Technika skoku spadochronowego - Skydive

Technika skoku spadochronowego
Szkolenie teoretyczne, ma za zadanie przygotowad uczniów-skoczków i skoczków spadochronowych do
zadao praktycznych w powietrzu. Każdy skok to określone zadanie do wykonania.
Im skoczek bardziej doświadczony, tym są one trudniejsze. Zmieniają się zadania i zmieniają się typy
spadochronów, na których wykonuje się skoki.
Podstawowe zasady, muszą byd poznane i przestrzegane przez wszystkich skoczków.
Zajmowanie miejsc w samolocie
W zależności od typu samolotu, z jakiego będą wykonywane skoki, osoba odpowiedzialna za zrzut
(wyrzucający ) wskazuje skoczkom miejsca na pokładzie.
Ogólna zasada przy skokach grupowych z samolotów wielomiejscowych jest następująca: Kierownik
Skoków lub instruktor wyznacza kolejnośd wyskoku skoczków, biorąc pod uwagę zadania według
programu, jakie mają do wykonania, jak również ciężar ciała skoczka.
Przy skokach na linę, (STATIC LINE) skoczkowie zostają ustawieni tak, aby do samolotu wchodzili w
odwrotnej kolejności niż będą wyskakiwad. W ten sposób ostatni do samolotu wejdzie skoczek, który
zajmie miejsce najbliżej drzwi i będzie skakad pierwszy. Pierwsi wyskakują skoczkowie ciężsi, a jako
ostatni najlżejsi.
Ma to na celu zachowanie bezpiecznej odległości pomiędzy skoczkami na otwartych spadochronach, a
szczególne znaczenie ma przy wykonywaniu skoków grupowych z tej samej wysokości.
Oddzielanie się od statków powietrznych
Sposób oddzielenia się skoczka jest zależny od typu statku powietrznego, z jakiego wykonywane są
skoki.
Opuszczanie samolotu musi byd poprzedzone instruktażem i treningiem na ziemi.
W powietrzu oddzielenie się od statku powietrznego powinno byd sprawne i bezpieczne.
Rozróżnia się następujące sposoby wyskoku ze statków powietrznych: przez drzwi boczne lub przez
rampę ( w zależności od typu samolotu).
Czynności skoczka podczas lotu samolotem
Skoczek po zajęciu miejsca na pokładzie statku powietrznego, nie może go zmieniad bez zgody osoby
odpowiedzialnej za zrzut.
Należy zachowywad się spokojnie i nie można zmieniad niczego przy swoim spadochronie.
W
przypadku spostrzeżenia jakichś nieprawidłowości u siebie lub innego skoczka, należy zgłosid to
wyrzucającemu lub instruktorowi.
Gdy samolot osiągnie odpowiednią wysokośd i znajdzie się nad obliczonym punktem zrzutu, przy
skokach metodą STATIC LINE wyrzucający podaje pierwszemu skoczkowi komendę "przygotowad się
do skoku" a następnie komendę "skok", po której skoczek opuszcza statek powietrzny.
Przy skokach metodą AFF uczeo skoczek otrzymuje komendę „przygotuj się do skoku” a następnie
uczeo skoczek dla instruktora podaje komendę „skok”
W odpowiednich odstępach czasowych wszyscy skoczkowie opuszczają pokład, otrzymując te same
komendy.
Opuszczanie samolotu
Musi byd poprzedzone instruktażem i treningiem na ziemi.
KOLEJNOŚD OPUSZCZANIA SAMOLOTU PODCZAS WYRZUTU „POD WIATR”
duże formacje „płaskie” (RW)
pojedynczy „płascy”
duże formacje „free”
pojedynczy „free”
AFF
Tandem
Birdman – track
PODCZAS WYRZUTU „Z WIATREM” OBOWIĄZUJE KOLEJNOŚD WYSKOKU:
pojedynczy „free”
duże formacje „free”
pojedynczy „płascy”
duże formacje „płaskie” (RW)
AFF
Tandem
Birdman – track
W przypadku, gdy statek powietrzny wyposażony jest w sygnalizację świetlną lub świetlną i dźwiękową,
opuszczanie statku odbywa się na następujących zasadach:
żółta lampka – przygotować się
zielona lampka + sygnał dźwiękowy – skok
czerwona lampka – zakaz skoku
Podczas opuszczenia samolotu cessna 206 komendy podaje PILOT :
- jedna minuta przed skokiem – ROLETA - przygotowad się do skoku
- komenda do skoku – SKOK
Na komendę pilota SKOK, instruktor lub wyrzucający podaje tą komendę uczniowi.
