MISJA I CELE ROZWOJU GMINY I. Misja i wizja

1
STRATEGIA ROZWOJU GMINY STRZELCE OPOLSKIE
CZĘŚĆ III:
MISJA I CELE ROZWOJU GMINY
I. Misja i wizja rozwoju miasta i gminy Strzelce Opolskie
Formułując misję gminy należy określić ideę i ogólny kierunek jej rozwoju.
Istotne jest wskazanie tych dziedzin wiodących w gospodarce gminy, stanowiących jej
bazę ekonomiczna i podstawę egzystencji. Misja gminy to uzasadnienie sensu jej
istnienia.
Misją miasta i gminy Strzelce Opolskie powinno być wykreowanie prężnego
ośrodka usługowego i produkcyjnego o nowoczesnej infrastrukturze, posiadającego
swoją strefę wpływu i wyraźnie zaznaczającego się na linii miedzy aglomeracją
Katowicką i Opolem. Funkcje spełniane przez miasto i gminę powinny zapewnić jej
mieszkańcom warunki życia i zaspokojenie potrzeb na odpowiedno wysokim
poziomie.
Przeprowadzona wcześniej diagnoza stanu gminy oraz ankieta obrazująca
opinie mieszkańców o poszczególnych dziedzinach życia w mieście i gminie Strzelce
Opolskie, stanowią podstawę sformułowania wizji rozwojowej. Tworząc wizję gminy
starano się określić jakie cechy powinny ją w przyszłości charakteryzować. Określenie
pożądanego przez lokalną społeczność obrazu ich miejsca zamieszkania jest bardzo
istotne z punktu widzenia formułowania celów rozwoju i kierunków podejmowanych
działań. Cele rozwoju oraz konkretne projekty związane z ich realizacją, powinny
prowadzić do osiągnięcia określonego stanu gminy, uznanego przez jej społeczność za
pożądany i atrakcyjny.
1
2
Na pożądany obraz gminy składa się szereg wymienionych poniżej cech
Z punktu widzenia społecznego jest to:
• Gmina, na obszarze której mieszkańcy mają zapewnione źródła utrzymania i
związaną z tym stabilizację i warunki wszechstronnego rozwoju.
• Gmina, która jest wystarczająco atrakcyjna dla mieszkańców aby nie mieli
potrzeby migrowania za granicę lub do innych miast i regionów Polski
• Gmina, której społeczność ma rozwiniętą świadomość związku z obszarem
zamieszkania oraz świadomość ekologiczną
• Gmina, zachowująca swoją tożsamość, w której struktura etniczna i obecność
mniejszości niemieckiej nie jest źródłem konfliktów społecznych, ale jest
czynnikiem stymulującym rozwój społeczny i gospodarczy.
• Gmina, która charakteryzuje się odpowiednio rozwiniętą i wyposażoną siecią
infrastruktury
społecznej,
zapewniającą
mieszkańcom
jakość
życia
na
odpowiednim poziomie
• Gmina z rozwiniętym odpowiednio do potrzeb budownictwem mieszkaniowym
• Gmina ludzi wykształconych, reprezentujących odpowiednie do potrzeb, wysokie
kwalifikacje zawodowe
Z punktu widzenia gospodarczego jest to:
• Gmina, która w pełni wykorzystuje możliwości związane z korzystnym
położeniem komunikacyjnym.
• Gmina,
która
jest
atrakcyjnym
obszarem
z
punktu
widzenia
rozwoju
przedsiębiorczości, stwarzająca bardzo dobre warunki rozwoju zarówno lokalnym
przedsiębiorstwom jak też inwestorom zewnętrznym.
• Gmina w której istniejące na jej terenie bogactwa naturalne wykorzystywane są z
pożytkiem dla jej rozwoju ale w sposób racjonalny nie prowadzący do pogłębiania
degradacji środowiska
• Gmina, w której wytwarza się dobra oraz świadczy się usługi, które są
konkurencyjne na rynku regionalnym, ogólnopolskim a w niektórych przypadkach
na rynku zagranicznym
• Gmina
z
silnym,
stale
unowocześnianym
2
sektorem
produkcyjnym,
3
skoncentrowanym w głównym ośrodku
• Gmina o wyraźnie zaakcentowanej funkcji rolniczej, szczególnie w jej części
południowej, charakteryzująca się intensywną nowoczesną, gospodarką rolną i
rozwiniętym przemysłem rolno- spożywczym
Z punktu widzenia cech środowiska jest to:
• Gmina wdrażająca model ekologicznego równoważenia rozwoju, co oznacza m.in.
