Katalog wystawy Overdesigned STGU

PRACE
STOWARZYSZENIA
TWÓRCÓW
GRAFIKI
UŻYTKOWEJ
2009-2011
Overdesigned?
Overdesigned?
003
Można zaryzykować stwierdzenie, że tytułowe „przedizajnowanie” stanowi oś, wokół której
ogniskują się pozycje, które przyjmują pokazywani
na wystawie projektanci. Rzeczywistość overdesigned,
świat, w którym wszystko jest już zaprojektowane,
w którym ład estetyczny obejmuje każdy element życia
codziennego, a dizajn coraz częściej staje się celem,
a nie środkiem, jest obiektem zarówno obaw, jak
i pragnień. Z jednej strony projektanci działający dla
klientów „komercyjnych” wypracowują coraz bardziej
zaawansowane, nowoczesne i atrakcyjne wizualnie
rozwiązania. Z drugiej strony dizajnerzy pracujący dla
instytucji związanych z kulturą coraz częściej odchodzą
od dążenia do osiągnięcia perfekcji projektowej, flirtując z estetyką brzydoty, błędu, czy z nostalgicznym
powrotem do przeszłości.
Ostatnie dwadzieścia lat, które upłynęły
od momentu wprowadzenia w Polsce systemu wolnorynkowego, oznaczały dla projektantów grafiki
błyskawiczne przejście przez procesy, które w krajach
zwanych przez starsze pokolenie „cywilizowanymi”,
trwały dekady. W projektowaniu graficznym, podobnie jak w innych dziedzinach związanych z rozwojem
technologicznym i gospodarką, „dogonienie Zachodu”
stało się nadrzędnym celem. W kraju, który dopiero co
wyzwolił się od socjalistycznej siermiężności i zachłysnął „nowym wspaniałym światem” nikt nie myślał
o poszukiwaniu własnej, odrębnej tożsamości. Wydaje
się, że cel został częściowo osiągnięty, a efekty pracy
polskich dizajnerów niewiele się już różnią od projektów ich kolegów i koleżanek z tak zwanego Zachodu.
Fascynująca strona internetowa www.trendlist.org, na
której zestawiono współczesne trendy formalne w projektach z całego świata udowadnia tę tezę. Oczywiście
„trendlista” uwzględnia jedynie starannie wyselekcjonowane projekty, w większości powstałe dla instytucji artystycznych lub rozrywkowych, lecz poza tym
kręgiem polski dizajn także nie różni się znacząco od
realizacji z krajów na zachód od Odry. Regały sklepowe
pełne są ładnych opakowań, często nawiązujących do
The last twenty years since the
implementation of the free market
system in Poland have meant
for graphic designers an instant
going through the processes which,
in the states called by the older
generation “civilized”, lasted for
decades. Today, it seems that the
results of work of Polish designers
do not differ much from the design
of their colleagues of the so-called
West. Shop shelves are filled with
nice packaging ; often referring
to tradition (or rather “invented
tradition”) or folklore; newspapers
and magazines are nicely designed,
bookshelves in bookshops weigh
down by books of great looks.
On the other hand, leaving the
bookshop and stepping out to
the street in any Polish city is an
unpleasant experience. It has been
said a lot already about design
freestyle of small entrepreneurs,
megalomania and impudence of
advertising great players, and
indifference of local government
concerning visual chaos and
ugliness of public spaces. Examples
of poor design can mushroom. Did
we miss something on our route
to be “civilized”, to fill our public
space with beautiful and functional
prints and information?
As with every shortcut, some points
must have been missed, grassroots
work has not been executed. There
is a huge gap between the “avantgarde” of Polish graphic design
and the mainstream. A fast rate of
004
tradycji lub folkloru, świetnie zaprojektowane są gazety
i czasopisma, półki w księgarniach uginają się od pięknie wyglądających książek. Rodzime firmy otrzymują
przemyślane i nowatorskie rozwiązania brandingowe,
czego dobrym przykładem jest nowa identyfikacja
wizualna Netii zaprojektowana przez White Cat Studio. Realizacje z zakresu informacji wizualnej zdobywają nagrody w międzynarodowych konkursach, tak,
jak miało to miejsce w przypadku projektu dla Centrum Nauki Kopernik zrealizowanego przez Mamastudio, który został uhonorowany Red Dot Award 2011.
Zaawansowane technologicznie i wyszukane wizualnie
strony internetowe studia Huncwot wykraczają daleko
poza standard reprezentowany przez polskie projektowanie web.
Z drugiej strony wielu grafików działających
w polu kultury zaczyna odwracać się od dążenia ku
idealnej formie. Nieskończone możliwości, które oferują projektantom współczesne technologie przestają
bawić młodych dizajnerów. Zaczynają eksplorować
estetykę „analogową”, z piwnicy wyjmują historyczne
już maszyny drukarskie, jak to robią Fajne Chłopaki.
Projektanci przyglądają się lokalności, najbliższemu
otoczeniu. Tytuły artykułów w projektowanym przez
Edgara Bąka czasopiśmie „WAW” złożone są krojem
inspirowanym liternictwem jednego z warszawskich
neonów. Zaprojektowane przez duet Fontarte pismo
FA Golonka powstałe na podstawie znalezionego na
barowej witrynie napisu z lat 80 pojawia się na coraz
większej ilości plakatów, a nawet reklam. Książki projektowane przez Kubę Sowińskiego, czy plakaty studia
Homework konsekwentnie reinterpretują w nowoczesny sposób tradycję polskiej szkoły plakatu opartą na
błyskotliwej metaforze wizualnej.
Jednocześnie wyjście z księgarni na ulicę
w jakimkolwiek polskim mieście jest doświadczeniem
co najmniej przykrym. Wiele już zostało powiedziane
na temat samowolki dizajnerskiej małych przedsiębiorców, megalomanii i bezczelności wielkich graczy reklamowych oraz obojętności samorządów na wizualny
005
transformation of the past twenty
years has made it impossible to
implement deeper cultural changes,
create certain aesthetic standards,
and a habit and need of executing
well-considered and professional
design solutions to a greater extent.
For Polish graphic design the
1990s meant the clash between the
“market” and the “art”. Relishing
possibilities of new technologies and
free market of designers and clients
clashed with the ethos of designer
as an independent artist cultivated
at the conservative Academies of
Fine Arts. The turn of the centuries
brought some stabilization and
growing professionalization in the
particular design fields and niches.