- zakaz skoku może podad pilot lub instruktor lub wyrzucający
W odpowiednich odstępach czasowych skoczkowie opuszczają pokład, otrzymując te same komendy.
Sposób oddzielenia się skoczka jest zależny od typu statku powietrznego, z jakiego wykonywane są
skoki:
Cessna 206 ze stopnia,
Cessna 208B - drzwi, po podniesieniu żaluzji
Czynności skoczka po oddzieleniu się od statku powietrznego
Początkowe czynności skoczka po oddzieleniu się od statku powietrznego uzależnione są od sposobu
otwarcia spadochronu. Pierwsze skoki mogą byd wykonywane z samoczynnym otwarciem
spadochronu tzn. otwarcie spadochronu następuje z pomocą liny wyciągającej (desantowej) lub z
opóźnionym przy skokach metodą AFF.
Niezależnie od typu spadochronu przy skokach "na linę", skoczek po oddzieleniu się od statku
powietrznego musi wykonad następujące czynności:
- odliczanie czasu (121, 122, 123), po którym następuje otwarcie spadochronu
- sprawdzenie czaszy czy jest prawidłowo wypełniona, tzn. prostokątna, sterowna i stabilna.
- sprawdzenie przestrzeni , obserwacja innych skoczków czy nie zagrażają zderzeniem w powietrzu
- orientacja w terenie tzn. znalezienie miejsca lądowania i określenie kierunku wiatru.
- wytrata wysokości w strefie opadania do wysokości 300m
- budowa kręgu do lądowania
- wyjście na prostą na wysokości nie większej niż 100 - 150m.
- manewrowanie spadochronem w taki sposób, aby lądowanie nastąpiło w wyznaczonym miejscu
Szczegółowy opis czynności skoczka podczas skoku szkolnego metodą AFF opisany jest w manualu
do tego typu skoków.
Czasza prawidłowo napełniona
- wszystkie komory czaszy są napełnione
- slajder na dole, przy taśmach nośnych lub za głową jeśli kółka slajdera pozwalają na zsunięcie się po
taśmach nośnych
- żadnych splątao, pęknięd, rozdard czaszy czy zerwanych linek
- pilocik znajduje się z tyłu czaszy lub na czaszy
- układ hamowania daje się odblokowad a czasza sterowad
- czasza zachowuje się stabilnie i jest sterowna
Czynności skoczka po otwarciu się spadochronu
- obserwacja innych skoczków czy nie zagrażają zderzeniem w powietrzu;
- odhamowanie spadochronu przy pomocy uchwytów sterowniczych,
- manewrowanie spadochronem w taki sposób, aby lądowanie nastąpiło w wyznaczonym miejscu;
- od wysokości 150-100 m przygotowanie do lądowania.
- lądowanie w wyznaczonym miejscu
Budowa rundy do lądowania
Spadochrony posiadają dużą prędkośd postępową (9-13 m/s). Lądowanie w zaplanowanym miejscu
wymaga wprawy i doświadczenia. Aby ułatwid pracę i pomóc w określeniu drogi do celu, wyliczono w
zależności od siły wiatru, odległośd od koła (na trawersie i na prostej) oraz wysokośd.
Skoczek ustawia się na prostej do celu pod wiatr i ląduje regulując prędkośd postępową sterówkami.
Szczególną uwagę należy zwrócid na płynną i spokojną pracę sterówkami. Chodzi o to, aby nie rozbujad,
ani nie przeciągnąd spadochronu szczególnie przy podchodzeniu do lądowania.
