Sprawozdanie z konferencji 4_03_2010 MONOPOL

w ramach projektu:
„Śląska Kampania na rzecz Społecznie Odpowiedzialnego Biznesu 2010 - 2011”
SPRAWOZDANIE
z Konferencji Otwarcia realizacji projektu w ramach POKL.8.1.3 pn.:
„ŚLĄSKA KAMPANIA NA RZECZ
SPOŁECZNIE ODPOWIEDZIALNEGO BIZNESU 2010 - 2011”
KTÓRA ODBYŁA SIĘ W DNIU 4 MARCA 2010 r. W KATOWICACH,
w HOTELU MONOPOL
organizator: Śląski Związek Pracodawców Prywatnych członek PKPP Lewiatan.
Zaproszonych listownie i mailowo: 415 firm, obecnych: 61 osób
W spotkaniu udział wzięli:
- prof.AE dr hab. Jan Pyka – JM Rektor Akademii Ekonomicznej w Katowicach
- Zbigniew Gajewski – Dyrektor Departamentu PR PKPP Lewiatan - Warszawa
- prof.zw.dr hab. Andrzej Barczak – Akademia Ekonomiczna, Polska Akademia Nauk,
Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
- Ks. dr Grzegorz Polok – Akademia Ekonomiczna w Katowicach
- Małgorzata Zdzienicka-Grabarz – Dyrektorka Departamentu Społecznej
Odpowiedzialności Biznesu i Sponsoringu Banku BGŻ
- prof.AE dr hab. Aldona Frączkiewicz-Wronka – Akademia Ekonomiczna w Katowicach
Moderatorem Konferencji był red. Marek Czyż z TV Silesia w Katowicach
Spotkanie otworzył Moderator red. Marek Czyż witając wszystkich uczestników Konferencji oraz
gości, a następnie poprosił o zabranie głosu gospodarza spotkania Prezesa Śląskiego Związku Pracodawców Prywatnych – Bartosza Daczyńskiego.
Bartosz Daczyński, witając przybyłych gości wyraził nadzieję, że tematyka spotkania będzie interesująca a uzyskane wiadomości przydatne w codziennej praktyce większości firm. Następnie przedstawił
zamysł, który legł u podstaw chęci realizacji projektu zajmującego się tematyką społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w dobie dzisiejszej gospodarki rynkowej. Jest to wymóg współczesnej,
szeroko pojętej działalności gospodarczej w powiązaniu ze środowiskiem społecznym i przyrodniczym.
Przedsiębiorstwa chcące być lepiej postrzegane przez swych interesariuszy, przez pryzmat ochrony
środowiska naturalnego oraz działań na rzecz społeczności lokalnych, muszą wdrażać u siebie zasady
CSR (Corporate Socjal Responsibility) choćby to w konsekwencji powodowało wzrost kosztów działalności. W efekcie, w procesie długofalowym przynosi to korzyści dla konsekwentnie realizującego swój
program przedsiębiorstwa jak i jego otoczenia w rozumieniu społecznym i środowiskowym. Przykłady
takiej polityki (CSR) realizowanej z dużym rozmachem i efektami można zauważyć już u właścicieli
firm (szczególnie kopalń) z okresu lat międzywojennych. Dobitnym tego przykładem są wybudowane
w Katowicach dla swoich pracowników robotnicze osiedla mieszkaniowe z pełną infrastrukturą takie
jak Giszowiec czy Nikiszowiec.
.
Reasumując Prezes Związku stwierdził, że choć może się to wydawać modą, która nadeszła z Zachodu
z chwilą wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, to aktualnie jest to bardzo pożądany trend w planowaniu strategii działalności na bieżące i kolejne lata, gdyż, jeśli idea nie zostanie sformalizowana
przepisami odgórnymi będzie polem do popisu dla wielu inicjatyw prospołeczniościowych i ekologicznych dla obecnych i przyszłych pokoleń.
w ramach projektu:
„Śląska Kampania na rzecz Społecznie Odpowiedzialnego Biznesu 2010 - 2011”
Strona |2
Po wystąpieniu Prezesa Bartosza Daczyńskiego Moderator w paru słowach przedstawił kolejnego mówcę prof.AE dr hab.Jana Pykę – JM Rektora AE w Katowicach prosząc o zabranie głosu.
