„Wpływ bodźców podprogowych zawartych w internetowym

Transkrypt

„Wpływ bodźców podprogowych zawartych w internetowym
Piotr M. abuz
„Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym
przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców”
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
Abstrakt.
Od blisko 50 lat tj. od dnia przeprowadzenia pierwszego eksperymentu o
pod
u komercyjnym, temat oddzia ywania bod ców podprogowych budzi wiele
kontrowersji, jest cz sto demonizowany, obrasta mitami i niezrozumieniem. W
szczególno ci ma to miejsce w kontek cie praktycznych zastosowa
bod ców
podprogowych „komercyjnych” (na przyk ad w marketingu i reklamie).
Przeprowadzone badanie mia o na celu sprawdzenie czy i w jakim zakresie
mo liwe jest wp ywanie za pomoc
bod ców podprogowych na postaw ,
zachowania oraz decyzje (i ich trwa
w czasie) podejmowane przez
ytkowników internetu.
Eksperyment ten, by
nie tylko prób
potwierdzenia zwi zku „bodziec
podprogowy – zmiana zachowania”, ale tak e prób zmierzenia si y i trwa
ci w
czasie takiego zwi zku.
Badacz za
Badanie
, i zwi zek ten istnieje oraz, e jest on wzgl dnie trwa y.
przeprowadzono
na
grupie
967
u ytkowników
internetu
podzielonych losowo na trzy grupy (jedna kontrolna oraz dwie eksperymentalne),
których zadaniem by o wype nienie niezwykle nu cej i uci
liwej ankiety
internetowej.
Uzyskane wyniki nie potwierdzi y hipotezy badawczej (istotno
statystyczna
p=0,592) – bod ce podprogowe emitowane na stronach internetowych nie wp yn y
na zachowania osób bior cych udzia w badaniu.
2
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
Wst p teoretyczny.
Celem badania jest odpowied
na pytanie: czy – i je li tak – to w jakim
stopniu bod ce podprogowe ukryte w przekazie reklamowym na stronach serwisów
internetowych mog yby mie
wp yw na decyzje dokonywane przez adresatów
przekazu.
Pierwszym
znanym
„badaniem”
dotycz cym
oddzia ywania
bod ców
podprogowych by o badanie przeprowadzone jesieni 1957 roku, kiedy to widzowie
jednego z kin w Fort Lee obejrzeli film z wmontowanymi klatkami filmowymi
zawieraj cymi komunikaty maj ce sk oni
widzów do wzmo onego zakupu pop-
cornu i coca-coli. Klatki filmowe z przekazem reklamowym miga y zbyt szybko, aby
mo na je by o dostrzec a jednak – jak wówczas twierdzili autorzy eksperymentu
zanotowano 50% wzrost sprzeda y w ten sposób reklamowanych produktów
(Zimbardo, Leippe 2004). Chocia po latach okaza o si , i informacje na temat
wyników tego eksperymentu by y nieprawdziwe (Weir, 1984) to jednak to w
„badanie” sta o si
nie
kamieniem milowym w szczególno ci, je li chodzi o reakcje
spo eczne na przekaz podprogowy. Zanim jeszcze przeprowadzono jakiekolwiek
inne badania w USA wprowadzono zakaz stosowania przekazów podprogowych w
reklamie.
Kolejne lata przynios y szereg rzetelnych bada , w których badacze starali
si odpowiedzie na pytanie czy przekaz podprogowy mo e mie wp yw na postaw
nie wiadomych niczego odbiorców tego przekazu. Jednym z pierwszych i
najwa niejszych bada
w tym zakresie by
eksperyment w trakcie, którego
uczestnikom eksperymentu prezentowano przez milisekund
obiekty b
ce
bod cami (nieregularne o miok ty). By to czas zbyt krótki, aby mo na by o bodziec
zauwa
(Kunst-Wilson i Zajonc, 1980). W dalszej cz ci eksperymentu te
miok ty prezentowano ponownie. Tym razem przez czas wystarczaj cy, aby je
zauwa
(1 s.). W trakcie tej ekspozycji prezentowano tak e o miok ty, których
wcze nie nie prezentowana w sposób podprogowy. Uczestnikom badania zadano
pytanie, który z prezentowanych wielok tów podoba im si bardziej. Okaza o si ,
ze prezentowane wcze niej o miok ty podoba y si bardziej ni te, które nie by y
3
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
prezentowane podprogowo (Zimbardo i Leippe, 2004). Zajonc nazywa to zjawisko
paradygmatem torowania (priming) a opisywane bod ce bod cami toruj cymi (za:
Doli ski, 2003).