Budowa rundy do lądowania
prędkośd
odległośd
wiatru
[m]
[m/s]
0
70
1
60
2
50
3
40
4
30
5
20
6
10
7
0
prędkośd
wiatru [m/s]
odległości na trawersie do
miejsca lądowania
0
1
2
3
4
5
6
7
odległośd
[m]
175
150
125
100
75
50
25
0
odległośd na prostej do
miejsca lądowania
Podczas lądowania
należy pamiętad aby :
nie lądowad na palce – takie lądowanie jest szczególnie niebezpieczne przy zetknięciu się z ziemią
bokiem. Występujący moment skręcający może spowodowad złamanie stopy w kostce
nie lądowad na pięty – całe uderzenie przenosi się na kręgosłup, brak amortyzacji może spowodowad
naruszenie kręgów, zwłaszcza szyjnych
nie lądowad na rozstawione nogi – jeden z najczęściej popełnianych błędów, którego skutkiem są
zwichnięcia, naderwanie ścięgien, pęknięcia i złamania nóg
nie lądowad w skręcie, bokiem lub tyłem – od naciągnięcia ścięgien stopy, poprzez urazy kręgosłupa i
głowy.
W przypadku lądowania z wiatrem, bokiem, tyłem lub w skręcie oraz wtedy gdy spadochron zostanie
nieprawidłowo (za wysoko lub wcale) zahamowany do lądowania – należy lądowad na nogi złączone
w kolanach, kostkach i palcach (3 punkty).
W przypadku zbyt wczesnego wyhamowania spadochronu do lądowania
(i chwilowego zawiśnięcia kilka metrów nad ziemią), NIE NALEŻY ponownie próbowad go rozpędzad
tylko utrzymad pozycję do momentu przyziemienia – uwaga na przeciągnięcie!
Czynności skoczka po wylądowaniu
Po wylądowaniu należy jak najszybciej zgasid czaszę (aby nie pozwolid ciągnąd się po ziemi ) Czasza
zachowuje się przy wietrze jak żagiel.
Metody gaszenia czaszy:
- zabiec czaszę o przynajmniej 90 stopni z prawej lub lewej strony czaszy
- odwrócid się w kierunku czaszy i całkowicie ściągad jedną z linek sterowniczych (lewą lub prawą) do
czasu opadnięcia czaszy na ziemię (zgaszenia czaszy)
- w przypadku przewrócenia się i wleczenia skoczka po ziemi, ściągnąd jedną ze sterówek do momentu
aż ustanie wleczenie skoczka po ziemi.
Po zgaszeniu czaszy, pierwszą czynnością jest zorientowanie się, czy lądowanie nie nastąpiło na pasie
startowym.
W przypadku lądowania na pasie startowym, skoczek jest zobowiązany do jak najszybszego zwinięcia
spadochronu i natychmiastowego opuszczenia pasa startowego.
Po lądowaniu, w przypadku upadku, jeżeli skoczek nie odniósł żadnej kontuzji, powinien jak najszybciej
sie podnieśd i dad sygnał ręką, że wszystko jest OK.
Po wykonaniu powyższych czynności należy zwinąd spadochron, sprawdzid czy nie wlecze się po ziemi
jakaś częśd spadochronu i jak najszybciej udad się na start spadochronowy.
Kolejne czynności to:
-przekazanie spadochronu układaczom
-"debrefing" czyli omówienie z instruktorem przebiegu skoku oraz jego analiza
Sterowanie spadochronem
Rozkład sił aerodynamicznych
Aby spadochron szybujący mógł rozpocząd przemieszczanie się do przodu i wytworzyła się siła
aerodynamiczna, jego czasza musi byd pochylona pod odpowiednim kątem w stosunku do poziomu.
Nazywamy go kątem zaklinowania i ustalają go linki nośne, które z przodu czaszy są najkrótsze a na
krawędzi spływu czaszy linki są najdłuższe (sterownicze).
Taka konstrukcja powoduje, że czasza pochylona jest przodem (krawędzią natarcia) do dołu.
Podczas lotu powietrze, poprzez wloty na krawędzi natarcia, napełnia ją i usztywnia aerodynamicznie.
