Naśladujemy bł. Jana Pawła II w postawie mił

KATECHEZY DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ – KLASY IV-VI
Ks. Tadeusz Kaźmierek
Temat: Naśladujemy bł. Jana Pawła II w postawie miłosiernej
ZAŁOŻENIA EDUKACYJNE
1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne
 Przybliżenie uczniom postaci bł. Jana Pawła II jako człowieka miłosierdzia.
 Zwrócenie uwagi na potrzebę naśladowania bł. Jana Pawła II w jego dobroci.
2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Wiedza
Uczeń:
 Wie, że bł. Jan Paweł II był człowiekiem miłosierdzia i potrafi to uzasadnić
poprzez podanie konkretnych przykładów z jego życia.
 Poda konkretne formy naśladowania bł. Jana Pawła II w swoim życiu
Umiejętności
Uczeń:
 Potrafi praktykować uczynki miłosierdzia co do duszy i co do ciała
 Przyjmuje na wzór bł. Jana Pawła II postawę otwartą i pełną życzliwości
wobec najbliższych.
3. Metody i techniki: Wykład, pogadanka, burza mózgów, praca w grupach, czytanie
tekstów ze zrozumieniem i ich interpretacja.
4. Środki dydaktyczne: Pismo Święte, KKK, homilie papieskie, tablica, odtwarzacz
CD, kartki z uczynkami miłosiernymi, projektor multimedialny, obrazki Jezusa
Miłosiernego i św. Siostry Faustyny.
PRZEBIEG KATECHEZY
1. Modlitwa
Wspólne odmówienie jednego dziesiątka Koronki do Bożego Miłosierdzia.
2. Nawiązanie do tematu
W naszej diecezji rozpoczyna się peregrynacja obrazu Jezusa Miłosiernego, a także
relikwii bł. Jana Pawła II i św. siostry Faustyny. Słowo peregrynacja może wydawać się nowe
i niezrozumiałe jednak znaczy ono tyle co wędrówka, pielgrzymka. Wiele razy o takich
wędrówkach mówi nam Pismo święte. Czy potrafilibyście podać przykład takiego
wydarzenia? Wędrowali Izraelici z Egiptu do Ziemi Obiecanej, wędrowała również Maryja
do swojej krewnej Elżbiety, aby jej pomagać. Pan Jezus również przemierzał wraz ze swymi
uczniami miasta i wioski mówiąc im o Bogu, wzywając do nawrócenia i czyniąc znaki i cuda.
Takim człowiekiem, który wiele pielgrzymował jest nasz rodak, bł. Jan Paweł II
(pokazujemy wizerunek Ojca świętego i wieszamy go na tablicy). Jako papież bardzo dużo
podróżował po świecie. W jakim celu papież odwiedzał różne kraje świata? Odwiedzał je aby
głosić Jezusa Chrystusa. Aby mówić o miłości Pana Boga do człowieka, która w
najdoskonalszy sposób wyraziła się w śmierci krzyżowej Jezusa Chrystusa i jego
Miłosierdziu, jakie okazuje grzesznikom, czyli wszystkim ludziom. Podobnie peregrynacja
obrazu Jezusa Miłosiernego (pokazujemy obraz Jezusa Miłosiernego i wieszamy go na
tablicy) ma uświadomić ludziom, to że Pan Bóg ciągle kocha człowieka i udziela mu wielu
łask, a przede wszystkim przebacza grzechy i wzywa nas abyśmy byli miłosierni jak On jest
miłosierny. Bł. Jan Paweł II, nasz rodak, będąc następcą św. Piotra pokazał nam co należy
czynić, aby być świadkiem Chrystusa Miłosiernego w dzisiejszym świecie.
