przykład obliczeń silnika 2,2kW (ver 1) (pdf 392kB)
Transkrypt
przykład obliczeń silnika 2,2kW (ver 1) (pdf 392kB)
dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 2010-12-02 Projekt silnika bezszczotkowego z magnesami trwałymi 1 Wstęp 1.1 Opis projektu Projekt silnika bezszczotkowego z magnesami trwałymi wykonanego jako adaptacja silnika indukcyjnego. Założono, że stojan silnika indukcyjnego pozostawiony zostanie bez zmian, maszyna nie będzie przezwajana. Wirnik pierścieniowy zostanie wymieniony na wirnik z powierzchniowo zamocowanymi magnesami trwałymi. Magnesy trwałe w kształcie wycinków pierścienia - klejone, ewentualnie zabezpieczone pierścieniem przed działaniem siłodśrodkowych. Magnesy trwałe wysokoenergetyczne, neodymowe (NdBFe) lub samarowo-kobaltowe (SmCo) 1.2 Dane znamionowe silnika indukcyjnego Typ silnika Częstotliwość (Hz) Moc (kW) Moc (KM) Prędkość obrotowa Prąd (A) przy 230V Prąd (A) przy 380V Prąd (A) przy 400V Sg100L-4A 50 2.20 3.00 1420 8.30 5.00 4.80 Dane szczegółowe Sprawność Współczynnik mocy Krotność momentu rozruchowego Krotność prądu rozruchowego Stosunek mocy maks. do min. Liczba biegunów Moment bezwładnościowy (kgm2) Masa (kg) IMB3 Masa (kg) IMB5 Masa (kg) IMB35 Klasa izolacji Klasa ochrony 81.00 0.82 2.20 5.50 2.60 4 0.00670 21.00 23.50 23.50 F IP55 1/33 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi Klasa ochrony IP55 1.3. Konwencja oznaczeń Kolorem zielonym oznaczone są wartości parametrów, które można zmieniać Kolorem żółtym oznaczone są wyniki obliczeń Obliczenia wykonywane są z zachowaniem jednostek układu SI 2 Dane obliczeniowe 2.1 Dane wejściowe Zbiór wymagań jakie powinna spełniać projektowana maszyna: Zakłada się, że moc znamionowa generatora powinna byćnie mniejsza niżadoptowanego silnika indukcyjnego Pn := 2.2kW 1 Prędkość obrotowa n n := 1500⋅ min napięcie znamionowe Un := 380V liczba faz ms := 3 częstotliwość zasilania fn := 50Hz 2.2 Wskaźniki energetyczne sprawność nie mniejsz niżsilnika indukcyjnego ηn := 0.85 współczynnik mocy cosϕn := 0.8 2.3 Obliczenia pomocnicze liczba par biegunów p := fn =2 2/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna liczba par biegunów p := Projekt silnika z magnesami trwałymi n nn =2 1 prędkość kątowa ωn := 2π n n = 157.08 s prędkość(pulsacja) synchroniczna ωs := 2π fn = 314.159 ⋅ Hz Pn moment znamionowy Tn := = 14.006⋅ N⋅ m ωn Pn prąd znamionowy fazowy Ifn := = 4.916 A 3 Un ⋅ cosϕn⋅ ηn prąd maksymalny Imx := 2 Ifn = 6.952 A 2.4 Parametry geometryczne Poniżej przedstawiono rysunki, na których zdefiniowano parametry modelu geometrycznego silnika z magnesami trwałymi. 3/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi Rys. 2.1. Części konstrukcyjne silnika z magesami trawałymi [www.leroy-somer.com]. 