Optymalizacja podatkowa podatków osobistych (1)

Gabrysz i Doradcy
Kancelaria Partnerska
http://www.gabryszidoradcy.pl
Optymalizacja podatkowa podatków osobistych (1)
Sukcesja finansowa
Optymalizacja podatkowa podatków osobistych (1)
06.12.2012
Różnorodność podatków płaconych przez osoby fizyczne jest w Polsce bardzo duża. Kiedy
jednak rozmawiamy o podatkach osobistych, najczęściej koncentrujemy się na podatku
dochodowym od osób fizycznych. Z istnienia innych rodzajów podatków zdajemy sobie sprawę
zwykle w przypadku wystąpienia jakiejś konkretnej sytuacji życiowej – przy otrzymaniu spadku
czy kupnie nieruchomości. Rozmawiając z wieloma osobami, odnoszę wrażenie, że większość
podatników podchodzi do podatków w sposób dość fatalistyczny – wiadomo, że są, i wiadomo,
że nie można uniknąć ich płacenia. Tymczasem to tylko część prawdy o podatkach.
Współczesne systemy podatkowe konstruowane są w sposób, który w założeniu ma
uniemożliwić uchylanie się od opodatkowania. Są jednak co najmniej trzy przyczyny, dla których
zawsze będzie możliwe legalne działanie zmierzające do zmniejszania obciążeń podatkowych.
Przyczyna I – Różnice w systemach podatkowych
Pierwsza z nich to różnice w systemach podatkowych różnych państw i różne stawki
obowiązujących w nich podatków. Istnienie tzw. rajów podatkowych pozwala na takie
prowadzenie swoich spraw, aby w efekcie płacone podatki były mniejsze – mimo że dochód
(czy inna podstawa opodatkowania) pozostaje bez zmian.
Takie działania nazywamy najczęściej działaniami optymalizacyjnymi – zmierzają one do
uniknięcia nadmiernego opodatkowania. Są to działania całkowicie legalne, choć spotykają się
czasami ze sporą krytyką. Nie są to jednak rozwiązania tanie i wymagają zaangażowania
sporego kapitału.
Przyczyna II – Błędy konstrukcyjne w systemie podatkowym
Jeżeli ustawodawca niezgodnie ze swoimi intencjami uchwali przepis umożliwiający podatnikom
zmniejszenie zobowiązań podatkowych, podatnicy mają prawo z tego przepisu skorzystać.
Swego czasu słynną (i gigantyczną) lukę podatkową stworzył przepis o darowiznach na rzecz
osób fizycznych. System podatkowy jest na tyle skomplikowany, że trudno uniknąć takich
błędów w legislacji. Jednak fakt, że przepis został (jak się po fakcie okazało) uchwalony w
sposób umożliwiający zmniejszenie obciążeń podatkowych lub ich znaczne rozłożenie w czasie,
nie stanowi przeszkody, aby z niego skorzystać w okresie, w którym obowiązuje.
Obecnie istnieje sporo rozwiązań, które umożliwiają w sposób legalny i w zgodzie z literą prawa
minimalizować bieżące rozwiązania podatkowe. Rozwiązania te mają nierzadko charakter
krótkotrwały – ustawodawca usuwa bowiem systematycznie pojawiające się luki prawne.
1/3
Gabrysz i Doradcy
Kancelaria Partnerska
http://www.gabryszidoradcy.pl
Przyczyna III – Intencje ustawodawcy
Ponieważ podatki pełnią nie tylko funkcję fiskalną, lecz także rolę swoistego regulatora i
stymulatora procesów społecznych i gospodarczych ważnych dla ustawodawcy (czyli państwa),
pojawiają się w przepisach rozwiązania podatkowe, których stosowanie pozwala wszystkim
podatnikom podatku dochodowego od osób fizycznych, od spadków i darowizn czy np. podatku
od nieruchomości osiągać korzyści podatkowe – najczęściej po spełnieniu ściśle określonych
warunków.
Zwróćcie uwagę, że w czasach, w których istniały spore problemy mieszkaniowe, istniały
również rozbudowane ulgi podatkowe mające stymulować budownictwo. Problemy
demograficzne przyczyniły się do uchwalenia tzw. ulgi prorodzinnej. A widoczny gołym okiem
kryzys ubezpieczeń społecznych skłania ustawodawcę do wprowadzania rozwiązań
zachęcających podatników do samodzielnego odkładania części bieżących dochodów w celu
zabezpieczenia sobie środków na późniejsze lata. Właśnie istnienie takich rozwiązań pozwala
na dokonywanie działań optymalizacyjnych.
Czy optymalizacja podatkowa jest zła?