3. Sytuacja egzystencjalna
Wszyscy wiemy jakim człowiekiem był Karol Wojtyła. Aby przybliżyć bardziej jego
postać przypomnijmy sobie najważniejsze wydarzenia z jego życia (przedstawiamy uczniom
krótką biografię bł. Jana Pawła II zamieszczoną w załączniku nr 10. Można w tym celu
wykorzystać również wiele prezentacji multimedialnych na temat życia bł. Jana Pawła II).
Papież Jan Paweł II wielokrotnie pokazywał jak bardzo Bóg kocha człowieka. Spotykał
się z ludźmi, mówił im o Panu Bogu, ale również dawał przykład jak służyć innym,
szczególnie tym którzy potrzebują naszej pomocy. Papież spotyka się z bezdomnymi,
odwiedza podopiecznych matki Teresy z Kalkuty, modli się razem z ludźmi chorymi,
troszczy się o tych którzy stają się ofiarami wojen i konfliktów zbrojnych. Często nawołuje
również do zachowania pokoju i poszanowania godności człowieka. Czyni to, ponieważ jest
przekonany, że tylko w ten sposób można szerzyć miłość Bożą w świecie i zmieniać świat, w
którym żyjemy. Czy ktoś pamięta jakieś szczególne wydarzenia i historie związane z życiem
Jana Pawła II ukazujące jak kochał on Boga i ludzi? (Katecheta przeprowadza z uczniami
pogawędkę na temat postaci Jana Pawła II). Takim wydarzeniem może być: odwiedziny
swego sparaliżowanego przyjaciela w szpitalu zaraz po wyborze na papieża, przebaczenie
człowiekowi, który chciał go zabić, troska o ubogich, odwiedziny i spotkania z
2
więźniami…(odpowiedzi zapisujemy w kolumnach na tablicy). Te wszystkie wydarzenia z
życia papieża pokazują jak ukochał on Pana Boga, a przez to również kochał człowieka i
mógł mu służyć. To pozwalało mu zrealizować swoje powołanie i przetrwać wszystkie trudne
wydarzenia jakich doświadczył w swoim życiu, jak choćby śmierć rodziców i brata, trudne
czasy drugiej wojny światowej. Wiedział, że tylko będąc dobrym człowiekiem, takim, który
słucha głosu Pana Boga i kocha Go, można zmieniać oblicze świata i otwierać swe serca na
łaskę, jaką pragnie nas obdarzyć Pan Jezus, o czym mówił i prosił wówczas, gdy został
wybrany papieżem: „Nie bójcie się, otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi”, a gdy poświęcał
w 2002 roku sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie – Łagiewnikach wspominał ze
wzruszeniem swe młodzieńcze lata: „Przychodziłem tutaj zwłaszcza w czasie okupacji, gdy
pracowałem w pobliskim Solvayu. Do dzisiaj pamiętam tę drogę, która prowadziła z Borku
Fałęckiego na Dębniki, którą odbywałem codziennie, przychodząc na różne zmiany w pracy,
przychodząc w drewnianych butach. Takie się wtedy nosiło. Jak można było sobie wyobrazić,
że ten człowiek w drewniakach kiedyś będzie konsekrował bazylikę Miłosierdzia Bożego w
krakowskich Łagiewnikach?” (Jan Paweł II, Pielgrzymki do Ojczyzny, Kraków 2005, s. 1208)
Taką drogę życiową mógł zaplanować tylko Pan Bóg. Karol Wojtyła zrealizował ją
otwierając się na Bożą miłość i miłosierdzie poprzez korzystanie z sakramentów świętych,
uczęszczając na katechezę i postępując według tego, do czego wzywał go Pan Bóg.