Prof. J.Pyka stwierdził, że podjęta przez Śl.Z.P.P. inicjatywa zajęcia się problematyką społecznej
odpowiedzialności przedsiębiorstw jest bardzo cenną w dobie dzisiejszych potrzeb rynkowych i środowiskowych. Coraz większe zaangażowanie firm w praktyki związane z ochroną środowiska, zastosowaniem przyjaznych technologii i materiałów, współpraca ze środowiskiem społecznym, w którym
przyszło firmie działać oraz podejmowanie działań i inicjatyw na jego rzecz jest ze wszech miar cennym zjawiskiem i coraz pozytywniej ocenianym w odbiorze zewnętrznym.
Przykłady tych przedsiębiorstw i korporacji, które wdrożyły u siebie i kontynuują realizacje idei SOB
pozwalają optymistycznie patrzeć na poczynania innych, którzy zachęceni przykładem podejmują
nowe inicjatywy.
Kolejnym prelegentem poproszonym o zabranie głosu był Zbigniew Gajewski – Dyrektor Departamentu
PR PKPP Lewiatan, który zaczął od definicji - Corporate Social Responsibility (CSR) to strategia
rozwoju firmy, zgodnie, z którą uwzględnia ona w swojej działalności wyzwania ekologiczne, społeczne i środowiskowe.
Przedsiębiorstwo społecznie odpowiedzialne spełnia nie tylko wymogi prawne, ale także - realizując
swoje cele biznesowe - podejmuje dobrowolne działania poprawiające relacje z pracownikami, klientami, dostawcami, otoczeniem społecznym i wszystkimi innym interesariuszami.
Prowadzone badania wśród obecnych i potencjalnych konsumentów wskazują, że zwiększa się odsetek
konsumentów przeciwnych zanieczyszczaniu środowiska w wyniku działań produkcyjnych. Konsumenci
ci są gotowi przeznaczyć większe środki na zakup dobra konsumpcyjnego, pod warunkiem wzrostu
ochrony środowiska.
Nowe trendy w rozwoju cywilizacyjnym wyznaczać będzie wzrost równoważności pomiędzy wartością
ekonomiczną a intelektualną. Wartości intelektualnej nie da się wytwarzać przy taśmie, potrzebna
jest nowa jakość kultury pracy, a to będzie rozwój CSR.
PKPP Lewiatan prezentuje opinię wg, której CSR warto realizować tylko jako strategię biznesową.
Skądinąd biznes nie powinien czekać na regulacje i certyfikaty, lecz podejmować autonomiczne samoregulacje. Ponieważ nie istnieje jeden powszechny model CSR potrzebna jest współpraca ośrodków
promujących. Kiedy CSR jest strategią biznesową?
Punktem wyjścia są: spełnione wymogi prawne, opis formalny (w dokumentach), zaangażowanie zarządu firmy, aktywność w każdym z obszarów CSR, dialog społeczny z interesariuszami oraz komunikacja zobowiązań społecznych.
Diagnoza sytuacji w Polsce jest niepokojąca jako, że z dotychczasowych badań i obserwacji wynika
mały zasięg, płytkie zaangażowanie, akcyjność działań, przewaga ekspertyzy nad praktyką (jest to
zdecydowanie trudniejsze i wymagające większej konsekwencji i uporu w działaniu).
Na obecny stan ma wpływ zapewne wiele czynników, lecz te zauważalne i skwantyfikowane to:
- niski poziom kapitału społecznego,
- niski poziom kapitału intelektualnego,
- niski wskaźnik aktywności zawodowej Polaków,
- niski poziom innowacyjności gospodarki,
- zagrożenie demograficzne – starzenie się społeczeństwa – brak rąk do pracy,
- brak akceptacji społecznej dla zróżnicowania dochodów,
realna możliwość utraty szans rozwojowych w przypadku nie wzięcia przez biznes dobrowolnego
udziału w rozwiązywaniu tych problemów.
W podsumowaniu wystąpienia prelegent przedstawił wnioski pozwalające zrozumieć dlaczego m.in.