że priorytetem polityki rozwojowej jest poprawa jakości środowiska i bezwzględne
zachowanie jego istniejących walorów
• Gmina o ograniczonej emisji zanieczyszczeń
• Gmina, która ma rozwiązane problemy oczyszczania ścieków komunalnych i
przemysłowych oraz ma zabezpieczone źródła zaopatrzenia w wodę.
Z punktu widzenia zagospodarowania przestrzennego jest to:
• Gmina,
charakteryzująca
się
ładem
przestrzennym
i
racjonalnym
zagospodarowaniem terenów, których struktura użytkowania zgodna jest z
przyjętymi celami polityki ekologicznej i społecznej
• Gmina, charakteryzująca się dobrze wykształconą, modernizowaną na bieżąco
infrastrukturą komunikacyjną zapewniającą sprawność ruchu lokalnego i
tranzytowego.
• Gmina, której główne miasto Strzelce Opolskie, charakteryzuje się funkcjonalnym
zagospodarowaniem i stanowi w pełni wykształcone atrakcyjne centrum usługowe
dla mieszkańców gminy, powiatu a w określonych dziedzinach również dla ruchu
tranzytowego i ludności z dalej położonych obszarów.
3
4
II. Cele rozwoju miasta i gminy Strzelce Opolskie
Ogólne cele każdej strategii rozwoju określonego obszaru mają charakter
uniwersalny.
Generalnym
celem
rozwoju
gminy
powinno
być
stworzenie
mieszkańcom odpowiednich warunków życia oraz zapewnienie szans na przyszłość.
Na tak sformułowany cel generalny składają się cele cząstkowe, do których należą;
• Zapewnienie mieszkańcom miejsc pracy i dochodów pozwalających na
odpowiedni poziom życia
• Zapewnienie warunków bytu materialnego, w tym: wyżywienia, mieszkania i
przebywania w środowisku nie szkodzącym zdrowiu
• Zapewnienie warunków rozwoju duchowego, w tym możliwości wypoczynku,
kształcenia, dostępu do informacji, kultury i rozrywki, a także możliwość podróży i
kontaktów z otoczeniem
• Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa i perspektyw na przyszłość, w tym poczucia
stabilizacji i szans rozwoju dla następnych pokoleń
W istniejących warunkach cel pierwszy jest warunkiem osiągnięcia celów
pozostałych.
Za nadrzędny cel strategii rozwoju miasta i gminy Strzelce Opolskie uznano
zapewnienie
trwałych
podstaw
harmonijnego
rozwoju
społeczeństwa
i
gospodarki, przy wykorzystaniu miejscowych zasobów i walorów przyrodniczych
i kulturowych, oraz dogodnego położenia komunikacyjnego.
Proponuje się aby za strategiczne uznać następujące cele:
A. Poprawa warunków życia mieszkańców miasta i gminy
B. Poprawa stanu środowiska na obszarze miasta i gminy
C. Restrukturyzacja i modernizacja gospodarki oraz stymulowanie jej rozwoju
oraz
D. Rozwój ponadlokalnych funkcji miasta Strzelce Opolskie
Realizacja celów strategicznych i związanych z nimi celów operacyjnych powinna
4
5
w zasadniczy sposób podnieść atrakcyjność miasta i gminy Strzelce Opolskie dla
mieszkańców i osób z zewnątrz. Równocześnie należy dążyć do poprawy wizerunku
miasta i gminy w świadomości społecznej.
Cel A.: Poprawa warunków życia mieszkańców miasta i gminy
Poprawa warunków mieszkania i pracy na terenie miasta i gminy będzie
zasadniczym czynnikiem, który może zatrzymać najbardziej dynamiczną i najlepiej
wykwalifikowaną grupę ludzi. Jak zaznaczono w diagnozie migracje zagraniczne
pozwalają utrzymać stopę bezrobocia na stosunkowo niskim poziomie, jednak w ich
efekcie gmina pozbywa się najbardziej aktywnej i przedsiębiorczej grupy
mieszkańców. W dłuższej perspektywie proces ten będzie miał negatywne skutki dla
rozwoju gospodarczego i demograficznego gminy.