As the result, a group of young,
educated designers, who travel
around the world and watchfully
react to the events of Polish and
foreign world of design and culture
in general, has appeared in Poland.
Being aware of specific character of
Polish visual culture and discussions
taking place in the countries of old
democracies, they relate both to
the present situation, and patterns
formulated in the West in different
ways.
One can take the risk of saying
that the theme “overdesign” is an
axis around which the attitudes
adapted by the designers presented
at the exhibition are focused. The
overdesigned reality, the world, in
which everything has been already
designed, in which aesthetic order
chaos i brzydotę przestrzeni publicznych. Nieliczne
miasta posiadają ładny i dobrze działający system informacji wizualnej, formularze urzędowe wciąż powodują
błędy i frustracje petentów – przykłady złego projektowania można mnożyć w nieskończoność. Czyżbyśmy coś przegapili na naszej drodze do zapełnienia
przestrzeni pięknymi lub awangardowymi drukami
i informacjami?
Lata 90 oznaczały dla polskiego projektowania graficznego konflikt między „rynkiem” a „sztuką”.
Zachłyśnięcie się projektantów i zleceniodawców możliwościami nowych technologii oraz wolnego rynku
zderzyło się z kultywowanym na konserwatywnych
Akademiach Sztuk Pięknych etosem projektanta jako
niezależnego artysty. Przełom wieków przyniósł pewną
stabilizację i coraz większą profesjonalizację w poszczególnych dyscyplinach, czy niszach projektowych, ale
wydaje się, że wciąż w projektowaniu graficznym rządzi
opozycja „komercja vs kultura”. Trzecia droga, której
centrum wyznacza człowiek z jego potrzebami i prawami, takimi jak potrzeba czytelnej informacji, zostaje
wciąż na marginesie zainteresowań projektantów. Jak
w przypadku każdej drogi na skróty, jakieś punkty
musiały zostać pominięte. Między „pierwszą ligą”
polskiego projektowania graficznego a mainstreamem
pozostaje gigantyczna przepaść. Zawrotne tempo przemian ostatnich dwudziestu lat uniemożliwiło wprowadzenie głębszych zmian kulturowych, stworzenie pewnych standardów estetycznych oraz nawyku i potrzeby
realizowania przemyślanych i profesjonalnych rozwiązań projektowych na większą skalę.
Wygląda na to, że obecnie w Polsce poszukiwania formalne w projektowaniu graficznym są
jednocześnie poszukiwaniami własnej tożsamości:
pokoleniowej, narodowej, lokalnej, lub – przeciwnie
– globalnej i kosmopolitycznej. Współcześni polscy
graficy czerpią pełnymi garściami z folkloru, estetyki
bylejakości dominującej w przestrzeni publicznej,
z dorobku projektantów tworzących w Polsce Ludowej,
itd. Z drugiej jednak strony realizacje komercyjne wciąż
has already covered every aspect
of everyday life, and in which
a design is more and more often
becoming a goal, not means, is an
object of both fears and desires.
On the one hand, the designers
working for “commercial” clients
create more and more advanced
and visually attractive solutions.
On the other hand, the designers
working for institutions connected
with culture, more and more often
are departing from a pursuit of
perfection of design, and they flirt
with aesthetics of ugliness, error,
or nostalgic back to the future. The
unlimited possibilities offered by the
modern technologies are no longer
attractive to young designers so
they start to explore the “analogue”
aesthetics.
Formal search in graphic design
is simultaneously the search for
one’s identity: as a generation, as
a country, as a local community.
The modern Polish graphic artists
derive from the folklore, aesthetics
of mediocrity predominating over
the public space, the output of
designers from the People’s Republic
of Poland, etc. On the other hand,
the commercial realizations still
derive from patterns worked-out
in the West. Polish companies that
compete with the international
brands cannot afford to formal
experiments. Simultaneously,
the moment of the whole western
world, and, for the last 20 years, of
Poland, is the special moment.
006
czerpią ze wzorów wypracowanych na Zachodzie. Polskie firmy konkurujące z międzynarodowymi markami
nie mogą sobie pozwolić na eksperymenty formalne.
Jednocześnie moment, w którym znajduje się zachodni świat, do którego od 20 lat należy też Polska, jest
szczególny. Wspomnienie niedawnego kryzysu ekonomicznego oraz groźba kolejnego każą coraz poważniej
myśleć nad konsekwencjami systemu ekonomicznego,
który przyjęliśmy i w którym projektowanie graficzne
gra znaczącą rolę. Niedawne zamieszki w Londynie
pokazały, że pragnienia i sztuczne potrzeby generowane między innymi przez projektantów grafiki mogą
mieć poważne konsekwencje. Otoczenie wypełnione
kuszącymi produktami, pięknymi reklamami i inteligentnie zaprojektowanymi wizerunkami firm napędza
globalny biznes i przyczynia się do reprodukowania
nierówności. Jednocześnie działania niekomercyjne
są głęboko niszowe, a przez to elitarne. Czas pokaże,
w którym kierunku podąży polskie projektowanie graficzne: czy czeka nas „przedizajnowanie”, czy też uda
nam się odnaleźć inną, skoncentrowaną „na człowieku”
drogę w świecie, który stanął w obliczu przemyślenia
na nowo systemu ekonomicznego, który zadomowił się
w krajach demokratycznych po wojnie, i który ochoczo
przejęła Polska dwadzieścia lat temu.
