Analiza i ocena ofert instytucji wspierających małe i średnie

Transkrypt

Analiza i ocena ofert instytucji wspierających małe i
średnie przedsiębiorstwa w Polsce
Jacek Klich
 Jacek Klich
Published in March 1999 by:
OPEN SOCIETY INSTITUTE
CENTER FOR PUBLISHING
DEVELOPMENT
ELECTRONIC PUBLISHING
PROGRAM
Open Society Institute
Center for Publishing Development
Electronic Publishing Program
Október 6. u. 12
H-1051 Budapest
Hungary
www.osi.hu/ep
This work was prepared under financial support from the Research Support Scheme of the Open Society
Support Foundation.
Research Support Scheme
Bartolomějská 11
110 00 Praha 1
Czech Republic
www.rss.cz
The digitization of this report was supported by the Electronic Publishing Development Program and the
Higher Education Support Program of the Open Society Institute Budapest.
Digitization & conversion to PDF by:
Virtus
Libínská 1
150 00 Praha 5
Czech Republic
www.virtus.cz
The information published in this work is the sole responsibility of the author and should not be construed
as representing the views of the Open Society Institute. The Open Society Institute takes no responsibility for
the accuracy and correctness of the content of this work. Any comments related to the contents of this work
should be directed to the author.
All rights reserved. No part of this work may be reproduced, in any form or by any means without
permission in writing from the author.
Contents
Analiza i ocena ofert instytucji wspierających male i średnie przedsiębiorstwa w Polsce .....................................1
Analysis and estimation of offers, of small and medium-size enterprise's support institutions in Poland..............2
Executive summary ................................................................................................................................................3
a. Cele i zadania ..................................................................................................................................................3
b. Określenie sektora małych i średnich przedsiębiorstw ...................................................................................3
c. Instytucje wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa..................................................................................3
d. Metodologia....................................................................................................................................................6
l. Charakterystyka sektora małych i średnich przedsiębiorstw ...............................................................................7
1.1. Prywatna przedsiębiorczość w dobie transformacji systemowej w Polsce ..................................................7
1.2 Kryteria wyróżnienia sektora MŚP w Polsce................................................................................................8
1.3. Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw w okresie transformacji .........................................................10
1.3.1.Warunki otoczenia MŚP ......................................................................................................................10
1.3.2. Dynamika sektora małych i średnich przedsiębiorstw w latach 1989 - 1996. ....................................10
1.4. Znaczenie MŚP w gospodarce ...................................................................................................................16
1.5. Sektor małych i średnich przedsiębiorstw w regionie krakowskim. ..........................................................17
1.5.1. Podstawowe dane statystyczne o województwie. ...............................................................................17
1.5.2. Charakterystyka sektora małych i średnich przedsiębiorstw. .............................................................17
2. Funkcjonowanie małych i średnich przedsiębiorstw ........................................................................................26
2.1. Obszary funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw ....................................................................26
2.2. Wpływ wybranych elementów otoczenia gospodarczego na funkcjonowanie przedsiębiorstw sektora
MŚP ..................................................................................................................................................................26
3. Bariery w rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw.........................................................................28
3.1. Uwagi dotyczące barier rozwoju oraz funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw......................28
3.2. Znaczenie poszczególnych barier ..............................................................................................................28
3.3. Bariery rynkowe ........................................................................................................................................30
3.3.1. Ograniczony rynek odbiorców............................................................................................................30
3.3.2. Silna konkurencja rynkowa.................................................................................................................30
3.4. Bariery finansowe ......................................................................................................................................30
3.4.1. Brak środków na inwestycje ...............................................................................................................31
3.4.2. Ograniczony dostęp do kapitału zewnętrznego...................................................................................31
3.4.3. Problemy związane z płynnością finansową.......................................................................................32
3.5. Bariery wynikające z polityki rządu ..........................................................................................................32
3.5.1. Zły stan finansów publicznych ...........................................................................................................32
3.5.2. Scentralizowana administracja publiczna. ..........................................................................................33
3.5.3. Nadmierny fiskalizm...........................................................................................................................33
3.5.4. Nadmierne obciążenia w ramach stosunku pracy ...............................................................................34
3.5.5. Słabo rozwinięta infrastruktura organizacyjna....................................................................................34
3.5.6. Pozostałe bariery związane z polityką rządu ......................................................................................35
3.6. Bariery związane z zatrudnieniem .............................................................................................................35
4. Analiza ofert instytucji wspierających male i średnie przedsiębiorstwa regionie krakowskim .......................36
4.1. Potrzeba istnienia rozwiązań wspomagających funkcjonowanie i rozwój MŚP........................................36
4.2. Instytucje działające na rzecz funkcjonowania oraz rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw .............36
4.3. Charakterystyka badanych instytucji .........................................................................................................40
4.3.1. Izba Przemysłowo Handlowa .............................................................................................................42
4.3.2. Polsko Amerykański Klub Przedsiębiorczości przy Małopolskim Instytucie Samorządu
Terytorialnego i Administracji w Krakowie .................................................................................................48
4.3.3. Fundacja „Progress and Business”......................................................................................................49
4.3.4. Fundacja Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego.................................................................49
4.3.5. Centrum Wspierania Biznesu przy Agencji Rozwoju Regionu Krakowskiego S.A. ..........................52
4.3.6. Izba Rzemieślnicza w Krakowie.........................................................................................................52
4.3.7. Krakowska Kongregacja Kupiecka.....................................................................................................53
4.3.8. Konsulat Generalny USA w Krakowie ...............................................................................................53
4.3.9. Free Enterprise Transition Center FETC ............................................................................................55
4.3.10. Polska Federacja Niezależnych Przedsiębiorców (PFNP) ................................................................55
4.4. Analiza ofert badanych instytucji ..............................................................................................................56
4.4.1. Adresaci ofert......................................................................................................................................56
4.4.2. Przedmiot ofert ...................................................................................................................................57
5. Wnioski i rekomendacje ...................................................................................................................................66
5.1. Porównanie barier funkcjonowania i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw ofertami usług instytucji
wspierających sektor w regionie krakowskim ..................................................................................................66
5.2. Wnioski końcowe ......................................................................................................................................71
5.3. Rekomendacje............................................................................................................................................71
Bibliografia ...........................................................................................................................................................73
Aneks ....................................................................................................................................................................75
Aneks l instytucje, które realizują i / lub wspierają działalność na rzecz MŚP w Polsce .................................75
I. Urzędy Państwowe ....................................................................................................................................75
II. Sieci wspierania biznesu ..........................................................................................................................77
III. Organizacje pozarządowe .......................................................................................................................79
IV, Organizacje para rządowe.......................................................................................................................81
V. Inne ..........................................................................................................................................................83
VI. Jednostki regionalne ...............................................................................................................................88
VII. Organizacje Przedsiębiorców ................................................................................................................89
Aneks 2 instytucje wspierające rozwój small businessu w województwie Krakowskim .................................91
Aneks 3 programy wspierające sektor MŚP .....................................................................................................94
1
Analiza i ocena ofert instytucji wspierających male i średnie
przedsiębiorstwa w Polsce
Analiza i ocena ofert instytucji wspierających male i średnie przedsiębiorstwa
w Polsce
Streszczenie
Identyfikacja instytucji wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce oraz analiza
i ocena ich ofert, dokonane zostały w oparciu o własne badania (przeprowadzone na terenie
województwa miejskiego krakowskiego). W rezultacie badań autor przedstawia bazę danych, która
zawiera informacje na temat ofert aktualnie działających instytucji pomocowych w regionie. Analiza
ofert badanych instytucji dowodzi, że w większości pokrywają się one z zapotrzebowaniem
wynikającym z barier funkcjonowania i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw. Należy zwrócić
uwagę, iż oferty instytucji pomocowych w większym stopniu są adresowane do przedsiębiorstw
średnich i małych, które są „zakorzenione” w realiach gospodarczych, niż do przedsiębiorstw
nowopowstałych. Wysiłki zmierzające do do dynamizowania powstawania małych i średnich
przedsiębiorstw wymagają zastosowania przez odpowiednie instytucje następujących instrumentów i
rozwiązań:
stworzenia łatwo dostępnego kredytu;
angażowania w różnej postaci kapitałów zagranicznych;
prowadzenia działań zmierzających do obniżenia obciążeń podatkowych, stworzenia ulg
podatkowych oraz systemu prawnego ułatwiającego prowadzenie działalności gospodarczej;
stworzenia systemu informacji i doradztwa techniczno-ekonomicznego;
stworzenia różnorodnych
przedsiębiorstwach.
form
kształcenia
kadr
zatrudnianych
w
niewielkich
2
Analysis and estimation of offers, of small and medium-size enterprise's
support institutions in Poland
Analysis and estimation of offers, of small and medium-size enterprise's
support institutions in Poland
Summary
The identification of institutions which whelp small and medium-size enterprises (SME),
analyzing and estimating their offer, base on own research. As a result, author presents data base of
the offers of SME’s support institutions in the Cracov region. The analysis of the offers proves, that in
the greater part, they are according to the needs and requirements of small and medium-size
enterprises. Most of the offers is addressed to small and medium-size enterprises, which perform for
long time, not to newly established. To create conditions conductive to increase establishment and
operation of small and medium-size enterprises, SME’s support institutions should:
create easily reachable and simple financial credits;
engage foreign capital in many ways;
be active in process leading to decrease high taxation and unsatisfactory functioning of the
legal system;
create technical and economic information and consultation system;
create various system of small enterprise's employee education.
3
Executive summary
Executive summary
a. Cele i zadania
Opracowanie jest próbą syntetycznej prezentacji ofert instytucji wspierających małe i średnie
przedsiębiorstwa w Polsce na przykładzie regionu krakowskiego, mającą na celu przede wszystkim:
identyfikację instytucji wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa spośród instytucji
realizujących określone usługi dla sektora MŚP;
stworzenie bazy danych o instytucjach wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa
w regionie krakowskim;
określenie potrzeb małych i średnich przedsiębiorstw;
analizę ofert instytucji wspierających sektor MŚP w regionie krakowskim;
przedstawienie wniosków mogących znaleźć zastosowanie w procesie tworzenia ofert przez
instytucje wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa.
Identyfikacja instytucji wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa oraz analiza ich ofert
dokonane zostały w oparciu o własne badania i weryfikację instytucji realizujących określone zadania
dla sektora MŚP.
b. Określenie sektora małych i średnich przedsiębiorstw
Szczególna rola małych i średnich przedsiębiorstw jest przedmiotem wielu studiów i analiz.
Rozważania na ten temat dotyczą między innymi finansowych i pozafmansowych instrumentów
promocji sektora, które stosują rządy wielu krajów. Celem jest zrównoważenie szans małych i
średnich przedsiębiorstw w rywalizacji z wielkimi jednostkami gospodarczymi. Punktem wyjścia przy
tego typu rozważaniach jest dokładne określenie MŚP.
Istnieje wiele rodzajów kryteriów i definicji opisujących sektor MŚP. Definicje te służą
konkretnym celom i zależne są w dużym stopniu od struktury gospodarki, stopnia rozwoju
gospodarczego oraz skali uprzemysłowienia.
W niniejszym opracowaniu za małe przedsiębiorstwo przyjmuje się firmę, która zatrudnia do
50 pracowników, a za średnie firmę, która zatrudnia do 250 pracowników. Kryteria te wydają się być
najbardziej trafne na gruncie gospodarki polskiej, o czym świadczy adaptacja ich przez znaczną część
instytucji wspierających małej średnie przedsiębiorstwa.
c. Instytucje wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa
Mimo dużego znaczenia sektora małych i średnich przedsiębiorstw dla gospodarki, wydaje się
on zaniedbywany przez kolejne rządy III Rzeczypospolitej. Świadczy o tym duża ilość barier
ograniczających funkcjonowanie i rozwój MŚP wynikających z polityki rządu w różnych sferach.
Nadmierny fiskalizm, zły stan finansów publicznych, scentralizowana administracja publiczne, słabo
rozwinięta infrastruktura organizacyjna to tylko przykłady typowych zjawisk wpływających
negatywnie na podmioty gospodarcze. Inne bariery związane z rynkiem, finansami czy zatrudnieniem
są równie dotkliwe. Ich „niwelowanie" wymaga istnienia odpowiednich instytucji.
Rolą tą zajmują się właśnie instytucje wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa. Należy w
tym miejscu zaznaczyć, że w znacznej części informatorów i spisów instytucje wspierające MŚP były
mylone
z
instytucjami
realizującymi
określone
zadania
dla
MŚP.
Sytuacja ta wymagała stworzenia jasnych i czytelnych kryteriów oraz definicji instytucji wspierającej
małe i średnie przedsiębiorstwa.
4
Executive summary
Opierając się na studiach literaturowych oraz kontaktach z instytucjami obsługującymi małe
i średnie przedsiębiorstwa, opracowałem definicję instytucji wspierającej MŚP. Umożliwia ona
wyróżnienie instytucji pomocowych1. z grona pozostałych realizujących zadania dla MŚP
Różnica pomiędzy nimi polega na tym, że te pierwsze nie są nastawione na osiąganie zysku, a ich
statutowym celem jest zwiększenie konkurencyjności, efektywności oraz zmniejszenie ryzyka
działania MŚP. Drugi rodzaj instytucji nastawiony jest na dostarczanie w pełni komercyjnych usług
i przynoszenie zysku.
Opracowana definicja umożliwiła weryfikację funkcjonujących w obiegu spisów instytucji
pomocowych Wszystkie z nich okazały się nieprawidłowe. W związku z tym, w oparciu o stworzoną
definicję opracowany został spis oraz baza danych zawierająca oferty realizowanych usług
pomocowych, instytucji wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa w regionie krakowskim. Spis
obejmuje następujące instytucje działające na terenie województwa miejskiego krakowskiego:
1. Izba Przemysłowo Handlowa w Krakowie
2. Polsko Amerykański Klub Przedsiębiorczości przy MISTIA
3. Fundacja „Progress and Business“
4. Fundacja Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego
5. Centrum Wspierania Biznesu przy Agencji ROZWOJU Regionu Krakowskiego S. A.
6. Izba Rzemieślnicza w Krakowie
7. Krakowska Kongregacja Kupiecka
8. Konsulat Generalny USA w Krakowie
9. Free Enterprise Transition Center FETC
10. Polska Federacja Niezależnych Przedsiębiorców (PFNP)
Analiza ofert badanych instytucji dowodzi, że w większości pokrywają się one
z zapotrzebowaniem wynikającym z barier funkcjonowania i rozwoju małych i średnich
przedsiębiorstw.
Większość instytucji adresuje swoje oferty wyłącznie do małych i średnich przedsiębiorstw. Na
14 badanych instytucji:
9 jednostek - adresuje oferty wyłącznie dla sektora MŚP;
l jednostka - niektóre oferty wyłącznie dla sektora MŚP, inne również dla pozostałych
przedsiębiorstw; 4 jednostki - oferty dla wszystkich zainteresowanych przedsiębiorstw. Niektóre
instytucje działają na zasadzie stowarzyszeń i zrzeszeń przedsiębiorców. Stąd zwykle większość
realizowanych przez nie usług przeznaczonych jest jedynie podmiotów zrzeszonych.
Spośród wszystkich instytucji branych pod uwagę: większość tj. 10 jednostek - zajmuje się
organizacją szkoleń, z czego dla 2 - jest to wyłączna dziedzina działalności; pozostałe 4 instytucje nie
prowadzą działalności szkoleniowej.
Szkolenia organizowane są w oparciu o bieżące potrzeby przedsiębiorstw zarówno sektora
prywatnego jak i państwowego. Dobór kadry prowadzącej szkolenia, odbywa się we wszystkich
instytucjach w ramach aktualnych potrzeb. Instytucje wykorzystuj ą najczęściej wykładowców
z Akademii Ekonomicznej, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczo Hutniczej oraz osoby
bezpośrednio związane ze światem biznesu.
Spośród wszystkich (14) instytucji:
10 - instytucji zajmuje się dostarczaniem szeroko pojętej „informacjt“;
pozostałe 4 - instytucje nie prowadzą działalności informacyjnej.
1
Pojęcie instytucji pomocowej jest synonimem instytucji wspierającej MŚP
5
Executive summary
Większość spośród badanych jednostek oferuje swoim klientom doradztwo dotyczące obrotu
gospodarczego - najmuje się tym 12 jednostek.
Spośród badanych instytucji 7 oferuje różnego rodzaju usługi związane z promocją firm.
Usługi związane z przygotowywaniem i legalizowaniem dokumentów realizowane są przez
7 instytucji.
Obok typowych wyżej wymienionych usług niektóre instytucje pomocowe oferują dodatkowo
indywidualne, typowe dla siebie usługi. Należ do nich:
wdrażanie postępowania mediacyjnego i honorowego w sporach gospodarczych;
pomoc w znalezieniu partnerów gospodarczych za pośrednictwem punktów Euro Info
zlokalizowanych w Całej Europie;
pośredniczenie w kontaktach z lokalnymi bankami i innymi instytucjami finansowymi w
zakresie linii kredytowych i pożyczkowych;
organizowanie spotkań z przedstawicielami lokalnych władz, ministrami, posłami i
senatorami;
wykonywanie ekspertyz dotyczących analityki portfela, planowania i finansowania
inwestycji;
zagospodarowywanie obszarów poprzemysłowych poprzez opracowywanie odpowiednich
planów oraz finansowanie projektów realizacyjnych;
oferowanie powierzchni do prowadzenia działalności gospodarczej za cenę niższą od ceny
rynkowej;
udzielanie pożyczek nowo powstającym podmiotom gospodarczym tworzącym miejsca
pracy;
prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów podmiotów gospodarczych;
przeprowadzanie egzaminów czeladniczych we wszystkich zawodach rzemieślniczych;
lobbmg.
Największą efektywność działań instytucji wspierających osiąga się wówczas, gdy praca
ośrodków doradcze - szkoleniowych dla małych i średnich przedsiębiorstw zostaje rozszerzona o
dostęp do innych, wzajemnie uzupełniających się form wsparcia w postaci instrumentów
finansowych. Wspieranie przedsiębiorczości powinno mieć charakter kompleksowy.
Instytucje pomocowe w chwili obecnej skupiają się Jednak przede wszystkim na pierwszym
rodzaju działalności tj. na działalności doradczo - szkoleniowej. W zakresie pomocy finansowej
posiadają one niewielkie możliwości, ograniczając się jedynie do udzielania porad w zakresie
możliwości i wyboru rodzaju kredytu oraz miejsca jego realizacji, ofert towarzystw leasingowych
i funduszy pomocowych.
Liczba firm korzystających z usług, w tym głównie doradztwa, jest bardzo niska i może
wskazywać na to, że aktualny popyt sektora MŚP na tego rodzaju usługi kształtowany jest w dużej
mierze nie przez rzeczywiste uświadomienie potrzeby, lecz wymuszony jest przez „naciski
zewnętrzne2 tj. wymagania banków, urzędów skarbowych itp.
Należy zwrócić uwagę iż oferty instytucji pomocowych w większym stopniu są adresowane do
przedsiębiorstw średnich i małych, które są „zakorzenione" w realiach gospodarczych, niż do
przedsiębiorstw nowopowstałych. Często usługi mają bardzo teoretyczny charakter. Przedsiębiorcy
2
Bogdan Piasecki, Anna Rogut, Mocne i Słabe strony małych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych w
Polsce w 1995 roku oraz rekomendacje do polityki.. Raport Końcowy, Warszawa 1997 r. s 125
6
Executive summary
oczekują natomiast konkretnych rozwiązań w postaci ułatwionego dostępu do zewnętrznych źródeł
finansowania, prostych porad z zakresu marketingu i podstaw prawa3
Dynamizowanie powstawania małych i średnich przedsiębiorstw oraz ich rozwój wymagają
zastosowania przez instytucje wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa, następujących
instrumentów i rozwiązań:
stworzenia łatwo dostępnego kredytu;
angażowania w różnej postaci kapitałów zagranicznych
działań zmierzających do obniżenia obciążeń podatkowych.
stworzenia systemu informacji i doradztwa techniczno-ekonomicznego
stworzenia różnorodnych
przedsiębiorstwach
form
kształcenia
kadr
zatrudnianych
w
niewielkich
d. Metodologia
Przy opracowaniu niniejszej analizy zostały wykorzystane informacje pochodzące z:
badań literaturowych;
bezpośrednich kontaktów z instytucjami świadczącymi usługi dla MŚP;
bezpośrednich kontaktów z przedsiębiorcami.
Informacje umieszczone w spisie instytucji wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa
zostały zebrane bezpośrednio z ofert, sprawozdań i raportów tych instytucji oraz rozmów z ich
pracownikami.
3
Informacje zdobyte podczas rozmów z pracownikami instytucji pomocowych oraz przedsiębiorcami
7
l. Charakterystyka sektora małych i średnich przedsiębiorstw
1.1. Prywatna przedsiębiorczość w dobie transformacji systemowej w Polsce
Prywatna przedsiębiorczość jest jednym z najważniejszych czynników prowadzących do
przemian systemowych. Dynamika zmian obserwowanych we współczesnych gospodarkach
rynkowych potwierdza tezę, iż powstawanie nowych firm i ich rozwój - to aktywne czynniki rozwoju
konkurencji, a tworzenie na rynku nowych firm jest niezbędnym warunkiem utrzymania zasad
wolnorynkowych. Sformułowana prawie 60 lat temu przez Schumptera teza mówi, że powstawanie i
rozwój nowych firm to „aktywne czynniki kapitalistycznego procesu konkurencji... i konieczny
warunek utrzymania kapitalizmu“ (por. Balicki, Tyć: 1994, s 65).
Przedsiębiorczość dotyczy zarówno podmiotów indywidualnych jak i grupowych. Najszersze
ujęcie przedsiębiorczości określa ją jako całokształt indywidualnych i zbiorowych działań, które
przełamują istniejące wzorce gospodarowania. Zachowania te polegają więc na krytyce istniejącego
stanu rzeczy i poszukiwaniu, obarczonym ryzykiem, indywidualnych sposobów jego zmiany (por.
Tyć: 1992, s 80). Przedsiębiorczość to z jednej strony umiejętne dostosowanie się a nawet
wykorzystanie istniejących warunków i okoliczności, z drugiej zaś - podejmowanie działań w celu
zmiany tych warunków w pożądanym kierunku(por. Gajda: 1980).
Przedsiębiorczość pozwala kreować nowe, nieszablonowe rozwiązania, których skutkiem są
daleko idące zmiany społeczne i ekonomiczne. Przyczyniają się one do zmiany zachowań
pojedynczych jednostek oraz całych grup społecznych, co w późniejszym czasie ma swoje odbicie w
kulturze danego społeczeństwa. Społeczeństwo charakteryzujące się wysokim poziomem
przedsiębiorczości opiera się na działaniach jednostek oraz organizacji gospodarczych wchodząc z
nimi aktywnie we wzajemne interakcje. Zachowania te realizowane są w złożonym otoczeniu, na
które składają się konkurencja, możliwość podejmowania autonomicznych decyzji oraz swobody
ekonomiczne i polityczne. Głównymi postaciami społeczeństwa tego typu są przedsiębiorcy
charakteryzujący się wysokim stopniem samodzielnego i niekonwencjonalnego myślenia, którzy
doprowadzają do wdrożenia swoich idei i pomysłów. Rozwiązania te często bywają innowacyjne i są
konsekwencją warunków i otoczenia w jakim powstawały. Przedsiębiorcy wytrwale dążą do bycia
najlepszymi, a ich działania winny być wspierane przez sprawną i skuteczną politykę państwa (por.
Tyc: 1992, s 80).
Przedsiębiorczość ze swej natury uwarunkowana jest możliwością istnienia prywatnej
własności. Jest to niezbędne do wywołania określonego typu zachowań, w których pojedyncze
jednostki mogą identyfikować swoją nienaruszalną własność, będącą gwarancją utrzymania
dotychczasowego poziomu życia lub jego podwyższenia, bądź gwarancją realizacji ich celów i
zamierzeń.
Na przestrzeni kilkudziesięciu ostatnich lat można zaobserwować rosnące zainteresowanie
teoretyków oraz praktyków ekonomii małymi i średnimi przedsiębiorstwami. Rosnąca rola tego
segmentu jest jednym z najistotniejszych elementów przeobrażeń gospodarczych w Polsce po 1989 r.
Obowiązujące w Polsce przez wiele lat dogmaty ustrojowe oraz polityczne i będące ich
konsekwencją uwarunkowania ekonomiczne gloryfikujące koncentrację produkcji, spychały
niewielkie przedsiębiorstwa na margines życia gospodarczego. Ich rola w gospodarce podobnie jak
innych małych przedsiębiorstw będących w rękach prywatnych, była „odgórnie", świadomie
ograniczana. „Funkcjonowały one przez wszystkie lata systemu nakazowo - rozdzielczego dzięki
swym zdolnościom dostosowawczym do warunków politycznych i ekonomicznych, w cieniu wielkich
jednostek" (por. Czternasty: 1994, s 82) .
Prywatna, drobna przedsiębiorczość jest uznawana za jeden z czynników i sposobów
aktywizacji całej gospodarki państwa. Podobnie jak w gospodarkach rynkowych państw
wysokorozwiniętych, tak i w Polsce wykształciła się swoista symbioza między jednostkami
gospodarczymi o różnej wielkości.
8
Małe i średnie podmioty gospodarcze charakteryzują się szeregiem im tylko właściwych cech
między innymi: operatywnością, szybkością przekształceń produkcyjnych i reakcji na zmiany