W grupie celów związanych z realizacją strategicznego celu A, należy wyróżnić
następujące:
Poprawa warunków mieszkaniowych i zwiększenie dostępności mieszkań
• Wspieranie rozwoju budownictwa mieszkaniowego jedno i wielorodzinnego
• Poprawa stanu istniejącej substancji mieszkaniowej
• Podniesienie standardu mieszkalnictwa /szczególnie na obszarach wiejskich
• Działania organizacyjne wpływające na wzrost dostępności mieszkań, w
tym:
• Udoskonalenie systemu gospodarki nieruchomościami
• Poprawa efektywności gospodarowania zasobami mieszkaniowymi
Modernizacja infrastruktury komunikacyjnej, w tym:
• Przekształcenia w zakresie przebiegu ciągów komunikacyjnych
• Zdecydowana poprawa jakości dróg
• Usprawnienie ruchu tranzytowego
Poprawa stanu infrastruktury społecznej
• Poprawa stanu i wyposażenia placówek służby zdrowia
• Poprawa stanu placówek szkolnictwa
• Dopasowanie
profilu
kształcenia
5
w
placówkach
oświaty
do
6
przewidywanych potrzeb rynku pracy
Podniesienie poziomu wykształcenia społeczności miasta i gminy
Przeprowadzone analizy wskazują że poziom ten jest relatywnie niski.
Jednocześnie materiały dotyczące struktury bezrobotnych wskazują że
największa grupa osób pozostających bez pracy to ludzie z grupy najsłabiej
wykształconych
/podstawowe
albo
zasadnicze
zawodowe/.
Osoby
z
wykształceniem wyższym i średnim ogólnokształcącym, stanowią minimalną
część zbiorowości bezrobotnych. Jednym z kierunków działań jest:
• Rozwinięcie
szkolnictwa
policealnego
/uruchomienie
nowoczesnego
kształcenia w zakresie specjalności na które jest zapotrzebowanie
Cel B: Poprawa stanu środowiska na obszarze miasta i gminy
Jak wynika z materiałów zebranych przy opracowywaniu strategii rozwoju i
wcześniejszej diagnozy, stan środowiska jest wyraźnie podkreśloną słabą stroną
gminy. Uznanie poprawy stanu środowiska za jeden z czterech najważniejszych celów
rozwoju wynika z szeregu przyczyn.
• Poprawa warunków życia mieszkańców, która jak starano się wykazać powinna
być
podstawowym
celem
strategicznym
gminy,
będzie
niemożliwa
do
zrealizowania bez poprawy jakości środowiska
• Fakt że teren gminy znajduje się na terenie ekologicznego zagrożenia utrudnia lub
wręcz uniemożliwia wykorzystanie szeregu walorów i zasobów, które mogłyby
odegrać istotną rolę w rozwoju miasta i gminy. Niezadowalająca jakość
środowiska oznacza:
• brak perspektyw dla funkcji rolniczej gminy, co byłoby niekorzystne ze
względu na istniejącą strukturę gospodarki, w której rolnictwo odgrywa
istotną role szczególnie w południowej części gminy
• znaczące ograniczenie dla ewentualnego rozwoju funkcji turystycznej, w
oparciu
o
wyszczególnione
w
diagnozie
walory
krajobrazowe
i
przyrodnicze. Trudno byłoby planować rozwój agroturystyki, która mogłaby
upowszechnić się w południowo- zachodniej części gminy
6
7
• utrwalenie
niekorzystnego
wizerunku
gminy
jako
terenu
uprzemysłowionego i silnie zanieczyszczonego, mimo istnienia rezerwatów
i parku krajobrazowego. Wizerunek obszaru jest coraz ważniejszym
elementem wpływającym na możliwości rozwoju gminy czy miasta, gdyż
niejednokrotnie wpływa na decyzje potencjalnych inwestorów zewnętrznych
Cele i konkretne zadania związane z poprawą jakości środowiska zostały
szczegółowo wyeksponowane w posiadanym przez Gminę, „Studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego”.
Cel C: Restrukturyzacja i modernizacja gospodarki oraz stymulowanie jej
rozwoju
Poniżej wymieniono kierunki działań, które mogą przybliżyć realizację tego celu.
Należą do nich:
• Utrzymanie lub wzbogacenie/ zróżnicowanej struktury gałęziowej przemysłu,
która jest niewątpliwie mocną stroną gospodarki gminy. Cel ten wiąże się z
potrzebą tworzenia warunków do umacniana pozycji istniejących przedsiębiorstw i
utrzymania stanu zatrudnienia.
