona historycznie.
7. Pisownia ą, ę, on, om, en, em w wyrazach rodzimych, spolszczonych i zapożyczonych,
w formach deklinacyjnych i koniugacyjnych.
8. Pisownia i, j, zwłaszcza w rzeczownikach zakończonych na -ja, -ia, -eja, -ea, -ua.
9. Pisownia przedrostków z-, s-, ś-, wz-, weź-, ws-, wes-, bez-, nad-, ob-, od-, pod-, przed-,
roz-, w-.
10. Zakres użycia spółgłosek podwójnych (np. poddasze, lekki, o Jagielle, o Traugucie).
11. Pisownia przymiotników zakończonych na -ski, -cki, -dzki.
12. Pisownia przymiotników od nazw miejscowych.
53
13. Pisownia rzeczowników zakończonych na -stwo, -ctwo, -dztwo, -yzna, -izna.
14. Pisownia łączna i rozdzielna partykuł by, że,-ż, nie, zrostów i zestawień, przymiotników
złożonych, wyrażeń przyimkowych, przyimków złożonych, wyrazu indziej.
15. Użycie wielkiej i małej litery.
16. Zasady dzielenia wyrazów przy przenoszeniu.
17. Zasady użycia kropki, przecinka, pytajnika, dwukropka, myślnika, cudzysłowu.
Obowiązuje również poprawna pisownia słownictwa, którego zapis jest wyjątkiem
od wyżej wymienionych zasad.
1.6.4. Forma i organizacja konkursu
1) Eliminacje szkolne, okręgowe i wojewódzkie mają tę samą formę.
2) Uczestnicy konkursu piszą ze słuchu przygotowany tekst, czyli dyktando.
3) Każde dyktando ma charakter tematyczny. Występujące w nim słownictwo koncentruje się
wokół wybranego motywu, np. wędrówka, góry.
4) Dyktando to tekst zawierający od 250 do 350 wyrazów.
5) Na jego przeprowadzenie przeznacza się 45 minut po odliczeniu czynności
organizacyjnych.
6) W konkursie mogą wziąć udział uczniowie klas 4-6 oraz klas 3.
7) O przejściu do eliminacji okręgowych i wojewódzkich decyduje kryterium ilościowe.
Uczeń musi spełnić dwa warunki: popełnia w dyktandzie najwyżej trzy błędy ortograficzne
i najwyżej pięć błędów interpunkcyjnych.
8) Laureatem konkursu zostaje uczeń, który spełnia dwa warunki: popełnia w dyktandzie
najwyżej trzy błędy ortograficzne i najwyżej pięć błędów interpunkcyjnych.
9) Za błąd ortograficzny uznaje się każde odstępstwo od obowiązujących w polskiej pisowni
zasad ortograficznych.
10) Za błąd interpunkcyjny uznaje się każde niewłaściwe użycie przecinka, kropki, pytajnika,
dwukropka, myślnika, cudzysłowu.
11) Za błąd ortograficzny uznaje się opuszczenie wyrazu.
1.6.5. Proponowana literatura dla nauczycieli i uczniów
1) Bańko M., Polszczyzna na co dzień, Warszawa 2013 (rozdz. 7. Zasady pisowni, 8. Zasady
interpunkcji).
2) Polański E., Dydaktyka ortografii i interpunkcji, Warszawa 1987.
3) Polański E., Kita M., Dereń E., Nowak T., Słownik ortograficzny w wyrażeniach, Wrocław
2005.
4) Stypka A., Ortografia w szkole podstawowej. Ćwiczenia dla klas IV – VI, Warszawa 2000.
5) Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, pod red.
E. Polańskiego, Warszawa 2012.
6) Strona internetowa Rady Języka Polskiego – www.rjp.pan.pl
W ocenie poprawności rozwiązań w zakresie ortografii, interpunkcji uwzględniana
będzie wykładnia podana w wymienionym słowniku ortograficznym.
Opracowały Teresa Szabelska, Katarzyna Mikos, Zofia Starownik
54