4/33 2010-12-02 Projekt silnika z magnesami trwałymi M W DM DR dr inż. Michał Michna AL FA 2 A LF A M I DR ALFA1 DS HM D ELTA Rys. 2.2. Parametry modelu geometrycznego wirnika silnika z magnesami trwałymi 2.1 Dane konstrukcyjne silnika SG 100L4A Podstawowe parametry modelu geometrycznego oryginalnego silnika indukcyjnego SG100L4A produkcji TAMEL SA: • średnica zewnętrzna stojana Dse = 153mm • średnica wewnętrzna stojana D = 94mm 5/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna • • • • • • • • • Projekt silnika z magnesami trwałymi 2010-12-02 średnica wewnętrzna stojana Ds = 94mm średnica wenętrzna wirnika (wału) Dri = 33mm długość maszyny, długośćpakietu stojana ls = 96mm liczba żłobków stojana Qs = 36 liczba przewodów w żłbobku Ns = 39 liczba żłobków na biegun i fazę q = 3 2 przekrój przewodu Sc = 0.78mm szerokość otwarcia żłobka b s1 = 2.2mm • szerokość otwarcia żłobka b s2 = 3.6mm wysokość otwarcia żłobka hs1 = 2mm • całkowita wysokość żłobka h s = 16.9mm 3 Parametry magnesów trwałych Parametry magnesów trwałych można odczytać z katlogów firm oferujących takie materiały: www.bakkermagnetics.com www.mmcmagnetics.com www.arnoldmagnetics.com Z punktu widzenie projektanta maszyn najbardziej obiecująco są magnesy trwałe wykonane z pierwiastków ziem rzadkich: neodymowe i samarowo-kobaltowe. Oferują one największe gęstości energii. Podstawowe właściwości tych materiałów wynikają z kształtu charakterysktyki odmagnesowania. 6/33 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi B(T) Alnico 1.2 1.0 NdFeB 0.8 0.6 SmCo 0.4 Ferryt 0.2 1.2 1.0 0.8 0.6 0.4 0.2 H(MA/m) Rys. Charakterystyka odmagnesowania najpopoularniejszych materiałów magnetycznych twardych. 7/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 8/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 9/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi Magnesy neodymowe N35 Magnesy samarowo-kobaltowe S18 indukcja remanencji Br := 1.22T Br := 0.95T natężenie pola koercji kA Hc := 891 m kA Hc := 600 m kA H0 := 891 m kA H0 := 670 m − 3 kg ρ := 8.4⋅ 10 gęstość cm 3 Przenikalność magnetyczna względna Br μr := = 1.128 μ0 ⋅ H0 4. Procedura obliczeń silnika z magnesami trwałymi Opis ogólnej metody projektowania silników elektrycznych z uwzględnieniem cech silników z magnesami trwałymi. 5. Wymiary główne 5.1 Moc wewnętrzna pozorna maszyny Zależność określająca moc wewnętrzną pozoną maszyny wyznaczono w załączniku -> π 2 Si = ⋅ kB ⋅ kU⋅ kws⋅ As⋅ Bm ⋅ Ds ⋅ le ⋅ ωm 2 ( ) Wprowadzając współczynnik wyzyskania maszyny: σ = A ⋅B ⋅k ⋅k ⋅k 10/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 2010-12-02 σ = As⋅ B m⋅ kB⋅ kU⋅ kws Moc wewnętrzną pozorną maszyny można wyrazić jako: π 2 Si = ⋅ σ⋅ Ds ⋅ le ⋅ ωm 2 S Zauważmy, że objętość maszyny wyrażona iloczynem i D 2⋅ l jest proporcjonalna do . Zmniejszenie objętości maszyny jest możliwe zwiększając maksymalną s e A ⋅ B ( s m)⋅ ωm wartość indukcji w szczelnie, zwiększajc gęstość liniową prąd twornika lub zwiększając częstotliwość. 