Jego częśd, która nie jest w stanie pomieścid się wewnątrz, tworzy obszar "stojącego" powietrza, który
nazywamy sztuczną krawędzią natarcia. Na niej rozdzielają się strugi opływające skrzydło.
Przegrody czaszy mają kształt profilu aerodynamicznego, więc powietrze opływające czaszę rozdziela
się na częśd górną i dolną (patrz rysunek).
Jak widad przegroda jest niesymetryczna i jej górna częśd jest dłuższa niż dolna. Aby rozdzielone
powietrze spotkało się w jednym momencie na krawędzi spływu, górne strugi muszą biec szybciej.
Taki przepływ powoduje ich rozrzedzenie a w rezultacie spadek ciśnienia statycznego w porównaniu do
ciśnienia panującego na dolnej powierzchni. I właśnie ta różnica powoduje, że spadochron wytwarza
siłę aerodynamiczną i potrafi równoważyd ciężar własny i skoczka.
Manewrowanie spadochronem
Regulowanie prędkości postępowej oraz sterowanie odbywa się za pomocą linek sterowniczych.
Skoczek ma możliwośd płynnego regulowania zarówno prędkości postępowej jak i opadania.
Przy pełnym zahamowaniu prędkośd opadania i postępowa maleje niemal do zera, co umożliwia
skoczkowi prawie pionowe schodzenie do celu. Dalsze ściągnięcie linek sterowniczych powoduje tzw.
"przeciągnięcie". Czasza traci swoje właściwości nośne, staje się niestabilna, silnie wzrasta prędkośd
opadania. Przeciągnięcie spadochronu szybującego jest bardzo niebezpieczne przy lądowaniu.
Dlatego też, skoczek ma za zadanie przy każdym skoku, przeciągnąd spadochron na bezpiecznej
wysokości (ok. 600 m lub wyżej), aby zapamiętad do jakiego momentu może ściągnąd linki sterownicze,
żeby nie przeciągnąd spadochronu.
Zakręty
Aby wykonad zakręt, używamy linek sterowniczych w ten sposób, by jedna z nich ściągnięta była
bardziej niż druga.
Ściągnięcie prawego uchwytu sterowniczego (w dół) powoduje załamanie prawej krawędzi spływu i
zwiększenie oporu powietrza z tej strony w związku z czym następuje obrót czaszy w prawo.
Pamiętaj!
Zawsze przed wykonaniem zakrętu sprawdź czy swoim manewrem nie spowodujesz kolizji z innym
skoczkiem!
Można wyróżnid dwa rodzaje wykonywania zakrętów:
-zakręty głębokie
Zakręt taki wykonuje się z pełnego szybowania ściągając jeden z uchwytów maksymalnie w dół.
Podczas takiego zakrętu czasza zostaje gwałtownie i maksymalnie zahamowana z jednej strony, gdy w
tym czasie druga połowa posiada maksymalną prędkośd. Siła odśrodkowa wyrzuca skoczka poza oś
pionową i spadochron przechyla się w stronę zakrętu. W takiej konfiguracji czasza robi spirale, bardzo
szybko tracąc wysokośd.
Wykonywanie tego typu zakrętów nisko nad ziemią jest bardzo niebezpieczne. Czasza potrzebuje
stosunkowo dużo wysokości aby wyjśd z takiego zakrętu.
-zakręcanie płytkie "50% / 75%"
Zakręt tego typu charakteryzuje się spokojem, stabilnością i bardzo małą utratą wysokości. Nadaje się
najbardziej do precyzyjnego podejścia do lądowania lub manewrowania podczas latania w dużej grupie
skoczków.
Aby zakręcid w ten sposób ustawiamy uchwyty na 50% hamowania z jednej strony i 75% z drugiej (z tej,
w którą stronę chcemy zakręcid).
Hamowanie
Pełne hamowanie: ściągniecie obu uchwytów sterowniczych (w dół) powoduje załamanie krawędzi
spływu, zwiększenie oporu powietrza na całej powierzchni (tylnej), a w rezultacie pełne hamowanie zmniejszenie prędkości postępowej spadochronu.
