WSPOMAGANIE WSZECHSTRONNEGO ROZWOJU DZIECI W

WSPOMAGANIE WSZECHSTRONNEGO
ROZWOJU DZIECI W WIEKU 3 - 6 LAT,
Z WYKORZYSTANIEM ELEMENTÓW
KINEZJOLOGII EDUKACYJNEJ
w Przedszkolu Miejskim Nr 144, w Łodzi
Innowacja pedagogiczna o charakterze
metodyczno – organizacyjnym
Autor: mgr Iwona Lis
„Rozwój ludzkiego umysłu jest w dalszym ciągu wielką przygodą,
pod wieloma względami największą przygodą w życiu”.
Norman Cousins
Dane o innowacji
Autor: Iwona Lis
Realizator: nauczycielki wszystkich grup.
Miejsce realizacji: Przedszkole Miejskie nr 144.
Data rozpoczęcia innowacji: 01. 10. 2013 rok.
Data zakończenia innowacji: 30. 06. 2016 rok.
Wiek dzieci: 3, 4, 5, 6 lat.
Koszt innowacji: wdrażanie innowacji nie będzie wymagało dodatkowych środków finansowych;
Rodzaj innowacji: innowacja pedagogiczna o charakterze metodyczno – organizacyjnym.
Zakres innowacji: Innowacja jest wdrażana w zakresie wychowania przedszkolnego we wszystkich oddziałach przedszkolnych. Nie będzie stosowane żadne
kryterium doboru. Koncepcja badawcza dotycząca analizy efektów innowacji
oparta będzie o Testy ustalające profil dominacji dla poszczególnych dzieci,
oraz Arkusz zbiorczy " Profil dominacji" opracowany przez autorkę. Urzeczywistnienie celów przedstawionej innowacji sprzyjać będzie również przygotowanie merytoryczne i metodyczne nauczycieli. Większość nauczycielek wdrażające
tę innowację ukończyło 32 godzinny kurs „Brain Gym” z zakresu Kinezjologii
Edukacyjnej , pozostałe doskonaliły swoje umiejętności na warsztatach organizowanych w ramach WDN-u. Innowacja pedagogiczna posiada założenia i cele
zmierzające do indywidualnego rozwoju dziecka poprzez unowocześnienie,
usprawnienie i uatrakcyjnienie sposobów działań pedagogicznych odpowiadających współczesnym tendencjom pedagogiki.
Innowacja dotyczy stosowania ćwiczeń z „gimnastyki mózgu” w zakresie Kinezjologii Edukacyjnej oraz określania profilu dominacji, który wskazuje na indywidualne wspomaganie rozwoju każdego dziecka, zgodnie z jego preferencjami.
Założenia innowacji oparte są na Podstawie Programowej Wychowania
Przedszkolnego wynikającej z Rozporządzenia MEN z 2008 r. (Dz. U. Z dnia 15
stycznia 2009 nr 4 poz. 17, z późn. zm.), oraz Rozporządzenia MEN, z dnia 30
kwietnia 2013r w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno
- pdagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
Dane o autorce
Iwona Lis
• od 1994 roku nauczyciel nauczania zintegrowanego
• od 2002 roku terapeuta – praca z dziećmi o specyficznych potrzebach
edukacyjnych
• od września 2004 roku nauczyciel i dyrektor Przedszkola Miejskiego nr144
Ukończone kursy związane tematycznie z innowacją to:
1. Terapia pedagogiczna (2001)-kurs kwalifikacyjny
2. Indywidualizacja nauczania na w poszczególnych etapach kształcenia.
Wykorzystywanie wyników diagnoz w projektowaniu dydaktycznym i
wychowawczym (2001)
3. Wspieranie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym (2003)
4. Kurs „Brain Gym”
Uzasadnienie
Wspierając naturalny rozwój dziecka, nauczyciele naszej placówki
poszerzyli swój warsztat pracy i wiedzę z zakresu Kinezjologii Edukacyjnej
uczestnicząc w kursie „Gimnastyka Mózgu”. Udział w kursie dostarczył nam
podstawowej wiedzy dotyczącej metody oraz jej zastosowania nie tylko z
dziećmi dyslektycznymi, ale i z dziećmi nie mającymi trudności w uczeniu się.
Prawdziwie doskonałym uzupełnieniem naszej wiedzy jest książka dr C.
