Nowość - Kosmetologia Estetyczna

Transkrypt

14,90 zł (w tym 8% VAT), 2/2015, vol. 4
129 > Makijaż permanentny – korekty
133 > Konserwanty w kosmetykach – za i przeciw
DERMATOLOGIA
155 > Trądzik różowaty
159 > Przebarwienia skórne - laseroterapia
164 > Karboksyterapia w schorzeniach skórnych
i kosmetyce estetycznej
202 > Pęcherzyca zwykła
MEDYCYNA ESTETYCZNA
141 > „Estetoreksja” – nowy rodzaj uzależnienia
173 > Modelowanie sylwetki – iniekcje
Nowość
LINIA DO PIELĘGNACJI TWARZY
ŁAGODZENIE I ULGA
DIETETYKA
179 > Mikroflora jelitowa a otyłość
181 > Kontrowersje wokół diet bogatobiałkowych. Cz. 2
CHEMIA / BIOCHEMIA
121 > Związki ołowiu w antycznej kosmetyce
145 > Sirtuiny – enzymy długowieczności?
193 > Zmiany w metabolizmie glikozaminoglikanów
PODOLOGIA
196 > Pielęgnacja stóp diabetyków
198 > Laseroterapia w leczeniu grzybicy paznokci
2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
I
www.physiogel.pl
138 >
II
2 / 2015 / vol. 4
2/2015
W numerze
N
aukowe
•• Kosmetologia
133. Stosowanie konserwantów w kosmetykach – za i przeciw
138. Oczyszczanie i pielęgnacja wrażliwej skóry twarzy
144. Nowa generacja masek algowych
artykuły
121. Związki ołowiu w antycznej kosmetyce
150. Nowa marka w Twoim salonie
Lead compounds in antique cosmetics
Ewa Garasińska-Pryciak
153. Sekret rozjaśniania skóry
167. Nowy zabieg bioregeneracji komórkowej
133. Stosowanie konserwantów w kosmetykach – za i przeciw
•• DERMATOLOGIA
154. Skuteczny sposób na trądzik różowaty
155. Diagnostyka i pielęgnacja skóry z trądzikiem różowatym
159. Przebarwienia skóry. Etiologia i leczenie za pomocą lasera
164. Karboksyterapia w schorzeniach skórnych
i kosmetyce estetycznej
202. Pęcherzyca zwykła
Preservatives in cosmetics – pros and cons
Małgorzata Natywa, Aleksandra Górska
159. Przebarwienia skóry. Etiologia i leczenie za pomocą lasera
Skin depigmentation. Etiology and laser treatment
Wioletta Czerwonka
193. Zmiany w metabolizmie glikozaminoglikanów pod wpływem działania ołowiu
The effect of lead on the metabolism of glycosaminoglycans
Barbara Turczyn, Anna Skoczyńska, Anna Wojakowska
•• MEDYCYNA ESTETYCZNA
141. „„Estetoreksja” – nowy rodzaj uzależnienia
168. Rewolucja w zabiegach medycyny estetycznej
173. Iniekcyjne techniki stosowane w modelowaniu sylwetki
•• MAKIJAŻ
202. Pęcherzyca zwykła
Pemphigus Vulgaris
Magdalena Putra-Szczepaniak
126. Odbudowa brwi w 3D
129. Korekty w makijażu permanentnym
PREZENTACJA
P
KOSMETOLOGIA ESTET YCZNA
•• DIETETYKA / SUPLEMENTACJA
Oczyszczanie i pielęgnacja
wrażliwej skóry twarzy
181. Kontrowersje wokół diet bogatobiałkowych o niskiej
zawartości węglowodanów. Cz. 2
wie podstawowe czynności pielęgnacyjne, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania skóry,
to oczyszczanie i nawilżanie.
121. Związki ołowiu w antycznej kosmetyce
Mycie skóry ma na celu usunięcie
czyszczeń, złuszczonych korneocy- zasiedlającej skórę, nie wypłukuje
193. Zmiany
w metabolizmie
glikozaminoglikanów
tów, drobnoustrojów
i zgromadzolipidów warstwy rogowej i nie zaburza równowagi kwasowo-zasadowej
•Płyn micelarny nie wymaga dodatkowego spłukiwania wodą
do surfaktantu jonowego cząsteczek
chodzenia zwierzęcego (łój, sadło) lub
mleczko
oczyszczające
zwala zmniejszyć odpychanie elektro- rą suchą, reaktywną i skłonną do ru-
roślinnego (np. olej kokosowy, palmo- statyczne pomiędzy naładowanymi
mienia. Zastosowana w tym produkcie
technologia biomimicznych lipidów re-
fragmentami i zwiększa upakowanie
wego wody i emulgowaniu łoju i tłu- prawą właściwości myjących, a doda- rogowej. Łagodzące działanie mleczka
stych zanieczyszczeń z powierzchni
tek amfoterycznych tenzydów łago- potwierdziło 83% respondentów.
wymaga spłukiwania, jest formułą
śnym odczynem płaszcza lipidowego,
o działaniu delikatnie myjącym.
lub stosowania popularnych to-
naruszanie lipidów cementu mię- Physiogel zastosowano prebiotyk
dzykomórkowego warstwy rogowej – ksylitol, naturalny cukier z drzewa
kazało, że 87% osób testujących oce-
i w efekcie wysuszenie naskórka. Al- brzozowego, który kontroluje wzrost
niło płyn micelarny jako łagodny,
kalizacja powierzchni skóry sprzyja
mikroorganizmów i może wspomagać
a 88% jako odświeżający skórę.
także kolonizacji różnych patogenów.
równowagę ekosystemu skóry. Oby-
Temat z okładki
woda, zatem skutecznie zmywają
Zrozumienie
syndety, żele oraz specjalne emulsje
cząsteczki rozpuszczalne zarów-
oraz płyny micelarne.
no w wodzie, jak i w tłuszczach.
O wyborze środka myjącego de-
W płynie micelarnym i mleczku
na skórze tłustej powierzchni.
•Mleczka do usuwania makijażu są
powierzchni naskórka.
Płyn micelarny Physiogel nie
czyn, niezgodny z naturalnym kwa- tenzydów anionowych.
emulsjami typu woda/olej lub olej/
Pozostawiają na skórze delikatny
ochronny film, który utrzymuje
198. Laseroterapia
w leczeniu
paznokci
znaczenie powinny
mieć typ, kondyrogowej, szczególnie
wówczas, gdygrzybicy
cje kupującego, jednak podstawowe
właściwe pH i zapobiega przezna-
występują objawy suchości skóry. cja i oczywiście okolica skóry, którą
Zarówno płyny micelarne, jak
Tylko zdrowa i młoda skóra w wa- chcemy oczyszczać. Szczególnej troski
i mleczka do zmywania twarzy moż-
maniu prawidłowej jakości bariery
Łagodne
wy). Działanie myjące mydeł polega
Wśród środków toaletowych do
Ówczesne preparaty myjące słu-
skórkowej utracie wody.
runkach pełnego komfortu środo- wymaga skóra sucha, wrażliwa, po- na stosować rano i wieczorem, bez dowiska nie potrzebuje dodatkowych
drażniona i alergiczna. W przypadku
preparatów emolientowych.
skóry suchej, nadreaktywnej, naczy- by odczuwające dyskomfort po użyciu
datkowego spłukiwania. Jednak oso-
biologii
Badanie kliniczne produktu wy-
Nowe formuły do oczyszczania
naskórka, dwa preparaty, mleczko i płyn micelar- i demakijażu skóry twarzy zapobie-
szczególnie lamelarnej struktury lipi- ny są wolne od parabenów. To zaleta,
gają uszkodzeniu płaszcza lipidowego
NOWOŚĆ
LINIA DO PIELĘGNACJI TWARZY
dów warstwy rogowej, dało podsta- jednak należy pamiętać, że kosmetyki
naskórka, łagodzą podrażnienia i na-
wy nowoczesnej pielęgnacji, włącza- na bazie wody są bardzo podatne na
wilżają. Są rekomendowane szczegól-
jąc w nią proces oczyszczania.
kolonizację florą bakteryjną lub grzy- nie dla skóry suchej i wrażliwej, ze
biczą. W produktach Physiogel zasto- względu na łagodny skład: delikatne
Łagodzenie i ulga
| ŁAGODZENIE I ULGA
sowano alternatywne, niekonwencjo- surfaktanty (brak SLS i SLES), natural-
Wprowadzona na rynek kosme- nalne konserwanty, np. nawilżający
tyków aptecznych nowa linia do
pielęgnacji twarzy Physiogel „Łago- ny kwas działający grzybostatycznie
s. 138
ne, alternatywne konserwanty i brak
glikol (1,2-heksanediol) oraz organicz- parabenów. Obecność lamellarnych lipidów stworzonych w technologii Bio-
dzenie i Ulga” proponuje dwa nowe
(Caprylhydroxamic acid). W mleczku
mimic oraz substancji nawilżających
preparaty do oczyszczania twarzy:
oczyszczającym,
chroni warstwę rogową naskórka.
rekomendowanym
Physiogel płyn micelarny i Physio- szczególnie dla skóry suchej i podraż-
Niska wilgotność powietrza, skraj- niowej i podrażnionej polecane są
mleczka mogą dodatkowo zastosować
szczególnie produkty niewymagające
wodę. Najlepiej użyć wody przefiltro-
gel łagodne mleczko oczyszczające.
nionej, zawarte są humektanty i emo- czające Physiogel są uzupełnieniem
wanej, przegotowanej, termalnej lub
Obydwa produkty przeznaczone są
lienty (np. kwas behenowy, gliceryna,
dwóch kremów pielęgnacyjnych no-
mineralnej niskozmineralizowanej.
do demakijażu i oczyszczania każdej
masło shea, ceramid 3) oraz składniki
wej linii do pielęgnacji twarzy: Phy-
ne temperatury, zanieczyszczenia
środowiska, stosowanie detergen- spłukiwania wodą.
tów uszkadzających barierę lipidową
naskórka, genetyczne predyspozycje
| OCZYSZCZANIE
•Syndety, żele i emulsje myjące pole-
skóry, ze szczególnym uwzględnie- łagodzące, np. panthenol i naturalny
Płyn micelarny i mleczko oczysz-
siogel Krem do twarzy oraz Physiogel
do suchości i nadmiernego rogowa- Do oczyszczania twarzy i szyi naj-
cane są osobom ze skórą tłustą, mie-
niem trudnej w pielęgnacji skóry
częściej stosowane są płyny mice-
szaną i normalną oraz tym wszyst-
podrażnionej i zaczerwienionej. Li-
stosowania środków nawilżających, larne, żele i mleczka, czyli płynne
kim, które preferują użycie wody.
pidowa, bogata formuła, służy szcze- lipidowych w mleczku oczyszczają- stępnym numerze „Kosmeto-
cenia naskórka generują potrzebę
kwas tłuszczowy – palmitamid MEA.
Wysoka zawartość składników
kremy. Płyn micelarny to zawieszo-
Po ich zastosowaniu zalecane jest
skóra wydaje się być mniej wrażliwa. ne w wodzie związki powierzchnio-
dokładne spłukanie skóry wodą, ze
W płynie micelarnym Physiogel
skuteczne zmywanie makijażu, jak
wo czynne o strukturze amifilowej,
względu na obecność w produkcie
zastosowano delikatne, syntetyczne
i ochronę warstwy rogowej naskórka. Płyn micelarny Physiogel, oprócz
także u młodych osób, u których
Prawidłowe oczyszczanie skóry
gólnie skórze suchej i wrażliwej.
cym Physiogel pozwala na zarówno
jest podstawą utrzymania jej home- wykazujące zdolność do agregowa-
większej ilości środków powierzch-
środki myjące. Produkt nie zawiera
ostazy, zdrowia i dobrego wyglądu, nia zanieczyszczeń w micele. Frag-
niowo czynnych. Niektóre emulsje,
anionowych tenzydów, takich jak SLS
a także warunkiem skutecznego dzia- ment hydrofilny cząsteczki skiero-
o czym zwykle informuje producent,
(Sodium lauryl sulfate) czy SLES (Sodium
wiera glicerynę i glikol pentylenowy
łania aplikowanych na skórę pielę- wany jest na zewnątrz, do wodnego
mogą być stosowane bez użycia
laureth sulfate). Zamiast nich użyto
o właściwościach humektanta.
gnacyjnych środków kosmetycznych. rozpuszczalnika, zaś hydrofobowy
wody (zmywane są płatkiem kosme-
inne, jonowe (sulfobursztynian) i nie-
tworzy rdzeń miceli. Cząsteczki
tycznym), ponieważ w ich składzie
jonowe
twarzy powinny być łagodne, sku- surfaktantu usuwają zanieczysz-
zazwyczaj jest niewielka ilość sur-
teczne i bezpieczne, aby nie oddziały- czenia
faktantów.
Preparaty do mycia i demakijażu
138
podrażnioną. Mydła twarde to sole
sodowe kwasów tłuszczowych po- niejonowych lub amfoterycznych po- Physiogel polecane jest osobom ze skó-
ników, ponieważ nie pozostawia
najczęściej
osobiste preferenżą nie tylko umyciu,
alepielęgnacji
także utrzy- cydują
w preparatach
do
stóp
diabetyków
E: [email protected]
dowane także do demakijażu oczu.
mycia znajdują się klasyczne mydła,
kosmetyków.
196. Składniki
aktywne
Indywidualna Praktyka
Lekarska, Gabinet
Dermatologiczny, Lublin
i glukozyd decylu). Wprowadzenie
Oczyszczanie to także demaki-
•• Podologia
kamuflujących i wodoodpornych,
dr n. med.
Dorota Wojnowska
ne oftalmologicznie i są rekomen-
nie u osób ze skórą suchą, atopową
jaż, czyli usuwanie różnych, w tym
wydzielin (np. pot, łój).
Obydwa produkty były testowa-
ca się klasycznych mydeł, szczegól- czynne (pochodne oleju kokosowego
skóry. Ich wadą jest alkaliczny od- dzi ewentualne drażniące działanie
Idealny produkt myjący nie narusza
wszystkich
zewnętrznych
zanie- także fizjologicznej flory bakteryjnej
145. Sirtuiny
– enzymy
długowieczności?
nych na powierzchni fizjologicznych
KOSMETOLOGIA ESTET YCZNA
na obniżaniu napięcia powierzchnio- cząsteczek w miceli. To skutkuje po- dukuje ryzyko uszkodzenia warstwy
•• CHEMIA / BIOCHEMIA
D
P
Do mycia skóry twarzy nie pole- łagodne substancje powierzchniowo
179. Mikroflora jelitowa a otyłość
PREZENTACJA
rozpuszczalne
zarówno
Krem do twarzy Bogata Konsystencja, które przedstawimy w nalogii Estetycznej”.
łagodnych składników myjących, za-
wać drażniąco i alergizująco na skórę, w wodzie, jak i w tłuszczach.
oczy i błony śluzowe oraz nie powinny zmieniać ich fizjologicznego pH.
2 / 2015 / vol. 4
2 / 2015 / vol. 4
139
Słowo
S
Redaktora
Drodzy Państwo
oprawy oczu. Okazuje się, że nie wszystkich
Magdalena Putra-Szczepanik opisuje cho-
kosmetyków stosowanych dawniej można
robę skóry o podłożu autoimmunologicznym,
bezkrytycznie używać obecnie – związki
zwaną pęcherzycą zwykłą. Charakteryzuje
ołowiu są trujące i dziś zakazane w zastoso- się ona powstawaniem pęcherzy w obrębie
waniach kosmetycznych.
Bardziej
szczegółowo
skóry i błon śluzowych, które ulegają rozeo
szkodliwości
rwaniu. Leczenie jest długotrwałe.
Redaktor Naczelny
związków ołowiu piszą Barbara Turczyn,
prof. dr hab. Aleksander Koll
Anna Skoczyńska i Anna Wojakowska. znać się z problemami przebarwień skóry,
P
rezentujemy kolejny zeszyt „Kosmetologii Estetycznej”, już drugi w wersji dwumiesięcznika. Dzięki zmianie
cykliczności skrócony zostanie okres
oczekiwania na publikacje artykułów,
a Czytelnicy częściej otrzymywać będą
dawkę pożytecznej lektury.
Przed sezonem letnim warto też zapo-
Wyjaśniają biochemiczny wpływ ołowiu
bardzo często wywołanymi nadmiernym
na glikozoaminoglikany, takie jak szeroko
naświetlaniem promieniowaniem słonecz-
opisywany kwas hialuronowy. Regulują one
nym. Zjawisko to opisuje szczegółowo Wio-
transport przeciwciał, hormonów czy tok- letta Czerwonka, przedstawiając również
syn przez skórę. Chronią skórę i właściwości
metody leczenia – laserowe oraz oparte
mechaniczne komórek. Wpływ takich meta- na naświetlaniu niekoherentnym źródłem
li ciężkich, jak ołów, kadm i rtęć, wywołuje
patologiczne zmiany w tworzeniu krwi, nie-
światła (IPL).
Przedstawione publikacje poruszają wie-
Bieżące wydanie rozpoczynamy artyku- dokrwistość, nadciśnienie tętnicze, neuropa- le istotnych zagadnień, tym bardziej zachęłem Ewy Garasińskiej-Pryciak, która wra- tię, a nawet uszkodzenia mózgu.
ca do starożytności, opisując kosmetyczne
Innym aspektem szkodliwości pewnych
zastosowania związków ołowiu. Węglanu
środków kosmetycznych jest współcześnie
cam do ich lektury.
ołowiu do rozjaśniania skóry twarzy stoso- dyskutowany problem konserwantów. Małwali przedstawiciele wyższych warstw spo- gorzata Natywa i Aleksandra Górska piszą
łecznych. Używano go również jako środka
zarówno o konieczności stosowania kon-
przyspieszającego gojenie się ran, wymien- serwantów, jak i o niebezpieczeństwach
nie z tlenkiem ołowiu. Z kolei siarczek był
stąd wynikających. Zagadnienie to wywo-
stosowany jako pigment do upiększania
łuje wiele kontrowersji. RADA NAUKOWA / SCIENTIFIC COUNCIL
dr n. o kult. fiz. Joanna Anwajler, AWF we Wrocławiu
dr hab. n. med. Iwona Bojar,
Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki, Lublin
dr n. o kult. fiz. Katarzyna Barczyk-Pawelec, AWF we Wrocławiu
dr n. chem. Katarzyna Cieślik-Boczula,
Wydział Chemii, Uniwersytet Wrocławski
prof. dr hab. n. med. Elżbieta Budzisz, UM w Łodzi
dr hab. n. biol. Gabriela Bugla-Płoskońska, UWr
prof. dr hab. Gerhard Buchbauer, Universität Wien
dr hab. prof. nadzw. Maria Cisło, UM we Wrocławiu
prof. dr hab. Włodzimierz Doroszkiewicz, UWr
mgr Ewa Garasińska, NWSM we Wrocławiu
mgr Wanda Hawryłkiewicz, NWSM we Wrocławiu
110
2 / 2015 / vol. 4
dr Andrzej Kępa, Medbeauty Aesthetic Clinic, Ähus, SE
prof. dr hab. Grażyna Kłobus, UWr
prof. dr hab. Aleksander Koll, NWSM we Wrocławiu
prof. dr hab. nadzw. Ewa Mędrala-Kuder, AWF w Krakowie
prof. dr hab. dr h. c. Janina Legendziewicz, UWr
prof. dr hab. Hanna Mizgajska-Wiktor, AWF w Poznaniu
prof. dr hab. n. med. Alfred Owoc,
Lubuska Wyższa Szkoła Zdrowia Publicznego w Zielonej Górze
prof. dr hab. Alfreda Padzik-Graczyk, WAT w Warszawie
dr Agnieszka Pisula-Lewandowska, AWF we Wrocławiu
prof. dr hab. inż. Ludwik Pokora, CTL w Warszawie
mgr Joanna Szulgenia-Próchniak, NWSM we Wrocławiu
dr n. tech. Ewa Przysiężna, NWSM we Wrocławiu
dr n. biol. Henryk Różański, PWSZ w Krośnie
prof. dr hab. Grzegorz Schroeder, UAM w Poznaniu
prof. dr hab. n. med. Anna Skoczyńska, UM we Wrocławiu
prof. dr hab. Anna Skrzek, AWF we Wrocławiu
dr n. med. Grażyna Szymańska-Pomorska, UM we Wrocławiu
mgr Lech Wasilewski, WSP w Warszawie
dr n. med. Jolanta Węgłowska, WSS we Wrocławiu
prof. dr hab. Janusz Węgrowski,
Medical University of Reins, Francja
dr Katarzyna Wińska, UP we Wrocławiu
prof. dr hab. Peter Wolschann, Universität Wien
Słowo
„„
S
Redaktora
UZALEŻNIENIA
również moim, funkcjonuje poję-
Cóż jest trucizną? Wszystko jest trucizną
i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni,
że dana substancja nie jest trucizną
cie „dobrego uzależnienia”. Kilka
Phillippus Aureolus Theophrastus Bombastus
nej”, przegłosowywaliśmy hasło
von Hohenheim (1493-1541)
miesięcy temu, podczas narady
w redakcji „Kosmetologii Estetyczpromujące
prenumeratę
wśród
naszych czytelników „Uzależnie-
U
zależnieniem określa się silną potrzebę
nia, z którymi nie warto walczyć. Lektura
wykonywania jakiejś czynności lub
Kosmetologii Estetycznej & kawa”. Ja, z ze-
zażywania substancji. Wiele z nich określo- społem ww. uzależnień, jako jedna z pierwno według oficjalnych klasyfikacjach cho- szych podpisałam się pod nim.
rób, ICD-10 i DSM IV, zaburzeniem.
Do niedawna uzależnienia wiązano przede
Wydawać by się mogło, że czytanie, choćby
w świetle alarmujących statystyk, aktywność
wszystkim z zażywaniem substancji psy- fizyczna czy wolontariat powinny być wzorchoaktywnych, nazywanych również che- cami do naśladowania. Należy jednak zdać
micznymi, czyli alkoholem, nikotyną, lekami, sobie sprawę, że źródłem każdego uzależnarkotykami, „dopalaczami” itp. Dziś coraz
nienia jest przyjemność czerpana z pozornie
częściej mamy do czynienia z uzależnieniami
niegroźnej czynności. Z czasem może stać się
behawioralnymi. Wśród nich najczęściej wy- ona przymusem i mieć negatywny wpływ na
mienia się: hazard, seks, internet i gry kom- nasze codzienne życie, i otoczenia.
puterowe, opalanie się, ćwiczenia fizyczne,
Mimo że obecnie panuje tendencja do
zakupy, pracę oraz niektóre zachowania kom- uwzględnienia uzależnień behawioralnych
pulsywne, takie jak: jedzenie, oglądanie telewi- w medycznych klasyfikacjach, nie wszyscy
mgr inż. Katarzyna Wilczyńska
zji, słuchanie muzyki czy czytanie książek.
z-ca Redaktora Naczelnego
naukowcy uznają je za prawdziwe. Wielu
Ostatnio duże kontrowersje wzbudza uza- z nich stawia tezę, że wprowadzenie pojęcia
leżnienie od bycia pięknym, a co za tym idzie
uzależnień behawioralnych rozmywa granice
– nadmierne korzystanie z usług gabinetów
uzależnienia. Przy odpowiednio dobranych
kosmetycznych, medycyny estetycznej i chi- kryteriach można wykazać, że każdy jest od
Parafrazując tezę Paracelsusa opracowałam własną definicję uzależnienia:
Cóż jest uzależnieniem? Wszystko jest uzależ-
rurgii plastycznej. Jednak to nie ono wzbudzi- czegoś uzależniony.
nieniem i nic nie jest uzależnieniem. Tylko dawka
ło moją uwagę, tylko uzależnienie od czytania,
czyni, że dana substancja i czynność jest uzależ-
może z racji zawodu…
Uzależnienia najczęściej kojarzą nam
Najlepszą profilaktyką uzależnień jest
umiar i tolerancja w stosunku do samego sie- nieniem.
bie. Granica między jeszcze przyjemnościami
się pejoratywnie, ale czy uzależnienie za- a już nałogiem jest bardzo krucha i nie za-
Życzę Państwu pozytywnych uzależnień.
wsze musi być złe? W języku potocznym, wsze udaje się ją jednoznacznie określić.
REDAKCJA / EDITORIAL BOARD
Redaktor Naczelny / Editor-in-Chief
prof. dr hab. Aleksander Koll
[email protected]
Zastępca Redaktora Naczelnego / Editor
mgr inż. Katarzyna Wilczyńska
[email protected]
Redaktor Prowadzący / Managing Editor
mgr inż. Tomasz Lewandowski
[email protected]
Redaktor Techniczny / Technical Editor
mgr inż. Jacek Lewandowski
[email protected]
Sekretarz redakcji / Editor / Editorial Secretary
Monika Poprawa
[email protected]
Projekt oraz skład / Layout & composition
inż. Łukasz Konarski
[email protected]
Czasopismo „Kosmetologia Estetyczna” jest recenzowanym dwumiesięcznikiem poświęconym doświadczeniom w dziedzinach chemii, biologii, dietetyki, medycyny i techniki, które
zostały wykorzystane w kosmetologii. Na jego łamach publikowane są oryginalne prace naukowe, techniczne lub opisujące nowe instrumenty i badania:
–– prace przeglądowe,
–– prace kliniczne z dziedziny kosmetologii, medycyny i biologii, przegląd prasy zagranicznej, recenzje książek, relacje z targów,
–– materiały sponsorowane (reklamy i artykuły),
Czasopismo jest indeksowane w bazach: Index Copernicus, Baza Agro
Instrukcje dla autorów dostępne na stronie
www.kosmetologiaestetyczna.com
Instructions for Authors in English version can be obtained from the Office of Editor.
Nadesłane do redakcji artykuły są recenzowane.
Each research article is subjected to review.
PRENUMERATA / SUBSCRIPTION
Cena rocznej prenumeraty – 85zł (studenci 65 zł)
e-mail: [email protected]
tel./ fax: +48 71 796 41 59
www.kosmetologiaestetyczna.com/prenumerata
WYDAWNICTWO
/ PUBLISHING HOUSE
INDYGO Zahir Media
ul. Tęczowa 7
53-601 Wrocław
tel./fax + 48 71 796 41 59
www.kosmetologiaestetyczna.com
www.zahir.pl
Znajdź nas:
facebook.com/KosmetologiaEstetyczna
2 / 2015 / vol. 4
111
LIFT CREATOR
LIFT CREATOR – nowość marki DIBI
Milano to zaawansowana technologicznie linia kosmetyczna, która łączy
działanie złuszczające, modelujące i
liftingujące w jednej gamie produktów.
Za skuteczność działania odpowiada Performance Creator Complex – nadzwyczajny kompleks składników aktywnych, wspomagający proteiny odpowiedzialne za produkcję kolagenu i elastyny, zapewniając spektakularny efekt liftingujący najnowszej generacji. Działanie kompleksu wzmacnia karnozyna, kwas
hialuronowy i tetrapeptydy. Dodatkowo produkty są wzbogacone w dedykowane składniki aktywne m.in. tetraizopalmitynian askorbylu – najskuteczniejszą
i najdroższą pochodną witaminy C, która stymuluje syntezę kolagenu.
Gwarantowane rezultaty zabiegu LIFT CREATOR: efekt liftingujący widoczny jest u 90% kobiet, redukcja ilości zmarszczek – 13%, efekt idealnych
W: dibimilano.pl
oczu widoczny jest u 75% kobiet. Bielenda Professional
Hydra-Hyal2 Injection
Innowacyjny zabieg przeciwstarzeniowy, który wykorzystuje przełomową technologię podwójnego nawilżania Hydra-Hyal2. Każdy ze składników specjalnego kompleksu
zawartego w kosmetykach (niskocząsteczkowy kwas hialuronowy HA-LMW, wysokocząsteczkowy kwas hialuronowy HA-HMW oraz heksapeptyd) działa na różnych poziomach głębokości skóry. Kwas hialuronowy w dwóch postaciach wypełnia
zmarszczki od wewnątrz, intensywnie nawilża, odnawia wierzchnią warstwę
oraz zabezpiecza przed utratą wody. Natomiast specjalny, roślinny peptyd obniża
intensywność i częstotliwość mikroskurczów mięśni mimicznych, redukując powstawanie zmarszczek mimicznych. W: bielendaprofessional.pl
VENUS VIVA – NOWOŚĆ
Technologia nanofrakcyjna – nowy standard medycyny estetycznej w odmładzaniu skóry:
• Zamykanie rozszerzonych porów i wygładzanie
powierzchni skóry
• Redukcja głębokich bruzd i zmarszczek, dzięki czemu
skóra nabiera świeżego, młodzieńczego wyglądu
• Usuwanie nierówności i poprawa tekstury skóry
• Redukcja blizn potrądzikowych
• Usuwanie zmarszczek na szyi
• Ujędrnianie skóry dekoltu
Wyłączny dystrybutor Optopol Technology W: bogdanidermatologia.pl
AP Mist Rosarium
Woda kwiatowa z róży białej Rosa x alba L. regeneruje i koi skórę,
wzmacnia drobne naczynia krwionośne. Optymalizuje pH skóry
i normalizuje wydzielanie sebum. Ma właściwości oczyszczające,
łagodnie ściągające i wygładzające. Nieoceniona w upalne dni, w podróży, w suchych, ogrzewanych i klimatyzowanych pomieszczeniach.
Działa odświeżająco. Szczególnie zalecana przed aplikacją kolagenu.
Może być stosowana także pod, jak i na makijaż. W: annapikura.com
2 / 2015 / vol. 4
113
OLEJ ARGANOWY MOKOSH
Olej Arganowy 100% Mokosh Cosmetics to wszechstronny kosmetyk
do bezpośredniego stosowania w pielęgnacji twarzy, ciała, włosów
i paznokci. Sprawdza się też jako baza do peelingów, masek na twarz
i ciało czy upiększających kąpieli. Zawarte w nim nienasycone kwasy
tłuszczowe odżywiają skórę, a naturalne przeciwutleniacze chronią
ją przed wolnymi rodnikami. Karotenoidy, polifenole, fitosterole i witamina E łagodzą podrażnienia i regenerują. Produkowany na terenie UE z nasion arganu przywiezionych z Maroka, przebadany der-
23-24 MAJA 2015
WARSZAWSKIE
CENTRUM EXPO XXI
matologicznie i mikrobiologicznie, odznaczony Ecocert i zarejestrowany w unijnej
bazie CPNP, wyróżnia się jakością na tle produktów dostępnych na rynku. Przechowywany w butelkach z ciemnego szkła farmaceutycznego zachowuje swoje
MIĘDZYNARODOWE
TARGI KOSMETYKI,
BEAUTY I SPA
ESTHETIC SHOW
KOSMETYKA
SPA & WELLNESS
W: mokosh.pl
właściwości przez cały okres użytkowania.
MEDYCYNA ESTETYCZNA
Poring Method
Wypełnianie zmarszczek kwasem hialuronowym
BEZ IGŁY – STRZYKAWKĄ CIŚNIENIOWĄ POREJETTM
Innowacyjna Metoda PORING-METHOD została opracowana
w Niemczech przez firmę INJEX
BIZNES
PHARMA
AG,
lidera
w dziedzinie produkcji i sprze-
NOWA JAKOŚĆ
WYSTAWIENNICZO
-KONFERENCYJNA
DLA FIRM BRANŻY
KOSMETYCZNEJ,
SPA I MEDYCYNY
ESTETYCZNEJ
daży wstrzykiwaczy ciśnieniowych bez igły. Metoda Poring idealnie nadaje się
do zwalczania i wypełniania zmarszczek wokół ust (tzw. zmarszczki palacza),
bruzd nosowo-wargowych, na „lwie zmarszczki” między brwiami czy
zmarszczki mimiczne. Kuracja ta oparta jest na wstrzykiwaniu w skórę kwasu
hialuronowego za pomocą unikalnego narzędzia PoreJet, pod ciśnieniem, bez
W: poring-method.pl
użycia igły, bezpośrednio do skóry właściwej. MASKI ALGOWE Filmalgine®
Glycalginate Masks zostały zastąpione przez innowacyjną
formułę Filmalgine® opartą
na alginacie z brązowych alg,
olejkach oraz peptydach i izoflawonach soi. Dzięki takiemu połączeniu uzyskano dodatkowy efekt anti-aging.
Maski są dostępne w saszetkach o gramaturze 30 g. Nowa generacja peel-off masks obejmuje cztery rodzaje alg: Filmalgine® Ocean Mineral Hydrating, Filmalgine® Aloe De-Stress, Filmalgine® Olive Balancing, Filmalgine®
Goji Anti-Oxidant WWW.ESTHETICSHOW.PL
WSPIERAJĄ NAS:
W: janssen-cosmetics.pl
Aloe De-Stress
Łagodząca i nawilżająca maska algowa z aloesem oraz
kojącym zmysły olejkiem lawendowym. Ma innowacyjną bazę FILMALGINE® (alginat, peptydy soi, izoflawony
soi), zapewniającą dodatkowy efekt anti-aging. Ekstrakt
z algi Spirulina platensis uzupełnia łągodzący efekt aloe vera. Alga zawiera niezbędne aminokwasy, witaminy, minerały i pierwiastki śladowe, wzmacniające
funkcje obronne i ochronne skóry. Reaktywność skóry wrażliwej zostaje w imponujący sposób zredukowana. Alginat z brązowych alg nadaje masce elastyczną konsystencję (soft peel-off mask). Peptydy i izoflawony soi stymulują skórę do
odnowy i hamują enzymatyczny rozkład kolagenu.
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
www.najwSPAnialsza.pl
Z O
NC
LICE
• MUZYKA ZWOLNIONA Z OPŁAT!
• LICENCJA W CENIE PŁYTY!
• ZADBAJ O NASTRÓJ I KLIMAT W SALONIE!
JA!
•
.pl
alsza
•
U
AT
Ł
P
KA
ZY ZW
IONA
OLN
i
p an
ajws
w.n
ww
M
Kaskada Mix
SPA Music
Sam wybierasz, sam miksujesz!
Pakiety od 145,00 zł do 250,00 zł
Cena det. 37,00 zł
Czas płyty CD: 72 min.
Spokojny sen
Cena det. 37,00 zł
Czas płyty CD: 74 min.
OLNIONA
ZW
PŁAT •
ZO
Portal z muzyką relaksacyjną
tel. (52) 324-03-26
tel. kom. 603-695-454
• MUZYK
A
Warto zainwestować w muzykę relaksacyjną z licencją!
LICENCJA!
www.najwspanialsza.pl
LICENCJA
W CENIE PŁYTY!
,
,
Piekno
zaklete
w 3 kroplach
NOWE KOLORY DO PIGMENTACJI
PUREBEAU-AGI
wyjątkowych składników. Ekstrakt z planktonu głęboko odżywia, zapobiega starzeniu skóry, naśladuje działanie wysiłkowych
Akademia Purebeau-Agi
ćwiczeń fizycznych i wysmukla ramiona. Krzem organiczny
makijażu permanentnego
zwiększa grubość, gęstość i elastyczność skóry, wspomaga two-
prezentuje nowe kolory
rzenie nowych włókien kolagenu i elastyny, przywraca napięcie
barwników:
DERMATOLOGIA ESTETYCZNA,
MEDYCYNA PRZECIWSTARZENIOWA
I KOSMETOLOGIA – wyzwania
i przeciwdziała zwiotczeniu, ogranicza powstawanie wolnych
rodników. W celu uzyskania najlepszego efektu Germaine de Ca-
• Muddy Waters – błotnista woda - średni brąz - brwi
• Taupe mittel – średni ciemnoszary – brwi
• Castiano – kasztanowy brąz – brwi
puccini proponuje połączenie codziennej pielęgnacji domowej
z profesjonalnym zabiegiem ujędrniająco-modelującym do ramion z linii Perfect Forms – Firm & Tone Arms Treatment.
W: germaine.pl
• Monegas – średni brąz – brwi
• Sushine – słonecznobrązowy – brwi
SOPOT, 26–27 czerwca 2015 r.
Kolorowe prześcieradła
kosmetyczne
• Candy – przepiękny cukierkowy – usta
• Liplight – rozświetlenie wokół ust – 3D
Wszystkie mikropigmenty Purebeau-Agi podlegają rygorystycz-
Firma Weber & Weber,
nym kontrolom i odpowiadają najwyższym wymaganiom. Testo-
wiodący producent jed-
wane dermatologicznie, alergologicznie i hipoalergicznie. Składniki
norazowych podkładów
zgodne z najwyższymi wymaganiami dotyczącymi czystości.
medycznych i przeście-
W: purebeau-agi.pl
radeł
kosmetycznych,
jako pierwsza w Europie wprowadziła na rynek kolorowe pokrycia. Gabinety kosmetyczne są miejscem, gdzie każdy klient
DERMATOLOGIA ESTETYCZNA,
MEDYCYNA PRZECIWSTARZENIOWA
I KOSMETOLOGIA – wyzwania
Krem ujędrniający do ramion
Innowacyjny krem Up&Tone Arms opracowa-
znajduje chwilę dla siebie, którą pragnie spędzić w estetycznym otoczeniu. Wiele gabinetów zna i rozumie te potrzeby.
ny został w celu poprawy nieestetycznych
Kolorowe produkty firmy Weber & Weber pomogą zaspokoić
skutków zwiotczenia wewnętrznej strony
te oczekiwania i będą doskonałym dodatkiem zdobiącym wnętrze.
ramion. Łączy w sobie działanie dwóch
W: shop.webermed.com
SOPOT 26–27 czerwca 2015 r.
TERMIN:
26–27 czerwca 2015 r.
MIEJSCE:
Sopot, Centrum Konferencyjne Hotelu Sheraton Sopot
ul. Powstańców Warszawy 10
PRZEWODNICZĄCY KOMITETU NAUKOWEGO:
prof. Waldemar PLACEK
prof. Andrzej KASZUBA
DERMATOLOGIA
ESTETYCZNA,
MEDYCYNA
PRZECIWSTARZENIOWA
I KOSMETOLOGIA
– wyzwania
WIĘCEJ INFORMACJI NA WWW.TERMEDIA.PL
KONFERENCJA W FORMIE KURSÓW, WARSZTATÓW I SEMINARIÓW
Zapraszamy nie tylko dermatologów, lecz także lekarzy
innych specjalności wykonujących zabiegi estetyczne,
kosmetologów i kosmetyczki, firmy produkujące
kosmetyki i dermokosmetyki, jak również producentów
aparatury i produktów wykorzystywanych w medycynie
estetycznej.
UCZESTNICY KONFERENCJI OTRZYMAJĄ PUNKTY EDUKACYJNE
BIURO ORGANIZACYJNE:
Wydawnictwo Termedia
ul. Kleeberga 2, 61-615 Poznań
tel./faks +48 61 656 22 00
[email protected]
www.termedia.pl
PRESOTERAPIA POWER Q1000 Premium
z kwiatów lipy szerokolistnej, olej z nasion wiesiołka dwuletniego oraz olejek eteryczny z drzewa różanego. Jak wszystkie biokremy ANNA PIKURA,
nie zawiera syntetycznych konserwantów, emulgatorów, barwników
i środków zapachowych, a jedynie bezpieczne naturalne substancje, przyjazne nawet dla wrażliwej skóry.
W: annapikura.com
Najnowszy model urządzenia do wykonywania drenażu za pomocą masażu podciśnieniowego. Presoterapia POWER Q1000 Premium jest łatwy
w obsłudze i transporcie, wyposażony w 4 mankiety (2 na nogi, 1 na ramię
Mantis®
i kończynę górną, 1 pas brzuszny), regulację ciśnienia, czasomierz, wyświe-
pulsacyjne pole magnetyczne
z masażem podciśnieniowym
tlacz LCD oraz możliwość wyboru różnego programu przepływu powietrza
w komorach, dopasowanego do indywidualnych potrzeb klienta. Urządze-
Endomasaż to już klasyka w masażach mecha-
nie stosowane zarówno przez fizjoterapeutów, jak i kosmetologów na całym
nicznych ceniona przez klientów i specjalistów.
świecie. Idealnie sprawdza się także do użytku domowego. Polecane przy
Mantis® wprowadza tę technologię w inny wy-
zastojach limfatycznych, chorobach układu krążenia, zwalczaniu cellulitu,
miar. Wykorzystuje masaż rolkowy z podciśnie-
reumatoidalnym zapaleniu stawów, uczuciu ciężkich nóg, utracie napięcia
niem do mobilizacji tkanki łącznej. Pełną regene-
mięśniowego i wielu innych przypadkach. Ma certyfikat medyczny.
W: tristarcosmetics.pl
rację
komórkową
zapewnia
symultanicznie
działające pulsacyjne pole magnetyczne z rezonansem stochastycznym. Efekty poprawy mikro-
Douxmatique terapia łagodnością
krążenia, metabolizmu, stymulacji fibroblastów,
Ukojenie i ratunek dla skóry wrażliwej, naczyniowej, su-
usunięcia toksyn i działania antyrodnikowego są
chej. Ekskluzywny, całodobowy botaniczny krem łagod-
szybko widoczne i odczuwalne. Mantis® to pewniak w redukcji cellulitu i te-
nie regenerujący zapewnia skórze ochronę, przywraca
rapii przeciwstarzeniowej twarzy. Klientki poszukują w gabinetach nowo-
jej naturalne siły i równowagę. Oparty na cennych natu-
ści, a właściciele gabinetów oczekują, przy ograniczonych kosztach, dużych
ralnych składnikach roślinnych, takich jak wzmacniają-
zysków z zabiegów. Mantis® to propozycja dla każdego. W: mantispolska.com
ce i ujędrniające masło z owoców tucuma, odmładzający ekologiczny olej
z nasion dzikiej róży piżmowej, bogata w antyoksydanty, łagodząca woda
Nowość
Magazyn dla linergistów
AkAdemiA
WizAżu
i StylizAcji
dostępny
w Empiku i prenumeracie
Kontakt | [email protected]
Prenumerata | tel. +48 71 336 11 02 | [email protected]
Reklama | mob. +48 607 104 924 | [email protected]
Biblioteczka kosmetologa
poleca Ewa Garasińska-Pryciak. Niepubliczna Wyższa Szkoła Medyczna we Wrocławiu
|| Cura dabit faciem. Kosmetik im Altertum
|| Czystość i brud. Higiena w starożytności
Literarische, kulturhistorische und medizinische Aspekte
Powstanie książki, jak zaznaczają sami redaktorzy:
Rzetelne opracowania poświęcone historii kosmetyki
W. Korpalska i W. Ślusarczyk, zainspirowane zostało
są rzadkością. Dlatego też na uwagę czytelników za-
problematyką poruszaną podczas konferencji nauko-
interesowanych tym tematem z pewnością zasługuje
wej „Czystość i brud. Higiena w starożytności”, która
niemieckojęzyczna książka M. Saiko. Autorka, poddając
odbyła się 12-13 września 2013 r. w Bydgoszczy. Praca
wnikliwej analizie antyczne źródła literackie, przedsta-
jest zbiorem 29 artykułów poświęconych problema-
wia informacje związane z kosmetyką (głównie twarzy)
tyce higieny w starożytnym Egipcie, Grecji, Rzymie
i higieną w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie oraz
oraz postrzeganiu tejże problematyki w czasach póź-
prezentowany w czasach wczesnego chrześcijaństwa
niejszych. Szczególne zainteresowanie kosmetologów
przez ojców Kościoła stosunek do kosmetyków. W każ-
wzbudzić mogą prace poświęcone higienie osobistej
dym rozdziale znajdują się również podstawowe wia-
oraz stosowaniu surowców roślinnych w celach ko-
domości z zakresu historii medycyny, teorii literatury
smetycznych i medycznych. Interesujące są również
oraz obszerna charakterystyka poddawanych analizie
artykuły dotyczące starożytnych łaźni, kąpielisk i saun
tekstów źródłowych. Praca zawiera ponadto szczegó-
oraz prace poświęcone tematyce antycznych toalet.
łowy wykaz źródeł, bibliografię oraz indeks hasłowy.
W książce znalazły się m.in. artykuły o warunkach sa-
Układ pracy jest spójny, przejrzysty i czytelny. Praca
nitarnych w antycznych miastach, higienie ciała i czy-
nie zawiera ilustracji. Zawiera natomiast obszerne cy-
stości duchowej w starożytnej armii, znaczeniu wody
taty z tekstów greckich i łacińskich, wraz z ich niemiec-
w lecznictwie, magii i obrzędach, wizerunku Higieji
kimi przekładami, oraz liczne przypisy i odsyłacze do
na monetach starożytnych oraz artykuły dotyczące
dodatkowej literatury. Pozycja obowiązkowa dla każdej
kształtowania się wiedzy i poglądów na temat staro-
osoby, chcącej zrozumieć, na jakich wzorcach ukształ-
żytnej higieny i medycyny.
towała się współczesna kosmetologia.
Studia I stopnia rozszerzone
o cykl warsztatów i seminariów
Kursy specjalistyczne
P a rt n er pr o gr a m u E ra sm u s
020
2
14
0
2
Otwieramy drzwi dla nauki
na światowym poziomie!
Otwieramy drzwi dla nauki na
światowym poziomie!
Chcesz się przekonać?
Dzięki zajęciom ponadprogramowym, szeregu kursom i szkoleniom absolwenci NWSM
są przygotowani do wykonywania zawodu i wysoko oceniani przez pracodawców.
Dowodem uznania są liczne oferty zatrudnienia zarówno dla studentów, jak i absolwentów!
Posiadamy znakomitą kadrę dydaktyczną,
którą stanowią nauczyciele akademiccy
Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu,
Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej. Dążymy do osiągnięcia jak
najwyższego poziomu kształcenia w zakresie
nauk paramedycznych, medycznych i społecznych oraz wyposażenia absolwentów
w najwyższe umiejętności i wiedzę zapewniające optymalne szanse rozwoju zawodowego.
Uczelnia umożliwia studentom angażowanie
się w prace koła naukowego i publikacje
oraz uczestniczenie w corocznej konferencji
naukowej. Dzięki zajęciom ponadprogramowym, licznym szkoleniom i kursom są profesjonalnie przygotowani do wykonywania
zawodu. Dowodem uznania przez pracodawców są oferty pracy dla absolwentów,
a nawet studentów. Uczelnia wdrożyła międzynarodowy system punktacji ECTS. Prowadzi również praktyki studenckie w ramach
programu ERASMUS. Zajęcia prowadzone są
zgodnie ze standardami MNISW, kierunek
Kosmetologia posiada certyfikat Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Szeroki program praktyk studenckich pozwala lepiej przygotować
studentów do zawodu.
OferOwane kierunki
Studia licencjackie (3-letnie):
•
•
•
•
•
• chemii kosmetycznej
• chemii żywności
Gabinety:
• kosmetyczny
• podologiczny
Wszystkie sale dydaktyczne i pracownie wyposażone są w sprzęt audiowizualny i najwyższej jakości aparaturę. Uczelnia posiada bogaNauka trwa 2 semestry. Słuchacze otrzymują
to wyposażoną bibliotekę z czytelnią.
świadectwo ukończenia studiów podyplomowych.
• Kosmetologia stosowana
• stypendium socjalne, specjalne dla osób
• Podologia
niepełnosprawnych oraz rektora dla naj• Pielęgniarstwo – studia pomostowe
• Dietetyka w zdrowiu i chorobie
lepszych studentów
• Żywienie i dietetyka w sporcie
• zapomogi
Studia podyplomowe:
Programy stypendialne:
Tryb nauczania:
Organ nadzorujący:
• Studia stacjonarne
• Studia niestacjonarne
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Rektor: prof. zw. dr hab. n. chem. Aleksander Koll
s
u
m
s
a
r
E
u
m
a
r
g
o
r
p
Partner
0
BaZa dydakTycZna
Pracownie:
•
•
•
•
•
O przyjęciu na studia decyduje kolejność •
zgłoszeń, studenci są przyjmowani do •
wyczerpania limitu miejsc. Rekrutacja odbywa •
•
się bez egzaminów wstępnych.
Zasady rekrutacji:
Kosmetologia
Dietetyka
Pielęgniarstwo
Ratownictwo medyczne
Elektroradiologia
Laboratoria:
kosmetologiczne
wizażu
ratownictwa medycznego
podologii
NIEPUBLICZNA WYŻSZA SZKOŁA MEDYCZNA
masażu
ul. Nowowiejska 69, 50-340 Wrocław
fizykoterapii
Sekretariat
tel. 71 322 15 48, fax 71 786 83 28,
elektroradiologii
Dziekanat tel. 71 321 11 54 e-mail: [email protected]
komputerowe
pielęgniarstwa
www.nwsm.pl
2014-202
artykuł naukowy
N
Chemia
Związki ołowiu w antycznej kosmetyce
Lead compounds in antique cosmetics
|| WSTĘP
Ołów Pb (plumbum) jest metalem ciężkim powszechnie
pokrywano przewody w akweduktach i zbiorniki wod-
spotykanym w przyrodzie. Obecnie uważany jest za
ne. Ołów znajdował zastosowanie w budownictwie oraz
duże zagrożenie dla zdrowia, jednak w przeszłości miał
przemyśle stoczniowym. Używany był również do wy-
bardzo szerokie zastosowanie [1]. Znany był już przy- robu sarkofagów, urn, figurek wotywnych, przyborów
najmniej od 4 tysiąclecia p.n.e. W czasach grecko-rzym- do pisania, farb malarskich, żetonów (piombi), artykułów
skich wydobycie i zastosowanie tego metalu znacznie
gospodarstwa domowego. Ze względu na słodkawy po-
się zwiększyło [2]. Dostępność, łatwość pozyskiwania
smak i właściwości konserwujące ołów dość powszech-
Ewa Garasińska-Pryciak
Niepubliczna Wyższa
Szkoła Medyczna ul. Nowowiejska 69 50-340 Wrocław T: +48 71 321 11 54
i niska temperatura topnienia ołowiu (327,4 °C) powo- nie stosowany był w kuchni. Używany był również do
dowały, że był jednym z najpowszechniej stosowanych
wyrobu naczyń i pojemników służących do przechowy-
metali [3]. Z ołowiu wyrabiano rury wodociągowe, wania produktów spożywczych, leków i kosmetyków
plomby używane do łączenia rur glinianych, ołowiem
oraz do wyrobu samych leków i kosmetyków [2, 4, 5, 6].
» 122
|| Streszczenie
|| Abstract
Ołów w czasach starożytnych wykorzystywany był
In ancient times, lead was applied widely. Among others, it
otrzymano / received:
m.in. do wyrobu rur kanalizacyjnych, elementów bu- was used in the production of sewage pipes, construction
12.02.2015
dowlanych, figurek wotywnych, farb malarskich, arty- elements, votive figures, paints and household articles in-
poprawiono / corrected:
kułów gospodarstwa domowego, w tym garnków i na- cluding pots and dishes. Literary sources from antiquity
10.03.2015
czyń. Źródła literackie z okresu antyku poświadczają
zaakceptowano / accepted:
also confirm a wide application of lead and its compounds
również szerokie użycie ołowiu i jego związków w ce- for cosmetic and medical purposes. Lead carbonate is the
14.03.2015
lach kosmetycznych i medycznych. Spośród stosowa- most popular lead compound employed in cosmetics but
nych w kosmetyce związków ołowiu największą popu- litharge and galena also had certain significance.
larnością cieszył się węglan ołowiu, ale pewne znaczenie
miały również glejta oraz galena.
