zabytki techniki

TURYSTYKA
`
Slaskie
zabytki
techniki
Na trasie wędrówek po zabytkach
techniki nie może zabraknąć obiektów
z tak znaczącej dla Górnego Śląska
gałęzi przemysłu, jaką jest górnictwo.
Podczas tegorocznego jeszcze urlopu
proponuję wycieczkę do Zabytkowej
Kopalni „Ignacy” w Rybniku-Niewiadomiu, która dla turystów dostępna
jest tylko w dni powszednie, a na
pewno warto ją zwiedzić.
Zabytkowa
Kopalnia
„Ignacy”
w Rybniku
częcie badań geologicznych w rejonie
Rybnika. Rezultatem prac było odkrycie
bogatych złóż węgla kamiennego na tym
obszarze. W następnych latach utworzono
tu kolejne kopalnie: „Sylwester”, „BierWidok na zabudowania kopalni „Ignacy"
42
Gliwicki
Magazyn
Kulturalny
9/2008
Rybnicka kopalnia została założona
w 1792 roku i pierwotnie nosiła nazwę
„Hoym”, od nazwiska pruskiego ministra
prowincji śląskiej Karola von Hoym. Kopalnia „Hoym” zlokalizowana została pomiędzy Niewiadomiem a Biertułtowami i
w tym czasie była jedyną państwową kopalnią w rejonie rybnickim. Jej powstanie
poprzedziło utworzenie w Rybniku Królewskiego Urzędu Górniczo-Hutniczego.
W roku 1788 hrabia Hoym zlecił rozpo-
TURYSTYKA
Zabytkowa kopalnia „IGNACY”
znajduje się w Rybniku-Niewiadomiu
przy ul. Ignacego Mościckiego 3.
Obiekt można zwiedzać we wtorki
i czwartki w godzinach
od 10.00 do 13.00.
Zwiedzanie (zawsze z przewodnikiem)
jest bezpłatne, ale konieczna jest wcześniejsza rezerwacja – zarówno dla grup
jak i turystów indywidualnych: tel. 032/
433 10 72, e-mail: [email protected]. Aktualne informacje dotyczące
zwiedzania i imprez towarzyszących są
dostępne również na stronie internetowej: www.rybnik.pl/ignacy.
Dodatkową atrakcję dla turystów na
rowerach stanowią, dostępne w obrębie
Rybnika, cztery oznaczone szlaki rowerowe o charakterze rekreacyjnym, przy
czym jeden z nich łączy Kopalnię „Ignacy” z Zalewem Rybnickim.
Kopalnia „Ignacy”
tułtowy”, „Carolus” i „Laura”. W roku
1834 Skarb Państwa Pruskiego sprzedał
kopalnię gwarkom kopalni „Sylwester” z
Rydułtów. Tym samym kopalnia „Hoym”
przestała być zakładem państwowym
i stała się kopalnią gwarecką. W latach
późniejszych
sąsiednie
pola górnicze
Wejście do Muzeum
Browaru
Żywiec
sukcesywnie wchodziły w skład kopalni
„Hoym”, która od roku 1871 przyjęła nazwę: „Skonsolidowana Kopalnia Hoym-Laura”. W tym samym czasie wydrążono szyb „Oppurg” (obecnie „Głowacki”),
a na przełomie XIX i XX wieku powstał
szyb „Grundmann” (obecnie „Kościuszko”). Nastąpiły też kolejne przemiany
własnościowe: jednym z ówczesnych
właścicieli kopalni był książę Hugo zu
Hohenlohe-Ochringen. Po odzyskaniu
przez Polskę części Górnego Śląska, w
czerwcu 1922 r., kopalnia „Hoym-Laura” przeszła pod zarząd władz polskich,
a 4 września 1936 r. nastąpiło jej przemianowanie na kopalnię „Ignacy” – na
cześć Ignacego Mościckiego, ówczesnego
prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej. W
czasie drugiej wojny światowej kopalnia,
pod niemiecką nazwą „Hoymgrube”, została włączona do koncernu państwowego
Rzeszy „Hermann Gőring Werke”. Przy
wydobyciu węgla zatrudniano jeńców,
więźniów i robotników przymusowych.
Po wojnie kopalnia przeszła na własność
Skarbu Państwa Polskiego. W roku 1968
kopalnię „Ignacy” połączono z sąsiednią kopalnią „Rydułtowy”. Eksploatację
wydobywczą zakończono w 1996 roku.
Kopalnia uzyskała status obiektu zabytkowego.
Historię i tradycje górnicze rybnickiej kopalni popularyzuje założone w październiku 1999 roku Stowarzyszenie Zabytkowej
Kopalni „Ignacy”. Staraniem jego człon-
43
Gliwicki
Magazyn
Kulturalny
9/2008
TURYSTYKA
ZE SZCZYTU WIEŻY,
Z LOTU PTAKA
Zabytkowa maszyna parowa
ków zakład przemysłowy przekształcił
się w atrakcyjny obiekt turystyczny. Najcenniejszymi zabytkami kopalni są dwie
maszyny wyciągowe posiadające napęd
parowy. Maszyna pracująca w szybie
„Głowacki” pochodzi z 1900 roku, a z
szybu „Kościuszko” z roku 1920. Obecnie dla turystów dostępna jest jedynie
powierzchnia kopalni, jednakże Stowarzyszenie czyni starania o umożliwienie
zjazdu do podziemi. Dla potrzeb ruchu tuWieża ciśnień – obecnie punkt widokowy
44
Gliwicki
Magazyn
Kulturalny
9/2008
Punkt Informacji Turystycznej i O/PTTK
Ziemi Gliwickiej zaprasza do zwiedzania
Wieży Widokowej kościoła pw. Wszystkich Świętych w Gliwicach.
Wieża udostępniona jest do zwiedzania od
1 maja do 30 września 2008 r. w każdą
sobotę i niedzielę (wejście o godz. 16.00
i 17.00).
W pozostałych dniach tygodnia grupy zorganizowane, min. 10-osobowe, po wcześniejszym zgłoszeniu w O/PTTK – Gliwice,
Rynek 11, tel. 032 231 05 76
Po wieży oprowadzają przewodnicy turystyczni Oddziału PTTK Ziemi Gliwickiej
Bilet wstępu: 4,00 zł od osoby
rystycznego udostępniona została również
wieża ciśnień o wysokości 46 metrów,
zaadaptowana na punkt widokowy, skąd
rozciąga się piękna panorama okolicy. W
budynku administracyjnym Stowarzyszenie utworzyło niewielką wystawę poświęconą kulturze górniczej. Ponadto na terenie
kopalni organizowane są cykliczne imprezy o charakterze edukacyjnym oraz kulturalno-rozrywkowym, z których najbardziej
popularne wśród turystów są „Spotkania
Gwarków” i „Święto Pary”.
Anna Strzeszewska
Fot. Edward Wieczorek
Autorka tekstu skorzystała z danych zawartych w folderze „Szlak Zabytków Techniki
Województwa Śląskiego” wydanym przez
Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego
(Katowice 2006), a także z publikacji własnych i strony internetowej Stowarzyszenia
Zabytkowej Kopalni „Ignacy”, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego oraz
z Serwisu Miejskiego Rybnika.
Autorka dziękuje uprzejmie Panu Edwardowi
Wieczorkowi za udostępnienie zdjęć.