opis krajoznawczy

XXXVII RAJD PARASOLOWY
OPIS KRAJOZNAWCZY
KOŁBACZ
Kołbacz położony jest w gminie Stare Czarnowo, nad rzeką Płonią. Jest najlepiej zachowanym zespołem
poklasztornym na Pomorzu Zachodnim.
CYSTERSI
Klasztor ufundował książę szczeciński Warcisław I w 1173 roku. Sprowadził on cystersów z duńskiego
opactwa Esrom. Ich zadaniem była gruntowna chrystianizacja ludności, a także rozwój osadnictwa i rolnictwa
na terenach nad Płonią. W XIV wieku zakon posiadał blisko 70 wsi i osad, a także wiele przywilejów, m.in.
prawo połowu ryb w okolicznych rzekach i jeziorach, prawo zakładania placów targowych. Na dużą skalę
rozwinęli gospodarkę hodowlaną (konie, owce, trzoda chlewna), sadownictwo, przemysł spożywczy (młyny
wodne, wiatraki, warzelnie piwa), rzemiosło (na wysokim poziomie było sukiennictwo, kuśnierstwo
i szewstwo).
W latach 1210-1347 cystersi wznieśli tu klasztor, kościół i obiekty gospodarcze, a później fortyfikacje.
W okresie reformacji zakon uległ likwidacji (1537), a zabudowania klasztorne przebudowano w latach 1545-48
na letnią rezydencję książąt szczecińskich, która podczas pożaru w 1662 r., a potem w czasie wojen szwedzkich
uległa poważnemu zniszczeniu i z czasem została rozebrana.
W 1967 r. powołano w Kołbaczu Zakład Doświadczalny Instytutu Zootechniki w Krakowie, dla którego
wybudowano pierwszą w kraju przemysłową fermę trzody chlewnej i bydła. Wraz z fermą powstało nowe
osiedle mieszkaniowe.
Zabytki Kołbacza:
• Średniowieczny kościół ze wspaniałą rozetą, do niego przylegały zabudowania klasztorne tworzące
czworobok, a w nich krużganki i wirydarz (dzisiaj nie istnieją). Nawa główna od XVII wieku była
wykorzystana na spichlerz zbożowy. Kolumny romańskie z bogato rzeźbionymi głowicami znajdują się
w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Obecnie w nawie głównej Stowarzyszenie Spichlerz Sztuki
organizuje wystawy i imprezy kulturalne.
• Dom Konwersów z XIV w. (świeckich braci zakonnych),
• Dom Opata – obecnie mieści się tu biblioteka,
• Gotycka stodoła z XV wieku – jedyna tego typu budowla średniowieczna na Pomorzu Zachodnim,
• Baszta Więzienna z XV w.- pozostałość po dawnych umocnieniach obronnych,
• Pałac klasycystyczny (naprzeciw kościoła), z 2. polowy XVIII w., przebudowany w XX w., obecnie
siedziba dyrekcji Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego
w Krakowie. Przy pałacu ustawione głazy, m.in. Miedwiański Kamień (Czarci Głaz) o obwodzie 9,0 m
i wysokości 2,2 m z tablicą z 1973 r. z okazji 800-lecia Kołbacza oraz głaz o obw. 10,4 m i wysokości
1,5 m,
• Na południowy wschód od Kołbacza znajdują się 2 grodziska słowiańskie.
GLINNA
Wieś na południowo-wschodnim skraju Puszczy Bukowej. Od I połowy XIII w. w posiadaniu cystersów
z Kołbacza, którzy założyli tu folwark klasztorny.
• Cmentarz żołnierzy niemieckich - został utworzony w latach 2001–2003 z inicjatywy Fundacji „PolskoNiemieckie Pojednanie” oraz władz gminy Stare Czarnowo. Przenosi się tutaj ekshumowane szczątki
żołnierzy niemieckich, poległych w czasie II wojny światowej (oprócz zbrodniarzy z SS) pochowanych
na cywilnych cmentarzach i na polach bitew na Pomorzu Zachodnim.
• Ogród Dendrologiczny położony jest w tzw. Słonecznej Kotlinie. Teren arboretum znajduje się na
wysokości 51-68 m n.p.m. Został on założony w II połowie XIX wieku przez nadleśniczego
ze Śmierdnicy, Carla Ludwika Gene, na terenie szkółek leśnych, istniejących tu od 1823 r. C.L.Gene,
z pochodzenia był Francuzem i wielkim miłośnikiem Puszczy Bukowej. Wyznaczył tu przejścia, drogi,
mostki, oznakował drzewa pomnikowe i wskazał najatrakcyjniejsze punkty widokowe.
Wyjątkowy mikroklimat panujący w Słonecznej Kotlinie jest dogodny dla rozwoju roślin egzotycznych. Do
najcenniejszych i najciekawszych należą: jodła olbrzymia, jodła szlachetna, orzesznik pięciolistny, cyprysik
groszkowy, jesion wyniosły, choina kanadyjska, kasztany jadalne.
W rejonie ogrodu wytyczono ścieżkę dydaktyczno-przyrodniczą. W pobliżu ogrodu znajduje się leśny rezerwat
przyrody „Źródliskowa Buczyna”, założony w celu zachowania fragmentu źródliskowej buczyny z bogactwem
storczyków w runie. Najstarszym drzewem jest przeorzech pięciolistkowy, który ma 180 lat.