Sukienka na Torę (Meil) z synagogi w Szumsku koło Krzemieńca

Sukienka na Torę (Meil) z synagogi w Szumsku koło Krzemieńca
Czas powstania 1713 Miejsce powstania Polska Wymiary długość: 64 cm, szerokość: 48 cm Numer inwentarzowy MNK­XIX­4851 Muzeum Muzeum Narodowe w Krakowie Oddział Gmach Główny Galeria Rzemiosła Artystycznego Tematy wielokulturowość, religijność Technika tkanina srebrnolita, haft złotą nicią, haft złotą nicią Materiał tkanina srebrnolita Data pozyskania zakup od Szymona Rabinowicza z dotacji celowej Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, 1938; według ustnej informacji sprzedającego pochodzi z synagogi w Szumsku koło Krzemieńca • Prawa do obiektu Muzeum Narodowe w Krakowie •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• Prawa do wizerunków cyfrowych domena publiczna • Digitalizacja RPD MIK, projekt Wirtualne Muzea Małopolski • Tagi sztuka sakralna, judaika, Żydzi, tkanina, 2D, wielokulturowość, synagoga Pokrowiec w formie wydłużonego prostokąta został uszyty ręcznie z tkaniny w drobny wzór geometryczno­roślinny. Na awersie, w kartuszu w formie wieńca laurowego, widnieje haftowany napis donacyjny, który głosi:
‫ז”ל‬ ‫הינדא‬ ‫מרת‬ | ‫צנועה‬ ‫אשה‬ | ‫זנ‬ |
‫לפק‬ ‫תעג‬ | ’‫שנ‬ ‫כץ‬ ‫שמואל‬ ’‫מ‬ | ’‫הג‬ ‫המ‬ ‫הרב‬ ‫בת‬
(„To jest dar skromnej kobiety, błogosławionej pamięci Pani Hindy, córki wielkiego rabbiego Samuela Kaca, w r. (5)473” [=1713 r.]).*
Po obu stronach liter ‫זנ‬ są umieszczone dwa ptaszki symbolizujące dusze w rajskim ogrodzie. Po drugiej stronie sukienki naszyta jest gwiazda Dawida (Megen Dawid) uformowana ze złoto­srebrnej koronki klockowej.
Przez dwa otwory w części górnej przekładano wałki, na które nawinięty był zwój Tory. Biało­srebrna tonacja kolorystyczna wskazuje na używanie sukienki w synagodze w okresie dziesięciu dni skruchy (Jamim Noraim), łączących żydowski Nowy Rok (Rosz ha­Szana) z Dniem Pojednania (Jom Kipur).
Sukienka pełni wielorakie funkcje: chroni Torę przed zniszczeniem bądź zabrudzeniem, ozdabia i zabezpiecza przed dotykaniem nieosłoniętą ręką. Sam zwój porównywany jest do Oblubienicy i Królowej w odświętnym stroju, dlatego uszyty z kosztownych tkanin pokrowiec, zdobiony aplikacjami i bogato haftowany, ma swoim wyglądem przypominać płaszcz królewski. Zakładanie sukienki na zwoje odbywa się w synagodze bardzo uroczyście, jest wyrazem szacunku dla słów nauki i mądrości Tory.
Obiekt jest jednym z najstarszych i najcenniejszych judaików w Polsce.
*Tłumaczenie: Eugeniusz Duda
Opracowanie: Anna Lebet­Minakowska (Muzeum Narodowe w Krakowie), © wszystkie prawa zastrzeżone