zachowań innych uczestników stosunków gospodarczych i pozostałych elementów otoczenia, niską
kapitałochłonnością. Dzięki tym cechom są one elastyczne i w praktyce posiadają ogromną zdolność
do optymalnego wykorzystania posiadanych zasobów co prowadzi do obniżenia społecznych kosztów
wytwarzania oraz nakładów na rozwój. Posiadają zdolność łatwego dostosowywania struktury
produkcji do potrzeb rynku i kooperantów, oraz generowania dyfuzji nowych rozwiązań
technicznych. Syntetycznym tego wyrazem jest poprawa sprawności funkcjonowania gospodarki,
oraz wzrost Jej efektywności.
1.2 Kryteria wyróżnienia sektora MŚP w Polsce
Szczególna rola małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej jest przedmiotem
wielu studiów i analiz. Rozważania na ten temat dotyczą między innymi finansowych
i pozafinansowych instrumentów promocji tego sektora, które stosują rządy wielu krajów, aby
zrównoważyć szansę małych innowacyjnych firm w rywalizacji z wielkimi jednostkami
gospodarczymi. Punktem wyjścia dla tego typu rozważań powinno być dokładne określenie małych i
średnich przedsiębiorstw.
Jest to również niezbędne ze względu na wyodrębnienie spośród ogółu jednostek
gospodarczych adresatów programów pomocowych kierowanych do małych i średnich
przedsiębiorstw. Większość programów pomocowych dla sektora MŚP pochodzi bowiem z funduszy
zagranicznych i adresowana jest do przedsiębiorstw wyodrębnionych według kryteriów przyjętych w
kraju, z którego pochodzą środki.
Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) są odmiennie definiowane w różnych krajach. Definicje
służące do określenia MŚP zależne są od skali i struktury gospodarki, stopnia rozwoju gospodarczego
oraz uprzemysłowienia. Kryteria te nie są jednoznaczne i w dużej mierze zależą od indywidualnych
potrzeb i subiektywnych ocen. Nie są one kategoriami bezwzględnymi, mogą przyjmować mniej lub
bardziej elastyczne formy. Nie istnieją bowiem żadne racjonalne przesłanki dające podstawę do
arbitralnego określenia kryteriów kwalifikujących przedsiębiorstwa do grupy małych, średnich bądź
dużych jednostek.
Przy wszelkich tego typu podziałach charakterystyczne jest traktowanie łącznie małych
i średnich przedsiębiorstw. Jest to dowodem na to, że cechą istotnie odróżniającą przedsiębiorstwa
różnej wielkości nie jest tradycyjny podział na przedsiębiorstwa małe, średnie i duże, ale coraz silniej
zarysowująca się linia podziału pomiędzy małymi i średnimi przedsiębiorstwami z jednej strony,
a dużymi - z drugiej strony. Małe i średnie przedsiębiorstwa wykazują pod wieloma względami wiele
cech wspólnych, natomiast różnice pogłębiają się między nimi a przedsiębiorstwami dużymi (por.
Kokocińska: 1995, s 39).
W Polsce, zgodnie z uchwałą nr 167 Rady Ministrów z 13.10.1979 r w sprawie zasad systemu
ekonomiczno - finansowego przemysłu drobnego, za przedsiębiorstwo małe przyjmowano jednostkę
zatrudniającą do 200 osób, za przedsiębiorstwo średnie jednostkę zatrudniającą od 201 do 1000 osób,
a powyżej 1001 osób przedsiębiorstwa kwalifikowano do kategorii dużych.
Inna próba usankcjonowania w Polsce podziału przedsiębiorstw podjęta została na podstawie
statystyki GUS-u z i półrocza 1988 r. (por. GUS Warszawa: 1988), która do przedsiębiorstw drobnej
wytwórczości zaliczała w zakresie gospodarki uspołecznionej wybrane jednostki państwowe,
spółdzielcze, organizacje społeczne oraz zagraniczne przedsiębiorstwa drobnej wytwórczości. Podział
ten odbiegał znacznie od podziałów powszechnie przyjętych w państwach zachodnich ze względu na
uwarunkowania ustrojowe w jakich powstawał. Klasyfikacja ta kłóci się ponadto z postulatem, który
mówi że przedsiębiorstwa małe i średnie składają się na drobną wytwórczość.
9
Wraz z rozpoczęciem przekształceń systemowych zainicjowanych w 1989 r., pojęcie drobnej
wytwórczości w sensie prawnym straciło rację bytu. Konsekwencją adaptowania na grunt polski
instytucji opartych na wzorach państw zachodnich było między innymi przyjęcie kryteriów
klasyfikacji przedsiębiorstw bazujących na standardach zachodnich. W konsekwencji tego zaistniała
potrzeba na informacje statystyczno - ekonomiczne opisujące jednostki gospodarcze możliwie
najpełniej. Wykorzystano w tym celu głównie kryteria ilościowe, oparte na miernikach
ekonomicznych, takich jak liczba zatrudnionych, wielkość rocznego obrotu, wartość środków
trwałych, własność kapitału zakładowego, suma bilansu rocznego, itp. Mogą one być podstawą do
podziału przedsiębiorstw tylko w określonych warunkach, np. w ramach jednej branży i przy
założeniu, że porównywane przedsiębiorstwa posiadają porównywalny asortyment produkcyjny.
Obecnie w oparciu o niektóre z powyższych kryteriów w literaturze polskiej spotkać można
podziały, według których, do małych firm należą jednostki zatrudniające do 50 osób, a do firm
średnich -zatrudniające od 51 do 300 osób. (por. Wojcik.: 1992)4. Kryteria te obejmują większość
polskich przedsiębiorstw istniejących w dobie restrukturyzacji gospodarki. Składają się na me oprócz
firm prowadzonych przez osoby fizyczne, niemal wszystkie spółki osobowe i kapitałowe oraz
większość joint ventures i spółdzielni - większe przedsiębiorstwa należą już do rzadkości. Spotyka się
również klasyfikacje przedsiębiorstw uwzględniające obok kryteriów wymienionych powyżej
również wielkość obrotu oraz rodzaj formy organizacyjnej. W oparciu o te kryteria przyjmuje się
podział przedstawiony w tabeli l.
Tabela l. - Postulowane kryteria podziału i klasy wielkości przedsiębiorstw w Polsce.
Branża (galaż)
i klasa wielkości
Podzial klas wg. liczby
zatrudnienia
Podzial klas wg.
obrotu w zl.
Przerwórstwo,
przemysl
mała
średnia
duża
do 50
51 – 300
300 i więcej
do 900 tys
900 tys – 1 mln
powyżej 1 mln
Budownictwo
mała
średnia
duża
do 10
11 – 200
200 i więcej
Handel hurtowy
mała
średnia
duża
do 900 tys
900 tys – 1 mln
powyżej 1 mln
Podzial klas wedlug form
organizacji
os. Fizycna i spółki
osobowe
spółki kapitałove
i spółdzienie
Transport
mała
średnia
duża
Firmy usługowe
i wolne zawody
mała
średnia
duża
Inne kryteria
do 5 samochdów
od 6 do 20 sam.
21 i więcej
Do 5
Od 6 do 30
31 i więcej
Osoby i spółki osób
fiz
spółki kapitałowe
spółdzielnie
Źródło: Tyc Waldemar, Istota MŚP i jego znaczenie w gospodarce lokalnej. Prace naukowe AE Wrocław nr
644, 1992, s 83.
4
Prace nad doborem kryteriów i sformułowaniem oficjalnej definicji małego i średniego przedsiębiorstwa są w
toku. Mimo to powyższe kryteria zostały przyjęte jako wzorcowe w dokumencie wydanym przez Ministerstwo
Przemysłu i Handlu „Małe Średnie Przedsiębiorstwa w Gospodarce Narodowej, Polityka Wobec Małych i
Średnich Przedsiębiorstw" Warszawa 1995r.
10
1.3. Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw w okresie transformacji
1.3.1.Warunki otoczenia MŚP
Przedsiębiorstwa działają w złożonym otoczeniu gospodarczym. Powstanie i późniejszy rozwój
jednostek gospodarczych zależy w ogromnym stopniu od makroekonomicznych uwarunkowań.
Niestabilne otoczenie gospodarcze w gospodarce polskiej okresu transformacji ma ogromny wpływ
na tempo rozwoju sektora MŚP.
Przemiany gospodarcze po roku ł 989 przyniosły gwałtowną zmianę struktury organizacyjnej
gospodarki polskiej. Od tego czasu powstało około 1,05 miliona nowych przedsiębiorstw (por. Nowa
Europa: 1996, s. 10). W 1995r w Polsce funkcjonowało ponad 2 min małych i średnich firm,
zatrudniających około 60 proc. zawodowo czynnych obywateli. Małe i średnie przedsiębiorstwa
dostarczają blisko połowę produktu krajowego brutto (PKB) (por. Ministerstwo Przemysłu i Handlu:
1995). Wpływy te pochodzą z bezpośredniego opodatkowania działalności gospodarczej oraz
opodatkowania dochodów osób w nich zatrudnionych, jak i wpływów z innych podatków pośrednich.
gospodarczy w okresie transformacji w latach 1990-1993 charakteryzował się
spadkiem wartości podstawowych wskaźników gospodarczych. Począwszy od 1993 roku nastąpił ich
szybki wzrost.
ROZWÓJ
Tabela 2. - Dynamika zmian wybranych wskaźników rozwoju gospodarczego w latach
1990-1995 w procentach (rok poprzedni = 100)
Wskażnik
1990
1991
1992
1993
1994
1995
Liczba pracujących
98.0
95.6
97.2
98.3
101.1 100.1
Produkt krajowy
-
93.0
102.6 103.8 105.2
Produkcja sprzedana
-
92.0
102.8 106.4 112.1 109.4
-
Obroty handlu zagr - eksport
614.4 118.7 127.6 125.6 128.8 121.2
Obroty handlu zagr - import
734.1 130.2 116.5 116.5 127.2 119.2
Stopa bezrobocia
6.3
11.8
13.6
16.4
16.0
14.9
Dochody realne netto
75.6
99.7
97.3
97.1
100.5 104.5
Źródło: Rocznik Statystyczny 1991 tabela 2 s. .XIV, Mały rocznik statystyczny 1996 tabela 203, s. 249:260 s.
329; 245, 318; 228, s. 280; 87, s. 109 i 91, 118 GUS, Warszawa
Dane z tabeli 2 zawierające wartości podstawowych wskaźników dynamiki zmian
gospodarczych mających miejsce w okresie 1990-1995, wskazują na wzrost liczby zatrudnionych
notowany od 1992 roku. Jednocześnie od 1994 roku zauważyć można obniżanie się stopy bezrobocia
i wzrost dochodów realnych. Od 1992 roku zaobserwować można również wzrost produktu
krajowego brutto
1.3.2. Dynamika sektora małych i średnich przedsiębiorstw w latach 1989 - 1996.
Większość firm sektora MŚP zakwalifikować można do małych jednostek charakteryzujących
się niewielkimi rozmiarami, liczbą zatrudnionych oraz obrotem. Małe przedsiębiorstwa stanowią
ponad 90 procent ogółu polskich przedsiębiorstw (por. Nowa Europa: 1996, s. 10). Ich szybki rozwój
był efektem wielu czynników, które zaistniały po 1989 roku, między innymi brakiem konkurencji,
rosnącym zapotrzebowaniem na różnorodność asortymentową i niedoborami.
W grudniu 1995 roku liczba wszystkich podmiotów gospodarczych wynosiła w Polsce
2110710jednostek w tym odpowiednio:
11
49590 jednostek przypadło na sektor publiczny, co stanowi 2.3%
2061291 jednostek przypadło na sektor prywatny, co stanowi 97,65% (por. GUS:1996)
W porównaniu z grudniem 1993 r., ogólna liczba podmiotów gospodarczych zwiększyła się
o 115381 jednostek, przy czym w sektorze publicznym liczba podmiotów gospodarczych spadła
o 4,2%, natomiast w sektorze prywatnym liczba ta wzrosła o 11,4% (Piasecki, Rogut: 1997).
Rozwój następował niejednolicie w skali kraju, wykazując zróżnicowaną aktywność regionów.
W początkowym okresie - w latach 1989 -1993, największy wzrost liczby nowych firm wystąpił
w województwie wrocławskim (wzrost o 68 procent), i olsztyńskim (wzrost o 60 procent).
W regionach poznańskim i gdańskim zanotowano nieco mniejszą dynamikę wzrostu
(około 50 procent).
Wzrost tempa przyrostu nowych przedsiębiorstw uległ obniżeniu w 1991 roku i towarzyszył
mu wzrost tempa likwidacji przedsiębiorstw już istniejących, co w efekcie wpłynęło na obniżenie się
tempa ilościowego wzrostu sektora (por. Mroczek: 1995).
Rok 1993 również charakteryzował się spadkiem liczebności nowo otwartych przedsiębiorstw
w stosunku do okresu wcześniejszego. Przyczynę należy upatrywać w częściowym nasyceniem rynku
oraz trudnościami w pozyskaniu kapitału. Firmy które powstały w tym czasie to jednostki małe,
głównie o charakterze usługowym i produkcyjnym, zatrudniające od 20 do 50 osób.
W końcu 1994 roku liczba małych i średnich przedsiębiorstw na 1000 mieszkańców osiągnęła
średni poziom europejski. Wskaźnik ten wyniósł w Polsce 48 przedsiębiorstw na 1000 mieszkańców
i tylko niewiele się różni od średniej krajów Unii Europejskiej (49 przedsiębiorstw na 1000
mieszkańców) (por. VRG STRATEGY: 1996).
W 1995 roku 99,4% przedsiębiorstw prywatnych stanowiły przedsiębiorstwa prywatne małe
o liczbie zatrudnionych do 50 osób, a tylko 0,6% przedsiębiorstwa średnie o liczbie zatrudnionych od
51 do 250 osób (por. Ministerstwo Przemysłu i Handlu: 1996). „Wskaźnik śmiertelności"
przedsiębiorstw sektora MŚP był bardzo wysoki, gdyż ogólna liczba przedsiębiorstw utworzonych
w okresie 1991-1995 wyniosła 1789500 firm, a zlikwidowanych w tym samym czasie 718024 firm
(por. Piasecki, Rogut: 1997)5 Wśród małych i średnich firm dominowały przedsiębiorstwa osób
fizycznych tj. przedsiębiorstwa jednoosobowe6 i spółki cywilne. Ogólna liczba tych podmiotów
wyniosła w 1995 roku 2014303 przedsiębiorstw, co stanowi około 97,7% wszystkich przedsiębiorstw
prywatnych. Pozostałe 2,3% stanowiły osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające
osobowości prawnej (por. Ministerstwo Przemysłu i Handlu: 1996). Liczbę zakładów prowadzonych
przez osoby fizyczne w latach 1991-1995 przedstawia tabela 3. Tabela wskazuje na ujemny przyrost
firm w przemyśle w latach 1991-1994, przyjmujący dopiero w 1995 roku minimalne wartości
dodatnie. Odmienna sytuacja zaistniała w innych dziedzinach gospodarki narodowej gdzie już od
1991 roku następował szybki wzrost liczby przedsiębiorstw.
5
Liczba przedsiębiorstw utworzonych w latach 1991-1995 roku obejmuje wszystkie przedsiębiorstwa, które
powstały w tym okresie i są zarejestrowane w systemie REGON w końcu 1995r. Nie obejmuje więc tych, które
powstały w okresie 1991-1995 i w tym samym czasie zostały zlikwidowane. Liczba przedsiębiorstw
zlikwidowanych obejmuje wszystkie przedsiębiorstwa zlikwidowane w okresie 1991-1995 bez względu na to,
kiedy zostały utworzone. Należy więc przyjąć, że wysokość udziału liczby przedsiębiorstw likwidowanych w
liczbie przedsiębiorstw nowoutworzonych trylko pośrednio informuje o „wskaźniku śmiertelności".
6
Przepis art. 2 ust. 2 ustawy z 1988r o działalności gospodarczej przyznaje prawo do prowadzenia działalności
gospodarczej osobom fizycznym, osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym nie mającym osobowości
prawnej. W związku z tym wyróżnia się: l) indywidualnych przedsiębiorców, 2) osoby prawne (zgodnie z art.
33 K. C. osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają
osobowość prawną), 3) jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Wskazane podmioty
prawa ustawodawca nazywa „podmiotami gospodarczymi"
12
Tabela 3. - Liczba zakładów prowadzonych przez osoby fizyczne i spółki osób
fizycznych, w latach 1991-1995 (stan na 31.12) i dynamika zmian w porównaniu do
roku poprzedniego.
Wyszctególnienie
Liczba ogółem
1991
1992
1993
1994
1995
1420002
1630629
1783900
1880506
2014303
14,8
9,4
5,4
7,1
347192
345257
321697
325857
-0,5
-0,4
-7,3
-1,3
Wzrost w %
Przemysł
348922
Wzrost w %
Źródło: Piasecki Bogdan, Rogut Anna, Mocne i słabe strony małych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych
w Polsce w 1995 roku oraz rekomendacje do polityki. Raport Końcowy, Warszawa 1997r.
Jak pokazuje tabela 4 udział pracujących w sektorze prywatnym w ogólnej liczbie pracujących
zwiększył się w okresie 1990-1995 o około 14%. Wzrost ten był wynikiem przede wszystkim wzrostu
stanu zatrudnienia w małych i średnich przedsiębiorstwach. Udział zatrudnionych w sektorze MŚP
stanowił w 1993 roku 48,4%, w roku 1994 49,2% a w roku 1995 51,8% zatrudnionych ogółem
w gospodarce oraz odpowiednio 35,8%, 36,3% i 39,3% ogółu zatrudnienia w przemyśle (por.
Piasecki, Rogut: 1997).
Tabela 4. - Główne wskaźniki udziału sektora prywatnego w gospodarce narodowej
latach 1990-1995 (w %)
Wskażnik
1990 1991 1992 1993 1994 1995
Produkt krajowy brutto
30.9
42.1
47.2
52.0
53.1
58.0
Liczba pracujących
48.9
54.3
56.0
58.9
60.6
62.6
Produkcja sprzedana
18.3
270
28.3
34.5
394
44.0
Obroty handlu zagr. - eksport
4.9
21.9
38.4
44.0
53.2
56.8
Obroty handlu zagr. - import
14.4
49.9
54.5
59.5
66.9
69.7
W roku 1995 udział przedsiębiorstw zaliczanych do działu „Przemysł" wyniósł 304170
jednostek czyli 14,8% ogółu prywatnych podmiotów gospodarczych, stanowiąc 98,4% udziału w
zatrudnieniu w firmach zatrudniających do 50 osób. Firmy o przeciętnym zatrudnieniu od 51 do 250
osób stanowiły tylko 0.45% (por. Piasecki, Rogut: 1997). Zestawienie wyników badań przedstawione
w tabeli 5. obrazuje inne dziedziny gospodarki.
13
Tabela 5. - Liczba firm7 w podziale na wielkość firm
Sektor
Ogólem
1992
1993
w tym o liczbie pracujących
1994
1 - 50
1992
1993
51 - 100
1994
1992
1993
1994
Działalność
przemysłowa
356000
307850
214260
349217 301066 207779
2375
2502
2407
Spożywczy
26143
25273
24487
25015
23964
23154
351
443
466
Odzieżowy
63203
46649
40030
62167
45631
38936
368
358
407
Maszyn. – metal.
51107
41769
33156
49911
40623
31947
454
450
480
Drzewno – mebl.
50215
45792
49391
49391
49688
45276
-
275
267
7
Podmioty gospodarcze prowadzące działalność gospodarczą w ciągu roku.
14
Tabela 6 - Podstawowa charakterystyka MŚP
Udzial
w wartośsi
8
globalnej
(w cenach
bieżących
Sektor
Dynamika
(w cenach
stalych
1992=100
Udział
w wartośc
i dodanej
9
brutto (w
cenach
bieżących)
Dynamika
(w cenach
stalych
1992=100)
Udział
w PKB
Wskażnik
poziomu
10
koszt ów
Wskażnik Stopleń
rentownoś zużycia
ci
środków
11
trwalych
Działalność
przemysłowa
92
93
94
108.1
126.4
106.1 124.4
96.7
96.4
95.4
0.3
1.2
3.8
55.4
53.3
51.9
Spożywcyz
92
93
94
26.0
25.1
24.2
106.4
121.0
25.6
24.6
20.6
101.0 118.5
9.2
6.2
5.0
96.6
97.6
97.7
2.5
1.4
1.7
46.6
41.6
40.7
92
93
94
7.4
7.4
6.9
122.2
125.2
8.6
8.4
8.3
102.4 126.7
1.3
1.0
1.0
100.4
97.4
95.5
-5.1
-2.0
2.6
51.7
49.8
50.1
11.0
10.9
10.8
109.8
125.9
12.9
12.4
12.3
109.1 113.9
2.0
1.5
1.5
96.1
96.4
95.5
0.8
-0.5
4.1
57.5
55.2
54.8
5.9
6.1
6.8
112.6
137.5
6.0
6.2
7.3
118.3 127.1
1.6
0.8
0.9
97.5
96.4
95.6
-0.3
1.7
3.8
50.9
47.3
44.1
Odzieżowy
Maszyn.metal.
92
93
94
Drzew.-mebl.
92
93
94
Tabela 6 prezentuje podstawowe informacje dotyczące wybranych działów sektora MŚP. Trzy
z czterech sektorów wykazały w analizowanym okresie pozytywne tendencje dotyczące spadku
wskaźnika poziomu kosztów i wzrostu wskaźnika rentowności. Do pozytywnych tendencji należy
również odmładzanie środków trwałych będących w użyciu badanych sektorów o czym świadczył
systematyczny spadek stopy zużycia środków trwałych.
8
Składnikami wartości globalnej są: wartość produkcji sprzedanej wyrobów, półfabrykatów i części, robót i
usług własnej produkcji w cenach realizacji, marża handlowa zrealizowana w obrocie towarami, zmiany w
stanie zapasów wyrobów gotowych oraz produkcji niezakończonej.
9
Wartość dodana brutto stanowi część wytworzonej w przemyśle wartości globalnej, jaka pozostaje po
odliczeniu wartości zużycia pośredniego.
10
Dane dotyczą podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe.
11
Dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 5 osób.
15
Do pozytywnych tendencji należy zaliczyć odmładzanie środków trwałych używanych przez
prezentowane sektory. Unowocześnianie parku maszynowego i stosowanie nowych technologii
produkcji znalazło swój wyraz w strukturze nakładów finansowych na innowacje co przedstawia
tabela 7. Analiza okresu od 1992-1994 roku wskazuje na systematyczny wzrost nakładów
ponoszonych na mechanizację i automatyzację produkcji. Mimo to rozwój małych i średnich
przedsiębiorstw często opóźniany jest poprzez niewłaściwą politykę ekonomiczną kadry
kierowniczej. Szacuje się, iż tylko co piąte małe przedsiębiorstwo łoży na inwestycje, a ich udział w
łącznych nakładach inwestycyjnych wszystkich przedsiębiorstw wyniósł tylko 8,8 procent (por.
Hubner Danuta: 1996).
Tabela 7. - Struktura nakładów finansowych na innowacje12
Sektor
Mechanizacja
Rozwój
i automatyzacja
i modernizacja
produkcja produkcji produktów
oraznowe technologie
Innowacje
organizacyjno technologiczne
Spożywczy
92
93
94
22.7
58.8
60.3
59.3
34.4
34.9
18.0
6.8
4.7
92
93
94
64.3
18.5
82.3
27.7
77.3
14.2
8.0
4.3
3.4
92
93
94
48.2
26.4
32.3
43.1
70.1
59.9
8.7
3.5
2.7
92
93
94
65.7
46.2
62.9
20.1
52.1
31.4
3.8
1.6
5.7
Odzieżowy
Masz.-metal.
Drzew.-mebl.
Źródło: Bogdan Piasecki, Anna Rogut, Mocne i słabe strony małych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych
ROZWÓJ gospodarczy od 1989 roku był silnie zróżnicowany regionalnie, co doprowadziło do
spadku liczby województw „przeciętnych", o stosunkowo niewielkich odchyleniach od średniej
krajowej i jednocześnie do wzrostu liczby województw skrajnych. W oparciu o analizę wartości
wskaźnika syntetycznego, obliczonego dla 1989 i 1994 roku, można stwierdzić, że wystąpiło znaczne
zróżnicowanie województw. Grupy województw o najwyższym poziomie rozwoju społecznogospodarczego i grupy o relatywnie wysokim poziomie to przede wszystkim województwa związane
z dużymi aglomeracjami miejskimi. Ostatnie miejsca przypadły województwom rolniczym we
wschodniej i centralnej części kraju. Zwiększenie się różnicy pomiędzy skrajnymi wartościami
wskaźnika syntetycznego świadczy o pewnych przesunięciach w rankingu województw (wzrost
wartości z 4,8 pkt. W 1989 roku do 10,3 pkt. W 1994 roku).
12
Dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 50 osób.
16
1.4. Znaczenie MŚP w gospodarce
W krajach wysokorozwiniętych powszechnie uznaje się ogromny wpływ sektora małych
i średnich przedsiębiorstw funkcjonowanie. Szybki wzrost liczby małych i średnich przedsiębiorstw
wpływa również na zrównoważenie polskiej gospodarki, która przed rokiem 1989 była zdominowana
przez wielkie przedsiębiorstwa.
Poprzez funkcje określane jako efektywnościowe, racjonalizujące i stabilizujące, sektor małych
i średnich przedsiębiorstw odgrywa decydującą rolę w procesie ożywiania gospodarki. Gospodarka
polska podlega ciągłym procesom integracyjnym z gospodarkami krajów zachodnioeuropejskich,
ulega ich wpływom oraz tendencjom rozwojowym. Najbardziej charakterystyczne z nich to
przeobrażenia strukturalne. Poprzez przejście do systemu rynkowego, zachodzą zmiany związane z
wielkością przedsiębiorstw i ichzatrudnieniem. Na skutek względnej swobody w przepływie kapitału i
technologii następuje również proces zmniejszania się „zacofania” technologicznego.
Małe i średnie przedsiębiorstwa dostarczają znacznej części produktu narodowego oraz
większość nowych miejsc pracy. Ze względu na wielką liczebność i ciągły wzrost znaczenia są
obszarem rozwoju przedsiębiorczości co z kolei sprzyja rozwojowi i umacnianiu się całej gospodarki.
Potwierdzeniem tego są poza gospodarcze zmiany w sferze ludzkich zachowań, wywołujące
aktywność i poczucie swobody decyzji. Funkcjonowanie w gospodarce małych i średnich
przedsiębiorstw obok przyczyniania się do utrwalania tendencji rozwojowych prowadzi również w
dużym stopniu do wzrostu zamożności całego społeczeństwa.
Wpływ małych i średnich przedsiębiorstw na gospodarkę jest szczególnie widoczny w zakresie
polityki zatrudnienia. Obecnie małe i średnie przedsiębiorstwa zatrudniają około 50 procent
zawodowo czynnych obywateli (por. VRG STRATEGY: 1996). Często są one bardziej skłonne do
zatrudnienia mniej wykwalifikowanych pracowników i osób bez doświadczenia zawodowego niż
duże jednostki. Dzięki temu dają zatrudnienie osobom, które miałyby trudności ze znalezieniem
pracy, przyczyniając się tym samym do ograniczenia bezrobocia. Dzięki temu znaczący jest również
wpływ na produktywność pracowników poprzez przyuczenie ich do zawodu i umożliwienie im
nabywania doświadczeń zawodowych. Ponadto małe i średnie przedsiębiorstwa przyczyniają się do
łagodzenia negatywnych skutków społecznych likwidacji i restrukturyzacji przedsiębiorstw
państwowych.
Na terenach wiejskich powstawanie wielu nowych małych i średnich przedsiębiorstw oraz
rozwój szerokiej gamy usług, w tym pozarolniczych powoduje, że część ludności rolniczej pozostaje
na wsi i podejmuje działalność w otoczeniu rolnictwa, w przetwórstwie oraz branżach pozarolniczych
i usługach. Dzięki temu małe i średnie przedsiębiorstwa zapoczątkowały proces powstrzymywania
migracji ludności rolniczej do środowisk miejskich (por. Ministerstwo Przemysłu i Handlu: 1995).
Dynamika gospodarki rynkowej wynika ze stałych zmian popytu i podaży, dzięki czemu
powstają warunki do tworzenia niszy rynkowych. Ich szybka likwidacja jest domeną małych i
średnich przedsiębiorstw. W gospodarce o rozwiniętej konkurencji, a w tym kierunku zmierza
gospodarka polska, przetrwają tylko te przedsiębiorstwa, które jako pierwsze stworzą i wprowadzą na
rynek nowe wyroby, użyją nowych technologii i rozwiązań. Szansę takie tkwią przede wszystkim w
małych i średnich firmach dzięki ogromnym zdolnościom do tworzenia innowacji i pozyskiwania
nowych technologii.
Małe i średnie firmy produkcyjne są „inkubatorami“ nowych rozwiązań technicznych.
Większość rozwiązań, bo jak wykazują badania ponad 77 proc, pochodzi z wewnątrz organizacji (por.
Srwasz Edward: 1996). Źródła nowych rozwiązań w małych i średnich przedsiębiorstwach tkwią
również w możliwościach transferu technologii dzięki np. współpracy z dostawcami i odbiorcami w
biznesie, dostępowi do licencji i know-how innych firm, kooperacji z dużymi jednostkami czy
bezpośrednim kontaktom z twórcami nowych rozwiązań. Innym źródłem mnowacyjności jest
współpraca z instytucjami badawczo - rozwojowymi działającymi przy uczelniach czy instytutach
badawczych.
17
Innowacyjność małych i średnich przedsiębiorstw uwarunkowana jest charakterem
i wymaganiami stawianymi przez odbiorców ich produktów. Firmy te obsługują zwykle wąski, lecz
wymagający pod względem znajomości techniki i marketingu rynek. Dzięki bezpośrednim kontaktom
z odbiorcami oraz uniknięciu „bezwładu biurokracji“, posiadają wysoką elastyczność i szybkość
dostosowywania produkcji do aktualnych potrzeb klientów. Dodatkowo kierownicy będący często
właścicielami firm są bardziej skłonni i mają większe możliwości zastosowania ryzykownych
rozwiązań niż w przypadku kadry kierowniczej dużych firm.
Małe i średnie przedsiębiorstwa są czynnikiem tworzącym i rozwijającym konkurencję.
Wzajemna współpraca różnych co do wielkości przedsiębiorstw tworzy logiczną strukturę
gospodarczą, bazującą na zasadach zróżnicowania dywersyfikacji i wielopodmiotowości.
Powstawanie nowych firm i upadek już istniejących tworzy sprzężenia zwrotne podaży i popytu co z
kolei przyczynia się do utrzymania konkurencji. Do najważniejszych czynników wpływających na
konkurencyjność przedsiębiorstwa zaliczyć należy: jakość oferowanych towarów i usług, ich ceny,
wiarygodność firmy, elastyczność w dostosowywaniu się do warunków otoczenia tj. głównie
aktualnej koniunktury i potrzeb odbiorców, kwalifikacje i umiejętności kadry kierowniczej oraz
pozostałych pracowników firmy.
Działania MŚP mają duże znaczenie w procesie aktywizacji gospodarczej regionów
opóźnionych w rozwoju. Nierównomierny rozwój gospodarczy spowodowany przez niewłaściwą
politykę ekonomiczną, powoduje negatywne skutki w postaci stagnacji a nawet cofania się
gospodarczego, czego skutkiem jest bezrobocie oraz niski poziom życia ludności lokalnej. Powstają
wówczas niewykorzystane nadmiary siły roboczej i zasobów materialnych, które stosunkowo łatwo
mogą być wykorzystane przez małe i średnie przedsiębiorstwa dzięki relatywnie tanim zasobom.
Małe przedsiębiorstwa ze względu na ich dużą ilość, wszechstronność, niewielkie wymagania
kapitałowe oraz elastyczność tworzą podstawę nowoczesnej gospodarki. Ogromna rola jaką spełniają
w zakresie zatrudnienia, ożywienia gospodarki lokalnej -przyczyniając się do ograniczenia bezrobocia
oraz zaspokajania specyficznych potrzeb ludności powoduje że należy zwrócić uwagę na możliwości
wspomagania ich dalszego rozwoju i udostępnieniu im odpowiednich środków pomocowych.
1.5. Sektor małych i średnich przedsiębiorstw w regionie krakowskim13.
1.5.1. Podstawowe dane statystyczne o województwie.
Województwo krakowskie sąsiaduje z województwami: katowickim, kieleckim, tarnowskim,
nowosądeckim i bielskim. Powierzchnia wynosi 3254 km2.14 Ludność zamieszkująca osiągnęła w
1995 roku15 liczbę 1241,4 tys., co stanowi 382 osoby na l km2. Liczba ludności w wieku
przedprodukcyjnym wynosiła 310,9 tys., w wieku produkcyjnym
745,5 tys., a w poprodukcyjnym 185,0 tys. W całym województwie ogółem zarejestrowane
zostało ponad 8 tysięcy podmioty gospodarki narodowej z czego ogromna większość przypada na
sektor prywatny.
1.5.2. Charakterystyka sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
Region krakowski odznaczający się ogromnym potencjałem umysłowym, głównie ze względu
na liczne ośrodki akademickie, był zawsze w historii miejscem twórczych inspiracji, które w obecnym
czasie mają swoje przełożenie w postaci licznych, dobrze prosperujących jednostek gospodarczych.
13
W mniejszej pracy za region krakowski przyjmuje się obszar województwa krakowskiego. Obydwa pojęcia tj.
region krakowski i województwo krakowskie występują w pracy jako synonimy.
14
15
Stan w dniu 31.12.1995r.
Stanwdniu 31.12.1995r
18
Przyczyniły się do tego również uwarunkowania historyczne. W regionie kultywowano
tradycje narodowe, niepodległościowe, które w okresie PRL-u odznaczały się istnieniem silnych
ruchów i organizacji niezależnych. Dzięki licznym kontaktom prywatnym oraz kontaktom z
instytucjami wspierającymi opozycję mieszczącymi się poza granicami kraju, następowała wymiana
informacji, która przyczyniała się do ciągłego napływu „twórczych myślf'. Fakt ten, oraz dziedziczone
przez pokolenia „idee" własnej przedsiębiorczości przyczynił się znacząco do rozwoju regionu, czego
dowodem po 1989 roku jest rozkwit prywatnej przedsiębiorczości i wysoka atrakcyjność
inwestycyjna regionu16.
W 1995 roku w województwie krakowskim zarejestrowanych było ogółem 82646 podmiotów
gospodarczych (około 3,9% wszystkich podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Polsce). Na
sektor MŚP przypadły 82352 firmy, co stanowi około 99,6% wszystkich jednostek. Szczegółowe dane
przedstawia tabela 8. Dokonany podział na sektory obrazuje ogromną przewagę ilościową jednostek
należących do sektora prywatnego nad sektorem publicznym (w 1995 roku do sektora prywatnego
należało 80767 jednostek, a do publicznego 1879 jednostek17). Należy zaznaczyć utrzymujący się od
kilku lat trend - powolny spadek liczby jednostek gospodarczych sektora publicznego i zwiększającą
się przewagę sektora prywatnego.
Tabela 8. - Liczba jednostek gospodarczych w województwie krakowskim wg
wielkości i sektorów w latach 1991-1995.
Wyszczególnienie
1991
1992
ogółem ogółem
1993
1994
1995
ogółem
ogółem