Agata Szydłowska
A recollection of the recent economic
crisis and the threat of another
one, make us seriously consider
the consequences of the economic
system which we have adopted,
and in which graphic design plays
a significant role. The recent riots
in London have shown that desires
and false wants generated, among
others, by graphic designers, can
have serious consequences. The
surroundings filled with tempting
products, beautiful commercials
and intelligently designed images
of the companies have driven
the global business and have
contributed to reproduce the
inequality. Time will tell in which
direction Polish graphic design will
go: should we expect overdesign
or we will manage to find a new
way in the world which is now
facing the re-consideration of the
economic system, which settled in
the democratic countries after war,
and which was willingly adopted by
Poland twenty years ago.
publikacje
publikacje/publications
010
011
Idee Design (Agata Korzeńska), katalog wystawy, Make your city a better place to live, Galeria
Rondo Sztuki w Katowicach, 2010
Anita Wasik, Aplikacja Gdańsk Europejska Stolica Kultury 2016, etap selekcji końcowej,
Miejska Instytucja Kultury Gdańsk 2016, 2011
Idee Design (Agata Korzeńska), exhibition catalogue, Make your city a better place to live, Rondo Sztuki Gallery in Katowice, 2010
Anita Wasik, Application Gdańsk European Capital of Culture 2016, selection stage, City Institute of Culture Gdańsk 2016, 2011
012
Grzegorz Laszuk, książka, Prawdziwy koniec wojny jest przed jej początkiem, red. S. Stroux,
WYDAWNICTWO WAB, 2010
Grzegorz Laszuk, The real end of a war is before its beginning, ed. S. Stroux, Wydawnictwo WAB, 2010
013
Grzegorz Laszuk, program spektaklu Metafizyka dwugłowego cielęcia,
Stanisław Ignacy Witkiewicz, reż. Michał Borczuch, TR Warszawa, 2010
Grzegorz Laszuk, schedule of the performance Metaphysics of two-headed calf by Stanisław Ignacy Witkiewicz,
director Michał Borczuch, TR Warszawa, 2010
014
Oksana Shmygol, projekt książki 4 Cities, 2010
Oksana Shmygol, project of the book 4 Cities, 2010
015
Karolina Witowska, projekt Mieszkaństwo, 2010
Karolina Witowska, project Inhabitude, 2010
016
Polkadot, publikacja, Teatr Chorea. Pierwsze sześć lat, Stowarzyszenie Teatralne Chorea, 2010
Polkadot, publication Chorea Theatre, First Six Years, Theatre Association Chorea, 2010
017
Łukasz Walendziuk, projekt albumu Uciekające Pejzaże wydanego z okazji
corocznego jarmarku w Holi na Polesiu, 2011
Łukasz Walendziuk, album Escaping Landscapes published on the occasion of the annual fair in Hola on Polesie, 2011
018
Grafixpol, katalog, Ewa Partum, Konceptualne muzeum, Galeria Manhattan w Łodzi, 2010
Grafixpol, catalogue, Ewa Partum, Conceptual museum, Manhattan Gallery in Łódź, 2010
019
Fajne Chłopaki, folder, 60 lat NCK, Narodowe Centrum Kultury, 2010
Fajne Chłopaki, folder, 60 years of NCC, National Centre for Culture, 2010
020
Kuba Sowiński, katalog wystawy Pomarańczowa Alternatywa – happeningiem w komunizm, Międzynarodowe
Centrum Kultury, 2011
Kuba Sowiński, exhibition catalogue Happening against Communism by the Orange Alternative, International Cultural Centre, 2011
021
Fontarte, Raport z pierwszych lat działalności Muzeum Sztuki Nowoczesnej
w Warszawie, MSN w Warszawie, 2011
Fontarte, Raport of first years of the activity of the Museum of Modern Art in Warsaw, Museum of Modern Art in Warsaw, 2011
022
Made in Cosmos, projekt digipaków, Eugeniusz Rudnik, Studio Eksperymentalne Polskiego Radia
1957-2007, Polskie Radio, 2009
Made in Cosmos, digipack, Eugeniusz Rudnik, Polish Radio Experimental Studio 1957-2007, Polish Radio, 2009
023
Tomasz Kuczma, projekty digipaków, Musical Diaries, 2010-2011
Tomasz Kuczma, digipack, Musical Diaries, 2010-2011
024
Temperówka, katalog + CD, XII Festiwal Folkowy Polskiego Radia „Nowa Tradycja”, Polskie Radio, 2009
Temperówka, catalogue + CD, 12th Polish Radio Folk Festival “The New Tradition”, Polish Radio, 2009
025
Temperówka, projekt katalogu na 18-lecie istnienia Teatru Dada von Bzdülöw, 2011
Temperówka, catalogue design, 18th anniversary of Dada von Bzdülöw Theatre, 2011
czaso
pisma
czasopisma/magazines
028
Edgar Bąk, kwartalnik Kultura Popularna, Wydawnictwo SWPS Academica, 2008-2010
Edgar Bąk, quarterly Kultura Popularna, SWPS Academica, 2008-2010
029
Edgar Bąk, miesięcznik WAW, Uptown Media, 2011
Edgar Bąk, monthly magazine WAW, Uptown Media, 2011
030
031
co robić? _ literacki restart kina polskiego
PM: Marta, Twoje książki, jeśli się nie mylę, trzykrotnie
zostały zaadoptowane na deski teatru. Podobnie zresztą
jak powieści i zbiory opowiadań wielu autorek i autorów
wspołczesnej literatury m.in. Mariusza Sieniewicza, Daniela Odii, Jana Dzbana, Sławka Shuty, Bożeny Keff, Sylwii
Chutnik, Mariana Pankowskiego, Tomka Piątka. Natomiast książki te nie trafiają na ekran. Masz/Macie jakieś
przemyślenia dlaczego tak się dzieje? Dlaczego kino jest
ciągle ślepe na współczesną literaturę? A nawet jeśli pojawiają się ekranizacje to po wielu latach? Teatr np. zauważył Wojnę polsko-ruską w 2003, film 6 lat później…
Marta Dzido ur. 1981 – polska pisarka i reżyserka,
dziennikarka TVP Kultu-
Uprawia tzw. kino offowe.
montaż w Wyższej Szkole
Studiuje montaż na PWSFTviT
Filmowej w Łodzi. Debiuto-
w Łodzi. W 1990, w wieku 16
wała powieścią Małż (2005),
lat, z kolegami z zielono-
następnie wydała powieść
górskiego Osiedla Piastow-
o aborcji Ślad po mamie
skiego założył amatorską
(2006). Na podstawie po-
grupę filmową Sky Piastow-
wieści Małż powstał spek-
koncie 11 produkcji fabu-
M (2009). Zawodowo zajmuje
larnych m.in. Że życie ma
się realizacją i produk-
sens (2000), Dzień, w któ-
cją różnych form filmowych
rym umrę (2004), Osiem
i telewizyjnych. W swoim
w poziomie (2008).
dorobku ma filmy krótkometrażowe, m.in. impresje
o swojej córce Weronice
dziewczynki (2002) oraz
film o prawach dziecka To
my (2004). Zrobiła reportaż o Paktofonice dla TVP
Kultura, film dokumentalny
o Józefie Henie, jest również autorką zdjęć do filmu dokumentalnego o aborcji Podziemne państwo kobiet. Mieszka w Warszawie.
