konkurs na koncepcję plastyczno-przestrzenną ekspozycji stałej

ZALACZNIK 1.6
I. IDEOLOGIA BUDYNKU
II. ENERGIA
III. LOKALNE I MIEJSKIE SIECI USLUG
KOMUNALNYCH DLA MUZEUM
KONKURS NA KONCEPCJĘ
PLASTYCZNO-PRZESTRZENNĄ
EKSPOZYCJI STAŁEJ
1
Załącznik nr 1.6
I.
IDEOLOGIA BUDYNKU
Przyszłe Muzeum ma powstać nad Trasą Łazienkowską, w miejscu zdominowanym sylwetą
Zamku Ujazdowskiego i wspaniałym, wiekowym drzewostanem. Sąsiedztwo o tak wyraziście
zarysowanym charakterze narzuciło projektantom wielką powściągliwość wyrazu, tak, by nie
zakłócić harmonii, w której Historia i Natura współżyją ze sobą już od dawna.
Harmonia ta zakłócona została w latach 70-tych wykopem Trasy Łazienkowskiej, która
rozcięła teren na dwie części. Przywrócenie ciągłości temu pasmu zieleni i jego ciągom
komunikacyjnym i spacerowym - alei na Skarpie, ulicy Jazdów i ulicy Lennona - było jednym
z ważnych zadań konkursowych.
Z tych podstaw zrodziła się idea budynku - mostu, którego stalowa konstrukcja złączy dwa
brzegi wykopu Trasy i przywróci miejscu utraconą jedność, nie zakłócając w najmniejszym
stopniu ruchu na Trasie podczas trwania robót.
Plac przed południowym wejściem do Muzeum, przylegając do placu przed Zamkiem
Ujazdowskim, w którym mieści się Centrum Sztuki Współczesnej, sprawia, że tworzy się
miejsce, w którym pamięć przeszłości sąsiaduje ze współczesnością.
Od południowego wejścia tego budynku-mostu, aż do północnego jego krańca, biegnie
Forum, przewidziane w programie i stanowiące w tym projekcie rodzaj krytego szklanym
dachem pasażu, o szerokości 12 metrów. Wzdłuż jego zachodniej fasady mieszczą się
przestrzenie przeznaczone dla zwiedzających Muzeum i dla tych, którzy przechadzając się
wzdłuż alei na Skarpie, albo ulicy Jazdów, pragnęli by coś zjeść, ugasić pragnienie, kupić
książkę, gazetę, płytę, pamiątkę z Muzeum, albo skorzystać z ośrodka multi-medialnego.
Byłby to rodzaj wewnętrznej ulicy, otwartej także poza godzinami otwarcia Muzeum - nie
komercyjnej, tylko związanej bezpośrednio z jego działalnością .
Wzdłuż wschodniej ściany tego pasażu biegną przestrzenie ekspozycji stałej i wystaw
czasowych, z kawiarnią otwartą na południowy, letni taras. Do ściany zachodniej przylega
program usługowy - audytorium, wraz z mieszczącą się na piętrze administracją
i laboratoriami naukowymi, których przestrzenie urozmaicają patia pod otwartym niebem,
2
wypełnione roślinnością. Audytorium tworzy z kawiarnią osobny zespół, usytuowany przy
wejściu do pasażu, który może funkcjonować niezależnie od reszty budynku i gościć nawet
imprezy zewnętrzne, przynoszące dochód Muzeum.
Dach części ekspozycyjnej pokrywa system szedów, wprowadzających do jej przestrzeni
światło dzienne z północy, regulowane urządzeniem w plafonie, filtrującym jego
intensywność, albo w ogóle zamykającym jego dopływ. Płaszczyzny zewnętrzne szedów,
nachylone ku południu, pokryte są płytami słonecznymi o łącznej powierzchni 3.000 m2, co
zasila bilans energetyczny założenia muzealnego.
Fasady części ekspozycyjnej są zamknięte potrójnym szkleniem, z 10 centymetrową warstwą
półprzejrzystego żelu o wysokiej wartości izolacyjnej. Pasma druku sitowego, pokrywające
wewnętrzne lico zewnętrznej płyty szklanej ograniczają nasłonecznienie i stwarzają dwa
efekty fasady - efekt dzienny, mieniący się odbitym srebrzyście światłem nieba i nocny,
ukazujący oświetlenie wnętrza.