Wyników powy szego eksperymentu nie mo na uogólnia
na sytuacje
komercyjno-reklamowe z dwóch powodów. Po pierwsze bod ce podprogowe w tym
eksperymencie by y izolowane a wi c podawane w rodowisku skrajnie odmiennym
od rodowiska, w którym podawana jest typowa reklama np. wizualna gdzie widz
„bombardowany” jest z
onymi tre ciami audiowizualnymi.
Po drugie jedynym, co udowodni y to fakt, e w wyników ich oddzia ywania
jedyne, co nast pi o, to pojawienie si u osób badanych sympatii do tych w
nie
bod ców.
Nie mo na te
pomija
faktu, i
eksperyment bada
zachowania jego
uczestników bezpo rednio po jego zako czeniu. W typowej sytuacji reklamy
audiowizualnej chodzi natomiast o wzgl dnie trwa e zmiany postaw a wi c
sytuacje, w których zawarto
ew. bod ca podprogowego „programuje” umys
odbiorcy na okre lone zachowania w chwili ponownego pojawienia si tego bod ca
np. decyzja o wyborze proszku do prania konkretnej marki, której nazwa/logo
prezentowana by aby podprogowo. Takich sytuacji wy ej opisany eksperyment nie
uwzgl dnia . (Zimbardo i Leippe, 2004).
A wi c czy mo na powiedzie ,
e przekazy podprogowe mog
mie
wzgl dnie trwa y wp yw na nasza postawy i czy przekaz podprogowy oddzia uje
skutecznie, je li podawany jest w formie „koktajlu” z innym,
wiadomie
percepowanym przekazem?
Na to pytanie odpowiedziano w szeregu bada . Wszystkie one potwierdzi y
fakt, e bod ce podprogowe oddzia uj na nas tak e wówczas, gdy podawane s
równolegle z innymi bod cami, które anga uj nasze zasoby uwagi. W jednym z
takich bada
uczestnikom prezentowano w sposób podprogowy s owa o adunku
emocjonalny równolegle z „maskuj cym” bod cem odbieranym przez uczestników
badania w sposób wiadomy (Greenwald, Klinger, Liu, 1989). Wyniki udowodni y, e
przekaz podprogowy prezentowany
cznie z silniejszymi przekazem analizowanym
wiadomie ma istotny wp yw na odbiorców przekazu. S one bod cami toruj cymi
atwiaj cymi powstawanie okre lonych emocji w chwili pó niejszego kontaktu
4
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
osoby poddanej oddzia ywaniu przekazu podprogowego z tym lub podobnym
bod cem.
To jednak ci gle ma o, aby mo na by o powy sze wyniki wykorzysta
w
jakikolwiek sensowny sposób przy tworzeniu skutecznie dzia aj cych przekazów
reklamowych
zawieraj cych
bod ce
podprogowe.
ostatecznych i mocnych dowodów na to,
wzgl dnie
trwa
zmian
zachowania
To,
czego
brakuje,
e takie bod ce mog
ich
odbiorców.
Co
to
spowodowa
prawda
zosta o
przeprowadzone badanie w trakcie którego uczestnicy wykonuj c kilka zada
warto ciuj cych cz ciej zgadzali si
publicznie z podstawionym uczestnikiem
bada , którego twarz by a im wcze niej prezentowana w sposób podprogowy ni z
uczestnikiem, którego twarz nie by a prezentowana podprogowo ale efekt ten by
zbyt s aby aby wyci ga
zbyt daleko id ce wnioski. Potwierdzi
prawdopodobnie daje si
zaobserwowa
jedynie,
e
pewien zwi zek mi dzy zachowaniem
polegaj cym na wykonywaniu prostych czynno ci a stanem emocjonalnym b
cym
wynikiem oddzia ywania bod ców podprogowych (Bornstein, 1987).
Badanie, które zosta o przeprowadzone mia o na celu wyra ne wykazanie, i
taki zwi zek rzeczywi cie istnieje i po raz kolejny potwierdzi fakt, i maj one
tak e wp yw na ogólne reakcje adresatów bod ców podprogowych. Po raz kolejny
bowiem kilka bada
wykaza o,
e bod ce podprogowe mog
wp ywa
na oceny
innych bod ców (Bargh i Petromonaco, 1982).
