Streszczenie. Katecheza IX. Ks. Tadeusz Borutka. Praca służbą

Streszczenie. Katecheza IX. Ks. Tadeusz Borutka. Praca służbą Bogu
i ludziom.
Praca oznacza każdą działalność, jaką człowiek spełnia bez względu na jej charakter
i okoliczności, oznacza każdą aktywność człowieka, którą za pracę uznać można
i uznać należy pośród całego bogactwa czynności, do jakich jest zdolny
i predysponowany poprzez swoją naturę, poprzez samo człowieczeństwo. Praca
jest też podstawowym wymiarem ludzkiego bytowania na ziemi. Dla człowieka
posiada ona nie tylko znaczenie techniczne, ale także etyczne. Praca ma dopomagać
człowiekowi do tego, aby stawał się lepszym, duchowo dojrzalszym, bardziej
odpowiedzialnym, aby mógł wypełnić swoje ludzkie powołanie na tej ziemi,
zarówno sam, jako niepowtarzalna osoba, jak też we wspólnocie z drugimi, a nade
wszystko w tej podstawowej ludzkiej wspólnocie, jaką jest rodzina. Praca
rozumiana jest jako powołanie człowieka do uczestnictwa w dziele Stwórczym.
Człowiek stworzony na obraz i podobieństwo Boga samego (Rdz 1,26) ma czynić
sobie ziemię poddaną, panować nad nią i uprawiać ją. Zadanie to zostało mu
powierzone przez samego Stwórcę, czyni go zatem współpracownikiem Boga
w przedłużaniu aktu stworzenia. Ta prawda, że przez pracę człowiek uczestniczy
w dziele samego Boga została w szczególny sposób uwydatniona przez Jezusa
Chrystusa. Był On człowiekiem pracy. Należał do świata pracy, dlatego ma dla
ludzkiego trudu uznanie i szacunek. Człowiek podejmując pracę wraz ze
związanymi z nią trudnościami, w jedności z Chrystusem cierpiącym dla zbawienia
rodzaju ludzkiego, w jakiś sposób uczestniczy z Nim w odkupieniu świata.
Zagadnienie pracy od początku należało do ważnych tematów w społecznym
nauczaniu Kościoła. Temat ten był poruszany przez kilku papieży, od Leona XIII
do Jana Pawła II, który zagadnieniu pracy ludzkiej poświęcił encyklikę Laborem
exercens. Wiele problemów poruszanych w niej, dziś nie straciło na aktualności,
niektóre jeszcze bardziej się pogłębiły. Współcześnie nastąpił mocny podział
pomiędzy bogatymi i biednymi, wzrosło bezrobocie, wzmaga się emigracja
zarobkowa, która prowadzi do osłabienia i zakłócenia więzi rodzinnych oraz
powstania tzw. sieroctwa migracyjnego. Niemożność podjęcia pracy jest źródłem
frustracji, degradacji człowieka, obniża jego samoocenę, zubaża psychicznie
i materialnie. Bezrobocie pozbawia człowieka możliwości tworzenia wartości,
przekształcania świata, rozwijania zdolności i służenia innym. Rodzi przekonanie,
że człowiek jest bezużyteczny, mniej wartościowy i niedoceniony. Obok bezrobocia
mamy także do czynienia z mniej lub bardziej zamaskowanym wyzyskiem
pracowniczym, tzw. umowy śmieciowe, naruszające ciągłość pracy i godzące
w poczucie bezpieczeństwa, powodujące zaniżanie wynagrodzeń, unikanie
świadczeń zdrowotnych i socjalnych. Często dokonuje się natychmiastowych
zwolnień bez jakichkolwiek zabezpieczeń na przyszłość, wstrzymuje się wypłaty
należne pracownikom, zwiększa się czas pracy. Innymi słowy dochodzi do eskalacji
dawnych niesprawiedliwości. Obecnie pojawia się niebezpieczeństwo zredukowania
pracownika do wymiaru przedmiotowego. To niebezpieczeństwo i zło zarazem
pojawia się tam, gdzie w imię praw rynku zapomina się o prawach człowieka,
odmawia mu się prawa do odpoczynku, do troski o rodzinę, do wolności
w podejmowaniu decyzji o kształcie własnej codzienności. Dzieje się tak, gdy
wartość pracy jest określana nie poprzez wysiłek człowieka, ale poprzez cenę
produktu.
Zadaniem Kościoła jest stałe przypominanie o godziwości i prawach ludzi pracy,
piętnowanie sytuacji w których bywają one nierespektowane. Kościół zwraca uwagę
na następujące wymiary i aspekty pracy: ekonomiczny, gdzie praca stanowi źródło
utrzymania; personalistyczny, który służy rozwojowi osobowości; dialogiczny, który
jest formą porozumiewania się ludzi oraz religijny, poprzez który praca jest formą
odniesienia człowieka do Boga i kontynuacją dzieła stworzenia.
Z pracą wiąże się obowiązek modlitwy: Ora et labora – módl się i pracuj. Człowiek,
aby był szczęśliwy, musi w życiu zrównoważyć dwa czynniki – pracę i modlitwę.
Poprzez modlitwę człowiek oddaje wszystkie swoje trudy samemu Bogu.
Człowiekowi pracy potrzebna jest modlitwa, osobista i wspólnotowa. Stąd ważny
pozostaje obowiązek świętowania niedzieli.
Praca nadaje życiu ludzkiemu sens i wartość. Poprzez pracę dokonuje się
samorealizacja człowieka. Przez nią zdobywa doświadczenie, wzmacnia siły
duchowe i fizyczne, poczucie obowiązku, sumienność i zdolność do poświęceń.
Praca jest źródłem uprawnień pracującego. Człowiek pracujący jest nie tylko
wytwórcą dóbr, ale również nabiera praw. Pracujący powinni być traktowani jak
ludzie wolni i odpowiedzialni. Człowiek powinien mieć prawo do pracy. Jest to
prawo podmiotowe, bo wynika z godności osoby ludzkiej, a nie z ustroju. Prawo do
wolności wyboru pracy odpowiednio do uzdolnień naturalnych i nabytych, prawo
wyboru zawodu i wykształcenia. Warunki pracy powinny być możliwie
najdogodniejsze i bezpieczne. Człowiekowi pracy przysługują również świadczenia
społeczne mające na celu zabezpieczenie życia i zdrowia pracownika i członków
jego rodziny oraz prawo do wypoczynku. Jednym z podstawowych praw jest
również zakładanie związków zawodowych, które w duchu solidarności będą
zdolne przezwyciężać podziały.
Oprócz praw ludzie pracy mają swoje obowiązki. Pracownik ma obowiązek
uczciwego traktowania pracy, ma być sumienny, punktualny i pilny. Dbać
i szanować miejsce pracy, szanować współpracowników, przełożonych i klientów.
Dbać o porządek pracy. Nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec
swego miejsca pracy i nie może wykorzystywać go do prywatnych celów.
Należy zatem patrzeć na swoją pracę w duchu chrześcijańskim, która jest
uczestnictwem w dziele stwórczym Boga i staje się nieodzownym czynnikiem do
osiągnięcia zbawienia.