4. Interpretacja (wiara i życie Kościoła)
Odczytamy teraz słowa Pana Jezusa, które zostały zanotowane przez św. Łukasza
Ewangelistę, a które mówią jak postępuje człowiek miłosierny: „Miłujcie waszych
nieprzyjaciół; dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą; błogosławcie tym, którzy was
przeklinają, i módlcie się za tych, którzy was oczerniają. Jeśli cię kto uderzy w [jeden]
policzek, nadstaw mu i drugi! Jeśli bierze ci płaszcz, nie broń mu i szaty! Daj każdemu, kto
cię prosi, a nie dopominaj się zwrotu od tego, który bierze twoje. Jak chcecie, żeby ludzie
wam czynili, podobnie wy im czyńcie! Jeśli bowiem miłujecie tych tylko, którzy was miłują,
jakaż za to dla was wdzięczność? Przecież i grzesznicy miłość okazują tym, którzy ich miłują.
I jeśli dobrze czynicie tym tylko, którzy wam dobrze czynią, jaka za to dla was wdzięczność? I
grzesznicy to samo czynią. Jeśli pożyczek udzielacie tym, od których spodziewacie się zwrotu,
jakaż za to dla was wdzięczność? I grzesznicy grzesznikom pożyczają, żeby tyleż samo
otrzymać. Wy natomiast miłujcie waszych nieprzyjaciół, czyńcie dobrze i pożyczajcie, niczego
się za to nie spodziewając. A wasza nagroda będzie wielka, i będziecie synami Najwyższego;
3
ponieważ On jest dobry dla niewdzięcznych i złych. Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest
miłosierny”(Łk 6, 24-36).
Z Powyższego tekstu łatwo wydobyć cechy którymi powinien charakteryzować się
człowiek miłosierny. Zastanówmy się jakie to mogą być cechy? Człowiek miłosierny to taki,
który stara się wszystkich kochać, nawet tych, którzy mu wyrządzają krzywdę choć wcale nie
jest to takie łatwe. To człowiek który modli się za innych, przychodzi z pomocą
potrzebujących, potrafi się podzielić tym co posiada i zauważa tego, któremu dzieje się
jakakolwiek krzywda czy niesprawiedliwość (spostrzeżenia uczniów wypracowane w grupach
notujemy na tablicy).
Katechizm Kościoła Katolickiego – zawierający to, co jest związane z wyznawaną przez
nas wiarą – wymienia uczynki miłosierne, jakie szczególnie winien wypełniać człowiek
wierzący. Przeczytajmy co to takiego uczynki miłosierne i jak można je sklasyfikować:
„Uczynkami miłosierdzia są dzieła miłości, przez które przychodzimy z pomocą naszemu
bliźniemu w potrzebach jego ciała i duszy. Pouczać, radzić, pocieszać, umacniać, jak również
przebaczać i krzywdy cierpliwie znosić – to uczynki miłosierdzi co do duszy. Uczynki
miłosierdzia co do ciała polegają zwłaszcza na tym, by głodnych nakarmić, bezdomnym dać
dach nad głową, nagich przyodziać, chorych i więźniów nawiedzać, umarłych grzebać.
Spośród tych czynów jałmużna dana ubogim jest jednym z podstawowych świadectw miłości
braterskiej; jest ona także praktykowaniem sprawiedliwości, która podoba się Bogu”(KKK
2447).
Wiemy już co mamy czynić by być miłosiernymi, jak miłosierny jest Pan Bóg. Mamy
troszczyć się nie tylko o swoje zbawienie, lecz również o dobro i zbawienie innych ludzi,
także tych, którzy nie są do nas przyjaźnie nastawieni. Aby było nam łatwiej zrozumieć
najbardziej podstawowe i niezbędne uczynki miłosierne zostały podzielone na dwie grupy i
sformułowane w znany nam sposób (uczynki miłosierne zapisujemy na tablicy):
Uczynki miłosierne względem duszy:
Grzeszących upominać
Nieumiejętnych pouczać
Wątpiącym dobrze radzić
Strapionych pocieszać
Krzywdy cierpliwie znosić
Urazy chętnie darować
Modlić się za żywych i umarłych
4
Uczynki miłosierne względem ciała:
Głodnych nakarmić
Spragnionych napoić
Nagich przyodziać
Podróżnych w dom przyjąć
Więźniów pocieszać
Chorych nawiedzać
Umarłych pogrzebać
Po wypisaniu uczynków miłosierdzia na tablicy, katecheta kontynuuje:
To są konkretne wskazówki dla każdego. Taka podpowiedź Pana Boga co mamy czynić w
swym życiu by być dobrym i miłosiernym jak On. By samemu doświadczyć Bożej miłości i
dawać ją innym ludziom. Uczynki miłosierne co do duszy dotyczą potrzeby duchowego
rozwoju człowieka, dlatego wiążą się one z potrzebą modlitwy za innych ludzi, wskazania
właściwego wyboru, pokazania, że coś jest złe i nie należy tak postępować a także
umiejętności wybaczania zła wyrządzonego przez innych. Natomiast uczynki miłosierne co
do ciała związane są z codziennym życiem i tym, aby to życie było godne, by ludzie potrafili
sobie pomagać w każdej sytuacji, tak jak tego uczył Jezus Chrystus.