Badanie, w którym za pomoc
tachystoskopu (urz dzenia s
badania pami ci, uwagi, spostrzegawczo ci itp., z mo liwo ci
cego do
kontrolowania
reakcji badanych osób na bardzo szybko zmieniaj ce si obrazy, symbole, s owa. ),
prezentowano parami s owa nacechowane emocjonalnie (w jednej grupie
pozytywnie w drugiej negatywnie) po lewej lub prawej stronie punktu ostro ci
przez czas na tyle krótki, aby niemo liwe by o wykrycie ich znacze , wykaza o e
mia y one wp yw na ocen bod ców prezentowanych pó niej tj. ocen zachowa
innych ludzi. Grupa uczestników badania, w której pary s ów nacechowane by y
emocjami pozytywnymi: „szczero ”, „prawo ” ocenia a zachowania innych osób
w sposób nacechowany pozytywnie, druga grupa za , której prezentowana w
sposób podprogowy pary s owa nacechowane emocjami negatywnymi np.: „z
”,
„arogancja”, „wrogo ” te same zachowania innych osób ocenia y negatywnie
(Erdley i D’Agostino, 1988).
5
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
Podobny efekt uzyskano w badaniu gdzie s owa odnosi y si nie do cech a do
stereotypów oddawanych przez epitety: „czarnuch”, czarni”; miejsca: „Afryka”,
„getto”, czy cechy: „atletyczni”, „biedni”, itd. (Devine, 1989). Bia ym uczestnikom
podawano te s owa w formie bod ców podprogowych toruj cych. Okaza o si , ze
uczestnicy, który otrzymali podprogowo du
czyzn
dawk stereotypów oceniali czarnego
jako bardziej wrogiego ni ci biali, którzy otrzymali mniejsz
dawk
stereotypów lub nie otrzymali jej wcale. Oba powy sze badania wskazuj
jak
boki wp yw na s dy mog mie przekazy podprogowe.
Z punktu widzenia przekazów reklamowych powy sze badania dawa y wi c
pewne przes anki (które sprawdzane by y w badaniu) do stwierdzenia, i mo liwe
jest stworzenie takiego przekazu reklamowego na stronach internetowych
zawieraj cego bod ce podprogowe, który b dzie mia y wp yw na postaw
i
zachowania jego odbiorców.
Metoda.
Zmienne
Zmienna zale na – podatno
(wyst powanie lub nie oraz si
na dzia anie bod ca podprogowego
bod ca).
Zmienna niezale na – bodziec podprogowy emitowany na stronach
www.
Zmienne zak ócaj ce – b dy emisji bod ców toruj cych wynikaj ce z
przyczyn technicznych (np.
cza internetowe o zbyt ma ej pr dko ci,
dne dzia anie skryptów wy wietlaj cych animacje wynikaj ce ze
zbyt ubogiej konfiguracji komputera osoby bior cej udzia w badaniu).
Pytanie badawcze
Czy i w jakim stopniu emisja bod ców podprogowych wp ywa na zachowania
osób podlegaj cych dzia aniu tych bod ców?
6
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
Hipotezy
Hipoteza badawcza:
grupach (ilo
rednie ilo ci zdobytych punktów w poszczególnych
wype nionych stron ankiety) s
ró ne i ró nice te s
istotne
statystycznie.
Osoby badane.
Przebadano
967
losowych
po rednictwem og osze
zaproszeni
do
badania
za
na stronach serwisów internetowych i bezp atnych
newsletterów. Poniewa p
stosuje si
internautów
i wiek nie ma znaczenia dla wyników badanie nie
adnego podzia u w tym wzgl dzie. Ka dy z uczestników badania b dzie
bra w nim udzia „on-line”
Badanych
podzielono
losowo
na
trzy
grupy
(kontroln
oraz
dwie
eksperymentalne).
Materia y.