W artykule wskazane zostały wybrane fragmenty
The article points out chosen parts of writings by Greek
and Roman authors concerning the application of lead and
its compounds in cosmetics. The potential threats for he-
pism autorów greckich i rzymskich dotyczące zastoso- alth resulting from application of cosmetics containing lead
wania ołowiu i jego związków w kosmetyce. Zwrócono
również uwagę na potencjalne zagrożenia dla zdrowia
związane ze stosowaniem kosmetyków zawierających
compounds in ancient times were also mentioned.
Nowdays, according to Polish law, utilization of lead and
its compounds is forbidden.
związki ołowiu. Obecnie, zgodnie z obowiązującym
w Polsce rozporządzeniem ministra zdrowia, stosowanie
ołowiu i jego związków jest zabronione.
Słowa kluczowe: historia kosmetyki, kosmetyka
Key words: history of cosmetics, cosmetics in Ancient
w starożytnym Rzymie, ołów, biel ołowiowa
Rome, lead, white lead
2 / 2015 / vol. 4
121
artykuł naukowy
N
Chemia
Wzmianki o stosowaniu związków ołowiu w kosme- natarła była twarz bielidłem (ψιμυθίω), ażeby wydała się
tykach pojawiają się u autorów greckich i rzymskich, jaśniejszą, jak była istotnie” [20] Xen. Ec. X. 2.
między innymi u greckiego historyka i filozofa Kse-
Podobnie bezpośredni przykład stosowania blejwasu
nofonta (ok. 430-335 p.n.e.), greckiego komediopisarza
w celu rozjaśniania skóry przekazuje w Uczcie Mędrców
Aleksisa (ok. 372-270 p.n.e.), rzymskiego komediopisarza
grecki erudyta Atenajos z Naukratis (I poł. III w.), przyta-
Plauta (ok. 254-184 p.n.e.), rzymskiego poety Owidiusza
czając słowa greckiego komediopisarza z przełomu IV i III
(ok. 43 p.n.e.-18 n.e.), rzymskich encyklopedystów: Pliniu- wieku przed Chr. – Aleksisa: „jeśli [dziewczyna] cerę ma
sza Starszego (ok. 23-79 n.e.) i Celsusa (I połowa I wieku
zbyt ciemną, biały ołów ją rozjaśni” [21] Ath. XIII. 568-568e.
n.e.), pochodzącego z Hiszpanii rzymskiego poety i epi-
Wzmianki o stosowaniu białego ołowiu jako prepara-
gramatyka Marcjalisa (40-104 n.e.) [7, 8, 9]. Ze wzmianek
tu rozjaśniającego skórę pojawiają się również u Plauta
tych wynika, że w kosmetyce największą popularnością
(ok. 254-184 p.n.e.): w komedii Mostellaria, w scenie toa-
cieszył się węglan ołowiu (łac. cerussa), ale powszechnie
lety hetera Filematjum (Philematium) toczy następują-
stosowane były również: tlenek ołowiu – glejta (łac. mo- cą rozmowę ze swoją służącą Skafą (Scapha):
lybditis) oraz siarczek ołowiu – galena (łac. molybdaena).
Philematium: Cedo cerussam. (podaj cerussę)
|| WĘGLAN OŁOWIU
Philematium: Qui malas oblinam. (żeby posmarować
Scapha: Quid cerussa opust nam? (w jakim celu?)
Łacińskie określenie cerussa dotyczy węglanu ołowiu
policzki)
2PbCO3 · Pb(OH)2, współcześnie nazywanego bielą oło-
Scapha: Una opera ebur atramento candefacere postu-
wianą, białym ołowiem lub blejwasem – określeniem
les. (to tak, jakby kość słoniowa potrzebowała wybie-
zapożyczonym z języka niemieckiego (niem. das Blei-
lenia przy użyciu czernidła) [22]. Most. 258-259.
weiß) [10, 11]. Greckim odpowiednikiem łac. cerussa
było psimythion (ψιμυθιον). Etymologiczne pochodzenie
O używaniu blejwasu do ukrycia koloru skóry wspomi-
obu tych słów nie jest pewne [12, 13]. Wydaje się, że zana kilkukrotnie również Marcjalis: (…) Sic quae nigrior est carówno cerussa dla języka łącińskiego, jak i ψιμυθιον dla
dente moro, Cerussata sibi placet Lycoris (…) [23, 24]. Epigr. I. 72.
języka greckiego są słowami zapożyczonymi. W przy-
Autor przytacza ciemnoskórą Likorys, która uży-
padku psimythion podejrzewa się, że słowo pochodzić
wa blejwasu, by ukryć swoją, niepożądaną w świecie
może z języka egipskiego, jednak nie ma na to dosta- rzymskim, karnację. W innym epigramie Marcjalis
tecznych dowodów [14].
Biały ołów w celach kosmetycznych jako pierwsze
zwraca również uwagę na konieczność chronienia się
przed słońcem po zastosowaniu bieli ołowiowej, pisząc:
stosowały kobiety greckie [15]. Rzymianki środek ten „cerussata timet Sabella solem” [23]. Epigr. II. 41.
przejęły od nich i – jak można sądzić na podstawie ilo-
Można się domyślać, że na obficie posmarowanej
ści wzmianek pozostawionych w źródłach – szybko stał
bielą ołowianą twarzy, po wyjściu na słońce, na skutek
się on jednym z powszechniejszych środków kosme- wysychania preparatu zaczynały tworzyć się pękniętycznych. O stosowaniu go jako środka upiększającego
cia, które z pewnością bardziej szpeciły, niż upiększa-
wspomina m.in. Pliniusz Starszy. W księdze 34. Historii
ły. Jednocześnie wzmianka ta wskazywać może, że
Naturalnej przekazał następującą informację: [blejwas]
antyczne, bazujące na blejwasie podkłady do twarzy
„siłę ma taką samą jak ołów, prócz tego służy kobietom
zawierały tylko niewielką ilość tłuszczów.
do piększydeł” [16] (przeł. J. Łukaszewicz) vis eius eadem
• składnik preparatów pielęgnacyjnych i leczniczych
quae supra dictis, lenissima tantum ex omnibus, praeterque
Blejwas stosowany był nie tylko jako kosmetyk do ma-
ad candorem feminarum [17] NH XXXIV. 54.
kijażu, ale również składnik preparatów pielęgnacyjnych i leczniczych.
|| ZASTOSOWANIE
Recepturę preparatu do pielęgnacji skóry twarzy,
• środek do makijażu
w skład którego wchodził blejwas, pozostawił Owidiusz
Podstawowym celem stosowania blejwasu jako środka
(43-ok. 18 n.e.). W wersie 72. krótkiego utworu O ko-
do makijażu było nadanie skórze białości. Ponieważ ja- smetyce twarzy kobiecej (Medicamina faciei femineae) zasna cera była wyznacznikiem statusu społecznego i peł- leca, by dodać go do pozostałych składników, takich jak
nionej w społeczeństwie funkcji, środki rozjaśniające
m.in.: łubin, bób, korzeń irysa właśnie bieli ołowianej:
skórę lub nadające jej białość poprzez pokrycie były bar- „Nec cerussa tibi nec nitri spuma rubentis Desit et Illyrica
dzo popularne [18, 19]. O stosowaniu blejwasu jako środ- quae venit iris humo” [25] Medic. 72.
ka maskującego naturalny kolor cery wspomina wielu
pisarzy antycznych.
122
Zgodnie z przekazami Pliniusza Starszego (NH
XXXIV. 50) i Dioskuridesa (V. 103) blejwas stosowany
Ksenofont (ok. 430-335 p.n.e.) w księdze dziesiątej
był w celach leczniczych jako środek przyspieszający
O gospodarstwie opisuje żonę Isomacha, która „mocno
gojenie się ran [16, 17, 28]. Pliniusz poleca też mieszankę
2 / 2015 / vol. 4
artykuł naukowy
N
Chemia
masła i białego ołowiu do usuwania zmian i wysypek
Pliniusz Starszy. Podając sposób przygotowania środka
ropnych (pituita) [29]: impetus pituitae in facie butyro inlito
do barwienia włosów, zwraca uwagę, że powinien być
tolluntur, efficacius cum cerussa (NH XXVIII. 50), a Celsus
przygotowywany właśnie w naczyniu ołowianym (NH
(Medic. V. 26. 33) preparat z blejwasu i soku psianki jako
XXXII. 23).
lek na niektóre choroby zapalne skóry [16, 17, 30, 31].
Warto przytoczyć również wzmiankę dotyczącą
|| SZKODLIWOŚĆ OŁOWIU
stosowania blejwasu jako składnika preparatu na bli- W ZWIĄZKACH
zny. Pliniusz Starszy (NH XXVIII. 37), polecając tłuszcz
KOSMETYCZNYCH
świński jako środek pielęgnacyjny skóry, podaje, że po
Choć autorzy starożytni nie-
dodaniu do niego blejwasu albo srebrnej piany przywra- jednokrotnie
wskazywali
na
ca bliznom kolor: cicatrices concolores facit cerussa [16, 17]. szkodliwość ołowiu, działanie
Zastosowanie blejwasu w celach kosmetycznych po- trujące wiązano jednak głównie
twierdzają nie tylko przekazy literackie. Już w latach
z oparami wytwarzającymi się
1928-1931, podczas badań prowadzonych na Cmenta- podczas wytopu i obróbki tego
rzysku Północnym w Koryncie, w szczelnie zamknię- metalu oraz z zatruciami na skutych pojemnikach – pyxis – stosowanych zwykle do
tek połknięcia ołowiu lub jego
przechowywania leków i kosmetyków, w grobie kobiety
związków. W literaturze antycznej nie ma bezpośred-
greckiej z IV w. p.n.e. znaleziono różnorodne bryłki, tanich ostrzeżeń kierowanych do kobiet, a dotyczących
bletki i proszek. Zlecone wówczas analizy wykazały, że
był to właśnie zasadowy węglan ołowiu (Fot. 1, 2) [32].
Fot. 1 Zawartość grobu nr 454
Korynt, Cmentarzysko Północne
Źródło: [38]
szkodliwości stosowania blejwasu i kosmetyków zawierających inne związki ołowiu [18, 19, 32]. Możliwe jednak,
że pośrednią przestrogę próbował przekazać Owidiusz.
|| TLENEK OŁOWIU I SIARCZEK OŁOWIU
Omawiając recepturę wspomnianego wyżej środka pie-
Poza blejwasem w celach kosmetycznych stosowane
lęgnacyjnego zawierającego blejwas, Owidiusz podał
były również: glejta – tlenek ołowiu II (łac. molybditis, gr. dość precyzyjne ograniczenia ilościowe, które zwykle
mολυβδιτις) oraz galena – siarczek ołowiu (łac. molybdaena, nie pojawiają się w innych pozostawionych przez niego
grec. mολύβδαινα). Słowa: mολυβδιτις i mολύβδαινα wywo- przepisach. W tym przypadku
dzą się od słowa mολυβδος oznaczającego ołów [26]. Samo
zalecał, by wszystkie składniki
mολυβδος z kolei jest terminem zapożyczonym, a jego do- zmielić, a następnie brać z nich
kładne pochodzenie etymologiczne nie jest jasne [26, 27].
nie więcej niż uncję (27,3g): sed
Dioskurides (V. 102) opisuje glejtę jako lek na choroby
iustum tritis uncia pondus erit.
oczu oraz środek przeciwko zmarszczkom, szpecącym
Trudno jednak oszacować inten-
bliznom i plamom na twarzy.
cje Owidiusza. Uwaga dotycząca
Pliniusz Starszy (NH XXVIII. 37) podaje z kolei, że
ilości wskazywać może bowiem
glejta, wymiennie z blejwasem, po zmieszaniu z tłusz- nie tyle na troskę o zdrowie koczem świńskim miała przywracać bliznom kolor.
Siarczek ołowiu, PbS, znajdował z kolei zastosowanie
w kosmetyce upiększającej. Wykorzystywany był jako
biece, ile na proporcje, pozwalające uzyskać odpowiednią konsystencję preparatu.
Fot. 2 Pojemnik z bryłkami
zasadowego węglanu ołowiu
Źródło: [38]
Trzeba przypomnieć, że narażenie na ołów w świecie
pigment w kosmetykach przeznaczonych do upiększa- starożytnym było bardzo duże. Ołowiane lub gliniane, ponia oprawy oczu.
Znaczenie ołowiu w kosmetyce związane było również
krywane ołowiem garnki i naczynia, octan ołowiu stosowany jako substancja słodząca, chętnie dodawany do wielu
ze stosowaniem go do wyrobu akcesoriów kosmetycz- potraw, zawierający ogromną ilość ołowiu syrop z moszczu
nych, między innymi pojemników do przechowywania
winnego, zwany sapa lub defrutum – to tylko niektóre ze
środków zapachowych. Już grecki filozof i uczony Teo- źródeł ołowiu kumulującego się w organizmach ludzi w czafrast (372-287 p.n.e.) zwracał uwagę, że ołów ma właści- sach starożytnych. Przy tak dużym ogólnym narażeniu na
wości chłodzące, dzięki czemu doskonale chroni won- ołów, ilości związków ołowiu, które mogły dostawać się do
ności przed dostępem powietrza, zmianami temperatur
organizmu na skutek stosowania kosmetyków, wydają się
i przed słońcem (De Odor. 41) [33]. Pojemniki wykonane
bardzo niewielkie, tym bardziej że nieorganiczne związki
z ołowiu używane były również z wiekach późniejszych. ołowiu, a właśnie takie stosowane były w antycznych koPoświadcza to jeden z epigramów Marcjalisa (VI. 55), smetykach, słabo wchłaniają się przez skórę.
w którym krytykując nadmierne używanie wonności,
Retief i Cilliers w artykule dotyczącym zatruć oło-
zarzuca bohaterowi epigramu, że zalatuje od niego woń
wiem w starożytnym Rzymie opublikowanym w 2005 r.,
ołowiu. O używaniu naczyń ołowianych do przygoto- powołując się na publikację Waldrona i Wellsa z roku
wywania środków kosmetycznych wzmiankuje również
1979 podają, że nie ma różnicy w poziomie ołowiu
2 / 2015 / vol. 4
123
artykuł naukowy
N
Chemia
w starożytnych szkieletach kobiecych i męskich [2]. Po- || OBECNOŚĆ OŁOWIU WE WSPÓŁCZESNYCH
nieważ kosmetyki zawierające biel ołowianą zdecydo- KOSMETYKACH
wanie częściej używane były przez kobiety niż przez
Zgodnie z obowiązującym w Polsce rozporządzeniem
mężczyzn, których nie obowiązywała moda na jasną
ministra zdrowia we współczesnych kosmetykach sto-
cerę, może to być pewna wskazówka poświadczająca, sowanie ołowiu i jego związków jest zabronione [34]. Co
że szkodliwość tych kosmetyków, o ile były umiejętnie
jakiś czas jednak pojawiają się informacje o możliwej
stosowane, mogła nie być aż tak duża, jak mogłoby się
obecności niewielkich ilości ołowiu w szminkach zna-
wydawać. Oczywiście nie oznacza to, że były bezpiecznych marek, dostępnych również na polskim rynku.
ne. Zawsze istniało ryzyko, że kosmetyk taki dostanie
W 2007 r. w Stanach Zjednoczonych Campaign for
się na błony śluzowe i zostanie przez przypadek spożyty. Safe Cosmetics przeprowadziła badanie 33 szminek
Doskonale zdawano sobie sprawę z zagrożenia. Pliniusz
popularnych marek na obecność ołowiu. Badania wy-
Starszy (NH XXXIV. 54), opisując właściwości i sposoby
kazały obecność ołowiu w 61% przebadanych pomadek
otrzymywania blejwasu, podaje wprost – mimo że jest
[35]. Sprawę zgłoszono amerykańskiej Agencji Żyw-
to najłagodniejszy ze stosowanych preparatów na bazie
ności i Leków FDA (Food and Drug Administration).
ołowiu, to zażyty wewnętrznie jest śmiertelną trucizną. W 2009 r. na łamach The Journal of Cosmetic Science
Do tego zdaje się nawiązywać również jeden z epigra- opublikowane zostały wyniki zleconych przez FDA bamów Marcjalisa (X. 22), w którym mężczyzna niechętny
dań, które potwierdziły obecność ołowiu w sprawdza-
rzymskiemu zwyczajowi całowania się na powitanie
nych szminkach [36]. W grudniu 2011 r. FDA na swojej
– udaje chorego lub okaleczonego i smaruje sobie usta
stronie internetowej opublikowała listę 400 szminek,
w których stwierdzona została obecność ołowiu [37].
blejwasem:
Zawartość ołowiu FDA uznała jednak za niewielką
i niezagrażającą bezpieczeństwu, aczkolwiek nie wy-
Co za bzik mi w głowę strzelił,
Żem rumienice warg zabielił,
kluczyła konieczności ustalenia górnej granicy dopusz-
Plastrów nasiał na podbródku?
czalnej zawartości ołowiu w szminkach [35].
Całować cię nie chcę, dudku!
Źródło: [24]
|| PODSUMOWANIE
Ołów w czasach antycznych był jednym z najchętniej
Ponieważ w polskim przekładzie akcent nie został
wykorzystywanych metali. Znajdował zastosowanie
położony na blejwas i wskazane zostało jedynie bieli- m.in. w budownictwie, przy produkcji statków czy przy
dło, które równie dobrze mogło być inną substancją, np. wyrobie artykułów gospodarstwa domowego, takich
kredą, przytoczyć warto ten epigram w języku łaciń- jak garnki i naczynia. Związki ołowiu wykorzystywaskim. Wyraźnie z niego wynika, że chodzi o nałożenie
ne były na co dzień: w kuchni jako substancje słodzące
białego ołowiu na usta zdrowe.
oraz jako substancje lecznicze i kosmetyczne. Stosowanie związków ołowiu w antycznych kosmetykach jest
Cur spleniato saepe prodeam mento
dobrze udokumentowane. Poświadczają to zarówno
Albave pictus sana labra cerussa,
źródła literackie, jak i odkrycia archeologiczne. Sole
Philaeni, quaeris? basiare te nolo.
ołowiu, takie jak zasadowy węglan ołowiu i siarczek
Źródło: [23]
ołowiu wchodziły w skład kosmetyków do makijażu.
Węglan ołowiu oraz tlenek ołowiu stanowiły również
Z jednej strony epigram ten podkreśla znaczenie blej- składniki preparatów pielęgnacyjnych i leczniczych;
wasu jako leku stosowanego w przypadku uszkodzeń
stosowane były jako środki wspomagające leczenie
skóry, ale z drugiej strony – intencją Marcjalisa mogło
zmian skórnych oraz likwidowanie blizn. We współ-
być też zaakcentowanie, jak duże ryzyko podejmuje bo- czesnych kosmetykach stosowanie ołowiu i jego związhater. Nie chcąc pocałunku, ryzykuje oblizaniem ust i do- ków jest zabronione.
staniem się blejwasu do organizmu drogą pokarmową,
co mogło skończyć się tragicznie. Oczywiście opisanej
w epigramie sytuacji nie trzeba uważać za prawdziwą.
Ale zaznaczyć warto, że Marcjalis często przywoływał
w swoich epigramach sytuacje i postaci realne.
124
2 / 2015 / vol. 4
artykuł naukowy
N
Chemia
|| Literatura
I. Krzywy, E. Krzywy, M. Pastuszak-Gabinowska, A. Brodkiewicz: Ołów. Czy jest się
czego obawiać?, Annales Academiae Medicae Stetinensis, 56(2), 2010, 118-128.
2. F. Retief, L.P. Cilliers: Lead poisoning in Ancient Rome, Acta Theologica Supplementum,
7, 2005, 147-164.
3. J.D.C. Boulakia: Lead in the Roman World, American Journal of Archaeology, 76(2),
1972, 139-144.
4. H. Blümner, Blei, [w:] Paulys Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft.
Neue Bearbeitung, Unter Mitwirkung zahlreicher Fachgenossen herausgegeben von
G. Wissowa, Dritter Band, Stuttgart 1899, 561-564.
5. S.C. Gilfillan: Lead Poisoning and the Fall of Rome, Journal of Occupational Medicine,
7(2), 1965, 53-60.
6. J.O. Nriagu: Saturnine Gout Among Roman Aristocrats. Did Lead Poisoning Contribute to
the fall of the Empire?, The New England Journal of Medicine, 308(11), 1983, 660-663.
7. S. Stabryła: Historia literatury starożytnej Grecji i Rzymu. Zarys, Ossolineum, Wrocław,
Warszawa, Kraków 2002.
8. M. Cytowska, H. Szelest: Literatura rzymska. Okres augustowski, PWN, Warszawa 1990.
9. M. Cytowska, H. Szelest: Literatura rzymska. Okres cesarstwa, PWN, Warszawa 1992.
10. B.S. Linde: Słownik języka polskiego, Warszawa 1807, 320.
11. A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1927, 28.
12. A. Forcellini: Totius Latinitatis Lexicon. Novo ordine digestum (…) Cura et studio Vincentii De-Vitt, Prati 1861, 156-157.
13. A. Ernout, A. Meillet: Dictionnaire étymologique de la langue Latine. Histoire des Mots,
Paris 1959, 117.
1.
INSPIRATION
Producent-hurtownia urządzeń, pigmentów,
kartridży i akcesoriów
do makijażu permanentnego DIVA®
14. H. Frisk, Griechisches etymologisches Wörterbuch, Bd. 2, Heidelberg 1970, 1138.
15. R.J. Forbes: Studies in ancient technology, Leiden 1955, 41.
Secundus, Naturalis Historia (Pliniusza Starszego Historyi Naturalnej Ksiąg
XXXVII), przekład J. Łukaszewicz, Poznań 1845.
17. Plinius Secundus, Naturalis Historia (The Natural History), ed. John Bostock, M.D.,
F.R.S. H.T. Riley, London 1855.
18. M. Saiko: Cura dabit faciem. Kosmetik im Altertum. Literarische, kulturhistorische und
medizinische Aspekte, Bochumer Altertumswissenschaftliches Colloquium, 66, Trier
2005, 43-44, 135, 262.
19. S. Stewart: Cosmetics & Perfumes in The Roman World, Gloucestershire 2007, 90-91, 111.
20. Xenophon: Oikonomikos (Ekonomik), przekład A. Bronikowski, Poznań 1857.
21. Athenaeus: Deipnosofistai (Uczta mędrców), przełożyli, wstępem i komentarzem opatrzyli K. Bartol i J. Danielewicz, Poznań 2012.
22. Tittus Maccius Plautus: Mostellaria, [w:] T. Maccius Plautus: Comoediae, ed. G. Goetz,
F. Schoell, 5, Lipsiae 1896, 1-67.
23. Marcus Valerius Martialis: Epigrammata, red. W. Heraeus, J. Borovskij, Leipzig 1976.
24. Marcus Valerius Martialis: Epigrammata (Epigramów Ksiąg XII), przekład J. Czubek,
Kraków 1908.
25. Publius Ovidius Naso: De Medicamina Faciei Femineae, ex recognitione R. Merkelii,
Lipsiae 1884.
26. H. Frisk: Griechisches etymologisches Wörterbuch, Bd. 2, Heildelberg 1970, 251-252.
27. P. Chantraine: Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Histoire des Mots, Paris
1984, 710.
28. Pedanios Dioscurides: De Materia Medica, Arzneimittellehre in fünf Büchern, ed. J. Berendes, Stuttgart 1902.
29. M. Plezia: Słownik łacińsko-polski, PWN, Warszawa 1999.
30.Aulus Cornelius Celsus: De Medicina, ed. W.G. Spencer, Cambridge 1971.
31. Aulus Cornelius Celsus: De Medicina (O lecznictwie ksiąg ośmioro), przekład H. Łuczkiewicz, Warszawa 1889.
32. L.T. Shear: Psimythion, Classical Studies presented to E. Capps on his seventieth birthday, Princeton University Press, 1936, 314-317.
33. Theophrastus: De odoribus (O zapachach), [w:] Pisma filozoficzne i wybrane pisma przyrodnicze, przekład i opracowanie D. Gromska, J. Schnayder, Warszawa 1963, 238-262.
34. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie list substancji
niedozwolonych lub dozwolonych z ograniczeniami do stosowania w kosmetykach
oraz znaków graficznych umieszczanych na opakowaniach kosmetyków, DzU 2005
nr 72, poz. 642.
35. The Campaign for Safe Cosmetics, A Poison Kiss: The Problem of Lead in Lipstick, http://
www.safecosmetics.org/downloads/A%20Poison%20Kiss_report.pdf.
36. N.M. Hepp, W.R. Mindak, J. Cheng: Determination of total lead in lipstick: Development
and validation of a microwave-assisted digestion, inductively coupled plasma – mass spectrometric method, The Journal of Cosmetic Science, 2009, 60, 405-414.
37. http://www.fda.gov/cosmetics/productsingredients/products/
38. L.T. Shear: Psimythion, Classical Studies presented to E. Capps on his seventieth birthday, Princeton University Press, 1936, 314-317
16. Plinius
Wyłączny dystrybutor pigmentów
medycznych klasy IIB certyfikowanych
do zastosowań medycznych i kosmetycznych
Laboratorium Biotic Phocea®
Czy pigmenty medyczne,
które znasz mają certyfikaty medyczne?
INSPIRATION sp. z o.o.
sklep internetowy:
www.inspiration-team.com
sprzedaż +48 509 730 799
e-mail:[email protected]
www.permanentmakeup.com.pl
N
NAJNOWSZA INNOWACJA
NA RYNKU URODY
art ykuł naukow y
Kosmetologia Estet yczna
Jedyna oryginalna metoda odbudowy brwi w 3D opracowana przez Sleek Brows
❞ Sleek Brows – nowa epoka pielęgnacji brwi ❞
Światowy rynek upiększania brwi doznał pozytywnego wstrząsu za
sprawą dwóch przedsiębiorczych młodych kobiet o swojsko brzmiących nazwiskach. Monika Ludwiczak i Kintija Belska opracowały
w 2013 roku w Londynie metodę odbudowy brwi – Sleek Brows 3D
Brow Building – która robi dziś furorę na świecie i zdobywa nagrody na
międzynarodowych konkursach kosmetologicznych. „Uważamy, że jest
to obecnie najskuteczniejsza nieinwazyjna metoda pielęgnacji brwi.
Ten oryginalny i unikalny zabieg, jako jedyny tego typu produkt na
rynku, pozwala na całkowitą rekonstrukcję brwi ” – mówią jej autorki.
Brwi od zawsze stanowiły mocny punkt urody. Porównywane w prastarej poezji miłosnej do skrzydeł kruka, były przedmiotem również innych
pobudzających wyobraźnię metafor. To one decydują o wyrazie twarz
i wpływają na jej mimikę, a ich wygląd potrafi diametralnie odmienić
aparycję. Shavata Singh, światowej sławy specjalistka od wizażu,
twierdzi, że ładny, dobrze dobrany do rysów twarzy kształt brwi
potrafi odwrócić uwagę od rozmaitych niedoskonałości, jak choćby
kurze łapki, ujmując twarzy lat.
❞ Brwi mają również swoje mody ❞
W tym samym jednak czasie, gdy Marlena Dietrich wylansowała trend
na ledwie widoczną niteczkę, Greta Garbo czarowała wyrazistą oprawą
oczu, zwieńczoną intensywnie ciemnym łukiem. Międzywojenna moda
na mocno wydepilowane brwi bądź wyrysowany w ich miejscu łuk
do dziś cieszy się popularnością wśród części kobiet, gwiazdy ekranu i
estrady od dawna stawiają jednak na naturalne, gęste brwi. Od królowej seksapilu Marilyn Monroe po królową wdzięku Audrey Hepburn,
od hiperszykownej Jackie Kennedy-Onassis po skandalizującą Lady
Gaga, od niepokojącej Lauren Bacall po zjawiskową Keirę Knightley,
divy czarują nas swym spojrzeniem dzięki naturalnym, gęstym i dość
szerokim łukom, dodającym oczom wyrazu.
Pochopna decyzja o depilacji brwi czy niefortunnie wykonany makijaż
permanentny, a także utrata brwi wskutek terapii onkologicznych
sprawiają, że wiele kobiet bezpowrotnie bądź na długi czas traci ten
atrybut swej urody. W próbach odzyskania łuku brwiowego uciekają
się do metod, których rezultatem jest często nienaturalna, agresywna
kreska nadająca twarzy ponury wygląd i dodająca lat.
❞ Sleek Brows – najwyższa jakość
produktów i szkolenia ❞
Nowa metoda Sleek Brows jest jak mikrorzeźba, pozwalając uzyskać
brwi o pożądanym kształcie i gęstości bez żadnego ryzyka. Rezultat
przypomina nieco makijaż permanentny, w odróżnieniu jednak od
niego daje trójwymiarowy, naturalny efekt w sposób nieinwazyjny.
Efekt utrzymuje się przeciętnie 2-4 tygodnie.
❞ Sleek Brows – to 100 % bezpieczeństwa,
metoda i produkty były badane i testowane przez
ponad 2 lata zanim wprowadzono je na rynek ❞
❞ Instruktorzy Sleek Brows są szkoleni w prestiżowej,❞
wielokrotnie nagradzanej Akademii Urody w Londynie
Metoda „trójwymiarowych brwi” wzbudziła zachwyt na rynku urody,
a jednocześnie uznanie w środowisku onkologicznym, pozwalając
pacjentom po terapiach onkologicznych na błyskawiczny powrót do
normalnego wyglądu.
❞ Sleek Brows – nielimitowane efekty dzięki artystycznej aplikacji brwi i preparatu strukturalnego ❞
TWÓRCZYNIE SLEEK BROWS  KINTIJA
BELSKA I MONIKA LUDWICZAK
SLEEK BROWS
Współpracują ze sobą od 2007 roku. Kintija, znana
z perfekcjonizmu, stylistka wielu celebrytów,
interesowała się światem urody już od najmłodszych lat jako córka właścicielki znanego instytutu
piękności. Stworzyła własną linię kosmetyków do
pielęgnacji rzęs. Monika Ludwiczak, z wykształcenia psycholog, „od zawsze” zafascynowana
światem mody, jako ekspertka w dziedzinie rynku
urody i produktów luksusowych zna wszystkie
najnowsze trendy i innowacje w tej dziedzinie.
Twórczynie Sleek Brows opowiadają o nowej metodzie.
Jak doszło do opracowania metody Sleek Brows?
Obydwie kochamy naszą pracę i regularnie szkolimy
się, podnosimy umiejętności. Gdy się poznałyśmy i zaprzyjaźniłyśmy, każda z nas zajmowała się zawodowo
technikami przedłużania rzęs. Wkrótce stworzyłyśmy
wspólną markę w tym segmencie rynku urody i niebawem obydwie dostrzegłyśmy lukę w rynku pielęgnacji brwi. Przez dwa lata intensywnie zgłębiałyśmy
tę dziedzinę kosmetologii, a 2zdobytą
w tym
czasie
/ 2015 / vol.
4
Kosmetologia
Estetyczna
wiedzę wykorzystałyśmy do stworzenia
Sleek
Brows.
126
„SleekBrows to obecnie najskuteczniejsza,
nieinwazyjna metoda pielęgnacji brwi”
REGULAR BROW
SLEEK BROW
WWW.SLEEKBROWS.COM.PL
Czym różni się Wasza metoda od innych propozycji dostępnych na rynku?
Oferujemy coś, co sytuuje się pomiędzy tradycyjną
pielęgnacją brwi a makijażem półpermanentnym.
Tradycyjna pielęgnacja obejmuje regulację i hennę,
jej rezultaty są jednak dość krótkotrwałe i po kilku
dniach jesteśmy zdane na cienie i ołówki do brwi,
aby codziennie nadać tej partii twarzy pożądany
wygląd. Natomiast efekty naszej pracy utrzymują
się nawet do czterech tygodni, są wodoodporne
i nie rozmazują się. Jest to idealne wyjście dla kogoś,
kto nie przepada za tradycyjnym makijażem.
artykuł
A
STOMATOLOGIA Estetyczna
Jakie techniki stosuje się w metodzie Sleek Brows?
Zasadniczo dwie, całkowicie nowatorskie. Osobom,
które mają własne, naturalne brwi, lecz chciałyby nieco
zmodyfikować ich kształt bądź poprawić ich gęstość,
proponujemy metodę przedłużania naturalnych brwi,
przypominającą przedłużanie naturalnych rzęs. Do
naturalnych włosków dokleja się ich przedłużenia,
przez co brwi zyskują na gęstości, można też zmienić
ich łuk. W przypadku natomiast braku brwi bądź ich
znacznych ubytków stosujemy opracowany przez nas
fakturowy preparat, którym za pomocą delikatnych
pociągnięć można uzupełniać brakujące partie brwi.
Pozwala uzyskać dyskretną fakturę, która pomoże
klientowi przetrwać do czasu odrośnięcia naturalnych
brwi. W tym celu stosujemy odpowiednie serum.
Wasza metoda nie dorównuje trwałością makijażowi permanentnemu – to wada czy zaleta?
Zdecydowanie zaleta. Trendy w makijażu zmieniają
się regularnie, a nasza metoda nie wymusza określonego wyglądu na wiele lat, co jest niestety wadą
tatuażu. Można zmieniać swój wygląd zależnie od
nastroju, upodobań i mody. Wychodzimy również naprzeciw zapotrzebowaniu tych osób, które
z tatuażu korzystać nie chcą bądź nie mogą.
Z jakimi efektami ubocznymi musimy się liczyć
stosując metodę Sleek Brows?
Efekty są wyłącznie pozytywne! Jest to jedyna na
świecie nieinwazyjna metoda poprawiania wyglądu brwi, nie doznają one żadnego uszczerbku.
Przeciwnie, ponieważ jednocześnie realizujemy
u naszych klientów program odbudowy naturalnych brwi, mogą oni oczekiwać szybszego odzyskania własnych. Zalecamy przeprowadzanie
zabiegów raz na cztery tygodnie, aktualny wygląd
można podtrzymywać przez dowolnie długi okres.
Czego można się nauczyć podczas Waszych
szkoleń?
Oferujemy szeroki zakres zajęć, poczynając od
budowy skóry po dziedzinę sprzedaży i marketingu.
W zakresie kosmetologii uczymy oczywiście nie
tylko naszych ekskluzywnych technik odbudowy
brwi, ale i ustalania najkorzystniejszego ich kształtu.
Uczestnicy naszych szkoleń przyswoją też sobie
umiejętność analizy kształtu twarzy i brwi, a także
tak podstawowe umiejętności jak regulacja i henna.
Rozmawiała Adrianna Maj
www.sleekbrows.com.pl
[email protected]
phone + 48 798 679 220
2 / 2015 / vol. 4
127
art ykuł naukow y
128
2 / 2015 / vol. 4
N
artykuł
M
A
akijaż permanentny stał się
w ostatnich latach bardzo popularnym zabiegiem. Obecnie oferowany jest w niemal każdym salonie
kosmetycznym. Niestety zdarza się, że
widujemy krzywe przerysowane brwi,
zniekształcone usta czy kreski karykaturalnie wymalowane wokół oka. Coraz
częściej do gabinetów kosmetycznych zgłaszają się
po pomoc kobiety z powikłaniami po źle wykonanym zabiegu w postaci bliznowców czy rozlanego
w skórze pigmentu. Granatowe czy czerwone plamy w miejscu brwi, wyregulowane zbyt agresywnie włosy i łuk przeniesiony nienaturalnie wysoko
na czoło, sine usta z konturami wyprowadzonymi
poza czerwień wargową, lub migracja pigmentu
na powiekach, odstraszają potencjalnych klientów,
którzy obawiają się, że może ich spotkać podobna sytuacja. Co więcej, część z nich uważa, że tak
właśnie wygląda makijaż permanentny i dlatego
nigdy nie zdecydują się na jego wykonanie.
MIkropigmentacja
Korekty w makijażu
permanentnym
podejmuje się tak odpowiedzialnego zadania, musi mieć
doświadczenie.
Niestety nie zawsze tak się dzieje. Rynek makijażu
permanentnego jest otwarty dla każdego, kto pragnie
wykonywać ten zawód. Największą grupę stanowią
pracujące już kosmetyczki, ale często zdarza się też, że
na szkolenia zgłaszają się osoby zupełnie niezwiązane
z branżą. Najważniejszą przesłanką w obu przypadkach
powinna być pasja, poczucie, że będziemy naprawdę
dobrzy w tym, co robimy, pokora i odpowiedzialność
za swoją pracę. Jeśli na pierwszym planie stoją chęć
zysku i poczucie, promowane często przez firmy, że
jest to prosty i szybki zabieg, który przy stosunkowo
niskim nakładzie finansowym zwraca się niemal z dnia
Na szczęście świadomość w branży makijażu permana dzień, to jest to początek końca kariery w makijażu
nentnego wzrasta. Po fali rozwoju portali oferujących
permanentnym i niestety duże prawdopodobieństwo
sprzedaż różnego rodzaju usług w atrakcyjnych cenach, skrzywdzenia swoją pracą. Szkolenia dodawane w graklienci uświadomili sobie, że być może warto skorzystać
tisie do zakupu sprzętu, niskiej jakości nieprecyzyjne
z zakupu vouchera do kina czy na fitness, ale zakup ma- urządzenia, tanie pigmenty nie stanowią mocnych podkijażu permanentnego za 100 zł nie jest odpowiednim
walin pod dobrze wykonywane makijaże.
wyborem. Doświadczone linergistki nie mają potrzeby
wystawiania swoich usług za „pół darmo”, ponieważ nie
Dlatego tak ważne jest, by klienci skrupulatnie sprawdzali
narzekają na brak klientek. Te mniej doświadczone, ku- miejsca wyboru zabiegu. Szukali opinii wśród znajomych
szone wizją rozreklamowania salonu, przy tak zaniżonej
czy osób, które korzystały już z usług danego salonu. Warto
kwocie za zabieg, muszą szukać oszczędności w postaci
również umówić się na wizytę konsultacyjną, poprosić o wy-
gorszej jakości barwników, czy igieł.
konanie wizualizacji zabiegu, obejrzeć portfolio ze zdjęciami,
Rozpoczęcie przygody z makijażem permanentnym
spokojnie porozmawiać, by rozwiać wszelkie wątpliwości.
to duża inwestycja w: dobrej jakości sprzęt, barwniki
i akcesoria, lokal, w którym zapewnimy sterylność
To samo dotyczy osób, które chcą rozpocząć pracę
podczas zabiegu oraz profesjonalne szkolenie, które
z makijażem. Wybór firmy szkoleniowej jest niezwy-
przygotuje do pracy w zawodzie. Do kosztów należy
kle istotny. Dziś na rynku działa co najmniej 20 szkół,
też wliczyć czas po szkoleniu, który należy poświęcić
kolejne 100 osób prowadzi kursy, na własną rękę prze-
na praktykę, wykonywanie bezpłatnych zabiegów do
kazując swoją wiedzę. Osobiście polecam, aby przyszłe
chwili, gdy dojdziemy do takiej świadomości swojej
linergistki, podobnie jak klientki, weryfikowały jakość
ręki, która pozwoli uczciwie zacząć zarabiać, świadcząc
prowadzonych szkoleń przed zapisaniem się na dany
usługi na najwyższym poziomie. Makijaż permanentny
kurs. Niskiej jakości wiedza, zdobyta na szkoleniu z ma-
nie należy do tanich zabiegów. Oferta poniżej ogólnie
kijażu permanentnego, stanowi główną przyczynę źle
przyjętych widełek powinna wzbudzić zastanowienie.
wykonanych makijaży.
Cena nie może być jedynym kryterium wyboru linergistki
Klientki uważają, że odpowiedzialność za makijaż permanentny bierze ostatnia osoba, która nad nim pracuje. Agnieszka Zapała
oraz miejsca wykonania zabiegu.
Źle wykonany makijaż permanentny, często w postaZawsze pytam klientki, które trafiają z popsuty- ci tatuażu, będzie „pokutował” przez kolejne lata. Pomi makijażami, co skłoniło je do wykonania zabiegu?
prawki, wykonane podczas korekty, mogą jedynie
Niejednokrotnie odpowiadają, że założenie, iż ktoś, kto
czasowo zamaskować stary makijaż, który w końcu
2 / 2015 / vol. 4
Znajdź nas na
klinikaMikroHair
NaturalnyPermanentny
129
artykuł
Fot. 1 Korekta brwi wykonanych w innym salonie. Zmieniony został kształt, zneutralizowany siny kolor
A
MIkropigmentacja
uwidoczni się na skórze. Jeśli
to zabieg wysoce skuteczny, który charakteryzuje
nie uświadomimy tego klient-
się bardzo szybkim działaniem i stosunkowo nie-
kom, będą oczekiwały, że uży-
wielkimi efektami ubocznymi: czasowym zaczer-
jemy „czarodziejskiej różdżki”
wienieniem i podrażnieniem skóry. Liczba zabiegów
i stary makijaż zniknie raz na
i ich skuteczność zależy od głębokości, barwników,
zawsze. Tymczasem muszą zro-
kształtu oraz od indywidualnej reakcji organizmu.
zumieć, że korekty mogą stać
Niekiedy zdarza się, że już po jednym razie mamy
się nieodłączną częścią ich ży-
efekt pożądany, zazwyczaj jest to kilka sesji (2-4).
cia w przyszłości i będą musiały
W przypadku powiek nie wykonuje się zabiegów
je wykonywać regularnie, aby
laserowych. Co prawda producenci urządzeń wskazu-
maskować efekty pierwszego
ją na taką możliwość, ale wydaje się to zabieg bardzo
zabiegu.
wysokiego ryzyka.
• Druga metoda usuwania makijażu polega na użyciu
Korekty w makijażach przypomi-
specjalnego preparatu, którego zadaniem jest wy-
nają sklejanie porcelany – sklejony
prowadzenie pigmentu ze skóry na jej powierzchnię.
przedmiot będzie wyglądał lepiej,
Efektem tego zabiegu jest powstanie strupa, do któ-
ale nie będzie już idealny.
Istotną kwestią jest dokonanie
rego wyciągany jest pigment.
Wadą tego rozwiązania jest to, że klient musi chodzić
realnej oceny możliwości popra- z nieestetycznym strupkiem do czasu, gdy ten odpadwienia makijażu oraz przeka- nie. Nie można go moczyć. I kolejny zabieg można wyzanie klientce informacji w tym
Fot. 2 Korekta to w tym przypadku 4 zabiegi – usunięcie zbyt
wysokich łuków metodą Rejuvi, nadanie nowego kształtu
i korekta koloru, kamuflaż pozostałości starego makijażu
i wyrysowanie włosków na froncie.
konać dopiero po 12 tygodniach.
zakresie, tak by nie miała zbyt
Zabiegu nie wolno wykonywać w bezpośredniej blisko-
dużych oczekiwań względem
ści oka ani na powierzchni czerwieni wargowej, a jedynie
zabiegu. Pamiętajmy, że klient- na obszarze brwi. Niekiedy istnieje możliwość przeproka została już raz skrzywdzona, wadzenia zabiegu w okolicy oka, ale tylko w przypadku
i podczas kolejnych zabiegów
usunięcia daleko wyciągniętej poza zewnętrzny kącik
staje się bardziej wymagająca. oka kreski, przy odpowiednim jego zabezpieczeniu.
Często klientki oczekują, że skoro
Preparaty nie działają już na barwniki poddane za-
makijaż został popsuty podczas
biegom laserowym, ponieważ laser rozbija cząsteczki
jednego zabiegu, to jeden zabieg
pigmentu, zmieniając ich strukturę. Jeśli więc rozwa-
wystarczy, aby poprawić makijaż. żamy oba zabiegi, to usuwanie preparatem należy przeprowadzić w pierwszej kolejności.
|| METODY KOREKT
Sposób usunięcia czy korekty
Fot. 3 Korekta formy i odcienia i odcienia „starego” makijażu
permanentnego brwi wykonanego w innym gabinecie
|| KAMUFLAŻ
niechcianego makijażu zależy od:
Pigmentów kamuflujących można używać wyłącznie
• koloru i głębokości pigmentacji,
wtedy, gdy pozostałości po starym makijażu są naprawdę
• kształtu,
• wiedzy linergistki,
niewielkie. Nie da się przykryć ciemnego rysunku jasnym
odcieniem, ponieważ musiałby być bardzo mocno zagęsz-
• możliwości technicznych, jakimi dysponuje linergistka. czony w skórze, a to skutkowałoby w przyszłości jego odbarwianiem się na kolor żółty.
Jeśli niechciany makijaż jest umiejscowiony płytko,
Najczęściej kamuflaż wykonywany jest w trakcie wizyt,
w naskórku i dodatkowo jest już wyblakły, to wtedy moż- mających na celu wykonanie nowego makijażu permana skupić się na kamuflażu. W przypadku gdy makijaż jest
nentnego. Zdarza się,
bardzo ciemny i, na nieszczęście, umiejscowiony w skórze
że nowe brwi uda-
właściwej, trzeba spróbować usunąć go bądź rozjaśnić.
je się wypracować
podczas
nymi metodami usuwania makijaży.
miast na kamuflaż
• Usuwanie makijażu za pomocą specjalnie klientka musi wrócić
dedykowanego lasera. jeszcze kilka razy. Pig-
Działanie lasera polega na rozbijaniu cząsteczek
menty
barwnika, w wyniku czego barwnik stopniowo ja-
muszą być nakładane
śnieje i w efekcie jest on usuwany z organizmu. Jest
130
kolejnych
dwóch wizyt, nato-
Obecnie dysponujemy dwiema względnie skutecz-
2 / 2015 / vol. 4
Fot. 4 Korekta krzywych ust
kamuflujące
niezwykle delikatnie,
ponieważ jasna cząsteczka jest
strukturalnie większa od kolorowej i pigmenty zdecydowanie
dłużej wyłuszczają się ze skóry.
a)
Zbyt agresywna praca mogłaby
spowodować, że nie będą miały
szansy nigdy się z niej wydostać
i w przyszłości zmienią odcień
na żółty. Ważna jest również
b)
kolejność używania pigmentów
podczas zabiegu.
|| PODSUMOWANIE
Korekty nieudanych makijaży
c)
Fot. 5 Usta a) przed zabiegiem b) tuż po zabiegu c) miesiąc po zabiegu
są trudnym zabiegiem. Pokrywanie czerwonych brwi ciemniejszym pigmentem spowoduje, że po korekcie skóra nabierze
nieestetycznego,
brązowego
czy fioletowego odcienia. Do
wykonywania korekt niezbędna jest praktyczna znajomość
teorii koloru i umiejętność doa)
boru odpowiednich odcieni do
rozwiązania konkretnego problemu kolorystycznego.
Umiejętność doboru koloru jest
szczególnie istotna w przypadku
ust, gdzie należy ocenić charakter
czerwieni wargowej (ciepły czy
zimny). Większość problemów
b)
z pigmentacją ust bierze się właśnie z nieumiejętnej oceny czerwieni wargowej. Podobnie ma się
sytuacja z kreskami – jeśli trafia
do nas klientka z granatowym
makijażem powiek, to pokrycie
go po prostu czarnym kolorem
nie rozwiąże problemu.
c)
Fot. 6 Zabieg wykonany za pomocą igły
a) zbyt agresywna pigmentacja doprowadziła do
przerysowanego efektu
b) zabieg wykonany rolką – w wyniku rozrywania skóry
pigment rozlał się i utworzył rozległą plamę
c) źle dobrany odcień pigmentu odcina się od naturalnych włosów
Za korekty powinny zabierać się tylko osoby które mają
doświadczenie w wykonywaniu zabiegów. Gdy rozpoczynamy pracę, w zawodzie musi minąć czas, w którym nauczymy
się, jak odpowiednio dobrane pigmenty pojawiają się w skórze. Ten sam
pigment w różnych skórach uwidacznia się inaczej. Musimy nauczyć się
barwników, na których pracujemy, by móc przewidzieć podczas korekt
efekty swojej pracy.
Należy pamiętać, że podobnie jak warunkiem osiągnięcia sukcesu w mikropigmentacji jest zdobycie odpowiedniej wiedzy, to właściwa wiedza w przypadku korekt jest jeszcze bardziej istotna.
2 / 2015 / vol. 4
131
artykuł naukowy
N
Chemia
Stosowanie konserwantów
w kosmetykach – za i przeciw
Preservatives in cosmetics - pros and cons
|| Wstęp
wysoka podatność na wpływ drobnoustrojów [1]. Nazwa
|| KONSERWANTY
czyli zachowuję. Działanie przeciwbakteryjne środka
W PRODUKTACH KOSMETYCZNYCH
konserwującego jest tym lepsze, im większe jest jego
konserwant wywodzi się z łacińskiego słowa „conservo”,
Konserwanty to naturalne lub syntetyczne składniki do- stężenie, jednakże wiąże się z tym ryzyko wystąpienia
dawane do produktów spożywczych, farmaceutycznych
reakcji uczuleniowej na ten składnik. Przy ich wysokim
Małgorzata Natywa
Aleksandra Górska
Wyższa Szkoła
Humanistyczna
ul. Królowej Jadwigi 10
64-100 Leszno
T: +48 65 529 35 20
i kosmetycznych, których celem jest ochrona produk- stężeniu, sięgającym około 1%, mogą one być czynnikatu przed zepsuciem się pod wpływem drobnoustrojów
mi hamującymi nadmierną aktywność drobnoustrojów
i przypadkowego zanieczyszczenia w trakcie używania
patogennych w takich preparatach, jak dezodoranty,
go przez konsumenta. Obecność konserwantów w wy- środki przeciwłupieżowe czy też artykuły do pielęgnacji
robie zapobiega również powstawaniu produktów prze- jamy ustnej i zębów. Użyte w niższym stężeniu, zwykle
miany materii mikroorganizmów, które z kolei mogą być
około 0,1-0,5%, spełniają natomiast funkcję konserwan-
przyczyną wystąpienia podrażnienia skóry i błon śluzo- tów, czyli substancji umożliwiających przechowywanie
wych. Środki konserwujące są niezbędne w kosmetykach
samych artykułów kosmetycznych [2].
zawierających wodę i składniki organiczne, które cechuje
|| Streszczenie
» 134
|| Abstract
Konserwanty to substancje, hamujące rozwój bakterii
Preservatives are added to cosmetics in order to hamper
otrzymano / received
i grzybów. Dodawane do kosmetyków, mają na celu
growth of bacteria and fungi. They are added to cosmetics
01.01.2015
przedłużenie ich trwałości, muszą jednak spełniać
to prolong their life, however, they must meet certain criteria.
poprawiono / corrected
określone kryteria.