ogółem
sektor
publiczny
Ogółem
14612
32700
sektor
prywatny
74066
1899
Wg liczby
pracujących
od 0-50
13491
Wg liczby
pracujących
od 51-250
833
sektor
publiczny
31529
1893
72915
864
71753
78195
1160
1879
520
80767
81463
77752
1178
874
331
sektor
prywatny
82646
78912
844
513
sektor
publiczny
80088
72167
1162
sektor
prywatny
80285
889
354
498
391
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Największy skok w przyroście nowopowstałych przedsiębiorstw nastąpił w 1993 roku (tabela
9.). Ogółem powstało wówczas 46885 przedsiębiorstw z czego 113 należących do sektora
publicznego, a 46772 do sektora prywatnego - co stanowi około 99,7% nowopowstałych firm. Od
1993 roku można zaobserwować tendencję do zmniejszania się liczby nowopowstałych firm
zatrudniających powyżej 51 pracowników.
16
Wg rankingu Instytutu Badań Rynkowych, województwo krakowskie należy do kategorii A - najwyższa
atrakcyjność inwestycyjna.
17
Wszystkie jednostki gospodarcze ogółem.
19
Tabela 9. - Liczba jednostek nowopowstałych wg wielkości i sektorów w latach
1991-1995.
Wyszczególnienie
1991
1992
ogółem ogółem
1993
1994
1995
ogółem
ogółem
ogółem
sektor
publiczny
Ogółem
6806
18810
sektor
prywatny
46885
113
Wg liczby
pracujących
od 0-50
6641
Wg liczby
pracujących
od 51-250
102
sektor
publiczny
46772
70
85
10462
48
57
13476
13489
10438
67
39
13450
40
27
40
sektor
prywatny
13533
10486
46715
119
sektor
publiczny
10547
46785
18649
sektor
prywatny
29
21
19
8
21
Liczba przedsiębiorstw zlikwidowanych w latach 1991 - 1995 prezentowana jest w tabeli 10.
Z tabeli wynika że największy wzrost likwidowanych przedsiębiorstw w stosunku do roku
poprzedniego miał miejsce w 1993 roku. Porównanie wskazuje na tendencję do zmniejszania się
różnicy między liczbą przedsiębiorstw nowopowstałych, a liczbą przedsiębiorstw likwidowanych co
świadczy o spowolnieniu tempa wzrostu liczby małych i średnich przedsiębiorstw.
Tabela 10. - Liczba jednostek zlikwidowanych wg wielkości i sektorów w latach
1991-1995.
Wyszczególnienie
1991
1992
1993
1994
1995
ogółem
ogółem
ogółem
ogółem
ogółem
sektor
publiczny
Ogółem
549
723
sektor
prywatny
5211
64
Wg liczby
pracującyc
h od 0-50
517
Wg liczby
pracującyc
h od 51250
16
sektor
publiczny
636
86
5167
56
5136
4438
45
53
19
10937
10959
4436
30
21
9
sektor
prywatny
10990
4481
26
17
sektor
publiczny
4524
5147
31
sektor
prywatny
10929
18
2
11
7
Dokonany w tabeli 11. podział według sekcji EKD na 1995 rok, prezentuje liczbę jednostek
w poszczególnych sektorach. Najwięcej firm należało do działu obejmującego: handel hurtowy
i detaliczny z wyjątkiem naprawy pojazdów mechanicznych, motocykli orazartykułów przeznaczenia
osobistego i użytku osobistego (35722 jednostki), przy czym, aż 99,7% z nich to przedsiębiorstwa
małe, zatrudniające do 50 pracowników.
20
Tabela 11. - Liczba jednostek wg województw i sekcji EKD (stan na 31 XII 1995r.)
Wyszczególnienie
Ogólem
Sekcja EKD
Ogólem
82646
W tym wg liczby pracujących
0 - 50
51 - 250
81463
889
Górnictwo i kopalnictwo
38
29
6
Działalność Produkcyjna
11242
10982
191
27
19
2
7743
7619
78
35722
35617
84
Hotele i restauracje
2329
2307
15
Transport, gospodarka magazynowa
i lączność
5417
5353
26
887
852
29
11099
10964
107
118
42
58
Edukacja
1375
1170
195
Ochrona zdrowia i opieka socjalna
2531
2461
38
Pozostała działalność usługowa
komunalna, socjalna i indywidualna
4095
4025
60
Gospodarstwa domowe zatrudnijące
pracowników
22
22
0
1
1
0
Zaopatrywanie w energię elektryczną,
gaz i wodę
Budownictwo
Handel i hurtowy detaliczny; naprawy
projaydów mechaniczenia osobistego
i użytku domowego
Pośrednictwo finansowe
Obsluga nieruchomości, wynajem
i dzialaność ywiązana z prowazteniem
interesów
Administracja publiczna i Obrona
Narodowa; gwarantowana prawnie
opieka socjalna
Organiyacje i zespoly międzynarodowe
Źródło: GUS
Znaczący wpływ na rozwój podmiotów gospodarczych ma możliwość pozyskiwania kapitału
na potrzeby bieżącej działalności i finansowanie nowych inwestycji. Kredyty i pożyczki są najczęściej
wykorzystywaną formą finansowania z zewnątrz. Tabele 12-15. przedstawiają dane dotyczące
zobowiązań krótkoterminowych i długoterminowych w latach 1993-1994.
21
Tabela 12. - Zobowiązania krótkoterminowe (kredyty i pożyczki) - w min zł wg
wielkości przedsiębiorstw i sektorów w latach 1993-1994.
Wyszczególnienie
Ogólem
1994
1993
0 - 50
51 - 250
Zobow.
krótkoterm
Liczba
jednostek
Zobow.
krótkoterm
Liczba
jednostek
Zobow.
krótkoterm
Liczba
jednostek
Ogólem
451,3
689
104,5
474
51,6
152
Sektor publiczny
173,5
68
3,6
7
12,4
28
Sektor prywatny
277,8
621
100,9
467
39,2
124
Ogólem
286,3
578
52,9
378
38,4
144
Sektor publiczny
179,7
72
2,4
8
10,0
29
Sektor prywatny
106,6
506
50,5
370
28,4
115
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Gemini'93, Gemini'94
Jak wynika z tabeli 12. ogromna większość zobowiązań krótkoterminowych zaciąganych była
przez przedsiębiorstwa zatrudniające do 50 pracowników. Jednak po przeliczeniu ilości zaciąganych
zobowiązań krótkoterminowych na 100 przedsiębiorstw (tabela 13.) wynika, że przedsiębiorstwa
średnie (tj. zatrudniające od 51-250 pracowników) znacznie częściej zaciągają zobowiązania
krótkoterminowe w porównaniu z przedsiębiorstwami małymi.
Tabela 13. - Ilość zaciąganych zobowiązań krótkoterminowych w przeliczeniu na 100
przedsiębiorstw wg wielkości przedsiębiorstw i sektorów w latach 1993–1994.
Wyszczególnienie
1993
1994
Ogólem
Ogólem
sektor
sektor
sektor
publiczny prywatny publiczny
0,7
sektor
prywatny
0,8
Ogólem
3,7
Wg
liczby pracujących
od 0-50
Wg
liczby pracujących
od 51-250
0,7
3,5
0,5
0,6
0,6
0,5
0,6
17,0
5,6
0,7
0,6
17,3
34,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Gemini'93, Gemini'94
5,3
35,0
22
Tabela 14 – Zobowiązania długoterminowe (kredyty i pożyczki) – w mln zł wg
wielkości prezedsiębiorstw i sektorów w latach 1993–1994.
Wyszczególnienie
Ogólem
1994
1993
0 - 50
51 - 250
Zobow.
dlugoterm
Liczba
jednostek
Zobow.
dlugoterm
Liczba
jednostek
Zobow.
dlugoterm
Liczba
jednostek
Ogólem
626,9
357
109,1
258
241,2
69
Sektor publiczny
190,1
28
2,6
5
19,8
8
Sektor prywatny
436,8
329
106,5
253
221,4
61
Ogólem
497,8
285
57,8
189
176,6
64
Sektor publiczny
172,1
26
1,8
3
33,5
7
Sektor prywatny
325,7
259
55,9
186
143,1
57
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Gemini '93, Gemini'94.
Podobnie jak w przypadku zobowiązań krótkoterminowych, tak i w przypadku zobowiązań
długoterminowych (tabela 14) zauważyć można ogólny wzrost poziomu zaciągniętych kredytów
i pożyczek, szczególnie w odniesieniu do przedsiębiorstw małych (zatrudniających do 50
pracowników). Analiza dokonana w przeliczeniu na 100 przedsiębiorstw (tabela 15.) wykazuje, że
częściej zaciągają zobowiązania długoterminowe firmy średnie (zatrudniające od 51-250
pracowników), niż firmy małe, przy czym ogromna większość z nich to jednostki prywatne.
Świadczyć to może o większych możliwościach średnich firm, bądź lepszej znajomości metod
pozyskiwania kapitału przez menedżerów średnich jednostek.
Tabela 15. - Ilość zaciąganych zobowiązań długoterminowych w przeliczeniu na 100
przedsiębiorstw wg wielkości przedsiębiorstw i sektorów w latach 1993–1994.
Wyszczególnienie
1993
1994
Ogólem
Ogólem
sektor
publiczny
sektor
prywatny
sektor
publiczny
0,3
sektor
prywatny
0,4
Ogólem
Wg
1,3
0,3
1,4
0,4
1,3
0,3
1,4
0,4
liczby pracujących
od 0-50
0,2
0,2
Wg
liczby pracujących
od 51-250
0,3
0,2
0,4
7,5
1,3
0,3
7,8
17,2
1,5
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Gemini'93, Gemini'94, GUS
17,2
23
Jednym z mierników efektywności działania przedsiębiorstw jest wskaźnik wyniku
finansowego18 Tabela 16. przedstawia wynik finansowy netto19 grupy małych i średnich
przedsiębiorstw. Jak wynika z danych, wynik finansowy ogółem w badanych przedsiębiorstwach
wzrósł ponad dwukrotnie w 1994 roku w porównaniu z rokiem poprzednim, przy czym wzrost
zaobserwować można w grupie małych przedsiębiorstw. W przypadku przedsiębiorstw średnich
wystąpił niewielki spadek wyniku finansowego netto, spowodowany głównie spadkiem liczby
przedsiębiorstw wykazujących zysk.
18
Istnieje zagrożenie że wynik finansowy może nie być miarodajnym źródłem informacji, gdyż przedsiębiorstwa
często starają się go zaniżyć ze względów fiskalnych.
19
Po opodatkowaniu
24
Tabela 16. - Wynik finansowy netto w jednostkach (w min zł) wg wielkości
przedsiębiorstw, sektorów w latach 1993–1994.
Wyszczególnienie
1993
1994
Ogólem
Ogólem
sektor publiczny
Wynik finansowy
netto
Liczba podmiotów
Zysk netto
Ogólem
Liczba podmiotów
Strata netto
Liczba podmiotów
Wynik finansowy
netto
sektor prywatny
sektor publiczny
163,5
43,2
386,2
120,3
162,6
2366
258
175,9
216,1
1414
153
55,6
53,5
796
112
48,9
-10,3
2638
272
Wg liczby
pracujących od
0-50
75
2038
Liczba podmiotów
Strata netto
Liczba podmiotów
Wynik finansowy
netto
1,1
75
76,8
3,7
1194
37
27,8
14,0
717
41
30,8
-2,9
Wg liczby
pracujących od
51-250
Zysk netto
117
274
108
52,4
13,3
Strata netto
65
180
64
21,6
16,2
51
69
44
177
49,5
120
Liczba podmiotów
59,6
241
36,2
14,6
285
72,9
245
Liczba podmiotów
26,3
393
65,3
12,9
847
23,4
391
Liczba podmiotów
49,0
888
29,2
-1,6
1452
63,0
759
42
185,1
1489
38,4
10,5
2392
188,8
1226
32
136,1
2467
77,8
Zysk netto
944
125,8
2113
Liczba podmiotów
99,4
1056
39,4
-9,5
1681
153,0
911
115
323,1
1834
147,1
91,5
2737
539,2
1568
154
223,7
2995
310,6
134,7
sektor prywatny
33,3
131
87
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Gemini'93, Gemini'94 Innym wskaźnikiem efektywności
działania przedsiębiorstw jest wysokość przychodów ze sprzedaży produktów i towarów. Jak wynika z tabeli
17. wysokość przychodów ze sprzedaży produktów i towarów uległa znacznemu wzrostowi w 1994 roku, przy
czym największy wzrost nastąpił w przypadku małych przedsiębiorstw (zatrudniających do 50 pracowników)
należących do sektora prywatnego.
25
Tabela 17. - Przychody ze sprzedaży produktów i towarów (w min zł) wg wielkości
przedsiębiorstw, sektorów w latach 1993–1994.
1993
1994
Ogólem
Ogólem
Wyszczególnienie
sektor
publiczny
Ogólem
Wg liczby
pracujących od
51-250
sektor
publiczny
8118,1
4122,0
Wg liczby
pracujących od
0-50
sektor
prywatny
3996,1
12830,3
6229,7
1858,4
41,0
1817,4
1229,1
6600,6
3356,0
63,4
1561,5
341,4
sektor
prywatny
3292,6
2235,8
455,0
1780,9
Źródło: Opracowanie wlas ne na podstawie danych Gemini'93, Gemini'94.
Przedstawione powyżej informacje nie są w stanie szczegółowo zaprezentować sytuacji sektora
małych i średnich przedsiębiorstw regionu krakowskiego. Trudności wynikają z braku szczegółowych
danych statystycznych. Dane które są dostępne odnoszą się do 1995 roku. Sytuacja ta ma szczególne
znaczenie w obliczu szybkich przemian, które następują w gospodarce całego kraju, a zwłaszcza
w niektórych jego regionach. Przedstawione powyżej informacje przedstawiają trendy i kierunki
rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w regionie do 1995 roku, przez co przyczyniają się do
ogólnego wyobrażenia ich obecnej sytuacji.
26
2. Funkcjonowanie małych i średnich przedsiębiorstw
2.1. Obszary funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw
Ostra konkurencyjność rynku wymaga, by jednostki gospodarcze koncentrowały się na
dostarczaniu takich produktów, które mogą sprzedać. W tym celu mogą skorzystać z dwóch strategii.
W pierwszej, poprzez wprowadzenie na rynki konkurencyjne wyrobów po niższych cenach mogą
liczyć na popyt ze strony potencjalnych klientów. Strategia ta wymaga jednak oprócz zastosowania
odpowiednich narzędzi marketingowych np. w celu promocji, zapewnienia również odpowiedniej
jakości oferowanych produktów, co przy dążeniu do minimalizacji kosztów w przypadku małych
i średnich firm często może okazać się niemożliwe. Druga strategia zakłada wprowadzenie na rynek
produktów różniących się od oferowanych przez konkurencję, dzięki ich nowatorstwu i zastosowaniu
niespotykanych dotąd udogodnień. Wprowadzenie nowych produktów również wymaga zastosowania
odpowiednich środków marketingowych, zwłaszcza promocji. Małe i średnie firmy mają jednak
większe szansę powodzenia przy zastosowaniu strategii drugiego typu, atrakcyjność nowych
rozwiązań i nowe cechy produktów są bowiem łatwiej osiągalne w przypadku MŚP, anmiżeli próba
konkurowania z dużymi jednostkami w zakresie obniżenia kosztów i cen.
Małe firmy funkcjonują zwykle w charakterystycznych dla nich obszarach:
1. Produkcja dóbr konsumpcyjnych - Popyt na towary konsumpcyjne ma charakter
zindywidualizowany, małe i średnie przedsiębiorstwa łatwo mogą dostosować swoją ofertę
do specyficznych potrzeb odbiorców. Przykładem tego są ekskluzywne marki, zorientowane
na klientów bardzo wymagających, którzy gotowi są zapłacić za produkt spełniający ich
oczekiwania wysoką cenę.
2. Małe i średnie przedsiębiorstwa działają w zakresie wytwarzania wyrobów, których
produkcja ze względu na wysokie koszty transportu w stosunku do wartości powinna być
przestrzennie rozproszona (Banachowicz: 1995, s. 2).
3. Kooperacja z dużymi przedsiębiorstwami - Małe i średnie przedsiębiorstwa dzięki dużej
elastyczności produkcji odgrywają istotną rolę w dostarczaniu dużym firmom podzespołów
i półproduktów. Specjalizują się one wówczas w dostarczaniu odpowiednich produktów,
często bazując na jednym dużym odbiorcy.
4. Usługi - Działalność usługowa jest domeną small businessu na całym świecie. W Polsce
spośród ponad 1,5 min działających firm w 1992 r., tylko około 345 tys. prowadziło typową
działalność produkcyjną, a reszta czyli około l min. 155 tys. koncentrowała się na
działalności usługowej (por. Balicki, Tyc: 1994, s 68). Małe i średnie przedsiębiorstwa
dzięki temu że w sferze usług wymagane są niższe nakłady inwestycyjne oraz wymogi
technologicze są w stanie efektywnie spełniać wymagania odbiorców.
2.2. Wpływ wybranych elementów otoczenia gospodarczego na funkcjonowanie
przedsiębiorstw sektora MŚP
Efektywne funkcjonowanie przedsiębiorstwa uzależnione jest od wielu czynników, które
najogólniej podzielić można na wewnętrzne, tj. takie które wynikają bezpośrednio z cech, a zwłaszcza
kompetencji i umiejętności kadry kierowniczej przedsiębiorstwa oraz czynników zewnętrznych, tj.
takich, które są niezależne od kadry kierowniczej. Czynniki wewnętrzne posiadają indywidualny
charakter i zależą od specyfiki danego przedsiębiorstwa. Do najważniejszych czynników
zewnętrznych należą natomiast odpowiednio:
1. Charakter rynku, na którym przedsiębiorstwo funkcjonuje odgrywa decydującą rolę w jego
działaniu i wpływie na rodzaj strategii. W przypadku rynku polskiego, który dopiero się
rozwija, zauważyć można zależność pomiędzy tworzeniem się otoczenia rynkowego,
wchodzących w jego skład instytucji rynkowych, przepisów prawa, konkurencyjności oraz
rozwojem samych przedsiębiorstw. Rozwój przedsiębiorstwa odbywa się wówczas do
27
pewnego stopnia równomiernie wraz z rozwojem rynku, który deklaruje poprzez popyt
zapotrzebowanie na nowe towary. Producenci dzięki odpowiednim akcjom promocyjnym
mogą łatwo uświadamiać klientom potrzebę zakupu nowego, nie znanego jeszcze towaru.
Dzięki temu nowo powstające przedsiębiorstwa mają duże szansę na wzrost oraz
wzmocnienie swojej pozycji rynkowej. Inaczej jest na przykład z przedsiębiorstwami
powstającymi na ustabilizowanych rynkach państw zachodnich, gdzie zaistnienie
przedsiębiorstwa na rynku uzależnione jest od przełamania tzw. barier wejścia. Duży popyt
będący cechą rozwijającego się rynku, umożliwia wzrost produkcji, a co za tym idzie wzrost
obrotów i pozyskanie środków umożliwiających rozwój samego przedsiębiorstwa.
2. Dostęp do kapitału jest jednym z czynników umożliwiających rozpoczęcie działalności
gospodarczej, a w konsekwencji umocnienie pozycji rynkowej przedsiębiorstwa oraz jego
ewentualny późniejszy wzrost. W przypadku przedsiębiorstw JUŻ istniejących możliwość
pozyskania kapitału może wpłynąć na rozwój umożliwiając zakup nowych technologii,
licencji czy urządzeń. Działalność gospodarcza wymaga ciągłego operowania środkami
finansowymi, których źródłem pozyskania mogą by ć:
fundusze własne lub
źródła zewnętrzne.
Brak środków finansowych może doprowadzić nie tylko do powstrzymania rozwoju firmy ale
również bezpośrednio być przyczyną jej bankructwa, poprzez utratę płynności finansowej.
3. Efektywność działania przedsiębiorstwa w ogromnym stopniu uzależniona jest od dostępu do
źródeł informacji gospodarczych. Posiadanie wiedzy przetworzonej w odpowiedni sposób
z profesjonalnie zgromadzonych, aktualnych danych jest niezwykle cenne. Przedsiębiorstwo
opiera się na informacjach podczas procesu planowania, zwłaszcza planowania
strategicznego. Brak odpowiedniej wiedzy o rynku, odbiorcach, konkurentach i pozostałym
otoczeniu zwiększa ryzyko poniesienia porażki podczas prowadzenia działalności
gospodarczej oraz zwiększenia kosztów, co wiąże się z pogorszeniem konkurencyjności
firmy. Odpowiednie informacje są natomiast źródłem wielu sukcesów rynkowych.
4. Polityka rządu, jego stosunek do prywatnej małej i średniej przedsiębiorczości ma wpływ na
funkcjonowanie całej gospodarki państwa. Rząd posiada szereg możliwości wpływu na
przedsiębiorstwa, z których głównym elementem jest system fiskalny. Poprzez wysokość
podatków reguluje się wielkość środków pieniężnych pozostających do dyspozycji
przedsiębiorstwa, a co za tym idzie możliwość rozwoju.
28
3. Bariery w rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw
3.1. Uwagi dotyczące barier rozwoju oraz funkcjonowania małych i średnich
przedsiębiorstw
Rozdział ten poświęcony jest omówieniu podstawowych barier w rozwoju i funkcjonowaniu
małych i średnich przedsiębiorstw. Bariery usystematyzowane zostały w następujące grupy:
bariery rynkowe
bariery finansowe
bariery wynikające z polityki rządu
bariery związane z zatrudnieniem
Na wymienione bariery składają się zjawiska, które często zakwalifikować można do kilku
barier jednocześnie. Mają one bowiem wpływ na wiele dziedzin i części składowych otoczenia
gospodarczego.
Analiza barier dostarczy istotnych wiadomości na temat czynników utrudniających wzrost
sektora, oraz stanowić będzie cenne źródło informacji w późniejszych badaniach programów i
instytucji wspierających sektor MŚP.
Wzrost małych i średnich przedsiębiorstw wymaga stworzenia „sprzyjającego klimatu" do
inwestowania w działalność gospodarczą, zapewnienia stabilności oraz niwelowania istniejących
barier rozwoju. Korzystny klimat dla długookresowej przedsiębiorczości powinien być zapewniony w
skali zarówno całego kraju jak i przede wszystkim na szczeblu lokalnym. Bez tego proces
restrukturyzowania gospodarki, tworzenia nowych miejsc pracy jak i rozwoju przedsiębiorstw będzie
postępował znacznie wolniej. Począwszy od 1989r. szybki wzrost małych i średnich przedsiębiorstw
w Polsce był uważany za jeden z priorytetowych celów w ramach restrukturyzacji całej gospodarki.
Mimo wielu zmian jakie zostały wprowadzone od tego czasu przez rządy kolejno sprawujące władzę,
możliwości rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw nie poprawiły się w sposób istotny.
Niewielkie zmiany nastąpiły zwłaszcza w zakresie dostępności do instytucji finansowych. Działające
instytucje wspomagające pracę małych i średnich przedsiębiorstw, w większości są inicjatywami
władz lokalnych oraz zagranicznymi programami pomocy.
3.2. Znaczenie poszczególnych barier
Badania ankietowe przeprowadzone przez Zakład Przedsiębiorczości Uniwersytetu Łódzkiego
wykazały, że do najczęściej wymienianych, barier w opinii menadżerów firm należą bariery: rynkowe
(75% firm wskazało na słaby popyt krajowy i silną konkurencję na rynku), finansowe (60% firm
wskazało na brak dostępu do kapitału zewnętrznego i problemy związane z egzekwowaniem
należności od klientów) oraz związane z polityką rządu (56% firm wskazywało na poziom
opodatkowania lub negatywny wpływ przepisów rządowych) (por. Piasecki, Rogut: 1997). W dalszej
kolejności respondenci wskazywali bariery związane z produkcją, siłą roboczą, pomieszczeniami,
infrastrukturą oraz zarządzaniem. Podczas przeprowadzania badań każdy z respondentów proszony
był o podanie maksymalnie trzech podstawowych ograniczeń obecnego rozwoju firmy. Rezultat
wszystkich wyborów ukazany jest na rysunku l.
29
Rysunek l. - Podstawowe rodzaje ograniczeń rozwojowych firmy - wskazania wg.
respondentów (w %)
b. rynkowe
b. finansowe
b. związane z
polityką rządu
Źródło: Piasecki Bogdan, Rogut Anna, 1997, Mocne i słabe strony małych i średnich przedsiębiorstw
produkcyjnych w Polsce w J 99 5 roku oraz rekomendacje do polityki. Raport Końcowy, Warszawa.
Analizując łączną liczbę wyborów poszczególnych czynników tworzących dane grupy
ograniczeń, ze wskazaniem na nie jako na czynnik stanowiący największą barierę rozwojową
(rysunek 2.), największą liczbę wskazań uzyskały kolejno: poziom opodatkowania (40% ogólnej
liczby firm), słaby popyt krajowy (34% odpowiedzi), brak kapitału zewnętrznego (30% odpowiedzi),
silna konkurencja (28% odpowiedzi) oraz opóźnienie płatności ze strony odbiorców (25%
odpowiedzi).
Rysunek 2. - Znaczenie poszczególnych czynników jako barier rozwojowych.
poziom opod.
brak kapitału
zewnętrznego
opozienie płatności ze
Źródło: Piasecki Bogdan, Rogut Anna, 1997, Mocne i słabe strony małych i średnich przedsiębiorstw
produkcyjnych w Polsce w 1995 roku oraz rekomendacje do polityki. Raport Końcowy, Warszawa.
30
3.3. Bariery rynkowe
Elementy tworzące bariery rynkowe związane są bezpośrednio z otoczeniem przedsiębiorstwa.
Są one głównie wynikiem zachowań odbiorców towarów i produktów oraz konkurencji. Nie bez
wpływu pozostaje również polityka rządu, która odzwierciedla się w postaci kondycji finansowej
ludności czyli finalnych odbiorców.
3.3.1. Ograniczony rynek odbiorców
Ograniczony rynek odbiorców firmy jest barierą, która bezpośrednio uniemożliwia rozwój
firmy. Firma nie może się bowiem rozwijać bez wzrostu przychodów ze sprzedaży oferowanych
produktów. Sytuacja ta spowodowana może być takimi czynnikami jak np. niską zamożnością
społeczeństwa, które tworzy rynek przedsiębiorstwa; silną konkurencją mającą szczególnie duże
znaczenie w przypadku małych firm o zasięgu lokalnym. Do innych przyczyn powodujących brak
wzrostu napływu klientów należy zbyt słaby nacisk ze strony menadżerów firm na aktywną penetrację
rynku w poszukiwaniu nowych odbiorców produktów. Menadżerowie często bagatelizują
podstawowe działania marketingowe, jak odpowiednio ukierunkowaną promocję w postaci reklamy
czy budowanie odpowiedniego wizerunku firmy. Niektóre firmy ze względu na potrzebę
minimalizacji kosztów, nie posiadaj ą wyodrębnionych stanowisk ds. sprzedaży i marketingu. Innymi
czynnikami pośrednio wpływającymi na ograniczenie powiększana rynku odbiorców są również:
trudności zaopatrzeniowe, związane z dystrybucją, trudności produkcyjne czy brak informacji o
potencjalnych rynkach zbytu.
3.3.2. Silna konkurencja rynkowa
Silna konkurencja rynkowa jest barierą związaną z „ograniczonym rynkiem odbiorców". Mały
rynek odbiorców dla danej firmy może być efektem istnienia silnej konkurencji. Znaczenie dla
małych i średnich przedsiębiorstw tej bariery, zależy w dużym stopniu od rodzaju towaru będącego
przedmiotem walki konkurencyjnej. Wiąże się to z rodzajem i źródłem konkurencji. W przypadku
jednych towarów, konkurencję stanowić będą lokalne firmy o zbliżonej wielkości. W przypadku
innych będą to np. duże jednostki z krajów, charakteryzujących się niższymi kosztami wytwarzania.
Firmy konkurują ze sobą poprzez cechy oferowanych produktów, do których zaliczyć można
między innymi: jakość produktu, cenę, wygląd zewnętrzny, dodatkowe walory użytkowe itp. Walka
konkurencyjna między firmami, przejawia się często poprzez dodatkowe zabiegi promocyjne
w postaci: upustów cenowych, dodatkowych atrakcji towarzyszących zakupowi produktów,
okolicznościowych opakowań. Stosowanie tak zaawansowanych narzędzi marketingowych jest
bardzo kosztowne, wymaga odpowiedniej wiedzy ze strony kadry menedżerskiej i często jest
niemożliwe do zrealizowania przez małe przedsiębiorstwa.
Poważną konkurencję i zagrożenie dla legalnie działających małych i średnich firm stanowi
szara strefa. Biorąc pod uwagę rozmiary, które szara strefa przybrała w ciągu ostatnich lat w Polsce,
można przyjąć, że jest to jeden z najistotniejszych elementów barier rynkowych, wpływających na
ograniczenie funkcjonowania i rozwoju legalnie działających przedsiębiorstw.
3.4. Bariery finansowe
Bariery finansowe dotyczą braku środków na funkcjonowanie i rozwój firmy. Efekt niedostatku
kapitału, w postaci braku nowoczesnej technologii, dostarczającej odpowiedni produkt, jak
i zachwiania płynności finansowej, mogą być źródłem niepowodzeń firmy i prowadzić w
konsekwencji do jej upadku.
31
3.4.1. Brak środków na inwestycje
Brak środków na pozyskiwanie i zakup nowoczesnych technologii rzutuje na konkurencyjność
przedsiębiorstwa na rynku. Rynek konkurencyjny wymaga od przedsiębiorstw dostarczania
produktów spełniających najwyższe wymagania jakościowe. Oferta musi zaspokajać coraz to większe
wymagania dotyczące funkcjonalności, często również wzornictwa. Przedsiębiorstwo może tego
dokonać stosując jedynie nowoczesne, ale kosztowne technologie, maszyny i urządzenia. Ich
pozyskanie np. w drodze leasingu, bądź bezpośredniego zakupu oznacza angażowanie dużych
środków własnych. Małe i średnie przedsiębiorstwa zwykle nie posiadają odpowiednich zasobów
finansowych, co powoduje, że ograniczają się do stosowania przestarzałych technologii, często
wykorzystując używane wcześniej w innych przedsiębiorstwach maszyny i urządzenia. Sytuacja taka,
sprawia, że oferowane produkty zwykle nie są konkurencyjne wobec produktów pochodzenia
zagranicznego, co ujemnie wpływa na budowanie odpowiedniego wizerunku firmy i jej dalszy
rozwój.
Niski poziom konkurencyjności technologicznej może stanowić jedną z istotnych słabości
polskich przedsiębiorstw w momencie redukowania barier celnych towarzyszących procesom
integracji Polski z krajami Unii Europejskiej.
Niedostatek środków finansowych rzutuje na rozwój nowych produktów oraz związany z tym
zakres prac działów badawczo - rozwojowych. Negatywny wpływ można również zauważyć w braku
możliwości wejścia na nowe rynki np. poprzez eksport oraz w braku możliwości zwiększenia
zatrudnienia.
3.4.2. Ograniczony dostęp do kapitału zewnętrznego
Trudny dostęp do kredytowania bankowego jest jednym ze źródeł ogólnie pojmowanych barier
finansowych. Dużym problemem w układzie bank - małe i średnie przedsiębiorstwo jest niechęć
banków do udzielania kredytów długoterminowych (powyżej 3 lat) i średnioterminowych (do 3 lat),
które spotykają się z największym zainteresowaniem sektora MŚP. Wiele firm jest również
zainteresowanych w uzyskiwaniu, niemożliwych w praktyce do zrealizowania, „szybkich"
krótkoterminowych kredytów obrotowych.
Małe i średnie przedsiębiorstwa często nie są w stanie wygospodarować funduszy własnych
w odpowiedniej wysokości by zainwestować w rozbudowę bazy lokalowej, czy pozyskanie
technologii zapewniających wzrost konkurencyjności. W związku z potrzebą dofinansowania
zwracają się one zwykle do instytucji bankowych o udzielenie kredytów. Te jednak niechętnie z nimi
współpracują.
Krajowy system bankowy jest jeszcze niedostatecznie rozwinięty, banki nie dysponują bowiem
wystarczającymi własnymi zasobami kapitałowymi i niechętnie angażują się w operacje kredytowe
o dużym stopniu ryzyka. Bezpośrednie powody, dla których banki nie oferują korzystnych rozwiązań
małym i średnim przedsiębiorstwom różnią się zależnie od okoliczności. Wśród powodów braku
atrakcyjności współpracy, banki najczęściej wymieniają (por. Levitas Anthony 1995r):
Brak posiadania niezbędnych aktywów w celu zabezpieczenia kredytów. Przedsiębiorstwo,
które nie posiada odpowiedniego zabezpieczenia nie jest w stanie zagwarantować bankowi
zwrotu kredytu wraz z należnymi odsetkami. Zwiększone jest wówczas ryzyko utraty przez
bank udzielonych w ramach kredytu środków pieniężnych.
Brak odpowiedniej dokumentacji dotyczącej dawnej działalności przedsiębiorstwa, która
jest niezbędna w celu potwierdzenia wiarygodności firmy. Banki narażone są na straty przez
udzielenie kredytów fikcyjnym firmom, które po otrzymaniu środków pieniężnych przestają
istnieć i nie realizują zawartych wcześniej umów. W związku z tym, starają się
współpracować jedynie z przedsiębiorstwami już dłuższy czas funkcjonującymi, które mogą
potwierdzić SWÓJ ą wiarygodność poprzez przedstawienie odpowiednich dokumentów.
32
Przedstawiciele przedsiębiorstw występujących o udzielenie kredytu często nie potrafią
przygotować i sporządzić odpowiednich dokumentów. Przed udzieleniem kredytu banki
wymagają przedstawienia biznes planu, wniosku kredytowego oraz dopełnienia innych
formalności mających za zadanie przekonać bank o trafności i bezpieczeństwie powodzenia
inwestycji.
Małe i średnie przedsiębiorstwa działają w zmieniającym się środowisku na rynkach
lokalnych co zwiększa ryzyko niewypłacalności.
Małe i średnie przedsiębiorstwa zainteresowane są w największym stopniu
krótkoterminowymi kredytami obrotowymi, które obłożone są niskimi marżami przez co nie
są odpowiednio dochodowe dla banków.
Zaciąganiu kredytów nie sprzyja nieustabilizowana sytuacja gospodarcza w kraju i związana
z nią inflacja.
3.4.3. Problemy związane z płynnością finansową
Obok trudności w pozyskiwaniu kapitału zewnętrznego, bariery finansowe powodowane są
również problemami wynikającymi z niedostatecznej płynności finansowej. Płynność finansowa
wiąże się ze strumieniami środków pieniężnych powstających w wyniku bieżącej działalności.
Jednym z założeń efektywnego funkcjonowania przedsiębiorstwa w dłuższym czasie jest wpływ
środków pieniężnych przewyższających wydatki (por. Piasecki, Rogut:
1997). W momencie braku wpływu odpowiednich środków pieniężnych, następuje zachwianie
