pobierz - Politechnika Gdańska
Transkrypt
pobierz - Politechnika Gdańska
Nazwa przedmiotu Dziedzictwo architektoniczne Gdańska, Gdyni i regionu nadmorskiego oraz problemy jego ochrony Kod przedmiotu A:90008U0 Jednostka Katedra Historii,Teorii Archit.i Konserw. Zabytków Kierunek Automatyka i Robotyka, Mechanika i budowa maszyn Obszary kształcenia Profil kształcenia Rok studiów 1 Typ przedmiotu Obowiązkowy Semestr studiów 1 Poziom studiów stacjonarne II stopnia ECTS 2 Wykładowcy dr hab. inż. arch. Maria Sołtysik, prof. nadzw. PG dr hab. inż. arch. Maria Sołtysik, prof. nadzw. PG Cel przedmiotu Celem przedmiotu jest przedstawienie architektury jako nośnika dziedzictwa kulturowego i historycznego Pomorza (ze szczególnym uwzględnieniem Gdańska, Gdyni i Sopotu). Efekty kształcenia Odniesienie do efektów kierunkowych K_K71 Sposób realizacji Efekt kształcenia z przedmiotu Sposób weryfikacji efektu Student rozumie wzajemne relacje między historią, [SK5] Ocena umiejętności sztuką, a ochroną materialnego dziedzictwa Pomorza rozwiązania problemów związanych z zawodem K_U71 Student przygotowuje opracowanie o wybranym obiekcie (architektonicznym lub technicznym) o wartościach historycznych lub kulturowych [SU3] Ocena umiejętności wykorzystania wiedzy uzyskanej w ramach różnych modułów K_W71 Student zna podstawowe fakty z historii regionu pomorskiego. [SW1] Ocena wiedzy faktograficznej na uczelni Wymagania wstępne i dodatkowe Zalecane komponenty przedmiotu Data wydruku: 10.02.2016 09:31 Strona 1 z 4 Treść przedmiotu 1.Pomorze Gdańskie, Prusy Królewski, Prusy Zachodnie – tożsamość kulturowa regionu (dr inż. arch. Piotr Samól) Celem wykładu jest przedstawienie procesu kształtowania się krajobrazu kulturowego Pomorza Wschodniego na tle losów polityczno-gospodarczych regionu. Chociaż były one burzliwe, a przez na ziemiach tych mieszkali (czasem tylko krótko) Kaszubi, Polacy, Niemcy, Żydzi, Olędrzy, czy nawet Szkoci, to w XIX i XX w. najpierw Niemcy, a potem Polacy starali się kształtować jednolitą tożsamość kulturową regionu. Czy jest to w ogóle możliwe? 2. Gdańsk - Stare Miasto, Główne Miasto i Młode Miasto. Kształtowanie się historycznych układów przestrzennych (dr inż. arch. Piotr Samól) Dlaczego w niektórych miastach średniowiecznych „stare miasto” czasami sąsiaduje z „nowym”? Jak funkcjonowały takie aglomeracje i na czym polega niezwykłość Gdańska? Między innymi na te pytania spróbujemy odpowiedzieć na wykładzie o przeplataniu się historii i urbanistyki grodu nad Motławą. 3.Gdańsk i jego architektura w epoce średniowiecza ( prof. dr hab. inż. arch. Aleksander Piwek) Tematyka wykładu dotyczyć będzie romańskich i gotyckich budowli z terenu Gdańska i Gdańska-Oliwy. Prezentowane będą najnowsze wyniki badań historycznych i architektonicznych na szerszym tle kulturowym epoki. W jakim stopniu średniowieczne dziedzictwo miasta jest autentyczne? 4.Dziedzictwo epoki nowożytnej w Gdańsku do 1914 r. (prof. dr hab. inż. arch. Aleksander Piwek) W XVI i XVII w. olbrzymia część kamienic gdańskich otrzymała nową szatę architektoniczną (manieryzm niderlandzki). Wprawdzie wiele z nich ulegało przekształceniom w kolejnych wiekach, jednak na przełomie XIX i XX w. w związku z rozwojem stylów historyzujących postanowiono znów wykorzystać wzorce architektonicznych w nowo wznoszonych gmachach reprezentacyjnych. Niektórzy chcieliby w nich widzieć przejaw „gdańskiego stylu” – czy słusznie? 5.Przemiany układów wodnych Gdańska od średniowiecza do XX w. (dr hab. inż. arch. Jakub Szczepański, prof. PG) Wczesnośredniowieczny Gdańsk powstał w miejscu ukształtowanym przez wody Wisły, Motławy i Potoku Siedleckiego. W kolejnych wiekach mieszkańcy Gdańska wielokrotnie przekształcali sieć wodną, która pełniła wiele funkcji. Fosy broniły miasta, Kanał Raduni dostarczał energii, Potok Siedlecki dawał wodę pitną a wody Motławy i Wisły stały się portem. 