Hannaford, która w sposób prosty, zrozumiały i niezwykle zajmujący wyjaśnia
podstawy neurologiczne, fizyczne a nawet komórkowe i molekularne metody
Kinezjologii Edukacyjnej. Jest to stosunkowo nowa nauka, która zajmuje się
ruchem i jego wpływem na uczenie się, wspiera naturalne zasoby człowieka,
wykorzystuje wzajemne zależności rozwoju fizycznego, emocjonalnego i
intelektualnego. Poznane ćwiczenia to bezpieczne, proste i naturalne ruchy.
Najważniejsze jest to, że skutecznie zwiększają integrację oczu, uszu i całego
ciała, co polepsza koordynację wzrokowo – ruchową, pamięć i koncentrację. Jest
to ważne ponieważ sprawność korzystania ze zmysłów warunkuje szybkie i
efektywne działanie w otoczeniu, jak również wspomaga funkcje analizy i syntezy
informacji. Gdy dzieci uczą się wykorzystując zintegrowaną pracę mózgu, wtedy
stają się otwarte, chłonne i ciekawe świata. Łatwiej przyjmują nowe
doświadczenia, są zdolne do wyrażania siebie samych.
Mam nadzieję, że dzięki stosowaniu ćwiczeń z „gimnastyki mózgu”
wychowankowie naszego przedszkola częściej będą czuć satysfakcję z pracy
umysłowej, z przezwyciężania własnych trudności w działaniu i nauce.
Okazuje się, że historia życia człowieka jest w równym stopniu zapisana w mózgu
co w ciele. Zatem pracując z ciałem, możemy skutecznie likwidować
zahamowania tkwiące w mózgu, a tym samym likwidować przeszkody nie
pozwalające osiągać sukcesów. Jest to ważny argument, który ukierunkował
moje działania. Wierzę, że systematyczne stosowanie ćwiczeń z „gimnastyki
mózgu” przyniesie oczekiwane efekty.
Cele Innowacji
Celem proponowanej innowacji jest osiągnięcie w optymalnym stopniu
zamierzonych efektów indywidualnego rozwoju każdego dziecka, poprzez:
1. ustalanie profilu dominacji każdego dziecka
2. stosowanie odpowiednich ćwiczeń w celu poprawy funkcjonowania obu
półkul mózgowych każdego dziecka
3. poprawianie koordynacji małej i dużej motoryki
4. zwiększenie efektywności uczenia się ćwiczeniami ruchowymi,
pozwalającymi na przekraczanie linii środka ciała
5. kształtowanie orientacji przestrzennej oraz doskonalenie zdolności
określania kierunków w odniesieniu do ciała
6. doskonalenie koordynacji wzrokowo - słuchowo - ruchowej (integrowanie
funkcji percepcyjno-motorycznych)
7. doskonalenie umiejętności słuchania, widzenia, zapamiętywania, czytania,
liczenia, koncentracji uwagi
8. integrowanie mózgu i ciała
9. uświadomienie dzieciom znaczenia wody, tlenu i ruchu w życiu człowieka
10.systematyczne stosowanie ćwiczeń podczas zajęć edukacyjnych
11.nabywanie umiejętności relaksacji i wizualizacji
12.niwelowanie stresu przy pomocy aktywizujących metod i ćwiczeń z
„gimnastyki mózgu” poprzez :
• pobudzenie poczucia własnej wartości
• uświadomienie roli pozytywnego myślenia
• wspieranie pozytywnego nastawienia
• stymulowanie prawidłowego oddychania
• wyzwalanie aktywności i otwartości w kontaktach
• rozwijanie umiejętności tworzenia więzi oraz pracy w grupie
Wpływ kinezjologii na rozwój dziecka
Wszyscy przyszliśmy na świat wyposażeni w niesamowity system: umysł –
ciało, uzbrojony we wszystkie elementy do uczenia się. Ale różnorodne czynniki
stresogenne wprowadzają blokady, które hamują ten proces. „Gimnastyka
mózgu” przyczynia się do małych poprawek tzw. mikrointerwencji, które
powodują wielkie zmiany, gdyż pojawia się integracja, umożliwiająca prawidłowy
przebieg procesu uczenia się.
„Gimnastyka mózgu” to metoda stymulacji naturalnych mechanizmów
rozwoju osobowości, poprzez zestaw ćwiczeń ruchowych integrujących pracę
mózgu. Prowadzą one do zmiany starych, stresowych wzorców przyswajania
wiedzy na naturalne. Jednocześnie pozwalają na uczenie się w sposób twórczy,
pełen radości i akceptacji samego siebie, zgodnie z podstawowymi potrzebami
ciała i umysłu.