płynności finansowej, które może doprowadzić do uniemożliwienia dalszego funkcjonowania firmy.
Źródłem ograniczonej płynności finansowej może być otoczenie zewnętrzne firmy (w postaci
np. opóźnionych płatności odbiorców) lub wewnętrzne słabości firmy (spowodowane np.
nieumiejętnością zarządzania finansami) albo oba czynniki jednocześnie. Opóźniona płatność może
być przy tym wynikiem wcześniejszego porozumienia, bądź niedotrzymaniem umowy przez jednego
z kontrahentów. W pierwszym przypadku, dotyczy to głównie firm, których bezpośrednimi
odbiorcami są inne przedsiębiorstwa np. handlowe, zarówno hurtowe jak i detaliczne. Przyjmuje się
bowiem powszechnie, jako termin płatności, od 7 do 31 dni po dostarczeniu towaru.
3.5. Bariery wynikające z polityki rządu
Największy wpływ na funkcjonowanie i rozwój przedsiębiorstw ma polityka rządu oraz
sytuacja gospodarcza kraju. Rząd realizując swoje zadania poprzez odpowiednie narzędzia, wpływa
na otoczenie gospodarcze przedsiębiorstw. Pożądane jest, aby wpływ ten sprzyjał rozwojowi małej
i średniej przedsiębiorczości.
3.5.1. Zły stan finansów publicznych
Stan finansów publicznych jest jednym z głównych źródeł braku możliwości zapewnienia
wystarczających środków finansowych jednostkom budżetowym. Ich kondycja oraz skuteczność
działania są ograniczone. Powiększenie się grona oczekujących na wsparcie finansowe dodatkowo
negatywnie wpłynie na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. Istotna jest w tym przypadku nie
tylko sama liczba podmiotów, która wpływa na wydłużenie się ich kolejki, ale fakt, że jednostki
budżetowe dysponują atutami trudnymi do przebicia przez pozostałe podmioty. Spełniają one bowiem
w większym stopniu preferowane wymagania instytucji udzielających wsparcia. W większości
przypadków bowiem, za najważniejsze kryterium oceny wniosków uznają one społeczną użyteczność
przedsięwzięć. O skali zjawiska świadczy fakt, że właśnie podmioty budżetowe w postaci np.
instytucji wychowawczo - oświatowych czy placówek służby zdrowia są wskazywane przez
największą ilość instytucji wspierających jako najczęściej przysyłające prośby o wsparcie (por.
Zarzycki Marek: 1995). Ciągła potrzeba uzupełniania braku finansów publicznych jest realizowana z
kolei przez system fiskalny.
33
3.5.2. Scentralizowana administracja publiczna.
Uznaje się powszechnie, że działania podejmowane przez administrację centralną są
niekorzystne dla małych i średnich przedsiębiorstw. Jest to wynikiem utraty wiary w skuteczność
scentralizowanych metod zarządzania oraz polityk promowania przedsiębiorczości w oparciu o
dotacje i odgórne stymulowanie finansowe - będących zaprzeczeniem zasad rynkowości i
konkurencyjności. Działania te powinny być ograniczone do minimum na rzecz tworzenia
sprzyjających warunków gospodarczych i wzrostu zatrudnienia. Władza powinna być w związku z
tym w znacznym stopniu zdecentralizowana. Większe kompetencje winny posiadać organy lokalne i
regionalne, a także przedstawiciele sektora prywatnego i spółdzielczego. Scentralizowane agendy
rządowe są zbyt oddalone od „adresatów” swoich działań, przez co znaczna część podejmowanych
przez nie decyzji, nie odpowiada bieżącym potrzebom.
3.5.3. Nadmierny fiskalizm
System i obciążenia podatkowe jest instrumentem scentralizowanych działań rządu i ma
największy wpływ na politykę rozwojową jednostek gospodarczych Zawiły system podatkowy,
wysokie stawki i obciążenia są jednym z głównych czynników ograniczających rozwój
przedsiębiorczości. Według badań przeprowadzonych przez Instytut Badań nad Demokracją i
Przedsiębiorstwem Prywatnym w Warszawie na temat „Deregulacji systemu podatkowego“ (por.
Bąk, Kulawczuk: 1997), do największych barier w tym zakresie należą:
Zbyt duża ilość stawek podatkowych i ich rozrzut. Obecny system z trzema stawkami
stwarza trudności przy szacowaniu wysokości podatku i przy płaceniu zaliczek. Zbyt duży
jest również rozrzut stawek podatkowych, czyli różnica pomiędzy stawką najniższą i
najwyższą. W oczach przedsiębiorców obecne stawki są krzywdzące dla przedsiębiorczości.
Postuluje się zmniejszenia liczby stawek podatkowych do dwóch oraz rozrzutu między nimi
do 1,95.
Poziom maksymalnych stawek podatkowych. Badani przedsiębiorcy uważają że obecny
maksymalny próg podatkowy jest na zbyt niskim poziomie. Postulują oni aby maksymalna
stawka podatkowa obowiązywała dla dochodów 5-10 krotme wyższych od przeciętnego
wynagrodzenia. Dodatkowo powszechnie uznaje się że obecna najwyższa stawka
podatkowa jest zbyt wysoka, co zniechęca do płacenia podatków i przedsiębiorczości.
Dyskryminujący charakter podatku od osób fizycznych względem osób prawnych.
Przeważająca część przedsiębiorstw w Polsce to firmy osób fizycznych. Firmy te płacą
podatek dochodowy według stawek obowiązujących przy rozliczeniu dochodów osobistych
(najwyższa stawka 45 proc.). Właściciele takich przedsiębiorstw, mają po opodatkowaniu
mniej środków na rozwój niż przedsiębiorstwa osób prawnych (najwyższa stawka 40 proc.).
Postuluje się więc aby opodatkowanie środków przeznaczonych na inwestycje było niższe.
Ulgi podatkowe. Ulgi podatkowe wprowadzają wiele niejasności do systemu podatkowego
burząc jego logikę. Są one niezgodne z pierwotnymizamierzeniami, według których miały
za zadanie stymulować i pobudzać przedsiębiorstwa do działania w określonych kierunkach.
Wskazuje się również, że ulgi i zwolnienia podatkowe wypaczają strukturę popytu i podaży,
doprowadzając do tego, że wielkość PKB, która „przechodzi przez budżet" jest wyższa niż
oficjalna wysokość budżetu. Przedsiębiorcy opowiadają się przeciwko ulgom i zwolnieniom
podatkowym, ale sprzeciwiają się ich zniesieniu bez odpowiedniej rekompensaty.
Podatek od towarów i usług. Podatek VAT wzbudza wiele kontrowersji, głównie ze
względu na ogromną pracochłonność oraz niejasność i skomplikowane procedury poboru i
zwrotu, co stwarza wiele okazji do popełnienia błędów. Przedsiębiorcy wskazują również na
zbyt wysokie stawki. Postuluje się więc uproszczenie procedur i obniżenie stawek
podatkowu VAT.
34
Częste zmiany przepisów podatkowych. W ciągu kilku ostatnich lat następowały dość częste
zmiany przepisów podatkowych. Zmiany utrudniają zrozumienie przepisów, a trudność
związana ze stałym ich śledzeniem powoduje powstawanie wielu błędów. Przedsiębiorcy
żądają w związku z tym stabilizacji systemu podatkowego.
Upolitycznienie podatków. System podatkowy nie jest politycznie neutralny -podlega
silnym wahaniom w zależności od sytuacji politycznej i bieżących interesów politycznych
władzy, co prowadzi do demoralizacji. Należy stworzyć w związku z tym, takie procedury
i system tworzenia podatków, które zapewnią ich neutralność.
Dokonana prezentacja barier związanych z systemem podatkowym wskazuje na potrzebę
„rozluźnienia” obciążeń i ograniczenia procedur podatkowych. Postulaty przedsiębiorców dotyczące
uproszczenia formalności, redukcji stawek, neutralności i stałości systemu, wskazują na potrzebę
deregulacji systemu podatkowego w Polsce.
3.5.4. Nadmierne obciążenia w ramach stosunku pracy
Bariery towarzyszące zatrudnieniu w ramach stosunku pracy wiążą z nadmiernie
rozbudowanym katalogiem obowiązków zarówno w stosunku do pracownika jak i organów państwa.
Szczególnie krzywdzące dla pracodawców są wygórowane koszty ubezpieczenia społecznego
pracowników, których składka podstawowa wynosi 45% podstawy wymiaru. Pracodawca
zobowiązany jest również do zapłacenia składki na Fundusz Pracy w wysokości 2% podstawy składki
na ubezpieczenie. Ustalenie na tak wysokim poziomie pieniężnych zobowiązań pracodawcy wobec
instytucji państwa jest jedną z przyczyn ograniczających zwiększanie zatrudnienia, a tym samym
rozbudowę i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. Wysokość ubezpieczeń społecznych stanowi
szczególne obciążenie dla firm, charakteryzujących się dużą pracochłonnością produkcji Sytuacja
taka jest kryminogenna i prowadzi do negatywnych skutków w postaci nielegalnego zatrudnienia „na
czarno“, przy którym nie są odprowadzane żadne składki i obciążenia na rzecz państwa.
3.5.5. Słabo rozwinięta infrastruktura organizacyjna
Do ważnych zadań polityki rządu należy zorganizowanie infrastruktury organizacyjnej,
wspierającej rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. Jej brak lub niedostateczny poziom może
stanowić barierę w rozbudowie sektora MŚP. Na infrastrukturę organizacyjną składają się placówki
pomocowe, świadczące usługi szkoleniowo - doradcze oraz finansowe w postaci lokalnych agencji
rozwoju, ośrodków wspierania biznesu, inkubatorów przedsiębiorczości czy lokalnych funduszy
poręczeń kredytowych. Ich celem obok świadczenia usług dla przedsiębiorstw, powinno być również
wpływanie na otoczenie gospodarcze poprzez odpowiedni system edukacyjny.
W wyniku szybkich przemian ustrojowych i gospodarczych brak jest w Polsce odpowiedniej
wiedzy na temat przedsiębiorczości, rynkowych czynników konkurencyjności czy ekonomicznych
zasad funkcjonowania przedsiębiorstw. Część społeczeństwa utożsamia obecne funkcjonowanie
przedsiębiorstw z zasadami minionej dekady tj. przedsiębiorstwami państwowymi funkcjonującymi
w oparciu o dotacje i centralnie sterowaną gospodarkę. Brak jest w związku z tym, zwłaszcza wśród
wielu starszych pracowników, zachowań kreatywnych i innowacyjnych wpływających na
podniesienie poziomu jakości wykonywanej pracy oraz rozwój przedsiębiorstwa.
Znajomość podstawowych zasad ekonomicznych gospodarki rynkowej, poziom kwalifikacji, jakość
i wszechstronność siły roboczej ma duży wpływ na możliwość uporania się przez przedsiębiorstwo
z reformą strukturalną. W wyniku restrukturyzacji przedsiębiorstw następuje często ograniczenie
liczby pracowników. Związane z tym zwolnienia konieczne w celu obniżenia kosztów i utrzymania
rynkowej pozycji wywołują masowe protesty pracowników. Nie posiadają oni bowiem wiedzy
dotyczącej przedsiębiorczości, pozostają zdani jedynie na przedsiębiorstwo, w którym dotychczas
przez wiele lat pracowali.
35
3.5.6. Pozostałe bariery związane z polityką rządu
Innymi istotnymi problemami wynikającymi z działań rządu dla małych i średnich
przedsiębiorstw są: zbyt wysoka stopa oprocentowania kredytów (co wiąże się z omówionymi
wcześniej barierami finansowymi), wysoka inflacja oraz „nieżyciowość", niestabilność i zawiłość
niektórych przepisów prawnych (np. dotyczących stosunków pracodawca - pracownik).
3.6. Bariery związane z zatrudnieniem
Znaczącą barierę w rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, głównie produkcyjnych,
stanowi brak odpowiednio wykwalifikowanej siły roboczej. Dotyczy to zwłaszcza przedsiębiorstw
wymagających pracowników o specyficznych kwalifikacjach i umiejętnościach. Trudności te
pojawiają się zwykle regionalne, głównie na terenach oddalonych od większych ośrodków
gospodarczych i naukowych. Przedsiębiorstwa chcąc zwiększyć produkcję muszą liczyć się z
koniecznością zatrudnienia pracowników na odpowiednio długi okres czasu, związany z ich
przeszkoleniem. W czasie tego okresu, nowoprzyjęci pracownicy nie będą bezpośrednio zasilać
stanowisk produkcyjnych, a jedynie przyuczać się do wykonywanych w późniejszym czasie prac.
Sytuacja ta powoduje okresowe zwiększenie kosztów prowadzenia działalności w stosunku do
wielkości produkcji. okresowe zwiększenie kosztów prowadzenia działalności w stosunku do
wielkości produkcji.
Innym negatywnym czynnikiem związanym z zatrudnieniem jest często spotykany
u pracowników brak motywacji. U starszych pracowników spowodowany jest głównie nabytym
w czasie funkcjonowania realnego socjalizmu stosunkiem do pracy i obowiązków. Zdaje się jednak,
że w obecnym czasie, administracja rządowa sama nie wyzwoliła się jeszcze z dziedzidztwa
przeszłości, stosując politykę sprzyjającą „dobrowolnemu bezrobociu“. Prowadzi to do świadomego
przedłużania czasu pozostawania bez pracy i wykorzystywania świadczeń społecznych, następnie do
„okresowego zatrudnienia", po czym do ponownego porzucenia pracy.
36
4. Analiza ofert instytucji wspierających male i średnie przedsiębiorstwa
regionie krakowskim
regionie krakowskim
4.1. Potrzeba istnienia rozwiązań wspomagających funkcjonowanie i rozwój MŚP
Pomimo dużej dynamiki powstawania małych i średnich przedsiębiorstw od początku okresu
transformacji ciągle jednak jako niewystarczającą, w sensie ilościowym, ocenić można ich
partycypację w strukturze wszystkich podmiotów gospodarczych w Polsce, w porównaniu z krajami o
rozwiniętym rynku. Niepomyślnie wypada również ocena dokonana w ujęciu jakościowym. Powstałe
przedsiębiorstwa w większości są niewielkie, niedoinwestowanie, prymitywne technicznie
i organizacyjnie, wykorzystując jedynie bieżącą koniunkturę (por. Czternasty: 1994). Jednostki takie
nie są w stanie sprostać aktualnym wymogom ekonomicznym, obejmującym obok dalszego
zwiększania liczebności małych i średnich przedsiębiorstw, między innymi konieczność
koncentrowania się tych przedsiębiorstw na wielu wynikających z ich właściwości dziedzinach życia
gospodarczego.
Aktywizacja gospodarcza regionów, zmniejszanie bezrobocia, promowanie jakości, rozwój
konkurencji czy tworzenie innowacji może być osiągnięte jedynie w przypadku istnienia silnie
ugruntowanych, nowoczesnych i prężnych małych i średnich przedsiębiorstwach. Przemawia to za
potrzebą wprowadzenia rozwiązań systemowych, gwarantujących dogodne warunki do tworzenia
i rozwoju sektora small busmessu, umożliwiających realizowanie przez niego różnych gospodarczych
i społecznych oczekiwań. Główne przyczyny wspierania małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce
leżą u podstaw dynamizowania procesu rynkowych przeobrażeń i możliwością wykorzystania w
związku z tym, ich charakterystycznych cech. Należy jednak pamiętać, że instrumenty wspomagania
małych i średnich przedsiębiorstw powinny być zgodne z ekonomicznymi zasadami uczciwej
konkurencji oraz nie ograniczać w związku z tym pozycji pozostałych jednostek gospodarczych.
4.2. Instytucje działające na rzecz funkcjonowania oraz rozwoju małych i średnich
przedsiębiorstw
Małe i średnie przedsiębiorstwa podczas swojego istnienia stykają się z różnego rodzaju
instytucjami wchodzącymi w skład otoczenia gospodarczego. Rodzaj oraz charakter kontaktów
uzależniony jest od roli jaką dana instytucja odgrywa w otoczeniu. Urzędy państwowe i samorządowe
administracji publicznej, regionalne i lokalne oddziały agend rządowych, urzędy statystyczne,
inspekcja pracy, instytucje sektora finansowego w postaci banków, firm ubezpieczeniowych ,
instytucji pożyczkowych i poręczeniowych, instytucje oświaty i wiele innych, stale oddziaływują na
podmioty gospodarcze realizując w ramach swoich zadań działania wspierające sektor małych
i średnich przedsiębiorstw. Stąd większości instytucji przypisać można określone instrumenty, za
pomocą których wpływają one na sektor MŚP (tabela 18).
37
regionie krakowskim
Tabela 18. - Instytucje oraz kreowane przez nie instrumenty oddziaływania na małe
i średnie przedsiębiorstwa
Instytucje proujące rozwój małych
przedsiębiorstw
Rząd i jego agendy
Instrumenty oddziaływania
Państwowe gwarancje kredytowe
Ulgi i okresowe zwolnienia podatkowe dla realizatorów
preferowanych celów gospodarczych
Subsydia podmiotowe i do produkcji niektórych dóbr
Finansowe i podatkowe wspieranie instytucji pobudzających
rozwój małych przedsiębiorstw
Promocja przedsięwzięć inwestycyjnych w sektorze o małej skali
wytwarzania
Elastyczne instrumenty celne dla małych eksporterów
i importerów
Eliminacja praktyk monopolistycznych
Bank centralny
Regulacja podaży pieniądza w obiegu
Kształtowanie poziomu stopy procentowej
Określanie kursów walutowych
Redyskontowanie weksli
Banki komercyjne
Dostępność kredytów dla małych przedsiębiorstw na działalność
założycielską i rozwojową
Preferencyjne kredyty celowe
Pomoc w korzystaniu z pozabankowych źródeł zasilania
Wnoszenie udziałów założycielskich do inicjatyw gospodarczych
małych przedsiębiorstw
Działania inspiratorsko - doradcze
Ocena projektów przedsięwzięć gospodarczych i efektywności
wykorzystania kredytów
Informacja o warunkach i możliwościach kredytowania
projektowanych przedsięwzięć, o korzystaniu z zagranicznych
źródeł finansowania
Samorząd lokalny
Ulgi podatkowe, ułatwienia w pozyskiwaniu lokali,
nieruchomości
Gwarancje kredytowe dla jednostek podejmujących preferowane
rodzaje działalności
Wnoszenie udziałów na rzecz powstawania i rozwoju małych
przedsiębiorstw
Dzierżawienie istniejących lub tworzonych obiektów
produkcyjnych, handlowych, usługowych
Zamówienia samorządów lokalnych
Zakładanie placówek badawczo-rozwojowych stymulujących
procesy innowacyjne w małych przedsiębiorstwach
Udzielanie pożyczek na sfinansowanie przedsięwzięć w sferze
postępu technicznego
Powoływanie instytucji pobudzających lokalne inicjatywy
gospodarcze
38
regionie krakowskim
Agencja ds. małych przedsiębiorstw
Firmy leasingowe i franchisingowe
Firmy konsultingowe
Izby gospodarcze
Kluby, stowarzyszenia przedsiębiorców
Rozdysponowywanie środków budżetowych przeznaczonych na
rozwój small businessu
Poręczanie kredytów na zakładanie i rozwój przedsiębiorstwa
Wyszukiwanie pozabankowych źródeł zasilania drobnych
wytwórców
Organizowanie zagospodarowywania niewykorzystanych zasobów
ziemi, majątku produkcyjnego, siły roboczej
Pomoc w pozyskiwaniu zamówień rządowych i ich realizacji
Prowadzenie nowoczesnego marketingu produktów i usług małych
jednostek
Informowanie i udzielanie prawnej pomocy zainteresowanym
współpracą z niewielkimi przedsiębiorstwami
Pomoc w nawiązywaniu kontaktów zagranicznych i realizowaniu
wspólnych przedsięwzięć
Umożliwianie emisji akcji przez małe przedsiębiorstwa
Rozwijanie więzi kooperacyjnych z dużymi podmiotami
gospodarczymi
Realizowanie rożnych form doradztwa ekonomicznego
i technicznego
Zasilanie powstających i funkcjonujących małych przedsiębiorstw
w rzeczowe czynniki produkcji
Korzystne ratalne spłaty eksploatowanego majątku produkcyjnego
Wdrażanie przez niewielkie jednostki nowych technik, technologii,
metod produkcji, produktów
Dzierżawienie marki oraz znaków firmowych światowych
producentów w celu promocji własnych wyrobów na rynku
wewnętrznym i w eksporcie
Informowanie o obowiązujących normatywnych rozwiązaniach
prawnych, finansowych itp.
Doradzanie w sprawach organizacyjnych, technicznych
Obsługiwanie procesów prywatyzacji małych przedsiębiorstw
Pomoc w konstruowaniu biznes planów, ekonomicznych ocen
projektowanych przedsięwzięć gospodarczych
Wyszukiwanie możliwości transferów technologii, metod
wytwarzania, produktów
Wymiana doświadczeń produkcyjnych, technologicznych,
organizacyjnych
Organizowanie współpracy kooperacyjnej
Pomoc w nawiązywaniu kontaktów zagranicznych
Pobudzanie eksportu zrzeszonych jednostek
Rożne formy doradztwa ekonomicznego
Dziabania promocyjne i reklama wyrobów zrzeszonych firm
Wypracowywanie wspólnych stanowisk co do możliwości,
warunków funkcjonowania małych przedsiębiorstw
Pomoc w pozyskiwaniu kredytów i rożnych form pożyczek
Kojarzenie interesów polskich i zagranicznych podmiotów small
businessu w zakresie rozwoju wymiany towarowej, importu myśli
technicznej, innowacji
Rozwijanie rożnych form doradztwa i edukacji kadr
Rozpowszechnianie specjalistycznej literatury zagranicznej oraz
czasopism
Wpływanie na zmiany mentalności społeczeństwa, ich stosunku do
prywatnej przedsiębiorczości
Źródło: Czternasty Waldemar, Wspomaganie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w okresie
transformacji ustrojowej, Zeszyty naukowe AE Poznań, Gospodarcze problemy transformacji ustrojowej, nr
222, 1994
39
regionie krakowskim
Powyższa tabela przedstawia rodzaje instytucji wraz z instrumentami działania jedynie w
sposób schematyczny. Odnosi się ona do przykładowych instytucji funkcjonujących na terenie całego
kraju.Instytucje wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa mogą powstawać zarówno oddolnie tj.
poprzez skupienie grupy osób realizujących określone zadania, bądź odgórnie jako jednostki
realizujące określone programy pomocowe.
Spis instytucji stworzonych na poziomie kraju, które realizują i wspierają działania na rzecz
sektora MŚP w Polsce zamieszczony został w aneksie. Znajdują się tam instytucje wraz z krótkim
opisem realizowanych działań i programów oraz informacjami dotyczącymi możliwości kontaktu.
Instytucje działające na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw podzielić należy na dwie
podstawowe grupy:
instytucje komercyjne oraz
instytucje pomocowe.
Niektóre cechy instytucji komercyjnych oraz instytucji pomocowych są takie same. Zarówno
jedne jak i drugie dostarczają małym i średnim przedsiębiorstwom wyspecjalizowane usługi np.
doradcze, informacyjne, porady prawne i finansowe, usługi szkoleniowe oraz różnego rodzaju pomoc
przy zdobywaniu kapitału. Jakość oferowanych usług stoi na bardzo zróżnicowanym poziomie i
zależy od indywidualnych kwalifikacji pracowników poszczególnych placówek.
Na tym w zasadzie kończą się podobieństwa obu rodzajów instytucji. Głównym celem
instytucji komercyjnych jest przynoszenie zysku. Nastawione są one na samofinansowanie. Klient
obsługiwany przez taką jednostkę płaci 100% wartości danej usługi, co stanowi przychód firmy a po
odliczeniu wszelkich obciążeń, zysk. W odróżnieniu od instytucji komercyjnych, instytucje
pomocowe nie są nastawione na przynoszenie zysku. Ich głównym celem jest wspomaganie
funkcjonowania oraz rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw. Instytucje pomocowe realizują
określone zadania związane z rozwojem lokalnym, z rozwojem danej dziedziny gospodarki, wzrostem
konkurencyjności rynkowej, wspieraniem zatrudnienia itp. Chociaż celem tych jednostek nie jest
osiąganie zysku, niektóre dostarczane przez nie usługi są odpłatne ze względu na potrzebę pokrycia
części kosztów funkcjonowania. Odbiorcy usług płacą jednak w tym przypadku jedynie część
wartości otrzymanych usług. Działalność jest więc jedynie w pewnym stopniu finansowana z zysku
za pobierane opłaty. Pobieranie opłat ma swoje uzasadnienie psychologiczne - dostarczane usługi20
powinny posiadać określoną wartość w oczach klientów. Instytucje wspierające sektor MŚP są
finansowane w dużym stopniu ze środków zewnętrznych. Sponsorami tych instytucji są najczęściej:
programy pomocowe (instytucje międzynarodowe, rządy)
jednostki administracji rządowej i samorządu lokalnego;
organizacje przedsiębiorców;
agencje rozwoju regionalnego i lokalnego;
banki;
duże jednostki gospodarcze;
prywatni przedsiębiorcy.
W literaturze brak jest jednoznacznych określeń i definicji opisujących instytucje wspierające
małe i średnie przedsiębiorstwa. Istniejąca potrzeba uporządkowania elementów otoczenia
gospodarczego, skłoniła mnie do podjęcia próby stworzenia takiej definicji. Mam nadzieję, że
przysłuży się ona do właściwego klasyfikowania instytucji świadczących usługi dla sektora MŚP.
20
W zależności od rodzaju instytucji oraz rodzaju usług udział pobieranej opłaty w wartości usługi waha się w
przedziale od około ł0-60% i więcej (por. Gęsicka: 1996).
40
regionie krakowskim
W związku z tym, za instytucje pomocowe sensu stricte, proponuję przyjąć takie, które
posiadaj ą następujące cechy:
są instytucjami o charakterze publicznym;
nie są nastawione na przynoszenie zysku (por. Gęsicka: 1996, s. 78);
statutowo zajmują się wspieraniem małych i średnich przedsiębiorstw;
ich celem jest zwiększenie efektywności, podniesienie konkurencyjności i obniżenie ryzyka
działania MŚP (por. Gęsicka: 1996, s. 40).
Do grupy instytucji pomocowych należy zgodnie z powyższymi wymogami zaliczyć: agencje
rozwoju lokalnego, ośrodki wspierania biznesu, ośrodki informacji gospodarczej, fundusze
kapitałowe udzielające pożyczek, poręczeń, fundacje przedsiębiorczości, stowarzyszenia i
kluby przedsiębiorców.
4.3. Charakterystyka badanych instytucji
Spośród instytucji działających na rzecz sektora MŚP w regionie krakowskim jedynie
kilkanaście zaliczyć można do instytucji wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa.
Funkcjonujące w obiegu różnego rodzaju informatory i spisy instytucji pomocowych i wspierających
rozwój small businessu są mało precyzyjne. Niektóre nie rozróżniają instytucji pomocowych od
instytucji działających na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw21
Zaistniała zatem potrzeba dokonania weryfikacji funkcjonujących w regionie instytucji w celu
wyodrębnienia z ogółu instytucji działających na rzecz sektora MŚP - instytucji faktycznie
wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa. Weryfikacja następowała w dwóch etapach.
W pierwszej fazie badania pod uwagę zostały wzięte następujące instytucje22:
1. Urząd Wojewódzki w Krakowie - Wydział Rozwoju Gospodarczego i Komunikacji
2. Urząd Miasta Krakowa - Biuro Promocji Miasta Krakowa
3. Dom Handlowy Nauki Polskiej Akademii Nauk sp. z.o.o.
4. Polskie Stowarzyszenie Chrześcijańskich Przedsiębiorców
6. Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji (MISTIA)
8. Fundacja „Progress and Business"
10. Ośrodek Wspierania Przedsiębiorczości przy Fundacji Promocji Gospodarczej Regionu
Krakowskiego
21
Pojęcie instytucji działającej na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw jest szersze od pojęcia instytucji
wspierającej małe i średnie przedsiębiorstwa. Dokonana weryfikacja 20 instytucji znajdujących się w spisie
INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ SMALL BUSINESSU W WOJEWÓDZTWIE KRAKOWSKIM,
opracowanym przez Centrum Wspierania Biznesu przy Agencji Rozwoju Regionalnego S. A, dowiodła, że
jedynie XXX z nich zakwalifikować można do grupy instytucji wspierających sektor MŚP. Powyżej opisany
spis znajduje się w aneksie 2.
22
Informacje o wymienionych instytucjach zostały w głównej mierze zaczerpnięte z następujących spisów:
ASSOCIATIONS FOR COMMERCE INKRAKÓW- spis opracowany przez Eastern Europe Business Information
Center przy Konsulacie USA w Krakowie;
INSTYTUCJE WSPIERAJĄ ČE ROZWÓJ SMALL B USINESSU W WOJEWÓDZTWIE KRAKO WSKIM,
opracowanym przez Centrum Wspierania Biznesu przy Agencji Rozwoju Regionalnego S. A.
41
regionie krakowskim
11. Inkubator Przedsiębiorczości przy Fundacji Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego
12. Agencja Rozwoju Regionu Krakowskiego S. A.
13. Centrum Wspierania Biznesu przy Agencji Rozwoju Regionu Krakowskiego S.A
16. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział Wojewódzki w Krakowie
17. Towarzystwo Polsko-Słowackie
18. Krakowska Izba Turystyki
19. Junior Chamber Kraków
20. Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania Akademii Ekonomicznej w Krakowie
21. „Organizator" S.A. Przedsiębiorstwo Usług Doradczych i Wdrożeniowych
22. Profesjonalna Szkoła Biznesu
23. Przedsiębiorstwo Konsultingu Gospodarczego „Orgsystem"
24. Adept S.A.
25. „City Prof“
26. Instytut Prawa Spółek i Inwestycji Zagranicznych Sp. z.o.o.
27. Firma Doradczo - Usługowa „Agrolines"
28. Energoprzem Holding S.A.
30. Free Enterprise Transition Center (FETC)
W pierwszym etapie wyselekcjonowane zostały instytucje, których statutowym celem działania
jest realizowanie zadań dla małych i średnich przedsiębiorstw. Niektóre instytucje zostały odrzucone
we wstępnym etapie selekcji z powodu braku możliwości nawiązania z nimi kontaktu. Mimo
licznych, wielokrotnie podejmowanych prób kontaktu telefonicznego oraz bezpośredniej wizyty,
starania nie przynosiły rezultatów.
Rezultatem było poddanie do dalszej weryfikacji następujących instytucji:
spis instytucji opracowany około biznesowych opracowany przez Polską Fundację Promocji
i Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorstw.
4. Fundaqa „Progress and Business”
5. Fundaqa Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego
6. Ośrodek Wspierania Przedsiębiorczości przy Fundacji Promocji Gospodarczej Regionu
Krakowskiego
7. Inkubator Przedsiębiorczości przy Fundacji Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego
8. Agencja Rozwoju Regionu Krakowskiego S. A.
42
regionie krakowskim
9. Centrum Wspierania Biznesu przy Agencji Rozwoju Regionu Krakowskiego S. A.
12. Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania Akademii Ekonomicznej w Krakowie
16. Instytut Prawa Spółek i Inwestycji Zagranicznych Sp. z.o.o.
17. Firma Doradczo - Usługowa „Agrolmes"
W drugim etapie weryfikacji, spośród instytucji wyselekcjonowane zostały tylko te, których
celem nie jest przynoszenie zysku. Efektem powyższych działań jest lista następujących instytucji:
3. Fundacja „Progress and Business“
5. Centrum Wspierania Biznesu przy Agencji ROZWOJU Regionu Krakowskiego S.A.
Powyższe instytucje są przedmiotem analizy w dalszej części opracowania.
4.3.1. Izba Przemysłowo Handlowa
Izba Przemysłowo - Handlowa posiada tradycję wywodzącą się od 1850 roku. Działa zarówno
w regionie, na obszarze całego kraju, jak i zagranicą. Zgodnie ze statusem, jest organizacją samorządu
gospodarczego reprezentującą interesy gospodarcze zrzeszonych podmiotów wobec organów
państwowych, organów samorządu terytorialnego oraz wobec innych instytucji, których
funkcjonowanie wywiera wpływ na warunki działalności zrzeszonych w Izbie podmiotów
gospodarczych. Możliwe jest to dzięki szerokim kontaktom utrzymywanym z instytucjami rządowymi
i samorządu terytorialnego, z instytucjami międzynarodowymi, organizacjami zrzeszającymi
przedsiębiorców zarówno w kraju jak i za granicą.
Statutowym celem Izby jest kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności
gospodarczej, a w szczególności opracowywanie i doskonalenie normy rzetelnego postępowania w
obrocie gospodarczym. Ponadto statut przewiduje następujące zadania Izby oraz sposób ich realizacji.
43
regionie krakowskim
Do podstawowych zadań Izby należą w szczególności:
1. reprezentacja interesów zrzeszonych podmiotów gospodarczych i samorządu gospodarczego
wobec administracji samorządowej i państwowej;
2. współtworzenie i współrealizacja regionalnej polityki gospodarczej;
3. działanie na rzecz rozwoju przedsiębiorczości oraz udział w prowadzeniu przekształceń
własnościowych i restrukturyzacyjnych podmiotów gospodarczych;
4. udział w pracach organów administracji państwowej, samorządu terytorialnego iinstytucji
doradcze - opiniodawczych, w sprawach działalności wytwórczej, handlowej, budowlanej i
usługowej;
5. promowanie członków Izby w kraju i za granicą;
6. organizowanie profesjonalnych szkoleń i doradztwa gospodarczego;
7. tworzenie warunków do rozstrzygania sporów w drodze postępowania polubownego
i pojednawczego;
8. organizacja i prowadzenie przedsięwzięć koncepcyjnych oraz wykonawczych na rzecz
rozwoju gospodarczego regionu (por. Statut IPH).
Izba może wykonywać inne zadania w sferze gospodarki i jej infrastruktury z własnej
inicjatywy oraz na zlecenie władz regionalnych i państwowych. Prowadzi rejestr podmiotów
gospodarczych.
Izba realizuje swoje zadania statutowe poprzez:
1. promocje inicjatyw gospodarczych;
2. organizowanie wystaw, targów, pokazów, itp.;
3. tworzenie banku informacji gospodarczej;
4. opracowanie informacji na temat sytuacji gospodarczej w regionie oraz inne usługi
informacyjne i doradztwo gospodarcze;
5. współpracę w realizacji zadań statutowych z podobnymi organizacjami krajowymi
i zagranicznymi;
6. wdrażanie i prowadzenie postępowania mediacyjnego i honorowego w sporach
gospodarczych, których stronami są członkowie Izby;
7. współuczestnictwo w realizacji inicjatyw gospodarczych podejmowanych przez inne
organizacje i instytucje;
8. organizowanie działalności członków przez tworzenie korporacji i izb branżowych;
9. prowadzenie własnej działalności gospodarczej, przeznaczając uzyskane z niej dochody na
realizację zadań statutowych;
Członkami Izby mogą być podmioty gospodarcze prowadzące działalność gospodarczą oraz
zrzeszenia, z wyłączeniem osób fizycznych prowadzących taką działalność jako uboczne zajęcie
zarobkowe. Członkowie Izby mają w stosunku do niej określone w statucie prawa i obowiązki, które
określa statut. Obecnie Izba zrzesza ponad 250 firm.
Izba posiada swoje organy, do których należą: Walne Zgromadzenie, Rada Izby, Komisja
Rewizyjna, Sąd Honorowy, Prezydium Rady. Schemat organizacyjny Izby przedstawiony został na
schemacie l.
44
regionie krakowskim
Schemat l. - Schemat organizacyjny Izby Przemysłówo - Handlowej w Krakowie.
Walne Zgromadzenie
Komisja Rewizyjna
Rada IPH
Sąd Honorowy
Prezydium IPH
Biuro IPH
Ośrodek Polsko - Holenderski
Euro Info Centre
Sąd Polubowny PAKT
Korporacje i Zespły IPH
Źródło: Izba Przemysłowo - Handlowa w Krakowie w latach 1992 - 1997, Raport.
Schemat organizacyjny Izby wskazuje na Walne Zgromadzenie jako najwyższy organ w Izbie.
W jego skład wchodzą wszyscy zrzeszeni członkowie Izby, czyli reprezentanci Jednostek
gospodarczych. Zapewnia to nadzór i możliwość ingerencji w funkcjonowanie Izby, a także
przestrzeganie i prawidłową realizację zadań statutowych. Sytuacja, w której sami zainteresowani tj.
osoby będące klientami Izby, stanowią jej najwyższą władzę, sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu
i rozwojowi placówki.
Walnemu Zgromadzeniu bezpośrednio podlegają: Rada IPH, Komisja Rewizyjna i Sąd
Honorowy.
Rada Izby jest organem zarządzającym Izbą. Podejmuje ona uchwały oraz udziela wskazówek
Prezydium i dla Biura Izby.
Komisja Rewizyjna zajmuje się oceną stanu finansów Izby, a także rozpatruje zarzuty dotyczące
działania Rady Izby.
Sąd Honorowy powołany jest do rozstrzygania sporów pomiędzy członkami oraz nadzoru nad
przestrzeganiem zasad etyki w działalności gospodarczej.
Rada IPH jest organem nadrzędnym w stosunku do Prezydium Rady Izby. Przedmiotem obrad
prezydium są sprawy bieżące związane z funkcjonowaniem Izby. Prezydium przyjmuje ustalenia,
które są wytycznymi do realizacji dla Biura Izby.
Biuro IPH pełni funkcje usługowe wobec organów izby oraz jej członków. Posiada wydziały,
które odpowiedzialne są za realizację zadań w ramach poszczególnych dziedzin. Każdy z wydziałów
dysponuje własną ofertą, spełniającą określone zapotrzebowania przedsiębiorców. Z usług w około 75
procentach korzystają członkowie Izby. Pozostała grupa klientów nie jest w Izbie zrzeszona.
Wydział Promocji i Targów
organizacja imprez promocyjnych, ekspozycji;
udzielanie informacji dotyczącej imprez targowych w kraju i zagranicą;
udzielanie pomocy w załatwieniu formalności związanych z uczestnictwem w imprezach
wystawienniczych;
organizacja wyjazdów na targi;
wydawanie katalogów firm oraz ich dystrybucja;
organizowanie akcji promocyjnych w mediach;
45
regionie krakowskim
organizowanie spotkań dotyczących wejścia na rynki zagraniczne;
publikowanie wydawnictw.
Wydział Informacji i Doradztwa Gospodarczego
Informacja gospodarcza:
udzielanie informacji na temat podmiotów gospodarczych;
dostęp do bazy informacyjnej - z sieci InfoData®;
dostęp do katalogów i informatorów i przewodników;
informacje dotyczące
krakowskim.
publicznych
przetargów
organizowanych
w
województwie
Doradztwo gospodarcze:
udzielanie specjalistycznych informacji związanych z rozpoczęciem i prowadzeniem
interesów na terenie RP;
udzielanie informacji z zakresu ekonomii, prawa, marketingu, zarządzania i organizacji;
organizowanie seminariów;
opracowywanie publikacji dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej i handlu
zagranicznego.
Wydział Współpracy Zagranicznej
organizacja pobytu zagranicznych misji gospodarczych;
organizacja wyjazdu misji gospodarczych;
organizacja współpracy z instytucjami i firmami zagranicznymi.
Wydział - Krakowska Szkoła Handlowa
roczne studium menedżerskie;
kursy dla członków i kandydatów rad nadzorczych jednoosobowych spółek skarbu państwa;
kursy ułatwiające przekwalifikowanie i zmianę zawodu dla bezrobotnych;
kursy z zakresu podatków, handlu zagranicznego, zarządzania i marketingu;
kursy dla kadry kierowniczej.
Wydział Legalizacji i Handlu Zagranicznego
udzielanie porad i informacji na temat ceł, przepisów eksportowo - importowych, zasad
prowadzenia handlu zagranicznego;
pomoc w przygotowywaniu ofert i zapytań ofertowych;
wydawanie świadectw pochodzenia towarów;
legalizacja dokumentów handlowych;
udzielanie informacji na temat organizacji handlu zagranicznego;
udzielanie informacji na temat specyfiki rynków zagranicznych;
sprzedaż druków potrzebnych w obrocie gospodarczym z zagranicą;
udzielanie informacji w zakresie wprowadzania systemu zarządzania przez jakość - norm
ISO 9000.
46
regionie krakowskim
Przy Izbie działają dodatkowo: Polsko - Holenderski Ośrodek Informacji Gospodarczej,
Przedstawicielstwo Regionalne Euro Info Centre, Sąd Polubowny Pakt oraz Korporacje i Zespoły
IPH. W ramach działalności, realizują one następujące cele:
Polsko - Holenderski Ośrodek Informacji Gospodarczej przy IPH w Krakowie
udzielanie pomocy polskim i holenderskim firmom w nawiązywaniu kontaktów
gospodarczych;
ułatwienie dostępu do informacji handlowej i przepisów obowiązujących w obydwu krajach.
Przedstawicielstwo Regionalne Centrum Korespondencyjnego Euro Info Centre w Krakowie
Projekt Euro Info Centres (EIC) powstał w Komisji Wspólnot Europejskich w 1986 roku jako
jeden z kluczowych elementów programu wspierania małych i średnich przedsiębiorstw. W chwili
obecnej istnieje siec ponad 200 ośrodków Euro Info. W Polsce realizowany jest on w ramach
Funduszu Współpracy.23Podstawowym celem funkcjonowania Euro Info w Polsce jest wszechstronny
udział w procesie przygotowywania Polski do integracji ze strukturami europejskimi. Cel ten Euro
Info realizuje poprzez następujące zadania:
1. Korzystając z bezpośredniego kontaktu z Komisją Europejską, z dostępu do publikacji oraz
baz danych, Euro Info oferuje polskim przedsiębiorcom szczegółowe informacje o
podstawach prawnych i zasadach funkcjonowania Unii Europejskiej. W szczególności
informacje te dotyczą formalno-prawnych warunków współpracy gospodarczej z
przedsiębiorstwami z krajów członkowskich: regulacji prawnych, prawa handlowego,
obowiązujących norm i standardów towarowych itp.
23
Fundusz Współpracy (Cooperation Fund) jest fundacją Skarbu Państwa powołaną w 1990 r. na podstawie
decyzji Rady Ministrów przez Ministra odpowiedzialnego za koordynację pomocy zagranicznej dla Polski.
Głównym zadaniem Funduszu Współpracy jest przygotowywanie i realizacja programów finansowych
pochodzących z pomocy zagranicznej, mających na celu wspieranie rozwoju demokracji i gospodarki rynkowej
w Polsce. Programy te należą do następujących kategorii:
• Wsparcie sektora małych i średnich przedsiębiorstw,
• Wsparcie rozwoju rolnictwa,
• Edukacja i szkolenia,
• Rozwój społeczno - gospodarczy,
• Pomoc dla samorządu terytorialnego i przedsiębiorstw komunalnych. Programy Wspierania Rozwoju Małych i
Średnich Przedsiębiorstw oraz Rozwoju Sektora Prywatnego dostarczają pomocy polskim instytucjom i
organizacjom. Przeznaczono na nie łącznie 10 min ECU. Programy wspomagają także projekty o zasięgu
ogólnokrajowym, służące podnoszeniu jakości i skuteczności działania organizacji działających na rzecz małych
i średnich przedsiębiorstw na poziomie regionalnym.
• Program Centrów Wspierania Biznesu
• Program Rozwoju Regionalnych Izb Gospodarczych
• Program Szkoleń
• Centrum Korespondencyjne Euro Info
Fundusz Współpracy podlega Ministrowi odpowiedzialnemu za pomoc zagraniczną. Zarząd fundacji,
powoływany przez Ministra, odpowiada za kształt realizowanych programów, ich bieżące administrowanie i
wdrażanie. Poszczególne programy stanowią wyodrębnione jednostki zarządzane przez ich kierowników i
korzystają z podstawowych usług zapewnianych przez fundacje, np. wyspecjalizowanej jednostki prowadzącej
księgowość według standardów zgodnych zarówno z wymogami polskimi, jak Państw -Darczyńców. Fundusz
Współpracy jest finansowany z budżetów samych programów oraz - w uzgodnieniu z Darczyńcami - z funduszy
złotowych pochodzących ze sprzedaży darów zagranicznych. Większość środków fundacji pochodzi z darów
Komisji Europejskiej.
47
regionie krakowskim
2. Dzięki przynależności do sieci ponad 200 ośrodków Euro Info i bezpośredniemu kontaktowi
z Dyrekcją XXIII Komisji, Centrum Korespondencyjne wspiera szeroko pojętą współpracą
polskich przedsiębiorstw z firmami oraz instytucjami krajów członkowskich.
Euro Info w Krakowie zapewnia:
udzielanie informacji na temat Unii Europejskiej - w ten zakres wchodzi udzielanie
podstawowych porad i informacji z dziedziny ustawodawstwa i administracji UE, regulacji
prawnych, informacji na temat programów pomocowych UE (np. PHARE), informacji na
temat danych statystycznych, itp.;
dostarczanie przedsiębiorstwom informacji o programach badawczo-rozwojowych Unii
Europejskiej, krokach podejmowanych w obliczu powstającego Wspólnego Rynku, polityce
w poszczególnych sektorach gospodarki, źródłach finansowania w Unii itp.;
doradztwem i udzielaniem informacji o warunkach i przepisach UE regulujących
działalność gospodarczą i kojarzeniem partnerów chcących nawiązać współpracę
inwestycyjną, handlową czy produkcyjną.
pomoc polskim przedsiębiorstwom w znalezieniu partnerów za pośrednictwem punktów
Euro Info zlokalizowanych we wszystkich krajach Unii Europejskiej i afiliowanych przy
izbach przemysłowych, zrzeszeniach pracodawców, urzędach miejskich, ośrodkach rozwoju
regionalnego itp.;
pomoc w sformułowaniu oferty firmy i precyzyjnym określeniu potrzeb;
pomoc w organizowaniu udziału polskich firm w inicjatywach Komisji UE zmierzających
do nawiązania bądź ożywienia współpracy miedzy regionami (np. UROPARTENARIAT).
udzielanie informacji na temat norm ISO, znaku ČE oraz odpowiednich dyrektyw UE
dotyczących poszczególnych towarów i usług;
organizowanie udziału polskich przedsiębiorców w inicjatywach Komisji Wspólnot
Europejskich, które mają na celu nawiązanie bliższych kontaktów gospodarczych między
poszczególnymi regionami Europy;
organizowanie szkoleń i seminariów.
3. W oparciu o własne bazy danych i kontakty z instytucjami i organizacjami polskimi Centrum
Korespondencyjne Euro Info udziela także odpowiedzi na zadawane za pośrednictwem sieci
Euro Info pytania przedsiębiorców z krajów Unii Europejskiej, dotyczące warunków
formalno-prawnych działalności gospodarczej w Polsce i możliwości współpracy z polskimi
przedsiębiorstwami i instytucjami.
Sąd Polubowny "PAKT"
Kolegium Arbitrów "Pakt" - Sąd ten, zgodnie ze swoim regulaminem a także art. 696 kodeksu
postępowania cywilnego bezstronnie i niezawiśle rozstrzyga majątkowe spory cywilnoprawne, ze
szczególnym uwzględnieniem krajowego i międzynarodowego obrotu gospodarczego. Zapis, w
którym strony poddają istniejący lub mogący dopiero powstać pomiędzy nimi spór do rozstrzygnięcia
Sadowi Polubownemu może znajdować się JUŻ w samej umowie, np. umowie sprzedaży czy umowie
najmu. Strony mogą również mocą późniejszego pisemnego porozumienia poddać spór właściwości
Kolegium Arbitrów 'TAKT". Ponadto każda ze stron może zwrócić się do Sądu z wnioskiem o
pośredniczenie w dokonaniu zapisu.
Kolegium Arbitrów "PAKT rozpoznaje spory zgodnie z procedurą przewidzianą w Regulaminie tego
Sądu, lub też na podstawie procedury wybranej przez same strony. Wyrok Kolegium Arbitrów
"PAKT" jest wyrokiem ostatecznym. Sprawa rozpoznawana jest szybko, a opłaty potrzebne do
wszczęcia i prowadzenia postępowania są niższe od opłat przed sądami państwowymi.
Sama formuła sądownictwa polubownego, będąca ze swej zasady prawniczym dopełnieniem wolnego
rynku, dzięki swej niezależności od państwa wydaje się być idealnym sposobem na załatwienie we
48
regionie krakowskim
własnym gronie i w sposób najkorzystniejszy dla stron sporów, jakie siłą rzeczy zdarzaj się w obrocie
gospodarczym.
Korporacje i Zespoły Rady Izby
Izba organizuje korporacje różnych branż w celu polepszenia współpracy. Dotychczas
zorganizowano: Korporację Dyrektorów Dużych Firm Produkcyjno - Usługowych, Korporację Firm
Budowlanych, Korporację Zdrowie, Korporację Producentów Sprzętu Sportowego i Turystycznego.
4.3.2. Polsko Amerykański Klub Przedsiębiorczości przy Małopolskim Instytucie
Samorządu Terytorialnego i Administracji w Krakowie
Sieć Polsko i Amerykańskich Klubów Przedsiębiorczości funkcjonuje na terenie całego kraju.
Posiada ponad 1000 członków(por. Biuletyn informacyjny Polsko - Amerykańskiego Klubu
Przedsiębiorczości). Misją jest rozwijanie przedsiębiorczości poprzez pomoc przedsiębiorcom
w rozpoczęciu działalności gospodarczej, rozwoju przedsiębiorstw i ich umocnieniu na rynku.
Strategiczne kierunki działania Klubu, to:
1. pobudzanie lokalnej działalności gospodarczej;
2. dostarczanie informacji;
3. stwarzanie nowych możliwości w ramach sieci współpracy;
4. zapewnienie możliwości podnoszenia kwalifikacji;
5. wmontowanie idei i doświadczeń klubu w procesy planowania strategicznego gmin.
Cele działalności:
1. Rozwijanie umiejętności menedżerskich;
2. Wymiana doświadczeń i informacji;
3. Tworzenie klimatu sprzyjającego rozwojowi przedsiębiorczości;
4. Ułatwianie kontaktów z polskimi i zagranicznymi partnerami;
5. Integracja środowiska właścicieli małych i średnich przedsiębiorstw;
6. Popieranie organizacji zrzeszających prywatnych przedsiębiorców;
7. Wzmocnienie sieci klubów w regionie.
Zakres działalności - oferta Klubu:
organizowanie cyklicznych spotkań klubowych z przedsiębiorcami;
organizowanie szkoleń i warsztatów odpowiadających potrzebom przedsiębiorców;
organizowanie spotkań wyjazdowych, promujących rozwój drobnej przedsiębiorczości
w małych gminach regionu, spotkań integrujących uczestników;
pośredniczenie w kontaktach z lokalnymi bankami i innymi instytucjami finansowymi
w zakresie linii kredytowych i pożyczkowych dla MŚP;
pomoc członkom Klubu w przygotowaniu aplikacji kredytowej i gromadzeniu wymaganych
dokumentów;
organizowanie lokalnego Konkursu na Przedsiębiorcę Roku sieci klubów;
uczestniczenie w ogólnopolskiej konferencji klubowej;
pomoc w organizacji i działaniu filii Klubu w terenie;
organizowanie szkoleń dla pracowników firm należących do członków Klubu;
49
regionie krakowskim
umożliwienie umieszczania tekstów i reklam przedsiębiorców w wewnętrznym biuletynie
informacyjnym sieci Klubów;
obsługa i udostępnienie komputerowej bazy danych o przedsiębiorcach;
udostępnienie aktualnych informacji biznesowych i ofert współpracy z firmami krajowymi
i zagranicznymi;
zapewnienie dostępu do specjalistycznej literatury prowadzenie biblioteki klubowej liczącej
Ok. 500 woluminów;
organizowanie spotkań konsultacyjnych;
organizowanie spotkań z przedstawicielami władz lokalnych, ministrami, posłami
i senatorami.
4.3.3. Fundacja „Progress and Business”
Fundacja „Progress and Business" powstała w 1991 roku z inicjatywy rektorów krakowskich
szkół wyższych, między innymi Uniwersytetu Jagiellońskiego i AGH, Duńskiego Instytutu
Technologicznego, Ministerstwa Przemysłu i Handlu oraz kilku firm prywatnych. Zakres działalności
fundacji obejmuje problematykę związaną z rynkami kapitałowymi, finansami i bankowością. Zakres
działalności Fundacji:
inwestycji, finansów przedsiębiorstw, informatyki finansowej, itp;
organizowanie szkoleń dla kadry zarządzającej, instytucji finansowych, przedsiębiorstw,
urzędów samorządowych i państwowych.
4.3.4. Fundacja Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego
Celem statutowym Fundacji Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego jest promocja
gospodarcza województwa krakowskiego poprzez:
organizowanie i prowadzenie działalności promocyjnej, informacyjnej i szkoleniowej służącej rozwojowi przedsiębiorczości;
finansowanie uczestnictwa w szkoleniach, kursach, wykładach oraz wydawanie publikacji;
zagospodarowywanie obszarów poprzemysłowych poprzez opracowywanie
odpowiednich planów oraz finansowanie projektów realizacyjnych;
promowanie współpracy gospodarczej z zagranicą;
promowanie eksportu;
organizowanie i finansowe wspieranie imprez wystawowych i targowych prezentujących
potencjał gospodarczy regionu krakowskiego oraz udział w targach i wystawach;
współpracę z zagranicznymi i krajowymi organizacjami gospodarczymi.
Fundacja posiada wyszczególnione w ramach struktury organizacyjnej jednostki, które realizują
poszczególne cele (schemat 2.).
50
regionie krakowskim
Schemat 2. - Struktura Organizacyjna Fundacji Gospodarczej Regionu Krakowskiego.
Rada Fundatorów
Prezes Zarządu
Biuro Fundacji
Dział Promocji
Księgowości
Sekretariat
Administracja
Redca Prawny
Ośrodek
Wspierania
Przedsiębiorczośei
Inkubator
Giełdowe
Centrum
Motoryzacji
Fundusz
Wspierania
Dzial Szkoleń
Polsko
Francuskich
Polsko
Francuska
Szkoła
Zarządzania
Źródło: Sprawozdanie z działalności Fundacji Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego za rok 1996,
Kraków 1997
Dla potrzeb niniejszej pracy, zostaną jedynie omówione te jednostki, które zajmują się
wspieraniem rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, gdyż one są przedmiotem rozważań. Należy
zaznaczyć, że w ramach działalności w zakresie rozwoju przedsiębiorczości Fundacja realizuje
Program „Rozwój Małej Przedsiębiorczości - TOR l O“. Środki finansowe uzyskane w ramach
programu przeznaczone zostały na remont obiektów Inkubatora oraz kapitał pożyczkowy Funduszu
Rozwoju Przedsiębiorczości.
Inkubator Przedsiębiorczości przy FPG
Inkubator Przedsiębiorczości jest obiektem, w którym tworzy się środowisko sprzyjające
łączeniu środków publicznych i kapitału prywatnego w celu zaspokojenia potrzeb przedsiębiorstw
w decydujących momentach ich rozwoju (por. Gęsicka: 1996, s. 178). Nadrzędnym celem działania
Inkubatora jest doprowadzenie przedsiębiorstw rozpoczynających działalność do osiągnięcia
dojrzałości i zdolności do samodzielnego przetrwania na rynku, między innymi poprzez preferencje w
czynszu i ułatwienie dostępu do zaplecza biurowo technicznego. Do innych celów Inkubatora należą
między innymi promocja przedsiębiorczości, tworzenie nowych przedsiębiorstw i miejsc pracy,
zmniejszenie odsetka upadłości przedsiębiorstw - szczególnie nowopowstałych.
Inkubator realizuje swoje cele poprzez:
rynkowej - Inkubator dysponuje 3.920 m2 powierzchni do wynajęcia w tym: budynki
2.920 m2 (pomieszczenia biurowe, produkcyjne nieogrzewane i ogrzewane), place składowe
1.000 m2. Powierzchnia oferowana jest na określony czas („inkubacji"), po upłynięciu
którego firmy zmuszone są do opuszczenia zajmowanych miejsc.
oferowanie usług związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej -Inkubator oferuje
przedsiębiorcom zaplecze i usługi biurowe. Ich ceny są określane na poziomie rynkowym.
Rodzaje usług: recepcja telefoniczna, możliwość korzystania z faxu, komputerowe
przygotowanie tekstu, usługi kserograficzne, spedycja poczty, udostępnianie sali
konferencyjnej, tłumaczenia.;
szkolenia dotyczące zasad prowadzenia działalności gospodarczej, wprowadzania
nowoczesnych technologii, itp.;
wydawanie
inkubatora;
biuletynów
informacyjnych
poświęconych
ofercie
promowanie zrzeszonych firm na imprezach wystawowych i targach;
gospodarczej
firm
51
regionie krakowskim
pomoc w nawiązywaniu kontaktów gospodarczych, również z firmami zagranicznymi;
pomoc w ocenie nowych przedsięwzięć gospodarczych;
ułatwienie dostępu do źródeł finansowania;
doradztwo ekonomiczne, prawne, finansowe, marketingowe;
Ośrodek Wspierania Przedsiębiorczości przy FPG
Celem Ośrodka Wspierania Przedsiębiorczości jest wspomaganie rozwoju inicjatyw
gospodarczych. Realizowany jest on przez działania własne Ośrodka oraz pracę Fundusz ROZWOJU
Przedsiębiorczości. Ośrodek realizuje swoje cele poprzez:
pomoc w ocenie nowych przedsięwzięć gospodarczych;
doradztwo ekonomiczne, prawne, finansowe, marketingowe;
pomoc w przygotowywaniu biznes planów;
organizowanie szkoleń dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej.
Podstawowym celem i ideą powstania FRP jest redukcja bezrobocia na terenie województwa
krakowskiego poprzez wspieranie przedsiębiorczości wśród bezrobotnych i osób zagrożonych
zwolnieniami grupowymi. Realizowane przez FRP formy wspierania obejmują:
pracy - Pozyskanie przez ww. podmioty źródeł finansowania uzależnione jest od wkładu
własnego w realizowanym przedsięwzięciu na poziomie minimum 20% oraz przedstawienie
w formie wniosku pożyczkowego realnego biznes planu określającego strategię działania
firmy i jej rentowność.;
przygotowywanie aplikacji wstępnych i wniosków kredytowych ubiegającym się o środki
finansowe z Fundacji Rolniczej, na uruchomienie działalności gospodarczej w zakresie
produkcji, przetwórstwa rolno - spożywczego, usług oraz agroturystyki;
przekazywanie wszelkich dostępnych informacji i porad dotyczących utworzenia własnych
przedsiębiorstw.
Procedura udzielania pożyczek w FRP w Krakowie obejmuje następujące etapy:
stwierdzenie regulaminowych wymogów stawianych wobec wnioskodawców;
wypełnienie przez wnioskodawcę kompletu dokumentów oraz odbycie konsultacji
związanej z ewentualnymi korektami wspólnie wypracowanymi przez przedstawiciela FRP
i wnioskodawcy;
przyjęcie prawnych zabezpieczeń spłaty pożyczki;
wizytacja przedstawiciela FRP w siedzibie lub miejscu planowanej działalności;
skierowanie zaopiniowanego wniosku pożyczkowego na posiedzenie Komisji Pożyczkowej;
komisja dokonuje ostatecznej oceny wniosku;
Uruchomienie środków następuje po spełnieniu wszystkich wymogów zaopiniowanych przez
Komisję Pożyczkową.
52
regionie krakowskim
4.3.5. Centrum Wspierania Biznesu przy Agencji Rozwoju Regionu Krakowskiego
S.A.
Program Centrów Biznesu obejmuje ponad 30 Centrów znajdujących się w różnych regionach
kraju. Centrum Wspierania Biznesu w Krakowie działa od 1995 roku jako efekt podpisanej umowy
między Funduszem Współpracy i Agencją Rozwoju Regionu Krakowskiego S.A.
Zakres działalności CWB w Krakowie obejmuje:
1. Dostarczanie usług informacyjnych oraz porad na tematy:
prawne - prawne aspekty prowadzenia działalności
przedstawicielstwa, zmiana formy prawnej, zakładanie firmy;
gospodarczej,
zakładanie
finansowe - informacje o dostępnych liniach kredytowych, funduszach inwestycyjnych,
ofertach bankowych, wnioskach kredytowych;
księgowe - porady w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych;
podatkowe - porady dotyczące podatków, zwolnień podatkowych;
handlowe - informacje o możliwościach współpracy, partnerach handlowych.
2. Kojarzenie partnerów gospodarczych
3. Misje gospodarcze:
organizacja wyjazdów polskich misji gospodarczych za granicę;
organizacja pobytu zagranicznych misji gospodarczych w Polsce.
4. Przygotowywanie ofert, umów gospodarczych, biznes planów itp.
5. Organizowanie szkoleń na tematy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej
6. Publikowanie wydawnictw i biuletynów informacyjnych
4.3.6. Izba Rzemieślnicza w Krakowie
Celem Izby Rzemieślniczej jest wspomaganie rozwoju małych jednostek gospodarczych
zrzeszonych w Izbie oraz pomoc w podnoszeniu poziomu jakości wykonywanych przez nie prac. Izba
oferuje drobnym przedsiębiorcom następuj ą usługi:
l. Udzielanie informacji oraz doradztwo w zakresie:
prawnych aspektów prowadzenia działalności gospodarczej;
księgowości;
podatków
doradztwo specjalistyczne
2. Organizowanie kursów i szkoleń dotyczących:
nowoczesnych technologii;
obsługi i zastosowania komputerów w działalności gospodarczej;
szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
księgowości w małych przedsiębiorstwach;
podstaw ekonomii;
podatków;
zarządzania;
53
regionie krakowskim
szkolenia j ęzykowe;
szkolenia oraz kursy specjalistyczne - np. spawania, elektryczne, napraw sprzętu
gospodarstwa domowego;
3. Prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów
4. przeprowadzanie egzaminów czeladniczych i mistrzowkich we wszystkich zawodach
rzemieślniczych
4.3.7. Krakowska Kongregacja Kupiecka
Krakowska Kongregacja Kupiecka jest społeczną organizacją samorządu zawodowego tj.
podmiotów gospodarczych nie będących jednostkami gospodarki uspołecznionej, które prowadzą
działalność gospodarczą. Zrzesza ona przedstawicieli handlu i usług. Do naczelnych celów
Kongregacji należą w szczególności:
reprezentowanie interesów członków wobec władz i instytucji państwowych,
samorządowych i społecznych;
utrwalanie więzi środowiskowej oraz zasad etyki;
podejmowanie inicjatyw sprzyjających rozwojowi działalności gospodarczej.
Kongregacja realizuje swoje cele poprzez:
popularyzację działalności swoich członków;
prowadzenie kas zapomogowo - pożyczkowych;
doradztwo w sprawach prawnych, organizacyjnych, podatkowych i księgowych;
udzielanie pomocy w załatwieniu wszelkich spraw związanych z prowadzeniem działalności
gospodarczej;
lobbing
udostępnianie informacji dotyczących przetargów, wynajmu i sprzedaży lokali;
udzielaniu informacji na temat ofert współpracy z firmami krajowymi;
udzielanie informacji na temat bierzących ofert bankowych.
4.3.8. Konsulat Generalny USA w Krakowie
Konsulat Generalny USA w Krakowie jako placówka Sekcji Handlowej Ambasady
Amerykańskiej - Zagraniczny Serwis Handlowy Ambasady Amerykańskiej (U.S. & Foreign
Commercial Service - U.S. & FCS), zajmuje się propagowaniem amerykańskich programów pomocy
dla małych i średnich przedsiębiorstw. Za koordynację programów odpowiada Amerykańska Agencja
Rozwoju Międzynarodowego - United States Agency for International Development (USAID).
Pomoc amerykańska skupia się głównie na działalności informacyjnej, konsultacjach i doradztwie. W
ramach wielu programów pomoc udzielana jest bezpłatnie. Niektóre wymagają częściowego udziału
w pokrywaniu kosztów pomocy.
Central and Eastern Europe Business Information Center
Amerykański program rządowy, utworzony przy Departamencie Handlu w Waszyngtonie, pod
nazwą "Central and Eastern Europe Business Information Center“ /CEEBIC/, czyli Centrum
Informacji Handlowej o Europie Środkowo - Wschodniej. Program ten funkcjonuje w ramach Sekcji
Handlowej Ambasady Amerykańskiej w Warszawie i ma swoje przedstawicielstwa w Krakowie
i Gdańsku.
54
regionie krakowskim
Celem programu CEEBIC jest pomoc w poszukiwaniu partnerów do współpracy i wspólnych
przedsięwzięć (np. joint - venture) pomiędzy firmami z USA i z krajów Europy Wschodniej.
Korzystać z niego mogą podmioty gospodarcze i instytucje o różnym profilu działania, różnej
wielkości, zarówno państwowe jak i prywatne.
Z inicjatywy CEEBIC wydawane są w Waszyngtonie biuletyny: "Central and Eastern Europe
Commercial Update " (Zaktualizowane Informacje Gospodarcze z Europy Środkowo - Wschodniej),
oraz "Poland Looks For Partners" (Polska Poszukuje Partnerów), zawierające oferty firm (a takie
urzędów wojewódzkich, miejskich i gminnych) zainteresowanych współpracą inwestycyjną z
partnerami amerykańskimi. Biuletyny te wydawane są raz w miesiącu i trafiają do kilku tysięcy firm i
instytucji na terenie Stanów Zjednoczonych. Oferty są również zamieszczane w komputerowej sieci
INTERNET pod adresem: http: //www. itaiep.doc.gov/eebic/ceebic.htlm.
Zamieszczenie informacji w komputerowej sieci INTERNET oraz w biuletynach
„Zaktualizowane Informacje Gospodarcze z Europy Środkowo - Wschodniej", „Polska Poszukuje
Partnerów" jest bezpłatne. Jednakże firma lub instytucja zainteresowana tą formą promocji musi
spełnić pewne warunki, tj.:
należy przedstawić koncepcję współpracy z potencjalnym partnerem oraz cel jaki zamierza
się osiągnąć dzięki realizacji planowanego przedsięwzięcia;
należy posiadać materiały w języku angielskim, które mogłyby być przesłane
zainteresowanym firmom amerykańskim;
należy informować Biuro CEEBIC o efektach działania (czy i jakie firmy amerykańskie
odpowiedziały na ofertę i jaki jest rezultat tych kontaktów).
The Trade Opportunities Program (TOP)
Program pomaga firmom polskim w znalezieniu amerykańskich dostawców interesujących ich