Despite being indispensable components of cosmetics
20.02.2015
Pomimo że związki te są nieodzownymi składnikami
recipes, beside dyes and fragrances, they belong to the
zaakceptowano / accepted
receptur, to oprócz barwników i środków zapachowych
most controversial ingredients. Currently, parabens are
15.03.2015
są jednymi z najbardziej kontrowersyjnych surowców
most commonly used preservatives in cosmetics. Their an-
kosmetycznych. Obecnie najczęściej wykorzystywane
timicrobial activity has been observed for a few decades
w kosmetyce konserwanty to parabeny. Ich działanie
and they have been used as preservatives since the thirties.
przeciwdrobnoustrojowe zostało zauważone już kil- Parabens, their mechanism of action and potential impact
kadziesiąt lat temu, a jako konserwanty stosowane są
on the human body, are constantly the subjects of many
od lat 30. XX wieku. Parabeny, ich potencjalny mecha- studies that have shown, among others, that they are hinizm działania oraz wpływ na organizm człowieka są
ghly allergenic.
przedmiotem wielu badań, które wykazały, że mogą
one stanowić istotny czynnik uczulający.
Słowa kluczowe: konserwanty, parabeny, kosmetyki
Key words: preservatives, parabens, cosmetics
2 / 2015 / vol. 4
133
artykuł naukowy
N
|| WYMOGI
Chemia
Oferowane są one w postaci: estru metylowego (para-
Konserwanty wyrobów kosmetycznych powinny speł- ben M), estru etylowego (paraben A), estru propyloweniać kilka kryteriów.
go (paraben P). Pojawiają się również inne ich analogi:
Nie mogą:
butyloparaben, izopropyloparaben, izobutyloparaben,
• być toksyczne,
benzyloparaben. Surowce te znajdują powszechne za-
• wywoływać podrażnień i uczuleń,
stosowanie nie tylko w przemyśle kosmetycznym, ale
• niszczyć naturalnej flory bakteryjnej skóry,
także spożywczym, farmaceutycznym i innych.
• wpływać na zapach i barwę kosmetyku,
Parabeny są to ciała stałe, słabo rozpuszczalne w wo-
• kumulować się.
dzie, szczególnie w temperaturze pokojowej. Dobrze
Muszą:
wym. Są dopuszczone do stosowania przez prawo
• wykazywać aktywność biologiczną wobec szerokiego
amerykańskie, europejskie i polskie. Według przepisów
natomiast rozpuszczają się one w glikolu propyleno-
spektrum drobnoustrojów przy niskich stężeniach,
polskich i unijnych ich stężenie w kosmetykach nie po-
• być stabilne i nie wchodzić w interakcje z innymi
winno przekraczać 0,8%. Parabeny nie wpływają na
składnikami kosmetyku [2].
właściwości produktów, w których są stosowane, nie
zmieniają ich koloru, zapachu ani konsystencji. Dodat-
W wielu krajach sporządza się listy dopuszczonych
kowo, są niedrogie. Przyjmują postać ciała stałego, two-
do stosowania w kosmetykach konserwantów wraz
rząc drobne, bezbarwne i bezzapachowe kryształki [3]. z zalecanymi stężeniami użytkowymi. Większość
Wykorzystuje się je w większości kremów nawilżają-
państw w swoim ustawodawstwie opiera się na wy- cych, kosmetykach do demakijażu, preparatach do pietycznych obowiązujących w krajach Unii Europejskiej. lęgnacji włosów, kosmetykach przed i po goleniu, ale
W Polsce obowiązuje aktualnie lista substancji konser- również w mydłach, żelach do kąpieli, tonikach, balsawujących dozwolonych do stosowania w kosmetykach, mach do ciała, preparatach do opalania czy środkach
z podaniem ich ilości, zakresu i warunków stosowania, do pielęgnacji ust. W bardzo szybkim tempie przedostanowiąca załącznik nr 4 do Rozporządzenia Ministra
stają się do krwi, ich wchłonięcie jest możliwe nawet
Zdrowia z dnia 30 marca 2005 roku w sprawie list sub- po upływie minuty od aplikacji na ciało kosmetyku z tą
stancji niedozwolonych lub dozwolonych z ograniczeniami
właśnie substancją. Badania potwierdzają, że takie ich
do stosowania w kosmetykach oraz znaków graficznych
rozpowszechnienie sprawia, że substancje te są obec-
umieszczanych na opakowaniach kosmetyków. Obowią- ne w organizmach większości ludzi. I tak, Amerykanie
zująca obecnie lista substancji konserwujących, dozwo- wykryli je w moczu ponad 90% osób z ogólnej populalonych do stosowania w kosmetyce, obejmuje 56 pozycji. cji; duńscy naukowcy – w moczu blisko 100% przebaNie obejmuje ona jednak takich substancji o działaniu
danych mężczyzn, a Hiszpanie – w moczu 100% prze-
przeciwbakteryjnym, jak naturalne olejki eteryczne
badanych ciężarnych oraz dzieci. W 2011 r. norwescy
i alkohole [2]. Stosowanie konserwantów ma na celu za- naukowcy poinformowali, że parabeny są obecne we
chowanie kosmetyków w stanie pozbawionym zanie- krwi 60% osób z ogólnej populacji oraz że ma to silny
czyszczeń podczas ich wytwarzania i pakowania, ale
związek ze stosowaniem kosmetyków. Pojawiły się
głównie w trakcie całego okresu użytkowania. Pomimo
też doniesienia o obecności tych związków w mleku
że środki konserwujące są nieodzownymi składnikami
karmiących matek oraz nasieniu [4]. Częściej uczulają
receptur, to związki te obok barwników i związków za- jako składniki leków zewnętrznych, ale są także częstą
pachowych są jednymi z najbardziej kontrowersyjnych
przyczyną alergii kontaktowej po użyciu kosmetyków.
surowców kosmetycznych.
Powszechne jest zjawisko tzw. paradoksu parabenowego, wskazujące, że osoby uczulone na parabeny
|| KONTROWERSJE WOKÓŁ KONSERWANTÓW
zastosowane w lekach zewnętrznych dobrze tolerują
produkty kosmetyczne zawierające te związki [1]. Wynika to z istotnej różnicy w penetracji alergenu przez
|| PARABENY
skórę zdrową i zmienioną zapalnie. Skutkiem ubocz-
Dla przemysłu kosmetycznego wprowadzone są listy
nym stosowania parabenów (butylparabenu) jest też
różnorodnych substancji, w tym konserwantów do- znaczące zwiększenie estrogenów, czyli żeńskich horzwolonych do stosowania w kosmetykach w ograni- monów płciowych, które u kobiet przyczyniać się mogą
czonych ilościach, w zakresie i warunkach stosowania. do powstania raka piersi. W latach 2002-2004 badania
Do najczęściej pojawiających się w recepturach prepa- uczonych brytyjskich z University of Reading poratów kosmetycznych związków tego segmentu należą
twierdziły, że znajdujące się w kosmetykach parabeny
parabeny, czyli estry kwasu p-hydroksybenzoesowego. przyczyniają się do powstania tego rodzaju nowotworu.
134
2 / 2015 / vol. 4
artykuł naukowy
N
Chemia
Brytyjscy naukowcy znaleźli je w każdej z badanych
do bakterii Gram-ujemnych waha się od 0,002%
próbek guzów pobranych od grupy kobiet z rakiem
do 0,05%, dla bakterii Gram-dodatnich wynosi ok.
piersi. Badacze sugerują, że chemikalia te, poprzez za-
0,025%, dla grzybów i pleśni od 0,009% do 0,075%, dla
wierające je kosmetyki stosowane na skórę, przenikają
prątków – ok. 4%, a dla zarodników bakterii – ok 8%.
do tkanek. Wyniki są niepokojące, gdyż substancje te
naśladują estrogeny i to właśnie ten czynnik sprzyja
powstawaniu raka piersi. Poza tym, mówi się o nieko-
• Izotiazolinony
Izotiazolinony (Katon GC) to mieszanina dwóch izo-
rzystnym wpływie parabenów na płodność mężczyzn,
tiazolinonów: 5-chloro-2-metylo-4-izotiazolin-3-onu oraz
a także na funkcjonowanie układu odpornościowego
2-metylo-4-izotiazolin-3-onu (MCI/MI) w proporcji
i nerwowego [3]. Odmienne zdanie na temat tych kon-
3:1. Oprócz kosmetyków i środków higieny mają za-
serwantów ma dr inż. Magdalena Sikora z Politechniki
stosowanie w produkcji olejów przemysłowych, farb,
Łódzkiej, która twierdzi, że obecnie informacje na te-
klejów, papieru, a nawet środków ochrony roślin.
mat szkodliwości parabenów zostały zdementowane,
Dopuszczalne stężenie mieszaniny MCI/MI w pro-
a podaje się, że niższe parabeny, czyli metyl, etyl czy
duktach do pielęgnacji ciała wynosi 0,0015%. Jest
propyl, są bezpieczne, dobrze przebadane pod wzglę-
to stężenie bardzo małe, a ryzyko jego szkodliwego
dem toksykologicznym, najmniej alergogenne, a ich
oddziaływania na skórę, w tym uczulenia kontakto-
stosowanie w kosmetykach nie stanowi żadnego zagrożenia dla konsumentów [5] (fot. 1).
wego, w produktach zmywalnych jest znikome;
• Euksyl® K 400
Euksyl K 400 stanowi mieszaninę dwóch związków
o działaniu przeciwdrobnoustrojowym: metylodibromoglutaronitrylu (MDBGN, 1,2-dibromo-2,4-dicyjanobutan) oraz 2-fenoksyetanolu w proporcjach 1:4. Ze
względu na tak liczne doniesienia o nadwrażliwości
na ten składnik. Komisja Unii Europejskiej w 2003 r.
zaleciła wycofanie go z produktów pozostających na
ciele. W roku 2005 Europejski Komitet Naukowy ds.
Produktów Kosmetycznych zalecił wycofanie tego
środka z produktów do pielęgnacji ciała. Jednakże
w Polsce jest dopuszczonym do stosowania w kosmetykach konserwantem, którego stężenie w wyrobie
gotowym nie może przekraczać 0,1%;
• Tiomersal
Tiomersal to sól sodowa kwasu 2-etylortęciotiosalicylowego o wysokiej aktywności przeciwbakteryjnej
Fot. 1 Skład balsamu do ciała. Jako środki konserwujące wykorzystano m.in.
parabeny. Źródło: Opracowanie własne
oraz przeciwgrzybowej. Jego zaletą jest brak działania
||ALTERNATYWA DLA PARABENÓW
oraz demakijażu oczu w stężeniu do 0,007% w prze-
drażniącego na skórę i błony śluzowe. Konserwant ten
można stosować jedynie w kosmetykach do makijażu
Niektórzy producenci, zamiast parabenów do konser-
liczeniu na rtęć. Oprócz przemysłu kosmetycznego
wacji kosmetyków wykorzystują inne konserwanty
znajduje zastosowanie m.in. w produkcji płynów do
(Fot. 2, Tabela 1) między innymi:
przechowywania soczewek, preparatów farmaceu-
•Formaldehyd oraz związki uwalniające formaldehyd
Roztwór formaldehydu (aldehyd kwasu mrówkowego, metanal) oraz związki go uwalniające (donory
formaldehydu, uwalniacze formaliny) są, zaraz po pa-
tycznych, w tym miejscowych preparatów okulistycznych oraz szczepionek odpornościowych; • Glycasil™
Glycasil to nazwa handlowa 3-jodo-2-propylo-butylo-
rabenach, konserwantami najczęściej wchodzącymi
karbaminianu (IPBC), biocydu początkowo stosowa-
w skład receptur kosmetycznych. Stosowanie związ-
nego do konserwacji drewna. Zgodnie z dyrektywa-
ków uwalniających formaldehyd jako konserwantów
mi Unii Europejskiej jego stężenie w kosmetykach nie
w kosmetykach ma swoje uzasadnienie w bardzo sze-
może przekraczać 0,1%, polskie prawo dopuszcza jego
rokim spektrum aktywności przeciwnowotworowej
zawartość do 0,05%, a już w momencie przekroczenia
tego związku. Ponadto metanal charakteryzuje się
0,02% na etykiecie powinna być zamieszczona infor-
bardzo niskim minimalnym stężeniem hamującym
macja „zawiera jod”. IPBC szczególnie często stanowi
w stosunku do mikroorganizmów, które w stosunku
składnik szamponów oraz odżywek do włosów [6].
2 / 2015 / vol. 4
135
artykuł naukowy
N
Chemia
Szczególną grupę kosmetyków stanowią certyfiko- czy lotionów), zagrożenie zanieczyszczeniem mikrowane produkty naturalne. Istnieje ograniczona, zawie- organizmami jest o wiele wyższe. Ponadto kosmetyki
rająca tylko kilka składników, lista konserwantów, któ- te odznaczają się o wiele krótszym terminem ważności:
re mogą być wykorzystywane w tego typu wyrobach.
• dla produktów na bazie wody – około 2-3 tygodni,
Do konserwantów dopuszczonych do wyrobów natu-
• dla produktów niezawierających wody – około 2-3
ralnych zaliczany jest wielonienasycony kwas tłusz-
miesięcy.
czowy dehydrooctowy (DHA).
Jego maksymalne stężenie w kosmetykach wyno-
W szczególnych przypadkach, gdy produkt jest wła-
si 0,6%. Wyjątek stanowią tu aerozole, w których nie
ściwie przechowywany, okres ten może zostać wydłu-
może on być stosowany. Jest to układ wyjątkowo efek- żony do 6 miesięcy (np. w odniesieniu do olejków czy
tywny przeciwko grzybom. Wykazuje pewną aktyw- masła do ciała). Należy jednak mieć na uwadze, że koność przeciwbakteryjną, jest natomiast nieefektywny
smetyki bez konserwantów w większości przypadków
w stosunku do bakterii z rodzaju Pseudomonas [7].
muszą być przechowywane w niskiej temperaturze,
czyli w lodówce [8] (fot. 3).
W kosmetyce jako alternatywę konserwantów wykorzystuje się także mieszaniny różnych ekstraktów
roślinnych, m.in.: tymianku (Thymus vulgaris), gorzknika kanadyjskiego (Hydrastis canadensis citrus), cytronu (Medica limonum), lawendy (Lavandula augustifolia),
cynamonu (Cinnamomum zeylanicum), rozmarynu (Rosmarinus officinalis), oliwki (Olea europaea), oregano (Origanum vulgare), mięty (Mentha piperita). Odpowiednio
dobrane, stosowane w stężeniach 0,5-2,5% wykazują
wysoką zdolność przeciwdrobnoustrojową. Do użytku
w roli naturalnych konserwantów wchodzą także komponenty srebra koloidalnego oraz pigment perłowy [7].
Kosmetyki naturalne, bez substancji konserwujących, są bez wątpienia korzystne dla ludzkiego zdrowia,
Fot. 2 Przykładowy skład szamponu do włosów. Producent podkreśla, że nie
zawiera parabenów, w jego składzie są jednak inne substancje konserwujące.
Źródło: Opracowanie własne
aczkolwiek bardzo trudne do przechowywania. Z tego
Tabela 1 Niektóre z ograniczeń obowiązujących w stosowaniu substancji konser-
sumentów, reklamując swoje produkty jako te, które nie
powodu ich używanie byłoby dla konsumentów kłopotliwe. Zdarza się, że producenci wprowadzą w błąd kon-
wujących w kosmetykach.
zawierają konserwantów, podczas gdy w rzeczywisto-
Kwas salicylowy i jego sole
zakaz w kosmetykach dla dzieci poniżej 3.
roku życia (z wyjątkiem szamponów)
Formaldehyd
zakaz w aerolozach
Jodan sodu,
pirytionian cynku
zakaz w kosmetykach, które nie są
spłukiwane ze skóry/włosów
Tiomersal
można stosować wyłącznie do kosmetyków do makijażu i demakijażu oczu
20% chlorek srebra
osadzony na ditlenku tytanu
zakaz w produktach dla dzieci poniżej
3. roku życia, w produktach do higieny
jamy ustnej, w produktach stosowanych
w okolicach oczu i ust
ści znajdują się one w ich składzie (fot. 4).
Źródło: Opracowanie własne na podstawie [1]
|| ALTERNATYWA DLA KONSERWANTÓW
Konserwanty zawarte w kosmetykach chronią je przed
zanieczyszczeniami drobnoustrojami, dzięki czemu są
one bezpieczne dla użytkowników. Należy mieć na uwadze, że w latach 2005-2012 w Unii Europejskiej zostało wycofanych ze względu na zakażenie mikrobiologiczne ponad 200 produktów kosmetycznych – łącznie w 16
różnych krajach. W przypadku kosmetyków bez konserwantów, w szczególności tych, które w swoim składzie zawierają dużo wody (np. kremów, masek, mleczek
136
2 / 2015 / vol. 4
Fot. 3 Kosmetyki Fridge by yDe o krótkim terminie ważności (2,5 miesiąca), do przechowywania w lodówce.
Źródło [8]
artykuł naukowy
N
Chemia
i groźne dla zdrowia użytkowników. Tymczasem są to składniki, które podlegają najbardziej
rygorystycznym badaniom bezpieczeństwa
i regularnej ocenie przez niezależne jednostki,
w celu potwierdzenia, że są one akceptowalne
w zalecanych stężeniach.
Zwolennikiem stosowania konserwantów
Fot. 4 Peeling cukrowy Fresh&Natural – bez chemicznych środków
konserwujących w składzie. Źródło: opracowanie własne
(parabenów) w kosmetykach jest również M.
Sikora. Jej zdaniem, idealny konserwant nie
istnieje, a najlepszy efekt uzyskuje się, sto-
|| PODSUMOWANIE
sując kilka konserwantów wykorzystując
Zanieczyszczenia kosmetyków drobnoustro- synergię ich działania. Osiągamy wtedy dojami chorobotwórczymi mogą stanowić za- bry efekt zabezpieczenia kosmetyku przed
grożenie dla człowieka. Podczas prawidłowo
zanieczyszczeniem mikrobiologicznym przy
przeprowadzonego procesu produkcyjnego
niskich stężeniach środków konserwujących
możliwość zanieczyszczenia mikrobiologicz- oraz zmniejszamy w ten sposób ryzyko wystąnego kosmetyku jest minimalna. Związane
pienia reakcji niepożądanych i alergii. Według
jest to z koniecznością przestrzegania norm
Sikory, pojawiają się również produkty typy
czystości, zarówno składników, jak i gotowego „paraben free”, które są odzwierciedleniem
produktu, co jest skrupulatnie kontrolowa- pewnej rynkowej tendencji. Obserwujemy pone. W procesie technologicznym stosowane
jawianie się nowych układów konserwujących,
są środki konserwujące, zmniejszające szansę
pozbawionych parabenów, ale to one paradok-
rozwoju mikroorganizmów. Jednak od mo- salnie mogą stanowić zagrożenie, ponieważ
mentu otwarcia opakowania produktu niebez- nie dysponujemy jeszcze wystarczającą ilością
pieczeństwo zanieczyszczenia mikrobiologicz- badań potwierdzających bezpieczeństwo ich
nego staje się realne [10, 11].
stosowania [7]. Współcześnie coraz większą popularność
wśród społeczeństw Europy Zachodniej zy- || LITERATURA
skuje zdrowy styl życia, zgodnie z którym powinno się spożywać ekologiczną żywność oraz
podejmować regularnie aktywność fizyczną.
Coraz więcej osób przygląda się również uważniej produktom pielęgnacyjnym [12].
Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy korzystniejsze jest używanie kosmetyków z konserwantami czy bez. Jak zauważają Bojarowicz
i in., substancje konserwujące są niezbędnymi
składnikami kosmetyków. Dzięki ich zastosowaniu produkty kosmetyczne zachowują swoje właściwości przez długi czas. Należy jednak
podkreślić, że nie są to składniki o działaniu
korzystnym dla organizmu.
Nadal aktualny jest temat poszukiwania
efektywnych, a jednocześnie w pełni bezpiecznych konserwantów. Godne uwagi jest
stosowanie
w
kosmetykach
naturalnych
substancji o działaniu antyseptycznym, np.
olejków eterycznych – wyróżniających się
wieloma pozytywnymi i różnorodnymi walorami [1]. Szymczak-Frye zauważa, że nie-
H. Bojarowicz, M. Wojciechowska, J. Gocki: Substancje
konserwujące w kosmetykach oraz ich działania niepożądane, Problemy Higieny i Epidemiologii, 89, 2008, 30-33.
2. D. Lipiak: Konserwanty w kosmetyce. Krótki przegląd i tendencje rozwoju, Świat Przemysłu Kosmetycznego, 1, 2009,
48-56.
3. Parabeny – dyskusyjny, powszechny składnik kosmetyków,
http://csr.pl/article/383/.
4. Rakotwórcze kosmetyki?, PRO-TEST, 1 (117), 2012, http://
www.pro-test.pl/article_article/170284,0/Zdrowie+i+uroda_Rakotw%C3%B3rcze+kosmetyki.html.
5. Konserwant idealny nie istnieje – wywiad z dr inż. Magdaleną Sikorą, http://biotechnologia.pl/kosmetologia/aktualnosci/konserwant-idealny-nie-istnieje-wywiad-z-dr-inzmagdalena-sikora,10270.
6. Jeśli nie parabeny, to co? O konserwantach w kosmetykach.
Część II, http://laboratoria.net/artykul/16716.html.
7. M. Sikora: Konserwanty w kosmetyce, http://biotechnologia.pl/kosmetologia/artykuly/konserwanty-w kosmetyce,10860.html?mobile_view=true.
8. http://www.fridge.pl
9. L.M. Szymczak-Frye: Dlaczego konieczne jest stosowanie
konserwantów w produktach kosmetycznych?, Świat Przemysłu Kosmetycznego,1, 2014, 45-47.
10. W. Musiał: Kosmetyki, jako potencjalne zagrożenie dla zdrowia, Homines Hominibus, 6, 2010, 97-102.
11. P. Figiel, L. Czyż: Zdrowie czy uroda? Czyli cała prawda o kosmetykach, Zeszyty Studenckiego Ruchu Naukowego Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, 2007, 1-8.
Natural Correcteur
Spektakularne efekty pielęgnacyjno-lecznicze
silnie zrogowaciałej skóry z bliznami.
Linia pielęgnacyjno- lecznicza DALTON
Natural Correcteur to kosmeceutyczna
koncepcja w leczeniu skóry uszkodzonej z
bliznami. Linia ta jest oparta na sprawdzonym działaniu kompleksu witamin A,C,E
w połączeniu z składnikami kojącymi oraz
wysokiej jakości lipidami. Witamina A (retinol) wzmacnia zdolności regeneracyjne
skóry, blizny stają się miękkie i elastyczne.
Wysokie stężenie witaminy A działa keratolitycznie, wykazuje działanie wspomagające tkankę łączną co sprawia redukcję blizn, zapobiega powstawaniu
rozstępom oraz zbyt szybkiemu rogowaceniu skóry. To krok pomiędzy podstawową
pielęgnacją a medycyną estetyczną.
1.
Małgorzata Kmoch Ekskluzywny Importer
DALTON beute de la mer Poland
Tel.: 509 510 443
Mail: [email protected]
Web: www.dalton-cosmetic.pl
chęć do konserwantów jest nieuzasadniona
[9]. Panuje powszechne, błędne przekonanie,
że konserwanty z natury są niebezpieczne
2 / 2015 / vol. 4
137
prezentacja
P
Oczyszczanie i pielęgnacja
wrażliwej skóry twarzy
D
wie podstawowe czynności pielęgnacyjne, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania skóry,
to oczyszczanie i nawilżanie.
Idealny produkt myjący nie narusza
•Płyn micelarny nie wymaga do-
zanie- także fizjologicznej flory bakteryjnej
datkowego spłukiwania wodą
Mycie skóry ma na celu usunięcie
wszystkich
zewnętrznych
czyszczeń, złuszczonych korneocy- zasiedlającej skórę, nie wypłukuje
lub stosowania popularnych to-
tów, drobnoustrojów i zgromadzo- lipidów warstwy rogowej i nie zabu-
ników, ponieważ nie pozostawia
nych na powierzchni fizjologicznych
rza równowagi kwasowo-zasadowej
wydzielin (np. pot, łój).
powierzchni naskórka.
na skórze tłustej powierzchni.
•Mleczka do usuwania makijażu są
Oczyszczanie to także demaki-
Wśród środków toaletowych do
jaż, czyli usuwanie różnych, w tym
mycia znajdują się klasyczne mydła,
woda, zatem skutecznie zmywają
kamuflujących i wodoodpornych, syndety, żele oraz specjalne emulsje
cząsteczki rozpuszczalne zarów-
kosmetyków.
oraz płyny micelarne.
emulsjami typu woda/olej lub olej/
no w wodzie, jak i w tłuszczach.
O wyborze środka myjącego de-
Pozostawiają na skórze delikatny
żą nie tylko umyciu, ale także utrzy- cydują najczęściej osobiste preferen-
ochronny film, który utrzymuje
maniu prawidłowej jakości bariery
cje kupującego, jednak podstawowe
właściwe pH i zapobiega przezna-
rogowej, szczególnie wówczas, gdy
znaczenie powinny mieć typ, kondy-
skórkowej utracie wody.
Ówczesne preparaty myjące słu-
występują objawy suchości skóry. cja i oczywiście okolica skóry, którą
Zarówno płyny micelarne, jak
Tylko zdrowa i młoda skóra w wa- chcemy oczyszczać. Szczególnej troski
i mleczka do zmywania twarzy moż-
runkach pełnego komfortu środo- wymaga skóra sucha, wrażliwa, po- na stosować rano i wieczorem, bez dowiska nie potrzebuje dodatkowych
drażniona i alergiczna. W przypadku
preparatów emolientowych.
skóry suchej, nadreaktywnej, naczy- by odczuwające dyskomfort po użyciu
Niska wilgotność powietrza, skraj- niowej i podrażnionej polecane są
mleczka mogą dodatkowo zastosować
szczególnie produkty niewymagające
wodę. Najlepiej użyć wody przefiltro-
ne temperatury, zanieczyszczenia
środowiska, stosowanie detergen- spłukiwania wodą.
wanej, przegotowanej, termalnej lub
tów uszkadzających barierę lipidową
mineralnej niskozmineralizowanej.
naskórka, genetyczne predyspozycje
•Syndety, żele i emulsje myjące polecane są osobom ze skórą tłustą, mie-
częściej stosowane są płyny mice-
szaną i normalną oraz tym wszyst-
stosowania środków nawilżających, larne, żele i mleczka, czyli płynne
kim, które preferują użycie wody.
kremy. Płyn micelarny to zawieszo-
Po ich zastosowaniu zalecane jest
skóra wydaje się być mniej wrażliwa. ne w wodzie związki powierzchnio-
dokładne spłukanie skóry wodą, ze
wo czynne o strukturze amifilowej,
względu na obecność w produkcie
jest podstawą utrzymania jej home- wykazujące zdolność do agregowa-
większej ilości środków powierzch-
także u młodych osób, u których
Prawidłowe oczyszczanie skóry
ostazy, zdrowia i dobrego wyglądu, nia zanieczyszczeń w micele. Frag-
niowo czynnych. Niektóre emulsje,
a także warunkiem skutecznego dzia- ment hydrofilny cząsteczki skiero-
o czym zwykle informuje producent,
łania aplikowanych na skórę pielę- wany jest na zewnątrz, do wodnego
mogą być stosowane bez użycia
gnacyjnych środków kosmetycznych. rozpuszczalnika, zaś hydrofobowy
wody (zmywane są płatkiem kosme-
tworzy rdzeń miceli. Cząsteczki
tycznym), ponieważ w ich składzie
twarzy powinny być łagodne, sku- surfaktantu usuwają zanieczysz-
zazwyczaj jest niewielka ilość sur-
teczne i bezpieczne, aby nie oddziały- czenia
faktantów.
Preparaty do mycia i demakijażu
Indywidualna Praktyka
Lekarska, Gabinet
Dermatologiczny, Lublin
oczy i błony śluzowe oraz nie powin-
ny zmieniać ich fizjologicznego pH.
138
|| OCZYSZCZANIE
do suchości i nadmiernego rogowa- Do oczyszczania twarzy i szyi najcenia naskórka generują potrzebę
dr n. med.
Dorota Wojnowska
datkowego spłukiwania. Jednak oso-
rozpuszczalne
zarówno
wać drażniąco i alergizująco na skórę, w wodzie, jak i w tłuszczach.
2 / 2015 / vol. 4
prezentacja
P
Do mycia skóry twarzy nie pole- łagodne substancje powierzchniowo
Obydwa produkty były testowa-
ca się klasycznych mydeł, szczegól- czynne (pochodne oleju kokosowego
ne oftalmologicznie i są rekomen-
nie u osób ze skórą suchą, atopową
i glukozyd decylu). Wprowadzenie
dowane także do demakijażu oczu.
podrażnioną. Mydła twarde to sole
do surfaktantu jonowego cząsteczek
Łagodne
mleczko
oczyszczające
sodowe kwasów tłuszczowych po- niejonowych lub amfoterycznych po- Physiogel polecane jest osobom ze skóchodzenia zwierzęcego (łój, sadło) lub
zwala zmniejszyć odpychanie elektro- rą suchą, reaktywną i skłonną do ru-
roślinnego (np. olej kokosowy, palmo- statyczne pomiędzy naładowanymi
mienia. Zastosowana w tym produkcie
wy). Działanie myjące mydeł polega
technologia biomimicznych lipidów re-
fragmentami i zwiększa upakowanie
na obniżaniu napięcia powierzchnio- cząsteczek w miceli. To skutkuje po- dukuje ryzyko uszkodzenia warstwy
wego wody i emulgowaniu łoju i tłu- prawą właściwości myjących, a doda- rogowej. Łagodzące działanie mleczka
stych zanieczyszczeń z powierzchni
tek amfoterycznych tenzydów łago- potwierdziło 83% respondentów.
skóry. Ich wadą jest alkaliczny od- dzi ewentualne drażniące działanie
Płyn micelarny Physiogel nie
czyn, niezgodny z naturalnym kwa- tenzydów anionowych.
wymaga spłukiwania, jest formułą
śnym odczynem płaszcza lipidowego,
o działaniu delikatnie myjącym.
W płynie micelarnym i mleczku
naruszanie lipidów cementu mię- Physiogel zastosowano prebiotyk
Badanie kliniczne produktu wy-
dzykomórkowego warstwy rogowej – ksylitol, naturalny cukier z drzewa
kazało, że 87% osób testujących oce-
i w efekcie wysuszenie naskórka. Al- brzozowego, który kontroluje wzrost
niło płyn micelarny jako łagodny,
kalizacja powierzchni skóry sprzyja
mikroorganizmów i może wspomagać
a 88% jako odświeżający skórę.
także kolonizacji różnych patogenów.
równowagę ekosystemu skóry. Oby-
Zrozumienie
biologii
Nowe formuły do oczyszczania
naskórka, dwa preparaty, mleczko i płyn micelar- i demakijażu skóry twarzy zapobie-
szczególnie lamelarnej struktury lipi- ny są wolne od parabenów. To zaleta,
gają uszkodzeniu płaszcza lipidowego
dów warstwy rogowej, dało podsta- jednak należy pamiętać, że kosmetyki
naskórka, łagodzą podrażnienia i na-
wy nowoczesnej pielęgnacji, włącza- na bazie wody są bardzo podatne na
wilżają. Są rekomendowane szczegól-
jąc w nią proces oczyszczania.
kolonizację florą bakteryjną lub grzy- nie dla skóry suchej i wrażliwej, ze
|| ŁAGODZENIE I ULGA
sowano alternatywne, niekonwencjo- surfaktanty (brak SLS i SLES), natural-
biczą. W produktach Physiogel zasto- względu na łagodny skład: delikatne
Wprowadzona na rynek kosme- nalne konserwanty, np. nawilżający
tyków aptecznych nowa linia do
ne, alternatywne konserwanty i brak
glikol (1,2-heksanediol) oraz organicz- parabenów. Obecność lamellarnych li-
pielęgnacji twarzy Physiogel „Łago- ny kwas działający grzybostatycznie
pidów stworzonych w technologii Bio-
dzenie i Ulga” proponuje dwa nowe
(Caprylhydroxamic acid). W mleczku
mimic oraz substancji nawilżających
preparaty do oczyszczania twarzy:
oczyszczającym,
chroni warstwę rogową naskórka.
rekomendowanym
Physiogel płyn micelarny i Physio- szczególnie dla skóry suchej i podraż-
Płyn micelarny i mleczko oczysz-
gel łagodne mleczko oczyszczające.
nionej, zawarte są humektanty i emo- czające Physiogel są uzupełnieniem
Obydwa produkty przeznaczone są
lienty (np. kwas behenowy, gliceryna,
dwóch kremów pielęgnacyjnych no-
do demakijażu i oczyszczania każdej
masło shea, ceramid 3) oraz składniki
wej linii do pielęgnacji twarzy: Phy-
skóry, ze szczególnym uwzględnie- łagodzące, np. panthenol i naturalny
siogel Krem do twarzy oraz Physiogel
niem trudnej w pielęgnacji skóry
podrażnionej i zaczerwienionej. Li-
kwas tłuszczowy – palmitamid MEA.
Wysoka zawartość składników
Krem do twarzy Bogata Konsystencja, które przedstawimy w na-
pidowa, bogata formuła, służy szcze- lipidowych w mleczku oczyszczają- stępnym numerze „Kosmetogólnie skórze suchej i wrażliwej.
cym Physiogel pozwala na zarówno
W płynie micelarnym Physiogel
skuteczne zmywanie makijażu, jak
zastosowano delikatne, syntetyczne
i ochronę warstwy rogowej naskór-
środki myjące. Produkt nie zawiera
ka. Płyn micelarny Physiogel, oprócz
anionowych tenzydów, takich jak SLS
łagodnych składników myjących, za-
(Sodium lauryl sulfate) czy SLES (Sodium
wiera glicerynę i glikol pentylenowy
laureth sulfate). Zamiast nich użyto
o właściwościach humektanta.
logii Estetycznej”.
inne, jonowe (sulfobursztynian) i niejonowe
2 / 2015 / vol. 4
139
DZIĘKI PRODUKTOM Z NOWEJ LINII LIFT CREATOR DIBI MILANO,
SKÓRA TWARZY ODZYSKUJE SWOJE PIERWOTNE PIĘKNO.
artykuł STOMATOLOGIA Estetyczna
*Testy samooceny dotyczące pełnej pielęgnacji LIFT CREATOR (salon + pielęgnacja w domu).
**Testy instrumentalne przeprowadzone na panelu 20 kobiet po 14 dniach stosowania pielęgnacji.
***Pierwszy dla DIBI MILANO.
****Testy instrumentalne przeprowadzone na panelu 20 kobiet po 28 dniach stosowania pielęgnacji.
UJĘDRNIENIE
SKÓRY *
REDUKCJA
ZMARSZCZEK**
UNIESIONY
OWAL TWARZY*
Odkryj nową linię LIFT CREATOR: innowacja peelingu kosmetycznego + ujędrniania + liftingu
po raz pierwszy*** w jednej przełomowej linii do pielęgnacji twarzy.
WIDOCZNY EFEKT
LIFTINGU
90%
KOBIET****
U
REDUKCJA
ZMARSZCZEK O
-13%**
IDEALNE
OCZY
U
75%
KOBIET****
Zapraszamy do kontaktu z Konsultantami Handlowymi
Pol-Cosm Sp. z o.o., ul. Nowa 23, Stara Iwiczna, 05-500 Piaseczno,
tel: + 48 22 737 72 06, fax: + 48 22 737 72 07, [email protected], www.dibimilano.pl
Dibi Milano Polska
art ykuł
A
„Estetoreksja”
– nowy rodzaj uzależnienia
A: Dałam sobie ostatnio zrobić botoks na kurze
łapki i kwas hialuronowy na usta. Myślę jeszcze o wolumetrii. Znacie jakieś fajne miejsca?
U dr X, gdzie regularnie chodzę, jest w porządku, ale chętnie poznam nowe dobre adresy.
B:Robiłam wolumetrię u dr Y. Jestem w sumie zadowolona, ale tak myślę, czy nie lepsze byłyby
nici PDO. Któraś z was to sobie robiła?
C:Tak, robiłam i polecam. Chociaż ja osobiście
wolę wypełniacze. Po prostu bardziej widać
zmianę. Choć moja lekarka twierdzi, że to zależy od indywidualnych warunków.
D:Na pewno! Mnie bardziej odpowiadało PDO.
Zmiana była niesamowita! Ale i tak szukam
czegoś lepszego. Możecie coś polecić?
kanony urody niewątpliwie zmieniały się zarówno
w czasie, jak i w przestrzeni.
Patrząc jednak dziś na niektóre celebrytki, można
odnieść wrażenie, że ideałem urody wszech czasów jest
lalka Barbie: wydatne usta, zdziwione oczy, nieruchoma
maska na twarzy, duży biust. Wszystkie podobne jedna do drugiej toczka w toczkę. Martin Scorsese żalił się
niedawno, że ostatnio trudno znaleźć do ról odpowiednie aktorki, ponieważ wskutek swego przywiązania do
operacji plastycznych hollywoodzkie gwiazdy utraciły
zdolność zniuansowanej gry za pomocą mimiki twarzy.
Na przestrzeni dziejów kanony urody zmieniały się
nieraz diametralnie – wystarczy porównać Wenus
z Willendorfu i Wenus z Milo, Gracje na obrazach wielkich mistrzów renesansu i Gracje Rubensa. Pojęcie tego,
co ładne, zmienia się z dekady na dekadę, a często nawet
C
zy to rozmowa majętnych „ryczących siedemdzie- współistnieją z sobą jednocześnie rozmaite ideały urosiątek” z Beverly Hills, pragnących udawać trzy- dy. Przykładem są dwie jakże różne ikony stylu – Au-
dziestolatki? Nic podobnego. Na taką wymianę zdań
drey Hepburn i Marilyn Monroe, żyjące przecież w tej
można natrafić na polskich forach kosmetycznych, samej epoce. Pierwsza o naturalnym wdzięku i urodzie
a rozmawiają młode dziewczyny w wieku dwudziestu, i o młodzieńczej, prawie chłopięcej sylwetce, druga
góra trzydziestu lat. Które z racji swego wieku nie mogą
mocno wystylizowana, o urodzie zmienionej w stosun-
mieć zmarszczek, opadających rysów twarzy, a ich natu- ku do swego oryginału i o bujnych kształtach. Obydwa
ralna młodość nadrabia ewentualne braki w proporcjach
style mają swoich zwolenników, większość z nas potrafi
twarzy – jeśli takie w ogóle występują. Dlaczego decydu- nawet docenić i jeden, i drugi. Czy więc istnieje jeden
ją się na głęboką ingerencją w swą urodę?
Może nie powinno nas to bulwersować – bądź co bądź
obowiązujący wzorzec urody? Można powiedzieć, że
uznanych wzorców urody jest tyle, że dają one swobodę
w Brazylii czy w Kalifornii już nastolatki dostają od swo- wyboru i możliwość zachowania własnego, naturalneich mam czy chłopaków w prezencie bon na powiększa- go wyglądu. Nie ulegajmy mediom.
nie biustu czy inny zabieg mocno ingerujący w urodę.
Można więc uznać, że to norma naszych czasów i że
|| Estetoreksja?
nadążamy za światem. Czy to jednak dobry kierunek?
Weźmy na przykład problem anoreksji i bulimii, zna-
Sądząc po internetowych komentarzach na temat
ny od lat. Te dwa rodzaje poważnych zaburzeń można
bulwersujących zmian w urodzie hollywoodzkich
wręcz uznać za współczesną formę ascezy. Chorobli-
gwiazd, które jakiś czas temu zachwycały naturalną
wie wychudzone młode dziewczyny nie tylko narażają
urodą i wdziękiem, a dziś prezentują się jak „ofiary” wy- własne zdrowie, ale i wyglądają brzydko. Mechanizm
pełniaczy i skalpela, nie jestem odosobniona w swoich
specyficznego uzależnienia od nadmiernej dbałości
spostrzeżeniach. Medycyna estetyczna – niewątpliwe
o urodę prowadzi do utraty kontaktu z rzeczywistością.
dobrodziejstwo nauki – bywa dziś coraz częściej nad- Chorobliwe odchudzanie się nie jest zresztą jedynym
używana przez samych pacjentów.
jego przykładem. Od lat spotyka się osoby uzależnione
od sesji w solarium cierpiące na tanoreksję.
|| To ładne, co się komu podoba
Nadmierne albo wręcz zbędne korzystanie z zabie-
W książce Przetrwają najpiękniejsi Nancy Etcoff z Harvard
gów medycyny estetycznej, które opisaliśmy na począt-
Medical School zwraca uwagę na wielką rolę urody
ku, to najnowszy przejaw uzależnień spod znaku urody.
we wszystkich cywilizacjach. Powiedzenie „jak cię wi-
„Jestem zdumiona – wypowiada się doktor, ce-
dzą, tak cię piszą” jest chyba tak stare jak świat – choć
niona specjalistka medycyny estetycznej. Pacjentki
2 / 2015 / vol. 4
Anna Pikura
Twórczyni marki
luksusowych biokosmetyków ANNA PIKURA,
właścicielka Klinik ANNA
PIKURA. Wdrożyła
koncepcję Nowej Kultury
Urody, której przyświeca
zasada konkretnych
rezultatów, uzyskiwanych
dzięki cennym naturalnym
składnikom i metodom.
Z wykształcenia socjolog.
141
art ykuł
A
Medycyna Estet yczna
przychodzące na zabiegi znakomicie orientują się
„Potrafię uzależniać się od wszystkiego – śmieje się
w sprawie preparatów, stężeń, dawek, znają to wszystko
Olga, dziennikarka – Mam na koncie uzależnienia
na pamięć, wręcz dają do zrozumienia, że same wiedzą
od gier komputerowych, od tasiemcowych seriali, od
lepiej, co powinniśmy im zaaplikować. Z jednej strony
kupowania perfum. Wszystkie te moje uzależnienia
można powiedzieć, że to dobrze, że podchodzą do spra- zaczynały się niewinnie, jako krótka odskocznia od cowy świadomie, jednak z drugiej strony jest w tym coś
dziennej harówki, w końcu jednak potrafiły mi zabierać
anormalnego. Zabieg medycyny estetycznej to przecież
wiele godzin dziennie i mocno uszczuplać portfel. Za-
ingerencja medyczna w organizm, jednak zdarzają się
uważyłam też, że reaguję na nie niczym alkoholik – gdy
pacjentki, które traktują temat podobnie jak zmianę
zbliżała się godzina serialu albo chwila wydania pienię-
koloru lakieru do paznokci. Coraz częściej spotykam
dzy na kolejny zbędny flakonik, przypływ ekscytacji
się z przypadkami żądania wykonania niepotrzebnej
był niesamowity. Drżały mi ręce, serce waliło jak młot.
procedury u kobiet o bardzo dobrze zrobionych ustach, W końcu dotarło do mnie: szkoda na to życia”.
Dwie
jakże różne
ikony stylu
XX wieku
1926-1962
1929-1993
być może nawet aż za dobrze, domagających się ich dal-
Coraz więcej osób uzależnionych jest od komputera
szego poprawiania, czyli mówiąc wprost, powiększania. i internetu. Uzależnienie od komputera znalazło się już
Jako lekarz przeżywam dylematy, medycyna ma prze- w międzynarodowym wykazie chorób ICD-10 jako zacież pomagać, a nie szkodzić”.
burzenie psychiczne. Uzależnienie od zabiegów kosmetycznych i procedur medycyny estetycznej nie osiągnę-
|| Uroda jako jednostka chorobowa?
ło jeszcze statusu jednostki chorobowej, co nie oznacza,
Pojęcie uzależnienia jest szerokie i nie wszystkie objęte
że jest mniej niepokojące i mniej szkodliwe. Dzięki
nimi zjawiska zostały sklasyfikowane przez psychia- telewizyjnym show obcej i rodzimej produkcji „estetotrię jako zaburzenie. Jak wyjaśnia słynny psycholog
reksja”, czyli z grecka „apetyt na ładny wygląd”, osiąga
Philip Zimbardo, określeniem tym obejmuje się również
rozmiary niezdrowej epidemii, podobnie jak w czasach,
takie przypadki, gdy ktoś odczuwa przymus do angażo- gdy jako kanon urody obowiązywała bladość, a kobiety
wania się w zachowania ryzykowne, wymykające się
prześcigając się w coraz bielszych odcieniach bieli, sma-
spod kontroli.
rowały sobie twarze bielidłami z ołowiem. I podobnie
Niezdrowym nawykiem może stać się każde teore- jak w przypadku anorektyczek i bulimiczek, „zabiegotycznie pożyteczne zajęcie. Wiadomo – co za dużo, to
niezdrowo.
142
2 / 2015 / vol. 4
holiczka” nie dostrzega tego, że wygląda karykaturalnie.
art ykuł
A
|| Powrót do normalności
Jerzy Mellibruda, autorytet w dziedzinie uzależnień, na-
Tak naprawdę przyczyna nie ma znaczenia – istotne
zwał uzależnienia główną chorobą cywilizacyjną końca
jest, że przyzwyczajenie to druga natura, o czym wie-
XX wieku. Psychologowie obserwują dziś rosnącą liczbę
dzieli już starożytni Rzymianie. Obok przyzwyczajeń
uzależnień behawioralnych, czyli nie od substancji, lecz
dobrych równie łatwo jest nabrać nawyków złych.
od wykonywania określonych czynności. Jak się okazuje, Lecz zły nałóg – nasza druga natura – nie jest czymś
związki chemiczne powstające w mózgu pod wpływem
wrodzonym. Został nabyty – i może zostać porzucony.
uczucia satysfakcji z wykonania pewnej czynności – jak
„Dziś gry komputerowe, seriale, zakupy nie robią na
na przykład udziału w grze w przypadku hazardzisty
mnie wrażenia – mówi Olga. – Oczywiście wiem, że jak
czy dokonaniu kolejnego zakupu w przypadku zakupo- każdy człowiek muszę zachować pewną dyscyplinę,
holika – są podobne do tych, które tworzą się po zażyciu
jednak zawsze jest to kwestia mojej decyzji. Gdy staję
narkotyku czy innych substancji uzależniających.
przed pokusą, mogę przecież dokonać wyboru – ulec
Najnowszy podręcznik diagnostyczny Amerykań- jej czy nie? Postanawiam nie ulec – oto cała tajemnica”.
skiego
Towarzystwa
Psychiatrycznego
(American
Olga stosuje nieco podobną zasadę, jak „why, how
Psychiatric Association) nie zawiera już terminu „uza- and when” znanego blogera finansowego Michała Szależnienie”, psycholodzy wolą dziś mówić o „zaburzeniu
frańskiego, tyle że od strony negatywnej, jako bodziec
w korzystaniu z pewnych substancji”. Analogicznie
zniechęcający do bezsensownych zajęć. „Zadaję sobie
spotykamy się coraz częściej z „zaburzeniami w korzy- pytanie: po co mam to zrobić, czemu to ma służyć? Zastaniu z pewnych czynności”.
zwyczaj oczywiście zajęcie uprawiane nałogowo nie
Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego nie umiemy powie- służy niczemu, choć nałogowcy potrafią znaleźć na nie
dzieć: dość, choć zachęcają nas do tego zarówno reakcje
miliony uzasadnień. Grałam w gry komputerowe, bo
otoczenia, jak i zdrowy rozsądek? Teorii na ten temat
mówiłam sobie, że mam prawo do odrobiny wytchnie-
jest wiele: od traumatycznych przeżyć bądź skłonności
nia. Kupowałam perfumy, bo mówiłam sobie: temat
genetycznych po hedonizm, chęć zaznania przyjemno- mnie interesuje, może kiedyś wypuszczę własną marści tu i teraz, bez liczenia się z konsekwencjami, brak
kę? Oczywiście sama w głębi serca nie kupowałam tych
pracy nad sobą i brak samokontroli.
swoich tłumaczeń” – zauważa Olga.
Czy piękna kobieta, która nadużywa zabiegów, znajdzie w sobie siłę, by zerwać z tym nałogiem?
Colour Control Cream
Sekret działania kremu tkwi
w połączeniu pielęgnacji
z perfekcją długotrwałego
rezultatu lekkiego makijażu.
Skóra promienieje!
Jest wyraźnie ujednolicona,
wolna od niedoskonałości.
Krem CC zawiera substancje
Krem CC
dostępny jest w trzech odcieniach:
ALABASTER
NATURAL
TANNED
odżywcze, nawilżające, kojące
i ochronne (mineralny filtr SPF 20)
oraz pigmenty niwelujące
niedoskonałości cery.
Kompleksowa Korekcja Koloru
2 / 2015 / vol. 4
www.charminerose.eu
143
prezentacja
P
NOWA GENERACJA
MASEK ALGOWYCH
Filmalgine®
J
anssen Cosmetics przestawia nową generację masek algowych. Glycalginate Masks zostały zastąpione przez innowacyjną formułę Filmalgine®, opartą na alginacie z brązowych alg, olejkach oraz peptydach i izoflawonach soi. Dzięki takiemu połączeniu uzyskujemy dodatkowy efekt anti-aging. Izoflawony
stymulują proliferację keratynocytów oraz hamują enzymatyczny rozkład kolagenu. Maski są dostępne
w saszetkach o gramaturze 30 g. Nowa generacja masek peel-off obejmuje cztery rodzaje alg.
|| Filmalgine® Ocean
|| Filmalgine® || Filmalgine®
Mineral Hydrating
Aloe De-Stress
Goji Anti-Oxidant
Maska algowa Ocean Mineral Hy- Aloe De-Stress to łagodząca i nawil- Maska algowa Goji Anti-Oxidant podrating łączy w sobie moc morskich
minerałów intensywnie nawilżających i rewitalizujących skórę.
Innowacyjna
baza
żająca maska algowa z aloesem.
prawia naturalne funkcje ochronne
Ma innowacyjną bazę FILMAL- skóry, dzięki ekstraktowi z jagód goji
GINE® (alginat, peptydy soi, izofla- oraz witaminie E.
FILMALGI- wony soi), zapewniającą dodatkowy
Ma innowacyjną bazę FILMAL-
NE® (alginat, peptydy soi i izoflawo- efekt anti-aging.
GINE® (alginat, peptydy soi, izofla-
ny soi) zapewnia dodatkowy efekt
wony soi), zapewniającą dodatkowy
Ekstrakt z algi Spirulina platensis
anti-aging. Naturalnie czyste mor- uzupełnia kojący efekt aloe vera. efekt anti-aging.
skie błoto dostarcza skórze ważnych
Alga zawiera niezbędne aminokwa-
Maska zawiera ekstrakt z jagód goji,
minerałów i pierwiastków ślado- sy, witaminy, minerały i pierwiast- które w Chinach nazywane są „owoJanssen Cosmetics Polska
wych, które odgrywają ważną rolę
ul. Krośnieńska 17/2L
35-505 Rzeszów
w procesach enzymatycznych skóry, obronne i ochronne skóry. Reak- wspierają naturalne funkcje obronne
T: +48 17 740 15 10
M: [email protected]
F: facebook.com/
JanssenCosmeticsPolska
ki śladowe, wzmacniające funkcje
długowieczności”,
ponieważ
poprzez zwiększenie aktywności
tywność skóry wrażliwej zostaje
komórek i wzmocnienie naturalnej
w imponujący sposób zredukowana. działanie energetyzujące. Po aplika-
odporności. Olejek z kopru morskie|| Filmalgine® rozluźnia i relaksuje tkanki.
