pojęcia kultury.key

Cyberkultura
dr Mieczysław Juda
ASP, Katowice, ul. Koszarowa 50, s.205
[email protected]
www.mjuda.asp.katowice.pl
kultura
?
kultura
1. czym jest (jak jest rozumiana)
2. czego jest przedmiotem
kultura
• antropologia
• socjologia
• psychologia
• filozofia
• historia
humanistyka
antropologia kulturowa [USA]
antropologia społeczna [GB]
etnologia [tr. kontynentalna]
socjologia kultury
psychologia kultury
filozofia kultury
historia kultury
kultura
kulturologia
kulturoznawstwo
kultura
treść pojęcia
?
Potoczne określenie kultury
Określenia
Pierwsza odpowiedź (%)
Wszystkie odpowiedzi (%)
Dobre wychowanie,
maniery
38
29
Wiedza, oświata
35,7
33,5
Sztuka, instytucje sztuki,
media
6,4
21,4
Rozrywki, zabawy
6,3
5,5
Kultura bytu
7,3
7,8
Inne
6,3
2,8
A.Kłoskowska, 1983
Potoczne określenie kultury
Określenia
Pierwsza odpowiedź (%)
Wszystkie odpowiedzi (%)
Dobre wychowanie,
maniery
38
29
Wiedza, oświata
35,7
33,5
Sztuka, instytucje sztuki,
media
6,4
21,4
Rozrywki, zabawy
6,3
5,5
Kultura bytu
7,3
7,8
Inne
6,3
2,8
A.Kłoskowska, 1983
kultura
?
kultura
•nieostrość
•rozmycie
•sens wartościujący
•sens wartościujący = potoczne rozumienie kultury
•sens niewartościujący?
•sens wartościujący = potoczne rozumienie kultury
•sens niewartościujący = rozumienie nauki
Cyceron: Rozprawy tuskulańskie
Samuel von Pufendorf (1632–1694): De iure naturae et gentium
Johann Ch. Adelung (1732–1806)
Johan G. von Herder (1744–1803)
WN: koncepcje rozszerzające
kultura = cywilizacja
Johan G. von Herder (1744–1803)
• kultura jest cechą gatunkową człowieka
– plastyczność instynktów
– możliwość wybierania zachowań (reakcji)
– powstanie przestrzeni/pola dla kultury
• kultura w sensie filogenetycznym
(jest koniecznym dopełnieniem natury)
• kultura w sensie ontogenetycznym
(jest koniecznym przeciwstawieniem natury)
WN: jedyną, albo prawdziwą naturą człowieka jest jego kultura
Edward Tylor (1832–1917):
“Kultura lub cywilizacja jest to złożona całość obejmująca wiedzę,
wierzenia, sztukę, prawo, moralność, obyczaje i wszystkie inne zdolności
i nawyki nabyte przez człowieka jako członka społeczeństwa”
Primitive Culture, 1871
➡
➡
charakter wyliczający
elementy dziedziczenia społecznego (niebiologicznego)
Ralph Linton (1893–1953):
“Kultura jest konfiguracją wyuczonych zachowań i rezultatów zachowań,
których elementy składowe są wspólne członkom danego społeczeństwa i
przekazywane w jego obrębie.”
Kulturowe podstawy osobowości, 1947
➡
➡
➡
zachowania i rezultaty zachowań
społeczny charakter elementów
społeczne dziedziczenie wewnątrz społeczeństwa/zbiorowości
Typologia definicji kultury:
(A.L.Kroeber, C.Kluckhohn)
1. wyliczające
2. normatywne
3. psychologiczne
4. strukturalistyczne
5. genetyczne
6. historyczne