Przykrycie Trasy Łazienkowskiej pozwala na przedłużenie Osi Stanisławowskiej od Zamku
Ujazdowskiego aż do placu na Rozdrożu w postaci geometrycznego pasma zieleni łąkowej,
o szerokości 12 metrów, z wijącą się jego środkiem swobodną serpentyną spacerowej ścieżki.
Powierzchnia odzyskana nad samą trasą i pokryta trawnikiem, staje się przestrzenią zieleni
publicznej, otwartej dla wszystkich, podobnej przestrzeniom parków londyńskich, czy ogrodu
Luksemburskiego w Paryżu.
II.
ENERGIA
Muzeum zaprojektowano z myślą o harmonijnej integracji z otoczeniem i środowiskiem.
Podczas realizacji projektu czerpaliśmy z naszych własnych doświadczeń, opierając się na
licznych zaleceniach i normach w zakresie ochrony środowiska. Wykorzystanie standardów
EN dopomoże w lepszym zrozumieniu i porównaniu naszych działań z współczesnymi
wymogami, stawianymi tego rodzaju inwestycjom.
Budowla integruje swój biotop z otoczeniem, ofiarując swoje mosty jako brakujące ogniwo
w środowiskowym korytarzu, biegnącym skrajem Skarpy Warszawskiej. Założenie
krajobrazowe obejmuje małe jeziorko o naturalnych brzegach, równoważące szczytowy,
sezonowy spływ wody deszczowej ze szczelnego zadaszenia galerii, odprowadzanej następnie
3
do kolektora burzowego pod drogą główną. Będzie to nasz wspólny, drobny wkład w dbałość
o jakość wód i zapobieganie powodzi w dalszym, niższym biegu Wisły.
Cel inżynierski zakłada, że funkcjonowanie budowli per se będzie wymagało 55 kWh/m2
w skali rocznej. Zużycie energii nie jest może tak niskie, jak moglibyśmy sobie życzyć, choć
kwestia oszczędności energii od początku była dla nas priorytetem. Wartość ta odzwierciedla
wymogi, będące konsekwencją kilku czynników: znacznej wysokości galerii i – co za tym
idzie – fasady, intensywność wykorzystania przestrzeni, przedłużenie użytkowania budowli
o godziny wieczorne oraz sezon zimowy, możliwości bardziej efektywnego inwestowania
w ochronę energii w starszej zabudowie miasta, a także przewidywany charakter
etnologicznej części ekspozycji, wymagającej stabilnych warunków temperaturowych
i hydrometrycznych w pewnych ograniczonych przestrzeniach. Działalność Muzeum, oparta
na idei wymiany między kulturami, wiąże się z dodatkowym zużyciem energii na transport
eksponatów, przeznaczonych na wystawy czasowe, a także na zaspokojenie potrzeb
odwiedzających Muzeum turystów, mieszkańców Warszawy i obsługi. Niebagatelne
znaczenie będzie miała także stała obecność Muzeum w Internecie, która przyczyni się do
upowszechnienia jego zbiorów i działalności naukowej.
Niskiemu zużyciu mierzonej energii sprzyja wewnętrzne rozplanowanie budowli, a także
niewielki obwód właściwy fasady galerii, będący konsekwencją jednorodnej ciągłości
poszczególnych stref budowli. Temu samemu celowi służy: efektywna filtracja i selekcja
światła słonecznego,
przenikającego
do
wnętrza,
przewidywany obieg powietrza,
przechwytywanie energii z dachu i przechowywanie jej w konstrukcji podwyższonego
parteru, wykorzystanie kolektorów do podgrzewania wody energią słońca, pozwalające
zredukować zużycie energii konwencjonalnej, a także wybór materiałów o szczególnej
morfologii, zapobiegającej ucieczce ciepła poprzez niewielkie luki w izolacji.