PKPP Lewiatan angażuje się w promocję CSR, a mianowicie dlatego że:
- jest to szansa na wzmocnienie konkurencyjności całej gospodarki,
- uzyskanie akceptacji społecznej,
- wzmocnienie pozycji police makera (czyli przedsiębiorcy rygorystycznie przestrzegającego zasad
i reguł CSR-u).
w ramach projektu:
„Śląska Kampania na rzecz Społecznie Odpowiedzialnego Biznesu 2010 - 2011”
Strona |3
Moderator podziękował prelegentowi za zajmujący i ciekawy wykład, a następnie przedstawił i zaprosił do zabrania głosu prof.zw.dr hab. Andrzeja Barczaka – naukowca i wykładowcę AE, PAN oraz PTE.
Prof. A.Barczak w swym wystąpieniu odniósł się do wypowiedzi swych poprzedników podsumowując
pewne tezy i stwierdzenia dotyczące tematyki CSR w Polsce.
Dla prawidłowego wdrażania idei CSR jest potrzebna współpraca różnych środowisk przemysłu i nauki.
Tymczasem aktualnie zauważalna jest tendencja coraz wyraźniejszego rozchodzenia się nauki i praktyki w prowadzeniu badań. Ośrodki naukowe predystynowane do tego rodzaju działalności w oderwaniu od codziennej praktyki prowadzą badania, których wyniki nie maja przełożenia na praktykę w
firmach. Równolegle organizacje społeczne oraz komórki organizacyjne przedsiębiorstw zajmujące się
tą tematyką prowadzą swoje badania, których wyniki mają zdecydowanie większe szanse do wdrożenia w codziennej praktyce, jakkolwiek mogę się niejednokrotnie różnić od badań prowadzonych przez
ośrodki naukowe. Konieczna jest, zatem integracja, a conajmniej zbliżenie obu nurtów dla ujednolicenia stanowisk i zweryfikowania wyników badań przeznaczonych do wdrożenia.
Kolejnym wątkiem poruszonym w wypowiedzi prelegenta była kwestia zachowań przedsiębiorcy w
stosunku do swoich pracowników w przypadku spowolnienia gospodarczego i występującego przerostu
zatrudnienia. Istotnym w tym przypadku jest skierowanie części lub wręcz całej załogi na szkolenia,
kursy itp. formy zajęć podnoszących kwalifikacje a jednocześnie odciążających budżet przedsiębiorstwa. Jest to o tyle uzasadnione ekonomicznie gdyż w tym przypadku, w momencie wzrostu koniunktury załoga dotychczas zatrudniona wraca na swe stanowiska z nowymi kwalifikacjami, a nie trzeba
zatrudniać nowych pracowników inwestując od nowa w ich wyszkolenie i przystosowanie praktycznie
do wykonywania pożądanych zadań.
Następnym nie mniej ważnym spostrzeżeniem wynikającym z codziennej praktyki jest zamysł stworzenia zespołu ds. monitorowania procesów społeczno-gospodarczych w woj. śląskim.
Zadaniem tego organu miałoby być pilotowanie właściwej i pożytecznej wymiany informacji pomiędzy
poszczególnymi ogniwami procesów gospodarczych (tworzących łańcuch produkcyjno-społeczny – od
produktu do pracownika), a stanowiących konkretną podstawę do podejmowania decyzji gospodarczych (szczególnie w dobie spowolnienia gospodarczego).
Reasumując prelegent podkreślił, że nie istnieje istotna antynomia przedsiębiorczości i konkurencji
z CSR. (antynomia - sprzeczność wewnętrzna; sprzeczność między dwoma równie uzasadnionymi
twierdzeniami).
Moderator podziękował prof. A.Barczakowi za zajmującą i ciekawą prelekcję poruszającą rzadko
omawianą tematykę w przypadku poruszania zagadnień RSC w codziennej działalności gospodarczej.
Następnie poprosił o zabranie głosu ks. dr G.Poloka pracownika Akademii Ekonomicznej, na co dzień
zajmującego się m.in. zagadnieniami etyki w biznesie, w szerokim tego słowa pojęciu.
Ks.dr G.Polok rozpoczął swoją prelekcję od prezentacji kilku żartów rysunkowych, które w konkretny
i dobitny sposób pokazują meandry myślenia na temat etyki, w odniesieniu my – oni.