Olive Balancing
Maska algowa Olive Balancing noroliwy z oliwek i krzemionki. Ma
innowacyjną bazę FILMALGINE®
(alginat, peptydy soi, izoflawony
soi), zapewniającą dodatkowy efekt
anti-aging. Maska usuwa nadmiar
tłuszczu, jednocześnie głęboko odżywiając suche partie skóry. Już po
pierwszej aplikacji widoczny jest
spektakularny efekt jej działania:
zwężone pory, rozjaśniona skóra,
wygładzona powierzchnia skóry.
2 / 2015 / vol. 4
i ochronne skóry oraz zapewniają
cji maski skóra odzyskuje świeżość,
go (Crithmum maritimum) przyjemnie
malizuje skórę mieszaną za pomocą
144
cami
blask i wygładzoną strukturę.
art ykuł
O
dkąd istotnym elementem życia
dla konsumentów stał się młody,
atrakcyjny wygląd i dobre samopoczucie,
trwają poszukiwania eliksiru młodości.
Naukowcy włożyli wiele sił i nakładów
na coraz bardziej szczegółowe badanie
przyczyn procesów starzenia się, mechanizmów oraz związków, które miałyby
korzystny wpływ na ich spowolnienie.
Dzięki wieloletnim badaniom lekarze
i kosmetolodzy dysponują dziś licznymi
metodami „odmładzającymi”.
A
Sirtuiny
enzymy długowieczności?
Jak wskazują najnowsze badania, starzenie
Źródło: 3dscience.com
nie jest tylko wynikiem zmian zależnych
od czynników genetycznych i środowiskowych, ale również modyfikacji epigenetycznych. Z uwagi na fakt, że naukowcy prowadzą badania nad możliwością odwrócenia
działania zegara biologicznego przez tzw.
reprogramowanie epigenetyczne komórek oraz udział
homologów tych enzymów (SIRT 1-7). Jedna z klasyfikacji
w tych procesach, m.in.: enzymów sirtuin, istotne stało
ich podziału opiera się na miejscu występowania po-
się zrozumienie, jak białka SIRT (sirtuiny) mogą wpły- szczególnych z nich. Wyróżnia się sirtuiny występujące
wać na procesy starzenia, odmładzania oraz regeneracji. głównie w jądrze komórkowym (SIRT1, 6 i 7), w mitochonPoszukiwane są substancje, które w znaczący sposób
drium (SIRT3, 4 i 5) oraz w cytoplaźmie – SIRT2. Sirtuiny
mogłyby regulować działanie sirtuin, dając wymierne
charakteryzują się podwójną aktywnością metaboliczną:
i oczekiwane korzyści (hamujące lub pobudzające). Licz- deacetylacją (czyli odszczepianiem reszty kwasu octowene badania zaowocowały opracowaniem związków, go od białkowych substratów) oraz ADP-rybozylacją, obie
które mogłyby regulować działanie „enzymów długo- sprzężone z hydrolizą NAD+. Dzięki temu mogą odpowiawieczności”. Na rynku pojawiły się produkty nowej ge- dać za regulację wielu procesów biologicznych. Ogólną
neracji zawierające tzw. modulatory sirtuin.
charakterystykę sirtuin wraz z ich substratami i biolo-
|| SIRTUINY – CHARAKTERYSTYKA
Tabela 1 Ogólna charakterystyka sirtuin
giczną funkcją przedstawiono w tabeli 1.
Już w starożytności poszukiwano eliksiru młodości. Jed-
Sirtuiny
Lokalizacja
Aktywność
Substrat
Biologiczna funkcja
no z największych odkryć naukowców jako geny długo-
SIRT1
Jądro komórkowe
Deacetylacja
PGC-1α, FOXOs,
p53, NF-κB
Udział w procesach metabolicznych,
zapalnych
SIRT2
Cytoplazma
Deacetylacja
α-tubulina
Kontrola cyklu komórkowego
SIRT3
Mitochondrium
Deacetylacja
AceCS
Udział w procesach metabolicznych
SIRT4
Mitochondrium
ADP-rybozylacja
Dehydrogenaza
glutaminianowa
Kontrola sekrecji isnuliny
SIRT5
Mitochondrium
Deacetylacja
Cytochrom c
Kontrola procesów metabolicznych (?)
SIRT6
Jądro komórkowe
ADP-rybozylacja
Polimeraza DNA
Naprawa DNA
SIRT7
Jądro komórkowe
Nieokreślona
Polimeraza RNA I Transkrypcja rDNA
wieczności wskazuje te o symbolach: p66shc, ink4a, daf2, sir-2. Ten ostatni koduje powstawanie sirtuin – białek
nazywanych eliksirem nieśmiertelności. Rzeczywiście
wykazano, że poziom sirtuin reguluje długość życia wielu
organizmów, od drożdży, poprzez muszki, aż po naczelne.
Sirtuiny (białka SIRT, białka Sir2 – nazywane tak z uwagi
na to, że są produktami genów Sir2) należą do grupy enzymów – deacetylaz histonowych – HDAC (histone deacetylase). Niektóre enzymy wymagają obecności pewnych kofaktorów do pełnienia swojej funkcji katalitycznej. Wyróżnia
PGC-1α – koaktywator-1α receptora gamma aktywującego proliferację peroksysomów, FOXOs – czynnik transkrypcyjny O z rodziny forkhead, NF-κB – jądrowy czynnik transkrypcyjny B, AceCS – syntetaza acetyloCoA
Działanie regulatorowe sirtuin na różne procesy me-
się trzy klasy HDAC, z których dwie pierwsze wykorzystu- taboliczne jest możliwe dzięki dużej specyficzności subją jako kofaktor cynk, natomiast trzecia klasa, którą stano- stratowej i oddziaływaniu na liczne substraty w ogóle.
wią sirtuiny, to enzymy, których aktywność jest zależna od
dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego (NAD+).
Najlepiej poznaną sirtuiną jest SIRT1. Dotychczasowe
badania wskazują na jej zdolność do modulowania ak-
Sirtuiny to ewolucyjnie konserwowane enzymy, któ- tywności m.in. takich białek, jak p53 czy czynnik transrych występowanie stwierdzono u wszystkich zbada- krypcyjny O z rodziny forkhead (FOXO). Deacetylacja
nych organizmów eukariotycznych i wielu prokariotycz- białka p53 przez SIRT1 powoduje jego inhibicję, co innych. W organizmach ssaków zidentyfikowano siedem
geruje w proces apoptozy, czyli programowanej śmierci
2 / 2015 / vol. 4
Anna Pop
mgr biotechnologii
medycznej
145
art ykuł naukow y
N
komórki, wydłużając jej przeżycie. specjalizacji związanych z pielęgnacją czy leczeniem,
Czynniki transkrypcyjne z rodzi- m.in. skóry, ponieważ białka te stanowią klucz do wielu
ny FOXOs uczestniczą w regulacji
procesów komórkowych, jak różni-
szlaków komórkowych związanych z chorobami skóry.
Sirtuiny odgrywają rolę w starzeniu skóry, zapaleniu
cowanie, metabolizm, proliferacja, skóry, łuszczycy i innych chorobach skóry z hiperpropromowanie ich przeżycia, nasila- liferacją, chorobach autoimmunologicznych, takich jak
Fot. 1 Crystallographic structure of yeast sir2 (rainbow
colored cartoon,
N-terminus = blue,C-terminus = red) complexed
with ADP (space-filling model,
carbon = white, oxygen = red,
nitrogen = blue, phosphorus
= orange)
and ahistone H4 peptide (magenta) containing an acylated
lysine residue (displayed as
spheres).
Źródło: http://en.wikipedia.
org/wiki/Sirtuin
nie procesów naprawczych DNA
toczeń rumieniowaty układowy SLE (systemic lupus
i obrony antyoksydacyjnej.
erythematosus), infekcjach grzybiczych skóry, dzie-
SIRT6 bierze udział w procesie
dzicznych chorobach dermatologicznych czy raku skó-
naprawy uszkodzonych nici DNA
ry. Poznanie ich mechanizmu działania, wywieranych
poprzez m.in. aktywację BER (base excision repair), czy- wpływów i oddziaływań z różnego typu modulatorami
li wycinanie wadliwych zasad tworzących nić DNA, – aktywatorami i inhibitorami, nieustanne poszerzanie
modyfikacje chromatyny prowadzące do łatwiejszego
wiedzy na ten temat, niesie ogromne nadzieje na lecze-
wiązania się z czynnikami transkrypcyjnymi oraz po- nie wielu schorzeń (nie tylko skórnych), poprawy jakoprzez regulowanie procesów zmniejszających ilość wy- ści życia w parze z dobrym wyglądem i kondycją.
twarzania reaktywnych form tlenu ROS (reactive oxygen species). Wpływ na regulację odpowiedzi komórek
|| MODYFIKACJE EPIGENETYCZNE
na stres oksydacyjny ma również cytoplazmatyczna
Epigenetyka oznacza dziedziczne zmiany w organizacji
SIRT2, ponieważ deacetylując czynnik FOXO3, wpły- chromatyny i ekspresji genów, które nie są zakodowane
wa na ekspresję docelowych genów kodujących takie
w sekwencji genów. Wszystkie komórki organizmu mają
białka, jak: p27, MnSOD, Bim. Białko p27 bierze udział
ten sam zestaw informacji genetycznej w postaci DNA.
w kontrolowaniu prawidłowej proliferacji komórki
Jednak ekpresjonowane (aktywne) geny w każdej z nich
i w apoptozie. MnSOD jest zaangażowany w walkę
w danym momencie mogą być różne, w zależności od za-
z wolnymi rodnikami i reaktywnymi formami tlenu
potrzebowania, tkanki. Jest to możliwe m.in. dzięki mody-
w trakcie procesów patologicznych, a Bim to białko
fikacjom epigenetycznym, takim jak metylacja i acetylacja.
proapoptotyczne, biorące udział w indukcji tego proce- Zmiany w ekspresji genów są wywoływane przez szeroko
su szczególnie w przypadku w odpowiedzi na stres ko- rozumiane sygnały z otoczenia, w tym przez bioaktywne
mórkowy (np. hipoksja, infekcje, wzrost stężenia białek
onkogennych, niewystarczający poziom cytokin).
składniki diety czy aplikowane na skórę produkty.
O stopniu aktywności transkrypcyjnej genu decy-
SIRT3 odpowiada za deacetylację histonów, białek
duje poziom metylacji DNA oraz modyfikacje białek
strukturalnych, jak: tubulina czy białek z rodziny
histonowych wchodzących w skład chromatyny. Me-
FOXOs. Reguluje też aktywność innego enzymu – syn- tylacji podlega około 75% reszt cytozyny występującej
tetazy acetyloCoA, uczestniczącego w syntezie acetylo- w dinukleotydowych sekwencjach CpG. Tkankowo
CoA. Związek ten jest wykorzystywany w wielu szla- specyficzna metylacja następuje już podczas embriogekach metabolicznych, np.: wytwarzania energii w cyklu
nezy na etapie blastocysty, dlatego w tym okresie dieta
kwasów trikarboksylowych, syntezie cholesterolu czy
matki bogata w kwas foliowy jako źródło donoru gru-
biosyntezie kwasów tłuszczowych, z których zbudo- py metylowej i warunki środowiskowe mają znaczny
wane są między innymi błony komórkowe. Głównym
wpływ na profil metylacji DNA u dziecka. Zaburzenia
substratem dla SIRT4 jest dehydrogenaza glutaminia- tego procesu mogą prowadzić do utrwalenia nieprawinowa, biorąca udział w utrzymaniu homeostazy gluko- dłowego profilu metylacji DNA. Nieprawidłowości takie
zy, między innymi poprzez stymulację sekrecji insuliny. polegają na hipermetylacji lub hipometylacji sekwencji
SIRT5 jest jeszcze stosunkowo słabo poznana i wydaje
CpG. Hipermetylacja prowadzi do represji transkrypcji,
się, że bierze udział w procesie oddychania komórko- natomiast hipometylacja wywołuje aktywację transwego i tzw. wewnętrznym szlaku apoptozy.
krypcji tych genów, które powinny pozostać wyciszone.
Zasadniczo wykazano, że sirtuiny mają swój udział
Profil metylacji DNA zmienia się pod wpływem diety,
w: regulacji transkrypcji, naprawy DNA, utrzymywania
polimorfizmów pojedynczego nukleotydu w określo-
stabilności chromosomów, modyfikacji potranslacyjnej
nych genach oraz ekspozycji na czynniki środowisko-
białek, mechanizmów kompensacyjnych uruchamia- we. Niedobory np.: kwasu foliowego, metioniny lub
nych w odpowiedzi na niekorzystne warunki, apopto- selenu mogą powodować hipometylację DNA, co z kozy, karcenogenezy, regulacji procesów metabolicznych, lei może prowadzić do niewłaściwej ekspresji genów
wyciszania genów czy opóźniania starzenia komórek, oraz niestabilności genetycznej. Nieprawidłowy profil
wydłużania cyklu replikacyjnego (życia komórek i or- modyfikacji DNA oraz histonów może być przyczyną
ganizmów) i wielu innych. Mają one znaczenie m.in. dla
146
2 / 2015 / vol. 4
wielu chorób, począwszy od chorób nowotworowych,
art ykuł naukow y
N
przez metaboliczne, a kończąc na chorobach neurode- domen histonów). Wpływa to na
generacyjnych. Dowiedziono, że podobne zmiany jak
zwiększenie stopnia pofałdowa-
w komórkach starych obserwowane są także w komór- nia tych białek, które przyjmują
kach nowotworowych, gdzie spadek metylacji DNA
bardziej zwartą strukturę. Na-
powoduje niestabilność materiału genetycznego, wzro- stępstwem tego staje się bardziej
stu liczby mutacji, co może inicjować karcenogenezę. zbita struktura chromatyny, reZainteresowanie epigenetyczną regulacją transkrypcji
gionalnie niedostępna dla aparatu
wynika nie tylko z przyczyn poznawczych, ale także
transkrypcyjnego, przez co mogą
z poszukiwania nowych rodzajów terapii. Tym bardziej
wpływać na hamowanie ekspre-
że inaktywacja niektórych genów w wyniku zmian
sji różnych genów.
epigenetycznych jest procesem odwracalnym.
Wspomniane
reprogramowa-
Jedynie niektóre geny ulegają stałej ekspresji. Są to tzw. nie epigenetyczne jest definiohousekeeping genes, warunkujące podstawowe funkcje
wane jako proces modyfikacji
Rys. 1 Działanie sirtuin prowadzące do zmiany struktury
chromatyny
Źródło: biotechnologia.pl
życiowe. Transkrypcja pozostałych genów jest regulowa- aktywności genów, pozwalający na cofnięcie komórek do
na m.in. na drodze acetylacji i deacetylacji białek histono- wcześniejszego etapu rozwoju. Polega na modyfikacji tzw.
wych oraz metylacji DNA. Oba mechanizmy wpływają
epigenomu – zestawu cząsteczek związków chemicznych
na strukturę chromatyny (rys. 1). Zmetylowane cytozyny
(np. grup metylowych) „przyczepionych” do nici DNA
(jedna z zasad azotowych budujących DNA) są rozpozna- i zmieniających aktywność poszczególnych genów. Reprowane przez grupę białek (MBDs) wiążących odpowiednie
gramowanie („wyczyszczenie” tych zmian nakumulowa-
deacetylazy. Następująca w tym miejscu deacetylacja
nych w genomie w miarę rozwoju organizmu, a także pod
histonów powoduje utworzenie się zbitej, nieaktywnej
wpływem czynników środowiskowych, np. toksyn) spra-
struktury chromatyny. Zmetylowanie nukleotydu unie- wia, że jądro znów zaczyna działać jak na wcześniejszym
możliwia także przyłączenie się do niego czynników
etapie rozwoju, np. pluripotencjalnej komórki macierzystej.
transkrypcyjnych. Taka modyfikacja zmniejsza również
Reprogramowanie jest zatem związane z takim regulowa-
ekspresję genów wirusowych i innych szkodliwych ele- niem substancji biorących udział w modyfikacjach epigementów włączonych do genomu gospodarza.
netycznych, by możliwe stało się wpływanie w ukierunko-
Białka histonowe leżą u podstaw wielu procesów dzie- wany i kontrolowany sposób na różne procesy biologiczne.
dziczenia epigenetycznego. Mogą one ulegać modyfika- W przypadku elementu eliksiru długowieczności, za jaki
cjom posttranslacyjnym, polegającym na przyłączeniu
uważane są sirtuiny, taki scenariusz samoodmładzania się
różnych dodatkowych cząsteczek lub grup funkcyjnych
komórek już wydaje się możliwy. Przynajmniej częściowo
(takich jak grupa metylowa, acetylowa, fosforanowa, biał- i lokalnie, zgodnie z dzisiejszą wiedzą na ten temat.
ko ubikwityna) do aminokwasów: lizyny i argininy. Modyfikacje takie mogą być sygnałem dla białek przebudowują- || MODULOWANIE AKTYWNOŚCI SIRTUIN
cych chromatynę. Chromatyna może być kondensowana
Z licznych badań naukowych wynika, że poza wieloma
(heterochromatynizacja) w miejscu, gdzie występuje taka
procesami zależnymi od sirtuin, warunkującymi home-
modyfikacja, co zatrzymuje ekspresję genów. Przykładem
ostazę i prawidłowe funkcjonowanie organizmu, stano-
może być metylacja histonu H3 na dziewiątym amino- wią one element stabilnego ewolucyjnie mechanizmu
kwasie (lizyna), która u wielu organizmów powoduje
genetycznej kontroli starzenia, uruchamianego i promu-
zmniejszenie ekspresji genów. Znane są modyfikacje histo- jącego przeżycie organizmów w niekorzystnych warunnów prowadzące do rozluźnienia struktury chromatyny
kach środowiska. Sirtuiny są aktywne, dopóki komórki
i zwiększenia poziomu ekspresji genów. Warto zauważyć, skóry są młode. Wtedy proces podziałów komórkowych
że wpływ modyfikacji posttranslacyjnych histonów na
odbywa się prawidłowo, a tworzenie nowych i zamiera-
stopień kondensacji chromatyny i ekspresję genów nie
nie starszych komórek pozostaje w równowadze.
zależy tylko od rodzaju modyfikacji (metylacja, acetylacja,
Z biegiem lat pojawia się chronostarzenie pod wpły-
fosforylacja itp.), ale także od miejsca wystąpienia takiej
wem czynników zewnętrznych i wewnętrznych, podzia-
modyfikacji na białku histonowym. Metylacja lizyny 9 hi- ły komórkowe zaczynają zwalniać. Cera zaczyna wygląstonu H3 może wywoływać zupełnie inny efekt niż mety- dać na zmęczoną, traci jędrność, pojawiają się zmarszczki.
lacja lizyny 4. Jedna cząsteczka histonu może być modyfi- Mobilizowanie sirtuin do aktywności opóźnia niekorzystkowana w wielu miejscach. Istotne znaczenie epigenetyki
ne zmiany w strukturach włókien kolagenu i elastyny,
w starzeniu się organizmów oraz w procesie starzenia
zapewnia silne działanie ochronne wobec wolnych rod-
komórkowego potwierdzają również badania dotyczące
ników. A nic tak nie utrzymuje gładkiej skóry, jak dobrze
białek z rodziny sirtuin. SIRT deacetylują m.in. histony, uporządkowana warstwa kolagenowo-elastynowa skóry
głównie H3 i H4 (reszty lizyny w obrębie N-terminalnych
właściwej, dobre nawilżenie i zdolność skóry do walki
2 / 2015 / vol. 4
147
art ykuł naukow y
N
z wolnymi rodnikami. Pobudzone sirtuiny działają na fi- wewnątrz. Wielu naukowców, bazując na syntetycznych
broblasty odpowiedzialne za wytwarzanie białek budul- pochodnych resweratrolu, działających silniej niż pierwocowych kolagenu i elastyny w skórze właściwej, jak i ke- wzór, np.: SRT1720, SRT1460, SRT2183, uzyskało bardzo
ratynocytów tworzących naskórek. Dzięki temu działanie
obiecujące rezultaty dla leków na otyłość oraz prowadzącą
przeciwstarzeniowe i przeciwzmarszczkowe dotyczy nie
do cukrzycy opornością na insulinę. Inni, badając ten sam
tylko powierzchniowej, ale i głębszej warstwy skóry. Za- lek pod kątem długowieczności, otrzymali wyniki wydłudaniem preparatów z modulatorami sirtuin jest przypomi- żenia średniej długości życia gryzoni o 8,8%!!!
nanie dojrzałemu naskórkowi, jak powinien działać.
W kosmetologii najbardziej znanym i najczęściej stosowanym
||Jak zatem zmusić organizm czy poszczególne typy
aktywatorem sirtuin jest sam resweratrol – polifenol pochodze-
komórek do produkcji sirtuin?
nia roślinnego (3,5,4’-trihydroksystilben), który rośliny wytwa-
Gen sir-2 jest m.in. pobudzany przez enzymy, któ- rzają w obronie przed infekcjami. Zwiększa aktywność ludzkiej
re zwykle zajmują się przetwarzaniem glukozy. Gdy
sirtuiny SIRT1 in vitro około 13-krotnie. Występuje w dwóch po-
w organizmie jest jej za mało, w wyniku np. niskoka- staciach chemicznych: cis i trans. Tylko forma trans jest aktywlorycznej diety, enzymy te „z nudy” przenoszą swoją
na biologicznie. Jednak może przejść w nieaktywną biologicznie
aktywność na stymulowanie genu długowieczności. To
formę cis pod wpływem promieniowania UV. Resweratrol za-
właśnie dlatego niskokaloryczna dieta wydłuża życie.
warty jest przedewszystkim w winogronach (głównie skórkach),
Liczne badania tej grupy białek wykazują, dlaczego ludzie
czerwonym winie (produkty z odpowiednimi wyciągami są
oraz zwierzęta żyją dłużej i są zdrowsze, gdy dostarczają
czasami określane jako „Wine Therapy”), orzeszkach ziemnych,
swoim organizmom mniej kalorii. Podczas tzw. restrykcji
w skórce owoców, jak morwa czy czarna porzeczka.
kalorycznej (krótkotrwałej u ludzi i długotrwałej u zwierząt)
Również monakolina K – fitostatyna pochodząca z czer-
zwiększa się ekspresja genów Sirt, których produktami są
wonego ryżu poddanego fermentacji przez grzyby Mona-
białka – sirtuiny (SIRT). Ich aktywność wywołuje zmia- scuc purpureus, jest w stanie aktywować SIRT1. Co więcej,
ny w kondensacji chromatyny, a co za tym idzie – zmiany
aktywuje ona ścieżkę SIRT1/AMPK/FOXO1, w wyniku
w ekspresji różnych genów. Uruchamiany jest inny me- czego zmniejsza poziom lipidów przez hamowanie syntazy
chanizm działania komórek nastawiony na przetrwanie
w trudnych warunkach. Priorytetem staje się naprawa
kwasów tłuszczowych (FAS, ang. fatty acid synthase).
Właściwości aktywowania sirtuin wykazano również
uszkodzeń, regeneracja, zmienia się intensywność meta- dla: ekstraktów z mirtu (Myrtus communis), kawioru, ryżu
bolizmu, funkcjonowanie układu hormonalnego i ekspresja
siewnego (Oryza sativa), pimenty lekarskiej (Pimenta offici-
genów. Połączenie tych wszystkich zmian w konsekwencji
nalis) oraz orsirtine – ekstraktu z ryżu bogatego w peptydy
wpływa na opóźnienie starzenia. Zatem pierwszym i pod- i dla biopeptydów otrzymywanych ze szczepu drożdży.
stawowym modulatorem enzymów długowieczności jest
dieta – restrykcja kaloryczna CR (caloric restriction).
Zdolność sirtuin do regulacji gospodarki lipidowo-węglowodanowej i uruchamiania mechanizmów napraw-
Poza ograniczeniem podaży kalorii w diecie, potwier- czych, a także stymulowanie wzrostu i promowanie
dzono naukowo, że niektóre substancje mają zdolność do
przeżycia komórek nadaje tym niewielkim enzymom
stymulacji wzrostu poziomu enzymów długowieczności
szczególne znaczenie. Przeprowadzane do tej pory bada-
„peptydów głodu” oraz pozytywnie wpływają na ich ak- nia na pewno dostarczają ogromnej wiedzy na temat aktywność manifestowaną zewnętrznie jako przedłuża- tywności sirtuin i mechanizmów je regulujących, jednak
nie życia komórek, poprawę ich działania, regenerację, zdaniem niektórych naukowców, nadal bez odpowiedzi
hamowanie apoptozy lub jej indukowanie w komórkach
pozostaje wiele pytań, które wymagają intensyfikacji ba-
nowotworowych. Odnosi się to nie tylko do komórek
dań nad właściwościami biologicznymi i możliwościami
skóry, ale całego organizmu (dlatego m.in. sirtuiny stały
terapeutycznego zastosowania sirtuin.
się ostatnimi czasy obiecującym celem badań zarówno
Niektórzy badacze uważają, że rola sirtuin została
w opóźnianiu procesu starzenia, jak i poprawy jakości
przeceniona. Przykładowo, zespół naukowców wykazał,
życia ludzi starszych czy leczeniu różnych schorzeń, że resweratrol oraz STAC zwiększają produkcję sitruin
szczególnie ujawniających się w późniejszym wieku). tylko w obecności fluorescencyjnych markerów użytych
Takie substancje czy działania nazywane są często mo- w eksperymencie. Mimo że świat nauki zawsze bierze
dulatorami sirtuin (aktywatorami oraz inhibitorami).
możliwość obalenia tezy w danej tematyce, wydaje się, że
Liczność badań i wniosków patentowych wskazuje na
ilość badań potwierdzających korzystny wpływ sirtuin
ważność tych białek w leczeniu różnych schorzeń. Często
na procesy zachodzące w organizmie, liczność tych pro-
można odnieść wrażenie, że wpływ na proces odmładza- cesów oraz możliwość regulacji przez różne substancje
nia, spowolnienie starzenia to tylko wspaniały efekt ubocz- naturalne i syntetyczne, skutecznie broni przyjętych teony stosowania leków na różne schorzenia, działający od
148
2 / 2015 / vol. 4
rii i wagi sirtuin jako elementu eliksiru młodości.
art ykuł naukow y
N
|| PODSUMOWANIE
i zachowanie młodego wyglądu. Takie próby z pewnością
Wykorzystując wiedzę na temat mechanizmu działa- mogą przyczynić się do ostatecznego wyjaśnienia tajemninia sirtuin – modyfikacje epigenetyczne mogą stanowić
cy długowieczności, gdzie sirtuiny wydają się niezaprze-
cel przyszłych i coraz bardziej zaawansowanych terapii
czalnie istotnym elementem „eliksiru młodości”.
odmładzania, poprawy jakości życia i leczenia chorób.
Kluczem do wykorzystania sirtuin w odpowiedniej
|| BIbliografia
strategii leczenia jest odpowiednia regulacja działania
M. Dudkowska, K. Kucharewicz: Związki pochodzenia naturalnego modulujące starzenie się i śmierć komórek, Postępy Biochemii 60(2), 2014.
2. M. Gertz, et al.: A Molecular Mechanism for Direct Sirtuin Activation by
Resveratol, Journal Plos One, 21, 2012.
3. M. Pieszka, M.P. Pietras: Nowe Kierunki w Badaniach Żywieniowych
– Nutrigenomika, Rocz. Nauk. Zoot., 2, 2010, 83-103.
4. A.K. Ławniczak: Ocena ekspresji sirtuin 1, 3 i 7 w mięśniu sercowym oraz
szkieletowym młodych i starych szczurów w warunkach ograniczonej
czasowo diety restrykcyjnej oraz cyklu głodzenie-karmienie, praca doktorska, Gdański Uniwersytet Medyczny, 2014.
5. laboratoria.net: Niezwykle ważne dla Twojego organizmu – sirtuiny, 2013.
6. M. Kucińska, M. Murias: Sirtuiny – droga do długowieczności czy ślepy
zaułek?, V Zjazd Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej, Międzyzdroje 2010.
7. https://data.epo.org/publication-server/rest/v1.0/publication-dates/20121010/patents/EP1910384NWB1/document.html.
tych enzymów i ich poziomu w komórkach poprzez ich
modulatory (aktywatory i inhibitory).
Dostępne obecnie produkty kosmetyczne nowej generacji zawierające modulatory sirtuin z pewnością mają
pozytywny wpływ na jakość i wygląd skóry. Szczególnie
że obecne składniki aktywne mają zazwyczaj dodatkowe
właściwości antyoksydacyjne, nawilżające i odżywcze
oraz są bezpieczne. Niemniej jednak wciąż wydaje się konieczne jeszcze lepsze poznanie samych modyfikacji oraz
określenie profilu epigenetycznego komórek starych i młodych, by możliwe stało się postulowane przez naukowców
reprogramowanie w kierunku samoodmładzania się
komórek. Zwłaszcza że pojawiają się pierwsze publikacje,
które dzięki nowocześniejszym metodom, coraz większej wiedzy i jej dostępności próbują weryfikować znane
i uznane za pewnik teorie dotyczące mechanizmów działania, substancji aktywujących i hamujących działanie
wieloelementowego układu, mającego wpływ na zdrowie
1.
http://mojepanstwo.pl/dane/patenty/248736,tytul-wynalazku-poch
odne-imidazo-2-1-b-tiazolu-zwiazki-modulujace-sirtuin.
9. J.M. Villalba, F.J. Alcain: Sirtuin activators and inhibitors, Biofactors, 38(5), 2012.
10. M. Moreau, et al.: Enhancing cell longevity for cosmetic application:
a complementary approach, Journal of Drugs in Dermatology 6, 2007.
11. C. Burnet, et al.: Absence of effects of Sir2 overexpression on lifespan in C.
elegans and Drosophila, Nature, 477, 2010.
12. K. Siedlecka, W. Bogusławski: Sirtuiny – enzymy długowieczności?, Gerontologia Polska, 3, 2005.
13. J. Wawrzykowski: Znaczenie i zastosowanie dysmutazy ponadtlenkowej,
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, 2004.
8.
PURISSIMO PLUS+ oraz MESOPURE należą do linii produktów bazujących na kwasie
hialuronowym, który zwiększa nawilżenie i wypełnienie skóry oraz modulatorach
sirtuin min z ryżu Oryza Sativa, spowalniających procesy starzenia.
W tej serii dostępne są m.in.: serum, serum pod oczy, ampułki, płaty kolagenowe.
PURISSIMO PLUS +
Kwas Hialuronowy z aktywnymi
modulatorami Sirtuin
PRODUKT ROKU 2014
MESOPURE
Serum wypełniające zmarszczki
Wyłączny dystrybutor produktów w Polsce
www.art-of-beauty.eu
2 / 2015 / vol. 4
149
artykuł
A
zarządzanie
Dlaczego
Gisele Delorme?
Wywiad z Dorotą
Sękowską
właścicielką salonu kosmetycznego La Cosmetica w Opolu
pierwszym w Polsce Ambasadorem Marki Gisele Delorme
Redakcja: Pani Doroto, na rynku kosmetycznym jest wiele
marek, wystarczy otworzyć czasopisma specjalistycz-
R: Czyli gdy zobaczyła Pani ofertę Gisele Delorme, od razu
Pani wiedziała, że to jest to?
ne, aby utonąć w gąszczu reklam i promocji firm, które
DS: No właśnie nie do końca. Nasz salon odwiedza
podkreślają swoją wyjątkowość. Dlaczego zdecydowała
wielu przedstawicieli, którzy prezentują swoje pro-
się Pani właśnie na markę, która niedawno, bo w ze-
dukty jako wyjątkowe. Jednak w części przypad-
szłym roku, weszła na polski rynek beauty?
ków to jedynie słowa, w które my w branży beauty
Dorota Sękowska: Polski rynek obfituje w różnorod-
możemy uwierzyć lub nie. Szczególnie w sytuacji,
ność ofert firm kosmetycznych. Już od jakiegoś cza-
gdy musimy od razu zainwestować, czyli zakupić
su chciałam klientom zaproponować coś wyjątko-
produkty za kilka tysięcy złotych. Gdy odwiedziła
wego oraz wyszukanego, co jednak wiązać się miało
mnie przedstawicielka Gisele Delorme i w ciekawy
z wysoką jakością. Dzisiejszy rynek polega na tym,
sposób opowiedziała mi krótko o swoich produktach
że wiele salonów oferuje takie same albo bardzo zbli-
i możliwościach ich zastosowania, poprosiłam o po-
żone usługi oraz produkty. Jednak zawsze chciałam
zostawienie próbek i powiedziałam, jak zawsze, że
oferować coś innego niż wszyscy, coś, co kojarzyłoby
przemyślę do następnego spotkania. Jednak usłysza-
się tylko z moim salonem, w zasięgu mojej działal-
łam, że pani nie może pozostawić testerów, ponieważ
ności. Nie chciałam również, aby marka, z którą się
w przypadku produktu spersonalizowanego nie ma
zwiążę, była dostępna dla każdego salonu.
to sensu. Zaproponowała mi jednak od razu zabieg,
przeprowadzany przez szkoleniowca Gisele Delorme
w moim salonie, po którym miałam się sama przekonać o rzeczywistej jakości marki.
Zostań Ambasadorem Marki Gisele Delorme.
Skontaktuj się z nami
M: +48 511 205 499
150
2 / 2015 / vol. 4
artykuł
A
R: Tak więc sama na sobie przekonała się Pani, że Gisele
Delorme to marka, której Pani poszukiwała?
zarządzanie
R: No właśnie, na koniec chciałbym zapytać jeszcze o stronę biznesową współpracy.
DS.: Nie tylko na sobie, ponieważ zostałam również
DS: Salon kosmetyczny, oprócz tego, że powinien
poproszona o zaproszenie klientki, która mogłaby
świadczyć usługi kosmetyczne na najwyższym po-
skorzystać z zabiegu anti-agingowego. Po prezenta-
ziomie, powinien też zarabiać. Dzisiejsze koszty
cji byłam zachwycona – zabiegi pokazały prawdziwą
prowadzenia działalności kosmetycznej, koniecz-
jakość marki, której przedstawicielka wstępnie za-
ność ciągłego inwestowania oraz szkoleń powodują,
prezentowała nam zasady firmowego drenażu limfa-
że musimy dobrze analizować przychody salonu.
tycznego Arom’ Activ. I on nas zainteresował.
Dystrybutor Gisele Delorme jest również na taką
prezentację przygotowany. Zostały mi przedstawio-
R: Pani zdecydowała się zostać Ambasadorem Marki Gi-
ne założenia przychodów wraz z kosztami zużycia
sele Delorme już na początku współpracy z tą marką.
materiałów podczas zabiegów, co jest naprawdę bar-
Dlaczego?
dzo interesujące. Za współpracę i wywiązywanie się
DS: Chyba głównie ze względu na atrakcyjność oferty
z założeń umowy firma oferuje naprawdę atrakcyj-
Ambasador Marki Gisele Delorme. Bezpłatne certyfi-
ne bonusy. Co więcej, inwestujemy w tę współpracę
kowane szkolenia produktowe, regularne odwiedzi-
jedynie część pieniędzy, ponieważ przy regularnych
ny i wsparcie opiekuna salonu, wsparcie promocyjne
zamówieniach mamy możliwość nieangażowania
na lokalnym rynku – to argumenty, które przema-
środków własnych. O szczegółach można jednak po-
wiają za wyjątkowością tej współpracy. Podkreślę
rozmawiać z dystrybutorem Gisele Delorme – firmą
słowo „współpraca”, ponieważ relacja salon – Gisele
Macromedic. Zainteresowanych zapraszam również
Delorme opiera się nie tylko na zakupie produktów,
do mojego salonu.
lecz również na takiej relacji, która przynosi zadowolenie klientom i korzyści dla mojego biznesu.
2 / 2015 / vol. 4
151
prezentacja
P
Sekret rozjaśniania
DR.BELTER
Z
aburzenia koloru skóry są nieestetyczną przypadłością, nierzadko trudną do usunięcia
naturalnymi sposobami. Najczęściej występują w postaci plam – hiperpigmentacji w kolorze
ciemniejszym niż naturalny. Problem ten dotyka osób w różnym wieku, o różnym fototypie skóry.
Zazwyczaj są spowodowane zaburzeniami syntezy i rozmieszczenia w skórze naturalnego barwnika
ustroju, jakim jest melanina. Do najpopularniejszych przebarwień należą piegi (pojawiające się
u osób o bardzo jasnej karnacji), plamy soczewicowate (starcze), ostuda (melasma) oraz przebarwienia
pozapalne, występujące w miejscu wcześniejszych zmian trądzikowych bądź wysypki.
|| Dlaczego się pojawiają?
||Jak z nimi walczyć?
Przyczyn powstawania plam pig- Proces tworzenia się przebarwień
które zapewnia niemal natychmiastowy efekt rozjaśnienia.
mentacyjnych jest wiele, jednak do
został dokładnie zbadany, dzięki
najczęściej
czemu stworzono wiele prepara- skrzypce w specjalistycznej kuracji
wymienianych
należy
Preparaty
te
grają
pierwsze
nadmierna ekspozycja skóry na pro- tów depigmentacyjnych, zawierają- Lumination Secret Modelage, stwomieniowanie UV, która powoduje
cych nowoczesne kompleksy, które
rzonej z myślą o skórze o nierów-
zwiększoną produkcję melaniny w ko- w skuteczny sposób eliminują pro- nym kolorycie i pigmentacji.
mórkach. Skutkuje to pojawieniem się
blem. Laboratorium marki Dr.Belter
Zabieg rozpoczyna się dokład-
płaskich, okrągłych przebarwień, opracowało specjalną linię, działa- nym oczyszczaniem na bazie płynu
zazwyczaj na odkrytych obszarach
jącą rozjaśniająco i przywracającą
do demakijażu oczu z linii Ocula
ciała: rękach, twarzy i dekolcie. Aby
skórze równomierny koloryt.
oraz pianki i toniku z linii Bel-Ener-
tego uniknąć i zapobiec zaciemnieniu
Produkty wchodzące w skład serii
istniejących już zmian, niezwykle
Lumination Secret – skoncentrowany
peeling mikrokrystaliczny, który
ważna jest ochrona przeciwsłonecz- eliksir z filtrem SPF 15, krem na dzień
doskonale wygładza nierówności
gen. Następnie wykonywany jest
na poprzez stosowanie odpowiednich
z filtrem SPF 30 oraz maska peel-off
skóry i przygotowuje ją na przyję-
preparatów z wysokim filtrem.
na bazie alg. Wszystkie zawierają
cie składników aktywnych. Kolejny
Podobne plamy mogą także być
działające wybielająco, niezwykle
krok to nałożenie rozjaśniającego
skutkiem występowania zaburzeń
skutecznie kompleksy. W składzie
eliksiru i wykonanie stymulującego
endokrynologicznych
eliksiru i kremu znajduje się MelaNo®
masażu punktowego, polegającego
–
chorób
tarczycy czy niedoczynności nad- – kompozycja z krokosza barwierskie- na nacisku punktów energetycznerczy. Pojawiają się także u kobiet
go, alfa-bisabololu z drzewa candeia
w ciąży, stosujących antykoncepcję
i witaminy E, która hamuje pro- blokowanie i stymulowanie meta-
hormonalną lub w okresie meno- dukcję melaniny. W masce algowej
pauzy. Bywają również reakcją na
niektóre leki i zioła.
nych twarzy, co pozwala na odbolizmu skóry. Następnie na bazie
natomiast obecny jest Actiwhite™ pudru do masażu (który w połącze– synergistyczne połączenie dilaury- niu z wodą zmienia się w żel) przenianu sacharozy i ekstraktu z grochu, prowadzany jest klasyczny masaż
twarzy, po czym na skórę nakłada
się maskę algową peel-off. Po zdjęciu maski w całości, na zakończenie
zabiegu, aplikowany jest krem, którego rozjaśniające działanie dodatkowo wspierane jest witaminą C.
Efektem kuracji jest widoczne
rozjaśnienie skóry, eliminacja przebarwień oraz przywrócenie cerze
zdrowego blasku i równego kolorytu.
2 / 2015 / vol. 4
DR.BELTER COSMETIC
Generalny Przedstawiciel
w Polsce
ul. Panewnicka 40
40-730 Katowice
T: +48 32 252 75 27
W: belter.pl
F: facebook.com/
belterpolska
153
prezentacja
P
dermatologia
Skuteczny sposób
na trądzik różowaty
W
dobie współczesnej kosmetologii pojawia się coraz więcej preparatów i zabiegów dedykowanych do walki z trądzikiem
różowatym. Ich skuteczność stanowi jednak dość duże wyzwanie dla wielu kosmetologów. Marka GERnétic od lat nie ma
sobie równych wśród profesjonalnych marek kosmetycznych, zajmujących się nie tylko pielęgnacją twarzy, ale przede wszystkim
różnego rodzaju problemami skórnymi.
Oferta GERnétic jest bardzo szeroka, a preparaty są odpowiednio dobrane do różnych problemów skórnych, począwszy od
MITO SPECIAL+. Koncentrat in- działanie innych preparatów, likwitensywnie odżywczy, który apli- duje blizny, rewitalizuje i odmładza.
tych najprostszych do najbardziej złożonych. Poza prepara-
kujemy na twarz po dokładnym jej
ARGINI. Kaolinowa maska ła-
tami gabinetowymi GERnétic ma całą gamę produktów deta-
oczyszczeniu. Aktywuje syntezę
godząca stany zapalne na skórze
licznych, które pozwalają na kontynuację zabiegów w warun-
kolagenu, pobudza metabolizm ko- o działaniu wysuszającym i łagodzą-
kach domowych. Dzięki temu efekty mogą być utrzymywane
mórkowy i poprawia dotlenienie
cym. Doskonale nadaje się w przy-
przez bardzo długi czas. Tak kompleksowe podejście do proble-
komórek. W efekcie działa na skórę
padku trądziku różowatego oraz
mu gwarantuje sukces przeprowadzanej terapii.
odżywczo, rewitalizująco, regene- skór wrażliwych i hipoalergicznych.
|| ROZWIĄZANIE
stosowania w przypadku występo- sowana wyłącznie w gabinetach
Trądzik różowaty może mieć różny przebieg i to od tego
wania stanu zapalnego).
rująco i nawilżająco (nie nadaje się do
VEGETAL. Roślinna maska stokosmetycznych po wcześniejszym
będzie zależała terapia. Przedstawiamy linię kosmetyków
VASCO. Niezwykle istotny krem
zaaplikowaniu odpowiednich pre-
marki GERnétic do terapii trądziku różowatego. Nie ma
w terapii trądziku różowatego, gdyż
paratów kosmetycznych. Ma działa-
konieczności stosowania wszystkich produktów. Już dwa-
silnie działa na naczynia krwionośne, nie regulujące i łagodzące, poprawia
-trzy odpowiednio dobrane kosmetyki gwarantują sukces
wzmacniając je, poprawiając cyrku- krążenie krwi i likwiduje opuchliznę.
przeprowadzanej terapii. (Wymieniona kolejność jest zgodna
lację krwi i widocznie zmniejszając
MYO MYOSO. Preparat ten moż-
z kolejnością nakładania ich na twarz).
występowanie rumienia na twarzy
na zastosować w przypadku wystę-
(najlepiej stosować krem VACSO w po- powania trądziku różowatego u osób
GLYCO. Delikatne mleczko do de- łączeniu z regeneratorem SYNCHRO).
makijażu twarzy, które doskonale
SYNCHRO. Sztandarowy produkt
dojrzałych. Intensywnie wygładza
powierzchnie skóry, działając napi-
oczyszcza skórę z makijażu i zanie- marki GERnétic, który jest niezwy- nająco na mięśnie twarzy (najlepiej
czyszczeń, pozostawiając przyjem- kle silnym regeneratorem i potęguje
ne uczucie nawilżenia.
FIBRO.
Tonik
regulujący
stosować w połączeniu z kremem
działanie stosowanych preparatów. SYNCHRO, tylko w ciągu dnia).
pH
Przyspiesza gojenie i regenerację skó-
Wykończeniem etapów zabiegu
skóry o działaniu oczyszczającym, ry, odżywia, rewitalizuje, działa prze- jest dzienny krem o lekkiej konsyłagodzącym i przyspieszającym go- ciwzapalnie i zmiękczająco.
jenie. Doskonale nadaje się w przy-
IMMUNO. Kaolinowa maska do
stencji z filtrem SPF, który doskonale będzie nadawał się również pod
padku cer wrażliwych, naczynio- twarzy, która w przypadku trą- makijaż. Produkt taki należy dobrać
wych, z trądzikiem różowatym.
DERMA. Antybakteryjne mydło
dziku różowatego powinna być
w zależności od rodzaju i kondycji
punktowo aplikowana na zmiany
skóry. W przypadku skóry suchej
do mycia twarzy, które polecane jest
zapalne lub po wcześniejszym zmie- i niedotlenionej polecamy krem GER
w przypadku występowania zmian
szaniu z SYNCHRO (w stosunku 1:1)
OXY lub nawilżające kremy TROPO
zapalnych oraz zakażeń bakteryjnych. na całą twarz jako krem. Regeneruje
lub TROPO PLUS. Przy cerze doj-
MARINE GUMMING CLEANSING. i stymuluje procesy immunologicz- rzałej odpowiedni będzie przeciwPeelingujący żel do mycia twarzy
ne skóry, przyspieszając odbudowę
mgr Karolina Mucuś
z minerałami morskimi. Dokładnie
naskórka i widocznie zmniejszając
specjalista ds. handlowych
zmywa makijaż, głęboko oczyszcza
występowanie zaczerwienienia.
TRI STAR Cosmetics
Gdańsk
W: tristarcosmetics.pl
W: facebook.pl/
TRISTARCosmetics
Jeśli chcesz zasięgnąć fachowej porady na temat swojego problemu, za-
pory skóry i delikatnie usuwa mar-
CYTOBI. Najsilniejszy regenerator
chęcamy do skorzystania z pomocy
twe komórki naskórka (nie nadaje się
marki GERnétic, niezwykle bogaty
ekspertów marki GERnétic oraz wi-
do stosowania w przypadku występo- w substancje odżywcze. Widocznie
wania stanu zapalnego.).
poprawia wygląd skóry, wygładza
ją i łagodzi stany zapalne. Potęguje
154
zmarszczkowy krem SYMBIOSE.
2 / 2015 / vol. 4
zyty w salonach współpracujących.
artykuł
T
rądzik różowaty (rosacea, acne rosacea) jest przewlekłą chorobą zapalną z okresami zaostrzeń i remisji, występującą przede wszystkim u kobiet
w 3. i 4. dekadzie życia. Jednak najcięższa postać tej dermatozy, o charakterze
przerostowo-naciekowym (rhinophyma)
dotyczy głównie mężczyzn. Etiologia
i patogeneza trądziku różowatego nie
jest w pełni znana, co często utrudnia
właściwą diagnozę i sprawia, że leczenie opiera się w wielu przypadkach
głównie na empirii.
A
dermatologia
Diagnostyka
i pielęgnacja skóry
z trądzikiem
różowatym
Ostatnie badania największą rolę przypisują zjawiskom
Klasyfikacja przyjęta przez National Rosacea Society
immunologicznym i zaburzeniom naczynioruchowym, w 2002 r. wyróżnia 4 odmiany trądziku różowatego
tzw. zaburzenie homeostazy naczyniowej. Pierwsze
oraz jeden wariant choroby:
wzmianki o tej dermatozie pojawiły się już w XIV wieku
I. Odmiana rumieniowa z teleangiektazjami w pracy dr. Guya de Chauliaca. Angielski lekarz dr Tho- Najczęściej występująca postać, przejściowy rumieniec
mas Batheman w roku 1812 napisał, że całkowite wyle- (tzw. flushing), pojawiający się gwałtownie, lub utrwaczenie z trądziku różowatego nie jest możliwe. Mimo że
lony rumień z widocznymi rozszerzonymi naczyniami
od tego stwierdzenia minęło już ponad 200 lat, jest ono
krwionośnymi.
wciąż aktualne. W roku 1891 profesor Henri G. Piffard, II. Odmiana grudkowo-krostkowa
w oparciu o charakterystyczne objawy kliniczne, po
Na podłożu rumieniowym pojawiają się grudki zapalne
raz pierwszy odróżnił trądzik zwykły od różowatego, lub krosty. Zmiany te mogą przypominać trądzik zwykły.
traktując je jako odmienne postacie trądziku. Obecnie
Czynnikiem różnicującym w tych przypadkach są za-
wiadomo, że trądzik różowaty i zwykły to niezależne
skórniki, których nie ma w przypadku rosacea. Trądziki
jednostki chorobowe, a niektóre metody leczenia trą- zwykły i różowaty mogą jednak współistnieć, co utruddziku zwykłego mogą zaostrzyć trądzik różowaty.
nia rozpoznanie oraz postępowanie terapeutyczne.
|| KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE
Występuje prawie wyłącznie u mężczyzn, przewlekły
Komitet ekspertów, działający przy Stowarzyszeniu
obrzęk skóry i tkanki podskórnej prowadzi do prze-
III. Odmiana przerostowo-naciekowa
na rzecz Walki z Trądzikiem Różowatym w USA (Na- rostu tkanki łącznej, powstania zmian guzowatych.
tional Rosacea Society), rozpoznanie trądziku różowa- Przerosłe zmiany są łatwo rozpoznawalne dzięki potego opiera na pierwszorzędowych i drugorzędowych
grubiałej i nierównej skórze nosa z nieregularną po-
kryteriach klinicznych. Pierwszorzędowe kryteria
wierzchnią i guzowatościami (w USA nazywa się takie
występujące w środkowej części twarzy to: obecność
zmiany „nosem W.C. Fielda”, w Anglii „whiskey nose”,
krótkotrwale utrzymującego się rumienia, tzw. flu- w Polsce najczęściej używa się zwrotu rhinophyma).
shing, rumienia trwałego, grudek, krost oraz telean- IV. Odmiana oczna
giektazji. Drugorzędowe kryteria diagnostyczne to:
Występuje podrażnienie i przekrwienie spojówek, łza-
uczucie pieczenia lub palenia skóry (z towarzyszącym
wienie, suchość, światłowstręt, teleangiektazje w obrę-
złuszczaniem lub stanem zapalnym), zmiany o charak- bie spojówek oraz zaczerwienienie powiek;
terze tarczkowym, wysuszenie skóry przypominające
–– wariant ziarniniakowy: występuje rzadko, zmiany skór-
wykwity wypryskowe, które mogą współistnieć z łojo-
ne pojawiają się w okolicy górnych i dolnych powiek.
tokowym zapaleniem skóry twarzy, zmiany obrzękowe,
mogące towarzyszyć trwałym lub przemijającym ru- || CZYNNIKI ZAOSTRZAJĄCE ROSACEA
mieniom, oraz wykwity guzkowe charakterystyczne
Czynniki zaostrzające trądzik różowaty oraz induku-
dla postaci przerosłej trądziku różowatego.
jące pojawienie się rumienia i teleangiektazji można
Stadium prerosacea poprzedza wystąpienie zmian trą- podzielić na następujące kategorie:
dziku różowatego, często jest nazywane „skórą wrażliwą
• Czynniki środowiskowe: m.in. sauna, wilgoć, dra-
i naczyniową”. Tendencja do okresowego pojawiania się
styczne zmiany temperatur, stres, menopauza, uwa-
tzw. flushingu, czyli napadowego zaczerwienienia skóry,
runkowania genetyczne. Promieniowanie UV zwięk-
może być podłożem do rozwoju trądziku różowatego.
sza ekspresję naczyniowo-śródbłonkowego czynnika
2 / 2015 / vol. 4
Aleksandra Czarnota
mgr kosmetolog,
absolwentka Collegium
Medicum UJ,
autorka dermokosmetycznych programów pielęgnacyjnych, szkoleniowiec
Janssen Cosmetics
155
artykuł
A
wzrostu VEGF (ascular endothelial growth factor) na
dermatologia
terapii. Po przerwaniu leczenia u 25% pacjentów ob-
keratynocytach, a w rezultacie przyczynia się do po- serwuje się nawroty choroby w pierwszym miesiącu,
budzenia angiogenezy i nasilenia objawów choroby.
a u 66% po upływie 6 miesięcy.