Organizacja budynku opiera się na strefach funkcjonalnych - w obrębie każdej z nich zużycie
energii można modulować indywidualnie. Wystawy czasowe, eksponowane w tych
przestrzeniach, niejednokrotnie będą wymagały kontroli stabilności klimatu w czasie, co
wymaga strategii wysokiej inercji termicznej; pomieszczenia i przestrzenie biurowe, podobnie
jak sale konferencyjne, można zamykać na noc lub w określone dni tygodnia, co z kolei
implikuje strategię niskiej inercji termicznej. Obszary wyładunku i pomieszczenia siłowni nie
będą ogrzewane, zaś kryte przejście (lobby) traktowane będzie jak strefa buforowa,
ogrzewana ciepłem przenikającym z przyległych budowli.
4
Izolacja cieplna samej materii budowli od początku traktowana była priorytetowo.
Kondygnacja podwyższonego parteru izolowana jest od głównej ulicy i gruntu na poziomie
0,20 W/m2K. Potrójnie przeszklone fasady galerii, z izolacją modulowaną, będą działały
z przeciętną wartością 0,3 W/m2K.
Kolejnym priorytetem było przekazywanie ciepła we wnętrzu budowli. Konstrukcja fasady
wschodniej łączy szkło z powłokami specjalnymi – działającymi selektywnie i synergicznie
wspomaganymi przez nawiewy chłodnego powietrza, co w efekcie daje współczynnik g
równy 0,3.
III.
LOKALNE I MIEJSKIE
SIECI USŁUG KOMUNALNYCH DLA MUZEUM
Biorąc pod uwagę nieco pochyloną strukturę, położenie Muzeum jest właściwe,
równoległe do skarpy, wiąże się ono jednak lub nieznacznie koliduje z następującymi
mediami;
− główny kanał burzowy (1,50 m) przebiega wzdłuż środka jezdni w kierunku
wschodnim; nie ma go natomiast pod pierwszym rzędem kolumn budowlanych
Muzeum w części południowej,
− pod
proponowanym
budynkiem
znajduje
się
kabel
telekomunikacyjny;
prawdopodobnie nie jest on położony głęboko i można go wykopać i wyrównać jego
położenie w odniesieniu do regularnej siatki budynku; zostanie on zakopany pod płytą
fundamentową i stanie się niedostępny; jeżeli to będzie konieczne można umieścić
kabel zastępczy wokół budynku,
− pod powierzchnią zabudowy znajdują się rury wodociągowe, prawdopodobnie będzie
je można zdemontować podczas budowy Muzeum,
− rura kanalizacyjna biegnąca na północny zachód od Zamku Ujazdowskiego powinna
zostać przesunięta tak, aby znalazła się poza budynkiem oraz blisko powierzchni
proponowanego wypełnienia, z wypełnieniem pionowym i okienkiem dostępowym
umieszczonym w ścianie podpierającej płytę platformy; nie będzie to miało wpływu
na wszystkie spadki.
5
Muzeum oferuje następujące możliwości, jeśli chodzi o zaplanowanie lokalnych sieci
mediów;
− na planie budynku zarezerwowano teren na dwa rowy z siecią usług komunalnych;
kolisty rów biegnący dookoła budynku pozwala na realizację kolejnych etapów
budowy sieci lokalnej , będzie on dostępny na całej długości, umożliwiając wykonanie
wzmocnień i napraw; po obydwu stronach drogi ekspresowej zarezerwowano miejsce
na rów prosty,
− zewnętrzną płytę platformy na północ i południe od Muzeum zaprojektowano wokół
korytka kablowego, w którym można umieścić instalacje sieci usług komunalnych lub
obwody przeznaczone dla Muzeum,
− proponowany kabel elektryczny wysokiego napięcia wskazany na planie mediów
można poprowadzić przez płyty platformy, a transformator umieścić pod ziemią obok
terenów zielonych Muzeum, ale z osobnym dostępem.
Plan Muzeum opiera się na następujących hipotezach
− rury miejskiego systemu grzewczego zostaną poprowadzone od północy, chociaż
można je również poprowadzić od strony południowej,
− ścieki mogą być odprowadzane grawitacyjnie z górnego parteru Muzeum, zarówno na
północ, jak i na południe od budynku,
− ścieki z poziomu niższego parteru można odprowadzać przez rury drenażowe
w południowej jezdni głównej drogi, konieczne więc będzie wyłącznie pasu drogi
z ruchu w ciągu nocy.
6