Pracownia Grafiki, literary magazine Radar, Willa Decjusza Association, 2010
skie. Grupa ma na swoim
takl teatralny pod tytułem
Jeden dzień z życia małej
Pracownia Grafiki, magazyn literacki Radar, Stowarzyszenie Willa Decjusza, 2010
Grzegorz Lipiec (pseudonim „Lipa”) ur. 1974 – polski reżyser i scenarzysta.
ra. W roku 2008 ukończyła
Marta Dzido: Po tym jak miałam przyjemność, albo raczej
nieprzyjemność uczestniczyć w festiwalu polskich filmów
fabularnych w Gdyni w tym roku w maju, muszę niestety
przyznać, że polskie kino jest naprawde w bardzo kiepskim
stanie. Filmy są średnie, „bezpieczne”, twórcy nie eksperymentują z formą, nie podejmują kontrowersyjnych tematów.
Filmy te są odklejone od rzeczywistości. Często zdarza się
też, że doskonałe pod wzgledem formalnym zdjęcia ilustrują
banalną i nudną historię, albo na odwrót – dobry scenariusz
zostaje zniszczony przez fatalną reżyserię albo inscenizacje
w serialowym stylu. Mam też wrażenie, że wciąż jest niewielu
producentów gotowych do podejmowania ryzyka – stąd średnie i nudne produkcje.
Wciąż słyszę od znajomych pisarzy o tym, że dostają propozycje napisania sceanriusza na podstawie własnej książki, jednak często na tym się niestety kończy.
Grzegorz Lipiec: Jeśli nie wiadomo czemu tak się dzieje,
to pewnie chodzi o kasę. Teatr w porównaniu do filmu ma
szczątkowe budżety. W teatrze można dosłownie wszystko
za małe pieniądze. Kino to duża kasa. A na tych talarach łapę
trzyma państwo, które nie lubi drażliwych tematów. Dlaczego
uwalane są projekty o Jedwabnym, inne historie polsko-żydowskie, o mniejszościach seksualnych, religijnych? Pytania
retoryczne. Wielkie narodowe halo robi się, że w filmie o Westerplatte żołnierze ze strachu o własne życie kupczą pod
siebie czy piją. Państwo daje pieniądze na filmy bezpieczne
z małymi wyjątkami będącymi regułą. Pozyskać prywatnego
inwestora też jest ciężko. Od ośmiu lat realizuję projekt Że
życie ma sens 2. To będzie mocne kino również dlatego, że robię to za własne pieniądze. Nasłuchałem się w firmach, że za
ostro, że nie ten target, że to stawiałoby korporację w złym
świetle, że może za rok, że kryzys. Chciałbym bardzo, ale to
bardzo, ekranizować polską, współczesną literaturę! Ale kto
da mi za darmo swoją książkę, nad którą ciężko harował skoro
nikt nie chce finansować drażliwych tematów. Marta weszła
w ekranizację Małża za darmo choć wolałbym, aby pisarze
zarabiali górę pieniędzy.
PM: Projekt ekranizacji Małża ma już kilka lat. Grzegorz
Lipiec już niejednokrotnie deklarował publicznie, że startujecie z filmem. Ciągłe przeszkody to uniemożliwiają. Nie
obawiacie się, że tekst sprzed pięciu lat nie trafi już dzi-
55
siaj tak mocno jak kiedyś książka?
MD: Nie obawiam sie tego. Nie ma w polskim kinie współczesnym tak mocnej bohaterki i to jest siłą naszego projektu.
Wciaż niestety bohaterami filmów głównie sa mężczyźni,
a kobiety to ich ozdoby i to własnie z męskiej perspektywy
oglądamy polskie kino.
GL: Powieść Marty jest jak najbardziej aktualna. Kondycja
i status kobiet w Polsce nie zmieniły się od premiery książki.
Bezrobocie nie zniknęło. Chamstwo też. Korporacje mają się
dobrze. Kult ciała, terror piękności także są aktualne. W jesiennej ramówce TV dziewczyny pewnie się pozabijają by
zostać top modelką. To jeśli idzie o tło społeczne książki i filmu. Przede wszystkim podpisuję się pod tym co mówi Marta –
wciąż mało kobiet w polskim kinie a takiej bohaterki jak Magda z Małża w ogóle nie ma. I ona zupełnie się nie zestarzała.
PM: Obydwoje poznaliście się na studiach montażu
w łódzkiej filmówce. Można powiedzieć, że ze współczesnych literatów jesteś jedną z niewielu z filmowym
wykształceniem. Pytam pisarki i pisarzy o deklarację czy
są chętni podjąć współpracę z filmowcami. Możesz to publicznie zadeklarować? Poza tym czy możesz opowiedzieć
o swoich filmowych doświadczeniach?
MD: Doświadczenia filmowe mam na razie tylko z filmem
dokumentalnym. Dwa lata temu współpracowałam przy
realizacji Podziemnego państwa kobiet – dokumentu o polskim podziemiu aborcyjnym, w tym roku razem z Piotrem
Śliwowskim zrobiłam pełnometrazowy dokument o młodych
ludziach z zespołem Downa – DOWNTOWN – Miasto Downów.
Mam taką refleksję po tych doświadczeniach, że sposób
w jaki opowiadam o czymś dla mnie istotnym jest mniej ważny niż sam temat. Ważne jest to, by powiedzieć coś ludziom
dostatecznie głośno, by to usłyszeli – nieważne czy poprzez
literaturę czy film. Nie znaczy to oczywiście, że nie zwracam
uwagi na formę, ale dla mnie najbardziej liczy sie przekaz.
Oczywiście, że jestem gotowa na współpracę z filmowcami
i to nie tylko jako scenarzystka.
PM: Grzegorz, Małża podarowała Ci koleżanka ze studiów. Pamiętasz co czułeś po lekturze, w trakcie lektury?
Dlaczego zapaliłeś się do robienia tego tak bardzo kobiecego projektu? I jak wyglądała Wasza współpraca? Jakiego efektu możemy się spodziewać? Ta powieść o „wkurwie” na współczesność opowiedziana z perspektywy
młodej kobiety w 2005 roku miała trochę taką siłę jak
dramat Made in Poland Wojcieszka z 2004, film Przemka
z 2010 trochę się już zestarzał. Zastanawiam się jak chcecie to uaktualnić?