6.Zabytkowe fortyfikacje Gdańska (do końca XVIII wieku) (dr hab. inż. arch. Grzegorz Bukal) Wykład przedstawia rozwój ufortyfikowań gdańskich od czasów średniowiecza do końca epoki nowożytnej. Prezentuje różnorodne formy tych założeń, ich autorów i krąg kulturowy do którego należą. 7. Gdańskie fortyfikacje w XIX stuleciu (dr inż. arch. Robert Hirsch) Obwarowania miasta Gdańska były rozbudowywane od czasów średniowiecza aż do końca XIX w. Znaczna część zachowanych do dzisiaj fortyfikacji powstało w XIX w. jako efekt doświadczeń z wojen napoleońskich oraz nowych możliwości technicznych. Zespoły Biskupiej Górki, Góry Gradowej oraz pasa wybrzeża nasycone są historycznymi budowlami obronnymi. Część z nich została zaadaptowana i stanowi atrakcję turystyczną, a inne nadal czekają na swoją szansę. 8. Adaptacja zabytków gdańskiej architektury (dr hab. inż. arch. Jakub Szczepański, prof. PG) Wiele historycznych budowli Gdańska zmieniało swoje funkcje. Obiekty sakralne stawały się świeckimi. Fortyfikacje i budynki przemysłowe, które przestawały działać adaptowano na mieszkania, sklepy, magazyny, biura. Proces ten przybiera na sile. Przemiany współczesnego świata powodują, że kolejne zabytki są i będą adaptowane na nowe cele. 9.Historia i dziedzictwo architektoniczne Wrzeszcza (dr hab. inż. arch. Jakub Szczepański, prof. PG) Dzisiejszy Wrzeszcz przez setki lat rozwijał się jako zespół podgdańskich wsi i przysiółków (Wrzeszcza, Górnej i Dolnej Strzyży, Jaśkowej Doliny, Świętej Studzienki, Kuźniczek, Brunowa i Nowych Szkotów) o specyficznym charakterze, z wieloma dworami i młynami. W XIX wieku wsie te zaczęto kolejno włączać w granice Gdańska. Na przełomie XIX i XX wieku nastąpił gwałtowny rozwój Wrzeszcza. Powstała tu pierwsza w historii Gdańska wyższa uczelnia – Politechnika, dwa duże szpitale, kilkanaście kościołów, wiele szkół, koszary, setki kamienic i willi, dwa osiedla robotnicze i pierwsze na ziemiach dzisiejszej Polski lotnisko. Kolejny ważny etap rozwoju to odbudowa i przebudowa w latach 50. i 60. XX w. W architekturze Wrzeszcza są przykłady wszystkich ważniejszych nurtów Data wydruku: 10.02.2016 09:31 Strona 2 z 4 architektonicznych XIX i XX wieku. 10. Gdyński modernizm lat międzywojennych w kontekście epoki (dr hab. inż. arch. Maria Jolanta Sołtysik, prof. PG) Tematem wykładu będzie ukazanie modernistycznej architektury gdyńskiej okresu międzywojennego na tle oblicza stylowego epoki i w kontekście nowopowstającego miasta oraz portu II Rzeczypospolitej. Modernizm był wówczas zjawiskiem całkowicie nowym, efektem jednego z największych przełomów jakie dokonały się w architekturze. Nowa stylistyka szybko wkroczyła do budowanego od podstaw miasta. Jej przesłanki ideowe i przemiany zostaną przedstawione na przykładzie najciekawszych realizacji architektonicznych Gdyni. Realizacje te stają się dziś inspiracją dla wielu współczesnych gdyńskich budowli. 11. Port gdyński jako zjawisko kulturowe (dr inż. arch. Anna Orchowska-Smolińska) Program wykładu zapoznaje studentów z problematyką zespołu portowo-przemysłowego Gdyni przedstawioną z punktu widzenia jego wartości kulturowych. Celem jest pokazanie przestrzeni portowej jako zrealizowanej w okresie dwudziestolecia międzywojennego całościowej myśli planistyczno-architektonicznej będącej wyrazistym obrazem epoki, nie tylko w kontekście interesujących dzieł architektonicznych tamtych czasów ale także śmiałych rozwiązań konstrukcyjnych i technologicznych. Zaprezentowany materiał ma przyczynić się do uświadomić studentów o wciąż tkwiących w tej aktywnej gospodarczo przestrzeni licznych wartości kulturowych. 