• Czynniki infekcyjne: m.in. roztocza – nużeniec ludzki
(Demodex folliculorum), bytujący w mieszkach włoso- || LECZENIE MIEJSCOWE
wych, oraz bakterie Helicobacter pylori, obecne na bło- Miejscowe leczenie trądziku różowatego zatwierdzone
nie śluzowej żołądka, drożdżaki Pityrosporum ovale
przez FDA:
(Malassezia furfur).
–– Antybiotyk: metronidazol 0,75%, 1% (żel i krem).
• Czynniki dietetyczne: m.in. pikantne i gorące potrawy, alkohol, mleczne produkty.
Uważany jest za złoty standard w leczeniu trądziku
różowatego. Chociaż dokładny mechanizm działania
• Substancje chemiczne: niacyna, nitrogliceryna, kortykosteroidy, retinoidy oraz kofeina i tytoń.
leku w terapii trądziku różowatego nie jest w pełni
wyjaśniony, przyjmuje się, że działa on przeciwza-
• Kosmetyki: środki ściągające, perfumy, mydła, środki
złuszczające.
palnie, porównywalnie do tetracykliny podawanej
ogólnie. Metronidazol to lek zatwierdzony do leczenia trądziku różowatego od 1988 roku.
|| POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE
–– Kwas azelainowy (15% żel). Poza działaniem przeciw-
Trądzik różowaty jest chorobą przewlekłą, której etiopa-
bakteryjnym, wykazuje aktywność keratolityczną
togeneza jest złożona i nie do końca wyjaśniona. Z tego
i przeciwzaskórnikową. Dzięki hamowaniu mela-
powodu nie ma jeszcze rekomendowanej terapii, która
nogenezy odgrywa również istotną rolę w redukcji
mogłaby spowodować pełne wyleczenie. Eksperci z Na-
przebarwień pozapalnych.
tional Rosacea Society podkreślają znaczenie wcześnie
–– 10% sulfacetamid sodu (działanie przeciwbakteryjne)
postawionej diagnozy i wczesne-
i 5% siarka (działanie przeciwgrzybiczne i keratoli-
go rozpoczęcia leczenia. Jako te-
tyczne), skierowane przeciwko Demodex folliculorum.
rapię pierwszego rzutu proponuje się metronidazol, sulfacetamid
Miejscowe leczenie trądziku różowatego niezatwier-
sodu z siarką i kwas azelainowy. dzone przez FDA
Miejscowe
leczenie
trądziku
–– Antybiotyki: klindamycyna, erytromycyna, nad-
różowatego można podzielić na
tlenek benzoilu (w połączeniu z klindamycyną jest
leki zatwierdzone i niezatwier-
szczególnie skuteczny w przypadku leczenia postaci
dzone przez Agencję Żywności
przerostowo-naciekowej) oraz inne leki, np. inhibitory
i Leków FDA (Food and Drug
kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus), retinoidy.
Administration). Ponieważ rosacea jest przewlekłą chorobą,
|| DERMOKOSMETYCZNA PIELĘGNACJA
z częstymi okresami nawrotów, Najlepsze wyniki terapii u pacjentów z trądzikiem różojest
watym można osiągnąć przez połączenie farmakoterapii
niezwykle ważnym aspektem
z odpowiednią pielęgnacją skóry i unikaniem czynników
leczenie
Fot. 1 Pierwszy typ trądziku różowatego (zaczerwienienie, tzw.
flushing, teleangiektazje)
podtrzymujące
zaostrzających zmiany skórne. Codzienna pielęgnacja skóry zmienionej chorobowo polega na stosowaniu środków
oczyszczających niezawierających alkoholu czy substancji drażniących oraz dermokosmetyków zawierających
filtry UVA i UVB. Skóra z trądzikiem różowatym wymaga indywidualnego podejścia pielęgnacyjnego. Każdy źle
dobrany preparat może przyczynić się do pogorszenia stanu skóry. Należy używać kosmetyków hipoalergicznych
z minimalną zawartością składników konserwujących
i zapachowych oraz unikać kosmetyków z alkoholem,
mentolem, lanoliną i olejkami roślinnymi. Peeling enzymatyczny stosowany raz w tygodniu zwiększy absorpcję aplikowanych preparatów. Zakazane są agresywne
zabiegi kosmetyczne, tarcie i uciskanie skóry, eksfoliacja
z zastosowaniem wysokich stężeń peelingów chemicznych, eksfoliacja mechaniczna: mikrodermabrazja, pe-
Fot. 2 Drugi typ trądziku różowatego (grudkowo-krostkowy)
156
2 / 2015 / vol. 4
elingi ziarniste, stosowanie preparatów rozgrzewających
artykuł
A
oraz korzystanie z sauny i solarium. Niewskazany jest
dermatologia
leczeniu GKS. Charakteryzuje się on występowaniem
również masaż twarzy, jedynym wyjątkiem jest masaż
krostek, grudek, pęcherzyków, a czasami guzków i tele-
drenujący, stymulujący układ limfatyczny.
angiektazji na podłożu rumieniowo-obrzękowym.
|| TECHNIKI MIESZANE
|| PSYCHOLOGICZNE
Połączenie
tradycyjnych
metod
pielęgnacyjnych
ASPEKTY TRĄDZIKU
z aparaturą znacznie wzmacniają efekt terapeutycz- RÓŻOWATEGO
ny. W przypadku trądziku różowatego oprócz peelingu
Skóra twarzy współgra z proce-
kawitacyjnego można wykonać zabieg ultradźwiękami
sami
emocjonalnymi.
Trądzik
z zastosowaniem np. metronidazolu w żelu, witaminy PP, różowaty z uwagi na charakteK i C, escyny lub rutyny. Rozszerzone naczynka krwiono- rystyczne występowanie reakcji
śne, rumieńce i efekt zaczerwienienia twarzy może być
rumieniowej jest dermatozą zwią-
zredukowany w ciągu 5-6 zabiegów, wykonywanych raz
zaną z dysfunkcją mikrokrążenia.
w tygodniu. Dla podtrzymania efektu można zalecić ko- Gdy odczuwamy stres, lęk lub
lejne zabiegi raz w miesiącu. Szczególnie polecane są rów- strach następuje silne zwężenie
nież zabiegi jonoforezy z witaminą C oraz mezoterapia
naczyń krwionośnych, a w przy-
Fot. 3 Trzeci typ trądziku różowatego (rhinophyma - guzowaty
przerost nosa)
bezigłowa, zwiększająca penetrację składników uszczel- padku poczucia winy lub zakłoniających naczynia krwionośne. Zastosowanie światło- potania, naczynia gwałtownie
terapii z niebieskim filtrem zapewnia efekt łagodzący
się
rozszerzają,
oraz obkurczający naczynia krwionośne. Laseroterapia
zaczerwienienie.
Bardzo
jest szczególnie przydatna w usuwaniu rozszerzonych
liczba
krwionośnych
naczyń
co
powoduje
duża
naczyń krwionośnych. Z kolei dermabrazja jest najczę- doprowadzających krew do skóściej stosowana w przypadku zmian typu rhinophyma. ry twarzy jest silnie unerwiona
W okresie remisji choroby, można zastosować terapię pe- przez włókna współczulne autoelingami medycznymi, które ograniczają częstość nawro- nomicznego ukladu nerwowego.
tów. Najskuteczniejsze są w tym wypadku zabiegi z reti- Zatem każda sytuacja stresująca
Fot. 4 Czwarty typ trądziku różowatego (odmiana oczna)
nolem i kwasem azelainowym oraz mieszanka kwasów, może przyczynić się do niekoczyli Yellow Peel, w którego skład wchodzą: kwas retino- rzystnych i trwałych zmian na skórze twarzy. Głównie
wy, azelainowy, fitowy i kojowy. Substancje te przyczy- dlatego trądzik różowaty przez wielu badaczy, np. dr Gleniają się do odbudowy granicy skórno-naskórkowej oraz
na Crawforda z Uniwersytetu w Pensylwanii oraz prof.
regeneracji struktury skóry. Dla podtrzymania efektu
Zenona Gwieździńskiego zaliczany jest do nerwic naczy-
zaleca się, aby zabieg wykonywać dwa razy w roku.
niowych skóry. Dla osób cierpiących na trądzik różowa-
|| DERMATOZA leczenia, które zminimalizuje bądź zlikwiduje stygmaty-
PRZYPOMINAJĄCA TRĄDZIK RÓŻOWATY
zujące ich objawy choroby. Trądzik różowaty zaliczany
ty ważne jest aktywne koncentrowanie się na procesie
Skóra twarzy jest szczególnie podatna na wystąpienie
jest do schorzeń, w których czynniki psychologiczne peł-
objawów dermatozy przypominającej trądzik różowaty
nią funkcję „moderatora” rozwoju trądziku różowatego.
po długim okresie stosowania glikokortykosteroidów
(GKS), ze względu na cienką warstwę rogową w tej okolicy oraz zwiększoną liczbę gruczołów łojowych, ułatwiającą penetrację leków. Istnieje wiele anglojęzycznych
terminów dla określenia tej dermatozy: TCIRD (topical
corticosteroid-induced rosacea-like dermatitis), rosacea-like
dermatitis, steroid rosacea. Eksperci z National Rosacea
Society w opracowanej klasyfikacji trądziku różowatego
wyłączyli TCIRD, trądzik różowaty piorunujący (rosacea
fulminans) i zapalenie okołoustne (perioral dermatitis) ze
spektrum rosacea, ze względu na brak wystarczających
podstaw do uznawania ich za podtyp trądziku różowatego. Dlatego wymienione dermatozy sklasyfikowane są
jako oddzielna jednostka chorobowa. W 98% przypadków steroid rosacea jest następstwem tzw. efektu z odbicia (rebound phenomenon) po przerwanym miejscowym
2 / 2015 / vol. 4
157
158
2 / 2015 / vol. 4
artykuł naukowy
N
dermatologia
Przebarwienia skóry.
Etiologia i leczenie za pomocą lasera
Skin depigmentation. Etiology and laser treatment
|| Wstęp
Hiperpigmentacja skóry jest problemem zarówno ko- melanina, oraz jego nieprawidłowym rozmieszczeniem
Wioleta Czerwonka
smetycznym, jak i terapeutycznym. Przebarwienia to
w skórze. Melanina powstaje w wyspecjalizowanych
zaburzenia barwnikowe wynikające ze wzmożonego
komórkach – melanocytach. Barwa skóry zależy głów-
Instytut Kosmetologii
i Medycyny Estetycznej
STREFA URODY
ul. Srebrna 3
35-102 Rzeszów
M: +48 793 792 509
E: violeta.czerwonka@
gmail.com
fizjologicznego nagromadzenia pigmentu w skórze. nie od aktywności melanocytów, czyli od ilości wytwaMogą być wrodzone lub nabyte.
rzanych przez nich ziarenek melaniny. Ilość melanocy-
Spowodowane są nieprawidłową syntezą natural- tów w poszczególnych okolicach ciała jest różna [1].
nego barwnika w organizmie człowieka, którym jest
Zaburzenia barwnikowe mogą być pochodzenia
» 160
|| Streszczenie
|| Abstract
Barwniki takie jak: melanina, hemoglobina, oksyhe- The color of skin is influenced by various pigments: mela-
moglobina oraz karoten mają wpływ na kolor skóry. nin, hemoglobin, oxyhemoglobin and carotene. The incre- 12.02.2015
Wzmożona fizjologiczna zawartość barwników prowa- ase of physiological pigments leads to disorders, including
dzi do zaburzeń kolorytu, w tym przebarwień. Wyni- skin discoloration. Solar radiation has the most important
01.03.2015
kają one przede wszystkim ze wzmożonej ekspozycji
na promieniowanie słoneczne. Przebarwienia skóry są
impact on the formation of skin pigmentation.
Skin discoloration is one of the most common cosmetic
13.03.2015
jednym z najczęstszych problemów kosmetologicznych. problems, being at the same time a symptom of various
Mogą manifestować różne choroby ogólnoustrojowe.
systemic diseases.
Istnieje wiele metod leczenia przebarwień. Zwykle jest
There are many kinds of hyperpigmentation treatment.
to proces trudny i czasochłonny. Jedną z efektywnych
Usually, the process is difficult and time consuming. One
metod jest laseroterapia. W terapii stosowane są zwykle
of effective methods is laser therapy. Most commonly used
lasery: rubinowy typu Q-switch, Nd:Yag typu Q-swich, equipment are lasers such as: ruby laser

Q-switch, Nd: YAG
aleksandrytowy typu Q-swich, a także urządzenia IPL.
Za pomocą laserów można osiągnąć bardzo dobre
Q-swich, alexandrite laser Q-swich as well as IPL devices.
The laser therapy gives very good results in freckles, len-
wyniki w leczeniu piegów, plam soczewicowatych, tigines, discolored seborrheic keratosis, tattoos, and some
przebarwionych brodawek łojotokowych, tatuaży, drug-induced hyperpigmentation treatment. The choice of
a także niektórych przebarwień polekowych. Wy- hyperpigmentation treatment method depends primarily
bór metody leczenia hiperpigmentacji zależy przede
on etiopathology of the disease.
wszystkim od etiopatogenezy choroby.
Słowa kluczowe: przebarwienia, melanina, laser, skóra,
Key words: pigmentation, melanin, laser, skin, epiderm
epiderma
2 / 2015 / vol. 4
159
artykuł naukowy
N
dermatologia
endogennego i egzogennego. Wyróżnia się odbarwienia,
funkcję układu detoksykującego [6].
czyli powierzchnie skóry pozbawione barwnika, oraz
Uwarunkowana melaniną barwa skóry zależy od:
przebarwienia skóry, gdzie barwnika jest znacznie więcej.
1.
rasy (np. rasa kaukaska, rasa negroidalna);
Wpływ na powstawanie zaburzeń barwnikowych
2.
indywidualnych czynników genetycznych – typ
wrażliwości na światło
skóry mają niewątpliwie promieniowanie słoneczne,
Według skali Fitzpatricka rozróżniamy 6 fototy-
czynniki genetyczne oraz hormonalne, dysfunkcje tarczycy, ciąża, okres menopauzy, choroby wątroby, zmia-
pów skóry:
ny zapalne skóry, używanie określonych kosmetyków
• Typ I – zawsze ulega poparzeniu, nigdy się nie opala,
oraz niektórych leków.
• Typ II – zawsze ulega poparzeniu, niekiedy się opala,
• Typ III – czasami ulega poparzeniu, zazwyczaj się
|| Tworzenie barwnika skóry
opala,
Proces tworzenia barwnika skóry przebiega w dwóch
• Typ IV – nigdy nie ulega poparzeniu, zawsze się
etapach:
1.
opala,
Pod wpływem enzymu tyrozynazy z aminokwasu
• Typ V – umiarkowana trwała pigmentacja,
tyrozyny powstaje DOPA (3,4-dihydroksyfenyloala-
• Typ VI – wyraźna trwała pigmentacja;
nina), następnie DOPA-chinon, z którego po licznych
reakcjach chemicznych powstaje właściwy barwnik
– melanina [2, 3].
2.
Melanina kumulowana jest w melanosomach. Melanosomy są to wyspecjalizowane organelle komórkowe,
3.
zewnętrznej ekspozycji na światło;
4.
hormonalnych czynników regulujących melanogenezę,
którą:
– stymulują np.: histamina, cAMP, MSH, hormony
które transportowane są przez wypustki melanocytów
tarczycy, hormony płciowe – głównie estrogeny,
w otoczeniu komórek naskórka tzw. keratynocytów.
– hamują np.: TNF-α, LTC4, hormony kory nadnerczy,
Standardowy melanocyt ma kilka wypustek, w któ-
kwas askorbinowy [7, 8].
rych znajduje się odmienna liczba melanosomów [3].
Na barwę skóry mają wpływ różne barwniki: melaMelanina syntetyzowana jest w melanocytach. nina, hemoglobina, oksyhemoglobina, a także karoten.
Miejscem egzystowania melanocytów w skórze jest
W warunkach patologicznych na kolor wpływają tak-
warstwa podstawna. Melanocyty występują w skórze
że pochodne hemoglobiny, takie jak: methemoglobina,
jako pojedyncze komórki dendrytyczne, pozbawione
sulfhemoglobina, hemosyderyna, barwniki żółci, leki
desmosomów (są to struktury łączące komórki na zasa- i cząsteczki ciał obcych, a także niektóre metale ciężkie.
dzie zatrzasków). Gęstość melanocytów wynosi około
1000-2000 komórek na 1 mm2 powierzchni skóry. Sta- || RODZAJE PRZEBARWIEŃ
nowią 3% wszystkich komórek naskórka [4].
Pod względem obrazu histologicznego przebarwienia
dzieli się na:
W skórze człowieka występują dwa rodzaje melaniny:
• Naskórkowe
czarna eumelanina i czerwona feomelanina. Eumelani-
Piegi – dziedziczne zaburzenie autosomalne dominu-
na, która jest obfita u osób ciemnoskórych, umożliwia
jące, polegające na wytwarzaniu nadmiaru melaniny
dobre zabezpieczenie przed promieniowaniem UVB.
przez prawidłowe melanocyty.
Duże ilości feomelaniny występują u osób o jasnej
W obrazie klinicznym przeważają małe, nieregu-
karnacji i jednocześnie ograniczonej zdolności do wy-
larne, charakterystyczne żółtawe lub brązowawe
twarzania eumelaniny. Dużo słabiej opalają się i cechu-
plamy, znajdujące się w okolicach skóry szczególnie
ją się zwiększonym ryzykiem występowania uszko-
narażonej na działanie światła (twarz, ramiona, gór-
dzeń słonecznych skóry.
ne części ciała).
Wzajemne proporcje pomiędzy eumelaniną i feome-
Melasma – nieregularne plamy z przebarwienia,
laniną kontrolowane są przez hormon melanotropowy
dobrze odgraniczone od otoczenia. Plamy te zajmu-
MSH (Melanocyte Stimulating Hormone). Hormon ten
ją twarz, często umiejscawiają się na czole i wokół
ust (chloasma periorale virginum) [7]. Symetria ognisk
działa przez gen MC 1R [5].
sprawia, że twarz przybiera wygląd maskowaty.
|| Funkcje melaniny w skórze
Wykwity nasilają się w okresie intensywniejszej eks-
Głównym zadaniem melaniny jest:
pozycji na słońce. Rozwijają się często w czasie ciąży
• ochrona skóry przed działaniem promieniowania ultrafioletowego i jonizującego,
•funkcja
160
wymiennika
2 / 2015 / vol. 4
jonowego,
(chloasma gravidarum) i u ok. 10-20% młodych kobiet
przyjmujących regularnie tabletki antykoncepcyj-
spełniającego
ne. Ostuda może pojawić się po podaniu niektórych
artykuł naukowy
N
dermatologia
leków lub być pierwszym objawem zaburzeń hormo- lokalizacji oraz współistniejąnalnych czy nawet guza jajnika. Możliwości leczenia
są ograniczone. Zawsze należy uwzględnić przyczy-
cych innych chorób.
Poziom, na którym znajduje
nę schorzenia. W leczeniu miejscowym zaleca się:
się najwięcej barwnika melani-
latem ochronę przed światłem, natomiast jesienią
nowego, ma duże znaczenie pro-
i zimą stosowanie kremów z inhibitorem syntezy
gnostyczne co do tego, jak sku-
melaniny – hydrochinonem [9].
teczne będzie leczenie. Osoby
Przebarwienia na twarzy przypominające klinicz- z przebarwieniami naskórkowy-
Fot. 1 Efekt terapii laserowej - usuwanie znamion na policzkach
nie chloasmę mogą powstawać także w wyniku re- mi znacznie lepiej odpowiadają
akcji fototoksycznej. Dyskretnie powstające w czasie
na stosowane terapie [12].
lata zmiany rumieniowe zamieniają się w okresie je-
Często jako metodę leczenia
sieni w trudno ustępujące przebarwienia. Do reakcji
zaburzeń barwnikowych sto-
fototoksycznej dochodzi m.in. w wyniku stosowania
suje się laser rubinowy typu
kosmetyków zawierających substancje fotouwraż- Q-swich. Laser ten wytwarza
liwiające. Innymi zmianami barwnikowymi zależ- światło czerwone o długości fali
nymi od składników kosmetyków zawierających
694 nm, które przenika w głąb
substancje pochłaniające ultrafiolet lub pochodne
skóry na około 1 mm. Światło
wazeliny, są przebarwienia występujące dookoła ust
to jest wyjątkowo dobrze absor-
i policzków (melanosis perioralis et peribuccalis Brocg).
bowane przez melaninę, a tylko
Fot. 2 Efekt terapii laserowej - usuwanie znamion na dekolcie
Plamy soczewicowate – na skórze twarzy, dłoni, w niewielkim stopniu przez heprzedramion i grzbietach dłoni pojawiają się dobrze
moglobinę. Za pomocą tego la-
odgraniczone od otoczenia jasno- lub ciemnobrązo- sera można usunąć naskórkowe
we plamy. Swoim wyglądem przypominają piegi. Od
zmiany barwnikowe, np. plamy
piegów plamy soczewicowate różnią się większymi
soczewicowate, natomiast zmia-
Fot. 3 Efekt terapii laserowej - usuwanie znamion na policzkach i nosie
rozmiarami, bardziej ostrym odgraniczeniem od skó- ny melanocytowe, jak chloasma i przebarwienia pozary nieprzebarwionej oraz występowaniem również
palne, słabo reagują na zabiegi odbarwiające laserem
w miejscach nie narażonych na ekspozycje na słońce. rubinowym Q-swich.
• Skórne: melanina zlokalizowana w makrofagach
okołonaczyniowych w warstwie brodawkowej;
Inną również skuteczną metodą jest zastosowanie
Lasera Nd: Yag Q-swich. Emituje on promieniowanie
• Skórno-naskórkowe (mieszane): o cechach przebar- podczerwone o długości fali 1064 nm. Poprzez ustawiewień naskórkowych i skórnych.
nie na drodze promieniowania laserowego kryształu
podwajającego częstotliwość, długość fali zmniejsza się
Pod względem klinicznym zaburzenia barwnikowe
hiperpigmentacyjne dzielimy na:
o połowę, natomiast światło zmienia barwę na zieloną
(długości fali 532 nm). Fala w zakresie podczerwieni
• przebarwienia miejscowe (hyperpigmentationes cir- przenika głęboko (4-6 mm) do skóry. Taka głębokość
cumscripta): znamiona, plamy hiperpigmentacyjne
penetracji światła jest korzystna w leczeniu skórnych
spowodowane czynnikami mechanicznymi, fizycz- zmian barwnikowych. Natomiast światło barwy zienymi, chemicznymi, zapalnymi, lekami, hormonami
lonej o długości fali 532 nm jest dobrze absorbowane
oraz powstające w wyniku nieprawidłowego meta- przez melaninę i hemoglobinę. Krótkie impulsy uzybolizmu lub niedoborów witamin [10],
skane w trybie Q-swich sprawiają, że laser ten jest
• przebarwienia rozlane (hyperpigmentationes diffusa)
przydatny do wybiórczej fototermolizy melanosomów
rozwijają się w chorobach ogólnoustrojowych [11].
w naskórku. Dobrze reagują na leczenie tym laserem
plamy soczewicowate [13].
|| Laserowe leczenie przebarwień
Kolejna metoda to zabiegi realizowane za pomocą lase-
Leczenie przebarwień jest dość trudne i czasochłonne. ta aleksandrytowego Q-swich. Emituje on światło o dłuIstnieje wiele metod ich usuwania. Jedną z nich jest la- gości 755 nm. W porównaniu z laserem rubinowym peseroterapia. W laseroterapii stosowane są najczęściej:
netruje skórę nieco głębiej. Skuteczność w leczeniu zmian
laser rubinowy typu Q-switch, laser Nd:Yag typu Q- barwnikowych lasera aleksandrytowego Q-swich jest
-swich, laser aleksandrytowy typu Q-swich oraz tech- zbliżona do lasera rubinowego typu Q-swich [14].
nologia IPL (Intense Pulsed Light ).
Wybór metody leczenia hiperpigmentacji zależy od
wielu czynników, głównie od przyczyny powstania
Szybką i skuteczną metodą usuwania przebarwień
umożliwia zastosowanie urządzenia IPL. IPL (Intense
Pulsed Light) generuje, inaczej niż laser, niekoherent-
przebarwienia, rozległości ognisk hiperpigmentacji, ne źródło światła (światło rozproszone). IPL emituje
2 / 2015 / vol. 4
161
N
szerokie widmo promieniowania widzialnego 4001200 nm z jednoznaczną granicą krótkofalową. Światło
IPL wybiórczo pochłaniane jest przez melaninę. Komórki zawierające barwnik zostają podgrzane, co powoduje ich zniszczenie. Pod wpływem gęstych impulsów
melanocyty ulegają rozbiciu, a melanina rozproszeniu,
Ratunek dla skóry wrażliwej
co daje rozjaśnienie przebarwienia. W efekcie działania światła IPL przebarwienia ciemnieją po kilku godzinach po wykonanym zabiegu. Przez następne dwa
tygodnie następuje proces delikatnego złuszczania [15].
|| Podsumowanie
Za pomocą laserów i urządzeń IPL można osiągnąć
bardzo dobre wyniki w leczeniu piegów, plam soczewicowatych, przebarwionych brodawek łojotokowych,
tatuaży, a także niektórych przebarwień polekowych.
Kategorycznie nie powinno się usuwać laserem znamion o jakichkolwiek cechach atypowych. Również
u osób obarczonych czerniakiem w rodzinie.
Przebarwienia skóry są jednym z najczęstszych problemów kosmetologicznych. Ale mogą równocześnie być
objawem wielu chorób ogólnoustrojowych, np. endokrynologicznych. Dlatego oprócz postępowania odbarwiającego nigdy nie należy zapominać o wnikliwej diagnostyce i usunięciu przyczyn powstawania przebarwień.
|| Literatura
G. Broniarczyk-Dyła: Hydroksykwasy, ich rola i zastosowanie w dermatologii i kosmetyce lekarskiej, Przegląd Dermatologiczny, 2002.
2. M. Cisło: Zmiany skórne w cukrzycy, Medipress Dermatologia 2(2), 1997.
3. G. Drewa: Biologiczna i fizjologiczna rola melanin, Dermatologia Estetyczna, 2002.
4. B. Dziewulska: Zmiany skórne po kontakcie z roślinami, Służba Zdrowia, 2000.
5. E. Jasiel-Walikowska, W. Placek: Bezpośrednie i odległe efekty biologiczne działania promieniowania słonecznego na zdrową skórę, Dermatologia Estetyczna, 1999.
6. K. Jimbow, Y. Minamitsuji: Topical therapies for melasma and disorders
of hyperpigmentation, Dermat. Ther., 2001.
7. J.P. Ortonne: Zmiany barwnikowe w obrębie skóry starczej, Dermatologica, 2001.
8. A. Pietrzak, et al.: Dermatologiczne objawy marskości wątroby, Przegląd
Dermatologiczny, 2002.
9. G. Rassner, U. Steiner: Dermatologia, Podręcznik i atlas, 2002, 193-200,
214.
10. K. Shim, et al.: Mikrodermabrasion. A clinical and histopathologic Study,
Dermatologic Surgery, 2001.
11. F. Wąsik, R. Białynicki-Birula: Znamiona i zaburzenia barwnikowe, [w:]
M. Miklaszewska, F. Wąsik (red.): Dermatologia pediatryczna, Wrocław
2000.
12. B. Lecewicz-Toruń: Atlas dermatologii, CZELEJ, Lublin, 1997.
13. A. Włodarkiewicz: Promieniowanie ultrafioletowe i czerniak skóry, Dermatologia Nowości 1999, 14, 3-4.
14. M. Noszczyk: Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska. Zabiegi kosmetyczne z wykorzystaniem różnego rodzaju światła, PZWL, Warszawa 2010.
15. W. Kasprzak, A. Mańkowska: Fizjoterapia w kosmetologii i medycynie
estetycznej, Laseroterapia oraz wysokoenergetyczna fototerapia z użyciem innych źródeł światła, PZWL, Warszawa 2010.
1.
BETA-DERM s.c. wyłączny dystrybutor wyrobu medycznego Beta Skin
162
2 / 2015 / vol. 4
biuro: 53-333 Wrocław, ul. Powstańców Śląskich 48A
tel.: 71 721 32 13, kom.: 797 995 004, fax.: 71 715 60 18
e-mail: [email protected],
strona: www.betaskin.pl
Znajdź nas na Facebooku:
www.facebook.com/BetaSkinNaturalActiveCream
art ykuł
A
Karboksyterapia
Medycyna Estet yczna
|| Karboksyterapia
Rozwojowi metod opóźniających efekty starzenia oraz postępowi technologicznemu
towarzyszy zwiększające się zainteresowa-
w schorzeniach skórnych nie zabiegami leczniczo-terapeutycznymi,
które pozwalają uzyskać połączenie działai kosmetyce estetycznej
nia leczniczego oraz efektów estetycznych.
Jedną z takich metod jest karboksyterapia,
polegająca na podawaniu do organizmu dwutlenku węgla CO2 w celach terapeutycznych,
np. leczenia schorzeń wywołanych zaburzeniami krążenia obwodowego lub estetycznych. Karboksyterapię można wykonywać
zewnątrzustrojowo, w postaci pryszniców
oraz kąpieli węglowych, oraz wewnątrzustrojowo poprzez iniekcje podskórne, śródskórne
i przezskórne. W obu przypadkach CO2 reguluje perfuzję tkankową, związaną z procesami metabolicznymi komórek skóry, pracą
naczyń krwionośnych oraz tkanki łącznej. To
P
roces starzenia uwidacznia się zmianami
w wyglądzie oraz funkcjonowaniu organizmu. Są one najbardziej rozpoznawalne na
powierzchni skóry. W efekcie zmniejszania się,
a w końcu ustania produkcji kolagenu oraz elastyny ciągłość skóry zostaje przerwana, co przejawia
się zmarszczkami o różnym stopniu głębokości,
spadkiem stopnia jej elastyczności czy opadaniem
np. w okolicach powiek – w przypadku twarzy.
Starzenie się skóry właściwej zachodzi głównie
w zewnątrzkomórkowej macierzy ECM (Extracellular Matrix), odpowiedzialnej za wytrzymałość
na ściskanie i rozciąganie tkanki, stanowiącej
medium, poprzez które dostarczane są wszystkie składniki odżywcze do komórek. Jednym ze
składników ECM jest kwas hialuronowy. W połączeniu z białkami tworzy elastynę, fibronektyny i kolagen – podstawowe elementy włókniste
skóry. Kolagen jest odpowiedzialny za utrzymanie integralności struktury skóry. Fibroblasty
produkują prekursory kolagenu. Zmniejszenie
liczby fibroblastów w skórze początkuje proces
starzenia, powoduje wzrost kolagenazy, która
katalizuje rozkład kolagenu. Skutkuje to również
zmniejszeniem liczby komórek i rozcieńczaniem
włosowatych naczyń krwionośnych. W wyniku
tego procesu skóra staje się mniej zwarta strukturalnie, a w efekcie – mniej elastyczna. Konsekwencją tego jest utrata objętości skóry, zmarszczki i atrofia.
Iwona Trzyna
właśnie zaburzenia krążenia obwodowego są
przyczyną wielu schorzeń skóry, przyspieszają również
procesy starzenia i regeneracji skóry.
Historycznie, metoda leczenia z zastosowaniem dwutlenku węgla jest znana od XVIII wieku, kiedy do celów
leczniczych wykorzystywano gazy wulkaniczne, w postaci kąpieli leczniczych. Ich pozytywny wpływ na stan
zdrowia opisany został przez praktykującego w Mariańskich Łaźniach lekarza Karla Josefa Heidlera w 1819
roku [1]. W latach 30. XX wieku we Francji stosowano
dwutlenek węgla (kąpiele węglowe) w procesie leczenia
pacjentów ze schorzeniami tętnic oraz żył. Zauważono
wówczas, że oddziaływanie dwutlenkiem węgla na krążenie pozytywnie wpływa również na procesy lipolityczne. Leczenie schorzeń, związanych z zaburzeniami krążenia lipolitycznego za pomocą podskórnych i śródskórnych
iniekcji w miejsca nagromadzenia tkanki tłuszczowej,
zastosowano we Francji w 1932 roku [2]. Terapię CO2 od
wielu lat stosuje się także w przypadku poważniejszych
schorzeń krążenia, takich jak np. arteriopatia obwodowa.
Karboksyterapię wprowadzono do medycyny estetycznej
w 1990 roku we Włoszech. Sam termin został użyty przez
Luigiego Parassoni w 1995 roku, podczas XVI Narodowego Zgromadzenia Medycyny Estetycznej [3].
|| Rodzaje karboksyterapii
|| Kąpiele i prysznice wodno-gazowe
Kąpiele gazowe stosuje się na całe ciało lub wybrane
części ciała. W aplikacji ogólnej dolną część ciała pacjenta, ułożonego w pozycji leżącej lub siedzącej, umieszcza
się w hermetycznie zamkniętej plastikowej torbie lub
kapsule, do której wtłaczane jest CO2. Sesje kąpielowe
kosmetyczka
zazwyczaj trwają 20-30 minut.
164
2 / 2015 / vol. 4
artykuł
A
Medycyna Estetyczna
W przypadku schorzeń miejscowych, dwutlenek
• Przezskórna iniekcja jest stosowana, gdy głównymi
węgla aplikowany jest na obszary ciała ze zlokalizowa-
wskazaniami do terapii są zastoje tętnic obwodo-
ną dysfunkcją przepływu tętniczego, organicznego lub
wych, niewydolność żylna, owrzodzenia kończyn
limfatycznego [4]. Gazowane łaźnie wodne są stosowa-
dolnych, nagromadzenie tkanki tłuszczowej, stłu-
ne z pełnym zanurzeniem pacjenta w wodzie gazowa-
czenia. Większość CO2 reaguje z wodą z osocza krwi,
nej o temperaturze 34 °C. Gazowe prysznice stosuje się
w efekcie czego powstaje kwas węglowy w czasie
zazwyczaj w leczeniu kończyn dolnych i dystroficznych
1-3 minut. Katalizowany z osocza enzym anhydrazy
owrzodzeń. Gaz CO2 jest uwalniany przez otwór na koń-
węglanowej przyspiesza tę reakcję około 5000 razy.
cu rury prysznicowej. Prysznice gazowe stosowane są
Stan równowagi reakcji osiąga się w mniej niż sekun-
do średnio 20-30 minut dziennie w cyklach 20-30 dni.
dę. Dlatego duża część CO2 jest transformowana do
Kąpiele CO2 i prysznice (zarówno woda gazowana, jak
kwasu węglowego, który uwolniony z krwinek czer-
i gaz) są stosowane w balneoterapii, natomiast wtrysk
wonych opuszcza kapilary w splocie naczyń włoso-
CO2 w przypadku wymienionych schorzeń powinien
watych. Następnie kwas węglowy traci proton, osią-
być podawany w warunkach ambulatoryjnych [3].
gając postać wodorowęglanu: H2CO3 → H+ + HCO3-,
po czym łączy się z hemoglobiną. Na poziomie ka-
|| Iniekcje CO2
pilarnym, kwas węglowy powstały z dysocjacji CO2
Dwutlenek węgla jest gazem wytwarzanym naturalnie
obniża pH krwi. Oddziaływanie pośrednich postaci
przez organizm, zarówno pozostającym w spoczynku, jak
kwasu zapobiega nadmiernemu wzrostowi proto-
i podczas wysiłku. Za pomocą iniekcji igłowej CO2 można
nów we krwi, co pozwala na uniknięcie kwasicy [3].
podawać podskórnie, śródskórnie oraz przezskórnie.
• W obszarach iniekcji podskórnej CO2 zaobserwowa- || Zaburzenia krążenia
no zmniejszanie ilości tkanki tłuszczowej, co zostało
i mikrokrążenia a karboksytErapia
potwierdzone badaniami klinicznymi [2-5]. Zastrzy- Schorzenia skóry oraz procesy starzenia, spowodowane
ki podskórne wykonywano w obszarze uda, poniżej
utratą stanu homeostazy oraz zmniejszoną zdolnością
płaszczyzny stycznej do wierzchołka trójkąta Scar- regeneracji, często mają podłoże w zaburzeniach krążenia
pa dla kończyn dolnych oraz w obszarze pępowiny, obwodowego. Dlatego właściwe i skuteczne stosowanie
obustronnie, w okolicy brzucha. Histologiczne ba- karboksyterapii w leczeniu schorzeń oraz w kosmetyce
danie pacjentów, leczonych za pomocą CO2 w otyło- estetycznej musi być poparte znajomością podstawowych
ści, nie wykazały uszkodzenia tkanki łącznej, łożysk
praw hemodynamicznych oraz biochemicznych, zwią-
naczyniowych czy struktur nerwowych. Iniekcje
zanych z mikrokrążeniem w organizmie. Rolą układu
podskórne wpłynęły na mikrokrążenie, co potwier- krążenia obwodowego jest dostarczanie komórkom tlenu,
dziło badanie z zastosowaniem sygnału laserowego
składników odżywczych i hormonów, a także usuwanie
przepływomierza Dopplera. W dłuższej perspekty- z nich dwutlenku węgla oraz pozostałych produktów
wie stosowania CO2 zauważono wzrost śródbłonka, metabolizmu, czyli utrzymanie homeostazy ciała przez
komórek fibro oraz białka, które stymuluje wzrost
regulację stężenia poszczególnych substancji czynnych
nowych naczyń krwionośnych – angiogeniny. Krótki
w komórkach, temperatury, objętości oraz poziomu pH.
termin regulacji perfuzji tkankowej przez CO2 i ade- Funkcje poszczególnych rodzajów naczyń krwionośnych,
nozyny zwiększał wazomotorykę naczyń. W zabie- takich jak: arterii, tętniczek, metaarterioli, naczyń kapilargach krótkookresowych regulacji uległy przepływy
nych, żyłek i żył, są zróżnicowane. Ciśnienie tętnicze krwi
wzmagające ekspansję mikrokrążenia. Krótki termin
zapewnia podtrzymanie odpowiedniego przepływu krwi
regulacji przepływu CO2 „nadzoruje” głównie stężenia
z serca do tkanek. Funkcjami tętniczek i metaarterioli jest
takich czynników miejscowych, jak: adenozyny, kwas
regulacja przepływu krwi przez splot naczyń kapilarnych,
mlekowy fosforany, histaminy, potasu, jonów wodo- czyli podtrzymywanie mikrokrążenia. Główną funkcją
rowych. Regulacja ta następuje za pośrednictwem me- naczyń kapilarnych jest umożliwienie wymiany wody,
taarterioli, a tętniczki wzmacniają wazomotorykę [3].
elektrolitów, substancji odżywczych, hormonów między
• Wstrzyknięcie śródskórne dwutlenku węgla wy- tkankami a krwią. Wspólną cechą wszystkich rodzajów
wołuje rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwięk- naczyń układu krążenia jest ich rozszerzalność. Elastyczszenie lokalnego, regionalnego przepływ krwi oraz
ność tętnic ma duże znaczenie funkcjonalne – podczas
ciśnienia tlenu. Zmniejszeniu ulega powinowactwo
skurczu, aorta i elastyczne tętnice rozszerzają się, a w cza-
hemoglobiny do tlenu, co skutkuje większą dostęp- sie rozkurczu stopniowo powracają do swojej pierwotnej
nością tlenu w tkankach skórnej oraz łącznej. Hi- wielkości. Rytmiczne skurcze i rozkurcze ściany tętniczek
stologiczne badanie wycinków nie wskazało zmian
są źródłem siły, która napędza i reguluje przepływ krwi
parametrów genetycznych i hormonalnych.
w mikrokrążeniu naczyń kapilarnych i włosowatych.
2 / 2015 / vol. 4
165
artykuł
A
Medycyna Estetyczna
Przepływ krwi w splotach naczyniowych jest regu- dysocjacji O2 (efekt Bohra). Wynikiem wpływu dwulowany przez układy nerwowy, hormonalny i lokalne
tlenku węgla na mikrokrążenie jest także zwiększenie
czynniki. Każdy wzrost aktywności nerwowego sys- drenażu limfatycznego podskórnego, na skutek czego
temu autonomicznego i współczulnego zwiększa efekt
następuje zmniejszenie miejscowego nagromadzenia
naczynioruchowy, opór obwodowy i ciśnienie krwi. tkanki tłuszczowej (czyli miejscowej otyłości). Badania
Autonomiczny układ nerwowy jest zaangażowany
histologiczne tkanek tłuszczowej i łącznej leczonych
w przepływ krwi przez tkanki, reguluje ich perfuzję
pacjentów (pobranych z okolic ud, kolan, brzucha) wy-
oraz potrzeby metaboliczne zmieniające się w czasie
kazały rozpad tkanki tłuszczowej z uwolnieniem trój-
(dostępności składników odżywczych – glukozy, lipi- glicerydów do przestrzeni międzykomórkowych, zaś
dów, aminokwasów, pozbywanie się CO2, zachowaniu
w przypadku adipocyty ujawniały linie złamań w bło-
właściwego stężenia jonów i hormonów transportu).
nie komórkowej. Linie złamania nie obejmowały umiej-
W przypadku skóry, sploty naczyń krwionośnych
scowienia struktur naczyniowych. Skóra właściwa po
muszą spełniać przynajmniej dwie funkcje: dostarczać
leczeniu stała się grubsza na skutek syntezy nowych
składniki odżywcze oraz regulować jej temperaturę po- kolagenowych włókien. Nie odnotowano również proprzez regulację perfuzji naczyń włosowatych skóry. Na
cesów zapalnych tkanek i miejsc poddanych zabiegom.
poziomie nerek usuwane są efekty przemiany materii
W przypadku przewlekłych ran (owrzodzenia stóp,
w trakcie oczyszczania krwi. Im wyższa aktywność
żylne, nóg, wrzodów, odleżyn) zaburzenia przepływu
metaboliczna, np. spowodowana wzmożonym wysił- krwi, szczególnie podskórne, są oczywiste. Wskazakiem fizycznym, tym wyższe wymagania lokalnego
niem do zastosowania przezskórnej iniekcji CO2 jest
przepływ krwi. Przepływ krwi przez tkanki inicjuje
niskie ryzyko powikłań w postaci zakażenia, czyli
uwalnianie lokalnych czynników regulacji metaboli- zwiększenia wydzielania śluzu, nieprzyjemnego zazmu lub przepływu krwi.
pachu. Zakażenie rozwinięte, wymagające antybiozy
Zarówno wymiana metaboliczna, jak i tlenowa trakto- układowej, nie było przeciwwskazaniem do stosowawane są jako podstawy hipotez dotyczących źródeł prze- nia przezskórnego wlewu uzupełniającego. Stwierdzopływu. Biorąc pod uwagę rozszerzenie naczyń krwiono też poprawę granulacji w strukturze leczonej tkannośnych, sugeruje się hipotezę tlenową. Z kolei, zgodnie
ki. Profil bezpieczeństwa stosowania karboksyterapii
z teorią metabolizmu, im większy metabolizm i mniejsze
w schorzeniach ran przewlekłych określono jako duży.
dostępność tlenu, tym wyższa ilość czynników lokalnych
Brak toksyczności oraz nieskomplikowane procedury
rozszerzających naczynia, takich jak adenozyny, CO2, zabiegowe pozwalają nie tylko na leczenie zaburzeń krąkwas mlekowy, pochodne adenozyny, fosforany, histami- żenia czy otyłości zlokalizowanych, lecz również stosona, potas i jony wodoru. W sytuacji ograniczonej dostęp- wanie karboksyterapii w kosmetyce estetycznej. Oprócz
ności tlenu i innych składników odżywczych, naczynia
takich chorób skóry, jak łuszczyca, leczenia owrzodzeń
tętnicze rozszerzają się. Niedotlenienie jest silnym bodź- skórnych czy trądzików, karoksyterapia wspomaga nicem dla wzrostu mikrokrążenia, co potwierdzają wyniki
welowanie estetycznych skutków procesów starzenia
badań wielu zwierząt żyjących na wysokich terenach, (rozluźnienie tkanek skóry, utrata elastyczności) okolic
gdzie stężenie atmosferze tlenu jest niskie. Zwiększenie
twarzy, dekoltu, wokół oczu, cellulit, regenerując jed-
metabolizmu zwiększa unaczynienie tkanki. Gdy aktyw- nocześnie włókna kolagenowe skóry, co przywraca jej
ność metaboliczna spada (stężenie CO2 jest małe), unaczy- sprężystość, elastyczność i zrelaksowany wygląd. Systenienie tkanek może być mniejsze.
matyczne korzystanie z zabiegów karboksyterapii wspo-
Najnowsze badania potwierdziły nasilone efekty na- maga procesy samoregeneracji skóry w dłuższym okresie.
czynioruchowe na skutek stosowania karboksyterapii,
rozszerzenie naczyń w tętniczkach i metaarteriolach
|| Bibliografia
oraz zwiększoną wazomotorykę naczyń, co zmierzono
1.
za pomocą laserowego przepływomierza Dopplera oraz
2.
wideokapilaroskopii. Zwiększenie przepływu krwi
z kończyn dolnych poprawiło krążenie obwodowe [2-5].
3.
|| Efekty karboksyterapii
Efektem karboksyterapii jest zwiększenie przepływu
i ciśnienia krwi w leczonych kończynach ciała. Notuje
4.
się poprawę parametrów obiegu i perfuzji tkankowej
w przepływie krwi w naczyniach kapilarnych, spadek zużycia tlenu przez skórę i przesunięcie krzywej
166
2 / 2015 / vol. 4
5.
K.J. Heidler von Heilborn: Ueber die Gas Bäder in Marienbad, wyd.
Wimmer, 1819.
C. Brandi, C. D’Aniello, L. Grimaldi, B. Bosi, I. Dei, P. Lattarulo, C. Alessandrini: Carbon Dioxide Therapy in the treatment of Localized Adiposities: Clinical Study and Histopathological Correlations, Aesth. Plast. Surg.,
25, 2001, 170-174, 266-268.
V. Varlaro, G. Manzo, F. Mugnaini, C. Bisacci, P. Fiorucci, P. De Rango, R. Bisacci: Carboxytherapy: effects on microcirculation and its use in
the treatment of severe lymphedema. A review, 114 – ACTA/Casi clinici
ACTA PHLEBOL, 8, 2007, 1, 3-9.
B.R. Hartmann, E. Bassenge, M. Pittler: Effect of carbon dioxide-enriched water and fresh water on the cutaneous microcirculation and oxygen
tension in the skin of the foot, Angiology, 48, 1997.
U. Wollina, B. Heinig, Ch. Uhlemann: Transdermal CO2 Application in
Chronic Wounds, Lower Extremity Wounds, 3(2), 2004, 103-106.
prezentacja
P
DR. BAUMANN COSMETIC
„czyste” kosmetyki
C
zy w trakcie codziennych zakupów spożywczych, kosmetyków osobistych lub w prezencie dla
najbliższych zastanawiamy się, jaki wpływ na nasze zdrowie mogą mieć te produkty? Czasami.
Kontrolą objęte są zazwyczaj produkty wysokokaloryczne; odchudzanie, walka ze zbędnymi kilogramami. Jednak nie dopytujemy się, w jaki sposób wybrany produkt został zakonserwowany, by zachować przydatność do użycia w terminie wydrukowanym na opakowaniu. Nie mamy z reguły żadnej
wiedzy o konserwantach.
Chemiczne
środki
konserwujące, narządów płciowych. Działają estro- właśnie ofertą. Podobnie jest z kosme-
a wśród nich parabeny, są stosowa- gennie. Mogą niekorzystnie wpływać
tykami. Renomowane firmy szczegól-
ne w tysiącach produktów kosme- na rozwój zarodka i płodu u kobiet
nie kosmetyczne, nie żałują środków,
tycznych, żywnościowych i farma- ciężarnych. Na mężczyzn działają fe- by pochwalić się w mediach, że wykologicznych.
Badania
naukowe
wykazały, że są toksyczne. W ciągu
minizująco. Nie stosować szczególnie
produkowały nowość! Kosmetyk bez
w czasie laktacji i ciąży.
konserwantów. Bardzo dobrze, ale
całego życia dawki te są kumulowane, objawiając się w postaci choroby,
najczęściej alergii. Nasz organizm początkowo nie reaguje na toksyny zawarte w produktach, których używamy. Jednak jeśli dawka szkodliwych
substancji skumulowanych w naszym organizmie przekroczy pewną
granicę, układ immunologiczny odpowie reakcją alergiczną, widoczną
najczęściej na skórze w postaci wysypek, podrażnień czy nawet stanów
Badania chromatograficzne udo- nie mówią przy tej okazji, że reszta
„
Zapraszamy zapalnych. Ale to niejedyne konse- wodniły, że parabeny mają szcze- produkcji idącej w miliony egzempla- do współpracy
kwencje kumulacji w organizmie
gólną zdolność kumulowania się
toksyn zawartych w konserwantach, w piersiach. U kobiet chorych na
między innymi parabenach.