W dzisiejszej rzeczywistości gospodarczej główny motywem działania firmy staje się ukazanie wizerunku firmy i jej produktów jak najlepszym świetle. Po prosty „etyka się opłaca”.
Etyka biznesu podobnie jak inne „etyki partykularne” (m.in. etyka środowiskowa) są przejawem głębokiego kryzysu moralności, człowiek współczesny poszukuje „środków zastępczych”, które mogłyby
wypełnić lukę powstałą po upadku „prawdziwej moralności”.
Aby właściwie zrozumieć koncepcję CSR i móc ją wdrażać należy mieć na względzie, że istnieje ścisła
zależność odpowiedzialności od wolności, którą daje się zamknąć w tezie - nie ma odpowiedzialności
bez wolności. O odpowiedzialności człowieka można bowiem mówić jedynie w świecie pozwalającym
na wolny wybór, czyli w świecie wolności.
Obowiązkiem bogatych i pracodawców - mówi Leon XIII (Rok 1891 papież Leon XIII, encyklika "Rerum
novarum" poświęcona kwestii pracy robotników)- jest "nie uważać robotnika za niewolnika - kierować
się zasadą, że należy w nim uszanować godność osobistą [...] Praca zarobkowa, według świadectwa
rozumu i filozofii chrześcijańskiej, nie tylko nie poniża człowieka, ale zaszczyt mu przynosi [...] bez-
w ramach projektu:
„Śląska Kampania na rzecz Społecznie Odpowiedzialnego Biznesu 2010 - 2011”
Strona |4
wstydem zaś i nieludzkością jest uważać człowieka za narzędzie zysku i szacować go według tego, ile
mogą jego mięśnie i jego siły…
Zasadą jest to, że ekonomia posiada swój własny wymiar etyczny, charakterystyczny dla niej o tyle, o
ile jest ona nastawiona na służbę człowiekowi.
Podstawowe zakresy etyki biznesu:
- wzajemne relacje podmiotów gospodarczych: współwłaścicieli, kontrahentów, konkurentów;
- relacje: pracodawcy - pracownicy;
- relacja: przedsiębiorcy (firmy) - klienci, odbiorcy ich działalności;
- relacja: podmioty gospodarcze - całość społeczeństwa i jego instytucji (państwowych, samorządowych, prawnych);
-relacja: podmioty gospodarcze – środowisko przyrodnicze.
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw (SOP), czyli corporate social responsibility (CSR), uważana jest za filozofię prowadzenia działalności gospodarczej, polegającej na uwzględnianiu i godzeniu
przez przedsiębiorstwa interesów szerokiego kręgu różnych podmiotów tzw. interesariuszy, czyli takich grup lub jednostek, które mogą wpływać lub są pod wpływem działania przedsiębiorstwa poprzez
jego produkty, strategie, czy procesy wytwórcze. SOP zakłada również, że przedsiębiorstwa podejmują działania społecznie odpowiedzialne, mające pomóc stworzyć lepsze społeczeństwo i czystsze środowisko w sposób dobrowolny i wychodzący ponad oczekiwania prawne.
Może obejmować przede wszystkim następujące obszary:
– środowisko naturalne,
– firma w społeczeństwie,
– działalność charytatywna,
– przejrzystość w biznesie (etyka działalności gospodarczej),
– prawa człowieka i prawa pracownicze,
– zrównoważony rozwój,
– edukacja i nauka.
Każde przedsiębiorstwo opracowuje swój własny sposób bycia odpowiedzialnym społecznie.
Jest on uzależniony od struktury organizacyjnej, wielkości firmy, czy charakteru jej działalności.
Korzyści firmy z realizacji SOP:
Wzrost zainteresowania inwestorów,
Zwiększenie lojalności konsumentów i interesariuszy,
Poprawa relacji ze społecznością i władzami lokalnymi,
Wzrost konkurencyjności,
Podnoszenie poziomu kultury organizacyjnej firmy,
Kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy wśród pracowników,
Pozyskanie i utrzymanie najlepszych pracowników.
Po podsumowaniu ks.dr G.Polok zakończył prelekcję. Moderator – Marek Czyż podziękował mówcy za
prezentacje i omówienie tematu, a następnie zaprosił uczestników konferencji do skorzystania z
przerwy.