GL: Doskonale pamiętam co czułem już w trakcie lektury.
Że jest to książka o mnie. Bywałem w podobnych sytuacjach.
Czułem podobnie. Marta swoją bohaterką dotarła do mnie.
Poruszyła pewne struny, emocje. Miałem ciarki, śmiałem się,
Aleksandra Toborowicz, Dagmara Berska, kwartalnik Ha!art, Korporacja Ha!art, 2010
Aleksandra Toborowicz, Dagmara Berska, quarterly Ha!art, Ha!art Corporation , 2010
032
Grzegorz Laszuk, Notes na 6 Tygodni, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, 2010
Grzegorz Laszuk, Notes na 6 tygodni, Bęc Zmiana Foundation, 2010
033
Jakub Jezierski, Format P, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, 2011
Jakub Jezierski, Format P, Bęc Zmiana Foundation, 2011
034
Kuba Sowiński, kwartalnik 2+3D, Fundacja Rzecz Piękna, 2011
Kuba Sowiński, quarterly 2+3D, Rzecz Piękna Foundation, 2011
035
Kuba Sowiński, kwartalnik Herito, Międzynarodowe Centrum Kultury, 2010-2011
Kuba Sowiński, quarterly Herito, International Cultural Centre, 2010-2011
036
Nobo Design (Aleksandra Pięta), Street Art Magazine, 2011
037
Tomek Wojciechowski (fattombo), okładka, plakat promocyjny i skład artykułu,
kwartalnik Fotografia, Wydawnictwo Kropka, 2010
Tomek Wojciechowski (fattombo), cover, poster and article layout, quarterly Fotografia, Wydawnictwo Kropka, 2010
plakaty
Plakaty/Posters
040
041
/ /
/ /
/ /
/ /
www.a19marymont.pl
NOVIKI, TYMEK BOROWSKI, KONIEC ŻARTÓW, GALERIA KOLONIE, 2010
NOVIKI, MARYMONT A19 METRO DLA SZTUKI, GALERIA A19, 2011
NOVIKI, YOUSSOUF DARA & PAWEŁ ALTHAMER, PARK RZEŹBY NA BRÓDNIE ROZDZIAŁ III, MUZEUM SZTUKI
NOWOCZESNEJ W WARSZAWIE, 2011
NOVIKI, NORMAN LETO, SAILOR SAILOR, GALERIA KOLONIE, 2010
Noviki, Tymek Borowski, The end of jokes, Kolonie Gallery, 2010
Noviki, Marymont A19 Metro for Art, A19 Gallery, 2011
Noviki, Youssouf Dara & Paweł Althamer, Park of the Sculpture in Bródno District, Chapter III, Museum of Modern Art in Warsaw, 2011
Noviki, Norman Leto, Sailor Sailor, Kolonie Gallery, 2010
KRZYSZTOF IGNASIAK, WYKŁAD BENA WHITE’A, POLSKO-PALESTYŃSKA KAMPANIA SOLIDARNOŚCI, 2011
Krzysztof Ignasiak, Ben White’s lecture, Polish and Palestinian Campaign of the Solidarity, 2011
042
043
02
Rene Wawrzkiewicz, STGU na Chłodnej 25: Edgar Bąk, Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej, 2010
Rene Wawrzkiewicz, STGU on Chłodna 25: Edgar Bąk, Association of Graphic Designers, 2010
Jan Bajtlik, Fin de siècle, 2010
Jan Bajtlik, Weź się do kupy, The Art of Poster, 2011
Jan Bajtlik, Wiosna ludów, 2011
Jan Bajtlik, Fin de siècle, 2010
Jan Bajtlik, Pull yourself together, The Art of Poster, 2011
Jan Bajtlik, Spring of nations , 2011
044
Grzegorz Laszuk, Ingmar Bergman, Wiarołomni, reż. Artur Ildefons Urbański, TR Warszawa, 2010
Grzegorz Laszuk, Ingmar Bergman, The Faithless, director Artur Ildefons Urbański, TR Warszawa, 2010
045
Nikodem Pręgowski, 50-lecie Galerii Współczesnego Malarstwa Pomorskiego 1961-2011,
Muzeum im. ks. dr Władysława Łęgi w Grudziądzu, 2011
Nikodem Pręgowski, Międzynarodowy Kongres Hermeneutyka Etyka Edukacja Media,
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2011
Nikodem Pręgowski, 50 years of the Gallery of Modern Pomeranian Painting 1961-2011, Museum of ks. dr Władysław Łęga in Grudziądz, 2011
Nikodem Pręgowski, International Congress Hermeneutics Ethics Education Media, Nicolaus Copernicus University in Toruń, 2011
046
Ryszard Kajzer, Ryszard Kajzer PL_AKAT, Instytut Polski w Budapeszcie, 2011
Ryszard Kajzer, Ryszard Kajzer, Plakaty, The Art of Poster, 2011
Ryszard Kajzer, Ryszard Kajzer PL_AKAT, Polish Institute in Budapest, 2011
Ryszard Kajzer, Ryszard Kajzer, Posters, The Art of Poster, 2011
047
Agnieszka Dajczak, Eastern Promises / Wschodnie obietnice, 2011
Agnieszka Dajczak, Le Fil / Nić, 2011
Agnieszka Dajczak, Eastern Promises, 2011
Agnieszka Dajczak, Le Fil, 2011
048
Homework,
Homework,
Homework,
Homework,
049
Nowe Horyzonty 11. Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Stowarzyszenie Nowe Horyzonty, 2011
Francis Scott Fitzgerald, Wielki Gatsby, reż. Michał Zadara, Teatr Polski Bydgoszcz, 2011
Obywatel Kane, reż. Orson Welles, Vivarto, 2010
Kino dziecięce w polskim plakacie, Pigasus Gallery, 2011
Homework, New Horizons 11. International Film Festival, New Horizons Association, 2011
Homework, Francis Scott Fitzgerald, The Great Gatsby, director Michał Zadara, Polski Theatre in Bydgoszcz, 2011
Homework, Citizen Kane, director Orson Welles, Vivarto, 2010
Homework, Children’s cinema in the Polish poster, Pigasus Gallery, 2011
Robert Czerniawski, Persona. Marilyn, reż. Krystian Lupa, Teatr Dramatyczny m. st. Warszawy, 2009
Robert Czerniawski, Henrik Ibsen, Solness, reż. Iwo Vedral, Teatr Wybrzeże, 2011