Dr Henryk S. Różański od 1996
roku prowadzi badania ekspery-
raka piersi stwierdzono koncentrację parabenów w badanej tkance.
rzy, zawiera szkodliwe dla zdrowia
konserwanty, w tym parabeny.
Na świecie istnieją firmy, których
salony
kosmetyczne i SPA
Dr. Baumann Polska
cała oferta to rzeczywiście „czyste” ko-
W podawanych na opakowaniach
smetyki, bez konserwantów i innych
mentalne nad właściwościami tok- kosmetyków składach zawartości
szkodliwych składników, np. olejów
sycznymi składników kosmetyków. znajdziemy takie nazwy, jak: kwas
mineralnych, pochodnych ropy naf-
W swoim opracowaniu charaktery- benzoesowy, Methylparaben, Ethyl- towej czy syntetycznych substancji
zuje parabeny i ich oddziaływanie
paraben, Butylparaben, Propylpa- barwiących, czy zapachowych.
w następujący sposób:
raben, 2-bromek-2-nitro-propanu-1,
Przedłużają trwałość kosmety- 3-Diol,
Triclosan,
Imidazolidinyl
Wg światowego rankingu jakości,
opartego na badaniach naukowych,
ków, ale: powodują alergiczne stany
Urea etc. To właśnie niebezpieczne
sporządzonego
zapalne skóry (wyprysk kontaktowy
dla zdrowia środki konserwujące.
organizację ECWIC (The European
= egzema) typu pokrzywki, rumienia
Coraz silniej zaznaczający się trend
przez
niezależną
Consumer Workgroup for Informa-
i strupków po pęknięciu pęcherzyków. zdrowego trybu życia zaczyna znaj- tion on Cosmetics), Dr. Baumann
Wchłaniają się ze skóry do krwi i limfy, dować odbicie w ofercie rynkowej. Cosmetic jest absolutnym liderem
działając ogólnie. Szczególnie łatwo
W supermarketach są już działy
(zakładka „Best products”).
przenikają przez skórę w pachwinach, ze zdrową, ekologiczną żywnością,
klatce piersiowej, szyi i w okolicach
przybywa mniejszych sklepów z taką
2 / 2015 / vol. 4
Wyłączny dystrybutor
na Polskę
Dr.Baumann Polska
ul. Miączyńska 29
02-637 Warszawa
W: dr-baumann.pl
T: +48 22 844 10 21
M: +48 508 08 39 44
167
prezentacja
P
MedycyNa estetyczna
Rewolucja w zabiegach
C
okolwiek mogłoby przywrócić nam to, co natura w swej bezwzględności zabrała, zawsze budziło nasze zainteresowanie.
W ostatnich latach uwaga, jaką po-
Przedstawiamy Państwu dwa
święcamy wyglądowi zewnętrzne- urządzenia wykorzystujące zjawisko
mu, staje się coraz większa, nawet
bioelektrycznej reptacji (Bio Electrodic
wśród osób z grupy „50+”, które nie
Reptation) – BIOTEB i FarmaTEB
chcą pogodzić się z utratą atrakcyj-
System BIOTEB stworzył nowe
Urządzenia stworzone przez wło- możliwości w kosmetyce estetycz-
ności we współczesnym, zoriento- skiego naukowca dr. Antonino D’A- nej, dzięki którym możemy poczuć
wanym na młodość i piękno świecie. frica. Prekursora pięciu patentów
Medycyna estetyczna musi się
się lepiej. BIOTEB to 16 urządzeń
i nagrody naukowej. Twórcy Bio- w jednym. Umożliwia systemowe
więc zmierzyć z tą potrzebą w zde- -Electrodic Reptation, Farmaforesi, rozwiązanie problemów, oferując
cydowany sposób. Pacjenci ocze- Elektroda Farmateb-System i Bioteb. całą gamę zabiegów, pozwalają-
Dystrybutor
Joanna Rumsicka
kują od niej natychmiastowego
Innowacyjność tych urządzeń
cych osiągnąć doskonałe wyniki.
Firma
usunięcia defektów, raz na zawsze
polega na tym, że umożliwiają one
Substancje czynne transportowa-
Joanna Rumsicka AURA
INFINITY SAGL
Sede Legale Chiasso
Svizzera(CH)
Corso San Gottardo nr 9
6830 Chiasso
Włochy
T: +39 340 792 4207
Szwajcaria
T: +41 765 112 900
Polska
T: +48 512 014 818
i w możliwie najmniej bolesny, naj- transport
substancji
czynnych
ne są najkrótszą drogą, pomijając
lepiej w „delikatny” sposób, to zna- o dużej masie cząsteczkowej, np. krwiobieg, działając intensywnie ze
czy nieinwazyjnie i bez potrzeby
pozabiegowej
kwasu hialuronowego, kwasu nu- względu na najwyższą możliwą do
rekonwalescencji. kleinowego, elastyny czy kolagenu, osiągnięcia koncentrację leku przy
A przede wszystkim liczą na takie
które przenikają przez skórę na
jego minimalnej dawce. Regeneracja
zabiegi, które nie wymagają przerw
różnych jej głębokościach – BIOTEB
tkanki, możliwa dzięki tej metodzie,
w pracy zawodowej. Tradycyjne
6 cm, FarmaTEB 6-12 cm – w zależ- znajduje zastosowanie w leczeniu
techniki oferują poprawę, a nie ra- ności od tkanki, w którą wnikają.
wielu stanów, w tym blizn potrądzi-
dykalne rozwiązanie problemu.
kowych, oznak starzenia się tkanek,
przebarwień skóry, kuperozy, oraz
w zabiegach dotyczących zbyt cienkich warg, powiększania lub ujędrniania piersi, cellulitu i opadających
pośladków. BIOTEB to skuteczny
sposób na (łac. striae distensae), to jeden z najbardziej pożądanych zabiegów estetycznych skóry. Niestety od
wielu lat międzynarodowe środowisko naukowe uważało powstawanie
rozstępów za proces nieodwracalny,
a co za tym idzie – za skomplikowane wyzwanie. Mimo ogromnego
postępu, jaki dokonał się dzięki biokosmetologi niwelowanie rozstępów
nadal jest bardzo problematyczne.
Zabiegi z BIOTEB dają nowe spojrzenie na ten problem, a wyniki są
spektakularne.
168
2 / 2015 / vol. 4
prezentacja
P
MedycyNa estetyczna
medycyny estetycznej
System FarmaTEB – aparat również
Dzieje się tak dzięki specyficz-
różnią się w zależności od typu pro-
stworzony przez dr. Antonino D’A-
nym impulsom – reptacji. W ten
blemu, z którym mamy do czynie-
frica. Pokonywanie bariery naskórka
sposób substancja przemieszcza się
nia. Najczęściej stosowane są kwas
(Trans Epidermal Barrier,) daje możli-
do miejsca występowania zmiany,
hialuronowy,
wości leczenia wielu schorzeń, gdzie
gdzie następuje uzupełnienie bra-
kwas
medycyna ucieka się do inwazyjnych
kujących składników i przywró-
białka i centella asiatica. Substancje
metod. System ten pozwala unik-
cenie pierwotnych funkcji organu.
te stymulują regenerację, tzn. łącząc
nąć wielu zabiegów chirurgicznych
Bardziej
elektrony
się z receptorami, ułatwiają pro-
w ortopedii (m.in: choroby zwyrod-
uwalniane z podłoża leku mają za
dukcję nowych białek (substancji,
nieniowe stawów, przepukliny mię-
zadanie przyciągnięcie substancji
które nadają skórze elastyczność,
dzykręgowej, naderwania mięśni,
czynnej, formując strumień proto-
objętość i jędrność) oraz tkanek. Ak-
narośli kostnych, ostrogi, uszkodze-
nów i neutronów w szybkie i wolne
tywne składniki w formie kremu,
nia łąkotek). Ponadto jest niezawodny
fale, co powoduje transport sub-
płynu lub żelu są w trakcie zabiegu
w dziedzinie fizjoterapii w uro-andro-
stancji czynnej, gdzie może wejść
aplikowane na skórę, a urządzenie
logii (zapaleniu gruczołu krokowego,
w miejsca receptora komórek znisz-
transportujące dostarcza je do wła-
choroby Peyroniego... )
czonej tkanki. Stosowane substancje
ściwych tkanek.
szczegółowo:
kolagen,
nukleinowy,
elastyna,
aminokwasy,
„„
Innowacyjność tych dwóch
aparatów sprawia, że zabiegi
są bezbolesne i nieinwazyjne,
eliminują niedoskonałości urody,
dając poczucie piękna.
Z aparatem BIOTEB
i FarmaTEB przyszłość nie ma
wieku.
www.bioteb.pl
2 / 2015 / vol. 4
169
Pokonaj
zmarszczki
bez użycia igły
Unikalna metoda wypełniania zmarszczek kwasem
hialuronowym. Zabieg wypełniania Poring-Method
jest wykonywany bez użycia igły, kwas hialuronowy wstrzykiwany
jest pod dużym ciśnieniem bezpośrednio w zmarszczkę.
Energia mechaniczna sprężyny i specjalnego tłoku wstrzykiwacza
umożliwia pod dużym ciśnieniem przeprowadzić bardzo cienki strumień
kwasu przez naskórek, bez nakłuwania igłą.
Poring-Method idealnie nadaje się do zwalczania i wypełniania
zmarszczek wokół ust (tzw. „zmarszczki palacza”),
bruzd nosowo-wargowych oraz zmarszczek mimicznych.
Poring-Method nie tylko wypełnia i wygładza zmarszczki,
ale również uruchamia mechanizmy odbudowy i regeneracji skóry.
OFERTA PROMOCYJNA
Zestaw startowy ze szkoleniem w cenie 5 473 zł (z VAT ).
W zestawie dostają Państwo 2 fiolki z kwasem na 15 zabiegów,
z których to zabiegów odzyskujemy ok. 3 000,- zł.
Wprowadź zabieg Poring-Method do oferty swojego gabinetu:
tel. +48 510 97 87 09 | tel. +48 510 97 87 07 tel. +48 732 70 75 35 | tel. +48 22 842 32 32
www.poring-method.pl
prezentacja
P
medycyna Estetyczna
Mesobiolift RF
nowy zabieg
bioregeneracji komórkowej
F
irma Rös´s Estética, wiodący producent sprzętu kosmetycznego, opracowała Mesobiolift RF
– innowacyjny i kompletny system do zabiegów na twarz i ciało, który jest odpowiedzią na potrzeby
najbardziej wymagających centrów kosmetycznych, które szukają innowacyjnych propozycji,
łączących w sobie technologię i kosmetykę.
Mesobiolift RF pozwala na zsyn- || PROGRAM TERAPETYCZNY
chronizowanie
dwóch
różnych
I FAZA. Wstępne ogrzanie skóry
metod terapetycznego oddziaływa- poprzez RF
nia na skórę. Dzięki innowacyjnej
Wzrost temepratury tkanek po-
technologii aparat pozwala na jed- woduje pobudzenie mikrokrążenia,
noczesną głęboką endotermię oraz
wpływa na uruchomienie procesów
powoduje, że skóra jest przegrze-
zastosowanie metody ułatwiającej
metabolicznych i lepsze odżywienie
wana na wszystkich głebokościach
przenikanie substancji czynnych
i dotlenienie tkanki. W tym czasie
– od naskórka przez skórę właściwą
(np. roślinnych komórek macierzy- tkanka jest przygotowywana do
stych). Synchronizowane oddziały- aplikacji substancji aktywnych.
wanie ciepła endogennego oraz sub- II FAZA. Synergistyczne oddziałystancji aktywnych, wnikających
głęboko w warstwy skóry, stymu-
wanie RF i prądu stałego
Na tym etapie działania dochodzi
oraz tkankę podskórną.
•Aparat wyposażony jest w dwa aplikatory energii do zabiegów na twarz
(od 1 MHz do 3 MHz) oraz jeden na
ciało (1 MHz). Wystarczy wybrać
luje komórki we wszystkich war- do transportu substancji czynnych
parametry według diagnozy skóry,
stwach skóry, powodując tym sa- w głębokie warstwy skóry.
wybrać aplikator i przestrzegać pro-
mym autoregenerację. Dzięki temu
III FAZA. Kontrolowane przegrzanie
cedury wskazanej przez oprogramo-
wewnątrzkomórkowemu działaniu
Głębokie przegrzanie wszystkich
wanie, które zostało zaprojektowane
zostaje
odbudowana
biologiczna
warstw skóry, w celu zwiększenia
pod nadzorem lekarza.
sieć zagęszczająca skórę oraz popra- aktywności komórek, aktywuje fiwiająca strukturę tkanek.
Dlatego właśnie Mesobiolift RF
broblasty i wpływa na tworzenie
nowych włókien kolagenowych.
Zabieg Mesobiolift RF pobudza proces neogenezy komórek, umożliwia-
jest szczególnie zalecany do zabiegów remodelowania konturu twa- Jest to intuicyjne i wszechstronne
rzy, poprawy struktury skóry oraz
|| Zabiegi na twarz
jąc natychmiastowe napinanie kola-
urządzenie, łatwe w użyciu, wy- genu w tkance podskórnej i syntezę
redukcji zmarszczek mimicznych. posażone w 40 opcji programów, nowych włókien elastyny.
Urządzenie wykorzystuje energię
pozwalających optymalnie dostoso-
fali elektromagnetycznej w połącze- wać większość zabiegów z uwzględ- || Zabiegi na ciało
Mesobiolift RF używa częstotliwo-
niu z prądem stałym. W rezultacie
nieniem wszystkich zmiennych.
dochodzi do kontrolowanego wzro-
• Zastosowanie głowic o różnej wiel- ści radiowej 1 MHz, która według
badań naukowych wytwarza ener-
stu temperatury skóry z jednocze-
kości powoduje, że zabiegi mogą
snym transepidermalnym przeni-
być wykonywane zarówno o obrę- gię najlepiej nadającą się do zabie-
kaniem substancji aktywnych.
bie twarzy, całego ciała, jak i okolic
gów na wiotką skórę na wewnętrz-
wrażliwych i trudno dostępnych.
nej stronie ud, ramion oraz okolice
• Zastosowanie innowacyjnych roz- brzucha. Stymuluje fibroblasty, powiazań polegających na tym, że
nadto poprawia krążenie, uspraw- Elecpol Sp. z o.o.
głowica zabiegowa emituje płynnie
niając drenaż żylno-limfatyczny,
podczas jednego seansu częstotli- odżywianie i dotlenienie tkanek.
wości zmienne od 1 MHz do 3 MHz,
2 / 2015 / vol. 4
T: +48 61 825 60 50
F: +48 61 825 61 52
W: elecpol.pl
171
art ykuł
K
ult pięknego ciała niemalże wpisał
się już na stałe w ramy społeczne.
Sukcesywnie dążymy do tego, aby nasze
ciało było jędrne, pozbawione defektów
takich jak cellulit, rozstępy czy nadmierne ilości tkanki tłuszczowej. Rozwój technologii i postęp nauki pozwala
wdrażać coraz bardziej zaawansowane
rozwiązania, które przynoszą określone
rezultaty. W artykule zaprezentowane
zostały rozwiązania z zakresu kosmetologii i medycyny estetycznej, takie jak
mezoterapia igłowa, karboksyterapia,
mezoterapia mikroigłowa i techniki Roll
Cit oraz lipoliza iniekcyjna, które mają
za zadanie wpływać bezpośrednio i pośrednio na modelowanie sylwetki.
A
Iniekcyjne techniki
stosowane w modelowaniu sylwetki
i wspomagające procesy odchudzania
|| Wstęp
Kanony piękna na przełomie wieków zmieniają się diametralnie. Z roku na rok zauważamy coraz większe zapotrzebowanie na
zabiegi i technologie, które usprawnią procesy modelo- ceniona w zabiegach ukierunkowanych na modelowawania sylwetki oraz będą doskonałym uzupełnieniem
nie sylwetki. Doskonale sprawdza się jako zabieg uzu-
zaawansowanych diet, stosowanych przy leczeniu
pełniający po liposukcji, w szybki i skuteczny sposób
nadwagi i otyłości. Szczupłe ciało stało się symbolem
leczy cellulit. Dwutlenek węgla stosuje się również
nie tylko wyglądu fizycznego, ale również utożsamia- w przypadku tak zwanego podwójnego podbródka czy
ne jest ze zdrowiem i nowym modnym trendem „Be Fit”. na nawisy skóry pozostałe po odchudzaniu i porodzie.
Zdarza się, że nawet najlepsze diety nie działają w ta-
Wraz z wiekiem w skórze człowieka dochodzi do
kim stopniu, aby pozbyć się nadmiaru tkanki tłuszczo- dużego spadku poziomu tlenu. Proces ten nasilany jest
wej z tak zwanych miejsc strategicznych, jakimi są ta- głównie przez brak aktywności fizycznej, diametralne
lia, biodra czy uda. Specjalistyczne zabiegi mają na celu
skoki wagi i przez spożywanie używek. Czynniki te
wyeliminowanie lokalnego otłuszczenia i miejscowo
działają destrukcyjnie na procesy krążenia w tkance
nagromadzonej tkanki tłuszczowej oraz wspomaga- podskórnej, co w rezultacie ogranicza dostępność tlenu
nie procesów sukcesywnej utraty masy ciała i redukcji
tkanki tłuszczowej.
w danych obszarach.
Wstrzyknięcie podskórne dwutlenku węgla powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych i poprawę krą-
|| Karboksyterapia
żenia krwi. Proces ten sprzyja zwiększonej produkcji
Terapia dwutlenkiem węgla, tzw. cudownym gazem, kolagenu, poprawie retencji wody oraz eliminowaniu
czyli inaczej karboksyterapia, została uznana za jeden
obrzęków. Dwutlenek węgla wchodzi w reakcję z wodą
z największych przełomów w zakresie kosmetologii
i powstają cząsteczki kwasu węglowego. Dochodzi do
i medycyny estetycznej. Niejednokrotnie porównywal- obniżenia poziomu pH w tkankach i do zwiększenia
nym do tego, który pojawił się po obserwacji efektów
procesu uwalniania tlenu z cząsteczek hemoglobiny.
pozabiegowych przy zastosowaniu toksyny botulino- Przy tak obniżonym pH również w specyficzny sposób
wej w medycynie estetycznej.
zachowują się włókna kolagenowe – zwiększa się ich ela-
Karboksyterapia na całym świecie stała się dosko- styczność, przy współtowarzyszącym zmniejszeniu ich
nałym rozwiązaniem stosowanym na podstawowe, jak
sztywności. Dzięki czemu są wzmocnione i zdecydowa-
i zaawansowane problemy estetyczne klientek w gabi- nie bardziej odporne na mechaniczne uszkodzenia.
netach. Najbardziej popularna jest w Ameryce Północnej, Ameryce Południowej i w Europie.
Od lat 90. ub. wieku karboksyterapia stosowana jest
Zabiegi powinny być stosowane w seriach uzależnionych od stopnia zaawansowania problemów, z jakimi
zgłaszają się pacjenci. Serie szacowane są pomiędzy
w iniekcjach śródskórnych, które mają przede wszyst- 5 a 10 zabiegów, a dawki gazu i częstotliwość zabiegów
kim podłoże estetyczne. Obecnie metoda ta jest bardzo
dobierana jest do lokalizacji problemu.
2 / 2015 / vol. 4
mgr Magdalena
Komasińska
wykładowca, kosmetolog
E: magda.komasinska@
mezoderm.pl
173
art ykuł naukow y
N
Warto również połączyć iniekcje dwutlenkiem węgla
|| Zagęszczanie skóry i rozstępy
z innymi zabiegami z zakresu kosmetologii estetycznej, Mezoterapia igłowa może przynieść doskonałe efekty
takimi jak mezoterapia igłowa, peelingi chemiczne, en- w walce z rozstępami. Do zabiegu możemy zastosować
dermologia, fotoodmładzanie.
hydrolizowany kolagen, który będzie regenerować
Karboksyterapia ma bardzo ugruntowaną pozycję
uszkodzone włókna kolagenowe i uzupełniać braki ko-
w świecie medycyny leczniczej i estetycznej. Uznana jest
lagenu w głębszych partiach skóry. Siarczan chondroity-
za jeden z bezpieczniejszych i innowacyjnych zabiegów.
ny, glikozaminoglikan natomiast, obecny w niewielkich
|| Mezoterapia igłowa
rolę w utrzymaniu prawidłowej kondycji skóry dzięki
Mezoterapia igłowa jest zabiegiem kwalifikowanym
podwójnemu mechanizmowi. Wpływa na uwodnienie
ilościach w macierzy pozakomórkowej, odgrywa istotną
jako zabieg niechirurgiczny, bardzo dobrze pozna- i objętość skóry, równocześnie stymulując wytwarzanie
ny i stosowany już od lat 50. XX wieku. W latach 70. kwasu hialuronowego oraz wpływa na jego lepkość.
mezoterapia igłowa znalazła zastosowanie w estetyce
Przed przystąpieniem do zabiegów nie wolno zapo-
i stosowana jest do dzisiaj z dużym powodzeniem, gdyż
minać o uwzględnieniu wszelkich przeciwwskazań
uznana jest za zabieg stosunkowo bezpieczny i przyno- dyskwalifikujących pacjenta do zabiegu z zakresu meszący bardzo dobre efekty.
zoterapii igłowej.
Sam zabieg mezoterapii igłowej jest skuteczny, gdyż
w trakcie iniekcji deponowane są specjalistyczne steryl- || Mezoterapia mikroigłowa
ne koktajle bezpośrednio do „źródła problemu” pacjenta.
Derma Rollery, potocznie nazywane również urządze-
Techniki aplikacji substratów zabiegowych dzielą się
niami do mezoterapii mikroigłowej, to niewielkie urzą-
na trzy grupy: iniekcje klasyczne, iniekcje wielokrot- dzenia wyposażone w rękojeść i sterylną głowicę, która
nych nakłuć i iniekcje mechaniczne.
pokryta jest rozmaitymi igłami. W trakcie zabiegu do-
Najbardziej rozpowszechnione są iniekcje klasyczne, chodzi do mechanicznego nakłuwania skóry (Medical
które odbywają się przy użyciu specjalistycznych ste- Skin Needling). Niejednokrotnie w publikacjach napotyrylnych igieł (najczęściej stosowane igły to 27G i 30G
kamy na określenia typu wałek (Roll Cit) oraz terapia
o długości 6 mm, 13 mm) i strzykawek i pozwalają na
indukcji kolagenu (Collagen Induction Therapy).
precyzyjne, manualne zdeponowanie określonych małych dawek koktajli na wskazane głębokości.
W trakcie pracy z ciałem, zwłaszcza w przypadku
zabiegów, które mają za zadanie modelować sylwetkę
Samo działanie terapii Roll Cit jest znane i szeroko
stosowane już od lat 90., a za prekursora tej metody
uznaje się chirurga plastycznego dr. Desmonda Fernandesa.
poprzez eliminowanie nadmiernej ilości tkanki tłusz-
Podczas zabiegów z użyciem określonych długości
czowej, czy cellulitu stosuje się iniekcje śródskórne
igieł powstają kontrolowane mikrourazy i mikrokrwa-
i podskórne z punktowym deponowaniem odpowied- wienia, a w skórze dochodzi do uwalniania rozmaitych
nio dobranych komponentów zabiegowych.
czynników wzrostu:
Przy pracy z problemami nadmiernej wiotkości i roz- –– płytkowy czynnik wzrostu PDGF stępów, niezastąpione są techniki aplikacji preparatów
w płytsze obszary techniką Nappage – czyli techniką
wielokrotnych nakłuć pod kątem 30 stopni na głębokość nie większą niż 4 mm.
Mezoterapia igłowa jest bardzo skuteczna w walce
z cellulitem. W pierwszej kolejności podczas konsultacji
należy dokonać prawidłowej oceny typu cellulitu oraz
(Platelet-derived Growth Factor),
–– transformujący czynnik wzrostu TGF
(Transforming Growth Factor),
–– naskórkowy czynnik wzrostu EGF (Epidermal Growth Factor),
–– czynnik wzrostu fibroblastów FGF (Fibroblast Growth Factor).
stopnia zaawansowania klinicznego, aby dobrać odpowiednią kompozycję substancji aktywnych.
Uwolnione do przestrzeni komórkowej powyższe
W przypadku przebiegu cellulitu włóknistego zaleca- czynniki wzrostu przyspieszają procesy różnicowania
ne są substancje aktywne, takie jak krzemionka, kofeina, komórek oraz stymulują komórki macierzyste i fibroaminokwasy, pirogronian sodowy, miedź czy nikotyna.
blasty do wytwarzania nowego pełnowartościowego
W walce z cellulitem naciekowym, hormonalnym oraz
kolagenu.
problemem z zaburzeniami mikrokrążenia, które prowa-
Obecnie na rynku dostępne są rozmaite urządzenia
dzą do powstania obrzęków – zwłaszcza w kończynach
typu „roller”. Parametry, na które należy zwrócić uwa-
dolnych pomocne będą kofeina, tauryna, L-karnityna, gę przy doborze odpowiedniego urządzenia, to przede
rutyna, krzemionka oraz oczar wirginijski.
wszystkim ilość igieł na wałku (im mniej, tym lepiej),
materiał, z jakiego wykonane są igły, oraz ich długość.
174
2 / 2015 / vol. 4
art ykuł naukow y
N
2 / 2015 / vol. 4
175
art ykuł naukow y
N
Podstawowy podział rollerów ze względu na
metabolicznych usunąć z organizmu. Do substancji
długość igieł stosowanych podczas zabiegu to rol- stosowanych w lipolizie iniekcyjnej zaliczamy przede
lery:
kosmetyczne,
medyczne
oraz
chirurgiczne. wszystkim fosfatydylocholinę. Jest to naturalny skład-
W zabiegach na ciało najskuteczniejsze są rollery me- nik roślinny pozyskiwany z soi. Jej zadanie to rozpuszdyczne, czyli takie, których igły na głowicy wykazują
czenie tkanki tłuszczowej, które polega na przemianie
długość w przedziale pomiędzy 1 mm a 2 mm. Dzięki
tłuszczów złożonych do prostych i usunięcie ich z or-
tak sprecyzowanej długości podczas zabiegu docho- ganizmu na drodze metabolizowania. Popularne komdzi do procesów, które indukują wytwarzanie pełno- ponenty zabiegowe o działaniu silnie lipolitycznym to
wartościowych włókien kolagenowych, co objawia się
również kwas dezoksycholowy, L-karnityna, kofeina
zdecydowaną poprawą gęstości skóry i jej spoistości. czy wyciąg z karczocha, który wpływa na metabolizm
Zabiegi z użyciem techniki Roll Cit doskonale sprawdzają
się w przypadku nawisów skóry w obszarze okolicy wewnętrznej strony uda czy też przedniej ściany brzucha.
glukozy i lipidów.
Istotna jest również faza trzecia i zastosowanie się do
zaleceń pozabiegowych. Bezpośrednio po zabiegu na-
Zabiegi te doskonale kondycjonują skórę przy inten- leży spożyć minimum 2 litry wody niegazowanej, aby
sywnych procesach odchudzania, utrzymując ją jędrną
wspomóc procesy o podłożu lipolitycznym, jakie będą
i spójną, tak by po zakończonym odchudzaniu nie bory- zachodzić w naszym organizmie. Ważne również, aby
kać się z nadmierną ilością rozciągniętej tkanki.
nie korzystać z basenu, sauny, nie opalać skóry podda-
Technika indukcji kolagenu bardzo dobrze sprawdza
nej zabiegowi. Istotna jest również rola drenażu limfa-
się w terapii łączenia z substancjami stymulującymi
tycznego, który ma za zadanie przedrenować i „udroż-
skórę, na przykład z wysoko stężonym kwasem gli- nić” tkanki, które były poddane zabiegowi.
kolowym. Zabiegi wykonuje się w terapii skojarzonej
Dla pełnego efektu, zabiegi warto powtarzać w ilo-
– eksfoliacja chemiczna, a następnie roller. Efekty, jakich
ści 2-5 razy, nie częściej niż co 2-3 tygodnie, a na pełne
możemy się spodziewać, to silne ujędrnienie skóry, eli- efekty należy poczekać około 20 dni.
minowanie rozstępów i cellulitu.
|| Podsumowanie
|| Lipoliza iniekcyjna
Niechirurgiczne metody poprawy sylwetki zyskują co-
Jednym ze skuteczniejszych zabiegów stosowanych
raz większą popularność ze względu na to, że nie jest
w iniekcyjnym modelowaniu sylwetki jest lipoliza. Li- wymagana długa rekonwalescencja, a bezpośrednio po
poliza iniekcyjna pozwala na szybkie i stosunkowo bez- zabiegu klient może udać się do pracy. Efekty, wypracopieczne wyeliminowanie zbędnych centymetrów w kon- wane zostają podczas sesji zabiegowych są zadowalające
kretnych obszarach naszego ciała oraz miejscowych tak
dla większości pacjentów. Ponadto klienci często boją się
zwanych lokalnych otłuszczeń. Natomiast nie wolno za- ingerencji chirurgicznej i poszukują alternatywnych zabiegu lipolitycznego utożsamiać z odchudzaniem.
biegów, które w skuteczny i trwały sposób wymodelują
Bardzo ważne jest odpowiednie poinstruowanie pa- sylwetkę oraz wyeliminują takie defekty, jak nadmierne
cjenta i przygotowanie do zabiegów. Zabieg lipolityczny
w rzeczywistości powinien być traktowany jako zło-
lokalne otłuszczenia, cellulit, wiotkość skóry, rozstępy.
Przy aktualnie dostępnych metodach warto zacho-
żona kuracja lipolityczna, oparta na kolejnych fazach. wać umiar i rozsądek. Mimo że są one reklamowane
Kuracje lipolityczne prowadzone z użyciem lipolizy in- jako „bezpieczne”, należy pamiętać o przeciwwskazaiekcyjnej powinny składać się z trzech etapów:
niach, podstawowych procedurach bezpieczeństwa,
–– przygotowanie do zabiegu,
precyzyjnej kwalifikacji pacjenta do zabiegu i doborze
–– zabieg lipolizy,
odpowiedniej technologii.
–– faza drenażu limfatycznego.
Dzięki temu zarówno osoba wykonująca dany zabieg,
jak i pacjent będą czerpać olbrzymią satysfakcję i za-
Przygotowanie do zabiegu polega na upłynnianiu
zbitej tkanki tłuszczowej, aby następnie w przebiegu
procesów lipolitycznych łatwiej ją rozpuścić i metabolizować. Sama faza zabiegu jest bardzo krótka i trwa
do 30 minut.
W czasie zabiegu do tkanki tłuszczowej za pomocą
odpowiednich igieł podawane są specjalistyczne komponenty zabiegowe, które rozpuszczają bądź uszkadzają błonę komórkową komórek tłuszczowych i ich zawartość transportują do wątroby, aby tam w procesach
176
2 / 2015 / vol. 4
dowolenie.
artykuł
Z
e względu na stopień rozpowszechnienia, otyłość coraz częściej określana jest mianem epidemii. Zakłada
się, że ponad połowa naszej populacji
ma problemy z nadmierną masą ciała.
Według prognozy Światowej Organizacji Zdrowia WHO (World Health
Organization) na 2015 r., liczba osób
z nadwagą wzrośnie do około 2,3 mld,
zaś otyłych powyżej 15. roku życia – do
około 700 mln.
A
dietetyk a
Mikroflora jelitowa
a otyłość
Problem nadmiernej masy ciała jest nie tylko kwestią estetyki, ale przede wszystkim
zdrowia. Otyłość jest chorobą, natomiast nadwaga – wstępem do tej choroby. Wśród zaburzeń związanych ze zbyt dużą ilością tkanki
tłuszczowej znajdują się cukrzyca typu 2,
choroby układu krążenia, choroby układu ruchu, schorzenia wątroby i trzustki, problemy
z układem oddechowym czy niepłodność.
|| PRZYCZYNY
Przyczyn otyłości jest wiele, jednak jej występowanie
Stres, dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukry proste oraz przyjmowanie niektórych leków (antybiotyki,
najczęściej jest przejawem dodatniego bilansu energe- przeciwbólowe) sprzyjają dominacji patogennych mitycznego. Mówiąc krótko, spożywamy zbyt duże ilości
kroorganizmów w jelitach. Co niekorzystne, zwięk-
pożywienia w stosunku do zapotrzebowania energe- szają one wchłanianie cukrów prostych w jelicie oraz
tycznego organizmu. Przyczyniają się do niej również
umożliwiają trawienie wielocukrów roślinnych, któ-
siedzący tryb życia oraz słaba jakość przyjmowanych
rych człowiek nie potrafi bądź ma ograniczone możli-
pokarmów. W mniejszym stopniu o otyłości decydują
wości trawienia. Wszystko to powoduje zwiększenie
geny, problemy hormonalne czy przyjmowane leki (np. dziennego dowozu energii z pożywienia o nawet 200
sterydy, insulina).
Coraz częściej naukowcy zwracają uwagę na jeszcze
kcal na dobę. Powstałe na skutek bakteryjnej fermentacji krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA) nie
jeden ważny czynnik, przyczyniający się do groma- tylko zwiększają magazynowanie tłuszczu, ale co gordzenia tkanki tłuszczowej. Okazuje się, że wystąpienie
sze – utrudniają jego zużywanie. Stąd prosta droga do
otyłości może mieć związek z zaburzeniami flory bak- nadwagi.
teryjnej jelit. Dla wielu osób brzmi to nieprawdopodobnie, jednak fakt ten potwierdza wiele współczesnych
|| PROBIOTYKI
badań naukowych.
Aby zapewnić prawidłowy skład mikroflory jelitowej,
Mikroorganizmy, bytujące w przewodzie pokarmo- z pomocą przychodzą probiotyki. W ten sposób nawym, odgrywają ważną rolę w prawidłowym funkcjo- zywamy żywe bakterie, które dzięki wielu istotnym
nowaniu wielu układów organizmu. Wśród ich funkcji
funkcjom poprawiają skład bakteryjny jelit. Probiotyki
można wymienić: wspomaganie prawidłowego trawienie tylko uzupełniają niedobór „pożytecznych” bakterii
nia i przyswajania składników odżywczych, regulowa- w przewodzie pokarmowym, ale hamują rozwój drobnie przyswajania energii z pożywienia oraz wspomaga- noustrojów szkodliwych, współodpowiedzialnych za
nie układu odpornościowego człowieka. Dobroczynne
zwiększanie masy ciała. Możemy sięgnąć zarówno po
mikroorganizmy, dzięki wytwarzaniu związków anty- preparaty jednoszczepowe, jak i wieloszczepowe wraz
bakteryjnych, chronią organizm człowieka przed wni- z probiotykami. Pamiętajmy jednak o ich właściwym
kaniem i namnażaniem szkodliwych drobnoustrojów. doborze. Wśród dobrze przebadanych szczepów proNiestety współczesny styl życia sprzyja zaburzeniom
biotycznych znajdują się m.in. Lactobacillus plantarum
w proporcji między florą pożyteczną dla człowieka
299v, Bifidobacterium bifidum W23, Bifidobacterium lactis
a florą szkodliwą.
W51 oraz Lactobacillus acidophillus W22.
2 / 2015 / vol. 4
mgr inż.
Weronika Bandosz
dietetyk
E: weronika.bandosz@
sanprobi.pl
179
A
180
2 / 2015 / vol. 4
artykuł
R
A
DIETET YK A
estrykcja węglowodanów w dietach, mających na celu obniżenie
masy ciała, stała się podstawową zasadą dla wielu twórców diet i książek
zawierających odchudzające plany żywieniowe. W numerze 4/2014 „Kosmetologii Estetycznej” zostało przedstawione kilka najbardziej popularnych
diet wysokobiałkowych: South Beach,
optymalną (Kwaśniewskiego), Dukana.
W bieżącym numerze autorki artykułu
charakteryzują kolejne diety: dr. Atkin- Cz. 1. Diety: South Beach, optymalna tzw. Kwaśniewskiego, Dukana
sa, Zone (strefowa), paleo.
opublikowano w numerze 4/2014 s. 319-324
Kontrowersje wokół
diet bogatobiałkowych
o niskiej zawartości węglowodanów.
Cz. 2. Diety: dr. Atkinsa, Zone (strefowa), paleo
W roku 1863 William Banting, przedsiębiorca zajmu- || DIETA DR ATKINSA
jący się usługami pogrzebowymi, wydał broszurę pt. Amerykański kardiolog, Robert Atkins, którego nazwi„Letter on Corpulence Addressed to Public”, w której opi- sko rozsławiła sprzedana w ponad 10 milionach egzemsał sposób na pozbycie się masy ciała, opierający się na
plarzy książka „Dr Atkin’s Diet Revolution”, rozpoczął na
rezygnacji z pieczywa, masła, mleka, cukru, piwa oraz
świecie modę na dietę niskowęglowodanową. Od czasu
ziemniaków. Wydane porady stanowiły uwieńczenie
wydania poradnika, zarówno wokół zmieszczonych
eksperymentu, dzięki któremu autor wyleczył się z oty- w nim zasad odżywiania, jak i wokół samego autora, nie
łości. Pomysłodawcą diety nie był sam przedsiębiorca, przestają narastać kontrowersje. Pomimo iż od śmierci
a jego lekarz – chirurg o nazwisku Harvey, jednak
dr Atkinsa w wyniku urazu głowy minęło ponad 10
nazwa diety pochodzi od nazwiska Banting [1]. Mimo
lat, do dziś trwają spory o stan zdrowia lekarza przed
medialnego sukcesu diet niskowęglowodanowych licz- samym zgonem oraz w ostatnich latach życia. Szczene badania przeprowadzone w latach 1966-2003 nie
gólne wątpliwości wywołuje przebyty przez Atkinsa
udowodniły ich zwiększonej skuteczności w stosunku
zawał mięśnia sercowego, rzekomo wywołany infekcją
do diet niskokalorycznych. Co więcej, uważa się, że
wirusową i niemający nic wspólnego ze sposobem od-
utrata tkanki tłuszczowej może być wyłącznie wyni- żywiania kardiologa. Nadmiar masy ciała u słynnego
kiem restrykcji kalorycznych, nie węglowodanowych. kardiologia w chwili śmierci jego przeciwnicy przypiDietom o wysokiej zawartości białka zwierzęcego za- sują nadmiernej podaży tłuszczu w diecie, zwolennicy
rzuca się indukowanie takich chorób, jak miażdżyca, – obrzękom w wyniku niewydolności serca [4].
niewydolność nerek i kamica nerkowa, osteoporoza,
Podobnie jak dr. Agatston – twórca diety South Be-
dna moczanowa, nadciśnienie tętnicze, a także osła- ach, również dr Atkins skonstruował plan żywieniowy,
bienie mięśni, hiper i hipowitaminozy czy zaparcia
mający na celu nie tylko redukcję tkanki tłuszczowej,
[2, 3]. Niemniej jednak zainteresowanie ograniczonym
ale zbilansowanie codziennej diety, zapewniającej zdro-
spożyciem węglowodanów nie słabnie, znajdując także
wie i dobre samopoczucie. Autor gwarantuje utrzy-
zastosowanie w onkologii czy leczeniu padaczki u dzie- manie osiągniętej jego metodą masy ciała, czyli braku
ci [2, 3]. Z pomysłu restrykcji węglowodanowych w die- tzw. efektu jo-jo, [5]. Dieta Atkinsa zachęca pacjentów
tach służących obniżeniu masy ciała skorzystało wielu
z nadwagą obietnicą utraty masy ciała bez zmniejsza-
twórców książek, zawierających odchudzające plany
nia kaloryczności posiłków. Powszechnie występujące
żywieniowe. Pomimo istotnych różnic, podstawowy
w Stanach Zjednoczonych schorzenia, jakimi są oty-
mechanizm, dzięki któremu organizm powinien spalać
łość i insulinooporność, stanowią według dr Atkinsa
tkankę tłuszczową, pozostaje ten sam. Kontrowersyjne
efekt spożywania nadmiaru węglowodanów. Proces
pozostają wady i zalety, które im towarzyszą.
odchudzania, opierający się na ograniczeniu ich ilości
Pomimo istotnych różnic, podstawowy mechanizm, w posiłkach, powinien w założeniu prowadzić do wydzięki któremu organizm powinien spalać tkankę
korzystywania przez organizm energii nie z glukozy,
tłuszczową, pozostaje ten sam. Kontrowersyjne pozo- jak to ma miejsce w normalnym metabolizmie, lecz
stają wady i zalety, które im towarzyszą.
z tkanki tłuszczowej, z jednoczesnym wytworzeniem
ciał ketonowych. Niskokalorycznym dietom odchudzającym Atkins zarzuca spowalnianie metabolizmu, Ewa Gawor
prowadzące do odzyskania masy ciała sprzed diety (po
powrocie do normokalorycznego sposobu odżywiania).
2 / 2015 / vol. 4
Barbara Główka
181
artykuł
A
Na zarzuty, jakoby dieta Atkinsa była kolejną wersją
DIETET YK A
Dozwolone bez ograniczeń ilościowych są:
diet o obniżonej energetyczności, autor odpowiada, że
–– produkty wysokobiałkowe: mięsa, jaja, owoce morza
jej założenia są wręcz przeciwne. Jednak zauważa, że
(ostrygi i małże z ograniczeniem do 4 uncji, czyli oko-
stosowanie tej metody może prowadzić do osłabienia
uczucia głodu przez:
ło 113 g/dobę), ryby,
–– produkty wysokotłuszczowe: oleje i oliwa z oliwek,
–– eliminację wahań poziomu glukozy we krwi,
masło (margaryny w czasach Atkinsa zawierały
–– wysoką wartość odżywczą proponowanych posiłków,
duże ilości kwasów tłuszczowych trans), majonez,
co z kolei skutkuje zmniejszonym spożyciem pokar-
klarowany bulion,
mów i redukcją kaloryczności dziennego jadłospisu [5]. –– wszystkie przyprawy prócz cukru i zawierających
cukier.
|| Założenia diety
Żywieniowa rewolucja Atkinsa podzielona jest na cztery
Podczas indukcji nie wolno spożywać nasion roślin
fazy. Podobnie jak w diecie South Beach, pierwsza z nich, strączkowych, warzyw skrobiowych, owoców, orzenazywana indukcją, ma za zadanie wprowadzenie or- chów, pieczywa, ciast, ciastek, krakersów, cukierków,
ganizmu w stan łagodnej ketozy. Celem tego stanu jest
makaronu, ryżu, kasz, ziaren, nabiału innego niż ser,
przestawienie organizmu z wykorzystywania glukozy
śmietana czy masło. Niedozwolone są serki do smaro-
jako źródła energii na inne paliwo, jakim są ciała ketono- wania, w tym serek wiejski. Wykluczone są także pawe, powstające w procesie intensywnej lipolizy [5]. Etap
nierki czy zasmażki. W tej fazie zezwala się na napoje
ten powinien trwać przynajmniej dwa tygodnie. Autor
słodzone sacharyną lub sukralozą. Ilość węglowodanów
obiecuje pacjentom w tej fazie ustabilizowanie poziomu
powinna być obliczana na podstawie etykiet na opako-
glukozy we krwi, co w konsekwencji powinno zaowo- waniach produktów lub tabel zawartych w książce.
cować: zahamowaniem zmian nastroju i ochoty na pod-
Istotne jest spożywanie trzech większych lub 4-5
jadanie, zmniejszeniem uczucia zmęczenia i „zamglenia” mniejszych posiłków, różnorodność w wyborze proumysłu, zerwaniem z nawykami dosładzania, spożywa- duktów dozwolonych, ograniczenie spożycia kofeiny,
nia pszenicy, produktów pochodnych kukurydzy, alko- dostosowywanie wielkości porcji do zmniejszającego się
holu, kofeiny. Zapewnia także, że efektem indukcji jest
apetytu, picie przynajmniej 8 szklanek płynów dziennie.
utrata dużej ilości tłuszczu przy spożywaniu obfitych
Przerwa między posiłkami nie powinna być dłuższa niż
i sycących posiłków. Atkins podkreśla rolę regularnej
6 godzin. W przypadku zaparć Atkins zaleca spożywa-
aktywności fizycznej w procesie odchudzania.
nie codziennie jednej łyżki nasion babki jajowatej doda-
Zasady fazy pierwszej są w książce dokładnie określo- nej do wody lub dodanie siemienia lnianego do potraw.
ne i należy się do nich bezwzględnie stosować. Dozwo-
Autor twierdzi, że konieczność stosowania suple-
lona dzienna porcja węglowodanów to najwyżej 20 g, mentów jest wynikiem nie samej diety, a sposobu odw skład której mogą wchodzić: 2-3 filiżanki sałaty, mło- żywiania przed dietą oraz niewłaściwych wyborów
dych pędów lucerny, rukoli, cykorii, pietruszki zielonej, żywieniowych w czasie jej trwania. Jednak wszystkim
papryki, selera, kopru włoskiego, czerwonej lub zielonej
w fazie indukcji poleca:
cykorii, rzodkiewki, sałaty rzymskiej, szczawiu, szczy-
• preparat wielowitaminowy, zawierający kompleks
piorku, ogórków lub grzybów, albo 2 filiżanki wymie-
witamin z grupy B, witaminę C w ilościach więk-
nionych warzyw i jedną: karczochów, selera naciowego,
szych niż zalecane dzienne spożycie RDI (Recommen-
dyni, rabarbaru, szparagów, kapusty kiszonej, bambusa,
ded Daily Intake), który zawiera także przynajmniej 30
szalotki, kiełków, groszku cukrowego, warzyw zielonych,
innych składników odżywczych (prócz żelaza), w tym
bakłażanów, szpinaku, brokułów, serc palmowych, ka-
najlepiej związki chromu w ilości 200-600 mcg;
pusty, kabaczków, brukselki, kalarepki, pomidorów, pora,
rzepy, kalafiora, orzecha wodnego, cebuli, cukini, okry.
Porcje warzyw powinny być odmierzane na surowo.
Propozycje przekąsek to: 10-20 oliwek, awokado
(maks. ½ dziennie), 2-3 łyżki soku z cytryny lub soku
• niezbędne kwasy tłuszczowe 2 EFA (Essential Fatty
Acids), przynajmniej GLA (γ-linolenowy) i n3;
• w przypadku napadu ochoty na przekąski – 500 mg
L-glutaminy do każdego posiłku.
Atkins obiecuje, że po kilku dniach fazy inicjującej pa-
z limonki, jedna uncja śmietany (ok. 28 g), sery pełno- cjent uczy się kontroli apetytu, co jest wynikiem zużytłuste, twarde, miękkie, półmiękkie, dojrzewające w ilo- cia zapasów glikogenu oraz spalania tłuszczu (lipoliza
ści maks. 3-4 uncji dziennie. Należy liczyć uncję sera, hamuje apetyt). Wspomina, że w pierwszym tygodniu
jak 1 g węglowodanów.
może pojawić się zmęczenie, osłabienie i skurcze mię-
Jako dodatki do warzyw Atkins proponuje: chrupią- śni nóg spowodowane nagłą utratą wody, minerałów
182
cy boczek, tarty ser, śmietanę, smażone grzyby, do tego
i szybkim tempem spalania. Jako remedium na te do-
olej lub ocet, ale nie balsamiczny, zawierający cukier.
legliwości zaleca płyny, multiwitaminę, a w przypadku
2 / 2015 / vol. 4
artykuł
A
DIETET YK A
nieustających skurczów duże ilości potasu, wapnia
porcji węglowodanów, ale na poziomie własnego CCLL
i magnezu w postaci suplementów. Chudnącym zbyt
(Critical Carbohydrate Level for Losing) – granicznej ilości
szybko radzi dołożenie na kilka dni małej porcji wa- węglowodanów, przy której spożywaniu jeszcze nastęrzyw lub orzechów. Dodaje także, że na początku fazy
puje utrata masy ciała. W fazie ONW pacjent powinien
I zmęczenie, ból głowy i zimne poty mogą być objawa- w każdym tygodniu zwiększać dozwoloną w indukcji
mi uzależnienia od produktów szybko podnoszących
ilość węglowodanów o 5 g, ale tak, aby spożycie wynosi-
poziom glukozy we krwi i ustępują po około trzech
ło mniej niż CCLM (Critical Carbohydrate Level for Mainte-
dniach indukcji. W przypadku dalszej chęci na przeką- nance). Najbardziej skuteczne jest stosowanie tzw. drabiski, doktor zaleca dokładną lekturę etykiet wszystkich
ny węglowodanowej. Według tego systemu dodatkowe
spożywanych produktów pod kątem zawartości cukru
5 g węglowodanów powinno pochodzić: w pierwszym
lub spożycie kilku oliwek, kawałka tłustego sera lub
tygodniu z większej ilości warzyw dozwolonych w fazie
w niewielkiej ilości sałatki z tuńczykiem [5].
pierwszej, w drugim także z serów świeżych i dojrzewa-
Osobom o dużej nadwadze, które nie są zmęczone
jących, a w następnych tygodniach dodatkowo kolejno z:
fazą I, Atkins zezwala na stosowanie indukcji aż do 6
orzechów i nasion, owoców jagodowych, wina i innych
miesięcy. Druga faza diety, nazwana „postępującą utra- alkoholi niskowęglowodanowych (whisky, wódka, gin,
tą wagi”, może jednak zostać wdrożona już po dwóch
tylko same lub z dietetycznymi napojami), nasion roślin
tygodniach od rozpoczęcia odchudzania. Efekty fazy
strączkowych, owoców innych niż jagodowe, warzyw
drugiej nie są aż tak spektakularne, jak efekty indukcji, skrobiowych, produktów pełnoziarnistych. Należy
jednakże masa ciała nie powinna wzrosnąć. Efekt jo-jo, także pamiętać, że CCLM można zwiększyć dodatkową
według Atkinsa, może być spowodowany wyłącznie
aktywnością fizyczną. U osób, u których alkohol spo-
odejściem od ściśle określonych zasad diety. Pacjentom
walnia utratę masy ciała, nie należy go wprowadzać
dotkniętym tym efektem autor zaleca kilkudniowy po- podczas odchudzania. Produkty wysokowęglowodanowrót do fazy I, ale ostrzega, że przedłużanie indukcji
we: ziemniaki, chleb, makarony itp. należy spożywać
także spowolni utratę masy ciała, ponieważ zmniejszy
sporadycznie i w niewielkich ilościach. Na etapie ONW
się efekt diuretyczny.
spadek masy ciała zachodzi wolniej niż w fazie I. Fazę
Faza druga, nazywana inaczej ONW (Ongoing We- druga należy kontynuować do momentu, gdy nadmiar
ight Loss), to stopniowe wprowadzanie dodatkowych
masy ciała wynosić będzie 2-5 kg.