12. Orłowo Morskie – kurort międzywojennej Gdyni (dr hab. inż. arch. Maria Jolanta Sołtysik, prof. PG) Wykład ukazywać będzie dzieje i rozwój letniska Orłowo Morskie od czasów powstania do 1939 roku. Jego korzenie historyczne sięgają trzech sąsiednich, znacznie starszych niż samo Orłowo miejscowości – Redłowa, Kolibek i Małego Kacka. Ich tradycje splatają się w dziejach letniska. Największy rozkwit Orłowa miał miejsce w latach międzywojennych. Dużą rolę odgrywało przy tym sąsiedztwo Gdyni, skąd przenikały idee i architekci. Oblicze przestrzenne letniska kształtowały różnorodne tendencje stylowe obecne w architekturze polskiej i europejskiej końca XIX oraz 1 połowy XX stulecia. 13. Architektura inżynierska i przemysłowa XIX i XX wieku jako dziedzictwo kulturowe (dr inż. arch. Bartosz Macikowski) Architektura przemysłowa XIX i XX wieku dopiero niedawno zyskała należne jej miejsce w historii. Dziś nikogo nie dziwi już turystyka szlakami architektury przemysłowej, ale nie zawsze tak było. Obiekty inżynierskie i przemysłowe w wieku XIX -tym cechowało niezwykłe nowatorstwo i odwaga w tworzeniu i stosowaniu nowych rozwiązań technicznych, które miały rewolucyjny wpływ na architekturę końca XIX w. zwłaszcza zaś XX w. 14. Elektrownie wodne Pomorza w XIX i XX wieku (dr inż. arch. Bartosz Macikowski) Pomorze dzięki swej geograficznej specyfice jest obszarem, gdzie wykorzystywanie energii rzek opłacalne było od czasów najdawniejszych. Od końca XIX wieku zaczęto zagospodarowywać i wykorzystywać potencjał pomorskich rzek do produkcji energii elektrycznej. W tym procesie Pomorze było jednym z obszarów stanowiących szczególny poligon doświadczeń. Rozwiązania techniczne i architektoniczne jakie znaleźć można na Pomorzu mogą ilustrować historię energetyki wodnej nie tylko w wymiarze lokalnym 15. Podstawy ochrony i konserwacji zabytków architektury (dr hab. inż. arch. Grzegorz Bukal) Ochrona i konserwacja zabytków jest jednym z podstawowych działań dotyczących dziedzictwa kulturowego każdego narodu. W dziedzinie architektury obowiązują w tym względzie podstawowe zasady, które są normowane aktami prawnymi i które są także przedmiotem umów międzynarodowych. Poza tym, różne teorie konserwatorskie przedstawiają tą problematykę w różnym świetle, a sama praktyka konserwatorska zależy od wielu czynników. Czy jednak spełnia ona dziś nasze oczekiwania? Data wydruku: 10.02.2016 09:31 Strona 3 z 4 Zalecana lista lektur Literatura podstawowa Fortyfikacje Gdańska, red. Grzegorza Bukala. - Gdańsk : Nadbałtyckie Centrum Kultury, 2006. Gdańsk jego dzieje i kultura, red, F. Mamuszka, Warszawa 1969 (rozdział: J. Kowalski, R. Massalski, J. Stankiewicz, Rozwój urbanistyczny i architektoniczny Gdańska ) Małachowicz E., Ochrona środowiska kulturowego, Warszawa 1988 (lub późniejsze wydania) Sołtysik M.J., Gdynia. Miasto dwudziestolecia międzywojennego, Warszawa: PWN 1993. Literatura uzupełniająca Arszyński M., Idea – pamięć – troska. Rola zabytków w przestrzeni społecznej i formy działań na rzecz ich zachowania. Od starożytności do połowy XX wieku, Malbork 2007. Encyklopedia Gdańska, red. J. Mykowski, B. Śliwińskiego - Gdańsk : Fundacja Gdańska, 2012. Sołtysik. M.J., Orłowo. Perła międzywojennej Gdyni. Historia i architektura, Gdynia 2013. Stankiewicz J., Szermer B., Rozwój urbanistyczny i architektoniczny oraz powstanie zespołu Gdańsk-Sopot-Gdynia , Warszawa 1959 Wędrówki po Wrzeszczu, red. K. i J. Szczepańscy, Gdańsk 2011 Metody nauczania Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Suma godzin 30 0 0 0 0 30 W tym nauczanie na odległość: 0.0 Metody i kryteria oceniania Kryteria oceniania: składowe Próg zaliczeniowy Procent oceny końcowej opracowanie pisemne 51.0 30.0 obecność na zajęciach 75.0 70.0 Przykładowe zagadnienia / przykładowe pytania / realizowane zadania praca (do dwóch stron) na temat historycznych lub kulturowych wartości zabytku architektury lub innego obiektu techniki, np.: Most kolejowy w Tczewie Hale targowe w Gdyni Żurawie w Stoczni Gdańskiej Język wykładowy polski Praktyki zawodowe Nie dotyczy Data wydruku: 10.02.2016 09:31 Strona 4 z 4