Ćwiczenia te umożliwiają efektywniejsze uczenie się, polepszają sprawność
fizyczną i duchową, a tym samym czynią człowieka spokojnym. Wspierają
naturalny rozwój dziecka i stymulują dzieci o specjalnych potrzebach
edukacyjnych.
Rozpatrując to bardziej szczegółowo, ćwiczenia z „gimnastyki mózgu”:
• poprawiają ekspresję słowną i twórcze myślenie,
• usprawniają percepcję wzrokową i słuchową,
• poprawiają koncentrację, koordynację wzrokowo – ruchową i słuchowo –
ruchową,
• ułatwiają zapamiętywanie,
• wzmacniają koordynację i pracę obu półkul mózgowych,
• usprawniają pamięć długoterminową i krótkoterminową,
• umożliwiają rozwój abstrakcyjnego myślenia, poprawiają koordynację
lewej i prawej strony ciała,
• pogłębiają oddech,
• wspomagają pozytywne nastawienie,
• równoważą emocjonalnie, relaksują,
• poprawiają umiejętności komunikacyjne.
Metoda ta pobudza do rozwoju zablokowane wcześniej wskutek stresu,
chorób lub błędów wychowawczych możliwości fizyczne, intelektualne i
psychiczne.
Ważnym elementem ćwiczeń jest picie wody. Bowiem jako najlepszy
elektrolit zapewnia efektywne przyswajanie, przetwarzanie i przechowywanie
informacji, a także sprawny przebieg elektrycznych i chemicznych procesów w
mózgu i całym ciele.
Formy i metody pracy
W wykorzystywanych kontaktach i organizowanych przez nauczyciela
sytuacjach występować będzie praca indywidualna z dzieckiem, w parach, w
małych zespołach i z całą grupą, obok form działalności organizowanych lub
samodzielnie podejmowanych przez dzieci.
W proponowanej innowacji planuje się wykorzystanie w codziennej pracy
ćwiczeń z „gimnastyki mózgu”, a zwłaszcza przestrzeganie zasady : „ Każdy dzień
w przedszkolu rozpoczynamy od wykonania PEACE ”.
Procedura osiągania celów
Nauczyciel powinien:
• być ekspertem w rozpoznawaniu zachowań wskazujących na to, że
dziecko ma trudności w określonym zakresie;
• stosować odpowiednie ćwiczenia z „gimnastyki mózgu”, bowiem
większość przeszkód w uczeniu się może zostać usunięta, jeśli zostaną
one właściwie rozpoznane i odpowiednio potraktowane;
• systematycznie prowadzić z dziećmi ćwiczenia z „gimnastyki mózgu”;
• wyrabiać u dzieci nawyk picia wody;
• wzbogacać kącik kinezjologiczny;
• wiedzieć, gdzie jest granica między swobodą dziecka w zaspokajaniu
własnej ciekawości poznawczej, a utrzymaniem dyscypliny na zajęciach,
• wiedzieć kiedy może ingerować w wykonywane przez dziecko zadanie,
• być elastycznym i w razie potrzeby zrezygnować z programu zajęć na
rzecz zaspokojenia potrzeb dziecka.
• uświadamiać dzieciom, jakie korzyści w zachowaniu i nauce przynoszą
poszczególne ćwiczenia kinezjologiczne.