Badanie zosta o przeprowadzone na stronach - specjalnego w tym celu
stworzonego
-
serwisu
internetowego
znajduj cego
si
pod
adresem
www.hipnomarketing.pl. W chwili wchodzenia na strony serwisu potencjalny
uczestnik badania by losowo przydzielany do grupy kontrolnej lub do jednej z
dwóch grup eksperymentalnych. Nast pnie w zale no ci od przydzia u kierowany
by na odpowiedni wersj serwisu. Ka da z wersji sk ada a si z trzech cz ci tj.:
Cz
I to cz
wprowadzaj ca (jednakowa dla ka dej z grup uczestników),
z której uczestnik dowiaduje si
o mo liwo ci otrzymania fragmentu szkolenia
„Hipnotyczny Marketing”. W cz ci tej zach cany by tak e do wzi cia udzia u w
„pewnym”
badaniu
dot.
preferencji,
jakie
przejawiaj
konsumenci
w
podejmowaniu decyzji dot. zakupów ró nych produktów i us ug (podany cel
badania jest celem maskuj cym).
7
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
Tekst cz ci pierwszej:
„W jaki sposób bezp atnie otrzyma
Marketing" w formie pliku mp3?”?
pierwsz
cz
warsztatu "Hipnotyczny
Dzi kuje za skorzystanie z zaproszenia. Zanim przejdziesz dalej, aby otrzyma ca kiem
bezp atnie obiecany fragment warsztatu w formie pliku mp3 to chcia bym aby wiedzia /wiedzia a,
e przechodz c na nast pn stron (klikaj c na button "TAK! Zgadzam si ") we miesz tym
samym wirtualny udzia w pewnym niezwykle ciekawym eksperymencie realizowanym przez
studenta Wy szej Szko y Psychologii Spo ecznej a dotycz cym preferencji, jakimi kierujemy si
przy podejmowaniu decyzji dotycz cych kupowania ró nych produktów lub us ug.
Je li nie chcesz bra w nim udzia u po prostu opu
t stron . Je li uwa asz, e jednak
warto kliknij w przycisk poni ej.”
Cz
II to cz
, w której uczestnik badania kierowany by (zgodnie z
losowanie dokonanym w chwili wchodzenia na strony serwisu) na jedn
z trzech
wersji strony: dla grupy kontrolnej, dla grupy eksperymentalnej I lub dla grupy
eksperymentalnej II. We wszystkich trzech przypadkach „jawny” tekst, który
widzia
uczestnik
na
stronie
internetowej
jest
tekstem
perswazyjnym
zach caj cym go do wzi cia udzia u w dalszej cz ci badania.
Tekst w cz ci II badania:
„Skoro tutaj jeste to znaczy, e interesuje Ci skuteczna perswazja i wywieranie wp ywu w
tekstach reklamowych (w e-mailach, na stronach www, w og oszeniach i ofertach handlowych).
Dobrze trafi
!
Juz za chwil b dziesz móg pobra fragment warsztatu "Hipnotyczny Marketing" w formie
pliku mp3. Zanim jednak podam informacj , dzi ki której ci gniesz plik to mam do Ciebie pro
.
Oto ona: poniewa zajmujemy si kwestiami dotycz cymi preferencji jakimi ludzie kieruj si
dokonuj c zakupów w internecie chcia bym Ci prosi aby wzi /wzi a udzia w eksperymencieankiecie dotycz cej tych preferencji. Twoim zadaniem b dzie wybranie tych preferencji, którymi
Twoim zdaniem kieruj si inni decyduj c si na zakup okre lonego towaru lub us ugi (jak widzisz w
ankiecie nie b dziesz ujawnia jakichkolwiek informacji, które dotycz Ciebie).
Poniewa ufam Ci i g boko wierz w to, e spe nisz moj pro
prezent dla Ciebie: aby otrzyma informacje w jaki sposób ci gn
oto ju teraz obiecany
e-booka wy lij pusty e-mail na
adres: [email protected] Po chwili otrzymasz e-mail z linkiem do pliku i kilkoma ciekawymi
informacjami na temat reklamy podprogowej.
Mamy nadziej i gor co Ci o to prosz aby wzi
udzia w naszym eksperymencie i
wyrazi /wyrazi a zgod na udzia w ankiecie”.
8
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
W wersjach dla grup eksperymentalnych na stronach emitowany by albo
„wspomagaj cy” bodziec podprogowy (s owo TAK oraz u miechni ta emotikona)
albo tez podprogowy bodziec „hamuj cy” (s owo NIE oraz smutna emotikona)
wyra enie zgody na dalszy udzia w badaniu.