produktów. TOP umożliwia złożenie zapytania ofertowego (trade lead), które jest natychmiast
nieodpłatnie przekazywane do 70 Biur Regionalnych US & FCS na terenie Stanów Zjednoczonych
i umieszczane w sieci Internet. W ten sposób oferta dociera do setek firm amerykańskich, osób
i instytucji takich jak biura informacji, agencje rządowe, izby handlowe i wydawnictwa codzienne.
Zapytanie może dotyczyć zarówno pojedynczego zakupu jak i stałych dostaw. Zainteresowane firmy,
osoby i organizacje handlowe kontaktują się bezpośrednio z odbiorcą polskim, którego nazwa i adres
podane są w ofercie.
International Buyer Program (IBP)
Program umożliwiający uczestnictwo w imprezach targowych na terenie USA: rocznie
Departament Handlu wspiera od 18 do 22 wiodących amerykańskich imprez targowych w ramach
International Buyer Program. Dzięki tym imprezom przedstawiciele polskich firm i instytucji
rządowych poznają najnowsze wyroby amerykańskie i mogą bezpośrednio z ich producentami
prowadzić negocjacje handlowe. Specjaliści handlowi US & FCS towarzyszą polskim delegacjom
handlowym odwiedzającym targi w USA, gdzie służą pomocą obu stronom w nawiązaniu kontaktów
handlowych.
System Zarządzania Informacją Handlową
Program umożliwia bezpłatne umieszczenie informacje o swoim przedsiębiorstwie w Indeksie
Zagranicznych Firm Handlowych (Foreign Traders Index - FTI), który jest częścią Systemu
Zarządzania Informacją Handlową (Commercial Information Management System - CIMS), bazy
danych zawierającej informacje o firmach zainteresowanych nawiązaniem kontaktów handlowych
z amerykańskimi partnerami i obejmującej swoim zasiągiem cały świat. Amerykańskie firmy często
korzystają z tego systemu, aby zlokalizować firmy zagraniczne, które zajęłyby się sprzedażą lub
dystrybucją ich towarów. W systemie FTI firma może zostać sklasyfikowana w rożnych kategoriach,
zarówno jako producent, przedstawicie! handlowy, sprzedawca hurtowy i detaliczny lub
55
regionie krakowskim
usługodawca, z podaniem adresu, numerów telefonu i faksu, nazwy produktu lub usługi, sfery
zainteresowań, wielkości firmy i innych danych.
Dodatkowo Konsulat posiada bibliotekę oferującą informacje na temat amerykańskich
produktów i firm. Obszerny zbiór biblioteczny obejmuje informacje o różnych sektorach przemysłu,
czasopisma handlowe, katalogi, książki telefoniczne, raporty handlowe i ekonomiczne oraz szereg
innych publikacji przydatnych w poszukiwaniu kontaktów gospodarczych z partnerami
amerykańskimi. Korzystanie z biblioteki jest bezpłatne.
4.3.9. Free Enterprise Transition Center FETC
Free Enterprise Transition Center jest jednym z programów USAID działającym na terenie
całej Polski, z biurem w Krakowie. Dotyczy działalności szkoleniowej organizowanej w ramach
konkretnych potrzeb przedsiębiorstw państwowych i prywatnych. Zakres szkoleń opracowywany jest
wspólnie przez daną organizację oraz ochotników Amerykańskiego Korpusu Pokoju i obejmuje
zagadnienia rozwoju przedsiębiorstwa. Szkolenie prowadzone jest w ramach bezpośredniego
sponsorowania przez polskie instytucje wspomagane dodatkowo poprzez Korpus Pokoju i Free
Enterprise Transition Center. FETC w Krakowie dysponuje zbiorem publikacji oraz materiałów
audiowizualnych z zakresu ekonomii rynkowej i zagadnień związanych z rozwojem
przedsiębiorczości.
4.3.10. Polska Federacja Niezależnych Przedsiębiorców (PFNP)
Polska Federacja Niezależnych Przedsiębiorców jest stowarzyszeniem (lobby)
przedsiębiorców, które zajmuje się obroną małych i średnich przedsiębiorstw przed biurokracją i
nadmiernymi podatkami. Stowarzyszenie działa analizując przepisy gospodarcze pod kątem ich
przydatności dla sektora MŚP. Wyniki analizy otrzymują członkowie PFNP, aby w
korespondencyjnym głosowaniu ocenić projekt. Jeśli uzyska on negatywną ocenę większości,
stowarzyszenie podejmuje lobbing na rzecz odrzucenia go przez Sejm. Stowarzyszenie oferuje swoim
członkom:
bezpłatną prenumeratę miesięcznika „Przedsiębiorca";
możliwość decydowania o lobbingu poprzez głosowanie mandatowe;
bezpłatnych porady prawne;
bezpłatne porady specjalistów z zakresu księgowości, kredytów, marketingu i zarządzania.
Przedstawione powyżej instytucje i ich oferty ulegają ciągłym zmianom. Instytucje starają się
dostosować swoje ofert do aktualnych potrzeb klientów. Chodzi tutaj głównie o rodzaje i tematy
przeprowadzanych szkoleń, tematy konsultacji itp.
Niektóre instytucje zabiegają o możliwość realizacji zagranicznych programów pomocowych,
co wiąże się z bezpośrednimi korzyściami, w postaci rozporządzania znacznymi środkami
finansowymi. W momencie gdy dana instytucja rozpocznie realizację danego programu jej zakres
działania może ulec znacznej zmianie.
Należy wyraźnie zaznaczyć, iż przedstawione powyżej oferty nie wyczerpują katalogu ofert
pomocowych dla małych i średnich przedsiębiorstw w regionie krakowskim. Przedstawione bowiem
zostały jedynie oferty instytucji działających w regionie24. Istnieje bardzo dużo różnego rodzaju
programów pomocowych realizowanych przez instytucje o charakterze ogólnopolskim spoza regionu.
Nie są one reprezentowane przez żadną z krakowskich instytucji, stąd nie są przedmiotem analizy
w pracy. Dla praktycznych potrzeb mniejszego opracowania, jego uzupełnienia, w aneksie 3 został
umieszczony spis najważniejszych programów wspierających sektor MŚP w Polsce.
24
Powyższa lista obejmuje aktualnie funkcjonujące instytucje wpierających sektor MŚP w regionie. Jak już
wcześniej zostało zaznaczone, z różnych względów mogło się zdarzyć, iż niektóre z nich zostały pominięte.
Inne mogą być zmodyfikowane bądź już nieaktualne. W dobie szybkich przemian gospodarczych następuje ich
56
regionie krakowskim
4.4. Analiza ofert badanych instytucji
W celu pełniejszej analizy zostały wyodrębnione cztery jednostki działające samodzielnie, ale
będące przynależnymi do prowadzących je instytucji. Chodzi tutaj o:
Polsko Holenderski Ośrodek Informacji Gospodarczej i Regionalne Centrum
Korespondencyjne Euro Info - działające w ramach Izby Przemysłowo Handlowej, oraz Inkubator
Przedsiębiorczości i Ośrodek Wspierania Przedsiębiorczości - działające przy Fundacji Promocji
Gospodarczej Regionu Krakowskiego. Ze względu na niezależność funkcjonowania, w praktyce są
one obierane jako samodzielne instytucje pomocowe.
Analiza i późniejsza ocena ofert instytucji wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa
wymaga dokładnego wyszczególnienia adresatów ofert i rodzajów oferowanych usług.
4.4.1. Adresaci ofert
Instytucje wraz z charakterystyką podmiotów, do których kierowane są oferty, przedstawione
zostały w tabeli 30.
Tabela 30. - Podział ofert ze względu na podmioty do których są one adresowane
INSTYTUCJE
ADRESACI OFERT
Izba Przemysłowo Handlowa w Krakowie
Wybrane usługi – zrzeszone w Izbie podmioty
gospodarcze (MŚP) inne usługi – podmioty niezrzeszone
(MŚP)
•
Polsko – Holendeski Ośrodek Informacji
Gospodarczej
Wszystkie zainteresowane podmioty gospodarcze
•
Regionalne Centrum Korespondencyjne Euro Info
Wszystkie zainteresowane podmioty gospodarcze należące
do sektora MŚP
Polsko Amerykański Klub Przedsiębiorczości
gospodarcze (MŚP) inne usługi – pomioty
niezrzeszone(MŚP)
Fundacja “Progress and Business”
Wszystkie zainteresowane podmity gospodarcze
Fundacja Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego
Wszystkie zainteresowane podmity gospodarcze
Inkubator Przedsiębiorczości
Zrzeszone podmioty gospodarcze należące do sektora
(MŚP)
Ośrodek Wspierania Przedsiębiorczości
do sektora MŚP
Centrum Wspierania Biznesu przy ARRK S.A.
do sektora MŚP
Izba Rzemieślnicza w Krakowie
gospodarcze (MŚP) inne usługy – podmioty niezrzeszone
(MŚP)
Krakowska Kongregacja Kupiecka
Wybrane usługi – zrzeszone w Kongregacji podm. gospod.
(MŚP) inne usługi – podmioty niezrzeszone (MŚP)
Konsulat Generalny USA w Krakowie
Wybrane usługi – podmioty gospodarcze należącedo
sektora MŚP inne usługi – wszystkie zainteresowane
podmioty gospodarcze
Free Eterprise Transition Center FETC
Wszystkie zainteresowane podmioty gospodarcze
Polska Federacja Niezależnych Przedsiębiorców
Zrzeszone w stowarzyszeniu podmioty gospodarcze (MŚP)
Źródło: Opracowanie własne
bardzo szybka rotacja. Niektóre z nich kończą swoją działalność bądź tak jak w przypadku Centrum Wspierania
Biznesu - kończą realizację programów pomocowych.
57
regionie krakowskim
Większość instytucji adresuje swoje oferty wyłącznie do małych i średnich przedsiębiorstw. Na
czternaście badanych instytucji:
9 jednostek - adresuje oferty wyłącznie dla sektora MŚP;
l jednostka - niektóre oferty adresowane są wyłącznie dla sektora MŚP, inne również dla pozostałych
przedsiębiorstw;
4 jednostki - oferty dla wszystkich zainteresowanych przedsiębiorstw.
Niektóre instytucje działają na zasadzie stowarzyszeń i zrzeszeń przedsiębiorców. Stąd zwykle
większość realizowanych przez nie usług przeznaczonych jest Jedynie dla podmiotów zrzeszonych.
Scześć jednostek spośród badanych instytucji funkcjonuje jako zrzeszenia (stowarzyszenia), w
oparciu o stałych członków. Do nich adresowana jest większość usług. Członkowie tych instytucji ze
względu na status Jednostek do których przynależą, wywodzą się wyłącznie spośród małych i
średnich przedsiębiorstw. Niektóre usługi realizowane przez instytucje zrzeszające podmioty
gospodarcze, adresowane są również do podmiotów niezrzeszonych. Pozostałe 8 jednostek - oferuje
swoje usługi wszystkim zainteresowanym podmiotom gospodarczym.
4.4.2. Przedmiot ofert
Szkolenia
Spośród wszystkich czternastu instytucji branych pod uwagę:
większość tj. 10 jednostek - zajmuje się organizacją szkoleń, z czego dla 2 - jest to wyłączna
dziedzina działalności;
pozostałe 4 instytucje nie prowadzą działalności szkoleniowej.
Szkolenia organizowane są w oparciu o bieżące potrzeby przedsiębiorstw zarówno sektora
prywatnego jak i państwowego. Najczęściej dotyczą one:
zasad prowadzenia działalności gospodarczej;
zagadnień rozwoju przedsiębiorstwa
zarządzania firmą;
marketingu w małych i średnich przedsiębiorstwach oraz promocji;
zarządzania strategicznego;
finansów, rachunkowości, księgowości;
podstawowych zasad handlu zagranicznego;
podatków, itp.
Niektóre instytucje oferują również bardziej specjalistyczne szkolenia o charakterze
technicznym. Przykładem jest Izba Gospodarcza, która organizuje szkolenia dotyczące nowoczesnych
technologii, obsługi i zastosowania komputerów oraz higieny pracy w małych przedsiębiorstwach.
Inną wyróżniającą się ofertą są wysoko wyspecjalizowane szkolenia dla kadry zarządzającej
organizowane przez Fundację „Progress and Business". Dotyczą one między innymi organizacji
rynków terminowych, inwestycji kapitałowych, ryzyka finansowego itp. W tym wypadku są one
skierowane do przedstawicieli przedsiębiorstw conajmniej średniej wielkości.
Dobór kadry prowadzącej szkolenia odbywa się we wszystkich instytucjach w ramach
aktualnych potrzeb. Instytucje wykorzystują najczęściej wykładowców z Akademii Ekonomicznej,
Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczo Hutniczej oraz osoby bezpośrednio związane ze
światem biznesu. Zapewnia to równowagę poziomu jakości szkoleń.
Dwie spośród badanych instytucji tj. Fundacja „Progress and Business" i Free Enterprise
Transition Center zajmują się wyłącznie szkoleniami. O ich specjalizacji świadczy wysoki poziom
przegotowania technicznego - między innymi dzięki stosowaniu nowoczesnych systemów
58
regionie krakowskim
audiowizualnych. Instytucje te zapewniają obok wykładowców krakowskich również osoby z
zewnątrz. Fundacja „Progress and Business" organizuje szkolenia ze stałym udziałem prowadzących
wykładowców z Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu oraz Uniwersytetu St. Gallen.
Informacje
Spośród wszystkich czternastu badanych instytucji::
10 - instytucji zajmuje się dostarczaniem szeroko pojętej informacji;
pozostałe 4 - instytucje nie prowadzą działalności informacyjnej.
Przegląd ofert informacyjnych udzielanych przez badane instytucje przedstawia tabela 20.
Tabela ta została opracowana na podstawie raportów z działalności poszczególnych instytucji oraz
ofert realizowanych usług. Należy jednak zwrócić uwagę, że wiele instytucji deklarując udzielanie
informacji w ramach poszczególnych dziedzin nie posiada własnych baz danych, a jedynie
pośredniczy w uzyskaniu informacji z innych instytucji. Często powoduje to konieczność wydłużania
czasu potrzebnego na uzyskanie informacji oraz ich niekompletność.
Tabela 20. - Działalność informacyjna w ramach badanych instytucji
Rodzaje
informacji
Zasady
prowadzenie
dzialalności
gospodarczej
Baza danych
o podmiorach
gospodarczych
Żródła
finansowania
Targi w Polsce
Targi w innych
krajach
Publiczne
przetargi
Cla i przepisy
importowo –
eksp. w Polsce
Cla i przepisy
importowo –
eksp. w innych
krajach
Zasady
współpracy
gosp. z innymi
krajami
Oferty
wspólpracy
z firmami
polskimi
Oferty
wspólpracy
z firmami
z innych krajow
Zagraniczne
normy i
standardy
jakości
Polsko –
Holenderski
Ośrodek
Informacji
Gospodarcz
Regionalne
Cenrtum
Korespondencyjne
Euro Info
Polsko
Amerykański
Klub
Przedsiębiorczości
Fundacja
Promocji
Gospodarczej
Regionu
Krakowsk
tak
tak
tak
tak
Izba
Przemysłowo
Handłowa
tak
Ośrodek
wspierania
przedsiębiorczości
Centrum
wspierania
biznesu przy
ARRK S.A.
tak
Krakowska
kongregacj
a kupiecka
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
Izba Rzemieslnicza
w Krakowie
tak
tak
Konsulat
generalny
USA
w Krakowi
e
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
Rodzaje udzielanych informacji zostały podzielone według grup tematycznych.
tak
tak
tak
tak
tak
59
regionie krakowskim
Prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce - Informacje te dotyczą finansowych,
prawnych, podatkowych i gospodarczych uwarunkowań dotyczących zasad i wymogów
funkcjonowania przedsiębiorstw w kraju. Są adresowane zarówno dla firm polskich jak
i zagranicznych. Z informacji tego rodzaju często również korzystają osoby dopiero zamierzające
rozpocząć działalność gospodarczą. Informacje tego rodzaju nie wymagają korzystania ze
specjalistycznych baz danych, a jedynie fachowej wiedzy osób ich udzielających. Często stoją one na
pograniczu usług doradczych i konsultacyjnych.
Baza danych o podmiotach gospodarczych - Do grupy tej zostały zaliczone instytucje
udzielające informacji o podmiotach gospodarczych. Należy zwrócić jednak uwagę na duże
zróżnicowanie jakości tych usług w ramach poszczególnych instytucji. Większość z nich ogranicza
się bowiem do korzystania z ogólnie dostępnych informatorów w postaci np. Panoramy Firm oraz
spisu obsługiwanych członków i klientów. Na wyróżnienie zasługuje oferta Izby Przemysłowo
Handlowej, która z komputerowej bazy danych sieci InfoData®.
Źródła finansowania - Informacje te dotyczą możliwości pozyskania kapitału zarówno z
instytucji bankowych jak i pozabankowych. Oferta Euro Info dotyczy na przykład informacji na temat
środków finansowych pochodzących z Unii Europejskiej w ramach programu PHARE. Ciekawą
ofertę stanowi również szeroka baza informacyjna dotycząca ofert lokalnych banków i instytucji
finansowych -Polsko Amerykańskiego Klubu Przedsiębiorczości.
Informacje dotyczące targów w Polsce i w innych krajach - dotyczą organizowanych imprez
wystawienniczo-targowych. W przypadku targów zagranicznych oferta Polsko -Holenderskiego
Ośrodka Informacji Gospodarczej dotyczy imprez organizowanych w Holandii, a oferta Konsulatu
Generalnego USA imprez organizowanych w Stanach Zjednoczonych
Publiczne przetargi - Informacje o mających się odbyć publicznych przetargach oferuje tylko
Izba Przemysłowo Handlowa. Odnoszą się one do województwa krakowskiego.
Cła i przepisy importowe - eksportowe w Polsce i w innych krajach - odnoszą się do
informacji dotyczącej uwarunkowań prawno-podatkowych towarzyszących wymianie handlowej
w Polsce i za granicą. Podobnie jak w przypadku targów, oferta Polsko -Holenderskiego Ośrodka
Informacji Gospodarczej dotyczy Holandii, a oferta Konsulatu Generalny USA Stanów
Zjednoczonych.
W zakresie informacji o zasadach współpracy gospodarczej z innymi krajami udzielane są
ogólne informacje dotyczące zasad prowadzenia międzynarodowej wymiany handlowej, umów,
potencjalnych zagrożeń itp.
Oferty współpracy z firmami polskimi - Informacje te odnoszą się do podmiotów
poszukujących partnerów handlowych, kooperantów, firm zamierzających utworzyć spółki joint
venture, itp. W większości przypadków opierają się one na bazach danych.
Oferty współpracy z firmami z innych krajów - odnoszą się do podmiotów zagranicznych
poszukujących partnerów handlowych, kooperantów, firm zamierzających utworzyć spółki joint
venture. Ich przygotowanie stoi na wyższym poziomie niż oferty firm polskich.
Zagraniczne normy i standardy jakości - W przypadku Izby Przemysłowo Handlowej i Euro
Info informacje te dotyczą norm i standardów jakości przyjętych w Unii Europejskiej. Chodzi tutaj
głównie o normy jakości ISO 9000 oraz znak ČE. Konsulat Generalny USA oferuje informacje
o normach i standardach jakości wymaganych w Stanach Zjednoczonych.
Do najczęściej oferowanych usług informacyjnych należą informacje dotyczące zasad
prowadzenia działalności gospodarczej (realizowane przez 7 instytucji) oraz udzielanie informacji
z baz danych o podmiotach gospodarczych, informacje dotyczące zasad współpracy z innymi krajami
oraz oferty współpracy z firmami polskimi (realizowane przez 5 instytucji).
60
regionie krakowskim
W dalszej kolejności plasują się oferty informacji dotyczących źródeł finansowania, targów
zagranicznych oraz informacje o ofertach współpracy z firmami zagranicznymi (realizowane przez
4 instytucje). Następnie oferty informacji o targach w Polsce, cłach i przepisach importowoeksportowych w innych krajach oraz informacje dotyczące zagranicznych norm i standardów jakości
(realizowane przez 3 instytucje). Do najrzadziej oferowanych usług informacyjnych należą informacje
dotyczące ceł i przepisów importowo-eksportowych w Polsce oraz informacje o publicznych
przetargach.
Doradztwo
Większość spośród badanych firm oferuje swoim klientom doradztwo związane z szeroko
pojętym obrotem gospodarczym. Na 14 badanych instytucji zajmuje się tym 12 jednostek. Tabela 21.
przedstawia rodzaje oferowanych porad. Należy zaznaczyć, iż zwykle dotyczą one podobnych
zagadnień co oferowane informacje. Dotyczą one jednak konkretnych problemów, które stoją przed
firmami w obrocie gospodarczym. Wymagają lepszej znajomości przedmiotu i większych kwalifikacji
osób je udzielających.
61
regionie krakowskim
Tabela 21. - Oferowane rodzaje usług w zakresie doradztwa
Rodzaje
doradztwa
Izba
przemysło
wo
handlowa
Rozpoczęcie i
prowadzenie
działalności
gospod.
w Polsce
Współpraca
z firmami
zagranicznymi
tak
tak
Polsko –
Holanders
ki ośrodek
informacji
gospodar
Prawo
Podatki
Finanse
tak
Marketing
Zarządzanie
Księhowość
Inne
tak
tak
Regionalne
Centrum
korespondencyjne
Euro info
tak
Polsko
Amryk.
Klub
tak
Fundacja
promocji
gospodarczej
regionu
Krakowsk
tak
Inkubator
przedsiębio
-rczości
tak
Ośrodek
wspierania
przedsiębio
rczośsi
tak
Centrum
wspierania
biznesu
przy
ARRK
S.A.
tak
Izba
rzemieślnicza
w Krakowi
e
tak
Krakowska
kongregacja
kupiecka
tak
Konsulat
generalny
USA
w Krakowi
e
Pozyskanie
kapitalu
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
Polska
federacja
niezałeznych
przedsiębiorców
tak
tak
tak
tak
62
regionie krakowskim
Porady udzielane przedsiębiorstwom zostały podzielone wg. przedmiotu którego dotyczą.
Pewnym odstępstwem od tego jest pierwsze kryterium podziału tj. doradztwo w zakresie rozpoczęcia
i prowadzenia działalności gospodarczej w kraju. Na usługę tą składają się bowiem różnego rodzaju
porady dotyczące prawa, marketingu, podatków, inwestycji i innych zagadnień związanych
z prowadzeniem firmy. Zaznaczyć jednak należy, że porady te dotyczą jedynie bardzo ogólnych
zagadnień. Kwalifikacje osób je udzielających są na niższym poziomie niż w przypadku
specjalistycznego doradztwa udzielanego przez wysoko wykwalifikowanych w danej dziedzinie
fachowców. Specjalistyczne porady zostały wyszczególnione osobno.
Doradztwo w zakresie współpracy z firmami zagranicznymi dotyczy porad co do
przygotowania ofert, dokumentów wymaganych w ramach wymiany międzynarodowej, negocjacji z
firmami zagranicznymi, itp.
W ramach doradztwa w zakresie pozyskania kapitału instytucje pomagają rozwiązać problemy
dotyczące wyboru konkretnej oferty bankowej, rodzaju kredytu oraz leasingu.
W zakresie porad dotyczących prawa, podatków, marketingu, zarządzania i księgowości
otrzymać można specjalistyczne porady w ramach każdej z dziedzin. Są one świadczone przez
wysoko wykwalifikowanych fachowców.
Jako „inne” rodzaje doradztwa w przypadku Izby Rzemieślniczej należy rozumieć
specjalistyczne porady techniczne. Izba Rzemieślnicza jako jedyna oferuje tego rodzaju usługi.
Najczęściej oferowane porady dotyczą rozpoczęcia i zasad prowadzenia działalności
gospodarczej (realizowane przez 9 instytucji), a następnie porady dotyczące współpracy z firmami
zagranicznymi (realizowane przez 5 instytucji). W dalszej kolejności plasują się usługi doradcze
dotyczące pozyskiwania kapitału, doradztwo prawne, podatkowe, marketingowe i księgowe
(realizowane przez 4 instytucje). Do najrzadziej oferowanego doradztwa należą usługi w zakresie
porad finansowych (realizowane przez l instytucję) oraz technicznych (realizowane przez l
instytucję).
Promocja
Spośród czternastu badanych instytucji siedem z nich oferuje różnego rodzaju usługi związane
z promocją firm. Prezentuje to tabela 22.
Tabela 22. - Rodzaje oferowanych usług związanych z promocją
Rodzaje usługi
Izba
przemysłow
o handlowa
Polsko
Holenderski
ośrodek
informacji
gospodarcz
Regionalne
centrum
korespondencyjne
Euro info
Fundacja
promocji
gospodarczej
regionu
Krakowsk
Inkubator
przedsiębior
-czości
Centrum
wspierania
biznesu przy
ARRK A.S.
Krakowska
kongregacja
kupiecka
tak
tak
tak
tak
Organizacja wystaw i targów
tak
Organiowanie spotkań
prezdsiębiorców
tak
Organizacja wyjazdów na targi
zagraniczne
tak
tak
Organizacja pobytu zagranicznych
misji gospodarczych
tak
tak
Organizacja wyjazdu polskich
misji gospodarczych zagranicę
tak
tak
Publikowanie biuletynów
i wydawnictw informacyjnych
tak
Organizowanie akcji
promocyjnych w mediach
tak
tak
tak
tak
tak
Konsułat
generalny
USA
w Krakowi
e
tak
tak
tak
63
regionie krakowskim
Spośród wszystkich instytucji aktywnie uczestniczących w promowaniu przedsiębiorstw tylko
jedna oferuje organizację wystaw i targów.
Większość instytucji (6 spośród 8) oferuje organizację spotkań przedsiębiorców. Zwykle
sprowadza się to jednak do spotkań członków zrzeszeń bądź przedstawicieli firm uczestniczących np.
w szkoleniach.
Organizowanie wyjazdów na targi zagraniczne dotyczy zarówno organizacji wyjazdu „od
podstaw" (Izba Przemysłowo Handlowa), jak i pośrednictwo i pomoc w formalnościach związanych
z uczestnictwem (Centrum Wspierania Biznesu, Konsulat Generalny USA). Oferta Konsulatu USA
w ramach International Buyer Program zapewnia pomoc przedsiębiorstwom w uczestnictwie
w imprezach targowych w Stanach Zjednoczonych.
Tylko 2 - instytucje zajmują się organizacją pobytu zagranicznych misji gospodarczych oraz
organizacją wyjazdu polskich misji gospodarczych za granicę. Podczas misji przedstawiciele
przedsiębiorstw mają możliwość nawiązania współpracy gospodarczej oraz uzyskania informacji na
temat możliwości inwestowania.
Większość instytucji (6 spośród 8) zajmuje się publikacją biuletynów i wydawnictw
informacyjnych promujących przedsiębiorstwa. Mają one bardzo zróżnicowany poziom - od
„kserograficznych" ofert Inkubatora Przedsiębiorczości do profesjonalnych wydawnictw Centrum
Wspierania Biznesu.
Organizowanie akcji promocyjnych w mediach deklaruje tylko jedna instytucja.
Sporządzanie oraz legalizacja dokumentów
Usługi związane z przygotowywaniem i legalizowaniem dokumentów realizowane są przez
7 spośród 14 instytucji. Tabela 23 przedstawia oferty instytucji w zakresie sporządzania oraz
legalizacji dokumentów towarzyszących obrotowi gospodarczemu.
Tabela 23. - Rodzaje oferowanych usług związanych z przygotowywaniem oraz
legalizacją dokumentów.
Rodzaje usługi
Izba
przemysłowo
handlowa
Regionalne
centrum
korespondencyjne
Euro info
Polsko
Amerykański
klub
przedsiębiorc
zości
Fundacja
promocji
gospodarcz
ej regionu
Krakowsk
Inkubator
przedsiębi
or-czości
Ośrodek
wspierania
Centrum
wspierania
biznesu przy
ARRK A.S.
Sporządzanie biznesplanów
tak
tak
tak
Sporządzanie wniosków kredytowych
tak
tak
tak
Sporządzanie umów
tak
Sporządzanie ofert
tak
Sprzedaż druków potrzebnych w
obrocie gospodarczym z zagranicą
tak
Legalizacja dokumentów handlowych
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
Sporządzanie biznesplanów jest niezbędną czynnością w momencie ubiegania się o zewnętrzne
środki finansowe zarówno z instytucji bankowych -w postaci kredytów jak i z instytucji
pozabankowych -np. różnego rodzaju funduszy. W momencie ubiegania się o kredyt bankowy istnieje
również potrzeba sporządzenia wniosku kredytowego. Sporządzaniem tego rodzaju dokumentów
zajmują się trzy instytucje.
Jedna instytucja (Izba Przemysłowo Handlowa) oferuje również sprzedaż druków potrzebnych
w obrocie gospodarczym oraz legalizację dokumentów Handlowych.
64
regionie krakowskim
Inne
Obok typowych wyżej wymienionych usług instytucje oferują jeszcze indywidualne usługi.
Izba Przemysłowo Handlowa
wdrażanie postępowania mediacyjnego i honorowego w sporach gospodarczych.
Regionalne Centrum Korespondencyjne Euro Info
pomoc w znalezieniu partnerów gospodarczych za pośrednictwem punktów Euro Info
zlokalizowanych w całej Europie.
Polsko Amerykański Klub Przedsiębiorczości przy MISTIA
pośredniczenie w kontaktach z lokalnymi bankami i innymi instytucjami finansowymi
w zakresie linii kredytowych i pożyczkowych;
organizowanie spotkań z przedstawicielami lokalnych władz, ministrami, posłami
i senatorami.
Fundacja „Progress and Business"
inwestycji.
Fundacja Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego
zagospodarowywanie obszarów poprzemysłowych poprzez opracowywanie odpowiednich
planów oraz finansowanie projektów realizacyjnych.
Inkubator Przedsiębiorczości przy FPG
rynkowej.
Ośrodek Wspierania Przedsiębiorczości FPG
pracy.
Izba Rzemieślnicza
prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów podmiotów gospodarczych;
przeprowadzanie egzaminów czeladniczych we wszystkich zawodach rzemieślniczych.
Krakowska Kongregacja Kupiecka
lobbing
Polska Federacja Niezależnych Przedsiębiorców
lobbing
W systemie wspierania małych i średnich przedsiębiorstw, największą efektywność działań
ośrodków wspierających osiąga się wówczas, gdy praca ośrodków doradczo -szkoleniowych dla
małych i średnich przedsiębiorstw zostaje rozszerzona o dostęp do innych, wzajemnie
uzupełniających się form wsparcia w postaci instrumentów finansowych. Wspieranie
przedsiębiorczości powinno mieć charakter kompleksowy. Instytucje pomocowe w chwili obecnej
skupiają się jednak przede wszystkim na pierwszym rodzaju działalności tj. na działalności doradczo szkoleniowej. W zakresie pomocy finansowej posiadają one niewielkie możliwości ograniczając się
jedynie do udzielania porad w zakresie możliwości i wyboru rodzaju kredytu oraz miejsca jego
realizacji, ofert towarzystw leasmgowych i funduszy pomocowych. Postuluje się jednak aby
bezpośrednia pomoc małym i średnim przedsiębiorstwom rozszerzona była o efektywnie działające, a
przede wszystkim osiągalne dla najmniejszych przedsiębiorstw formy finansowe w postaci
65
regionie krakowskim
długoterminowych niskooprocentowanych pożyczek. Instrumenty finansowe powinny iść w parze z
wiedzą o nowoczesnych technologiach, podnoszeniu umiejętności zarządzania firmą, stosowaniu
efektywnych technik marketingu oraz korzystaniem z dostępnych źródeł informacji (por. Gęsicka
1996, s. 15). W ciągu ostatnich lat zaobserwować można tendencję tworzenia kompleksowych
programów rozwoju przedsiębiorczości, łączących różne instrumenty wspierania małych i średnich
przedsiębiorstw, wiele w tej mierze pozostaje jednak jeszcze do zrobienia.
Innymi istotnymi problemami wynikającymi z działań rządu dla małych i średnich przedsiębiorstw są:
zbyt wysoka stopa oprocentowania kredytów (co wiąże się z omówionymi wcześniej barierami
finansowymi), wysoka inflacja oraz „nieżyciowość", niestabilność i zawiłość niektórych przepisów
prawnych (np. dotyczących stosunków pracodawca - pracownik).
66
5. Wnioski i rekomendacje
5.1. Porównanie barier funkcjonowania i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw
ofertami usług instytucji wspierających sektor w regionie krakowskim
Zewnętrzne źródła pomocy w postaci usług instytucji wspierających małe i średnie
przedsiębiorstwa, wykorzystywane są w prowadzeniu działalności gospodarczej, służąc poszerzaniu
lub modyfikowaniu wewnętrznych zasobów przedsiębiorstwa(por. Piasecki, Rogut: 1997).
Zapotrzebowanie takie wynika z ograniczonych zasobów firmy lub niesprzyjających warunków
otoczenia gospodarczego, które tworzą bariery funkcjonowania oraz rozwoju przedsiębiorstw.
Oferty usług realizowanych przez instytucje wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa są
jednym z rodzajów pomocy zewnętrznej. Od innych wyróżnia je przede wszystkim cena, niższa niż
w przypadku ofert innych instytucji realizujących usługi dla sektora MŚP.
Porównanie barier funkcjonowania i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw z ofertami
usług instytucji wspierających sektor w regionie krakowskim, wskazuje na szeroki zakres możliwości
uzyskania zewnętrznej pomocy. Poszczególnym barierom zostały przypisane odpowiednie oferty
instytucji pomocowych wraz z podaniem liczby instytucji je realizujących (tabele 24-27).