5.2 Współczynnik smukłości Do obliczeń wymiarów głównych potrzebny jest jeszcze związek pomiędzy długością maszyny a średnicą wyrażony za pomocą współczynnika smukłości: le le 2⋅ p le λ= = = ⋅ τs π Ds π Ds 2p w którym τ - podziałka biegunowa maszyny. Parametr λ dobiera się na podstawie doświadczenia dążąc do zmniejszenia sumy masy uzwojeń stojana i wirnika.Analizując konstrukcje maszyn elektrycznych projektowanych w USA i Europie można zauważyć tendencję projektantów europejskich do budowy smuklejszych maszyn. Wartosc wspolczynnika smuk łośc i jes t dobierana w zależności do lic zby par biegunów: i tak np. dla p=2 z zakresu 0.6...1.5 λ := 1.35 Wyznaczmy długość maszyny: π⋅ Ds⋅ λ les = 2⋅ p i wprowadźmy do wzoru na moc wewnętrzną otrzymamy: ⋅ ⋅ 11/33 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi π 2 π⋅ Ds⋅ λ Si = ⋅ σ⋅ Ds ⋅ ⋅ω 2 2⋅ p m 3 Ds = 4 ⋅ Si⋅ p 2 π ⋅ σ⋅ λ⋅ ωm 5.3 Wspólczynniki konstrukcyjne Współczynnik kształtu pola • 2 dla rozkładu sinusoidalnego kB := = π dla silników o mocy Pn<1.5kW kB := 1.09 • dla silników o mocy Pn>1.5kW kB := 0.715 • • dla przebiegu prostokątnego o wypełnieniu α1 := 0.75 wynosi: 2 ⋅ α1 ⋅ sin α1⋅ π 2 α ⋅ π 1 2 = 1.176 Współczynnik kształtu napięcia: • dla napięcia sinusoidlanego kU := π • = 1.111 2⋅ 2 dla silników o mocy Pn<1.5kW kU := 1.09 • dla silników o mocy Pn>1.5kW kU := 1.1 Współczynnik uzwojenia dla uzwojenia: • jednowarstwowego kws := 0.96 • := 12/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna • Projekt silnika z magnesami trwałymi 2010-12-02 dwuwarstwowego kws := 0.92 5.4 Współczynnik materiałowe Wartość maksymalna indukcji w szczelnie Wartość maksymalna indukc ji w szczelinie w przypadku maszyn z magnesami trawłymi zależy głównie od materiału, z k tórego wykonany jest magnes trwały. W przypadku wykorzystania magnesów neodymowych możliwe jest osiągnięcie nawet 1T. Bm := 0.74T Gęstość liniowa prądu (okład prądowy) Zakres wartości okładu prądowego mieści się w szerokich granicach od 100 A/m dla maszyn o mocy 0,1 kW do 150kA/m w turbogeneratorach. Zależy on głównie od odporności cieplnej izolacji oraz od sposobu chłodzenia. kA 3 ⋅ 2⋅ 234⋅ 5.2A dla silnika TAMEL SG100L4A 2.2kW = 24.723⋅ π⋅ 94mm m kA Przyjęto: As := 25 m Wspólczynnik wyzyskania maszyny: Wspólczynnik wyzyskania maszyny określa wartość siły obwodowej działającej na jednostkę przyszczelinowej powiedzchni twornika.Jest on zależny od wspólczynników określających konstrukcję maszyny () oraz od parametrów zależnych od właściwości materiałów użytych do budowy maszyny kA⋅ V⋅ min Wartość współczynnika σ dobierana jest z zakresu 0.1...0.5 ()w zaleznosci od mocy Si i liczby par biegunów p 3 m kA⋅ V⋅ s σ := As⋅ B m⋅ kB⋅ kU⋅ kws = 14.104⋅ 3 m kB⋅ kU⋅ kws = 0.762 wartość współczynnika przeliczona na obr/min σ = 0.235⋅ kA⋅ V⋅ min 13/33 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi wartość współczynnika przeliczona na obr/min σ = 0.235⋅ kA⋅ V⋅ min 3 m Wspólczynnik napięcia indukowanego rotacji Współczynnik napięcia indukowanego rotacji dobiera się na podstawie doświadczenia konstrukcyjnego: - dla silników indukcjnych - w zaleznosci od mocy i liczby par biegunow, - dla silników synchronicznych przewzbudzonych o cosφ=0.9 z zakresu 1.05...1.06 - dla prądnic synchronicznych: od 1.04 dla cosφ=0.95 do 1.08 i dla cosφ=0.8 kE := 0.96 Napięcie indukowane rotacji Ef := kE⋅ Un = 210.617 V 3 Moc pozorna wewnętrzna Znając oczekiwaną moc wyjściową projektowanego silnika, można określić w przybliżeniu moc wewnętrzną maszyny jako: 1 Si := Pn ⋅ kE⋅ = 3.106⋅ kV⋅ A ηn ⋅ cosϕn 5.5 Średnica i długość rdzenia W oparciu o wyznaczone wcześniej parametry można wyznaczyć objętość maszyny 3 Średnica wewnętrzna stojana: Ds := 4⋅ Si⋅ p 2 = 94.418⋅ mm π ⋅ σ⋅ λ⋅ ωn Ds wartość zaokrąglona do [mm] Ds := 1m⋅ round , 3 = 94⋅ mm 1m 14/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi s Długość pakietu stojana les := 2010-12-02 1m π⋅ Ds⋅ λ 2⋅ p = 99.667⋅ mm les Wartość zaok rąglona do [mm] les := 1m⋅ round , 3 = 100⋅ mm 1m π Ds Podziałka biegunowa stojana τps := = 73.827⋅ mm 2p 6. Szczelina powietrzna Dobór wysokości szczeliny powietrznej i wysokości magnesu trwałego jest ze sobą związany w procesie wyznaczania punktu pracy magnesu trwałego. Przenikalność magnetyczna magnesów trwałych (neodymowych) jest w przybliżeniu równa przenikalności powietrza co oznacza, że wysokośćmagnesu trwałego powiększa efektywnąszczelinępowietrzną. Większa szczelina powietrzna oznacza konieczność zastosowania wyższych magnesów trwałych w celu uzyskania postulowanej wartości indukcji w szczelnie. Oznacz to zarówno zwiększenie całkowitych kosztów maszyny jak i zmniejszenie indukcyjności magnesowania. Z drugiej strony zwiększenie szczeliny powietrznej skutkuje bardziej sinusoidalnym rozkładem indukcji w szczelnie i zmniejszenie strat z uwagi na prądy wirowe. Rzeczywista szczelina powietrzna w maszynach z magnesami trwałymi wynosi od 1 do 3 mm (z uwzględnieniem bandaża mocującego) dla maszyn synchronicznych szczelinę powietrzną można szacować ze wzoru: − 7 τps ⋅ As T⋅ m δ0 := 3 ⋅ 10 ⋅ ⋅ = 0.748⋅ mm Bm A Przyjęto wysokośc szczeliny powietrznej: δ := 1.0mm w praktyce szczeliny o wartosci do 0.5mm stopniuje sie co 0.05mm, o wartosci do 2.5mm co 0.1mm, wieksze co 0.5mm 7. Wymiary wirnika Obliczenie wymiarów magnesu trwałego i wysokości jarzma wirnika 15/33 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi Obliczenie wymiarów magnesu trwałego i wysokości jarzma wirnika 7.1 Punkt pracy magnesu trwałego w stanie jałowym Sposób wyznacznia punktu pracy mangesów trwałych został przedstawiony w załączniku Przyjęto, że współczynnik zapełnienia podziałki biegunowej przez magnes trwały będzie wynosił (the magnet coverage) : αM := 0.6 oraz współczynnik rozproszenia strumienia magnesów trwałych σlM := 0.95 Obliczenie wymiarów pomocniczych średnica zewnętrzna magnesów trwałych DM := Ds − 2δ = 92⋅ mm π⋅ DM długość podziałki biegunowej na wysokości magnesu τPM := = 72.257⋅ mm 2⋅ p szerokość magnesu trwałego wM := τPM⋅ αM = 43.354⋅ mm −3 2 powierzchnia magnesów trwałych AM := αM ⋅ τPM⋅ les = 4.335 × 10 ⋅ m Punkt pracy magnesów trwałych wyrażają zależność na indukcję i natężenie pola : Br , BM hM := μr⋅ δ 1 + σlM⋅ hM H0 HM hM := 1 hM 1+ ⋅ σlM μr⋅ δ przebieg wygląda następująco: ( ) ( ) 16/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 2010-12-02 5 4×10 1 5 3×10 ( ) 5 2×10 BM hM ( ) H M hM 0.5 5 1×10 0 −3 5×10 0.01 0.015 0 0.02 hM 7.2 Wysokość magnesu trwałego Przy założeniu, że rozkład indukcji w szczelnie ma przebieg prostokątny (silnik BLDC), to zależność pomiędzy maksymalną wartością indukcji w szczelnie i indukcją w magnesie: Bδmax = BM ⋅ σlΜ Wysokośćmagnesu trwałego w zależności od wartości maksymalnej indukcji w szczelnie określa zależność: δ⋅ μr⋅ σlM h M Bδmax := B r⋅ σlM −1 Bδmax ( ) 17/33 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 0.02 hM( B) 0.01 0 0 0.2 0.4 0.6 0.8 B Amplituda pierwszej harmonicznej przebiegu prostokątnego o wsp. wypełnienia αM wynosi: π sin αM ⋅ 2 Bδ1 = 2 ⋅ Bδmax⋅ αM ⋅ α ⋅ π M 2 Wówczas wysokość magnesu można uzależnić od oczekiwanej wartości pierwszej harmonicznej rozkładu indukcji w szczelinie δ⋅ μr⋅ σlM h M Bδ1 := Br⋅ σlM π⋅ αM ⋅ 4 ⋅ sin − 1 π⋅ B δ1 2 ( ) 18/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 0.02 ( ) hM Bδ1 0.01 0 0 0.2 0.4 0.6 0.8 Bδ1 Obliczenie wysokości magnesu Oczekiwana wartość amplitudy pierwszej harmonicznej indukcji w szczelnie powietrznej: π sin αM ⋅ 2 Bδ1 := 2 ⋅ Bm⋅ αM ⋅ = 0.762 T α ⋅ π M 2 ( ) wysokość magnesu: hM Bδ1 = 4.881⋅ mm h M Bδ1 a po zaokrągleniu: h M := 1m⋅ round , 3 = 5 ⋅ mm 1m ( ) 19/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 2010-12-02 ( ) indukcja w magnesie: B M h M = 0.782 T indukcja maksymalna w szczlinie powietrznej: Bδmax := π⋅ Bδ1 π⋅ αM 4 ⋅ sin 2 = Stosunek średnicy zewnętrznej magnesu do jesgo wysokości (flexibility ratio) Ds = 18.8 hM Wpływ szerokości magnesu lub (współczynnika zapełnienia podziałki biegunowej) na wartość amplitudy pierwszej harmonicznej rozkładu indukcji w szczelnie określa: π⋅ α 4⋅ B r⋅ σlM⋅ sin 2 Bx( α) := δ⋅ μr⋅ σlM + 1 π⋅ hM Zwiększając szerokość magnesu trwałego, tak by zajmował całą podziałkę biegunową ( αM = 1) uzyskamy jedynie 24% ( Bx( 1) Bx( 0.6) harmonicznej rozkładu indukcji. Zależność pomiędzy indukcją a wsp zapełnienia podziałki biegunowej przedstawiono poniżej: 20/33 = 1.236 ) wzrost amplitudy pierwszej dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 1 0.8 0.6 Bx( α) 0.4 0.2 0 0 0.2 0.4 0.6 0.8 α 7.3. Wysokość jarzma wirnika - współczynnik wypełnienia żelazem pakietu wirnika kfe := 0.95 - długośćpakietu wirnika lfe := 0.95⋅ les = 95⋅ mm Pomijając rozproszenie, strumień wzbudzony przez magnes (na jeden biegun) ( ) Φ PM := BM hM ⋅ wM ⋅ les = 3.392 × 10 −3 Wb 21/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi Maksymalna wartość strumienia w jarzmie wirnika Φ PM −3 Φ yr := = 1.696 × 10 Wb 2 Założono maksymalną wartość indukcji w jarzmie wirnika Byr := 1.45T Ponieważ: Φyr = Byr⋅ h yr⋅ lfe, to minimalną wysokość jarzma wirnika obliczono ze wzoru: h yr := Φyr Byr⋅ lfe = 12.31⋅ mm co po zaokrągleniu daje: h yr h yr := 1m⋅ round , 3 = 12⋅ mm 1m 7.4 Średnica wewnętrzna wirnika Wprowadzając współczynnik zależny od mocy silnika: kD 0.2...0.27 kD := 0.335 średnicę wewnętrzną rdzenia wirnika obliczamy z przybliżonego wzoru: 3 1 Pn min Dri := kD⋅ ⋅ = 0.038 n n 1kW gdzie Pn[kW] nn[obr/min] ( ) Dri := 1m⋅ round Dri , 3 = 0.038 m 7.5. Sprawdzenie poprawności obliczeń wymiarów wirnika 22/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 7.5. Sprawdzenie poprawności obliczeń wymiarów wirnika Wirnik składa się z wałka, jarzma oraz magnesu trwałego. Suma wymiarów tych częsci : Dri + 2 ⋅ h M + h yr = 72⋅ mm ( ) powinna być mniejsza od średnicy wewnętrznej stojana pomniejszonej o szczelinę powietrzną: Ds − 2 ⋅ δ = 92⋅ mm ( ) ( ) if Dri + 2 ⋅ h M + h yr ≤ Ds − 2⋅ δ , "OK" , "PROBLEM" = "OK" 8. Parametry uzwojenia stojana 8.1 Podstawowe założenia dotyczące budowy uzwojenia Liczba zlobkow na biegun i faze q := 3 Liczba zlobkow stojana Qs := 2p ⋅ ms⋅ q = 36 Liczba galezi rownoleglych wynika z maksymalnego przekroju drutu nawojowego. Jeżeli średnica drutu nie przekracza 1,5 mm to stosuje się as = 1 as := 1 Zakłada się wykonanie uzwojenia jako jednowarstwowego. 8.2 Współczynnik uzwojenia Qs podziałka biegunowa (liczona w żłobkach) tts := =9 2p rozpiętość cewki (liczona w żłobkach) st := 9 współczynnik skrótu cewki π st kps( ν) := sin ν⋅ ⋅ 2 tts gdzie - rzad harmonicznej 23/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi współczynnik skrótu cewki dla pierwszej harmonicznej: kps( 1) = 1 sin ν⋅ współczynnik grupy cewki dla uzwojenia jednowarstwowego kds( ν) := π 2ms π q ⋅ sin ν⋅ 2ms⋅ q współczynnik grupy dla pierwszej harmonicznej: kds( 1 ) = 0.96 współczynnik uzwojenia kws( ν) := kds( ν) ⋅ kps( ν) ( ) współczynnik uzwojenia dla pierwszej harmonicznej: kws( 1 ) = 0.96 8.3 Liczba zwojów szeregowych Napięcie indukowane wyrażone jest wzorem (załącznik 1): Urms = 4 ⋅ kws⋅ kU⋅ kB⋅ B m⋅ Ns⋅ f ⋅ le⋅ τs Un Liczba zwojow szeregowych Ns := = 456.262 4 ⋅ Bm⋅ fn ⋅ kB⋅ kU⋅ kws( 1 ) ⋅ les⋅ τps as⋅ Ns Liczba zwojów w cewce Ncs := ceil = 39 2 ⋅ p⋅ q 2⋅ p⋅ q Skorygowana liczba zwojów szeregowych Ns := Ncs⋅ = 468 as 8.4 Drut nawojowy Określenie gęstości prądu ma znaczenie dla doboru przekroju drutu nawojowego. Przyjęto dopuszczalną gęstość prądu: 24/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 