• Znać cechy charakterystyczne obu półkul mózgowych, założenia
określania profilu dominacji oraz podstawowe typy osobowościowe
( załącznik nr 2 )
• ustalać profil dominacji każdemu dziecku, w oparciu o Test dla dziecka
( załącznik nr 3)
Projektowanie sytuacji edukacyjnej, aranżacja sali:
Wprowadzając innowację do pracy przedszkola niezbędne jest dobre
zorganizowanie sytuacji edukacyjnych tak, aby tworzyła ona integralną całość z
celami i zadaniami wynikającymi z podstawy programowej wychowania w
przedszkolu. Ponieważ „gimnastyka mózgu„ obejmuje czynności umysłowe,
manualne i ruchowe, dość łatwo można je wpleść w zajęcia i zabawy odbywające
się w ciągu całego dnia. Działania te wymagają przygotowania różnorodnych
materiałów, pomocy dydaktycznych, stworzenia specjalnego kącika
kinezjologicznego, w którym znajdowałyby się akcesoria zachęcające dzieci do
rysowania jednorącz, oburącz, zwłaszcza leniwych ósemek, kalkowania,
układania z koralików, kolorowania mandali, rysowania obrazków tworzonych
na bazie ósemek. Dużą pomocą są karty kinezjologiczne utrwalające ćwiczenia,
kasety i płyty CD z muzyką rytmizującą i relaksującą. Zaznajomienie dzieci i
rodziców z „ludkiem” określającym profil dominacji – wykorzystywanie jego
wizerunku w różnych zabawach i ćwiczeniach ( załącznik nr 6 )
Praca w przedszkolu wymaga, aby dostosować program ćwiczeń do wieku
dzieci. Tak więc należy dokonać podziału na dzieci młodsze 3,4-letnie i dzieci
starsze 5,6-letnie. W obu grupach ćwiczenia będą się odbywać się w formie
zabawowej, u dzieci młodszych z całą grupą w sposób łatwy i lekki, a u dzieci
starszych trzeba będzie zwrócić uwagę na dbałość o dokładne ich wykonywanie.
Najlepsze efekty daje konsekwencja i systematyczność naszej pracy
zwłaszcza w niewielkich zespołach, bowiem podczas wykonywania, niektórych
ćwiczeń dzieci oczekują pomocy. Każde ćwiczenie wykonuje się przez 1 -2
minuty, co nie zabiera zbyt wiele czasu. Jedynie ćwiczenia wstępne, wykonywane
na początku każdego dnia – PACE należy przeprowadzać w określonej kolejności,
kompleksowo. Bardzo ważne dla dobrych rezultatów jest wykorzystanie
odpowiednio dobranej muzyki. Na przykład aktywnym „ruchom
naprzemiennym”, a także „rysowaniu oburącz” może towarzyszyć muzyka
dynamiczna np. Majki Jeżowskiej. Ćwiczenia takie jak : kreślenie „leniwych
ósemek”, „oddychanie brzuszkiem”, „krążenie szyją” wykonujemy przy spokojnej
muzyce. Jednym z ćwiczeń odprężających jest „pozycja Dennisona”. Dzieci mogą
ją wykonywać przy akompaniamencie muzyki relaksacyjnej. Z pewnością
ćwiczenie to uspokoi i wyciszy dzieci, zdystansuje od problemów i trudności,
przyniesie pozytywne myśli. Ponadto wzmocni więź między dzieckiem i
nauczycielem. Ćwiczenia z „gimnastyki mózgu” mogą stanowić wstęp do
głównego zajęcia. Dzięki nim dziecko będzie bardziej podatne na oddziaływania
edukacyjne. Ćwiczenia powinny być wprowadzane na początku każdego tygodnia
i utrwalane przez cały tydzień wraz z poznawanymi uprzednio innymi
ćwiczeniami. Bardzo duże znaczenie dla „gimnastyki mózgu” ma woda, a
dokładnie jej picie podczas zabaw i zajęć w ciągu całego dnia. Wpływa ona na
sprawny przebieg chemicznych reakcji mózgu i całego systemu nerwowego, a
także poprawę koordynacji umysłowej i fizycznej. Tak, więc w sali powinny być
widoczne elementy sprzyjające wszystkim tym działaniom takie jak: woda,
leniwe ósemki, znak X, linie II, wszelkie pomoce, aby stanowiły bodziec i
stymulowały zachowania dzieci. Sposób aranżacji sali, wybór pomocy, kolejność i
częstotliwość wprowadzanych ćwiczeń, w głównej mierze zależy od
zaangażowania i pomysłowości nauczyciela oraz specyfiki danej grupy dzieci.
Wdrażanie założeń innowacji , odbywać się będzie z zachowaniem zasad
nauczania, a zwłaszcza zasady stopniowania trudności i podmiotowości.
OKREŚLENIE PROFILU DOMINACJI
DROGĄ DO SUKCESU WPROCESIE UCZENIA SIĘ.