Urządzenia do kriostymulacji
KRIOPOL R
Zalety:
zabiegprzyjemnydlapacjenta:rozluźnia,tonizujenapięciemięśni,
likwidujenaprężeniaiprzykurcze,uspokaja
zwiększaskutecznośćdziałaniadowolnychpreparatów
kosmetycznych,maseczek,okładówitp.,ponieważsubstancje
czynnewnichzawartedyfundująprzezskóręwmiejscupodania
iprzez15-20minniesąrozprowadzaneprzezsiećkapilarną
ilimfatycznąobkurczonąwwynikuchłodzenia
każdyzabiegzwiększametabolizmiprzyśpieszausuwanie
produktówprzemianymaterii
Seria zabiegów pozwala na:
poprawieniejędrnościskóry:likwidacjacellulituIiIIstopnia,
atakżezmarszczek
inicjacjęprocesuresorpcjitłuszczuumożliwiającego
modelowanieiwyszczuplaniesylwetki
likwidacjębólówgłowyopodłożunaczyniowo-ruchowym
poprawęsamopoczucia
y Kriomedpol Sp. z o.o.
y 05-082 Stare Babice, ul. Warszawska 272
y tel./fax 22 752 93 21, tel. 22 733 19 05
y [email protected], www.kriomedpol.pl
2 / 2015 / vol. 4
183
artykuł
A
DIETET YK A
Faza trzecia trwa od miesiąca do trzech. Zakłada co- || Wady, zalety, badania naukowe
tygodniowy wzrost ilości węglowodanów o nie więcej
Randomizowane badania jednoośrodkowe, prowadzone
niż 10 g/dzień, aż do utraty masy ciała wysokości 0,5 kg/
w 2002 roku w Bostonie na osobach otyłych z towarzy-
tydzień. Produkty do tej pory zakazane należy wpro- szącą hiperlipidemią, nadciśnieniem i hiperglikemią na
wadzać stopniowo oraz obserwować, czy któreś z nich
czczo, wykazały średnio utratę średnio 2,1 kg masy ciała
szczególnie nie powodują zahamowania odchudzania. w czasie roku stosowania diety dr Atkinsa. Dodatkowo
Osoby z niskim CCLM ze szczególną ostrożnością po- zanotowano redukcję wskaźnika tzw. dobrego i złego chowinny wprowadzać produkty zbożowe i wysokoskro- lesterolu LDL/HDL (low-density lipoprotein / high-density
biowe. Należy kontynuować przyjmowanie suplemen- lipoprotein) we krwi, brak wpływu diety Atkinsa (a także
tów oraz spożywać odpowiednią ilość białka i tłuszczu. Ornisha, Zone i diety Weight Watchers) na stężenie cholePo uzyskaniu docelowej masy ciała Atkins zaleca utrzy- sterolu HDL, ciśnienie tętnicze i poziom glukozy we krwi
manie przyjmowanej ilości węglowodanów przez mie- [6]. Prawie połowa badanych zrezygnowała z badania
siąc, w celu upewnienia się, czy ilość ta nie powoduje od- przed jego zakończeniem, ze względu na trudności w rewrotnego efektu na dłuższą metę. W takim przypadku
alizacji zaleceń. Jadłospisy narzucone pacjentom w bada-
należy zmniejszyć dzienną porcję węglowodanów o 10 g. niu dostarczały dziennie średnio około 2000 kcal [6].
W niektórych przypadkach pacjent może sobie pozwo-
W 2003 roku „The New England Journal of Medicine”
lić na zmniejszenie porcji węglowodanów jednego dnia
opublikował wyniki wieloośrodkowego badania ran-
i zwiększenie jej dnia następnego ponad normę, tak by
domizowanego, dotyczącego skuteczności w procesie
średnia stanowiła normę. Ta zasada może być przydat- odchudzania za pomocą dwóch diet:
–– niskowęglowodanowej o wysokiej zawartości tłusz-
na w przypadku świąt czy bankietów.
Faza czwarta przeznaczona jest do stosowania przez
czu i białka, w której pacjenci otrzymali podręcznik
całe życie. Polega na utrzymaniu właściwych nawyków
diety dr Atkinsa i zobowiązali się do przestrzegania
żywieniowych, nieprzekraczaniu CCLM, unikaniu pro-
jej zasad, oraz
duktów powodujących większą chęć na węglowodany, –– niskokalorycznej z wysoką zawartością węglowopiciu odpowiedniej ilości wody oraz regularnej, przynaj-
danów (1200-1500 kcal dla kobiet i 1500-1800 kcal
mniej umiarkowanej aktywności fizycznej. Autor zaleca
dla mężczyzn, 60% energii z węglowodanów, 25%
cotygodniowe pomiary masy ciała i przejście do indukcji
z tłuszczu, 15% z białka).
w przypadku nadmiaru wynoszącego więcej niż 0,5 kg.
Należy także kontynuować przyjmowanie suplementów
Grupę badaną stanowiły 63 osoby otyłe. Po 12 mie-
w przypadku większych reżimów żywieniowych. U pa- siącach badania zanotowano średnie obniżenie masy
cjentów o dużej lipolizooporności faza III i IV może nie
różnić się znacząco od OWL (Ongoing Weight Loss).
ciała, wynoszące około 4,4% masy ciała w grupie 1, około 2,5% masy ciała w grupie 2, różnica ta została uznana
Przed rozpoczęciem nowego, rewolucyjnego sposobu
za niewielką. W 3. i 6. miesiącu badania obserwowa-
odżywiania Atkins zaleca zaprzestane przyjmowanie
no zaś wysokiego stopnia asymetrię między grupami,
niepotrzebnych leków kupowanych bez recepty: sy- w zakresie spadku masy ciała, redukcja była znaczniej
ropu czy drażetek na kaszel, zobojętniających, nasen- nasilona w grupie na diecie wysokobiałkowej [6].
nych, antyhistaminowych czy przeczyszczających,
W przeciwieństwie do badań Bostońskich, w oby-
jako utrudniających redukcję. Pacjentom przyjmują- dwu grupach zanotowano istotny spadek ciśnienia tętcym diuretyki, insulinę lub leki hipotensyjne zaleca
niczego, poziomu trójglicerydów, poprawę wrażliwości
wcześniejszą konsultację z lekarzem. Zaznacza także
na insulinę oraz wzrost stężenia cholesterolu HDL we
ze jego dieta nie jest odpowiednia dla osób z chorobami
krwi. Wzrost HDL i spadek trójglicerydów były większe u pacjentów na diecie wysokobiałkowej. W 3. i 6.
nerek, kobiet ciężarnych lub karmiących.
miesiącu badania zanotowano większy spadek masy
ciała w grupie 1. Badanie ukończyło 20 osób z grupy
pierwszej i 17 z grupy drugiej [7].
Tabela 1 Orientacyjna analiza jadłospisu w diecie Atkinsa (etap I). Ilości warzyw dostosowano do dozwolonej ilości węglowodanów. Analizę wykonano w programie Dietetyk.
184
kcal
Cholesterol [mg]
Błonnik [10]
Sód [mg]
Potas [mg]
Wapń [mg]
Fosfor [mg]
1753
974
7,6
1950
2706
994
1944
Żelazo [mg]
Wit. A [mcg]
Wit. D [mcg]
Wit. E [mg]
Wit. B1 [mg]
Magnez [mg]
Foliany [mcg]
14,1
1150
25,7
15,8
1,1
241
372,4
Wit. B12 [mcg]
Wit. C [mcg]
Wit. B2 [mg]
Węglowodany [10]
% E z tłuszczów
%E z białek
14,9
68,5
2,6
26,3
66,5
30,5
2 / 2015 / vol. 4
artykuł
A
DIETET YK A
2 / 2015 / vol. 4
185
artykuł
A
DIETET YK A
Orientacyjną analizą przykładowego jednodniowe- wysokobiałkowych normokalorycznych w zakresie nago jadłospisu ułożonego przez dr. Atkinsa przdstawiono
silonego spalania tkanki tłuszczowej. Spadek masy ciała
w tabeli 1.
na diecie niskokalorycznej wysokobiałkowej i niskokalo-
Wartość kaloryczna jadłospisu zbliżona jest do ni- rycznej normobiałkowej był u zwierząt podobny[9].
skokalorycznych diet redukcyjnych. Podaż większości
najważniejszych witamin pokrywa zapotrzebowanie
W zmniejszaniu apetytu podczas stosowania diety
Atkinsa mogą brać udział następujące mechanizmy:
na te składniki. Zalecana przez dr Atkinsa suplemen- –– wzrost termogenezy poposiłkowej, co hamuje ośrotacja preparatami multiwitaminowymi może spowodo-
dek głodu,
wać więc toksyczne działanie niektórych związków, np. –– wzrost wydzielania hormonu jelitowego PYY (hamuwitaminy D (zwiększona mobilizacja wapnia i fosforu
jącego łaknienie),
z kości, utrata łaknienia, zaburzenia rytmu serca, kal- –– opóźnienie opróżniania żołądkowego, co daje dłużej
cyfikacja tkanek miękkich) [8]. Analiza w tabeli 1 wska-
trwające uczucie sytości,
zuje na niewielkie ilości potasu w jadłospisie. Przewle- –– poprawę wrażliwości na leptynę [10].
kłe niedobory tego składnika mogą powodować wzrost
ciśnienia tętniczego, zwiększać ryzyko kamicy nerkowej i chorób układu krążenia [8].
Metaanaliza badań randomizowanych, dotyczących
efektywności diety bogatobiałkowej normokalorycznej,
W 2014 roku przeprowadzono badania na zwierzę- w porównaniu z dietą niskotłuszczową (o obniżonej wartach (królikach), w celu sprawdzenia wpływu diet wy- tości energetycznej) wykazała znaczącą różnicę w spadsokobiałkowych na gęstość kości. Zwierzęta podzielono
ku masy ciała między dietami w ciągu pierwszych
na cztery grupy i każdej z nich podawano jedną z diet:
6 miesięcy ich trwania (ok. 3,3 kg różnicy na korzyść
HP1 – wysokobiałkową karmę o składzie opartym na
bogatobiałkowej). Różnica ta praktycznie nie istniała
diecie dr. Atkinsa, ze swobodnym dostępem do po- po roku stosowania się do zaleceń. W żadnej z grup ciżywienia,
śnienie tętnicze nie uległo zmniejszeniu. Korzystniejsza
C1 – normobiałkową, ze swobodnym dostępem do po- dla zmniejszenia stężenia trójglicerydów i zwiększenia
żywienia,
poziomu HDL we krwi okazała się dieta wysokoprote-
C2 – normobiałkową, o obniżonej kaloryczności,
inowa. Pacjenci spożywający posiłki o zmniejszonej ka-
HP2 – wysokobiałkową, o obniżonej kaloryczności.
loryczności i zawartości tłuszczu odnieśli zaś korzyść
Pod koniec okresu badań zaobserwowano niższą gę- przez zmniejszenie stężenia LDL w surowicy [11].
stość kości w grupie otrzymującej dietę wysokobiałkową.
Zmniejszenie apetytu zostało uznane za jedyną
Autorzy zalecają szczególną ostrożność w stosowaniu
przyczynę efektywności diet niskobiałkowych w ba-
diety dr Atkinsa u kobiet po menopauzie, ze względu na
daniu przeprowadzonym na 132 pacjentach z otyłością
zwiększone ryzyko osteoporozy w tym okresie. Zaob- olbrzymią. Badanych przydzielono do grupy stosującej
serwowano także zmniejszone spożycie karmy w przy- dietę niskotłuszczową niskokaloryczną i grupy na diecie
padku grupy HP1 w stosunku do C1, co potwierdza
wysokobiałkowej. Bogatobiałkowy sposób odżywiania
działanie hamujące diet wysokobiałkowych na łaknie- przyniósł efekt w postaci większego spadku masy ciała
nie. Jednak w grupie HP1, jak i w C1, zaobserwowano
w porównaniu z drugą grupą (około 8 kg mniej vs 2 kg
wzrost masy ciała zwierząt, króliki te mogły najadać
mniej) i wzrostu insulinowrażliwości. Nie zanotowano
się do syta. Ten wynik rzuca cień na skuteczność diet
zmian w stężeniach cholesterolu całkowitego, HDL, LDL
Tabela 2 Przykładowe produkty dozwolone w diecie Zone wraz z wielkością porcji. 1 uncja =28 g [17]
BIAŁKO
186
TŁUSZCZE
WĘGLOWODANY
produkt
porcja
produkt
porcja
produkt
porcja
wołowina
1 uncja
masło migdałowe
pół łyżeczki
winogrona
1/2 filiżanki
wołowina mielona (<10% tłuszczu)
1,5 uncji
migdały
3 szt.
grapefruit
1/2szt.
kurczak bez skóry
1 uncja
awocado
1 łyżka
kiwi
1 szt.
indyk – bekon
3 paski
oliwki
3 sztuki
płatki owsiane suche
1/2 uncji
kalmary
1,5 uncji
nerkowce
3 sztuki
dorsz
1,5 uncji
olej rzepakowy
1/3 łyżeczki
makrela
1,5 uncji
WĘGLOWODANY jaja
2 szt.
każda pozycja zawiera 9 g węglowodanów
niskotłuszczowy ser
1 uncja
czarna fasola gotowana
1/4 filiżanki
tofu twardy
3 uncje
brokuły
3 filiżanki
2 / 2015 / vol. 4
artykuł
A
DIETET YK A
w czasie 6 miesięcy trwania badania. Jak wspomniano, podejrzewa się, że dieta wysokobiałkowa o dużej zaautorzy sugerują, że większa redukcja masy ciała u pa- wartości tłuszczu nie tyle nasila procesy utraty tkanki
cjentów na diecie bogatobiałkowej mogła wynikać ze
tłuszczowej, ile hamuje apetyt. Spadek masy ciała jest
zmniejszonego przyjmowania żywności [10]. Należy jed- zaś spowodowany zmniejszeniem energetyczności
nocześnie pamiętać o diuretycznym działaniu nadmiaru
diety w stosunku do zapotrzebowania. Wbrew oczeki-
protein, co skutkuje spektakularnymi zmianami masy
waniom, w większości badań zaobserwowano poprawę
ciała w początkowej fazie odchudzania.
lipidogramu po roku stosowania diety Atkinsa, jednak
Butki i inni, badając wpływ diety niskowęglowoda- niewiele różniącą się od zmian w lipidogramie osób
nowej na wysiłek fizyczny w trzech pierwszych tygo- na diecie niskotłuszczowej, zmiany te mogą więc wydniach diety, otrzymali wyniki sugerujące, że dieta At- nikać wyłącznie z utraty masy ciała. Większy spadek
kinsa może obniżać samopoczucie i zwiększać uczucie
stężenia trójglicerydów (TG) notuje się na diecie ubogo
zmęczenia podczas ćwiczeń [12]. Podobnie jak w przy- węglowodanowej, ponieważ to węglowodany generują
padku diety South Beach, należy także mieć na uwadze, syntezę TG, LDL zaś, na diecie niskotłuszczowej. Eksże zwiększona podaż protein wiąże się z podniesieniem
perci zalecają jednak osobom z hipertriglicerydemią za-
ryzyka rozwoju dny moczanowej lub zaostrzenia jej ob- stępowanie części węglowodanów w diecie tłuszczami
jawów. Zaleceń dr. Atkinsa nie powinni wprowadzać
jednonienasyconymi (oliwa z oliwek, orzechy laskowe)
w życie pacjenci ze schorzeniami, w których szybka
zamiast kwasami pochodzenia zwierzęcego. Zaleca-
utrata masy ciała wiąże się z zagrożeniem dla zdrowia:
ne dzienne spożycie węglowodanów to przynajmniej
niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby NA- 130 g. Jest to ilość niezbędna do prawidłowej pracy
FLD (Non-alcoholic fatty liver disease), kamica pęcherzy- mózgu, nerek i erytrocytów, nawet finalna ilość tego
ka żółciowego [13].
Niedostateczna
składnika u niektórych pacjentów na diecie niskowępodaż
błonnika
pokarmowe- glowodanowej może nie sięgać tej wartości [8]. Niesie
go zmniejsza wydalanie toksycznych metabolitów
to ryzyko osłabienia i spadku wydolności organizmu.
i zwiększa ich wchłanianie w jelicie grubym. Zbyt ni- Nadmiar białka, skutkujący hiperkalciurią, prowadzi
ska ilość węglowodanów w diecie prowadzi także do
zaś do zmniejszenia gęstości kości [13].
zmniejszenia syntezy krótkołańcuchowych kwasów
Ze względu na wysoką podaż NKT i niską podaż wę-
tłuszczowych, będących źródłem energii dla kolono- glowodanów, które stanowią źródło krótkołańcuchocytów. Dodatkowo udowodniono dodatnią korelację
wych kwasów tłuszczowych będących źródłem energii
pomiędzy spożyciem Nasyconych Kwasów Tłuszczo- dla kolonocytów, dieta Atkinsa może także zwiększać
wych (NKT) a nowotworem jelita grubego [14]. Czynni- ryzyko nowotworów jelita grubego. Należy także
ki te mogą wzbudzać niepokój, czy aby dieta dr Atkinsa
zwrócić uwagę na ryzyko odwodnienia w pierwszym
nie zwiększa ryzyka tego schorzenia. Przeprowadzenie
okresie stosowania diety i uzupełniać płyny. Suple-
takich badań byłoby jednak trudne ze względu na pro- menty diety należy stosować po konsultacji z lekarzem
blem z utrzymaniem diety przez dużą liczbę pacjentów
na przestrzeni wielu lat [16].
i dietetykiem, aby stwierdzić niedobory danego składnika oraz jego zawartość w jadłospisie. Niewątpliwym
walorem diety dr Atkinsa jest początkowy znaczny
|| Podsumowanie
spadek masy ciała i uczucie sytości. Jednak sam autor
Dieta dr. Atkinsa może być skuteczna w procesie od- zaznacza, że chęć sięgania po przekąski rośnie wraz
chudzania, ale jej długoterminowe skutki nie różnią się
z kolejnymi etapami związanymi z coraz większą ilo-
znacznie od efektów diety niskokalorycznej. Co więcej, ścią węglowodanów, może to szybko doprowadzić do
Tabela 3 Analiza wartości odżywczej i ryzyka sercowo-naczyniowego za pomocą punktów AHEI w wybranych dietach alternatywnych w porównaniu z zaleceniami USDA [19]
Czynnik
Jednostka/DIETA
USDA 2005 Food
Guide Pyramid Plan
ZONE
ATKINSA 100g węglowodanów
SOUTH BEACH
(faza III)
warzywa
porcja
3,4
7,2
6,4
6,4
owoce
porcja
3,6
4,2
3
2,5
orzechy i soja
porcja
2
2
3,1
0,4
mięso białe i czerwone
stosunek ilościowy
2
1,8
3,1
2,5
kwasy tłuszczowe trans
(%E)
1
0,3
1,17
0,6
WNKT:NKT
stosunek ilościowy
1,2
0,7
0,6
0,9
błonnik z produktów
zbożowych
gramy
8,3
2
6,9
6,2
punkty AHEI
pkt (0-70)
48,7
49,8
46
45,6
2 / 2015 / vol. 4
187
artykuł
A
DIETET YK A
efektu jo-jo. Badania zarejestrowały trudności pacjen- nowe informacje do stworzenia sposobu odżywiania,
tów z utrzymaniem diety w jej późniejszych fazach. który pomógłby kontrolować aktywność eikozanoidów
Niewygodne dla pacjentów może być też ciągłe liczenie
w organizmie. Popularność zyskał w 1955 roku dzięki
zawartości węglowodanów w jadłospisie. Jednak uczy
swojej książce, napisanej na podstawie nowych infor-
to pacjentów, że proces odchudzania wymaga czasu
macji. „Zone diet” szybko została bestsellerem i nauko-
i zaangażowania. Obowiązkowe 3 posiłki uczą zaś re- wiec rozpoczął pisanie kolejnych książek o nowej diecie,
gularności i systematyczności.
wszystkie odniosły sukces finansowy[17].
Obiecujące wyniki uzyskano zaś w zastosowaniu
diety ketogennej w procesie leczenia padaczki leko- || Założenia diety
W diecie strefowej ważne jest regularne spożywanie
opornej [16].
posiłków. Śniadanie należy zjeść najpóźniej godzinę po
|| DIETA ZONE (STREFOWA)
przebudzeniu, kolejne posiłki powinny być spożywane
z maksymalnie 5-godzinną przerwą [18].
Dieta ta polega na tworzeniu codziennego jadłospisu
z 11 tzw. bloczków w przypadku kobiet i 14 w przypadku
mężczyzn, rozłożonych na posiłki. Kobiety powinny spożywać 3 bloczki w każdym z głównych posiłków – śniadaniu, obiedzie, kolacji i po jednym bloczku w ramach przekąsek – późnopopołudniowej i przed snem. Mężczyznom
przypadają po 4 bloczki na posiłeki główne i taki sam
rozkład przekąsek, jak u kobiet. Każdy bloczek składa
się z jednej porcji produktów białkowych, jednej porcji
produktów węglowodanowych i jednej porcji tłuszczu.
Wielkość porcji przykładowych produktów opisuje tabela
2. Dieta skomponowana jest tak, by dostarczać codziennie 30% energii z białka, 30% energii z tłuszczu i 40%
z węglowodanów. Produkty zbożowe ograniczone są do
pełnoziarnistych i dozwolone są w niewielkich ilościach.
Dr Barry Sears, dietetyk i biotechnolog, twórca die- Przeważają produkty białkowe niskotłuszczowe [17].
ty strefowej, nazywa siebie autorytetem w dziedzinie
Dr Sears promuje szczególnie wysokie spożycie kwa-
dietetycznej kontroli hormonalnej. Poświęcił 30 lat na
sów jednonienasyconych i ograniczenie NKT. Jego dieta
badania nad lipidami, ale przełom nastąpił w 1982 roku, w założeniu powinna stabilizować poziom insuliny we
kiedy to przyznano Nagrodę Nobla za badania nad rolą
krwi, co sprzyja utracie masy ciała [20]. Energetyczność
eikozanoidów w rozwoju choroby niedokrwiennej serca, tego sposobu odżywiania jest bardzo niska, dla kobiet
cukrzycy, chorób autoimmunologicznych oraz nowo- wynosi około 1200 kcal/dzień, u mężczyzn – 1500 kcal/
tworów. Wiedząc, że niektóre z tych hormonów są syn- dzień. Autor obiecuje 1-1,5-kilogramowy spadek masy ciatetyzowane z tłuszczy, Sears postanowił wykorzystać
ła w pierwszym tygodniu stosowania diety [18].
Tabela 4 Porównanie spożycia poszczególnych składników w diecie paleo i niskowęglowodanowej [22]
188
Składnik
Dieta paleo
Dieta niskowęglowodanowa
Białko
Wysokie (19-35%)
Umiarkowane (18-23%)
Węglowodany
Niskie (4-26%)
Tłuszcz całkowity
Wysokie (51-78%)
Nasycone kwasy tłuszczowe
Umiarkowane
Wysokie
Jednonienasycone kwasy tłuszczowe
Wysokie
Umiarkowane
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe
Umiarkowane
Umiarkowane
Omega-3
Wysokie
Niskie
Błonnik
Wysokie
Niskie
Owoce i warzywa
Wysokie
Niskie
Orzechy i nasiona
Wysokie
Niskie
Sól
Niskie
Wysokie
Cukry rafinowane
Niskie
Niskie
Produkty mleczne
Brak
Wysokie
2 / 2015 / vol. 4
artykuł
A
|| Wady, zalety, badania naukowe
DIETET YK A
Podstawowa przemiana materii PPM (Basal Metabolic
W 2007 roku na łamach czasopisma „JAMA” ukazał się
Rate) to energia niezbędna dla utrzymania funkcji tka-
artykuł, oceniający wartość odżywczą kilku popular- nek i narządów, stałej temperatury ciała, transportu
nych diet alternatywnych. Do oceny jadłospisów użyto
składników przez błony biologiczne, odnowy komórek
m.in. wskaźnika AHEI (Alternate Healthy Eating Index), i tkanek [14]. Jest to zapotrzebowanie nieuwzględniające
istotnego w analizie diety w kontekście ryzyka serco- aktywności fizycznej, a warto zauważyć, że dr Sears zawo-naczyniowego. AHEI analizuje m.in. zawartość wa- leca pacjentom umiarkowaną aktywność ruchową kilka
rzyw i owoców w diecie, ilość orzechów i soi, stosunek
razy w tygodniu. Pacjenci na diecie Strefowej mogą więc
spożycia mięsa czerwonego do białego, podaż błonnika
odczuwać zmęczenie, osłabienie i zwiększone uczucie
z produktów zbożowych, podaż kwasów tłuszczowych
chłodu. Rośnie też ryzyko szybkiego przyrostu masy
trans, stosunek kwasów wielonienasyconych do nasy- ciała u pacjentów, którzy zmęczeni restrykcjami szybconych. Im wyższa wartość AHEI tym mniejsze ryzyko
ko wracają do zwyczajowego sposobu odżywiania. Być
sercowo-naczyniowe niesione z dietą. Tabela 3 prezen- może z obawy przed efektem jo-jo dr Sears rekomenduje
tuje porównanie diety Zone, II fazy diety South Beach, swoją dietę do stosowania przez całe życie.
późnych faz diety Atkinsa oraz zaleceń Departamentu
Według analizy dieta Zone nie zwiększa ryzyka ser-
Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA The United
cowo-naczyniowego, dostarcza też odpowiednią ilość
States Department of Agriculture) z 2005 roku.
błonnika pokarmowego i wielonienasyconych kwasów
Analiza wykazała także energetyczność diety Zone
równą średnio 1025 kcal, 7,5% z nasyconych kwasów
tłuszczowych WNKT [19].
Wspomniane wcześniej randomizowane badania pro-
tłuszczowych, 13,5% z jednonienasyconych kwasów
wadzone w Bostonie wykazały, że średni spadek masy
tłuszczowych, 1,3 g kwasów omega 3 dziennie oraz
ciała po 12 miesiącach stosowania diety Zone wynosi
błonnik na poziomie ok. 22 g/dzień.
3 kg (+/- 4,9 kg). Była to wartość istotna statystycznie, lecz
Rekomendacje USDA zapewniają dzienną podaż
niewiele różniąca się od efektów pozostałych trzech ba-
energii na poziomie około 2000 kcal [19]. Podstawowa
danych diet (Weight Watchers, Ornisha, Atkinsa). Zano-
przemiana materii 25-letniej kobiety ważącej 60 kg
towano także zmniejszenie obwodu talii o 2,9 cm (2,5 cm
o wzroście 160 cm wynosi około 1418 kcal [14].
w przypadku diety Atkinsa), wzrost stężenia chlesterolu
Tabela 5 Produkty zalecane w diecie paleo [23]
Chude mięso
Mięso egzotyczne
Ryby i owoce morza
Owoce
Warzywa
Wołowina
bez widocznego tłuszczu:
udziec wołowy, polędwica
wołowa, łata wołowa,
chuda cielęcina, inne chude
kawałki mięsa
Aligator, bażant, bizon, dzik,
dzika gęś, dzika kaczka, dziki
indyk, emu, grzechotnik,
jeleń, kangur, łoś,
niedźwiedź, renifer, struś
Ryby:
białook, dorsz, gardłosz
atlantycki, gruper,
halibut, kiełb, łosoś,
łupacz, makrela, okoń,
okoń czerwony, okoń
prążkowany, płaszczka,
pstrąg, rekin, skorpena,
słonecznica, szczupak,
śledź, tasegral, tilapia,
tuńczyk, turbot, węgorz,
żabnica
Agrest, ananas, arbuz,
awokado, banan,
brzoskwinia, cytryna,
czereśnie, czerymoja,
figi, granat, grapefruit,
gruszka, gujawa,
jabłko, jagody, jeżyny,
kantalupa, karambola,
kiwi, lichi, limetka, malina,
mandarynka, mango, melon,
morela, nektarynka, papaja,
marakuja, persy mona,
pomarańcza, porzeczki,
rabarbar, śliwki, truskawka,
winogrona, wiśnie, żurawina
Bakłażan, botwina, brokuły,
brukiew,
Brukselka, buraki, cebula,
dymka, dynia, endywia,
glony, grzyby, kabaczek,
kalafior, kalarepa, kapusta,
kapusta sitowata, kapusta
włoska, karczoch, liście
gorczycy, liście mlecza,
marchew, miechunka
pomidorowa, ogórek,
papryka, pasternak,
pietruszka, pomidor,
portulaka, rzepa, rzeżucha,
rzodkiew, sałata, seler,
szparagi, szpinak
Wieprzowina
bez widocznego tłuszczu
karkówka, polędwica
wieprzowa, schab, inne
chude kawałki mięsa
Drób
białe mięso bez skóry:
pierś z kurczaka, indyka
lub perliczki
Owoce morza:
eskalopki, homar, krab,
krewetki, małże, suchotki,
ostrygi, rak, wenusówki
Inne mięsa
bez widocznego tłuszczu:
królik, kozioł
Orzechy
– niesolone
Podroby:
wątróbka, język, szpik,
trzustka
Jaja
do 6 tygodniowo:
kurze, najlepiej wzbogacone
omega-3, kacze, gęsie
Tłuszcze spożywcze
Napoje
Słodycze
W przypadku chęci utraty masy ciała ograniczyć do 4 łyżek dziennie:
olej rzepakowy, lniany, z orzechów włoskich,
oliwa z oliwek, awokado
napoje light (lepiej zmienić na wodę mineralną),
kawa, herbata, wino (do 2 kieliszków/d), piwo (do ok.
350 ml/d), mocne alkohole (do ok. 100 ml/d)
Ograniczyć w przypadku chęci utraty masy
ciała: suszone owoce, mieszanki orzechów
z suszonymi i świeżymi owocami
2 / 2015 / vol. 4
189
artykuł
A
DIETET YK A
HDL o średnio 3,3 mg/dl i spadek LDL o 0,4 mg/dl. Po- || DIETA PALEO
ziom glukozy zmalał po 12 miesiącach o średnio 4,2 mg/dl. Dr Loren Cordain, twórca diety paleo, jest emerytowanym
14 z 40 w grupie przydzielonej do diety Zone osób zrezy- wykładowcą Stanowego Uniwersytetu Colorado. Jest też
gnowało w ciągu roku z udziału w badaniach ze względu
członkiem Amerykańskiego Stowarzyszenia ds. Żywie-
na brak chęci dalszego stosowania się do zaleceń (z czego
niowych, Amerykańskiego Instytutu Żywienia i Amery-
5 osób „nie polubiło diety” przydzielonej im losowo, po- kańskiego Stowarzyszenia Kardiologicznego. Przez ponad
zostali uznali jej kontynuację za zbyt uciążliwą). Dieta
20 lat zajmował się badaniem zmian w sposobie żywienia
Atkinsa i Zone, jako sposoby odżywiania o najniższym
człowieka od paleolitu aż do dziś i wpływu diety na stan
poziomie węglowodanów ze wszystkich, zostały uznane
zdrowia. Dr Cordain w swoich badaniach naukowych
za najbardziej efektywne w obniżaniu stężenia trójglice- głównie skupiał się na charakterystyce sposobu żywienia
rydów, insuliny i ciśnienia rozkurczowego w krótkim cza- łowców i zbieraczy, a szczególnie na spożywaniu dzikich
sie. Autorzy zaznaczają, że zmiany tych parametrów po
roślin i produktów pochodzenia zwierzęcego. Jest autorem
roku nie stanowiły istotnej różnicy w stosunku do war- książek, które stały się bestsellerami: „The paleo Diet”, „The
tości sprzed badania. Znaczący zaś był spadek ciśnienia
paleo Answer” i „The Paleo Diet Cookbook”, oraz należy do
tętniczego w diecie Atkinsa, Zone i Weight Watchers oraz
redakcji czasopisma „Paleo Magazine”. Na jednym z amery-
spadek wartości LDL we wszystkich dietach prócz diety
kańskich kanałów telewizyjnych emitowany jest program
Atkinsa, zmiany te jednak uznano za niewielkie. Wszyst- stworzony na podstawie książki „The Paleo Diet” [2].
kie cztery diety obniżyły także stężenie najważniejszego
markera stanu zapalnego – białka C-reaktywnego, jednak
|| Założenia diety
w przypadku diety Zone nie był to spadek istotny staty- Twórca diety uważa, że jest to sposób żywienia, do
stycznie. Autorzy szczególnie zwracają uwagę na to, że
którego ludzie zostali „zaprogramowani”, ale w nowo-
duża część z powyższych korzyści może być efektem
czesnym świecie został trochę zapomniany. Dieta jest
utraty masy ciała, a nie składu samej diety [6].
Podobne do bostońskich badania przeprowadzono
wśród 311 kobiet z nadwagą lub otyłością, w wieku przed-
bardzo prosta i opiera się na założeniach [22]:
1.
2.
Wolno jeść chude mięso, ryby i owoce morza.
Dozwolone są wszystkie owoce i warzywa, które nie
zawierają skrobi.
menopauzalnym. Grupa stosująca dietę dr. Atkinsa liczyła
77 osób, Zone – 77 osób (pozostałe diety: Ornisha, LEARN).
3.
Nie wolno spożywać produktów zbożowych.
Po 12 miesiącach uzyskano spadek masy ciała w grupie die-
4.
Nie wolno spożywać mleka i produktów mlecznych.
ty Zone o 1,6 kg (nieistotnie statystycznie), w grupie diety
5.
Nie wolno spożywać żywności przetworzonej.
dr. Atkinsa o 4,7 kg. Pacjentki, stosujące dietę strefową po
roku badań miały stężenie HDL wyższe o 2,2 mg/dl, a TG
Powyższe zasady wynikają ze sposobu żywienia
niższe o 4,2 mg/dl w stosunku do wartosci początkowych. ludzi pierwotnych. Przede wszystkim nie znali oni
Stężenie LDL nie uległo zmianie. Odnotowano nieznacz- mleka ani produktów mlecznych, cukrów rafinowany spadek stężenia glukozy na czczo (1,6 mg/dl), ciśnienia
nych, soli i dodatków do żywności. Nie uprawiali ziemi,
skurczowego (2,1 mm Hg) oraz rozkurczowego (3,3 mg/dl). więc ziarna zbóż nie były dla nich nośnikiem energii
Badacze także zaznaczają, że redukcja masy ciała prawdo- ani składników odżywczych. Głównym źródłem popodobnie wynika z restrykcji kalorycznych [20].
karmów dla społeczności zbieracko-łowieckich było to,
co upolowali. W związku z dużym zapotrzebowaniem
|| Podsumowanie
energetycznym korzystniejsze było polowanie na duże
Dieta Zone nie zwiększa ryzyka sercowo-naczyniowe- zwierzęta, które były źródłem dużej ilości białka i tłuszgo. Jadłospis ułożony według jej zasad może dostarczać
czu. Dla przykładu, wiewiórka o masie 500 g zawiera
węglowodanów w ilościach niezbędnych do pokrycia
5,2% tłuszczu, a wół piżmowy o masie 500 kg zawierał
zapotrzebowania dorosłego człowieka o umiarkowanej
73% tłuszczu i 27% białka. Ludzie pierwotni spożywali
aktywności fizycznej, podaż błonnika także może odpo- znacznie większe ilości białka, niż obecnie jest przyjęte
wiadać normom. Dieta uczy regularności i wybierania
w normach. Co prawda nadmiar białka może prowadzić
produktów o wysokiej wartości odżywczej. Jednak jej
do wielu negatywnych skutków, tj. przeciążenie wątro-
stosowanie wymaga cierpliwości i czasu na kompono- by, nerek czy zatrucie amoniakiem, jednak aby strawić
wanie teoretyczne i praktyczne posiłków. Wyjątkowo
białko, potrzebna jest energia, którą ludzie pierwotni
niska wartość energetyczna może być zaś przyczyną
pozyskiwali z tłuszczu upolowanych zwierząt. Pomimo
szybkiego zniechęcenia do procesu odchudzania, może
dużego spożycia białka ludzie paleolitu również spo-
także powodować zmęczenie fizyczne i psychiczne. Na- żywali produkty roślinne, tj. dzikie owoce, warzywa,
leży także pamiętać o wspomnianych wcześniej możli- orzechy, grzyby, pędy czy korzenie [22, 23].
wych skutkach nadmiernej podaży białka.
190
2 / 2015 / vol. 4
Obecnie żyje około 2000 osób, które prowadzą
artykuł
A
DIETET YK A
łowiecko-zbieracki tryb życia, bardzo różniący się od
Badania obserwacyjne dostarczają wniosków, że dieta
sposobu żywienia typu zachodniego. Mało realna jest
paleo może zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób ukła-
rezygnacja z dorobku cywilizacyjnego i powrót do
du krążenia, zespołu metabolicznego, cukrzycy typu II
pierwotnego sposobu żywienia, ale niektóre sugestie
czy trądziku pospolitego. Ponadto we wstępnych bada-
można wprowadzić do obecnego sposobu żywienia [23]. niach interwencyjnych z wykorzystaniem współczesnej
Białko w diecie powinno głównie pochodzić z chude- diety bazującej na zasadach diety paleo (spożycie chudego mięsa, tj. pierś indyka lub kurczak bez skóry, krewet- go mięsa, ryb, skorupiaków, świeżych owoców i warzyw,
ki, krab, podroby wołowe, małże, mięczaki. Zabronione
korzeni, bulw, jaj i orzechów) wykazano skuteczność
jest spożywanie mleka i produktów nabiałowych oraz
tego sposobu żywienia w odchudzaniu, zmniejszeniu
produktów zbożowych. Twórca diety uważa, że wyso- obwodu talii, obniżeniu stężenia białka C-reaktywnego,
kie spożycie białka pomaga walczyć z nadwagą przez
hemoglobiny glikowanej, ciśnienia tętniczego, zwiększe-
zwiększanie odczucia sytości i powodowanie wyższej
nia tolerancji glukozy i poprawy profilu lipidowego [24].
termogenezy w porównaniu z produktami węglowoda-
Dieta typu zachodniego jest związana ze zwięk-
nowymi i tłuszczowymi. Dieta paleo jest modelem ży- szonym ryzykiem rozwoju nowotworów jelita grubewienia, a nie dietą odchudzającą. Nie liczy się kalorii i nie
go. W badaniach przeprowadzonych w Minnesocie,
ogranicza wielkości porcji. Dieta ta różni się od typowych
porównano wpływ diety śródziemnomorskiej, paleo
diet niskowęglowodanowych (np. Atkinsa), ponieważ jest
i typu zachodniego na częstość występowania gruczo-
zachowana równowaga między produktami roślinnymi
laków jelita grubego. Wykazano, że stosowanie diety
i zwierzęcymi, a ilość białka i tłuszczu jest zbliżona do tej, paleo lub śródziemnomorskiej koreluje z niższym ryzyktórą spożywał człowiek pierwotny [23].
Głównym źródłem tłuszczu w diecie paleo powinny być
jednonienasycone kwasy tłuszczowe (JNKT) i wieloniena-
kiem wystąpienia gruczolaków jelita grubego w przeciwieństwie do diety typu zachodniego [25].
Redaktorzy czasopisma „U.S. News & World Report”
sycone kwasy tłuszczowe (WNKT), szczególnie omega-3. opublikowali ranking najważniejszych diet na rok 2015.
Ludzie pierwotni spożywali JNKT przede wszystkim ze
Każda z diet mogła otrzymać 5 gwiazdek. Oceniano:
szpiku kostnego, a WNKT z mózgów upolowanych zwie- ogólne założenia, utratę masy ciała (w krótkim i długim
rząt. Obecnie za źródło JNKT uważa się oliwę z oliwek, olej
okresie czasu), łatwość stosowania, wpływ na stan od-
rzepakowy, orzechy i awokado, a WNKT n3 z ryb, owoców
żywienia, bezpieczeństwo stosowania, czy jest dobra dla
morza, oleju lnianego i kapsułek z oleju rybiego [23].
diabetyków i wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Die-
|| Zalety, wady, badania naukowe
uzyskując 2 pkt (w porównaniu dieta, która zajęła pierw-
Wielu badaczy uważa, że istnieje duża różnica między
sze miejsce – dieta DASH – 4,1 pkt). Eksperci mieli duży
współczesną dietą a dietą z okresu paleolitu (do której
problem z tą dietą, ponieważ nie jest do końca poznany
ta paleo zajęła ostatnie miejsce (razem z dietą Dukana),
został przystosowany ludzki metabolizm). Obecny spo- jej wpływ na rozwój i leczenie cukrzycy czy chorób sersób żywienia jest odpowiedzialny za rozwój chorób
ca. Również zbyt duże spożycie mięsa może negatywnie
cywilizacyjnych, tj. miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, wpływać na organizm człowieka, a brak produktów
cukrzyca typu II, osteoporoza czy niektóre rodzaje raka
mlecznych może przyczyniać się do niedoboru wapnia,
(Eaton i in. 1988; Jansson 1990; Cordain 1999, Sebastain
czego konsekwencją może być osteoporoza [26].
i in. 2002; Mann 2004; Cordain i in. 2005) [24].
Lindeberg i in. badali wpływ diety paleo w porów- || Podsumowanie
naniu z dietą typu zachodniego u pacjentów z chorobą
Do dobrych zmian wynikających z zastosowania die-
niedokrwienną serca, prawidłowym ciśnieniem krwi
ty paleo można zaliczyć zwiększone spożycie warzyw
i jednoczesnym występowaniem upośledzonej toleran- i owoców, obniżenie spożycia sodu, wzrost aktywnocji glukozy lub cukrzycy typu II. Zauważyli, że u osób
ści fizycznej, zwiększone spożycie błonnika, JNKT
stosujących paleodietę nastąpiła poprawa tolerancji
i WNKT szczególnie n-3. Jednak w tej diecie ogranicza
glukozy. Dlatego Lindeberg i inni doszli do wniosku, że
się spożywanie produktów zbożowych, które znajdują
unikanie diety typu zachodniego jest ważniejsze niż
się u podstaw piramidy żywieniowej, oraz mleka i pro-
liczenie kalorii, ograniczanie tłuszczu lub węglowoda- duktów mlecznych, które są głównym źródłem wapnia.
nów w poprawie metabolizmu glukozy. W badaniu tym
Niedobór tego pierwiastka mogą przyczyniać się do
nie zauważono obniżenia ciśnienia krwi. Dla porówna- rozwoju osteoporozy. Trudno jeszcze stwierdzić wpływ
nia, u pacjentów niechorujących na nadciśnienie tętni- takiego sposobu żywienia na ryzyko rozwoju i przebieg
cze, po zastosowaniu diety DASH (Dietary Approaches
chorób serca czy cukrzycy, głównie dlatego, że nie ma
to Stop Hypertension), zaobserwowano nieznaczny spa- długoterminowych badań, które potwierdzałyby albo
dek ciśnienia skurczowego i rozkurczowego [24].
zaprzeczały skuteczności tej diety.
2 / 2015 / vol. 4
191
artykuł
A
|| ZAKOŃCZENIE
|| LITERATURA
Wysokobiałkowe diety o niskiej zawartości węglowoda-
Mr Banting’s Old Diet Revolution, [on-line; 10.10.2014; http://www.
telegraph.co.uk/news/uknews/1441407/Mr-Bantings-Old-Diet-Revolution.html].
2. J. Dytfeld, M. Kujawska-Łuczak, D. Pupek-Musialik: Kontrowersje
dotyczące stosowania diet niskowęglowodanowych, Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna, 5, 2005, 337-344.
3. K. Dudziak, B. Regulska-Ilow: Znaczenie ładunku glikemicznego diety
w rozwoju chorób nowotworowych, Postępy Hig Med Dośw., 67, 2013,
449-462.
4. K. McLaughlin, R. Winslow: Report Details Dr Atkins’s Health Problems,
Wall Street Journal, [on-line 18.12.2004; www.wsj.com].
5. R. Atkins: Dr Atkins’ New Diet Revolution, Avon, 2002.
6. L. Michael Dansinger, Joi Augustin Gleason, L. John Griffith: Comparison of the Atkins, Ornish, Weight Watchers, and Zone Diets for Weight Loss and Heart Disease Risk Reduction: A Randomized Trial, JAMA,
293(1), 2005, 43-50.
7. D.G. Foster, R.H. Wyatt, O.J. Hill i wsp.: A Randomized Trial of a Low-Carbohydrate Diet for Obesity, The New England Journal of Medicine,
348(21), 2003, 2082- 2093.
8. Jarosz M.: Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja, Instytut
Żywności i Żywienia, 2012.
9. Z. Nascimento da Silva, V. Azevedo de Jesuz, E. de Salvo Castro: Effect
of the “protein diet” and bone tissue, Nutr Hosp., 29(1), 2014, 140-145.
nów zyskują przewagę nad dietami niskokalorycznymi
tylko w początkowych etapach odchudzania. Przewaga ta polega na szybszej redukcji masy ciała, zmniejszeniu chęci podjadania i poprawie lipidogramu. Różnice
te wyrównują się z efektami diet niskokalorycznych po
12 miesiącach stosowania. Mimo że autorzy często zapewniają o cudownym, spalającym tkankę tłuszczową,
działaniu ogromnych dawek protein, efekt redukcyjny
prawdopodobnie wynika wyłącznie z ograniczenia podaży kalorii, m.in. dzięki zmniejszeniu apetytu [6, 20].
Szybki spadek masy ciała wynika też z diuretycznego
działania diet. Mimo wysokiej podaży produktów pochodzenia zwierzęcego, diety te nie wpływają negatywnie na wskaźniki (HDL, LDL, TG, ciśnienie tętnicze)
ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, notuje się nawet ich nieznaczną poprawę [6, 18]. Czynnikiem ryzyka
tych schorzeń może być jednak zwiększenie stężenia
homocysteiny w surowicy krwi, szczególnie przy niedostatecznym spożyciu folianów i witaminy B6 [9].
Niepokój budzą doniesienia o nasilonym zmniejszaniu
gęstości kości (nadmiar białka zwiększa wydalanie wapnia i jego mobilizację z kości). Szczytowa masa kostna jest
osiągana w drugiej (szkielet osiowy) lub trzeciej (szkielet
obwodowy) dekadzie życia. Następnie, po kilkuletnim
okresie stabilizacji, rozpoczyna się fizjologiczny proces
utraty masy kostnej, co jest nieodłącznie związane z procesem starzenia się organizmu [14]. Diety wysokobiałkowe mogą więc w każdym momencie życia zwiększać ryzyko osteoporozy w późniejszym wieku. Szybki spadek
masy ciała może także zwiększać niebezpieczeństwo
wystąpienia kamicy żółciowej, diet wysokobiałkowych
nie powinny więc stosować osoby z grupy ryzyka [14].
Diety wysokobiałkowe, polegające na stopniowym
dodawaniu węglowodanów do jadłospisu, niosą ryzyko
zwiększenia apetytu w kolejnych etapach odchudzania,
co z kolei grozi efektem jo-jo [5]. Nie zaobserwowano
jednak drastycznych negatywnych zmian w zakresie
lipidogramu, ciśnienia krwi, stężenia białka C-reaktywnego i stężenia glukozy na czczo po roku stosowania
diet wysokobiałkowych niskowęglowodanowych [6, 20].
Przed i w trakcie stosowania alternatywnej diety odchudzającej należy konsultować się z lekarzem i dietetykiem,
w celu kontrolowania podaży i wykrycia ewentualnych
niedoborów poszczególnych składników odżywczych.
192
DIETET YK A
2 / 2015 / vol. 4
1.
10. D. Bujko: Diety wysokobiałkowe w leczeniu otyłości, [on-line; 10.01.15r.;
pzn.org.pl].
Nordmann, A. Nordmann, M. Briel: Effects of Low-Carbohydrate
vs Low-Fat Diets on Weight Loss and Cardiovascular Risk Factors, Arch
Intern Med., 166(3), 2006, 285-29.
12. B.D. Butki, J. Baumstark, S. Driver: Effects of a carbohydrate restricted
diet on affective responses to acute exercise among physically active participants, Perceptual Motor Skills, 96, 2003, 607-615.
13. J. Dytfeld, M. Kujawska-Łuczak, D. Pupek-Musialik: Kontrowersje
dotyczące stosowania diet niskowęglowodanowych, Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna, 5, 2005, 337-344.
14. M. Jarosz: Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2010.
15. M.E. Fleming, K.M. Sales, M.C. Winslet: Diet and colorectal cancer: implications for the obese and devotees of the Atkins diet, Colorectal Disease, 7, 2014, 128-132.
16. S. Suvasini, S. Naveen, G. Sheffali: Use of the modified Atkins diet for
treatment of refractory childhood epilepsy: A randomized controlled trial,
Epilepsia, 54(3), 2013, 481-486.
17. B. Sears: Biography; Food Blocks for the Zone Diet, [on-line; 12.01.15r.;
www.drsears.com].
18. B. Sears: A Week in the Zone, A Quick Course in the Healthiest Diet for
You, Harper/Collins 2009.
19. M.A. Yunsgheng, S.L. Pagoto, J. A. Griffith: A Dietary Quality Comparison of Popular Weight-Loss Plans, J Am Diet Assoc., 107, 2007, 1786-1791.
20. D.C. Gardner, A. Kiazand, S. Alhassan: Comparison of the Atkins, Zone,
Ornish, and LEARN Diets for Change in Weight and Related Risk Factors
Among Overweight Premenopausal Women. The A TO Z Weight Loss Study: A Randomized Trial, JAMA, 9, 2007, 297.
21. L. Coradain: Biography, [on-line;13.01.15r.; thepaleodiet.com/dr-loren-cordain].
22. L. Coradin: The Paleo Diet, John Wiley & Sons., 2011.
23. P. Zych, D. Szostak-Węgierek: Dieta paleopityczna. Część I. Cechy charakterystyczne, Nowa Medycyna, 2013, 156-164.
24. L.A. Frassetto, M. Mietus-Synder, R.C. Morris: Metabolic and physiologic improvements from consuming a Paleolithic, hunter-gatherer type diet,
European Journal of Clinical Nutrition, 2009, 947-955.
25. K.A. Whalen, M. McCullough, W.D. Flanders: Paleolithic and Mediterranean Diet Pattern Scores and Risk of Incident, Sporadic Colorectal Adenomas, American Journal of Epidemiology, 2014, 1088-1097.
26. [on-line; 19.01.15r.; http://health.usnews.com/best-diet/paleo-diet].
11. J.A.
artykuł naukowy
N
biochemia
Zmiany w metabolizmie glikozaminoglikanów
pod wpływem działania ołowiu
The effect of lead on the metabolism of glycosaminoglycans
|| Wprowadzenie
Macierz zewnątrzkomórkowa ECM (Extracellular Ma- ułatwiają ich ruch i szybką dyfuzję cząsteczek przez
trix) jest swoistym biologicznym klejem łączącym pu- błony komórkowe, biorą udział w procesach krzepste miejsca pomiędzy komórkami. Podstawowymi jej
nięcia. Chronią strukturę i właściwości mechaniczne
składnikami są białka kolagenowe, niekolagenowe
komórek poprzez wiązanie się cząsteczek oraz innych
oraz proteoglikany (PG). W skórze i tkance podskór- składników macierzy zewnątrzkomórkowej: kolagenu,
nej siatkowata budowa PG wywołuje efekt sita, które
elastyny i fibronektyny. Poprzez oddziaływania, głów-
przepuszcza jedynie małe, wartościowe cząsteczki do
nie elektrostatyczne, wchodzą w interakcję z cząstecz-
wnętrza skóry. Proteoglikany są środkiem transportu
kami macierzy pozakomórkowej, takimi jak enzymy,
przeciwciał, hormonów, mediatorów reakcji zapalnej
czynniki wzrostu i ich receptory, czynniki transkryp-
oraz toksyn, odpowiadają za stan napięcia komórek, cyjne i białka strukturalne.