2010-12-02 Określenie gęstości prądu ma znaczenie dla doboru przekroju drutu nawojowego. Przyjęto dopuszczalną gęstość prądu: A js := 7.5 2 mm Ifn 2 Pole powierzchni przekroju drutu Sps := = 0.655⋅ mm as⋅ js 2 Dla pola powierzchni Sps ≤ 10mm uzwojenie wykonuje się z drutów o przekroju okrągłym Średnica drutu nawojowego dds := 4 ⋅ Sps = 0.914⋅ mm π Na podstawie obliczonej średnicy dobiera się z katalogu drutów nawojowych średnicę drutu nawojowego. Katalogi drutów nawojowych są dostępne online na stronach eurodrut.com.pl http://republika.pl/elektronikjk/l.html. Przyjęto średnicę drutu nawojowego: • bez izolacji: d ds := 0.92mm • z izolacją: d dis := 0.982mm 2 d ds Przekrój miedzi w żłobku Ncs⋅ π⋅ = 25.926⋅ mm2 2 Współczynnik zapełnienia żłobka przewodem o przekroju okrągłym 0.65-0.7 kQ2 := 0.7 kQ1 := 0.75 2 dds Ncs⋅ π⋅ 2 2 Całkowite pole powierzchni uzwojenia w żłobku Scs := = 49.382⋅ mm kQ1⋅ kQ2 Współczynnik zapełnienia żłobka przewodem o przekroju okrągłym uwzgledniający przestrzeń zajmowaną przez izolację główną, przekładki izolacyjne oraz klin zamykający żłobek kQ3 := 0.7 25/33 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi Q3 kQ1⋅ kQ2⋅ kQ3 = 0.367 kQ := 0.345 2 dds Ncs⋅ π⋅ 2 2 Rzeczywiste pole przekroju żłobka Sqs := = 75.147⋅ mm k Q 9. Wymiary obwodu magnetycznego stojana 9.1 Wysokość jarzma stojana Przyjęto wartości maksymalną indukcji w jarzmie stoajna Bys := 1.31T Φ PM −3 Maksymalna wartość strumienia w jarzmie stojana Φys := = 1.696 × 10 Wb 2 Ponieważ strumień w jarzmie stojana jest określony jako: Φ = B ⋅h ⋅l 26/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi Φ ys = Bys⋅ h ys⋅ lfe Φys minimalna wysokość jarzma stojana h ys := = 13.626⋅ mm Bys⋅ lfe hys h ys := 1m⋅ round , 4 = 13.6⋅ mm 1m 9.2 Szerokość zęba stojana Założono, że cały strumień wzbudzony przez magnes trwały przepływa tylko przez zęby stojana oraz, że wartość maksymalna indukcji w zębie stojana wynosi: Bts := 1.32T tts := π⋅ Ds Qs tts⋅ Bm minimalna szerokość zęba stojana b ts := = 4.841⋅ mm kfe⋅ Bts bts b ts := 1m round , 4 = 4.8⋅ mm 1m 27/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi Rys. 9.1 Kształt i oznaczenie wymiarów żłobka stojana 9.3 Wymiary żłobka stojana Szerkość rozwarcia żłobka półzamkniętego należy przyjąc o 1 do 2 mm szerrszą niż średnicędrutu z izolacją b s1 := ddis + 1.6mm = 2.582⋅ mm bs1 , 4 ⋅ m = 2.6⋅ mm m b s1 := round Wysokość otwarcia żłobka hs1 := 0.7mm Kąt zbieżności ścianek bocznych dobiera siętak, żeby ząb miał ścianki równoległe. 