Każdy z nas jest jednostka wyjątkową, niepowtarzalną i dlatego też powstało wiele systemów do identyfikacji i generalizowania różnic, by lepiej nas
poznać. Zrozumienie stylów uczenia się pomaga w konstruowaniu problemów
edukacyjnych mających na celu wnikliwe poznanie zachowań jednostkowych. W
naszej codziennej pracy postaramy się aby opracowany prze Paula i Gail Dennisonów „profil dominacji” pozwoliły na znalezienie przez naszych podopiecznych
swoich indywidualnych stylów uczenia się, a nam nauczycielom pozwolą na korelację metod nauczania z profilem dominującym każdego dziecka. Ustalenie stylu uczenia się naszych podopiecznych pozwoli na odkrycie charakterystycznych
sposobów przyswajania przez nich informacji, a tym samym będzie wspierać
proces uczenia się. Ustalenie profilu dominacji pomoże zrozumieć, a nawet przewidzieć, i kogo pojawiają się problemy i jakiego typu one będą.
Nie wszystkie dzieci w taki sam sposób używają części ciała biorących
udział w uczeniu się. Wolą posługiwać się bardziej jedną ręką niż drugą, ten wybór dotyczy też nogi, oka oraz ucha. Kiedy zaś sygnał dociera do mózgu, wówczas też chętniej korzystają z jednej półkuli niż z drugiej. Tendencje do preferowania jednej ze stron nazywamy dominacja lateralną.
Dla każdego z nas (również dla dziecka) inny zmysł jest ważniejszy. W codziennej praktyce zauważamy, że jedne dzieci lepiej uczą się, gdy widzą przedmiot, inne wola słuchać informacji o nim, jeszcze inne najchętniej będą dotykać
przedmiotu. Reasumując – jest bardzo dużo preferencji dotyczących sposobów
uczenia się, ale żaden z nich nie jest ani lepszy ani gorszy, są tylko pewnymi kierunkowanymi typami percepcji i preferencji, pewnymi rodzajami uczenia się.
Pierwszym etapem poznanie indywidualnego stylu uczenia się dziecka będzie
ustalenie lateralizacji.
Metody badania lateralizacji – dominacji strony ciała
Pierwsze objawy lateralizacji pojawiają się w wieku niemowlęcym. Na
przełomie 1 / 2 roku życia – zanikają. na przełomie 2 / 3 roku życia pojawia się
znów preferencja ręki. Praworęczność ujawnia się między 2 a 3 rokiem życia,
natomiast leworęczność między 3 a 4. Ostateczna dominacja ręki powinna
ukształtować się na przełomie 6 / 7 roku życia.
Na podstawie ustalonego profilu dominacji
określamy kanały dopływu informacji ze
świata zewnętrznego, na podstawie
których nauczyciel określa tok pracy z dzieckiem.
Trzy podstawowe typy osobowościowe (indywidualne style uczenia się)
KINESTETYCY (czuciowcy) – aby się czegoś nauczyć dzieci muszą poruszać się,
eksperymentować, dotykać, wykonywać coś rękoma, muszą być fizycznie włączone w akcję nabywania wiedzy lub konkretnych umiejętności.
WZROKOWCY – muszą widzieć co studiują, materiał który muszą przyswoić,
powinien być niejako „przetłumaczony” często z formy linearnej, drukowanej na
obrazową, potrzebują ilustracji, lubią czytać książki ilustrowane. Dzieci – wzrokowcy zawsze porządkują po zabawie i maja ład i porządek na ławce, ale maja
kłopoty z percepcja słuchową. Nauczyciel powinien eksponować wrażenie wzrokowe w pracy z tymi dziećmi, oraz dużo ćwiczyć z nimi czytanie.
SŁUCHOWCY – kodują informacje głównie przez zmysł słuchu. Są szczególnie
wrażliwi na muzykę i słowo mówione. Muszą materiał usłyszeć, aby go zapamiętać. Dzieci słuchowcy maja kłopoty w redagowaniu tekstów. Nauczyciel powinien wymagać od tych dzieci mówienia, pozwolić głośno myśleć.
Indywidualny styl uczenia można, także określić za pomocą preferencji sensorycznych wykorzystywanych w uczeniu się:
WIZUALNE: MYŚLI ZWIĄZANE Z OBRAZAMI
Reakcje fizjologiczne - ruch gałek ocznych w górę
- płytki oddech
- wysoki głos
- napięcie mięśniowe
- spoglądanie w górę podczas odbierania informacji
ANDYTYWNE: MYŚLI ZWIĄZANE Z DŹWIĘKIEM
Reakcje fizjologiczne - ruchy gałek ocznych na jednym poziomie
- oddech równomierny, głęboki
- czysty, melodyjny ton głosu
- słabe napięcie mięśni
- przechylona głowa podczas odbierania informacji
KINESTETYCZNE: MYŚLI ZWIĄZANE Z ODCZUWANIEM
Reakcje fizjologiczne – ruchy gałek ocznych w dół
- głęboki oddech z udziałem brzucha
- duża ruchliwość
- podczas odbierania informacji spoglądanie w dół
Warto ustalić jaki jest indywidualny styl nabywania wiedzy i umiejętności
dziecka. Jeśli ustalimy jego mocne i słabe strony i właściwie dobierzemy metody
pracy, efekt pracy z dzieckiem będzie lepszy i szybszy, a o to nam przecież chodzi.