67
Tabela 24. - Oferty instytucji wspierających sektor MŚP w stosunku do barier
rynkowych
Bariery
Oferty pomocowe
Ograniczony rynek odbiorców
Niska zamożność społeczeństwa
Słaba penetracha rynku
Brak wiedzy o marketingu
Trudności produkcyjne
Brak wiedzy o zynkach zbytku
Szkolenia:
Dotyczące marketingu i promocji w małych firmach (10
inst.)
Podstaw handlu zagranicznego (10 inst.)
Informacje:
Baza danych o podmiotach gospodarczych (5 inst)
Targi w Polsce (3 inst.)
Targi w innych krajach (4 inst.)
Cła i przepisy importowo – eksp. w Polsce (2 inst.)
Cła i przepisy importowo – eksp. w innych krajach (3 inst.)
Zasady współpracy gospodarczej z innymi krajami (5 inst.)
Oferty współpracy z firmami polskimi (5 inst.)
Oferty współpracy z firmami z innych krajów (4 inst.)
Doradztwo:
Współpraca z firmami zagranicznymi (5 inst.)
Marketing(4 inst.)
Promocja:
Organizacja wystaw i targów (1 inst.)
Organizowanie spotkań przedsiębiorców (6 inst.)
Organizacja wyjazdów na wystawy i targi zagraniczne (3
inst.)
Organizacja pobytu zagranicznych misji gospodarczych (2
inst.)
Organizacja wyjazdu polskich misji za granicę (2 inst.)
Publikowanie biuletynów i wydawnictw informacyjnych (6
inst.)
Organizowanie akcji promocyjnych w mediach (1 inst.)
Inne:
Pomoc w znalezieniu partnerów gospodarczych za
pośrednictwem sieci Euro Info (1 inst.)
Silna konkurencja rynkowa
Duża podaż tanich towarów
pochodzenia zagranicznego
Szara strefa
Inne:
Lobbing (2 inst.)
Przedsiębiorstwo napotykając na barierę rozwoju w postaci ograniczonego rynku odbiorców
towarów i usług ma do dyspozycji szereg powyżej przedstawionych ofert pomocowych.
Szkolenia umożliwiają zdobycie podstawowych informacji na temat marketingu i różnych
metod promocji towarów. Przedsiębiorstwa zainteresowane eksportem swoich tawarów na zynki
zagraniczne mogą uzyskać wiadomości poprzez szkolenia dotyczące handlu zagranicznego.
68
Możliwość umieszczenia swojej firmy wraz z ofertą w bazie danych, pozyskania informacji
o podmiotach gospodarczych poszukujących kontrahentów, czy udziłu w imprezach targowych
wydaje się być najlepszym sposobem na rozszerzenie rynku odbiorców. Informacje dotyczące ceł i
przepisów eksportowych oraz zasad współpracy gospodarczej mogą przyczynić się do wejścia na
rynki zagraniczne.
Instytucje oferują ponadto usługi doradcze z zakresu współpracy z firmami zagranicznymi oraz
doradztwo marketingowe.
Usługi związane bezpośrednio z promocją umożliwiają zaprezentowanie produktów oraz usług
na imprezach targowych, nawiązanie kontaktów z innymi przedsiębiorcami z kraju i z zagranicy. Ze
względu na szeroki zasięg, szczególnie interesująca jest możliwość promocji w środkach masowego
przekazu.
Silna konkurencja rynkowa jest zjawiskiem pozytywnym, gdyż wpływa na podwyższenie
jakości towarów i usług oraz obniżenie ich cen. W sytuacji jednak, gdy jej źródłem są towary
pochodzenia zagranicznego, szczególnie z krajów charakteryzujących się niższymi kosztami
produkcji, zagraża ona funkcjonowaniu oraz rozwojowi rodzimych przedsiębiorstw. Podobnie
negatywnym zjawiskiem jest szara strefa, która wprowadza tanie towary i usługi zagrażając tym
samym legalnie działającym firmom. Niektóre instytucje wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa
tworzą grupy nacisków tzw. lobby, które starają się wpłynąć na społeczeństwo oraz na politykę rządu.
Członkowie takich instytucji decydują o rodzaju podejmowanych zagadnień. Przykładami są tutaj
ochrona rodzimej wytwórczości przed zagraniczną konkurencją oraz domaganie się likwidacji szarej
strefy.
69
finansowych
Bariery
Oferty pomocowe
Brak środków na innowacje
Brak zasobów finansowych
Informacje:
Dotyczące żródeł finansowania (4 inst.)
Doradztwo:
Możliwości pozyskania kapitału (4 inst.)
Inne:
Udzielanie pożyczek nowopowstającym
podmiotom gospodarczym tworzącym miejsca
(1 inst.)
Ograniczony dostęp do kapitrału zewnętrznego
Trudny dostęp do kredytowania bankowego
Informacje:
Dotyczące żródeł finansowania (4 inst.)
Doradztwo:
Możliwości pozyskania kapitału (4 inst.)
Sporządzanie dokumentów:
Sporządzanie biznes planów (3 inst.)
Sporządzanie wniosków kredytowych (3 inst.)
Inne:
Pośrednictwo w kontaktach z lokalnymi
bankami (1 inst.)
Problemy związane z płynności odbiorców
Brak umiejętności zarządzania finansami
Opóżnienia płatności odbiorców
Szkolenia:
Na temat podstawowych zasad prowadzenia
działalności gospodarczej (10 inst.)
Dotyczące finansów (10 inst.)
Doradztwo:
Prowadzenie działalności gospodarczej (9 inst.)
Finanse (1 inst.)
Bariery finansowe (tabela 25) wiążą się z brakiem środków na funkcjonowanie i rozwój firmy.
W niektórych sytuacjach mogą doprowadzić do upadku przedsiębiorstwa.
Informacje o źródłach finansowania oraz doradztwo w zakresie możliwości pozyskania kapitału
są cenne dla rozwijających się przedsiębiorstw. Bezpośrednim rozwiązaniem problemu zdobycia
funduszy na innowacje jest w przypadku nowopowstałych przedsiębiorstw udzielanie pożyczek przez
jedną z instytucji.
Problemy dostępu do kapitału zewnętrznego, kredytów bankowych w szczególności wynikają
często z braku odpowiednio przygotowanych dokumentów. Oferta instytucji wspierających
przewiduje w związku z tym sporządzanie biznes planów oraz wniosków kredytowych. Jedna z
instytucji zajmuje się pośredniczeniem w kontaktach z lokalnymi bankami co znacznie upraszcza
formalną stronę pozyskania kredytów.
70
W ramach problemów związanych z płynnością finansową, instytucje oferują szkolenia
dotyczące zasad prowadzenia działalności gospodarczej w zakres których wchodzą elementy
finansów. Bardziej specjalistyczne programy oferują rozszerzony zakres zagadnień związanych z
finansami.
wynikających z polityki rządu
Bariery
Oferty pomocowe
Lobbing (2 inst.)
Zły stan finansów publicznych
Scentralizowana administracja
publiczna
Nadmierny fiskalizm
Bariery w ramach stosunku pracy
Największy wpływ na funkcjonowanie oraz rozwój przedsiębiorstw ma polityka rządowa
(tabela 26.). Spośród wszystkich instytucji wspierających sektor MŚP tylko dwie działają na rzecz
zniwelowania barier będących wynikiem działań rządu. Chodzi tutaj głównie o przeciwstawianie się
biurokracji administracji publicznej oraz nadmiernym obciążeniom podatkowym i rozwiązaniom
przewidzianym w ramach stosunku pracy - w szczególności.
Tabela27. - Oferty instytucji wspierających sektor MŚP w stosunku do barier
wynikających zatrudnienia
Bariery
Oferty pomocowe
Brak odpowiednio wykwalifikowanej Skolenia:
siły roboczej
Dotyczące nowoczesnych technologii (l inst.)
Specjalistyczne o charakterze technicznym (l inst.)
Brak motywacji do pracy u
pracownikow
Szkolenia:
dotyczące zarządzania firmą (10 inst.)
Doradztwo:
zarządzanie
Pozostałe bariery związane z brakiem kwalifikacji siły roboczej i brakiem motywacji
u pracowników (tabela 27) są wynikiem minionego systemu gospodarczego. Instytucje pomocowe są
w stanie zaoferować szkolenia dotyczące nowoczesnych technologii (- w celu automatyzacji
i ograniczenia liczby niezbędnych pracowników) oraz szkolenia techniczne dla pracowników (- w
celu podwyższenia ich kwalifikacji). Brak motywacji u pracowników jest wynikiem zarówno
przyzwyczajenia do rozwiązań z minionej epoki jak i braków w kwalifikacji menadżerów
odpowiedzialnych za zarządzanie. W tym wypadku instytucje proponują szkolenia oraz doradztwo
w zakresie zarządzania.
Jak wynika z porównania barier z ofertami, instytucje wspierające sektor oferują znaczną liczbę
rozwiązań wychodzących na przeciw ograniczeniom funkcjonowania i rozwoju małych i średnich
przedsiębiorstw. Ocena ich przydatności oraz skuteczności jest zupełnie innym zagadnieniem i ze
względu na rozległość tematu nie mieści się ramach niniejszej pracy. Należy jednak zaznaczyć że
większość z oferowanych usług ma charakter bardzo teoretyczny.
71
Przykładowo, sytuacja w której przedsiębiorcy pracującemu w swojej firmie, mającemu
kłopoty z dwoma zatrudnianymi pracownikami proponuje się uczestnictwo w szkoleniu z zarządzania
jest dalece oderwana od rzeczywistości.
Bardziej konkretne usługi w postaci np. doradztwa czy udzielania informacji są cenniejsze i
łatwiej dostępne szczególnie dla małych firm.
5.2. Wnioski końcowe
Oferta usług oferowanych przez instytucje pomocowe pokrywa się w znacznym stopniu
z potrzebami wynikającymi z barier funkcjonowania i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw.
Liczba firm korzystających z usług, w tym głównie doradztwa, jest bardzo niska i może
wskazywać na to, że aktualny popyt sektora MŚP na tego rodzaju usługi kształtowany jest w dużej
mierze nie przez rzeczywiste uświadomienie potrzeby, lecz wymuszony jest przez „naciski
zewnętrzne“ (por. Piasecki, Rogut: 1997, s. 125). Do nacisków tych zaliczyć można banki (w
przypadku stań o kredyt), urzędy skarbowe, inspektorat pracy itp. Innym powodem braku
zainteresowania usługami instytucji wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa jest brak wiedzy
oraz informacji o działalności i istnieniu instytucji wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa25
Należy zwrócić uwagę iż oferty instytucji pomocowych w większym stopniu są adresowane do
przedsiębiorstw średnich i małych, które są „zakorzenione" w realiach gospodarczych, niż do
przedsiębiorstw nowopowstałych. Większość instytucji oferuje działalność szkoleniowo informacyjną, przy czym połowa ofert informacyjnych dotyczy wymiany międzynarodowej.
Przedsiębiorcy dopiero rozpoczynający swoją działalność podobnie jak właściciele funkcjonujących
małych przedsiębiorstw, w których pracuje dwóch, trzech pracowników, nie są zainteresowani
teoretycznymi szkoleniami, czy handlem zagranicznym. Oczekują oni natomiast konkretnych
rozwiązań w postaci ułatwionego dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania, prostych porad z
zakresu marketingu i podstaw prawa26.
5.3. Rekomendacje
Dynamizowanie powstawania małych i średnich przedsiębiorstw oraz ich rozwój wymagają
zastosowania przez instytucje wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa, następujących
instrumentów i rozwiązań:
stworzenia łatwo dostępnego kredytu o relatywnie niewysokiej stopie procentowej
i wieloletnim okresie spłat;
angażowania w różnej postaci kapitałów zagranicznych w postaci joint venture,
przedsiębiorstw zagranicznych, kredytów dewizowych itp., intensyfikujących możliwości
rozwoju omawianych podmiotów i dokonywania w nich procesów innowacyjnych oraz
wprowadzania nowoczesnych technologii.
działań zmierzających do obniżenia obciążeń podatkowych oraz stworzenia ulg
podatkowych, neutralizujących obawy o efekty finansowe w początkowym okresie działania
firmy, umożliwiających szerokie samo finansowanie rozwoju, zwiększające zainteresowanie
postępem technicznym i tworzenie nowych miejsc pracy.
stworzenia systemu informacji i doradztwa techniczno-ekonomicznego, opartego na
zasadzie ograniczonej odpłatności, między innymi dla tworzących się firm oraz jednostek
powstałych na skutek przekształceń prywatyzacyjnych;
25
Podczas rozmów przeprowadzonych z pracownikami instytucji wspierających sektor MŚP, podkreślali oni
brak wiedzy na temat instytucji pomocowych i ich usług u przedsiębiorców.
26
Informacje zdobyte podczas rozmów z pracownikami instytucji pomocowych oraz przedsiębiorcami.
72
stworzenia różnorodnych form kształcenia kadr zatrudnianych w niewielkich
przedsiębiorstwach, ograniczające barierę kwalifikacji i umiejętności w zakresie szeroko
rozumianego zarządzania (por. Czternasty: 1994).
73
Bibliografia
Bibliografia
1. Amerykańska Agencja Rozwoju Międzynarodowego, 1995, Jak korzystać z amerykańskiej pomocy przewodnik dla polskich biznesmenów. Warszawa.
2. Banachowicz Ewa, 1995, Bariery wzrostu MŚP, Warszawa.
3. Bąk Mieczysław i Kulawczuk Przemysław, 1997, Deregulacja Systemu Podatkowego, Instytut Badań nad
Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym, Przedstawicielstwo Fundacji im. Friedricha Naumana w Polsce,
Warszawa.
4. Biuletyn informacyjny Polsko - Amerykańskiego Klubu Przedsiębiorczości, 1997.
5. Centrum Wspierania Biznasu, 1997, Sprawozdanie z działalności Centrum Wspierania Biznesu w okresie
l października 1995 -31 marca 1997, Kraków.
6. Czternasty Waldemar ,1994, Wspomaganie rozboju małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w okresie
transformacji ustrojowej. Gospodarcze problemy transformacji ustrojowej. Zeszyty naukowe AE Poznań, nr
222.
7. Frąckowiak W., 1991, Zanim zaczniesz własny biznes, Buisnessmen Magazine, nr 6.
8. Fundusz Współpracy, 1997, Sprawozdanie z działalności w roku 1996, Centrum Korespondencyjne Euro
Info.
9. Gajda J., 1980, Przedsiębiorczość i warunki jej rozwoju w gospodarce socjalistycznej, Ekonomista nr 3-4.
10. Gęsicka Grażyna, 1996, Instytucje Rozwoju Lokalnego, PIL, Katowice.
11. GUS, 1996, Rocznik statystyczny. Warszawa.
12. GUS, 1988, Warszawa.
13. GUS, 1996, Zmiany Strukturalne Grup Podmiotów Gospodarki Narodowej w i półroczu 1996r Warszawa.
14. Hubner Danuta, 1996, Małym jest trudniej. Gazeta Prawna, Nr 29.
15. Kelly, Pearce, Lawyer i inni, 1968, How to Organize and Operate a Small Business, New York.
16. Kommision der Europaischen Gemeinschaft, 1992, Gemeinschaftsrahmen fur staatliche Beihilfen an kleine
und mittelere Unternehmen, KMU - Definition, Brussel.
17. Krakowska Kongregacja Kupiecka, 1997, Sprawozdanie z działalności Rady i Zarządu Krakowskiej
Kongregacji Kupieckiej za okres od 14 listopada 1994 do 28 lutego 1997, Kraków.
18. Levitas Anthony, 1995, Lokalne fundusze gwarancyjne i wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw
w Polsce, Inicjatywy lokalne -polskie doświadczenia. Pil, Warszawa.
19. Ministerstwo Przemysłu i Handlu, 1995, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa w Gospodarce Narodowej,
Warszawa.
20. Ministerstwo Przemysłu i Handlu, 1996, Informacje statystyczne o sektorze małych i średnich
przedsiębiorstw. Warszawa.
21. Mroczek Ewa, 1995, Przesłanki sukcesu małych i średnich przedsiębiorstw prywatnych w Polsce. Wyniki
Badań. Przegląd Organizacji 11/95.
22. Nowa Europa, 1996.
23. Poznańska Krystyna, M. Schulte-Zurhausen, 1994, Kryteria klasyfikacji małych i średnich przedsiębiorstw.
Przegląd Organizacji, nr 11.
24. Piasecki Bogdan, Rogut Anna, 1997, Mocne i słabe strony małych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych
w Polsce w 1995 roku oraz rekomendacje do polityki. Raport Końcowy, Warszawa.
25. Sprawozdanie z działalności Fundacji Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego za rok 1996, 1997,
Kraków.
26. Srwasz Edward, 1996, Transfer technologii do małych przedsiębiorstw produkcyjnych. Biuletyn Polskiej
Fundacji MŚP, NR 4 r.
74
Bibliografia
27. Szromnik Andrzej, 1993, Rynki Europy Wschodniej w oczach niemieckich przedsiębiorców. Warszawa.
28. Tyć Waldemar, 1992, Istota MŚP i jego znaczenie w gospodarce lokalnej. Prace naukowe AE Wrocław
nr 644.
29. Wójcik B, 1992, Małe Jest ważne. Przegląd Organizacji, nr 10.
30. VRG STRATEGY, 1996, Raport o stanie inwestycji zagranicznych w województwie krakowskim.
31. Zarzycki Marek, 1995, Zjawisko sponsorowania w Polsce - Konkluzje z badań... Fundusz Współpracy,
PHARE Dialog Społeczny - NGOs.
32. Zdebski A., Deka M., Węgrzyn J., 1997, Izba Przemysłowo-Handlowa w Krakowie w latach 1992-1997,
Kraków.
75
Aneks
Aneks
Aneks l instytucje, które realizują i / lub wspierają działalność na rzecz MŚP w
Polsce
I. Urzędy Państwowe
1) Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej - odpowiedzialne jest za realizację polityki rynku pracy rozwój MŚP jako metoda walki z bezrobociem. Realizacja Projektu "Rozwój małej
przedsiębiorczości" TOR 10 Banku Światowego.
ul. Limanowskiego 23
02-943 Warszawa
tel. 42-05-36, 651-59-35 w.401
Obszar działalności:
w ramach TOR 10:
Ośrodki Wspierania Przedsiębiorczości (27) tworzone przy agencjach i fundacjach rozwoju,
korzystają z pomocy Funduszu Współpracy, USAID: usługi w dziedzinie marketingu,
finansów itp., udzielaj ą informacji nt. linii kredytowych, rynku, technologii;
Tworzenie inkubatorów przedsiębiorczości (30 wspierane również z innych źródeł);
Fundusz Rozwoju Przedsiębiorczości, udzielane są pożyczki na tworzenie małych
przedsiębiorstw.
Działalność szkoleniowa:
w ramach TOR 10:
Ośrodki Wspierania Przedsiębiorczości (27) szkolenia dla potencjalnych przedstawicieli
właścicieli małych firm, bezrobotnych
2) Ministerstwo Finansów - Bank Gospodarstwa Krajowego - ogólnopolski fundusz poręczeń dla
MŚP (zatrudnienie do 250 osób, obrót roczny do 200 min ECU) max 5 lat, udzielany przez 20
polskich banków (100 filii)
ul. Grzybowska 80/82
00-800 Warszawa
tel. 661-50-00
Uruchomiony Fundusz Poręczeń Kredytowych, udzielanie poręczeń dla MŚP
3) Ministerstwo Przemysłu i Handlu - ministerstwo odpowiedzialne jest za realizację polityki
rozwoju MŚP (Departament Strategii i Polityki Gospodarczej), nadzór i opieka nad projektami
wspierającymi rozwój MŚP - Phare (MŚP.RSP) oraz projektem doradczym Gemini.
W ramach programu “Polityka wobec MŚP” 25 min zł. na Fundusz Poręczeń
Kredytowych dla MŚP, Bank Gospodarstwa Krajowego,
Poręczenia
76
Aneks
4) Ministerstwo Przekształceń Własnościowych - program Wspomagania Inicjatyw
Prywatyzacyjnych, skierowany do państwowych MŚP, podlegających wojewodom (organy
założycielskie, rady pracownicze, dyrekcje), przeznaczonych do prywatyzacji, do czerwca 1995
uczestniczyło 198 przedsiębiorstw
ul. Krucza 36
00-522 Warszawa
tel. 21-03-51, 628-17-58
Analizy prawne, ekonomiczno-finansowe,
Granty finansowane ze środków PHARE i USAID,
Promocja regionów i przedsiębiorstw w kraju i zagranicą
Szkolenia w zakresie działalności w warunkach gospodarki rynkowej
5) Urzędy Wojewódzkie - regionalne organy administracji rządowej
Informacje o podmiotach gospodarczych, organizacjach i instytucjach dział ajqcych na rzecz
rozwoju MŚP;
Przygotowanie i realizacja strategii rozwoju regionalnego;
Współpraca z agencjami rozwoju regionalnego.
6) Siec Urzędów Pracy - sieć urzędów administracji specjalnej, podlegające wojewódzkim urzędom
pracy i Krajowemu Urzędowi Pracy, wydatkowanie środków Funduszu Pracy
Krajowy Urząd Pracy
ul.Tamka l
00-349 Warszawa
tel. 26-70-61, 26-70-68
Niskooprocentowane
kredyty
działalnośćgospodarczą
dla
bezrobotnych
zamierzających
Szkolenia dla bezrobotnych zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą
uruchomić
77
Aneks
II. Sieci wspierania biznesu
1) Agencje Rozwoju Regionalnego - agencje i fundacje utworzone przez wojewodów, Agencję
Rozwoju Przemysłu, samorządy lokalne; koło 50; większość zrzeszona w Stowarzyszeniu Agencji
i Fundacji Rozwoju Regionalnego; wiele agencji wspieranych jest przez Fundusz Współpracy
(tworzenie CWB, Lokalnych Agencji Rozwoju)
ul Polna 40
00-635 Warszawa
tel. 25-80-50, 25-64-96
Usługi doradcze dla przedsiębiorców,
Tworzenie i udostępnianie baz danych dostępnych dla przedsiębiorców,
Udzielanie pożyczek, wkładów kapitałowych, gwarancji,
Tworzenie inkubatorów przedsiębiorczości, promocja regionu, tworzenie planów rozwoju
regionu,
Szkolenia dla przedsiębiorców, bezrobotnych, w zakresie marketingu, finansów, prawa
gospodarczego, organizacji i zarządzania, biznes planów
2) Regionalne Izby Handlowe i Przemysłowe — regionalne ośrodki samorządu gospodarczego
(ok.60) -, realizuj ą misję stymulowania rozwoju regionalnego
Doradztwo eksportowe i zarządzanie,
Informacja gospodarcza
Promocja regionu i lokalnych firm, business lobbing
Szkolenia przedsiębiorców w zakresie marketingu, finansów, organizacji i zarządzania,
prawa gospodarczego
3) Fundusz Współpracy - Program Wspierania Rozwoju MŚP / Rozwoju Sektora Prywatnego Fundacja Fundusz Współpracy, utworzona w celu realizacji programów PHARE (Biuro ds. Integracji
Europejskiej), Program MŚP zakończony 31 grudnia 1995, współpraca z CWB kontynuowana
w ramach projektów realizowanych przez Polską Fundację Promocji i Rozwoju MŚP.
Program Centrów Wspierania Biznesu (33 ośrodki doradczo - szkoleniowe dla
przedsiębiorców, afiliowanych przy Izbach Gospodarczych, ARR, stowarzyszeniach
przedsiębiorców); CWB nie mają osobowości prawnej: Łódź (CWB,CI), Białystok, Chełm,
Częstochowa, Gdańsk (CWB,CI), Gdynia, Kartuzy, Stargard Gdański, Jelenia Góra, Gliwice, Kielce,
Konin, Kraków, Sanok, Lublin, Nowy Sącz, Olsztyn, Płock, Jarosław, Przemyśl, Radom, Leżajsk,
Mielec, Rzeszów, Lębork, Siedlce, Stalowa Wola, Toruń, Dzierżoniów, Świdnica, Wrocław, Zielona
Góra, Program Szkoleń 15 ośrodków: Suwałki 2, Opole, Białystok, Płock, Gdańsk 2, Olsztyn,
Rzeszów, Wroclaw, Ciechanów, Ostrzeszów, Warszawa, Częstochowa, Kraków,
78
Aneks
ul. Żurawia 4a
00-503 Warszawa
te l. 693-58-68, 693-58-27, 693-53-65
CWB:
Porady marketingowe, planowanie, badanie rynku, biznes plany, wnioski kredytowe,
Proste porady nie wymagające poglqbionej wiedzy o firmie, porady prawne,
Baza informacyjna: linie kredytowe, firm ubezpieczeniowe, ulgi i preferencje podatkowe,
bank ofert-kojarzenie partnerów,
Program Izb Regionalnych - wspieranie 12 izb przemysłowo - handlowych, zrzeszonych w
KIG: Suwałki, Białystok, Biała Podlaska, Nowy Sącz, Łódź, Leszno, Toruń, Kraków,
Katowice, Gorzów Wielkopolski, Koszalin, Rzeszów, Warszawa Ośrodek Doradztwa dla
Małych Przedsiębiorstw (KIG)
CWB:
Szkolenia dla MŚP w zakresie marketingu, finansów, zarządzania, szkolenia dla
rozpoczynających działalność gospodarczą,
Program Szkoleń:
Szkolenia dla przedsiębiorców i konsultantów, wsparcie szkół biznesu - programy
szkoleniowe, szkolenia dla przedsiębiorców i rozpoczynających działalność: Gdańsk 2,
Białystok l, Suwałki 2, Ciechanów l, Opole l, Płock l, Olsztyn l, Rzeszów 2, Wrocław l,
Ostrzeszów l, Warszawa l, Częstochowa l
4) Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości -stowarzyszenie
powołane w 1992r, celem którego jest propagowanie i wspieranie inkubatorów przedsiębiorczości,
współpraca z instytucjami rządowymi i donatorami (Bank Światowy, EC, działalność - USA, Niemcy,
Europa Środkowa i Wschodnia)
Centra Innowacji i Technologii 6; Gdańsk, Poznań, Płock, Warszawa, Kalisz, Kraków;
Inkubatory Przedsiębiorczości 17: Koszalin, Szczecin, Poznań, Toruń, Kalisz, Łódź, Ostrzeszów,
Świdnica, Żelów, Pionki, Ostrowiec Świętokrzyski, Katowice, Rybnik, Tomaszów Mazowiecki,
Jastrzębie Zdrój, Katowice, Mielec;
Ośrodki Wspierania Biznesu 22: Gdańsk, Stargard Gdański, Olsztyn, Suwałki, Białystok, Łomża,
Ciechanów, Toruń, Poznań, Płock, Siedlce, Łódź, Wieruszów, Wrocław, Dzierżoniów, Świdnica,
Kielce, Starachowice, Mielec, Jarosław, Rzeszów, Przemyśl;
ul. Polanka 3
61-131 Poznań
tel. 77-1 7-51, 77-18-31
79
Aneks
Doradztwo w zakresie zarządzania, marketingu, rachunkowości, handlu zagranicznego,
opracowanie biznes planów, strategii, analiz finansowych, prawo gospodarcze,
Informacje nt. form działania inkubatorów przedsiębiorczości, parków naukowych
i technologicznych, źródeł finansowania, marketingu, handlu zagranicznego, partnerów
zagranicznych (baza danych),
Kojarzenie partnerów, sprawdzanie wiarygodności, pomoc w tworzeniu inkubatorów,
Szkolenia dla organizatorów centrów innowacji, ~ marketing, analizy, podatki, prawo,
strategia, biznes plan.
III. Organizacje pozarządowe
l) Fundacja Ekonomiczna NSZZ „Solidarność” -fundacja wspierająca rozwój MŚP w zakresie
doradztwa, szkoleń, wydawnictw ekonomicznych, 23 biura regionalne w tym 5 ośrodków
doradczych: Białystok, Katowice, Piotrków Trybunalski, Rzeszów, Poznań
ul. Wały Piastowskie 24
80-855 Gdańsk
tel 31-40-51
Bezpłatne usługi konsultingowe,
Informacje o firmach, bank informacji gospodarczej,
Tworzenie inkubatorów przedsiębiorczości (projekt Banku Światowego TOR 10) kojarzenie
partnerów
Polsko - Amerykańskie Instytuty Malej Przedsiębiorczości 4 (Białystok, Rzeszów, Gdańsk,
Poznań) szkolenia i kursy dla przedsiębiorców i bezrobotnych, zarządzanie komputerowe.
2) Fundacja Inicjatyw Społeczno -Ekonomicznych: fundacja - wspieranie rozwoju MŚP, inicjatyw
- lokalnych. Agencje Inicjatyw Lokalnych (10); Łódź, Białystok, Chełm, Gdańsk, Kielce, Olsztyn,
Toruń, Wałbrzych, Radom, Warszawa;
Agencje stowarzyszone: ARR Biłgoraj, ARR Konin, Kraków, Fundacja Promocji i ROZWOJU
Gospodarczego. Regionu Krakowskiego, CWB Lublin, ARR Ares Suwałki, FISE Zamość, Fundacja
Rozwoju Gminy Żelów, Dom Inicjatyw Regionu Ostrołęki, Ostrołęcki Ruch Gospodarki
i Przedsiębiorczości.
ul. Jasna 22
05-054 Warszawa
tel 27-21-31, 27-67-21
80
Aneks
Pomoc doradcza dla przedsiębiorców,
Pomoc dla osób chcących założyć firmą (porady, pomoc w opracowaniu projektów),
Poszukiwanie partnerów,
Szkoły przedsiębiorczości.
Szkolenia i kursy - zakładanie i prowadzenie małych firm
3) Polsko - Amerykańska Fundacja Doradztwa dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw fundacja utworzona przez Krajową Izbę Gospodarczą oraz Scientex Corporation (Kongres USA)
ul. Tręhacka 4
00-074 Warszawa
tel. 26-35-52
Informacja i porady dla przedsiębiorstw rozpoczynających lub rozszerzających działalność
Ośrodki Doradztwa dla Małych Przedsiębiorstw (6: Warszawa, Łódź, Gdynia, BielskoBiała, Konin, Lublin): zarządzanie, finanse, handel zagraniczny, podatki, marketing,
rachunkowość,
Informacje nt. linii kredytowych, firm kapitałowych,
Promocja, poszukiwanie partnerów za granicznych,
Organizacja szkoleń przez Ośrodki Doradztwa dla Małych Przedsiębiorstw (prowadzenie
działalności gospodarczej),
4) Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej - fundacja - utworzona w celu wspierania
samorządności i MŚP
ul. Krzywickiego 9
02-078 Warszawa
tel. 25-25-47, 621-13-52
We współpracy z Polsko - Amerykańskim Funduszem Przedsiębiorczości prowadzenie sieci
11 Polsko- Amerykańskich Klubów Przedsiębiorczości (Szczecin, Olsztyn, Białystok,
Lublin, Kielce Wrocław, Częstochowa, Opole, Rzeszów, Kraków, Warszawa): informacja o
krajowych i zagranicznych kooperantach, targach, organizacja spotkań z urzędnikami,
bankami.
81
Aneks
Polsko - Amerykańskie Kluby Przedsiębiorczości: warsztaty szkoleniowe, dyskusje,
wymiana doświadczeń,
16 Regionalnych Ośrodków Szkoleniowych (prowadzenie działalności gospodarczej):
Białystok, Częstochowa, Gdańsk, Jelenia Góra, Katowice, Kielce, Kraków, Lublin, Łódź,
Olsztyn, Opole, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Warszawa, Wrocław - szkolenia w zakresie
polityki informacyjnej, finansów lokalnych, przekształceń własnościowych, zarządzanie,
rozwój przedsiębiorczości.
IV, Organizacje para rządowe
1) Agencja Rozwoju Przemysłu - fundacja Skarbu Państwa utworzona przez MPiH,
ul. Wspólna 4
00-930 Warszawa
tel. 661-81-11, 628-79-54
Wspieranie Agencji Rozwoju Regionalnego
2) Polska Agencja Rozwoju Regionalnego - państwowa agencja starzona w celu wspierania
regionów "zagrożonych" - realizacja STRUDER oraz Polsko- Szwajcarskiego Programu
Regionalnego;
5 ARR: ARR: Wałbrzych, Katowice, Rzeszów, Łódź, Suwałki
ul. Żurawia 4a
00-503 Warszawa
tel. 693-54-53, 693-54-06
Doradztwo dla rozpoczynających działalność gospodarczą,
Informacja gospodarcza dla przedsiębiorców,
Fundusz Dotacji dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw, dotacje dla nowopowstających
i istniejących firm (do 25 %) przedsięwzięcia,
Regionalne Fundusze Inwestycyjne - finansowanie kapitału dla firm istniejących,
Fundusz Poręczeń Kredytowych - pokrycie części ryzyka banku, finansowanie lokalnych
inwestycji infrastrukturalnych - Małe Projekty Infrastrukturalne.
Szkolenia dla bezrobotnych i przedsiębiorców,
Szkolenia satelitarne w zakresie ekonomii, finansów, informacji gospodarczej
3) Fundusz Współpracy - Fundacja Fundusz Współpracy, utworzona w celu realizacji programów
PHARE (Biuro ds. Integracji Europejskiej)
Program Inicjatyw Lokalnych nadzorowany przez - Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej, działa
od 1993r, 2 fazy realizacji: przygotowanie programów - rozwoju lokalnego, realizacja programów
lokalnych (80% budżetu)
82
Aneks
ul. Żurawia 4a
00-503 Warszawa
tel. 693-51-65, 693-58-19
Program Inicjatyw Lokalnych:
Usługi doradcze w ramach 9 lokalnych agencji rozwoju regionalnego: Biłgoraj, Działdowo,
Lubawka, Kutno, Nidzica, Starachowice, Ustrzycki Dolne, Wieko, Żelów,
Informacja gospodarcza poprzez lokalne agencje rozwoju,
Fundusze gwarancyjne, inkubatory przedsiębiorczości
Szkolenia dla przedsiębiorców i bezrobotnych
4) Fundusz Współpracy:
Euro - Info - centrum korespondencyjne w 6 ośrodkach: Warszawa, Rzeszów, Kraków, Kielce,
Gdańsk, Szczecin.
ul. Żurawia 6/12
00-503 Warszawa
tel. 625-75-79, 625-14-26
Euro - Info:
Informacja na temat formalno-prawnych uwarunkowań współpracy gospodarczej z
państwami UE Informacja o partnerach gospodarczych, wydarzeniach, targach, programach
pomocowych.
5) Polska Fundacja Promocji i Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorstw - fundacja założona
wl995r przez MPiH: inicjowanie i koordynacja działań wspierających rozwój MŚP oraz
stymulowanie przepływu informacji i komunikacji pomiędzy Rządem a środowiskiem
przedsiębiorców, m. in. 2 pilotażowe projekty Funduszy Poręczeń Wzajemnych; Dzierzgoń, Biłgoraj,
4 Ośrodki Wspierania Biznesu - projekt realizowany wspólnie z NARDA: Koszalin, Leszno,
Tarnobrzeg, Elbląg
ul. Wspólna 4
00-926 Warszawa
tel. 661-91-17, 661-17-18
83
Aneks
Usługi doradcze dla MŚP poprzez sieć Centrów Wspierania Biznesu oraz innych organizacji
działających na rzecz sektora MŚP, dofinansowanie działalności doradczej dla średnich
przedsiębiorstw,
Utworzenie Centrum Informacji .dla MŚP, którego celem jest ułatwienie dostępu do
informacji rynkowej, technologicznej, o źródłach finansowania, certyfikatach,
ułatwienie dostępu do finansowania tzn. dotacji i długoterminowych
niskooprocentowanych kredytów oraz innych mechanizmów i instrumentów finansowych,
projekt lokalnych funduszy poręczeń wzajemnych,
MŚP lobbing, ułatwienie dostępu do infrastruktury materialnej.
Organizacja i dofinansowanie szkoleń dla przedsiębiorców, konsultantów i MŚP.