Robert Czerniawski, Persona. Marilyn, director Krystian Lupa, Dramatic Theatre of the Capital City of Warsaw, 2009
Robert Czerniawski, Henrik Ibsen, The Solness, director Iwo Vedral, Wybrzeże Theatre, 2011
050
Filip
Filip
Filip
Filip
051
Zagórski,
Zagórski,
Zagórski,
Zagórski,
Wyspy, Nowy Teatr w Warszawie, 2011
Poezja, okładka czasopisma Dwutygodnik.com, 2010
Miłosz, Galeria Kordegarda, 2011
Born in Africa, Nowy Teatr w Warszawie, 2010
Filip Zagórski, Born in Africa, New Theatre in Warsaw, 2010
Filip Zagórski, Miłosz, Kordegarda Gallery, 2011
Filip Zagórski, Poetry, cover of the magazine Biweekly.pl, 2010
Filip Zagórski, The Islands, New Theatre in Warsaw, 2011
Małgorzata Gurowska, Zjedz mnie, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2009
Małgorzata Gurowska, Pornowalentynki, klub Saturator, 2011
Małgorzata Gurowska, Imieniny ulicy 11 Listopada, klub Saturator, 2010
Małgorzata Gurowska, Eat me, Academy of Fine Arts in Warsaw, 2009
Małgorzata Gurowska, Pornovalentines, Saturator club, 2011
Małgorzata Gurowska, Name day of the 11 November street, Saturator club, 2010
052
AnoMalia Art Studio (Łukasz Paluch), Between, plakat do wystawy Kariny Marusińskiej,
BWA Wrocław – Galerie Sztuki Współczesnej, 2011
AnoMalia Art Studio (Łukasz Paluch), Pochwała upływającego czasu, Art Transparent Fundacja
Sztuki Współczesnej, 2009
AnoMalia Art Studio (Łukasz Paluch), BE[A]ST, BWA Wrocław – Galerie Sztuki Współczesnej, 2011
AnoMalia Art Studio (Łukasz Paluch), Between, poster for an exhibition of Karina Marusińska, BWA Wrocław – Modern Art Gallery, 2011
AnoMalia Art Studio (Łukasz Paluch), Praise of the passing time, Art Transparent – Foundation of Modern Art, 2009
AnoMalia Art Studio (Łukasz Paluch), BE[A]ST, BWA Wrocław – Modern Art Gallery, 2011
053
Martyna Bargiel, Międzynarodowy Festiwal Audiowizualny Synesthesia Festival,
Centrum Kultury Agora we Wrocławiu, 2011
Martyna Bargiel, Wystawa końcoworoczna ASP Katowice, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, 2010
Martyna Bargiel, International Audiovisual Festival Synesthesia, Center of Culture Agora in Wrocław, 2011
Martyna Bargiel, Final-annual exhibition Academy of Fine Arts in Katowice, 2010
054
Fontarte, wystawa Body in the Library, BWA Galeria Design, Wrocław, 2010
Fontarte, film Zamach Yael Bartany, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, 2011
Fontarte, film poster, Assassination by Yael Bartana, Zachęta National Gallery of Art, 2011
Fontarte, exhibition Body in the Library, BWA Design Gallery, Wrocław, 2010
055
Fontarte, plakat na otwarcie „Galerii dla mrówek”, projektu Magdaleny Frankowskiej
w ramach akcji „Grzybobranie” Fundacji Form i Kształtów, 2011
Fontarte, poster for opening “Ants’ Art Gallery”, project of Magdalena Frankowska in the framework of the action
“Mushroom picking”, Forms and Shapes Foundation, 2011
ilustracje/ilLustrations
058
Bartosz Kosowski, Lech Wałęsa i aktorzy, którzy mogliby zagrać go w filmie Andrzeja Wajdy,
banner dla tygodnika „Przekrój”, 2011
Bartosz Kosowski, Wojciech Smarzowski, ilustracja dla tygodnika „Przekrój”, 2009
Bartosz Kosowski, Lech Wałęsa and actors, that could play in Andrzej Wajda’s film, banner for weekly “Przekrój”, 2011
Bartosz Kosowski, Wojciech Smarzowski, illustration for weekly “Przekrój”, 2009
059
Aleksandra Woldańska-Płocińska, Koneserzy kebabów, 2010
Aleksandra Woldańska-Płocińska, A need for sexual expression, 2010
Aleksandra Woldańska-Płocińska, Connoisseurs of kebabs, 2010
Aleksandra Woldańska-Płocińska, A need for sexual expression, 2010
IDENTYFIKACJA
wizualna
/visual
Identification
062
Edgar Bąk, elementy identyfikacji Miesiąca Fotografii w Krakowie, Fundacja Sztuk WIZUALNYCH, 2008-2011
Edgar Bąk, elements of identification for Photomonth in Krakow Festival, Foundation for Visual Arts, 2011
063
Jakub Jezierski, elementy identyfikacji wystawy Bracia Jakub & Tymek Jezierscy, VVARIACJE,
Projekt Kordegarda, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, 2010
Jakub Jezierski, elements of identification for an exhibition Brothers Jakub & Tymek Jezierscy, VVariacje, Kordegarda Project,
Zachęta National Gallery of Art, 2010
064
Polkadot, elementy identyfikacji Międzynarodowego Festiwalu Fotografii w Łodzi Foto-festiwal 2010,
Łódź Art Center, 2010
Polkadot, elements of identification The International Photo Festival in Łódź, Photofestival 2010, Łódź Art Center, 2010
065
Polkadot, elementy identyfikacji wystawy Loophole to Happiness / Furtka do szczęścia,
Muzeum Sztuki w Łodzi, 2011
Polkadot, elements of identification for an exhibition Loophole to Happiness, Museum of Art in Łódź, 2011
066
Fajne Chłopaki, pocztówki uniwersalne dla Pan tu nie stał, 2010