Cz
III to cz
fikcyjn ankiet
, któr
dotycz
stanowi o kilkana cie kolejnych stron www z
preferencji konsumentów. Ankieta zbudowana by a w
taki sposób, aby jej wype nianie by o m cz ce i nu ce.
Dla uczestników z grupy kontrolnej w ca ym badaniu wy wietlane by y strony
niezawieraj ce bod ców podprogowych. Dla uczestników z grup eksperymentalnych
ka da ze stron w tej cz ci zawiera a bodziec podprogowy („wspomagaj cy” lub
„hamuj cy” w zale no ci od przyporz dkowania do grupy).
Do pomiaru zmiennej zale nej u ywany by system statystyk oferowanych
przez wyspecjalizowany serwis znajduj c si pod adresem: www.indextools.com.
Pomiar obejmowa ilo
uczestnik badania (za ka
liczba
stron
tym
stron serwisu, które „odwiedzi” ka dy unikalny
stron badany otrzymywa jeden punkt). Im wi ksza
wi ksza
si a
oddzia ywania
wspomagaj cego
bod ca
podprogowego, im mniejsza liczba odwiedzonych stron tym wi ksza si a
oddzia ywania bod ca „hamuj cego” (porównanie odbywa
si
b dzie wzgl dem
ilo ci stron odwiedzanych przez uczestników badania z grupy kontrolnej).
9
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
Procedura.
Rys.1. Schemat procedury badania.
Potencjalny uczestnik badania po wej ciu na pierwsz
internetowego na stronach, którego obywa si
stron
serwisu
badanie informowany by
o
mo liwo ci otrzymania darmowego fragmentu szkolenia a tak e o tym, i wej cie
10
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
na kolejne strony serwisu oznacza zgod
na wzi cie udzia u w badaniu. Na tej
samej stronie podawany by tak e fikcyjny, maskuj cy cel badania.
Po wyra eniu zgody (i klikni ciu w odpowiedni przycisk) uczestnik badania
przenoszony by w sposób losowy (tu nast powa o przyporz dkowanie do grupy
kontrolnej oraz do grup eksperymentalnych) na kolejn stron serwisu.
Uczestnicy przyporz dkowani do grupy kontrolnej trafiali na stron , na
której brak by o bod ców podprogowych, uczestnicy grup eksperymentalnych na
stron , na której emitowane by y (odpowiednie dla ka dej grupy) bod ce
podprogowe.
Dla wszystkich grup strona zawiera a te same informacje tj. wskazówki
dotycz ce procedury pobrania darmowego fragmentu szkolenia oraz pro
w
eksperymencie
polegaj cym
na
wype nieniu
ankiety
dot.
o udzia
preferencji
konsumenckich (cel maskuj cy).
Po wyra eniu zgody na wype nienie ankiety (a tym samym na dalszy udzia w
badaniu) uczestnik przenoszony by na strony z fikcyjn
ankiet
(ca y czas w
ramach tej samej grupy kontrolnej lub eksperymentalnych). Kolejne strony z
ankiet w zale no ci od tego, dla jakiej grupy s przeznaczone zawiera y lub te
nie bod ce podprogowe.
Po zako czeniu wype niania wszystkich cz ci ankiety lub te
w chwili
wcze niejszego opuszczenia stron serwisu uczestnikowi wy wietlana by a strona z
wyja nieniem w
ciwego celu badania i jego opisem.
11
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
Wyniki badania.
W badaniu mierzona by a ilo
stron ankiety, jakie zosta y wype nione przez
ka dego uczestnika badania w poszczególnych grupach. Za ka
uczestnik badania otrzymywa
wype nion stron
jeden punkt. Uzyskane w ten sposób wyniki
(zale no ci mi dzy zmiennymi) opracowane zosta y przy pomocy jednoczynnikowej
analizy wariancji (procedura ANOVA, pakiet SPSS).
Wykres 1. Warto ci rednich liczb wype nionych stron ankiety
w poszczególnych grupach
Na wykresie 1 przedstawiono wyniki w:
grupie kontrolnej – rednia liczba wype nionych stron ankiety: 15,8
(brak emisji bod ców podprogowych),
I grupie eksperymentalnej „hamulec” - rednia liczba wype nionych
stron ankiety: 16,3 (emisja „zniech caj cego” bod ca podprogowego)
12
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
II grupie eksperymentalnej „zach ta” - rednia liczba wype nionych
stron ankiety:: 16,2 (emisja „zach caj cego” bod ca podprogowego).