Wyniki naszego badania zaznaczamy na schemacie poprzez zakreślenie części
dominujących.
Współpraca z rodzicami i środowiskiem
Powyższej innowacji służyć będzie współpraca:
• Z rodzicami dzieci - bezpośrednie uczestnictwo w zajęciach i zabawach.
• Na bieżąco będzie uaktualniana tablica informacyjna dla rodziców.
• Tworzone będą i rozdawane rodzicom, ulotki wzbogacające wiedzę
w zakresie: profilu dominacji, relaksacji oraz z stosowania ćwiczeń
„gimnastyki mózgu”
Ewaluacja
Efekty działań związanych z wdrażaniem innowacji będą podlegać ewaluacji
poprzez:
1. Ciągłą obserwację działań dzieci we wszystkich oddziałach przedszkolnych w
warunkach naturalnych i w sytuacjach prowokowanych, w celu ustalenia
poprawy efektywności rozwoju poszczególnych percepcji, umiejętności i
zachowania.
2. Badania profilu dominacji - dwa razy w roku szkolnym, w celu
zweryfikowania efektów stosowanych ćwiczeń kinezjologicznych
3. Wypełnienie karty obserwacji dziecka – na koniec roku szkolnego,
udostępnienie jej do wiadomości rodziców
4. Wyeliminowanie negatywnych zachowań oraz pobudzanie do działań dzieci
wylęknionych i wycofujących się z otoczenia, poprzez aktywny udział w
zabawach relaksacyjnych z wykorzystaniem odpowiedniego repertuaru
muzycznego
5. Przeprowadzenie analizy efektów innowacji dwa razy w roku podczas rad
pedagogicznych, w miesiącu lutym i w czerwcu.
6. Budzenie świadomości wśród dzieci i rodziców na temat mocnych i słabych
stron dziecka, wynikających z określenia typu profilu dominacji,
wyrysowanie własnego profilu dominacji
7. Informowanie rodziców o realizacji innowacji na spotkaniach grupowych
oraz w miarę potrzeb w kontaktach indywidualnych.
Poprzez ewaluację będę chciała dowiedzieć się w jakim stopniu proponowane
działania z dziećmi wpłynęły na zmianę w rozwoju umiejętności takich jak
pisanie, czytanie, zapamiętywanie, przypominanie, liczenie, motorykę oraz
dyspozycji twórczych wychowanków, ze zwróceniem szczególnej uwagi na
samodzielność w rozumowaniu i działaniu, na kompetencje językowe,
umiejętność komunikowania się i ujawniania swoich pragnień i uczuć.
Określanie Profilu Dominacji
informacje przydatne dla nauczycieli i rodziców
Nasz mózg składa się z dwóch półkuli, które połączone są ze sobą za pomocą zwojów włókien nerwowych, zwanym ciałem modzelowatym. Każda półkula na swój sposób rozwija i prztwarza informacje: półkula logiczna ( najczęściej znajdująca się po lewej stronie) pozwala dostrzegać szczegóły, w niej odbywa się część procesów – językowej i linearnej analizy; w półkuli gestalt ( zwykle znajdująca się po prawej stronie ) zachodzą całościowe procesy dotyczące
wyobrażeń, rytmu, emocji i intuicji. Ciało modzelowate łączące półkule, pozwala
na szybki dostęp do obu półkul. Rezultatem dobrej komunikacji pomiędzy półkulami jest całościowe, zintegrowane myślenie. Im większe jest aktywowanie
obu półkul, tym więcej połącze powstaje w ciele modzelowatym. Im więcej połączeń, tym szybciej przebiegają procesy między obiema półkulami, co powoduje,
że jesteśmy zdolni do inteligentniejszego działania.