Kiedy mówimy o kimś, że unika płacenia podatków, mamy najczęściej na myśli osobę, która jest
po prostu podatkowym przestępcą. Tymczasem istnieje bardzo duża różnica pomiędzy
postępowaniem polegającym na łamaniu prawa, ukrywaniu dochodów, ukrywaniu źródeł
dochodów itp. – to uchylanie się od opodatkowania – czyn, który jest wykroczeniem lub
przestępstwem karnym albo karnym skarbowym.
Natomiast pojęcie unikania opodatkowania powinniśmy rezerwować na określenie działań,
których celem jest legalne, zgodne z prawem zmniejszenie wysokości płaconych podatków lub
odłożenie konieczności zapłacenia podatku na bardziej dogodny dla podatnika moment.
Istnieje więc zasadnicza różnica pomiędzy unikaniem opodatkowania a uchylaniem się od
płacenia podatków – to pierwsze jest działaniem legalnym, w granicach prawa, często
działaniem, na którym zależy ustawodawcy, to drugie to przestępstwo lub wykroczenie, ścigane
i karane z urzędu.
W kwestiach związanych z unikaniem opodatkowania wielokrotnie już wypowiadały się sądy
administracyjne. Zgodnie stwierdzają one, że jeśli podatnik może wybrać pomiędzy dwoma
legalnymi sposobami postępowania, z których jeden spowoduje zmniejszenie lub odłożenie
zobowiązania podatkowego, to ma do tego prawo, a organy podatkowe nie mogą takiego
postępowania kwestionować.
Czym tak naprawdę jest optymalizacja podatkowa?
Nie ma ścisłej definicji optymalizacji podatkowej. Istotą optymalizacji jest po prostu
zastosowanie rozwiązań, które w określonej sytuacji podatnika pozwolą mu zgodnie z prawem
zapłacić podatek w mniejszej wysokości, zapłacić go później lub nie zapłacić wcale.
2/3
Gabrysz i Doradcy
Kancelaria Partnerska
http://www.gabryszidoradcy.pl
Ważne: podejmowanie działań optymalizacyjnych wymaga planowania, przewidywania skutków
swoich decyzji – przed ich wdrożeniem. Najczęściej po dokonaniu transakcji, czynności itp.
optymalizacja staje się niemożliwa lub bardzo utrudniona, a jej efekty bywają mniej
spektakularne.
Oto prosty przykład:
Kupiłeś na pchlim targu stary zegar, płacąc za niego 1000 zł. Okazało się jednak, że nie pasuje
do Twojego wnętrza tak, jak tego oczekiwałeś. Wystawiłeś go wobec tego na aukcji
internetowej. Nieoczekiwanie cena, którą uzyskałeś wyniosła 8000 zł. W wyniku tej transakcji
powstał dochód – w uproszczeniu różnica pomiędzy ceną zakupu a ceną sprzedaży. Jeżeli od
końca miesiąca, w którym kupiłeś zegar nie minęło 6 miesięcy, zapłacisz od tego dochodu
podatek. Jeżeli minęło – już nie.
Jeśli o tym nie wiedziałeś przed dokonaniem transakcji, to po jej zawarciu nie jesteś w stanie
odwrócić skutków swoich działań. Mając tę wiedzę, możesz tak zaplanować przebieg transakcji,
aby zakończyła się ona już po upływie 6 miesięcy – w ten sposób całkowicie legalnie uniknąłeś
konieczności zapłaty podatku dochodowego od kwoty 7000 zł.
Przykład z zegarem pokazuje, że stosowanie optymalizacji podatkowej jest możliwe dla
wszystkich podatników – bez względu na ich dochody i sposób zarabiania. Pamiętaj jednak o
tym, że skuteczna optymalizacja wymaga wiedzy, określenia celów i planowania – połączenie
tych elementów pozwoli Ci uzyskać zakładane korzyści w zakładanym czasie.
Planuj i korzystaj z legalnych rozwiązań
Jak już wspomniałem, ustawodawca za pomocą przepisów podatkowych stymuluje pewne
zachowania podatników. Stosowane zachęty mają charakter krótko- i długoterminowy,
pozwalają uzyskać korzyści, których wartość zależy nie tylko od sytuacji majątkowej podatnika,
lecz także od zastosowania właściwej strategii, zaplanowania swoich działań w czasie i
konsekwencji w stosowaniu.
W kolejnych odcinkach cyklu przedstawię na konkretnych przykładach skutki podatkowe
korzystania z wybranych rozwiązań, ich zalety i wady oraz metody, jakimi każdy świadomy
podatnik powinien się posługiwać, aby samodzielnie móc podejmować decyzje. Omówię w nich
wybrane elementy planowania spadkowego i możliwości, jakie dają instrumenty inwestycyjne
związane z planowaniem swojej przyszłości i emerytury.
Romuald Gabrysz
Artykuł udostępniony przez www.podatki.biz
3/3
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)