Obserwowane ró nice s minimalne a warto ci statystki F przedstawiaj si
nast puj co:
F(2,964)=0,525; p=0.592 (brak istotno ci statystycznej).
Dyskusja wyników.
Minimalne ró nice w redniej ilo ci stron w poszczególnych grupach ju na
wst pie dawa y przes anki do wyci gni cia wniosku o mo liwo ci odrzucenia
hipotezy badawczej.
Uzyskane warto ci
jednoznacznie wskazuj ,
statystyki
F (brak istotno ci
na poziomie
0,05)
e rednie ilo ci zdobytych punktów w poszczególnych
grupach s takie same. Tym samym hipotez zak adaj
istnienie wp ywu bod ców
podprogowych na zachowania osób, które podlegaj
takim bod com nale y
odrzuci .
Przeprowadzone badanie wykluczy o mo liwo
oddzia ywania podprogowego
poprzez emisje bod ców toruj cych na u ytkowników Internetu.
Wykluczenie to, bior c po uwag
prostot
zastosowanych bod ców (m.in.
ideogramy u miechni tej lub zasmuconej twarzy) w porównaniu z bod cami
stosowanymi np. w eksperymencie przeprowadzonym w trakcie opisywanego ju
seansu filmowego w Fort Lee, jest mocn
przes ank
do poddania w w tpliwo
tezy o mo liwo ci wp ywania skomplikowanych bod ców podprogowych na
zachowania osób poddawanych dzia aniu takich bod ców.
Zastosowanie w badaniu – obok ideogramów – prostych znaczeniowo i
„graficznie” s ów „TAK” lub „NIE” utwierdza nas jeszcze w tych w tpliwo ciach.
Z kolei porównywalno
- pod wzgl dem z
ono ci - zastosowanych
ideogramów z wielok tami stosowanymi w opisywanych w tym raporcie badaniach
nad bod cami toruj cymi, sk ania ku wnioskowaniu, i
granic
oddzia ywania
przekazu podprogowego jest li i jedynie pewien wp yw na postaw
i procesy
poznawcze. A i to w ograniczonym czasie i zakresie.
13
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
Reasumuj c: uzyskane wyniki, przede wszystkim. ze wzgl du na brak
replikacji badania, nie przes dzaj
jednoznacznie o niemo no ci stosowania
bod ców podprogowych we wp ywaniu na zachowania ludzi im podlegaj cych. Daj
jednak uzasadnione powody, aby w takie oddzia ywanie w tpi .
14
Wp yw bod ców podprogowych zawartych w internetowym przekazie reklamowym na zachowania jego odbiorców
autor: Piotr M. abuz – Yans Cron Consulting Group sp. z o.o. (www.yanscron.pl)
Bibliografia
Bargh, J.A., Pietromonaco, P. (1963). Automatic information processing and social
perception: The influence of trait information presented outside of conscious awareness on
impression formation. Journal of Personality and Social Psychology 63, 437-449.
Bornstein, R.F., Leone, D.R., Galley D.J. (1987). The generalizability of subliminal mere
exposure effects: Influence of stimuli perceived without awareness on social behavior.
Journal of Personality and Social Psychology 53, 1070-1079
Devine, P.G.(1989), Stereotypes and predjudice: Their automatic and controlled components
Journal of Personality and Social Psychology, 56, 5-18
Doli ski, D. (2003). Emocje, poznanie i zachowanie. W Strelau, J. (red.), Psychologia –
podr cznik akademicki t.2. 373-374
Erdley, C.A., D`Agostino, P.R. (1988). Cognitive and affective components of automatic
priming effects. Journal of Personality and Social Psychology, 54, 741-747
Greenwald, A.G., Klinger, M.R., Liu, T.J. (1989). Unconscious processing of dichoptically
masked words. Memory & Cognition, 17, 35-47.
Kunst-Wilson, W.R. (1980). Zajonc, R.B., Affective discrimination of stimuli that cannot be
recognized. Science, 207, 557-58.
Weir, W. (1984). Another look at subliminal “facts”, Advertising Age, 46.
Zimbardo, P.G., Leippe M.R. (2004). Psychologia Zmiany postaw i wp ywu spo ecznego,
Pozna : Zysk i S-ka Wydawnictwo.
15

Podobne dokumenty