180 2π kąt zbieżności βs := = 0.175 [rad] lub ⋅ βs = 10 [deg] π Qs kąt zbieżności klina [ang. wedge] dobiera się z zakresu 45-60deg, przy czym tym mniejsze im większa średnic wewnętrzna stojana 28/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi kąt zbieżności klina [ang. wedge] dobiera się z zakresu 45-60deg, przy czym tym mniejsze im większa średnic wewnętrzna stojana π βw := 65⋅ = 1.134 [rad] 180 wysokość klina dobiera się ze względu na jego wytrzymałość h s2 := 0.2mm szerokość żłobka bliżej szczeliny (bs2) obliczamy ze wzoru: βs ⋅ ( D + 2 ⋅ h s1 + 2⋅ h s2) − 2 s b s2 := tan bts βs cos 2 = 3.563⋅ mm bs2 , 4 ⋅ m = 3.6⋅ mm m b s2 := round Pozostałe wymiary żłobka, zależą od jego pola powierzchni. Z układu dwóch równań: b s2 + b s3 1 2 Sslot = ⋅ h s3 + ⋅ π⋅ b s3 2 8 ( ) βs b s3 = bs2 + 2 ⋅ h s3⋅ tan 2 można wyznaczyć: szerokość żłobka dalej od szczeliny: βs 2 b s2 + 4⋅ Sqs⋅ tan 2 = 5.875⋅ mm b s3 := 2 ⋅ βs π⋅ tan + 2 2 b s3 b s3 := round , 4 ⋅ m = 5.9⋅ mm m wysokość części trapezowej żłobka 29/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi wysokość części trapezowej żłobka bs3 − b s2 h s3 := = 13.145⋅ mm βs 2 ⋅ tan 2 hs3 h s3 := round , 4 ⋅ m = 13.1⋅ mm m wysokość żłobka stojana: b s3 h Qs := h s1 + h s2 + hs3 + = 16.95⋅ mm 2 9.4 Średnica zewnętrzna stojana Znając wymiary żłobka stojana oraz wysokość jarzma stoajna można obliczyć średnicę zewnętrzną silnika Dse := Ds + 2 ⋅ h Qs + hys = 155.1⋅ mm ( ) 10. Zestawienie wymiarów silnika Wymiary stojana • • • średnica zewnętrzna stojana Dse = 155.1⋅ mm średnica wewnętrzna stojana Ds = 94⋅ mm • długość maszyny, długość pakietu stojana les = 100⋅ mm wysokość jarzma stojana h ys = 13.6⋅ mm • liczba żłobków stojana Qs = 36 Wymiary żłobka stojana • szerokość rozwarcia żłobka bs1 = 2.6⋅ mm 30/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna • • • • • • Projekt silnika z magnesami trwałymi s1 szerokość klina bs2 = 3.6⋅ mm, szerokość żłobka b s3 = 5.9⋅ mm wysokość rozwarcia żłobka h s1 = 0.7⋅ mm wysokość klina h s2 = 0.2⋅ mm wysokość żłobka hs3 = 13.1⋅ mm całkowita wysokość żłobka h Qs = 16.95⋅ mm Wymiary wirnika • • średnica wewnętrzna wirnika (wału) Dri = 38⋅ mm średnica zewnętrzna magnesów , DM = 92⋅ mm • wysokośc magnesów trwałych hM = 5 ⋅ mm • współczynnik zapłenienia podziałki magnesów αM = 0.6 szczelina powietrzna δ = 1 ⋅ mm • Parametry uzwojenia • • liczba przewodów szeregowych Ns = 468 liczba przewodów w żłobku Ncs = 39 • liczba żłobków na biegun i fazę q = 3 11. Literatura [1] [2] [3] [4] [5] [6] Gieras J.F.: Mitchell Wing, Permanent Magnet Motor Technology, 2nd ed., Marcel Dekker, Inc, 2002 Hendershot J.R., Miller T.J.E. : Design of brushless permanent-magnet motors. Hillsboro, OH : Magna Pysics Pub. ; Oxford : Clarendon Press, 1994 Hanselman D.: Brushless Permanent Magnet Motor Design, 2nd ed.,McGraw-Hill, New York, 1994. Meier S. Theoretical Design Of Surface-Mounted Permanent Magnet Motors With Fieldweakening. Puranen - Induction Motor Versus Permanent Magnet Synchronous Motor In Motion Control. 2006 Dąbrowski - Zarys Rozwoju Projektowania Me 31/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 32/33 2010-12-02 dr inż. Michał Michna Projekt silnika z magnesami trwałymi 33/33 2010-12-02