Błędy w akomodacji językowej jako środek humorystyczny

Błędy w akomodacji językowej jako środek
humorystyczny
„ja pierdzielę, ksiądz” (rejestr potoczny, wulgarny)
„tarabanić na szóste piętro?” (nieodpowiedni rejestr)
„[domofon] z pierwszym lutego odmówił posługi” (zły rejestr
Sebastian Domagała ILS Uniwersytet Warszawski, Koło Naukowe
(styl quasi-kościelny): nieodpowiedni punkt odniesienia)
Socjolingwistów
• [żona do męża] „teraz to ciebie już zupełnie powaliło, baranie
Na podstawie skeczu „Ksiądz” Kabaretu Moralnego Niepokoju.
jeden” (błąd w dyskursie)
WYMOWA
• [żona do męża] „zaprawdę mówię ci, Sławomirze, jesteś
• „ale dlaczegóż? [odpowiedź:] poniewóż...” (wymowa; quasigodzien” (archaisation, quasi-quotations from the Bible,
archaizm poprzez analogię do dlaczegóż)
biblical style → wrong register)
SŁOWNICTWO
• „ile waży ta figura? 60 kg? [śmiech] 60 kg?! Aleś umoczył!”
• „nawet w dzieciństwie byłem ministrem” (błąd leksykalny)
(błąd dyskursu: nieodpowiedni w obecności księdza)
• „ksiądzu? Drogi książu? Księciu?” (błędy morofologiczne)
DYSKURS:
SKRYPT
SYTUACYJNY
• ksiądz: jak się wam żyje? Kochacie się? Żona: [Długotrwały
• [mąż do księdza] „baby trzeba trzymać krótko, no nie?”
śmiech] jak nas tam czasem najdzie ochota... (błąd
(dyskurs: na poziomie kodu kulturowego; zwyczajna męska
semantyczny; polisemia)
pogadawędka versus relacja ksiądz-parafianin)
• „niestetyż, nie mogę dźwigać, gdyż posiadam chory
• [mąż do księdza] „ale że Dudka nie wzięli na Mundial”
kręgosłup” (niepoprawnie użyte słowo)
(nieodpowiedni temat na wizytę duszpasterską)
SKŁADNIA
• „a jak się tak ksiądz przeleci z tacą, to ile ksiądz zbierze?”
• „niestetyż, nie mogę dźwigać, gdyż posiadam chory kręgosłup”
(dyskurs: nieodpowiedni temat; rejestr kolokwialny)
(błąd składni)
• „otóż i woda święcona! Do dna!”
• „ileż na ten czas obrazów było tutaj ich” (błędna składnia, zaimek
• ksiądz: „pokój z wami”, mąż „a przedpokój z wami” (błąd w
redundantny)
dyskursie)
• „na ten czas onegdaj, jesteśmy tudzież, z małżonkiem mym
PRZESKOK KODOWY
Sławomirem, a i owszem [śmiech], ogromnie radzi z wizyty, drogi
• „ksiądz Może łatwiej będzie „ojcze”? mąż: o, fajnie, że tata
ksiądzu” (niepoprawne, archaiczne spójniki)
wpadł” (przeskok kodowy)
DYSKURS: ARCHAIZACJA
• żona: „zaprawdę, jesteś godzin, Sławomirze”, mąż: „zaprawdę,
• „ileż na ten czas obrazów było tutaj ich” (nieudana archaizacja
jak cię pieprznę zaraz...” (przeskok kodowy: biblijny versus
jako próba akomodacji rejestru językowego)
kolokwialny i wulgarny)
• „kiedym wykonywała religijne pieśni”
GŁOŚNOŚĆ GŁOSU
• [żona, zwracając się do męża] „zaprawdę mówię ci,
• „tak że tego... [znacznie niższym tonem] tak że tego...”
Sławomirze, jesteś godzien” (archaizm, quasi-cytat z Biblii,
(GŁOŚNOŚĆ GŁOSU: gap-filler podczas żenującej sytuacji)
styl biblijny → zły rejestr)
• „raczej nie, nie będzie mnie” (quasi-poetycka rytmizacja)
• „na ten czas onegdaj, jesteśmy tudzież, z małżonkiem mym
PAUZA
I
DŁUGOŚĆ
WYPOWIEDZI
Sławomirem, a i owszem [śmiech], ogromnie radzi z wizyty,
• „[długa pauza] a teraz głos zabierze małżonka” (zbyt długa
drogi ksiądzu”
pauza w czasie rozmowy)
DYSKURS: FORMY HONORYFIKATYWNE
TONY
• „chciało się panu?” (zła forma honryfikatywna)
• [wysoki ton] żonę to mam przy wypłacie, resztę żyję w
• „o, fajnie, że tata wpadł” (jw. + błąd na poziomie dyskursu — zły
celibacie! […] [niski ton] ale ja chodzę [do kościoła], chodzę!
rejestr)
(silne zróżnicowanie tonów)
DYSKURS: REJESTR
•
•
•