Fajne Chłopaki, ulotki dla Pan tu nie stał, 2010
Fajne Chłopaki, universal postcards for the shop Pan tu nie stał, 2010
Fajne Chłopaki, leaflets for the shop Pan tu nie stał, 2010
067
Red Melon Studio, elementy identyfikacji wystawy Czyszczenie Dywanów,
Muzeum Sztuki w Łodzi, 2011
Red Melon Studio, elements of identification for an exhibition Carpet Cleaning, Museum of Art in Łódź, 2011
068
Idee Design (Paweł Krzywda), Identyfikacja dla Arsgrafia Festival 2009,
Stowarzyszenie Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie, 2009
Idee Design (Paweł Krzywda), identification for The Arsgrafia Festival 2009, Association of International Print Triennial in Kraków, 2009
069
Ortografika, projekt graficzny malatury pociągu EN57 dla Województwa Łódzkiego,
Urząd Marszałkowski w Łodzi, 2011
Ortografika, painting design of the train EN57 for Łódź Voivodeship, 2011
070
071
Ja
mam
to
coś
w
sobie
23–29.05.2011
Wstydliwe przyjemności
reż. Julie Moggan
Kuba Sowiński i Jakub de Barbaro, elementy identyfikacji Krakowskiego Festiwalu Filmowego, 2011
Kuba Sowiński and Jakub de Barbaro, identification for Krakow Film Festival, 2011
Jakub de Barbaro, elementy identyfikacji projektu Villa Reykjavik, Galeria Raster, 2010
Jakub de Barbaro, identification for Villa Reykjavik, Raster Gallery, 2010
072
Dawid Korzekwa, identyfikacja wizualna wystawy Pokłady designu towarzyszącej Kongresowi Kultury
Województwa Śląskiego, 2010
Dawid Korzekwa, identification for Design Layers, an exhibition accompanying the Congress of Culture of Silesian Voivodeship, 2010
073
Papajastudio, identyfikacja wizualna miasta Nowy Sącz, 2010
Papajastudio, visual identification for a city Nowy Sącz, 2010
074
Kotbury, logo VI Ogólnopolskiego Forum Inicjatyw Pozarządowych, 2011
Kotbury, logo for the 6th Polish Forum for Non-Governmental Initiatives, 2011
075
Studio Otwarte, identyfikacja wizualna i oprawa graficzna roku Czesława Miłosza
Miłosz 365, Instytut Książki, 2010
Studio Otwarte, visual identification of Czesław Miłosz Year Miłosz 365, Instytut Książki, 2010
bran
branding
078
Brandy Design, logo oraz elementy identyfikacji wizualnej cukierni-restauracji „Słodki... Słony”,
Magda Gessler, 2009
Brandy Design, logo and elements of visual identification for the confectionary&restaurant “Sweet... Salty”, Magda Gessler, 2009
079
White Cat Studio, system identyfikacji wizualnej Netia, 2011
White Cat Studio, visual identification system for Netia, 2011
080
Nobo Design (Piotr Wiśniewski), opakowania Smaki Podhalańskie, 2011
Nobo Design (Piotr Wiśniewski), packaging Smaki Podhalańskie, 2011
081
Pracownia Grafiki, seria opakowań dla fermy jaj Kruk, 2010
Pracownia Grafiki, series of packages for chicken farms Kruk, 2010
082
Motor Studio, wizerunek firmy „Ratownictwo i Edukacja”, 2010
Motor Studio, corporate identity for “The Rescue and the Education”, 2010
083
Chigo Design, identyfikacja wizualna biura nieruchomości Garbacik,
Nieruchomości Jacek Garbacik, 2010
Chigo Design, visual identification for Garbacik Real Estate, Real Estate Jacek Garbacik, 2010
informacja wizualna
/visual information
086
Mamastudio, system informacji wizualnej dla Centrum Nauki Kopernik, 2010
Mamastudio, system of visual information for Copernicus Science Centre, 2010
087
Neograf, system informacji wizualnej dla kompleksu sportowo-turystycznego Aquazdrój Sp. z o.o., 2010
Neograf, system of visual information for sports-tourist complex Aquazdrój Sp. z o.o., 2010
TYPOGRAFIA/TYPOGRAPHY
090
Fontarte, typograficzny relief, obiekt na wystawę DizajnWAWA_4 – ProtoTyp,
Fundacja Bęc Zmiana, 2009
Fontarte, gadżety promujące wystawę DizajnWAWA_4 – ProtoTyp, Fundacja Bęc Zmiana, 2009
Fontarte, pocztówki promujące wystawę DizajnWAWA_4 – ProtoTyp, Fundacja Bęc Zmiana, 2009
Fontarte, plakat do wystawy DizajnWAWA_4 – ProtoTyp, Fundacja Bęc Zmiana, 2009
Fontarte, typographical relief, object for an exhibition DizajnWAWA_4 – ProtoTyp, Bęc Zmiana Foundation, 2009
Fontarte, gadgets promoting an exhibition DizajnWAWA_4 – ProtoTyp, Bęc Zmiana Foundation, 2009
Fontarte, postcards promoting an exhibition DizajnWAWA_4 – ProtoTyp, Bęc Zmiana Foundation, 2009
Fontarte, poster for an exhibition DizajnWAWA_4 – ProtoTyp, Bęc Zmiana Foundation, 2009
091
Fontarte, krój pisma FA Golonka Regular i FA Golonka Lux, wystawa DizajnWAWA_4 – ProtoTyp,
Fundacja Bęc Zmiana, 2009
Artur Frankowski (Fontarte), krój pisma FA Golonka Regular, 2009
Fontarte, typeface FA Golonka Regular i FA Golonka Lux, exhibition DizajnWAWA_4 – ProtoTyp, Bęc Zmiana Foundation, 2009
Artur Frankowski (Fontarte), typeface FA Golonka Regular, 2009
INTERNET/WEB
094
Huncwot, strona web Europejskiego Kongresu Kultury, Narodowy Instytut Audiowizualny, 2011