Po przerwie do zabraniu głosu Moderator poprosił Panią Dyrektor Departamentu Społecznej Odpowiedzialności Biznesu i Sponsoringu Banku BGŻ - Małgorzatę Zdzienicką-Grabarz.
Przedmiotem prezentacji i prelekcji był temat: Bank BGŻ - zaangażowany partner lokalnych społeczności – praktyczny przykład wdrażania idei CSR w życiu codziennym lokalnych społeczności.
w ramach projektu:
„Śląska Kampania na rzecz Społecznie Odpowiedzialnego Biznesu 2010 - 2011”
Strona |5
Bank BGŻ - jeden z największych banków uniwersalnych w Polsce, oferujący usługi dla klientów detalicznych i instytucjonalnych wdraża na co dzień idee CSR stosując receptę na biznes społecznie zaangażowany poprzez:
- bycie blisko ludzi i wsłuchiwanie się w ich potrzeby,
- podejmowanie ważnych społecznie zadań,
- realizowanie znaczących projektów i otaczanie się solidnymi partnerami,
- budowanie reputacji wewnątrz Banku i w otoczeniu biznesowym,
- stymulowanie synergii pomiędzy działalnością Fundacji BGŻ i misją Banku,
- monitorowanie efektów działań i ich dyskontowanie,
- łączenie działań społecznych z takimi wartościami korporacyjnymi jak:
… Przejrzystość, Uczciwość, Zaangażowanie …
Priorytety społecznego zaangażowania: edukacja, solidarność społeczna, wolontariat pracowniczy.
Bank wspiera aktywność i przedsiębiorczość młodych ludzi, Dom Dziecka w Białowieży, realizuje
sponsoring o charakterze strategicznego i długofalowego zaangażowania.
Poprzez Fundację podejmuje działania wynikające z odpowiedzialności Banku, jako instytucji zaufania publicznego. Działania mają charakter inwestycji społecznych, służących budowie społeczeństwa
obywatelskiego i potwierdzają pozycję Banku, jako zaangażowanego partnera.
Pokłosiem wymienionych wyżej działań i generalnie znacznego zaangażowania Banku w realizację
wizji instytucji przyjaznej człowiekowi i środowisku jest otrzymanie szeregu nagród i wyróżnień.
Po zakończeniu wystąpienia Moderator podziękował prelegentce za wysoce zajmujące przedstawienie
osiągnięć i dokonań banku na niwie CSR.
Następnie przedstawił kolejną prelegentkę – prof.AE dr hab. Aldonę Frączkiewicz-Wronkę - pracownika naukowo-dydaktycznego Akademii Ekonomicznej w Katowicach, prosząc o zabranie głosu.
Tematem wystąpienia prelegentki były zagadnienia związane z technikami i możliwościami pomiarowymi CSR w praktyce.
Obecnie organizacje biznesowe coraz częściej skupione są nie tylko na osiąganiu maksymalnych
zysków materialnych, ale na takim działaniu, które jest nastawione na wspieranie szeroko rozumianego społeczeństwa i warunków, w którym przebiega jego rozwój i życie. SOB/CST to nie koszt, lecz
długoterminowa inwestycja.
Prowadzone badania pozwoliły na jednoznaczne stwierdzenie, że zastosowanie zasad CSR w praktyce przynosi wiele korzyści zarówno przedsiębiorstwom, jak i otoczeniu nie mniej konieczne jest opracowanie narzędzi, które służyłyby wymiernej ocenie społecznej odpowiedzialności biznesu, a przy
okazji nadających się do obiektywnego i wymiernego porównywania rezultatów działania firm oraz
konkurencyjności oferowanych przez nie produktów czy usług.
Istotne jest stworzenie instrumentów zdolnych pokazać istnienie zależności finansowej pomiędzy
zastosowanymi działaniami z zakresu CSR, realną wartością, a podstawową działalnością biznesową.