Zarówno przemysł elektromaszynowy jaki i cementowo- wapienniczy, meblarski
czy rolno-spożywczy, powinny pozostać trwałym elementem gospodarki gminy.
Odrębnym problemem jest nowoczesność technologii wykorzystywanych w
istniejących na terenie gminy przedsiębiorstwach, jakość wytwarzanych produktów
i ich konkurencyjność. Biorąc pod uwagę rolę drugiego sektora w gospodarce
miasta
i
gminy,
kondycja
i
perspektywy
istniejących
przedsiębiorstw
produkcyjnych, będzie miała zasadniczy wpływ na rozwój gminy i warunki życia
na jej terenie.
• Tworzenie warunków dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, w tym,
• Upowszechnienie systemu doradztwa w zakresie tworzenia małych i
7
8
średnich firm
• Wdrożenie
skutecznej
polityki
wspierania
małej
i
średniej
przedsiębiorczości
• Wdrożenie systemu preferencyjnych nisko oprocentowanych kredytów
krajowych i zagranicznych
• Próba wykorzystania warunków dla rozwoju turystyki
Trzeba wyraźnie podkreślić, że funkcja turystyczna nie będzie pełnić
pierwszorzędnej roli w gospodarce regionu, niemniej należy wykorzystać
możliwości związane m.in. z istnieniem rezerwatów /Ligota Dolna, Płużnica/,
parków podworskich /Błotnica Strzelecka, Szymiszów/, obszarów leśnych oraz
zabytków architektury w Strzelcach Opolskich i innych miejscowościach
• Szersze wykorzystanie tranzytowego położenia m.in.
Rozwój atrakcyjnych obiektów infrastruktury związanej z obsługą ruchu
samochodowego na obrzeżach miasta.
Stworzenie lepszych warunków postoju dla turystów w centrum miasta /krótkie
zwiedzanie, usługi gastronomiczne/
Cel D. Rozwój ponadlokalnych funkcji miasta Strzelce Opolskie
Strzelce Opolskie są siedzibą powiatu co daje możliwość rozwoju
funkcji o charakterze egzogenicznym, nastawionych na obsługę obszarów
otaczających miasto. Zagrożeniem dla rozwoju tych funkcji może być łatwy
dostęp mieszkańców powiatu a nawet samej gminy do większych ośrodków
miejskich /Opole, Gliwice, Kedzierzyn- Koźle. Ośrodek Strzelecki musi dbać o
zachowanie, umacnianie i w miarę możliwości rozszerzanie, swojej strefy
wpływu, której mieszkańcy będą preferowali dobra i usługi oferowane w
Strzelcach. Funkcje administracyjne ułatwiają to zadanie ale bez rozbudowy
innych funkcji mogą okazać się niewystarczające, przy silnej konkurencji
większych ośrodków.
Stąd ważnym celem jest dążenie do zwiększenia liczby oraz
podniesienie jakości oferowanych w mieście dóbr i usług.
Niezwykle istotny jest standard oferowanych w ośrodku usług w zakresie
8
9
szkolnictwa, służby zdrowia, kultury, sportu i rekreacji. Na atrakcyjność
ośrodka wpływa sieć i jakość placówek handlowych, gastronomicznych,
przedstawicielstwa instytucji finansowych. Klienci przybywający do miasta w
celu skorzystania z określonej usługi, korzystają przy okazji z innych usług
stwarzając warunki dla funkcjonowania różnego rodzaju placówek.
Celem władz miasta związanym z umacnianiem roli ośrodka,
powinno być tworzenie warunków dla rozwoju aktywności gospodarczej w
mieście. Cel ten wiąże się z
• rozwojem infrastruktury technicznej,
• ułatwień w pozyskiwaniu nieruchomości dla działalności gospodarczej
• inne działania wspomagające przedsiębiorczość na terenie miasta
Ogromnym problemem, utrudniającym rozwój centralnych funkcji Strzelec jest system
finansowania niektórych dziedzin, głównie oświaty. Samorząd nie otrzymuje dotację
jedynie na kształcenie młodzieży ze swojej gminy lub powiatu. Oznacza to że z punktu
widzenia finansowego władze miasta nie mogą być zainteresowane napływem do
szkół w Strzelcach, młodzieży z dalszych terenów.
9