Barbara Turczyn
Anna Skoczyńska
Anna Wojakowska
Katedra i Klinika Chorób
Wewnętrznych
Zawodowych
i Nadciśnienia Tętniczego
Uniwersytet Medyczny
we Wrocławiu
ul. Borowska 213 50-556 Wrocław
T: +48 71 736 4000
E: barbara.turczyn@umed.
wroc.pl
» 194
|| Streszczenie
|| Abstract
Glikozaminoglikany są elementami konstrukcyjnymi
Glycosoaminoglycans are the constructive elements for
proteoglikanów, które łącznie z białkami kolagenowy- proteoglycans, which along with collagen and non-colla- 15.05.2014
mi i niekolagenowymi stanowią podstawowe składniki
gen proteins constitute the basal extracellular matrix com-
macierzy pozakomórkowej. Proteoglikany biorą udział
ponents. Proteoglycans take part in coagulation, diffusion
10.06.2014
w krzepnięciu, dyfuzji rozpuszczalnych w wodzie czą- of soluble in water particles through cellular membranes
steczek przez błony komórkowe i chronią strukturę
and protect cellular structure and mechanical properties. 17.07.2014
komórkową. Ilościowe i jakościowe zaburzenia synte- The quantitative and qualitative disturbances in glycosozy glikozoaminoglikanów są związane z patologią sys- aminoglycans synthesis are associated with organ and systemową i narządową. Ołów, współdziałając z elementem pathology. Lead interacts with basal extracellular matami macierzy zewnątrzkomórkowej, zaburza metabo- trix disturbing metabolism of glycosaminoglycans. This eflizm glikozaminoglikanów. To działanie ołowiu połą- fect of lead is connected with increasing lipid peroxidation
czone jest ze wzrostem peroksydacji lipidów w ścianie
in vessel walls. Glycosaminoglicans can be used as an sen-
naczyń. Glikozaminoglikany mogą być stosowane jako
sitive indicator of toxic influence of lead.
biomarker toksycznego działania ołowiu.
Słowa kluczowe: glikozaminoglikany, ołów, lipidy
Key words: glycosoaminoglycans, lead, lipids
2 / 2015 / vol. 4
193
artykuł naukowy
N
biochemia
|| Charakterystyka
podczas prac związanych z czyszczeniem zbiorników
Cząsteczkami budulcowymi PG są glikozaminoglikany
przemysłowych i przerobem złomu ołowiu. Charakte-
(GAG), złożone z powtarzających się jednostek dwucu- rystycznym i najczęściej spotykanym objawem zatrucia
krowych: hialuronianu, siarczanu heparanu, heparyny, ołowiem jest bladoszare zabarwienie skóry o żółtawym
siarczanu keratanu, siarczanu 4-chondroityny, siarczanu
odcieniu (cera ołowicza) oraz niebiesko-czarna obwód-
6-chondroityny i siarczanu dermatanu. Glikozaminogli- ka osadzającego się siarczku ołowiu, która już po kilku
kany, nazywane również mukopolisacharydami lub ślu- dniach może powstać na dziąsłach (tzw. rąbek ołowiczy).
zowielocukrami, tworzą skomplikowane struktury prze- Przy dalszym rozwoju zatrucia występuje ostry, silny
strzenne przez przyłączania się do rdzenia białkowego
skurcz mięśni gładkich jelit, zwykle w nocy powodują-
proteoglikanów za pomocą wiązań kowalencyjnych.
cy silne bóle, obfite poty, biegunkę i wymioty. Ponadto
Występują powszechnie w organizmach roślinnych
mogą wystąpić takie objawy, jak: zwiększona pobudli-
i zwierzęcych, większość z nich to substancje podporo- wość nerwowa, zmęczenie, brak łaknienia, upośledzewe tkanki łącznej lub substancje śluzowe, stanowią tyl- nie przyswajania pokarmów. Liczba ostrych zatruć ołoko 0,1-0,3% całej masy skóry człowieka [1]. Ze wzglę- wiem systematycznie maleje. Wzrasta natomiast ranga
du na swoje właściwości znalazły szerokie zastosowa- problemu przewlekłego, środowiskowego narażenia na
nie m.in. w medycynie. Ponadto pełnią bardzo ważne
działanie ołowiu, w którym głównym jego źródłem są
funkcje biologiczne i fizjologiczne. Poprawiają cyrkula- ziemia, kurz, woda, pokarm, farby i lakiery [4]. Ołów
cję krwi i limfy. Znajdują się w wielu kosmetykach oraz
nie ulega biodegradacji, dlatego gleba i kurz stanowią
preparatach antycellulitowych.
istotne źródło narażenia, szczególnie dla dzieci. Zaab-
Kwas hialuronowy, który jest jednym z głównych
sorbowany ołów jest trucizną kumulującą się w organi-
przedstawicieli GAG w skórze, stanowi 75% wszystkich
zmie, przenika do krwiobiegu, gdzie jego większa część
glikozaminoglikanów [2]. Ma zdolność silnego wiązania
wbudowuje się do erytrocytów, następnie przenika do
wody i zatrzymywania jej w głębszych warstwach skó- tkanek miękkich (ok. 25-40%) i do kości (ok. 15%), a pory. Jedna cząsteczka kwasu hialuronowego może zwią- została ilość jest wydalana. Ołów silnie wiąże się z amizać do 250 cząsteczek wody. Zastosowany w kosmeto- nokwasami, hemoglobiną, enzymami, kwasem rybonulogii zapewnia trwały efekt nawilżenia, który jest wi- kleinowym (RNA) i kwasem deoksyrybonukleinowym
doczny w postaci spłycenia zmarszczek oraz świetliste- (DNA). W ten sposób zaburzeniu ulega wiele metabogo wyglądu. Ponadto wpływa na zwiększenie odporno- licznych dróg przemian. Skutkami toksyczności są: zaści skóry, koi i łagodzi.
burzenia tworzenia krwi i niedokrwistość, nadciśnienie
Zmiany w syntezie GAG, zarówno ilościowe, jak i ja- tętnicze, neuropatia, a także uszkodzenia mózgu.
kościowe, są związane z patologią układu krążenia i narządów. Patologie te mogą wystąpić z powodu przewle- || Wpływ ołowiu na układ krążenia
kłego narażenia na oddziaływanie ciężkich metali, ta- Narażenie na metale ciężkie: ołów, kadm i rtęć, istotnie
kich jak ołów, kadm i rtęć.
wpływa na zwiększoną częstość występowania chorób
|| Ekspozycja na działanie ołowiu
cych tę zależność zwiększyła się od czasu ogłoszenia
układu krążenia. Liczba prac naukowych poruszająOłów jest pierwiastkiem znanym od ponad 4500 lat. Na- teorii o śródbłonku naczyniowym jako docelowym
leży do grupy metali ciężkich i jest powszechnie obecny
narządzie dla toksycznego działania metali ciężkich
w środowisku. Pomimo zmniejszenia emisji tego meta- [5]. W badaniach doświadczalnych wykazano, że ołów
lu w dalszym ciągu jest jedną z największych trucizn
i kadm indukują nadciśnienie tętnicze i zmiany miaż-
w Polsce. Antropogenna emisja ołowiu do atmosfery
dżycowe [6]. Mechanizmy świadczące o toksycznym
jest ponad stukrotnie większa od naturalnej, wynikają- działaniu ołowiu na naczynia krwionośne są coraz lecej z wietrzenia skał, erupcji wulkanów i pożarów lasów. piej poznane. Do badań nad tymi mechanizmami wyW Polsce w 2012 roku wyniosła 553 552,3 kg, z czego
korzystywane są hodowle komórek śródbłonka i mięśni
najwięcej przypada na procesy spalania: w przemyśle
gładkich [7]. Ołów nie wykazuje bezpośredniej toksycz-
(ok. 292 ton), poza przemysłem (ok. 137 ton) i w sektorze
ności wobec komórek śródbłonka, ale hamuje proce-
produkcji i transformacji energii (ok. 26 ton). Na procesy
sy naprawcze śródbłonka, w przypadku gdy zostanie
produkcyjne, transport drogowy i zagospodarowanie
uszkodzony przez inne czynniki [8]. Wynika to z osła-
odpadów przypada pozostała ilość emitowanego ołowiu
bienia odpowiedzi czynników wzrostu fibroblastów,
[3]. Narażenie zawodowe na działanie ołowiu występu- w tym pośredniczy zahamowanie syntezy perlekanu,
je w hutnictwie cynku, miedzi i metali nieżelaznych, dużego
194
proteoglikanu
siarczanowo-heparanowego.
przy produkcji akumulatorów, kabli, drutów, czcionek
Ołów sprzyja proliferacji komórek mięśni gładkich na-
drukarskich, łożysk, barwników, insektycydów oraz
czyń w ich warstwie środkowej i ma wpływ na syntezę
2 / 2015 / vol. 4
artykuł naukowy
N
biochemia
zewnątrzkomórkowych elementów tkanki łącznej, ha- || Literatura
muje syntezę wersikanu, dużego proteoglikanu siarcza-
1.
nowo-chondroitynowego [9]. Pośredniczy w syntezie
prostacykliny, mającej silne właściwości wazodilatacyjne, oraz hamuje adhezję i agregację płytek. Obniża
2.
3.
aktywność fibrynolityczną endotelium poprzez hamowanie syntezy tkankowego aktywatora plazminogenu
i indukowanie syntezy inhibitora typu I aktywatora
plazminogenu w komórkach śródbłonka [10]. Ołów ma
4.
5.
także wpływ na krzepnięcie krwi, które jest związane z obniżeniem stężenia siarczanu heparanu, jednego z glikozaminoglikanów, w komórkach śródbłonka
6.
[11]. Znajduje się on na powierzchni komórek i bierze
udział w zapobieganiu tworzenia skrzeplin, a zawarty
w środowisku podśródbłonkowym hamuje proliferację
7.
mięśni gładkich, pośredniczy także w syntezie prostacykliny [12]. Zwiększona zawartość GAG w krwiobiegu
zaobserwowana w grupie hutników ze stężeniem oło-
8.
wiu we krwi, mieszczącym się w zakresie 200-400 µg/l,
w porównaniu z grupą kontrolną może świadczyć
o uszkodzeniu ciągłości śródbłonka wyścielającego naczynia krwionośne [13]. Podobne obserwacje zwiększonego występowania chorób układu krążenia uzyskano
w badaniach osób narażonych na ołów w stężeniu do
400 µg/l [14]. Jednocześnie w wyżej wymienionych badaniach stwierdzono największy wzrost stężenia GAG
w moczu także w grupie mężczyzn ze stężeniem ołowiu
we krwi wynoszącym 200-400 µg/l. Ołów w stosunkowo małych dawkach może powodować wydalanie wraz
z moczem dużych cząsteczek GAG. Niezależnie od stężenia ołowiu we krwi w grupach badanych hutników
stwierdzono występowanie także zależności liniowych
pomiędzy GAG i stężeniem cynku. Prawdopodobnie jest
to związane z działaniem metaloproteinaz cynkozależnych rozkładających proteoglikanydo glikozaminoglikanów. Wpływ ołowiu na GAG może więc być efektem
indukowania zmian w ścianie naczyń [15].
E.F Bernstein, C.B Underhill, P.J Hahn, D.B Brown, J. Uitto: Chronicsunexposurealtersboth the content and distribution of dermalglycosaminoglycans, Br J Dermatol, 135, 1996, 255-262.
S. Akimoto, H. Hayashi, H. Ishikawa: Disaccharideanalysisof the skin
glycosaminoglycans in systemicsclerosis, Br J Dermatol, 126, 1992, 29-34.
Krajowy bilans emisji SO2, NOX, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich
i TZO za lata 2011-2012 w układzie klasyfikacji SNAP, Raport syntetyczny,
KOBIZE Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami.
A. Skoczyńska: Ołów jako czynnik ryzyka chorób układu krążenia, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2006, 57-66.
T. Kaji, M. Suzuki, C. Yamamoto, A. Mishima, M. Sakamoto, H. Kozuka: Severe damage of cultured vascular endothelial cell monolayer after
simultaneous expose to cadmium and lead, Arch. Environ. Contam. Toxicol. Lett, 44, 1995, 219-227.
T. Kaji, S. Ohkawara, M. Inada, C. Yamamoto, M. Sakamoto, H. Kuzuka: Cadmium-induced alteration of glycosaminiglycans with an enhancement of heparin-like activity in cultured vascular endothelial cells,
Toxicology, 94, 1994, 161-171.
T. Kaji, S. Ohkawara, M. Inada, C. Yamamoto, M. Sakamoto, H. Kuzuka: Cadmium stimulation of glycosaminoglycan synthesis by cultured
vascular endothelial cells: comparision of various cell types, Biol. Pharm.
Bull, 17, 1994, 454-457.
T. Kaji, S. Ohkawara, M. Inada, C. Yamamoto, M. Sakamoto, H. Kuzuka: Alteration of glycosaminoglycans induced by cadmium in cultured
vascular smooth muscle cells, Arch. Toxicol, 68, 1994, 560-565.
Y. Fujiwara, C. Yamamoto, T. Kaji: Proteoglycans synthesized by cultured
bovine aortic smooth muscle cells after exposure to lead: lead selectively
inhibits the synthesis of versican, a large chondroitin sulfate proteoglycan,
Toxicology, 154, 2000, 9-19.
10. C. Yamamoto, T. Wakata, Y. Fujiwara, T. Kaji: Induction of synthesis
of a large heparan sulfate proteoglycan, perlecan, by thrombin in cultured human coronary smooth muscle cells, Biochim. Biophys. Acta, 1722,
2005, 92-102.
11. M. Kaplan, M. Aviram: Macrophage plasma membrane chondroitin sulfate proteoglycan binds oxidized low-density lipoprotein, Atherosclerosis,
149, 2000, 5-17.
12. Y. Fujiwara, T. Kaji: Lead inhibits the core protein synthesis of a large heparan sulfate proteoglycan perlecan by proliferating vascular endothelial
cells in culture, Toxicology, 133, 1999, 159-169.
13. B. Turczyn, A. Skoczyńska, A. Wojakowska: Glikozaminoglikany w surowicy i w moczu u pracowników przewlekle narażonych na działanie
ołowiu, Medycyna Pracy, 61(5), 2010.
14. J. Antonowicz-Juchniewicz: Środowiskowy i zawodowy wpływ metali
ciężkich na rozwój zmian patologicznych w naczyniach krwionośnych (Rozprawa habilitacyjna), Akademia Medyczna we Wrocławiu, 2001, 31-48.
15. C. Whatling, W. Mc Pheat, E. Hurt-Camejo: Matrix management: assigning different roles for MMP-2 and MMP-9 in vascular remodeling, Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol, 24, 2004, 10-12.
16. M.C. Houston.: The role of mercury and cadmium heavy metals in vascular disease, hypertension, coronary heart disease, and myocardial infraction, Altern. Ther. Health Med, 13, 2007, 128-133.
9.
|| Podsumowanie
Przedstawione powyżej badania wskazują na występowanie związku pomiędzy glikozaminoglikanami i ołowiem oraz układem red-ox, a także pomiędzy glikozaminoglikanami i sprawnością mechanizmów nerkowych
[16]. Dotyczy to jednak tylko tych osób, u których stężenia ołowiu nie przekraczają 150 µg/l (w grupie kontrolnej).
Ołów, oddziałując na elementy macierzy zewnątrzkomórkowej, zaburza metabolizm glikozaminoglikanów. To zjawisko może być związane z nasileniem peroksydacji lipidów w ścianie naczyń. Oznaczenie GAG
w surowicy i w moczu, szczególnie w zakresie małych
stężeń ołowiu we krwi, może służyć jako biomarker
toksycznego działania ołowiu na układ krążenia.
2 / 2015 / vol. 4
195
prezentacja
P
podologia
SKŁADNIKI AKTYWNE
W PREPARATACH
DO PIELĘGNACJI STÓP
DIABETYKÓW
S
kóra na stopach, w odróżnieniu od innych części naszego ciała, nie ma gruczołów łojowych. Podwójnie rozbudowany gruczoł potowy w skórze stóp powoduje, że wymagają one odmiennej pielęgnacji. Cukrzyca to choroba metaboliczna. Wymaga ona m.in. szczególnej i systematycznej pielęgnacji stóp.
Neuropatia, która często towarzyszy tej chorobie, wywołuje uszkodzenie nerwu zaopatrującego gruczoł
potowy na stopach i wówczas nie jest on produkowany. Ważnym zadaniem jest to, aby w jak najbardziej
wczesnym stadium tej choroby włączyć współpracę m.in. z podologiem, specjalistą pielęgnacji stóp.
Specjalista podolog w najbardziej
naturalnego
optymalny
płaszcza hydrolipidowego lub emul- paznokcia powinna sięgać ich opusz-
sposób
zdiagnozuje
i zaleci dalsze postępowanie. Chory
kwaśnego
odczynu
sjach ze składnikiem antyseptycznym
też prawidłowe ich skracanie. Długość
ka. Osoba chora na cukrzycę zawsze
powinien być dobrze przygotowany – w przypadku wystąpienia mikroura- w swojej apteczce powinna mieć oddo odpowiedniej pielęgnacji i samo- zów. W zabiegach profesjonalnych
kontroli stóp. Szczególnie musi być
powiedni środek antyseptyczny do
stosowane są preparaty do zmiękcza- odkażania rany, jałowe gaziki, bandaż
wyczulony na pojawienie się choć- nia miejscowego naskórka, zawierają- oraz plaster. Najskuteczniejsza forma
by najmniejszych zmian, aby unik- ce mocznik, naturalne ekstrakty zioło- edukacji to edukacja indywidualna.
nąć ich rozwoju, które mogą być
we, prebiotyki. Ważne, aby po umyciu
nieodwracalne w skutkach.
stóp dobrze osuszyć przestrzenie mię- mamy sposobność do przekazywania
„„
mgr Justyna Kapuściok
pielęgniarka, członek
Polskiej Federacji Edukacji
w Diabetologii, członek
Zespołu ds. Diabetologii
w Okręgowej Izbie
Pielęgniarek i Położnych
w Katowicach,
współautorka programu
dla pielęgniarek „Medyczna
pielęgnacja stóp”
196
Obecnie zaleca się
miejscową specjalistyczną
pielęgnację preparatami
skierowanymi do grupy
diabetyków, które muszą przejść
przez dodatkowe badania,
dopuszczające je na rynek.
Wyłącznie w trakcie takich spotkań
dzypalcowe i zaaplikować odpowiedni
nowych pojęć i zadań do wykonania
preparat. W przypadku skór grubych
w sposób możliwy do zapamiętania
z modzelami zaleca się maści, które
przez pacjentów. Najważniejszą rolę
charakteryzują się cięższą konsy- odgrywa wspólne zaangażowanie castencją, z zawartością 25% mocznika.
łego zespołu terapeutycznego: lekarza,
Do skór cienkich, delikatnych swoją
pielęgniarki, podologa, pacjenta i jego
funkcję dobrze spełniają kremy o pod- rodziny. Metodycznie dobrze wprołożu lipidowym o lżejszej konsystencji. wadzony od momentu rozpoznania
Również obrąbki paznokciowe i płytka
cukrzycy, skuteczny program profi-
Do podstawowych zaleceń pro- paznokciowa wymagają aplikacji pre- laktyki stopy cukrzycowej korzystnie
filaktycznych zalicza się codzienne
paratów szczególnie bogatych w natu- wpływa na jakość życia pacjentów
mycie stóp, które powinno być krótkie, ralne oleje, dobrze wchłaniające się, np. oraz zmniejsza liczbę amputacji stóp
w emulsjach o pH 5,5 dla zachowania
2 / 2015 / vol. 4
olej tamanu czy olej canola. Ważne jest
u chorych na cukrzycę.
WIĘCEJ NIŻ ŚWIATŁO
Najbardziej wszechstronna platforma na rynku
ZATWIERDZONE ZABIEGI
Łagodne zmiany naczyniowe
zapalny
• Teleangiektazje na twarzy
• Usuwanie owłosienia (typ skóry 1-6)
• Naczynia na nogach
• Grzybica paznokci
• Barwnikowe zmiany naskórkowe
• Poikilodermia Civatte’a
• Fotoodmładzanie wzmocnione
przez PDT
• Trądzik zwykły wzmocniony przez PDT
• Naczyniaki płaskie (Port Wine Stain)
• Trądzik różowaty
• Struktura skóry
• Teleangiektazje
• Jeziora żylne
• Redukcja zmarszczek
•
• Trądzik
Teleangiektazje – 3 Tx (2 VL + 1 PR)
Grzybica paznokci – 3 Tx (Nd:YAG)
Dzięki uprzejmości dr Simón
Dzięki uprzejmości dr Bjerring
Żyły kończyn dolnych – 1 Tx (Nd:YAG)
Fotoodmładzanie – 3 Tx (2 VL + 1 PR)
Dzięki uprzejmości dr Drosner
Dzięki uprzejmości dr Simón
Naczyniaki płaskie typu Port Wine Stain – 3 Tx (VL)
Dzięki uprzejmości Ellipse A/S
Dystrybutor w Polsce:
Supernova Sławomir Nowak, ul. Kurpińskiego 9, 05-806 Komorów
T: 22 759-17-12, 22 758-04-25, E: [email protected]
www.supernova.com.pl
artykuł
A
podologia
Laseroterapia
w leczeniu grzybicy paznokci
Wstępny raport z prowadzonej próby klinicznej
|| Streszczenie
Niniejsze doniesienie jest raportem wstępnym
z próby klinicznej, mającej na celu ocenę skuteczności laseroterapii w terapii grzybicy paznokci. Badaniem została objęta grupa 320 chorych, zarówno
mężczyzn, jak i kobiet, w wieku średnio 40 lat.
Na zabieg laseroterapii składały się cztery
zabiegi przeprowadzane w jednotygodniowych
odstępach. Zastosowano laser Lunula firmy Erchonia, emitujący dwie różne długości fali wiązki
laserowej: jedną o długości 405 nm, zapewniającą bezpośrednie działanie grzybobójcze, drugą
o długości 635 nm, pobudzającą naturalną odpowiedź immunologiczną w celu efektywnego
oczyszczenia łożyska paznokcia w oczekiwanym
okresie trzech miesięcy. Stwierdzono, że laser Lunula nie powoduje bólu ani też zmiany temperatury w obszarze poddawanym działaniu wiązki.
Czas trwania badania zaplanowano na osiemnaście miesięcy.
kolonizujące martwy naskórek, tkanki paznokci i włosów, a niebędące dermatofitami pleśnie, Candida spp.,
rzadko odgrywają rolę w tym schorzeniu [Evans, 1998].
Najpowszechniej występującymi dermatofitami, wywołującymi grzybicę paznokci, są Trichophyton rubrum
i Trichophyton mentagrophytes. Trichophyton rubrum
odpowiada za około 90% wszystkich przypadków [Zaias i wsp., 1996, Schlefman, 1999]. Ogólna zachorowalność na grzybicę paznokci w całej populacji mieści się
w zakresie od 2% do 14%. Ryzyko zakażenia wzrasta
z wiekiem i problem dotyczy od 15% do 20% populacji
w wieku od 40 do 70 lat, 32% osób w wieku od 60 do 70
lat i 48% osób w wieku powyżej 70 lat [Schlefman 1999].
Na podstawie dostępnych dowodów można stwierdzić, że występowanie grzybicy paznokci w populacji
charakteryzuje trend wzrastający [Schlefman, 1999,
Ghannoum i wsp., 2000]. Wizualnie kilka innych poważnych schorzeń, jak np. liszaj płaski, urazy paznokci,
atopowe zapalenie skóry i łuszczyca, charakteryzuje
się objawami podobnymi do grzybicy.
Dostępnych jest wiele różnych metod leczenia grzy-
|| Wprowadzenie
bicy paznokci. Zalicza się do nich ogólnoustrojowe leki
Grzybica paznokci to utrzymująca się infekcja paznok- przeciwgrzybicze, leki przeciwgrzybicze do stosowacia, zajmująca łożysko, macierz i płytkę paznokci. Sta- nia miejscowego, mechaniczne lub chemiczne oczysztystycznie jest to najpowszechniej występujący pro- czenie zainfekowanego miejsca, różne połączenia tych
Robert Sullivan
blem u dorosłych, stwierdzany nawet u 50% chorych
metod oraz metody łagodzące przebieg infekcji. Dobór
dyrektor ds. klinicznych
Midleton Foot Clinic
Midleton, Irlandia
zgłaszających się ze schorzeniami paznokci [Zaias
terapii zależy od przeszkolenia lekarza, specjalizacji,
Deirdre O’Flynn
starszy konsultant
Midleton Foot Clinic
198
i wsp., 1996, Schlefman, 1999, Ghannoum i wsp., 2000]. doświadczenia oraz innych występujących warunków
Grzybicze infekcje skórne stanowią 33% wszystkich
infekcji skórnych [Zaias i wsp., 1996, Schlefman, 1999].
Grzybica paznokci jest wywoływana przez dermatofity
2 / 2015 / vol. 4
i interwencji, jak również kosztów [Gupta i wsp., 2003].
artykuł
A
|| Metodyka
3.
W badaniu klinicznym wszyscy pacjenci wykazywali
dodatni wynik badania mikologicznego, zatem nie było
podologia
Stopę oczyszczano, aby usunąć wszelkie zanieczyszczenia i pył.
4.
Wykonywano zdjęcie przodostopia aparatem o wy-
konieczności stosowania grupy kontrolnej. Zabiegom la-
sokiej rozdzielczości, w stałym położeniu, powtarza-
serem emitującym fale o długości 405 nm i 635 nm pod-
nym przez całe badanie. Na ich podstawie niezależne
dano 2320 palców u 320 chorych, przez dwanaście minut
laboratorium cyfrowe wykonywało pomiary.
w jednotygodniowych odstępach przez cztery tygodnie.
Należy zaznaczyć, że nie stosowano żadnych środ|| Kryteria włączenia
ków chemicznych do wcześniejszego zmiękczenia zgru-
Udział w badaniu zależał od następujących kryteriów:
białych paznokci, gdyż badacze chcieli wykluczyć możli-
• grzybica paznokci występująca na przynajmniej jed- wość jakiegokolwiek wpływu czynników zewnętrznych.
nym z paluchów stopy,
• przynajmniej 10% powierzchni paznokcia palucha
(paluchów) zajęte przez grzybicę,
Wszyscy chorzy otrzymali dzienniczki, w których
wprowadzali co tydzień wszelkie niepożądane reakcje
na leczenie oraz wszelkie wizualne zmiany paznokci. Nie
• choroba obejmująca swoim zasięgiem macierz pa- podawano żadnych środków wspomagających, a wszyznokcia w zaatakowanych paznokciach paluchów,
scy badani musieli powstrzymać się od stosowania ja-
• bliższa podpłytkowa grzybica paznokci,
kichkolwiek kosmetyków do paznokci przez cały etap
• dalsza podpłytkowa grzybica paznokci,
aktywnej terapii laserowej niniejszego badania.
• biała powierzchowna grzybica paznokci,
• przez cały czas udziału w badaniu chory jest w sta- || Punkty weryfikacji terapii
nie powstrzymać się od stosowania innych (nieobję- Zastosowano 18-miesięczny okres badania w celu ocetych badaniem) terapii (tradycyjnych lub alternatyw- ny długoterminowych skutków terapii oraz oznaczenia
nych), stosowanych w leczeniu grzybicy paznokci,
odsetka nawrotów. Należy zaznaczyć, że nawrót infek-
• chory nie był leczony w żaden inny sposób minimum
cji po stwierdzeniu oczyszczenia paznokcia nie stano-
przez 6 miesięcy przed udziałem w badaniu,
• przez cały okres prowadzenia badania chory jest
w stanie powstrzymać się od stosowania kosme-
wi dowodu na niepowodzenie terapii, ponieważ należy
również uwzględnić czynniki środowiskowe.
Pomiary monitorujące przeprowadzono po 12 tygo-
tyków do paznokci, takich jak przezroczyste i/lub
dniach po ostatnim (czwartym) zabiegu laserowym,
barwne lakiery do paznokci,
oraz po 24, 36 (pobranie próbek do badań mikologicz-
• mężczyzna lub kobieta, wiek 18 lat lub powyżej.
nych), 48, 52, 64 i 76 tygodniach. Badanie u chorego
kończyło się z chwilą osiągnięcia oczyszczenia płytki
|| Kryteria wykluczenia
paznokcia, które utrzymuje się przez 12 tygodni.
Z badania wyłączono chorych, którzy stosowali doustne
leki przeciwgrzybicze w ciągu ostatnich 3 miesięcy przed
|| Wyniki pośrednie
pierwszym zabiegiem laseroterapii, oraz chorych, którzy
Na wykresach przedstawiono liczbę zainfekowanych
nie są w stanie powstrzymać się od stosowania kosmety- paznokci oraz wyniki obserwacji
ków do paznokci. Pozostałe kryteria wykluczenia obejmują
znamieniopodobne zmiany podpaznokciowe, łuszczycę
80 chorych, 20% zajęcie paznokcia,
płytki paznokcia, atopowe zapalenie skóry oraz liszaj płaski.
średni wynik z 48 tygodni
|| Procedura terapeutyczna
Celem terapii było:
1.
przywrócenie zdrowia zaatakowanych płytek paznokci w ciągu 18 miesięcy trwania niniejszego badania;
2.
usunięcie grzyba z paznokcia i powiązanego obszaru
w ciągu trwającego cztery tygodnie protokołu leczenia.
Podczas każdej z czterech wizyt wszyscy chorzy byli
leczeni zgodnie z poniższym opisem.
1.
Przed zabiegiem stopa była oczyszczana chusteczką
Clinell.
2.
Rys. 1 Średnia schorzeń paznokci zajętych chorobą w 20%, nadal zainfekowanych w 48. tygodniu terapii
Z 80 chorych 72, czyli 90%, zakończyło udział
w badaniu do 48. tygodnia, ponieważ uzyskano u nich
Paznokcie obcinano i zmniejszano ich powierzchnię, oczyszczenie paznokci utrzymujące się przez 12 tygow razie potrzeby używając wiertła.
dni. Żaden z nich nie wymagał dodatkowego leczenia.
2 / 2015 / vol. 4
199
artykuł
A
podologia
Na rys. 2 przedstawiono uśrednione wyniki nadal
zainfekowanych paznokci w 48. tygodniu terapii. 61,
czyli nieznacznie ponad 87% chorych, zakończyło
z macierzy paznokcia przeprowadzono badania krwi i tka-
udział w badaniu w 48. tygodniu ze względu na oczysz- nek i zauważono brak komórek tłuszczowych w macierzy.
czenie paznokcia, a 2 zalecono dalsze zabiegi.
|| Obserwacje z dzienniczków chorych
Reakcje niepożądane z notatek 320 chorych objętych
badaniem do daty publikacji:
• Uczucie mrowienia podczas zabiegu zgłosiło 29
chorych, jednakże wszyscy stwierdzili, że było ono
nieznaczne i wszyscy byli zgodni, że było to uczucie
drgania w przodostopiu.
•Jeden chory zgłaszał ból głowy przy każdym włączeniu
lasera. Ból utrzymywał się pomimo używania okula-
W 48. tygodniu 88 chorych, czyli nieznacznie ponad 80%,
zakończyło udział w badaniu, gdyż uzyskano u nich oczyszczenie paznokci. Pięciu chorym zalecono dalsze zabiegi.
rów odpowiednich dla stosowanych częstotliwości.
•4 chorych odczuwało zdrętwienie przodostopia.
• 2 chorych podawało występowanie biegunki, co
uznali za bezpośredni skutek leczenia.
Łączna liczba działań niepożądanych wynosiła 36.
Wśród chorych, objętych badaniem, 201 stanowiły
kobiety, a 119 mężczyźni. 72 chorych zgłaszało stosowanie kosmetyków do paznokci w fazie leczenia.
|| Wnioski
Przez cały okres prowadzenia badania z zastosowaniem lasera Lunula odnotowano spójne wyniki. Wyniki badań są bardzo obiecujące.
Autorzy badania zgadzają się z twierdzeniem Kerry
Zany: „Wierzę, że system lasera Lunula stymuluje wy-
Z 40 chorych 18 zakończyło udział w badaniu, gdyż
twarzanie nadtlenoazotynu, reagującego z lipidowymi
składnikami błony komórkowej oraz z DNA i pozostałymi białkowymi elementami atakujących mikroorgani-
uzyskano u nich oczyszczenie paznokci do 48. tygo- zmów, co ma działanie cytotoksyczne i hamuje grzybicę”.
dnia, co odpowiada 45% skuteczności przy 80% zajęciu
paznokcia. Jednej osobie zalecono dalsze zabiegi.
Ogólny stan zdrowia chorych ma wpływ na szybkość
wzrostu paznokcia oraz na ryzyko ponownego zakażenia. Określenie liczby zabiegów koniecznych do uzyska-
Z ostatniej grupy (rys. 4) żaden chory nie zakończył
badania i wszystkim zalecono dalsze zabiegi, ponieważ
nia cytotoksycznego działania na występującą grzybicę
będzie zależne od ogólnego stanu zdrowia chorych.
u wszystkich doszło do zatrzymania postępów w okresie od 36. do 48. tygodnia, gdy paznokieć nie wykazywał
Bibliografia i protokoły badania dostępne są w redakcji
znaczącego wzrostu. Średni odsetek wzrostu w tej grupie
[email protected]
wynosi 51% w ciągu 36 tygodni. Na próbkach pobranych
200
2 / 2015 / vol. 4
Laser aleksandrytowo-yagowy
Depilacja
na miarę XXI wieku
+ Połączenie lasera aleksandrytowego
emitującego wiązkę o długości fali 755 nm
z laserem Nd:YAG – 1064 nm
+ System stosowany do usuwania owłosienia,
zmian naczyniowych i pigmentacyjnych
+ Innowacyjna technologia truPulse™ - Nd:YAG
+ Okno szafirowe zapewniające chłodzenie przed,
+ Sterowanie parametrami zabiegowymi
w czasie rzeczywistym
+ Automatyczna regulacja średnicy plamki
wiązki laserowej
+ Bezpieczny dla każdego typu skóry
+ Brak elementów zużywalnych
w trakcie i po emisji impulsu
WYŁĄCZNY DYSTRYBUTOR:
OPTOPOL Technology Sp. z o.o.
ul. Żabia 42, 42-400 Zawiercie
Tel./fax.: 32/67-228-00, e-mail: [email protected]
www.bogdanidermatologia.pl
Przedstawiciele
handlowi:
Mateusz Pietrzyk tel. 509 721 519
tel. 509 442 461
201
2 /Łukasz
2015 / vol.
4
Ludwikowski
artykuł naukowy
N
dermatologia
Pęcherzyca zwykła
Pemphigus Vulgaris
|| WSTĘP
Magdalena
Putra-Szczepaniak
Katedra i Klinika
Dermatologii, Wenerologii
i Alergologii, Uniwersytet
Medyczny we Wrocławiu
ul. Chałubińskiego 1 50-368 Wrocław T: +48 693 118 128
|| ETIOPATOGENEZA
Pęcherzyca zwykła występuje z częstotliwością
Pęcherzyca jest chorobą autoimmunologiczną. Cha-
1-5 przypadków/milion rocznie i dotyczy głównie osób
rakteryzuje się występowaniem przeciwciał przeciwko
w średnim wieku – tak samo mężczyzn, jak i kobiet [1, desmogleinie 3, a następnie desmogleinie 1, w wyniku
2]. Jest to najczęstsza odmiana pęcherzycy w Ameryce
czego dochodzi do utraty połączeń między keratyno-
Północnej i w Europie. Dotyka głównie mieszkańców
cytami. Akantoliza powoduje powstawanie pęcherzy,
basenu Morza Śródziemnego. Jej przyczyną są auto- a po ich przerwaniu – nadżerek. Poziom przeciwciał
przeciwciała skierowane przeciwko desmogleinom. odzwierciedla przebieg choroby i rokowanie [1].
Charakteryzuje się powstawaniem śródnaskórkowych
Przyczynami pęcherzycy są zarówno czynniki ge-
pęcherzy w obrębie skóry i błon śluzowych, które ule- netyczne, jak i czynniki środowiskowe. Często te dwie
gają rozerwaniu, pozostawiając nadżerki. Potwierdze- składowe występują współzależnie, odpowiednio nasiniem choroby jest badanie immunofluorescencyjne. lając lub zmniejszając objawy choroby. Do czynników
Przebieg jest przewlekły i nawrotowy. Dawniej była to
zewnętrznych zaliczamy: czynniki fizyczne (promie-
choroba śmiertelna, a przyczynami zgonu były przede
niowanie jonizujące, promieniowanie UV), składniki
wszystkim zakażenia, niedożywienie, odwodnienie. pokarmowe (herbata, czerwone wino, por, cebula, czoW stosowanej obecnie farmakoterapii kortykosteroida- snek, chili, pieprz), leki (fenylobutazon, penicylamina,
mi ogólnymi rokowania są bardziej optymistyczne, jed- kaptopryl), używki, stres, pestycydy, infekcje wirusonak skutki uboczne stosowanych leków niekorzystnie
we [3]. Istotną informacją jest to, że każdy typ pęche-
odbijają się na stanie ogólnym pacjentów [2].
rzycy mogą wywoływać leki z każdej grupy.
» 203
|| Streszczenie
|| Abstract
a)
otrzymano
/ received:
Pęcherzyca zwykła (Pemphigus vulgaris) to choroba
Pemphigus vulgaris is an autoimmune disease, in which
20.01.2015
autoimmunologiczna, charakteryzująca się obecnością
autoantibodies against structural skin proteins occur. The
poprawiono / corrected:
autoprzeciwciał skierowanych przeciwko struktural- goal in pemphigus treatment is complete regression of skin
17.02.2015
nym białkom skóry. Celem leczenia pęcherzycy jest
changes and to obtain negative immunological tests results
zaakceptowano / accepted:
uzyskanie całkowitego ustąpienia zmian skórnych
in patients. In pemphigus vulgaris the local and general tre-
14.03.2015
oraz ujemnych wyników badań immunologicznych. atment is used, determined individually for every patient.
W terapii pęcherzycy zwykłej stosuje się zarówno le- It should be carried out at Dermatological Unit during the
b)
czenie miejscowe, jak i ogólne, dobrane indywidualnie
patient’s hospitalization. The sooner the treatment is star-
do każdego pacjenta. Powinno odbywać się w trakcie
ted, the better the results are.
hospitalizacji pacjenta na oddziale dermatologicznym.
The aim of this work is to introduce the reader to the es-
Im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym szanse na
sence of the disease, and an indication of the most common
wyleczenie są większe.
causes, symptoms and treatment of pemphigus vulgaris
Celem tego artykułu jest przybliżenie istoty choroby
directions.
oraz wskazanie najczęstszych przyczyn, objawów oraz
kierunków leczenia pęcherzycy zwykłej.
Słowa kluczowe: pęcherzyca zwykła, choroba
Key words: pemphigus vulgaris, an autoimmune disease,
autoimmunologiczna, glikokortykosteroidy, leczenie
corticosteroids, immunosuppressive therapy
immunosupresyjne
202
2 / 2015 / vol. 4
artykuł naukowy
N
Przeprowadzono badania, które wykazały znacznie
dermatologia
|| DIAGNOSTYKA
większą częstotliwość występowania chorób autoimmuno-
•Badanie przedmiotowe – do-
logicznych u pacjentów pierwszego stopnia pokrewieństwa
datni bezpośredni objaw Ni-
[4]. Są to między innymi: reumatoidalne zapalenie stawów,
kolskiego w aktywnym okre-
autoimmunologiczne zapalenie wątroby, toczeń rumienio-
sie choroby. Pod wpływem
wy, a także bardzo często choroby tarczycy (najczęściej
pocierania pęcherza następuje
choroba Haschimoto), dlatego nawet przy braku objawów
spełzanie
klinicznych u pacjenta z pęcherzycą zaleca się przeprowa-
chownych naskórka. Drugim
warstw
objaw
powierz-
dzenie oceny czynności tarczycy i badań laboratoryjnych
jest
na obecność przeciwciał przeciwtarczycowych [5].
w którym nienaruszony pę-
Asboe-Hansena,
cherz uciśnięty delikatnie pal|| OBJAWY
Wykwitem pierwotnym są delikatne pęcherze, łatwo
cem szerzy się obwodowo.
•Ocena histologiczna wycięte-
ulegają przerwaniu, co powoduje powstawanie bolesnych
go małego pęcherza lub brzeg
nadżerek. Zmiany skórne, mające tendencję do szerzenia
dużego pęcherza – widoczna
się obwodowo, lokalizują się głównie na owłosionej skórze
jest akantoliza.
głowy, twarzy oraz w miejscach drażnionych mechanicz-
•Immunofluorescencja bezpo-
nie, takich jak: łokcie, kolana, plecy, pośladki. Zawsze na-
średnia bioptatu zdrowej skó-
leży sprawdzić stan owłosionej skóry głowy.
ry przylegającej bezpośred-
Przebieg choroby jest przewlekły, bezgorączkowy.
Świąd raczej nie występuje [2].
U pacjentów z pęcherzycą dochodzi do powstawania
zmian na błonach śluzowych. Są to głównie pęcherze
nio do pęcherza lub z bardzo
wczesnej
zmiany
(rumień,
bąbel pokrzywkowy) – wykazuje śródnaskórkowe złogi IgG.
Fot. 1 Pęcherzyca zwykła.
a) plecy, b) jama ustna
Źródło: [I]
i pęcherzyki, które łatwo ulegają rozerwaniu, doprowadzając do powstania nadżerek – czerwonych z białą
Badanie surowicy na obecność przeciwciał pemphi-
otoczką. Występują najczęściej w jamie ustnej, gardle, gus lub wykazanie obecności przeciwciał skierowanych
krtani, gdzie wywołują ból i problemy z jedzeniem, ale
przeciwko antygenowi 130 kD testem immunoenzyma-
także w nosie i na narządach płciowych.
tycznym ELISA (enzyme-linked immunosorbent assai).
Często są to pierwsze, a niekiedy jedyne manifestacje
Pęcherzycę zwykłą należy głównie różnicować
schorzenia. Zdarza się, że pozostają po zastosowanym le- z pemfigoidem. Zmiany skórne w pemfigoidzie są wieczeniu, pomimo ustąpienia zmian na skórze [6].
lopostaciowe: rumieniowo-obrzękowe, pokrzywkowa-
Odmianą pęcherzycy zwykłej są:
napięte, trudne do przerwania, występują na podłożu
te, pęcherzowe i pęcherzykowe. Pęcherze są bardziej
• Pecherzyca bujająca (pemphigus vegetans) – cechują- rumieniowym lub na skórze pozornie niezmienionej
ca się występowaniem brodawkujących, przerosłych
chorobowo. Często towarzyszy świąd. Inna jest również
ognisk w obrębie fałdów skórnych, pachwin i okolic
lokalizacja: zmiany mogą być rozsiane po całej skórze.
otworów naturalnych ciała, obok wykwitów typo- Rozstrzygające jest badanie immunopatologiczne [7].
wych dla pęcherzycy zwykłej w jej typowej odmia- Wykwity na błonach śluzowych
nie. Można wyróżnić jej dwa typy:
jamy ustnej są równie częste
–– Neumanna, gdzie na podłożu pęcherzycy zwykłej
w innych schorzeniach, takich
powstaje zmacerowany nalot na zmianach skórnych, jak między innymi: opryszczka
–– Hallopeou, zlokalizowana w miejscach wyprze- zwykła, ospa wietrzna, zakaniowych, rozpoczynająca się krostami przekształ- żenie drożdżakowe, afty, liszaj
cającymi się w bujające zmiany [1].
Zarówno diagnostyka, jak i leczenie wyglądają tak
samo jak w pęcherzycy zwykłej [2].
płaski, przewlekłe wrzodziejące
zapalenie jamy ustnej, rogowacenie białe (leukoplakia), toczeń
• Pęcherzyca opryszczkowata (pemphigus herpetifor- rumieniowaty błon śluzowych
mis). Zmiany rumieniowo-pęcherzykowe występują – dlatego w różnicowaniu tak
w układzie opryszczkowatym (kolisty lub obrączko- ważny jest cały obraz kliniczny
Fot. 2 Pęcherzyca bujająca
waty kształt wykwitów).
Źródło: [I]
choroby [11].
• Pęcherzyca brazylijska (fogo selvagem). Endemicznie występuje w Ameryce Południowej, ma związek
z wirusami i jest przenoszona przez ukłucia owadów.
2 / 2015 / vol. 4
203
artykuł naukowy
N
dermatologia
|| Leczenie miejscowe
Główny schemat leczenia miejscowego to jednoczesne
stosowanie leków odkażających, glikokortykosteroidów, antybiotyków oraz leków przeciwgrzybiczych.
Wszystkie te składniki stosowane są w postaci kremów,
maści, aerozolów. Należy przy tym zaznaczyć, że antybiotyki powinno się stosować w przypadku zakażenia,
a nie jako element profilaktyki, z uwagi na szybko rozwijającą się lekooporność. Jednocześnie należy unikać
stosowania glikokortykosteroidów w obrębie twarzy,
co grozi licznymi powikłaniami [10].
|| PODSUMOWANIE
Fot. 3 96-dołkowa płytka
(Microtiter plate) służąca
zwykle do przeprowadzenia
testu [II]
Pęcherzyca zwykła ma różne oblicza kliniczne, inny prze|| LECZENIE
bieg i rokowanie. Leczeniem pęcherzycy zwykłej powinien zająć się doświadczony specjalista. Wynik zadowa-
|| Leczenie ogólne
lającej terapii to ustąpienie objawów klinicznych, a także
Podstawą terapii są kortykosteroidy. Mogą być podawane
nieobecność wskaźników immunologicznych w surowicy
doustnie lub w iniekcjach. Rozpoczynamy od dużych da- krwi pacjenta. Pęcherzyca rzadko jest chorobą śmiertelną,
wek i kontynuujemy terapię do chwili, gdy przez tydzień
ale niestety długotrwałą, uciążliwą, odbijającą się na życiu
nie pojawią się nowe pęcherze, a 80% starych ulegnie
człowieka. Często osoby chore wymagają opieki psycholo-
wyleczeniu. Następnie dawka jest redukowana [2]. Kor- ga. Niezwykle ważna jest profilaktyka. O ile nie da się uniktykosteroidy stosowane przez dłuższy czas lub w dużych
nąć wystąpienia symptomów choroby, o tyle stosując od-
dawkach mogą powodować poważne skutki uboczne, powiednie środki ostrożności można zredukować jej skutki
w tym: obrzęki, nadciśnienie tętnicze, wzrost masy ciała, oraz wydłużyć okres remisji. Ważnym zagadnieniem jest
złą tolerancję węglowodanów, zwiększoną podatność na
unikanie czynników wywołujących fazę aktywną, przede
zakażenia, chorobę wrzodową, osteoporozę, zaburzenia
wszystkim stosowanie bezpiecznych leków, należy chro-
psychiczne i wiele innych [8]. Bezwzględne przeciw- nić ciało przed promieniowaniem UV, stosując odpowiedwskazania do terapii glikokortykosteroidami to: psychozy, nie filtry, odzież ochronną i nakrycia głowy. Nie należy
zakażenia, choroba wrzodowa, osteoporoza, jaskra, za- również zapominać o pozostaniu pod kontrolą specjalisty
krzepy i zatory [8]. Przed kuracją należy przeprowadzić
w przypadku współistnienia innych chorób autoimmuno-
badania w kierunku osteoporozy i gruźlicy utajonej [1].
logicznych oraz skutecznej kontroli choroby.
Najbardziej właściwa wydaje się terapia skojarzona
pulsów leków immunosupresyjnych w wysokich daw- || LITERATURA
kach (cyklofosfamid, azatopiryna, metotreksat) z glikokortykosteroidami. Leczenie takie powinno trwać kilka
tygodni, aż do momentu poprawy stanu klinicznego i parametrów immunologicznych. Cała kuracja powinna się
odbywać pod stałą kontrolą parametrów serologicznych.
Bezwzględne przeciwwskazania do stosowania leków
immunosupresyjnych to: niewydolność wątroby oraz
wrodzone i nabyte niedobory odporności [7].
W szczególnych przypadkach, gdy pacjent wykazuje
oporność na standardowe leczenie, podaje się dożylne
wlewy immunoglobulin [2].
Zastosowanie w leczeniu pęcherzycy zwykłej ze
względu na obecność przeciwciał znalazła również
plazmafereza. Jest przydatna u pacjentów z pęcherzycą zwykłą, którzy nie reagują na standardowe leczenie
204
W. Sterry, R. Paus, W. Burgdorf: Dermatologia, Wyd. Czelej Sp. z o.o.,
Lublin 2009, 169-171.
2. W.H.C. Burgdorf, G. Plwig, H.H. Wolff, M. Landthaler: Braun-Falco
Dermatologia, Wyd. Czelej Sp. z o.o., Lublin 2010, 664-668.
3. http://www.ncbi.nlm.nih.gov.pubmed.han.bg.umed.wroc.pl/pubmed/23806154 [PubMed].
4. ht t p://w w w.ncbi.nlm.nih.gov.pubmed.han.bg.umed.wroc.pl/
pubmed/8077468 [PubMed].
5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov.pubmed.han.bg.umed.wroc.pl/pmc/articles/PMC3478722/ [PubMed].
6. C. Scully: Choroby jamy ustnej diagnostyka i leczenie, Wyd. Medyczne
Urban & Partner Wrocław 2006, 389-396.
7. S. Jabłońska, S. Majewski: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą
płciową, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, 2006, 2008, s. 239-240.
8. G. Herold, i in.: Medycyna wewnętrzna. Repetytorium dla studentów
medycyny i lekarzy, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, 931.
9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11100023 [PubMed].
10. J. Szepietowski, i in.: Leczenie chorób skóry I chorób przenoszonych drogą płciową, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2002, 217-221.
11. http://leczenie-objawy.pl/zmiany-skorne-na-blonach-sluzowych.htm.
1.
lub którzy wymagają zbyt wysokich dawek sterydów
|| ŹRÓDŁA FOTOGRAFII
i leków immunosupresyjnych [9].
I.
2 / 2015 / vol. 4
II.
http://www.medicalsubstance.com
http://www.wikipedia.org
artykuł STOMATOLOGIA Estetyczna

Nowość - Kosmetologia Estetyczna

Transkrypt

Podobne dokumenty

Informator

makijaż permanentny jest sztuką

PN - Kosmetologia Estetyczna

Bangkok i muai thai. Nastêpny epizod turystyki sztuk walki