Na gruncie polskim nie istnieje jeden konkurs, który oceniałby całościowo politykę i wyniki w obszarze SOB, choć pojawia się coraz więcej inicjatyw, w których przedsiębiorstwo może otrzymać nagrodę
za współpracę z organizacją pozarządową lub zaangażowanie społeczne. W 2007 roku zainaugurowano
w Polsce pierwszą edycję rankingu oceniającego odpowiedzialność biznesu jednocześnie wobec różnych grup interesariuszy Good Company Ranking opracowany wspólnie przez PricewaterhouseCoopers
i „Manager Magazin”. Ranking ten analizuje nie tylko działalność z zakresu społecznego zaangażowania firm, ale przede wszystkim przejrzystość systemów zarządzania, wdrożenie odpowiednich procedur, stosowane zasady etyki i odpowiedzialności w relacjach z pracownikami czy kontaktach z klientami, partnerami biznesowymi i akcjonariuszami.
Dobrze znany w Polsce jest także program "Przedsiębiorstwo Fair Play" mający na celu promowanie
rzetelnych i etycznych firm w Polsce, które, na co dzień respektują wartości etyczne i wzorowo wy-
w ramach projektu:
„Śląska Kampania na rzecz Społecznie Odpowiedzialnego Biznesu 2010 - 2011”
Strona |6
wiązują się ze swoich zobowiązań zarówno wobec klientów jak i dostawców. Firmy te wyróżniają się
zespołem zaangażowanych, kreatywnych i zadowolonych ze swojego miejsca pracy ludzi, w których
społeczna odpowiedzialność biznesu, wrażliwość społeczna i dobroczynność mają zupełnie inne, niż
przyjęte, granice.
Rośnie także ilość opracowań na temat raportów społecznych, jako jednej z metod pomiary SOB.
Oczywiście należy pamiętać, że informacje zawarte w raportach firmowych, mogą znacznie różnić się
od rzeczywistych działań podejmowanych przez korporacje.
Coraz więcej firm deklaruje, że chodzi im nie o zarabianie pieniędzy, lecz o troskę o przyrodę, choć
często bywa, że tego typu zapewnienia to tylko tzw. euromarketing (ang. „greenwash”). Firmy mogą
celowo wprowadzać w błąd potencjalnych czytelników tak, aby stworzyć w ich oczach jak najbardziej
korzystny wizerunek. Dlatego też analiza treści publikacji korporacyjnych również ma istotne ograniczenia, tym bardziej, iż badania jednoznacznie wskazują, że w przypadku części firm nie istnieje
istotnego korelacja pomiędzy zawartością owych raportów, a rzeczywistymi wynikami firmy.
Jak wynika z przeglądu literatury, istnieje kilka metod pomiaru społecznej odpowiedzialności biznesu
i chociaż wniosły one wiele do literatury przedmiotu, należy pamiętać, że prawie wszystkie z nich
mają pewne ograniczenia.
Omówione narzędzia i instrumenty są nie tylko innowacyjne, ale przede wszystkim niezwykle przydatne, ponieważ istotnie wpływają na zwiększenie transparentności informacyjnej przybliżając tym
samym działania organizacji inwestorom i klientom. Dając firmom możliwość porównania swoich
praktyk z zakresu SOB z innymi firmami nie tylko zwiększają się u nich chęć dążenia do poprawy, ale
także mają możliwość zredukowania ryzyka popełnienia błędów w kwestiach etycznych, czego konsekwencją mógłby być brak zaufania społecznego.
Oczywiście przygotowanie narzędzi pomiaru, które będą w stanie uchwycić kluczową zależność między nakładami a materialnym zyskiem wymaga jeszcze wiele pracy.
Nie należy jednak zapominać o możliwości czerpania z doświadczeń i spostrzeżeń z już istniejących.
Po wystąpieniu prof.AE dr hab. Aldony Frączkiewicz-Wronki Moderator – Marek Czyż (TVS) serdecznie
podziękował wszystkim przybyłym, zarówno prelegentom, gościom jak i uczestnikom za udział w konferencji, zaznaczając jednocześnie, że to była konferencja otwierająca szereg seminariów, konferencji roboczych i spotkań dyskusyjnych mających uszczegółowić i przybliżyć zasygnalizowaną tematykę
społecznej odpowiedzialności biznesu, szczególnie w mniejszych i średnich firmach, jako że duże już
jakoś ten temat zaczynają drążyć.
Na tym konferencja została zakończona.
Sprawozdanie opracował: Marek Siekierski