5. Zastosowanie życiowe
Katecheta zwraca się do uczniów:
Wiecie czym jest Miłosierdzie Boże, wiecie, że każdy z nas musi być miłosierny, aby sam
mógł dostąpić Bożego Miłosierdzia, znacie uczynki miłosierne względem duszy i ciała.
Mówiliśmy również o Janie Pawle II, jako człowieku miłosierdzia. Znacie jego życie, to co
czynił i kim był. Spróbujcie więc teraz przyporządkować poszczególne wydarzenia z życia
Ojca Świętego do konkretnych uczynków miłosiernych względem duszy i ciała. Oto
wydarzenia z życia bł. Jana Pawła II.
Katecheta rozdaje uczniom, którzy dzielą się na kilkuosobowe grupy, kartki z
wydarzeniami z życia bł. Jana Pawła II, obok których należy dopisać odpowiadający im
uczynek miłosierny. Poniższy tekst można wydrukować z załącznika nr 11):
- Papież odważnie mówi w swoich homiliach o konkretnych ludzkich słabościach i
grzechach
- Jan Paweł II poucza jak należy postępować w życiu, aby osiągnąć prawdziwe szczęście
5
- Ojciec Święty wskazuje ludziom drogi, które prowadzą do Boga
- Papież dodaje otuchy ludziom zmartwionym i zatroskanym
- Papież cierpliwie znosi różnego rodzaju krytykę płynącą z różnych stron świata
- Jan Paweł II przebacza temu, który chciał go zabić
- Ojciec Święty modli się w wielu różnych intencjach dotyczących wszystkich ludzi i
Kościoła
- Oddaje swój papieski pierścień, aby wspomóc ubogich, którzy nawet nie mają co jeść
- Opiekuje się ludźmi umierającymi w przytułku w Kalkucie
- Pomaga potrzebującym
- Papież odwiedza skazanych za różne przestępstwa, modli się i rozmawia z nimi
- Uczestniczy w pogrzebie swych rodziców i brata
- Papież zaraz po wyborze odwiedza w szpitalu swego sparaliżowanego przyjaciela
Po podsumowaniu efektów pracy uczniów, katecheta kontynuuje:
Podobnych wydarzeń w życiu bł. Jana Pawła II było o wiele więcej. To tylko
przykładowe, abyście mogli zobaczyć, że gdy człowiek kocha Pana Boga może być na jego
wzór miłosierny w różnych, nawet najbardziej prostych, czy także trudnych i bolesnych
wydarzeniach swego życia. Więc nic nie stoi na przeszkodzie, aby każdy z was był również
człowiekiem miłosierdzia, jak Papież – Polak. I do tego wcale nie trzeba mieszkać w Rzymie,
lecz wystarczy czynić wokół siebie dobro, być pomocnym dla innych, modlić się w różnych
intencjach, a także potrafić przebaczać, jak my pragniemy, aby nam Pan Bóg wybaczył nasze
grzechy.