Dominacja półkuli logicznej
Półkula logiczna przetwarza informacje w sposób linearny, od szczegółu do całości. Dzięki tej półkuli rozpoznajemy elementy języka ( alfabet, słowa, składnię,
literowanie); bywa onaokreślana półkulą językową. Dzięki niej radzimy sobie
także z liczbami i preferujemy technikistopniowego uczenia się nowej umiejętności. Dzieci z dominacją półkuli logicznej są pozytywnie wzmacniane przez
nasz obecny system edukacji, zorientowany na język i analizę.
Dominacja półkuli gestalt
Półkula gestalt przetwarza informacje w sposób kontekstowy, od całości do
szczegółów. Dziękintej półkuli rozpoznajemy świat przez obrazy, rytm, ruch,
emocje i intuicję. Półkula ta, kierując rozumowaniem, pozwala nam rozpoznawać język przez obrazy, uczucia i dialekt językowy. Często określamy ją jako
twórczy mózg, ponieważ daje nam spontaniczność i ciekawość. Dzieci o dominacji gestalt ( profil I -PP ) nie są wzmacniane systemem współczesnego nauczania
realizowanego w szkołach.
Oprócz tego, że półkule funkcjonują w inny sposób, każda z nich zawiaduje
przeciwną stroną ciała. Wszystkie funkcje sensoryczno – motoryczne po prawej
stronie ciała są kontrolowane przez lewą półkulę i na odwrót ( lewe ucho komunikuje się z prawą półkulą a prawe z lewą, lewa ręka przesyła informacje do prawej półkuli i jest przez nią kontrolowana, a prawa ręka wysyła i odbiera sygnały
z lewej półkuli ).
Jeżeli dziecka dominująca półkula mózgowa jest po lewej stronie , a
dominujące oko po prawej stronie – wtedy ma łatwość wzrokowego zapa-
miętywania informacji, nawet w sytuacji stresującej. Uczenie się za pomocą
wzroku będą preferowały dzieci, u których dominująceoko jest po przeciwnej stronie niż dominująca półkula mózgowa.Dlatego nazywamy je
wzrokowcami W podobny sposób sposób sprawdzamy czy dziecko jest słuchowcem, czy kinestetykiem.
Jeżeli dziecko ma dominujące oko, ucho znajdujące się po tej samej stronie
ciała co dominująca półkula mózgowa, wówczas dostęp informacji przechodzący
przez oko i ucho będzie utrudniony.
Do optymalnego uczenia się potrzebujemy obu półkul pracujących razem. Jeśli
dominuje półkula logiczna odpowiedzialna za język, to do pełnego rozumienia
informacji potrzebna jest też półkula gestalt, która pozwoli uzyskać dostęp do
pełnych funkcji języka.Tak samo jest w przypadku dominacji półkuli gestalt
odpowiedzialnej za kreatywność. Aby w pełni wykorzystać jej funkcje,
potrzebne są właściwe techniki ( funkcje półkuli logicznej ). pozwoli nam to na
bardziej twórcze działanie w sztuce, muzyce, tańcu, teatrzei sporcie.W związku
z tym istotną rolę pełnią ćwiczenia „Gimnastyki Mózgu” w pracy z dziećmi,
których zadaniem jest integracja obu półkul mózgowych.
Trzy podstawowe typy osobowościowe (indywidualne style uczenia się)
KINESTETYCY (czuciowcy) – aby się czegoś nauczyć dzieci muszą poruszać się,
eksperymentować, dotykać, wykonywać coś rękoma, muszą być fizycznie włączone w akcję nabywania wiedzy lub konkretnych umiejętności.
WZROKOWCY – muszą widzieć co studiują, materiał który muszą przyswoić,
powinien być niejako „przetłumaczony” często z formy linearnej, drukowanej na
obrazową, potrzebują ilustracji, lubią czytać książki ilustrowane. Dzieci – wzrokowcy zawsze porządkują po zabawie i maja ład i porządek na ławce, ale maja
kłopoty z percepcja słuchową. Nauczyciel powinien eksponować wrażenie wzrokowe w pracy z tymi dziećmi, oraz dużo ćwiczyć z nimi czytanie.
SŁUCHOWCY – kodują informacje głównie przez zmysł słuchu. Są szczególnie
wrażliwi na muzykę i słowo mówione. Muszą materiał usłyszeć, aby go zapamiętać. Dzieci słuchowcy maja kłopoty w redagowaniu tekstów. Nauczyciel powinien wymagać od tych dzieci mówienia, pozwolić głośno myśleć.