6) Centrum Promocji Kobiet - szkolenia dla osób zaczynających działalność gospodarczą,
współpraca z organizacjami kobiecymi (non-profit) Belgii, Francji, Włoch i Grecji,
ul. Lwowska 17 m.
3 00-660 Warszawa
tel. 29-92-57
Płatne wielodniowe kursy dla kobiet, zarządzanie, księgowość, marketing, zakładanie firmy,
kojarzenie partnerów
V. Inne
l) Citizen’s Democracy Corps - program finansowany przez USAID, usługi doradcze dla MŚP,
wykonywane przez ochotników posiadających wiedzę i umiejętności w danej dziedzinie; wspieraj
ą rozwój szkol wyższych, stowarzyszeń; działalnością objęte są również Czechy, Bułgaria, Rumunia,
Rosja.
ul. Koszykowa 60/62 m. l O
00-667 Warszawa
tel. 29-42-94, 625-70-85
Działalność doradcza w dziedzinie marketingu, finansów, zarządzania, komputeryzacji,
ochotnicy pracują w firmie przez 6-8 miesięcy
Usługi informatyczne nt. źródeł finansowania, handlu zagranicznego, marketingu, partnerów
zagranicznych
Szkolenia obejmują zagadnienia marketingu rachunkowości, analizy finansowej, strategii,
biznes planu, zarządzania
84
Aneks
2) Międzynarodowa Pomoc Polskim Przedsiębiorstwom 3P/PBAS - organizacja stworzona
finansowana przez Międzynarodową Korporację Finansową EB OR, USAID oraz rządy Kanady,
Danii i innych krajów, zadaniem jest - przyspieszenie rozwoju MŚP w Polsce, 6 oddziałów.
Warszawa, Łódź, Gdynia, Katowice, Poznań, Wrocław.
A1. Niepodległości 186
00-608 Warszawa
tel. 25-97-81, 25-98-80
Pomoc doradcza świadczona jest przez polskich i zagranicznych konsultantów w dziedzinie finansów,
marketingu, zarządzania, transferu technologii, usługi są odpłatne, Tworzenie sieci współpracy
międzynarodowej.
Prowadzone są odpłatne szkolenia dla polskich konsultantów
3) Know - How Fund - Polsko-Brytyjski Program Rozwoju Przedsiębiorczości, realizowany we
współpracy z Lubelsko - Chełmską Fundacją Rozwoju, Fundacją ROZWOJU WOJ. Białostockiego;
realizuje program Regionalnych Centrów Zarządzania
Ambasada Brytyjska,
AL Róż l
00-566 Warszawa
tel. 628-10-01, 621-71-61
Lubelsko - Chełmska Fundacja Rozwoju
ul. Rynek 7
20-111 Lublin
tel. 73-63-55, 73-73-26
W ramach Programu Rozwoju Rynku - usługi konsultingowe w dziedzinie marketingu,
badanie rynku, pośredniczenie w kontaktach z przedsiębiorcami brytyjskimi,
Fundusz Gwarancyjny - do 70% wartości kredytu, dla firm zatrudniających 5-100 osób,
Fundusz Kapitałowy - kapitał inwestycyjny, udział zaangażowania kapitałowego nie może
przekroczyć 25% inwestycji,
Program Wspierania Rozwoju Przedsiębiorczości - budowanie potencjału agencji
wspierania przedsiębiorczości, tworzenie sieci inkubatorów przedsiębiorczości.
Program rozwoju Rynku - szkolenia dla przedsiębiorców, w ramach programu
Regionalnych Centrów Zarządzania prowadzona jest szkoła biznesu w Lublinie,
4) MENTOR - Sekcja Doradcza Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Małych i Średnich
Przedsiębiorstw, europejski program doradczy dla MŚP - konsultanci pracujący bezpośrednio
z przedsiębiorcami.
ul. Wspólna 4
00-926 Warszawa
tel. 661-91-17, 628-20-51 w 521
85
Aneks
Oferowane są usługi doradcze w dziedzinie zarządzania, finansów, planowania, realizowane
przez emerytowanych doradców zagranicznych,
5) USAID
PI. Powstańców Warszawy l pok. 243
00-958 Warszawa
tel. 26-91-92, 27-01-12
Poręczenia
6) MBA Enterprise Corps - program finansowany przez USAID, obejmuje usługi doradcze dla
MŚP, wykonywane przez ochotników i absolwentów amerykańskich szkół biznesu
Akademia Ekonomiczna w Krakowie
ul. Rakowicka 27
31-510 Kraków
tel. 16-74-82
Ochotnicy pracują przez rok lub dwa lata w polskich
7) International Executive Service Corps - wspieranie MŚP przez amerykańskich doradców
AI. Jerozolimskie 65/79 (LIM)
00-697 Warszawa
tel. 630-62-09, 630-61-21
Zarządzanie, doskonalenie systemu finansowego firmy, produkcji, marketingu;
8) Korpus Pokoju - organizacja koordynująca działalność wolontariuszy - między innymi dziedzinie
doradców rozwoju MŚP
ul. Bukowińska 24
02-703 Warszawa
tel. 43-50-11
Wolontariusze doradzają firmom i samorządom lokalnym
9) Kanady j sko - Polski Fundusz Przedsiębiorczości - fundacja kanadyjsko - polska
Pomoc dla firm indywidualnych w formie udzielanych kredytów, budżet pożyczkowy 20
mid $, obsługa przez Bank Handlowy
10) Coaching Programme - program uruchomiony przez KIG oraz Deutche Gesselschaft fuer
Technische Zusamenarbeit
86
Aneks
ul. Trębacka 4
00-074 Warszawa
tel. 26-02-21
Doradztwo dla polskich przedsiębiorców w 6 regionach: Koszalin, Suwałki, Białystok,
Warszawa Łódź, Zielona Góra, Jelenia Góra, Wrocław, Kraków, Katowice, wsparcia
uzyskało 181 firm, doradztwo dla przedsiębiorców do momentu uzyskania rentowności.
Szkolenia dla przedsiębiorców, doradców, pracowników Izb Gospodarczych,
11) EXPROM program realizowany przez KIG, dąży do zwiększenia wpływów dewizowych Polski
z eksportu poprzez pobudzenie i rozwój potencjału polskich firm, skierowany do firm prowadzących
działalność eksportową lub posiadających zdolność J ej podjęcia, program ogólnopolski, 4 Izby
regionalne: Kielce, Łódź, Suwałki, Gdynia
ul. Trębacka 4
00-074 Warszawa
teL 26-13-98, 26-02-21 w 390 - 395
Analizy SWAT, marketing, promocja, zarządzanie, produkcja
Badanie rynku, informacja o targach i partnerach zagranicznych
Promocja eksportu, testowanie wyrobów na rynkach zagranicznych
12) JOOP Joint Venture PHARE Programme realizowany przez JOPP Assistance Unit w celu
zakładania joint ventures w krajach Europy Środkowo - Wschodniej
European Commission, Directorate General XVIII,
Credit and Investment JOPP Assistance Unit
Mr Jean Marie Magnetic, Head of Unit
Luxembourg
tel. (0-352) 4301 6261, 46 70 96, 43 63 22, 46 70 97 (fax)
Pomoc doradcza obejmuje analizy SWOT, pokrywanie kosztów analizy w wysokości 50%
(do 75 tyś. ECU) w przypadku powodzenia 100%
Udzielanie bezprocentowych kredytów (do 150 tyś. ECU)
13) Linia kredytowa Banku Światowego "Rozwój Sektora Prywatnego" realizowana przez Polski
Bank Rozwoju, skierowana do MŚP, zatrudniających do 500 osób, z przewagą własności prywatnej
ul. Żurawia 47/49
00-680 Warszawa
tel. 630-04-02, 630-05-00
87
Aneks
Udzielane pożyczki w dowolnej walucie uznawanej przez B Ś, na okres do 7 lat, max dla
przedsięwzięcia 2 mln.$, dla przedsiębiorstwa 4 mln.$, udział do 80% na rozbudowę, do
50% dla firm powstających
14) UMBRELLA - program pomocy dla firm, instytucji i organizacji, realizowany wspólnie przez
Rząd Polski i UNDP, projekt realizuje wnioski o pomoc, której koszty nie przekraczają 10.000 $
ul. Krucza 38/42
00-926 Warszawa
tel. 628-36-24. 29-95-66
Doradztwo prowadzone przez konsultantów krajowych zagranicznych, wolontariuszy,
doskonalenie kadr, współpraca gospodarcza z zagranicą,
15) Eastern Europe Business Information Centers - finansowany przez Rząd USA, 3 biura
regionalne: Gdańsk, Poznań, Gliwice
Business Information Centre
ul. Jasna 24
00-054 Warszawa
tel. 27-90-44, 26-86-71
Oferuje pomoc w wyszukiwaniu partnerów do współpracy, inwestycji - firmy z USA i
Europy Srodkowo-Wschodniej
Kolportaż w USA biuletynu "Eastern Europe Looks for Partners"
Pośrednictwo między firmami
16) Fundusz Mikro - projekt USAID, obejmuje przedsiębiorstwa zatrudniające do 10 pracowników,
działalność prowadzona co najmniej od 3 miesięcy, 7 projektów pilotażowych: Gdynia, Piaseczno,
Gorlice, Toruń, Stargard, Kraków
ul. Poznańska 16,
00-680 Warszawa
tel. 622-26-35, 622-39-40
Udzielane pożyczki w wysokości do 5 tyś. PLN -pierwsza pożyczka, kolejne do 30 tyś. PLN, lokalni
przedstawiciele rekomenduj ą potencjalnych pożyczkobiorców
17) Bank Inicjatyw Społeczno -Ekonomicznych - bank założony przy udziale Caisse Centrale de
Credit Cooperatif- partner FISE
ul. Królewska 27
00-060 Warszawa
tel. 27-77-80, 27-78-24
Udzielanie kredytów inwestycyjnych poręczenia
Leasing maszyn i urządzeń
88
Aneks
18) CARESBAC - Polska - firma udzielająca wkładów kapitałowych (venture capital) stworzona
i finansowana przez CARESBAC (USA), Fundusz współpracy i USAID
ul. Marszałkowska 140
00-061 Warszawa
tel. 27-84-43, 27-58-04
Wkłady kapitałowe - od 50.000 USD do 400.000 USD, udział me mniejszy niż 25% i me większy niż
49% całego majątku, tylko istniejące już firmy (15-100 pracowników, obrót roczny 150.000 - 1,5 min.
USD, wartość majątku 50.000 - 500.000 USD)
19) Polsko - Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości - fundusz wspierany przez Rząd i Kongres
USA, kapitał założycielski 240 min. $, świadczy usługi doradcze dla MŚP oraz udziela kredyty
ul. Cypryjska 2a
02-761 Warszawa
teL 642-11-43, 642-11-43
Usługi doradcze w szerokim zakresie
We współpracy z Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej - sieć Polsko - Amerykańskich
Klubów Przedsiębiorczości: informacja o krajowych i zagranicznych kooperantach, targach,
organizacja spotkań z urzędnikami, bankami
Korporacja Finansowania Przedsiębiorczości udzielanie kredytów dla MŚP (do 500.000 $)
30% udziału własnego w przypadku firm nowopowstających, okienka pożyczkowe w 10
bankach, współpraca kapitałowa pożyczki na kapitał obrotowy
Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości - finansowanie szkoleń dla przedsiębiorców,
menadżerów
VI. Jednostki regionalne
1) Jednostki regionalne w formie agencji, stowarzyszeń, związków lokalnych i branżowych,
realizujących misję wspierania rozwoju lokalnego (ponad 60), tworzonych przez samorządy lokalne,
lokalne stowarzyszenia przedsiębiorców, grupy branżowe, związki pracodawców, producentów,
usługodawców
Pełnią funkcje doradcze dla lokalnych przedsiębiorców, grupowanych branżowo,
reprezentują interesy lokalnego biznesu, doradztwo w zakresie podstawowych kwestii
związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Seminaria, szkolenia dla zrzeszonych przedsiębiorców
2) Szkoły Biznesu 26: Białystok, Olsztyn, Toruń, Częstochowa, Elbląg, Gdańsk 2, Kraków 3, Lublin,
Nowy Sącz, Płock, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Tarnobrzeg, Warszawa 8, Wrocław
89
Aneks
Szkolenia dla przedsiębiorców, konsultantów w zakresie marketingu, finansów, podatki,
prawo gospodarcze, organizacja i zarządzanie, tworzenie biznes planu
3) Jednostki szkoleniowo - doradcze komercyjne spółki z o. o., biura szkoleniowo -konsultacyjne,
stowarzyszenia, fundacje (ponad 70)
Doradztwo gospodarcze
Szkolenia w zakresie podstawowych dziedzin związanych z prowadzeniem działalności
gospodarczej
VII. Organizacje Przedsiębiorców
1) Krajowa Izba Gospodarcza - samorząd gospodarczy zrzesza ok. 5 00.000 przedsiębiorców, ok.
100 izb regionalnych, reprezentacja wobec władz, kontrakty międzynarodowe, targi.
ul. Trębacka 4
00-074 Warszawa
tel. 26-02-21, 27-46-73
Wywiadownia gospodarcza
Poręczenia
Lobbying
szkolenia dla przedsiębiorców
2) Polska Federacja Niezależnych Przedsiębiorców - stowarzyszenie przedsiębiorców,
reprezentacja wobec władz, zbieranie sugestii i opinii na temat zmian prawnych, rozwój współpracy
miedzy przedsiębiorcami
ul. Koszykowa 79
02-008 Warszawa
tel. 660-70-10, 660-70-11
Biuletyn - informacje o funkcjonowaniu MŚP w Polsce, kredytach pomocy zagranicznej,
cłach, podatkach, stanowisku władz, analizy prawne
MŚP lobbying
90
Aneks
Warsztaty szkoleniowe
3) Konfederacja Przedsiębiorców, Handlowców i Producentów Rolnych
ul. Gołębiowskiego 5
01-504 Warszawa
tel. 3929-40-98
Lobbying
4) Izba Rzemieślnicza i Małej Przedsiębiorczości - ośrodek samorządu gospodarczego,
reprezentacja interesów rzemieślników
ul. Smocza 2 7
01-048 Warszawa
tel. 38-22-11, 38-35-53
Informacja gospodarcza, doradztwo eksportowe, zarządzanie, poręczenia
MŚP lobbying
Szkolenia dla przedsiębiorców
5) Konfederacja Pracodawców Polskich - organizacja przedsiębiorców
ul. Krucza 36,Warszawa
tel. 628-09-61
Lobbying
6) Business Centre Club - organizacja przedsiębiorców
PI. Żelaznej Bramy 3
00-136 Warszawa
tel. 625 30-37
Lobbying
91
Aneks
Aneks 2 instytucje wspierające rozwój small businessu w województwie Krakowskim
1. Izba Przemysłowo Handlowa
ul. Floriańska 3
31-019 Kraków
tel. 228-907
ul. Szlak 73a
31-153 Kraków
tel. 341-670, 335-154, 339-800, 341-670
ul. Szlak 73a
31-153 Kraków
tel. 341-670
4. Fundacja „Progresss and Business“
ul. Floriańska 31
Kraków
tel. 217-154, 217-011
ul. Mrozowa 2 O a
Kraków
tel. 441-457
6. Ośrodek Wspierania Przedsiębiorczości
przy Fundacji Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego
ul. Mrozowa 20a
Kraków
tel. 216-109
7. Agencja Rozwoju Regionu Krakowskiego S.A.
ul. Kordylewskiego 11
31-547 Kraków
tel. 114-603
8. Centrum Wspierania Biznesu przy Agencji Rozwoju Regionu Krakowskiego S.A.
ul. Kordylewskiego 11
31-547 Kraków
tel. 112-022
9. Izba Rzemieślnicza
ul. Św. Anny 9
Kraków
tel. 224-133. 220-595
92
10. Polsko Niemieckie Centrum Szkolenia Izby Rzemieślniczej w Krakowie
A1. Mickiewicza 5
31-120 Kraków
tel. 215-251, 332-110
ul. Garbarska 14
Kraków
tel. 212-442, 222-326, 212-568
12. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddz. Wojew. w Krakowie
zmiana adresu
13. Polskie Stowarzyszenie Chrześcijańskich Przedsiębiorców
ul. Bociana 6
31-23 J Kraków
tel. 137-450
14. Towarzystwo Polsko - Słowackie
ul. Narzymskiego 26/4
31 463 Kraków
tel. 119-698
15. Krakowska Izba Turystyki
ul. Karmelicka 32
31-128 Kraków
tel. 345-996
16. Junior Chamber Kraków
ul. Floriańska 3 (przy IPH)
31-019 Kraków
tel. 221-374
ul. Miodowa 26
31-055 Kraków tel. 220-066
18. Adept S.A.
ul. Rakowicka 27
31-510 Kraków
tel. 167-640, 167-641, 167-642,167-644
19. Instytut Prawa Spółek i Inwestycji Zagranicznych Sp. z o.o.
ul. Stachowicza 5
30-103 Kraków
tel. 226-569, 231-886
20. Firma Doradcze - Usługowa „Agrolines"
ul. Racławicka 56
30-017 Kraków
tel. 340-195
Aneks
93
Aneks
21. Fundacja Francusko - Polski Instytut Zarządzania Przemysłowego, Delegatura Euro - Est
Conseił
Plac Na Stawach 1
30 107 Kraków
tel. 223 194
22. Krakowskie Towarzystwo Przemysłowe
ul. Słowackiego 64
Kraków
23. Embassy of the USA
Foreign Commercial Service Central and Eastern Europe Business Information Center
ul. Stolarska 9
31-043 Kraków
tel. 214-909
24. Free Enterprise Transition Centre FETC
ul. Straszewskiego 25/6
31 113 Kraków
tel. 226-012
25. Szkoła przedsiębiorczości i Zarządzania Akademii Ekonomicznej w Krakowie
ul. Rakowicka 27
31 510 Kraków
tel. 210-670
ul. Sw. Jana 13/21 a
31 017 Kraków
tel. 223-468
ul. Bandkiego 5/7
30 129 Kraków
tel. 378-322
28. „City Prof
Rynek Główny 6
31 028 Kraków
tel. 216-248
29. Energoprzem Holding S.A.
ul. Rzemieślnicza 1
30 403 Kraków
tel. 672-249
30. Delegatura Euro - Conseił
Plac na Stawach 1
30 107 Kraków
tel. 223-194
31. Regionalne Towarzystwo Gospodarcze
32 087 Zielonki 250
tel. 334-307
94
Aneks
Aneks 3 programy wspierające sektor MŚP
CAN
Kanadyjsko - Polski Fundusz Przedsiębiorczości
Organizacja zgłaszająca program: Fundacja Kanadyjsko Polska
Cel: Wspieranie MŚP
DZIEDZINY DZIAŁALNOŚCI
AKTYWNOŚĆ PROGRAMU
Grupa celowa
indywidualne firmy
Zasięg terytorialny
cały kraj
Budżet
32 mid. USD
Pożyczki
udzielanie kredytów dla firm (Bank Handlowy) - 20 mid.
USD
CH
Polsko szwajcarski Program Rozwoju Regionalnego
Organizacja zgłaszająca program: Rząd Szwajcarii / PARR
Cel: rozwój wybranych regionów
Gmpa celowa
społeczności lokalne / MŚP
D
Coaching Programme
Organizacja zgłaszająca program: Deutsche Gesellschaft fuer Technische
Zusammenarbeit / KIG
Cel: doradztwo dla polskich przedsiębiorstw, szkolenie konsultantów
Gmpa celowa
MŚP, polscy konsultanci
Koszalin, Suwałki, Białystok, Warszawa, Łódź, Zielona
Budżet
9,5 min DM
Dane statystyczne
181 firm uzyskało wsparcie
Szkolenia
dla przedsiębiorców, pracowników Izb Gospodarczych
Doradztwo
dla przedsiębiorców, bezpłatna pomoc do momentu
uzyskania rentowności
95
Aneks
EU
CARESBACK - POLSKA
Organizacja zgłaszająca program: Fundusz współpracy (Phare)
Cel: inwestycje kapitałowe dla egzystujących MŚP
Gmpa celowa
istniejące MŚP
Venture kapitał
suma zaangażowania USD 50.000 - 400.000, górny
poziom udziału w kapitale firmy 25 - 49%
Euro Info
Cel: Centrum korespondencyjne - informacja na temat formalno prawnych uwarunkowań
współpracy gospodarczej z państwami UE, informacja o partnerach gospodarczych,
wydarzeniach, targach i programach.
Gmpa celowa
MŚP
Centrum w Warszawie - oddziały Krakowie, Rzeszowie,
Kielcach, Gdańsku i Szczecinie
Informacja
na temat formalno prawnych uwarunkowań współpracy
gospodarczej z państwami UE, informacja o partnerach
gospodarczych, wydarzeniach, targach i programach.
EXPROM
Organizacja zgłaszająca program: Program Phare realizowany przez Krajową Izbę Gospod.
Cel: Zwiększenie wpływów dewizowych Polski z eksportu poprzez pobudzanie i rozwój
potencjału eksportowego polskich przedsiębiorców.
Gmpa celowa
indywidualne przedsiębiorstwa prowadzące działalność
eksportową bądź posiadające zdolność jej podjęcia
ogólnopolski
Szkolenia
dla przedsiębiorców
Doradztwo
analiza SWOT, marketing, promocja, zarządzanie, produkcja
Informacja
badanie rynku, informacje o targach i partnerach zgranicznych
Inna działalność
promocja eksportu, testowanie wyrobów na rynkach zagranicz.
96
Aneks
Join Venture Phare Program (JOPP)
Organizacja zgłaszająca program: JOPP Assistance Unit
Cel: zakładanie joint ventures w krajach Europy Środkowo - Wschodniej
Grupa celowa
firmy z krajów Unii Europejskiej (MŚP) zainteresowane
tworzeniem joint ventures z przedsiębiorstwami krajów
Europy Środkowo - Wschodniej
Europa
Pożyczki
kredyty bezprocentowe (do 150 tyś. ECU)
Venture kapitał
cel podstawowy
Doradztwo
pokrycie kosztów SWOT (50% - do 75 tyś. ECU, w razie
sukcesu 100%)
Lokalne Fundusze Poręczeń Wzajemnych
Organizacja zgłaszająca program: Fundusz współpracy (Phare - MŚP / RSP)
Cel: Gwarancje kredytowe dla MŚP
Grupa celowa
MŚP
pilotaż - Dzierzgoń, Biłgoraj
Gwarancje kredytowe
lokalne fundusze poręczeniowe - faza pilotażowa
Program Centrów Wspierania Biznesu
Organizacja zgłaszająca program: Fundusz współpracy (Phare - MŚP / RSP
Cel: Wspomaganie CWB dostarczających dotowane usługi konsultacyjne, informacyjne
i szkoleniowe dla MŚP
Grupa celowa
MŚP - 30% bardzo małe, 6% firmy powyżej 50 pracowników,
37% firmy produkcyjne
sieć 30 centrów zlokalizowanych w różnych regionach kraju
Budżet
46% udziału w programach wspierających MŚP i rozwój
sektora prywatnego
Dane statystyczne
30 Centrów od 1991, 11.877 klientów, 17.828 usług
Doradztwo
więcej niż połowa usług to usługi doradcze z zakresu
marketingu, zarządzania, źródeł finansowania, sporządzania
biznes planu
Informacja
20% usług -informacje prawne, finansowe, doradcze
97
Aneks
Program Inicjatyw Lokalnych
Cel: Wsparcie lokalnych inicjatyw społeczno - ekonomicznych
Gmpa celowa
społeczności lokalne, MŚP
Biłgoraj, Działdowo, Lubawka, Kutno, Nidzica,
Starachowice, Ustrzyki Dolne, Wieko, Zelów
Pożyczki
kredyty dla MŚP
Inkubatory przedsiębiorczości
wspieranie inkubatorów przedsiębiorczości
Szkolenia
szkolenia dla bezrobotnych i przedsiębiorców
Doradztwo
doradztwo dla MŚP - wspierane przez Program agencje
rozwoju
Inna działalność
promocja regionu - agencje rozwoju lokalnego
Program Rozwoju Izb Gospodarczych
Organizacja zgłaszająca program: Fundusz współpracy (Phare MŚP / RSP) we współpracy
z KIG
Cel: Wspieranie KIG, wspomaganie Izb Regionalnych reprezentujących przedsiębiorstwa
Grupa celowa
KIG, Izby Regionalne
KIG i 12 Izb Regionalnych
Budżet
792.000 ECU
Informacja
tworzenie Ogólnopolskiej Sieci Informacji Gospodarczej,
firmy, targi
Program szkoleń FW
Organizacja zgłaszająca program: Cooperation Fund (Programy wspierania MŚP / RSP)
Cel: Zwiększenie konkurencyjności MŚP
Gmpa celowa
MŚP - poprzez instytucje szkoleniowe, doradcy, konsultanci i
szkoleniowcy
ogólnopolski
Budżet
20% środków programów MŚP i RSP
Szkolenia
„Kursy dla MŚP" - wspieranie szkół zarządzania i innych
instytucji szkoleniowych, „Kursy dla doradców", „Kursy dla
szkoleniowców", „Kursy dla polskich konsultantów" (przy
udziale MPPP), szkolenia dla personelu CWB
98
Aneks
STRUDER
Organizacja zgłaszająca program: PARR oraz wybrane Agencje Rozwoju Regionalnego
Cel: Wsparcie wybranych województw
Grupa celowa
MŚP, bezrobotni, samorządy lokalne
województwa: wałbrzyskie, katowickie, rzeszowskie,
ludzkie, suwalskie, olsztyńskie
Budżet
76,7 min ECU
Dane statystyczne
dofinansowano 372 inwestycje, powstało 4 tyś. nowych
miejsc pracy, wartość inwestycji MŚP - 45 min ECU
Granty
Fundusz Dotacji - udzielanie pomocy projektom
inwestycyjnym (bezzwrotna dotacja stanowiąca 25%
wartości zakupu środków trwałych)
Venture kapitał
Regionalne fundusze Inwestycyjne - utworzenie dwóch
regionalnych spółek z o. o. w Łodzi i Katowicach
Gwarancje kredytowe
Fundusz Gwrancyjny obsługiwany przez PBR (początek
wrzesień 19 95 r.)
Szkolenia
projekt szkoleń satelitarnych, szkolenia w wałbrzyskim
Doradztwo
ARR - szkolenia dla przedsiębiorców
Inna działalność
Małe Projekty Infrastrukturalne - rozwój infrastruktury
lokalnej (71 inwestycji)
GB
JCAP
Organizacja zgłaszająca program: Brytyjski Fundusz Know - How, British Council
Cel: Szkolenia dla przedsiębiorców
Grupa celowa
MŚP
ogólnopolski
Szkolenia
szkolenia w Wielkiej Brytanii - kursy i praktyki
99
Aneks
Regionalne Ośrodki Zarządzania
Organizacja zgłaszająca program: Brytyjski Fundusz Know – How
Cel: Program Edukacyjny - kursy dla przedsiębiorców - kształcenie meneżerów
Grupa celowa
młodzież, przedsiębiorcy
Gdańsk, Poznań, Łódź, Lublin
Szkolenia
kursy zarządzania - krótkoterminowe i studia
podyplomowe
Polsko - Brytyjski Program Rozwoju Przedsiębiorczości
Organizacja zgłaszająca program: Brytyjski Fundusz Know - How, Lubelsko - Hełmska
Fundacja Rozwoju, Białystok
Cel: Wzmocnienie infrastruktury wspierającej MŚP, nowe instrumenty finansowe
Gmpa celowa
MŚP
województwa: lubelskie, chełmskie, białostockie
Budżet
12,7 min GBP
Venture kapitał
Fundusz Inwestycji Kapitałowych (udział do 25%
inwestycji, czteroletni okres wykupu)
Gwarancje kredytowe
Fundusz Poręczeń Kredytowych (firmy 5-100
pracowników, gwarancja do 70% wartości kredytu)
Program Rozwoju Przedsiębiorczości - inkubatory
(pomieszczenia, sprzęt, kredyty, doradztwo)
Doradztwo
Program Rozwoju Rynku - podniesienie konkurencyjności
dzięki doradztwu: marketing, badanie rynku, program
kontraktów handlowych brytyjskimi MŚP
Informacja
informacja o partnerach zagranicznych i krajowych
Inna działalność
w ramach Programu Rozwoju Rynku - program
kontaktów handlowych z Wielką Brytanią
100
Aneks
PL
Agencja Inicjatyw Lokalnych
Organizacja zgłaszająca program: FISE
Cel: Promocja przedsiębiorczości, wspieranie inicjatyw lokalnych
Grupa celowa
indywidualne firmy, organizacje pozarządowe
14 jednostek terenowych - Wałbrzych, Kielce, Radom,
Łódź, Warszawa, Chełm, Białystok, Olsztyn, Toruń,
Gdańsk
Szkolenia
szkolenia w dziedzinie zakładania i prowadzenia małych
firm
Doradztwo
porady, konsultacje dla osób chcących założyć firmę i dla
oprzedsiębiorców
Aktywne formy walki z bezrobociem - pożyczki
Organizacja zgłaszająca program: Krajowy Urząd Pracy - rejonowe urzędy pracy
Cel: Przeciwdziałanie bezrobociu - promocja i wspieranie rozwoju przedsiębiorczości
Gmpa celowa
bezrobotni zamierzający rozpocząć działalność
gospodarczą
ogólnopolski
Szkolenia
organizacja szkoleń dla bezrobotnych zamierzających
rozpocząć działalność gospodarczą
Fundusz Poręczeń Kredytowych
Organizacja zgłaszająca program: Ministerstwo Finansów - Bank Gospodarstwa Krajowego
Cel: Udzielanie Poręczeń dla MŚP
Grupa celowa
MŚP (zatrudnienie do 250 osób, obrót roczny do 20 min
ECU)
ogólnopolski
Budżet
25 min PLN
Gwarancje kredytowe
max 5 lat - około 20 polskich banków (100 filii)
101
Aneks
PL/EU
Wspomaganie inicjatyw Prywatyzacyjnych (WIP)
Organizacja zgłaszająca program: Ministerstwo Przekształceń Własnościowych
Cel: Prywatyzacja małych i średnich przedsiębiorstw państwowych
Gmpa celowa
państwowe MŚP podlegające wojewodom - organy
założycielskie, rady pracownicze, dyrekcje
ogólnopolski
Dane statystyczne
do czerwca 1995r. uczestniczyło 198 przedsiębiorstw
Szkolenia
organizacja szkoleń - działalność w warunkach
gospodarki rynkowej
Doradztwo
analizy prawne, ekonomiczne, finansowe
Promocja
promocja regionów i przedsiębiorstw w kraju i zagranicą
UN
Linia kredytowa Banku Światowego - "Rozwój sektora Prywatnego"
Organizacja zgłaszająca program: PBR
Cel: Kredytowanie MŚP
Gmpa celowa
MŚP do 500 pracowników, z przewagą własności
prywatnej
ogólnopolski
Budżet
56 min USD
Pożyczki
w dowolne walucie uznawnej przez Bank Światowy, na
okres do 7 lat, max dla przedsięwzięcia - 2 min USD, max
dla przedsiębiorstwa - 4 min USD, udział do 80% na
rozbudowę, do 50% dla nowopowstających
102
Aneks
TOR 10
Organizacja zgłaszająca program: Projekt Banku Światowego oraz MPiPS, współpraca
Fundacją Gospodarczą „Solidarności"
Cel: Przeciwdziałanie bezrobociu poprzez rozwój małej przedsiębiorczości
Grupa celowa
bezrobotni i potencjalni bezrobotni (regiony zagrożone)
ogólnopolski
Budżet
100 min USD
Pożyczki
fundusze pożyczkowe dla bezrobotnych i zwolnionych
z pracy -do 5 tyś. USD
30 inkubatorów przedsiębiorczości
Szkolenia
Ośrodki Wspierania Przedsiębiorczości (27) - szkolenia
Doradztwo
Ośrodki Wspierania Przedsiębiorczości (27) - doradztwo
UMBRELLA
Organizacja zgłaszająca program: UNDP
Cel: Programy pomocy dla firm, instytucji i organizacji realizowany wspólnie przez
Rząd Polski i UNDP
Grupa celowa
firmy, instytucje i organizacje
ogólnopolski
Budżet
projekt realizuje wnioski o pomoc, której koszty nie
przekraczają 15.000 USD
Doradztwo
konsultanci krajowi, zagraniczni i woluntariusze doskonalenie kadr, współpraca gospodarcza z zagranicą
103
Aneks
USA
Eastern Europe Business Information Centers
Organizacja zgłaszająca program: Rząd USA
Cel: Pomoc w wyszukiwaniu partnerów do współpracy, inwestycji - firmy z USA i
Europy Środkowo - Wschodniej
Gmpa celowa
MŚP
ogólnopolski - 3 biura regionalne
Informacja
biuletyn kolportowany w USA „Eastern Europe Looks fo
Partners"
Inna działalność
pośrednictwo między firmami
Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości
Organizacja zgłaszająca program: fundacja założona przez Polsko - Amerykański
Fundusz Przedsiębiorczości
Cel: Dotowanie inicjatyw szkoleniowych dla przedsiębiorców
Gmpa celowa
MŚP
ogólnopolski - siedziba w Łodzi
Szkolenia
finansowanie inicjatyw szkoleniowych dla
przedsiębiorców i menedżerów
Fundusz Mikro
Organizacja zgłaszająca program: Projekt USAID
Gmpa celowa
przedsiębiorstwa zatrudniające do 10 pracowników,
działalność od co najmniej 3 miesięcy
7 projektów pilotażowych -Gdynia, Piaseczno, Gorlice,
Toruń, Stargard, Kraków
Budżet
docelowo 20 min USD
Pożyczki
lokalni przedstawiciele rekomendują potencjalnych
pożyczkobiorców - pierwsza pożyczka do 5 tyś. PLN,
kolejne do 30 tyś. PLN, 36% rocznego oprocentowania
104
Aneks
GEMINI
Organizacja zgłaszająca program: Projekt USA
Cel: Wsparcie dla MPiH w kreowaniu polityki wobec MŚP
Grupa celowa
MPiH
ogólnopolski
Doradztwo
doradztwo dla urzędników odpowiednich departamentów
MPiH
Inna działalność
studia i analizy, publikacje
Korporacja Finansowania Przedsiębiorczości
Organizacja zgłaszająca program: Filia Polsko - Amerykańskiego Funduszu
Przedsiębiorczości
Gmpa celowa
prywatne podmioty gospodarcze różnych branż
ogólnopolski
Dane statystyczne
52% usługi, 24 produkcja, 3.400 pożyczek (90 min USD),
98% udanych przedsięwzięć
Pożyczki
kredyty - zakupy inwestycyjne (maszyny, urządzenia,
lokale), kredyty obrotowe - pożyczki do 500 tyś. USD,
oprocentowanie 11 - 16%, współpraca kapitałowa
Inna działalność
pożyczki na kapitał obrotowy, kredyty odnawialne
Międzynarodowa Pomoc Polskim Przedsiębiorcom (PBAS / 3p)
Organizacja zgłaszająca program: Organizacja stworzona
Korporację Finansową, EBOR, oraz inne instytucje i rządy państw
przez
Międzynarodową
Cel: Konsultacje i wsparcie dla przedsiębiorstw średniej wielkości
Gmpa celowa
firmy o kapitale do l min USD, 50 - 1000 zatrudnionych
ogólnopolski
Budżet
założycielski - 25 min USD
Szkolenia
szkolenia dla polskich kansultantów
Doradztwo
doradztwo finansowe, marketing, technologia
Inna działalność
poszukiwanie partnerów zagranicznych - rynków zbytu,
ułatwienie dostępu do nowych technologii
105
Aneks
Polsko - Amerykańskie Kluby Przedsiębiorczości
Organizacja zgłaszająca program: Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej
Cel: Pomoc w rozwoju MŚP na szczeblu lokalnym
Gmpa celowa
prywatni przedsiębiorcy
10 klubów na terenie Polski
Budżet
wsparcie Enterprise Assist. Corpor. - 443.000 USD
Dane statystyczne
700 przedsiębiorstw, 6.000 uczestników
Szkolenia
szkolenia dla przedsiębiorców, spotkania i dyskusje
w klubach
Doradztwo
doradztwo dla MŚP
Informacja
informacja o partnerach zagranicznych
Inna działalność
ułatwianie kontaktów z partnerami
Polsko - Amerykańskie Instytuty Przedsiębiorczości
Organizacja zgłaszająca program: Fundacja Gospodarcza NSZZ „Solidarność" wsparcie USAID
Cel: Promocja przedsiębiorczości
Gmpa celowa
MŚP
4 ośrodki (Białystok, Poznań, Gdańsk, Rzeszów)
Szkolenia
kursy przdsiębiorczości, finansów, zarządzania,
marketingu, planowania strategicznego
Polsko - Amerykańskie Ośrodki Doradztwa dla Małych Przedsiębiorstw
Organizacja zgłaszająca program: Rząd USA / KIG
Cel: Doradztwo dla małych przedsiębiorstw
Grupa celowa
MŚP
ośrodki regionalne - Warszawa, Gdynia, Bielsko - Biała,
Lublin
Szkolenia
szkolenia dla potencjalnych i działających
przedsiębiorców
Doradztwo
doradztwo w zakresie: zarządzania, finansów,
rachunkowości, marketingu, handlu zagranicznego
Informacja
dostęp do baz danych - informacja gospodarcza, źródła

Analiza i ocena ofert instytucji wspierających małe i średnie

Transkrypt

Podobne dokumenty

Opis projektu - Mapa Dotacji

Internacjonalizacja MŚP - Polska:kujawsko

Zaproszenie

VI Europejski Kongres MŚP 10-12 października 2016

Ogłoszenie o naborze zgłoszeń kandydatów do wynajmu

Lubuskie warte biznesu

Projekt COMPETE IN - GAPR 847,6kB

Załącznik nr 1 do Regulaminu

Rola wiedzy i innowacji w rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw

polskie mosty technologiczne (po ir)