Hamowanie -pełny ślizg
Przy podniesionych uchwytach sterowniczych spadochron będzie miał pełną prędkośd postępową i
prędkością opadania. Będzie poruszał się stabilnie i prosto. Szerokie zakręty mogą byd wykonywane
poprzez przechylanie się w uprzęży.
W niektórych trudnych warunkach czasza może zachowywad się w pełnym locie w ten sam sposób, jak
samolot w czasie turbulencji. Jeśli odczuwasz turbulencje, najlepiej jest lecied z 50% hamowaniem, aby
unikad gwałtownej utraty ciśnienia w czaszy.
Wzrost prędkości postępowej można osiągnąd ściągając przednie taśmy nośne. Sterowad również
można za pomocą przednich taśm nośnych.
UWAGA: Spadochron nie powinien lądowad przy ściągniętych przednich taśmach nośnych z powodu
zwiększonej prędkości opadania.
Pamiętaj, że w przypadku zerwanych linek sterowniczych lub, jeśli manewrowanie rozpocznie się
natychmiast po otwarciu, do bezpośredniego sterowania można użyd tylnych taśm nośnych, gdy układ
hamowania jest wciąż zabezpieczony.
Hamowanie -25%
Hamowanie wytwarza się przez zmianę opływu powietrza wokół czaszy. Wykonuje się to poprzez
ściągnięcie powoli obu uchwytów do poziomu oczu. Takie hamowanie zapewnia generalnie najlepszy
kąt ślizgu w warunkach bezwietrznych lub pod wiatr. Zależy to od warunków pogody i ciężaru skoczka
Hamowanie -50%
Uchwyty znajdują się na poziomie barków. Prędkośd postępowa będzie o połowę mniejsza. Prędkośd
opadania także zmniejszy się niż podczas pełnego ślizgu.
Hamowanie -75%
Uchwyty sterownicze na poziomie brzucha. Spadochron będzie miał małą prędkośd postępową i
minimalne opadanie.
Hamowanie -100%
Ręce z uchwytami są opuszczone.
Minimalna prędkośd postępowa oraz minimalne opadanie.
UWAGA: Przy takim hamowaniu istnieje możliwośd "przeciągnięcia" spadochronu.
Przeciągnięcie – stan bezruchu
Stan bezruchu można osiągnąd poprzez powolne ściągnięcie uchwytów o 8-10 cm za pozycję pełnego
hamowania. W tej sytuacji spadochron traci swoje możliwości nośne. Prędkośd postępowa spada do
zera, czasza tonie, a następnie cofa się. Spadochron może mied tendencje do lotu do tylu lub do obrotu
w jedną stronę. Zrównoważyd takie zachowanie można poprzez podniesienie uchwytów 8-10 cm do
pozycji hamowania 75-80%. Spadochron powoli nabierze prędkości.
UWAGA: Nigdy w takiej sytuacji nie puszczaj całkowicie uchwytów ani nie podnoś ich gwałtownie w
górę, gdyż powoduje to gwałtowny skok czaszy do przodu oraz dużą utratę wysokości.
Przeciągnięcie dynamiczne
Przeciągnięcie dynamiczne rozpoczyna się z pełnego ślizgu, poprzez gwałtowne przemieszczenie
uchwytów, co powoduje dodatkowy opór na czaszę. Czasza gwałtownie zwalnia, podczas gdy skoczek,
z powodu bezwładności, reagujący o wiele wolniej, przechyla się do przodu czaszy.
Skoczek przechylający się do przodu, powoduje sztuczny i krótkotrwały wzrost kąta natarcia. Ten nowy
kąt daje duże wznoszenie na bardzo krótki okres, a następnie gwałtowną utratę wznoszenia z powodu
utraty prędkości powietrza. Ponieważ krawędź spływu została odkształcona pod spód, czasza teraz ma
tendencję do lotu w tył, jeśli nie dokonamy poprawek.
Prawidłowe wyjście z dynamicznego przeciągnięcia polega na delikatnym podniesieniu uchwytów do
pozycji 75-80% hamowania.
UWAGA: Nie podnoś uchwytów wyżej bioder, w przeciwnym wypadku czasza gwałtownie skoczy do
przodu.