6. Modlitwa śródlekcyjna
Gdy Ojciec Święty Jan Paweł II w czasie swojej ostatniej podróży do Polski w 2002 r.
przebywał w sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie – Łagiewnikach, kończąc swoją
homilię w czasie Mszy świętej wypowiedział bardzo piękną modlitwę w której powierzył
Bożemu Miłosierdziu nie tylko siebie i swoją Ojczyznę, ale cały świat i ludzkość. Powstańmy
teraz i wspólnie pomódlmy się słowami tej modlitwy, jaką wówczas wypowiedział świadek
Bożego Miłosierdzia, bł. Jan Paweł II (załącznik nr 12):
„Boże Ojcze miłosierny,
który objawiłeś swoją miłość
w Twoim Synu Jezusie Chrystusie,
i wylałeś ja na nas w Duchu Świętym, Pocieszycielu,
Tobie zawierzamy dziś losy świata i każdego człowieka,
6
Pochyl się nad nami grzesznymi,
ulecz nasza słabość,
przezwycięż wszelkie zło,
pozwól wszystkim mieszkańcom ziemi
doświadczyć Twojego miłosierdzia,
aby w Tobie Trójjedyny Boże,
zawsze odnajdywali źródło nadziei.
Ojcze przedwieczny,
dla bolesnej męki i zmartwychwstania Twego Syna,
miej miłosierdzie dla nas i całego świata!”
(Jan Paweł II, Pielgrzymki do Ojczyzny, Kraków 2005, s. 1207-1208)
7. Podsumowanie treści
Święta siostra Faustyna często powtarzała, aby ludzie zaufali Bożemu Miłosierdziu, aby
sami świadczyli miłosierdzie innym, by nie odchodzili od tego zdroju, jakim jest miłość i
przebaczenie ofiarowane przez Boga. Przykład świętych i błogosławionych nas ku temu
pociąga. Każdy może być świadkiem miłosierdzia, gdy sam jest miłosierny. Trzeba więc
najpierw o taką postawę prosić Pana Boga na modlitwie, a następnie realizować ją tam gdzie
żyjemy, w tym wszystkim czym się aktualnie zajmujemy. Jak to czynić? Zdobywając wiedzę
w szkole, by następnie móc ją dobrze wykorzystywać w życiu, pomagając rodzicom w
obowiązkach domowych, przebaczając tym, którzy wyrządzili nam jakąkolwiek krzywdę,
pomagając tym, którzy potrzebują mojej pomocy i modląc się za innych i w różnych
intencjach, jakimi żyje Kościół i świat (można odtworzyć uczniom teledysk zespołu Promyczki
pt. „Jezu ufam Tobie” i rozdać uczniom obrazki z Jezusem Miłosiernym).
8. Notatka
Bł. Jan Paweł II pokazuje człowiekowi, że każdy może być świadkiem Bożej miłości w
świecie. Tę miłość realizujemy poprzez dobro, jakie na co dzień czynimy w stosunku do
naszych bliźnich, wychwalając przez to dobroć Pana Boga. Ojciec Święty powtarzając, iż
człowiek winien kierować się w swym życiu „wyobraźnią miłosierdzia” wskazuje, że tylko
będąc miłosiernym, co będzie się wyrażać w konkretnych czynach, można dostąpić Bożego
Miłosierdzia, którego Pan Bóg udziela człowiekowi bez granic (w formie notatki zapisujemy
również uczynki miłosierne względem duszy i ciała).
7
9. Praca domowa
Zastanów się i napisz, w jaki sposób starasz się być na co dzień świadkiem Bożego
Miłosierdzia.
10. Modlitwa końcowa
O Krwi i Wodo, któraś wytrysnęła z Najświętszego Serca Jezusowego jako zdrój
Miłosierdzia dla nas – Ufamy Tobie (trzy razy)
Św. siostro Faustyno, módl się za nami.
Bł. Janie Pawle II, módl się za nami.
8