LOGICZNA
GESTALT
➔ Przetwarzanie od szczegółu
do całości
➔ Przetwarzanie od całości do
szczegółu
➔ części języka
➔ rozumienie języka
➔ składnia, semantyka
➔ wrażenia, emocje, znaczenie
➔ litery , drukowanie,
literowanie
➔ rytm, dialekt, zastosowanie
➔ ocena
➔ liczby
➔ techniki w sporcie, muzyce,
sztuce
➔ analiza, logika
➔ przepływ informacji
➔ ruch
➔ intuicja, opinia
➔ szukanie podobieństw
➔ szukanie różnic
➔ wyrażanie uczuć
➔ kontrolowanie uczuć
➔ ukierunkowanie na strukturę
➔ preferowanie szkicowania
➔ manipulowanie rękami
➔ spontaniczność, płynność
➔ myślenie równoczesne
➔ ukierunkowanie na teraz
➔ mniejsze poczucie czasu
➔ ukierunkowanie na ludzi
W CZASIE STRESU
➔ większe staranie się
➔ więcej błędów
➔ bez rezultatu
➔ bez zdolności pojmowania
➔ bez radości
➔ bez rozumienia
➔ pojawia się mechaniczne
działanie
➔ w napięciu
➔ brak wrażliwości
➔ Tracenie zdolności do
rozumowania
➔ bezmyślność
➔ uczucie przygniecenia
➔ trudności z wyrażaniem
➔ nie pamiętanie o szczegółach
➔ może pojawić się zbyt duża
emocjonalność lub wycofanie
Literatura:
Balejko A. (2001) „Jak pokonać trudności w mówieniu, czytaniu i pisaniu” Białystok, Orthdruk
Ballinger E. (2004) „Rusz się i ucz się” Warszawa, Międzynarodowy Instytut NeuroKinezjologii
Bogdanowicz M. (2000) „Integracja precepcyjno –motoryczna” Warszawa, Centrum
metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej
Bogdanowicz M. (2000) „Ryzyko dysleksji – problem i diagnozowanie” Gdańsk, Harmonia
Brejnak W. , Zablocki J. Z. (1999) „Dysleksja w teorii i praktyce” Warszawa, Warszawski
Oddział PTD
Chojnacka T. (2002) „Szlaczki” Warszawa, MIK
Chojnacka T. (2002) „Rysowanie oburącz” Warszawa, MIK
Chojnacka T. (2002) „Wesołe ósemki” Warszawa, MIK
Dennison P., Dennison G. (2003) „Kinezjologia Edukacyjna – profil organizacji mózgu”,
Warszawa, MIK
Dennison P., Dennison G. (2002) „Gimnastyka Mózgu – podręcznik” Warszawa, MIK
Dennison P., Dennison G. (2003) „Gimnastyka Mózgu – podręcznik dla dzieci i rodziców”
Warszawa, MIK
Dennison P., Dennison G. (2004) „Integracja mózgu” Warszawa, Międzynarodowy Instytut
NeuroKinezjologii
Doman G. (1996) „Jak postępować z dzieckiem z uszkodzeniem mózgu”, Poznań, Protex
Górska T. ,Grabowska A., Zagrodzka J. (2000) „Mózg a zachowanie” Warszawa, PWN
Greenspa S. I. (2000) „Rozwój umysłu” Poznań, Dom Wydawniczy Rebis
Hannaford C. (1998) „Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł”, Warszawa, Medyk
Hannaford C. (2004) „Profil dominujący” Warszawa, Międzynarodowy Instytut
NeuroKinezjologii
Hannaford C. (2004) „Serce dziecka” Warszawa, Międzynarodowy Instytut NeuroKinezjologii
Masgutowa S.,Brejnak W. (2002) „Kinezjologia Edukacyjna – wsparcie dla uczniów o
specjalnych potrzebach edukacyjnych” Warszawa, Warszawski Oddział Nr 1 Polskiego
Towarzystwa Dysleksji
Mass V. (1998) „Uczenie się przez zmysły” Warszawa, WSiP
Praca zbiorowa (2003) „Twórcza Kinezjologia w praktyce” Warszawa, KINED
Praca zbiorowa (1998) „Mandale” Warszawa, wyd. Jaworski
Sadowska L. (2001) „Neurokinezjologiczna diagnostyka i terapia dzieci z zaburzeniami
rozwoju psychoruchowego” Wrocław, AWF