Huncwot, website of European Congress of the Culture, National Audiovisual Institute, 2011
095
Huncwot, strona web marki odzieżowej Reserved, LPP S.A., 2011
Huncwot, website of the clothing brand Reserved, LPP S.A., 2011
096
Lista członków Stowarzyszenia Twórców Grafiki Użytkowej (STGU)
List of the members of Association of Polish Graphic Designers (STGU)
AnoMalia art studio
Artentiko
Avantura Studio
Artur Augustyniak / Mr. Brown Creative Boutique
Jan Bajtlik
Bakalie Visual Art&Design
Martyna Bargiel
Paweł Batyra
Edgar Bąk
Rafał Benderek / Mesmer
Sebastian Bieganik
Kasia Bielska
Anna Bińczyk
Bitter Lix
Maciej Błażejczyk / Dotworks
Emilia Bojańczyk / Podpunkt
Bartek Bojarczuk / illcatDZN
Brandwide
Brandy Design
Urszula Buczkowska
Jarosław Bujny
Maria Bukowska
Lechosław Carnelli
Bożena Cichecka / Kreska Studio
Chigo Design
Mariusz Cieśla
Robert Czerniawski
Agnieszka Dajczak
Anna Damasiewicz
Jakub de Barbaro
Diferente
Magdalena Dorosz
Bartek Drejewicz
Patrycja Dulnik
097
Fabryka Otwartych Form / Paweł Wojtysiak
Piotr Fajker
Fajne Chłopaki
Fontarte
Magdalena Frankowska
Artur Frankowski
Małgorzata Frycz
Full Metal Jacket
Piotr Gidlewski
Bartek Gołębiowski / Click 5
Good Looking Studio
Grafixpol
Grrow studio
Wiesław Grzegorczyk
Katarzyna Gunia
Małgorzata Gurowska
Hello!Studio
Homework
Huncwot
Krzysztof Iwański
Pracownia F11
Idee Design Korzeńska / Krzywda
Identyfikujemy.com
Krzysztof Ignasiak
Michał Jandura
Łukasz Jankowski / Never Better Studio
Jakub Jezierski
Izabela Jurczyk
K-Bis studio
Roman Kaczmarczyk
Ryszard Kajzer
Jan Kallwejt
Kameleon
Mateusz Kaniewski
Piotr Karski
Marcin Kasperek
Ewa Klapacz
098
Paweł Kłudkiewicz
Marcin Kolorski
Wojciech Kołek
Beata Konarska
Maciej Konopka / Brandy Design
Dawid Korzekwa
Antek Korzeniowski
Justyna Kosińska
Bartosz Kosowski
Kotbury Studio
Gosia Królikowska / Gokidesign
Sylwia Krzemianowska
Kwasieborski Design
Tomasz Kuczma TJFK
Grzegorz Laszuk
Stefan Lechwar
Luxsfera
Zuzanna Łazarewicz / DodoDesign
Michał Łojewski
Justyna Machnicka
Made in Cosmos
Malum
Mamastudio
Katarzyna Manecka
Michał Miszkurka
Motor Studio
Nobo Design
Agata Nowicka – Endo
Noviki Studio
Mateusz Obarek / Studio Gravite
Ortografika
Monika Pacewicz
Paweł Palikot
Papajastudio
Parastudio
Arkadiusz Parys
Iwona Petryszyn
099
Oskar Podolski
Tomasz Politański
Polkadot
Polyester Studio
Pracownia Alwar
Pracownia Grafiki
Karol Precht
Nikodem Pręgowski
Paweł Przybylski / Sensual Studio
Red Melon Studio
Iwo Rutkiewicz
Semafor
Oksana Shmygol
Kasper Skirgajłło-Krajewski
Elżbieta Skrzypek
Konrad Smolarski / Autograph
Agnieszka Sobczyńska / StudioMAGA
Kuba Sowiński
Ewa Starzyk
Maciek Stefański
Patryk Stolarz / Turnedog
Stonka Studio
Dominik Strzałkowski / KiwiStudio
Marta Strumidło
Studio 185C
Studio BX
Studio Awokado
Studio Otwarte
Studio Plastelina
Sundaylove Studio
Syfon Studio
Agata Szydłowska
Dominik Tarabański
Jerzy Tchórzewski
Temperówka
Aleksandra Toborowicz
Tofu / Design / Motion
0100
Aleksandra Toborowicz
Tofu / Design / Motion
Tomograf Studio / Tomasz Cichocki
Jan Trippner
Izabela Turska
Jacek Utko
Łukasz Walendziuk
Michał Warda
Anita Wasik
Rene Wawrzkiewicz
White Cat Studio
Grzegorz Wierzchowski
Robert Widomski / Proandy
Andrzej Wieteszka
Karolina Witowska
Marcin Władyka
Ela Wojciechowska / Klik-Dizajn
Tomasz Wojciechowski / fattombo
Aleksandra Woldańska-Płocińska
Dorota Wójcik
Justyna Wróblewska
Wytwórnia Projektów
Paweł Wyszomirski
Filip Zagórski
Anna Zając
Magdalena Zdrenka
Krzysztof Zdunkiewicz
Monika Żyła
0101
CZŁONKOWIE HONOROWI
Members of Honour
Prof. Maciej Buszewicz
Prof. dr Lex Drewinski
Prof. Roman Duszek
Prof. Aleksandra Giza
Prof. Roman Kalarus
Prof. Piotr Kunce
Prof. Michał Kliś
Prof. Lech Majewski
Prof. Marian Oslislo
Dr Bogna Otto-Węgrzyn
Prof. Władysław Pluta
Dr Marian Słowicki
Prof. Karol Śliwka
ZARZĄD
Dawid Korzekwa – Prezes Zarządu
Paweł Batyra
Maciej Konopka
Magdalena Frankowska
Rene Wawrzkiewicz
Paweł Krzywda
KOMISJA REWIZYJNA
Andrzej Budek
Bożena Cichecka
Jakub Sowiński
00102
103
Stowarzysznie Twórców Grafiki Użytkowej (STGU)
Association of Polish Graphic Designers (STGU)
ul. Foksal 11 / 00-372 Warszawa / tel. 0048 600 599 011
www.stgu.pl
kuratorka
curator
Agata Szydłowska
współpraca
collaboration
Angelika Gromotka
projekty graficzne
graphic design
POLKADOT, www.polkadot.com.pl
redakcja katalogu
organizator/organization
catalogue editing
Agata Szydłowska
współpraca
collaboration
Angelika Gromotka
druk
printing
FINGERPRINT
90-361 Łódź / ul. Piotrkowska 276 / tel. (42) 684-20-38
[email protected] / www.fingerprint.pl
kroje
typefaces
OratorPl, Garamond Premier Pro
partnerzy
partners
patroni medialni
media partners
0104
0105
KONIEC /
THE END
www.stgu.pl